farmakognozija ii vjeŽba iv...farmakognozija ii - vježbe makroskopija rizom: valjkastog oblika,...

Farmakognozija II

VJEŽBA IV

(Gentianae radix, Liquiritiae radix,

Liquritiae pulvis)

Farmakognozija II - Vježbe

- Primarna građa korijena monokotiledonih i dikotiledonih biljaka je

skoro ista. To se vidi na mladom korijenu: korijenske dlake za upijanje

vode, endodermis, pericikl i radijalni provodni snopić (pentarhni kod

dikotila, poliarhni kod monokotila).

- Sekundarna građa moguća je samo u dikotiledonim biljkama. Između

floema i ksilema javlja se kambijum, koji proizvodi spolja floem, a iznutra

ksilem i korijen deblja kao i dikotilno stablo. Blizu centra korijena mogu

se naći primarni drveni sudovi.


Korijen (Radix)

Korijen (Radix)

Karakteristični elementi podzemih organa (rizom i korijen) su:

- široki provodni elementi (traheje), sa karakterističnim zadebljanjima

– spiralna, prstenasta, mrežasta i dr.;

- pluta;

- mnogo skroba ili inulina;

- nekada je prisutno masno ulje;

- može biti prisutna sluz ili tanini;

- često su prisutni kristali kalcijum-oksalata različitog oblika.


Primarna građa korjena u zoni korjenskih dlaka:

1.Rizodermis - Površinski sloj mladih, vršnih djelova korijena.

Nastaje od protoderma. Potpuno je razvijen u zoni korijenskih

dlaka,koje i jesu tvorevine ovog tkiva. Uloga rizodermisa je da

upija vodu i u njoj rastvorene mineralne materije. Rizodermis po

položaju odgovara epidermisu, ali se od epidermisa razlikuje po

tome što su spoljašnji zidovi rizodermisa tanki i što nema kutikule i

stome.


2. Primarna kora - diferencira se od osnovnog meristema u zoni

sprovođenja, znači iznad zone korijenskih dlaka. Najveću masu

primarne kore čine parenhimske ćelije. Sloj ćelija parenhima kore,kojim

se ona graniči sa centralnim cilindrom, jeste endodermis. Ćelije

endodermisa na presjeku liče na slovo U. Promet vode se vrši kroz

posebne ćelije endodermisa čiji zidovi nisu zadebljali. To su ćelije

propusnice.


3. Centralni cilindar - Nastaje od ćelija u centralnom dijelu vegetacione

kupe - prokambijumu. Počinje da se formira obrazovanjem njegovog

površinskog sloja- pericikla. Pericikl je cilindar izgrađen obično od sloja

živih ćelija koje dugo zadržavaju sposobnost diobe. Ima tri funkcije:

- U njemu se inicira razviće bočnih korjena

- Učestvuje u stvaranju vaskularnog kambijuma

- Od njega nastaje felogen (plutin kambijum).

Diferencijacijom ćelija ispod pericikla nastaju elementi floema i ksilema.


Ksilem - voda sa mineralnim materijama provodi se od korijena do svih

djelova biljke pomoću ksilema. Izgrađen je od mrtvih ćelija sa odrvenjelim

zidovima koje se nazivaju traheje i traheidi.

Floem - sprovodi rastvorene organske materije od mjesta gdje se stvaraju

fotosintezom, odnosno od lista pa do svih djelova biljke. Grade ga žive

ćelije- sitaste cijevi i ćelije pratilice.

Floem i ksilem se povezuju i čine provodne snopiće.


Sekundarna građa

Kod biljaka mokotila korijen ima samo primarnu građu, dok se kod dikotila i

četinara javlja i sekundarna građa, tj dolazi do sekundarnog zadebljanja.

Pri tome parenhimske ćelije postaju sekundarno meristemsko tkivo –kambijum,

koji diobama dovodi do debljanja korjena.

Kambijum spolja prozvodi floem, a iznutra ksilem i korijen deblja.


Gentianae radix

Bioloski izvor: Gentiana lutea L.,

Gentianaceae

Lincura je visegodisnja zeljasta

planinska biljka.

Droga: osusen korijen i rizom.

Upotreba: amarum purum.



Makroskopija

Rizom: valjkastog oblika, duzine 10 cm, debljine 5 cm, prstenasto

naboran, na gornjem dijelu ima ostatke stabljike;

Korjen: valjkastog oblika, uzduz naboran, duzine 40 cm, debljine 2-4 cm,

uzduz malo uvijen.

Vrlo tvrd, spolja crvenosmeđi, iznutra zuto do svijetlosmeđi;

Lako se lome, prelom je gladak; u vodi droga nabubri, postaje zilava i lako

se savija.

Na poprecnom presjeku vidi se

crveno-smeđ, sjajni kambijalni

prsten i drvo, nejasno zrakasto.

Mirisa svojstvenog, ukusa najprije

oslatkog, zatim jako gorkog

Mikroskopija

-Rizom i korijen imaju slicnu građu; razlikuju se po tome sto rizom ima

srz.

-Periderm je uzan,

-Kora je uža od drveta; ćelije parenhima su sa debelim zidovima,

ispunjene masnim uljem

-Floemske grupe uz kambijum

-Kambijum

-Drvo je sire od kore; traheje su u blizini kambijuma u manjim grupama, a

prema centru pojedinacne, zrakasto raspoređene. Nema mehanickih

vlakana.

-U drvetu ima floemskih elemenata - intraksilarni floem

-U pojedinim parenhimskim ćelijama su kristali kalcijum-oksalata (iglice,

plocice, oktaedri).


Liquiritiae radix

Bioloski izvori:

Glycyrrhiza glabra (L.),

Glycyrrhiza inflata Bat.,

Glycyrrhiza uralensis Fisch., Fabaceae

Sladić je zbunasta biljka sa veoma razvijenim

korijenom i debelim, podzemnim i

nadzemnim, vrezama (stolonima).

Droga: osušen (oguljen ili neoguljen) koren i

vreže navedenih vrsta sladića.

Upotreba: ekspektorans, laksans, korigens

ukusa; čajne mešavine; izrada crnog šećera

(Succus Glycyrrhizae crudus);

antiinflamatorno i antiulkusno delovanje.



Makroskopija

Korijen je vretenast, debljine do 2,5

cm, vreze su tanje; neoguljen korijen i

vreze su spolja sivkastosmeđe boje,

naborane povrsine, iznutra svetlozuti;

Na prelomu vlaknasti i prase od

skroba.

Na poprecnom preseku vidi se

kambijalni krug koji deli nesto svetliju

koru od tamnijeg zutog drveta;

Mirisa je slabog i svojstvenog, ukusa

izrazito slatkog.

Mikroskopija

-Korijen i vreze imaju slicnu građu; razlika je sto

vreze imaju centralnu srz.

-Periderm je uzan (neoguljen koren).

-U kori dominiraju grupe likinih vlakana, opkoljene

ćelijama sa kristalima kalcijum- oksalata.

-Likina vlakna su raspoređena u pravilnim radijalnim

i tangencijalnim nizovima

-Sržni zraci u kori su široki, od 3-8 redova ćelija,

sire se prema periferiji.

-Kambijum je sirok

-Iznad kambijalne linije su floemske grupe.

-Periferni deo floema postepeno gubi svoju

sprovodnu funkciju - keratenhim

-U parenhimu drveta, između sržnih zraka, su

široke traheje, praćene uzim traheidama

-Uz ksilem su grupe drvenih vlakana, opkoljene

ćelijama sa kristalima kalcijum-oksalata.


Liquiritiae radix

Poprecni presjek


snopovi

drvenih

vlakana

Liquiritiae pulvis

Prasak zute boje, vlaknast, slatkog

ukusa.

-Likina i drvena vlakana sa kristalima

(prizme) kalcijum- oksalata

-Fragmenti mrezasto i jamicasto

odebljalih traheja i traheida !!!

-Parenhim sa skrobom (skrobna zrna

su sitna (5-20 μm), okruglasta).


farmakognozija ii vjeŽba iv...farmakognozija ii - vježbe makroskopija rizom: valjkastog oblika,...

Documents