energa kalendarze 2011 konkurs 18 mała

WYNALAZKIM.IN. DIODA LED, TURBINA WIATROWA, SYSTEM KERS, BATERIA SŁONECZNA, TRAMWAJ I WIELE INNYCH!

EKO

ENERGA Kalendarze 2011_ konkurs_18.indd 1 2010-10-15 09:10:56

ENERGA SA

ul. Reja 29, 80-870 Gdańsk

T +48 58 77 88 300

F +48 58 77 88 399

[email protected]

www.energa.pl


Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek Sobota Niedziela

Styczeń

1 23 4 5 6 7 8 910 11 12 13 14 15 1617 18 19 20 21 22 2324 25 26 27 28 29 3031

WYNALAZEK:

LED

Diody LED można obecnie znaleźć praktycz-nie w każdym urządzeniu elektronicznym. Coraz częściej używa się ich także jako źródło światła – w samochodach, pomiesz-czeniach czy przestrzeniach publicznych. Dzieje się tak ze względu na wysoką wy-dajność i niezawodność tej technologii.

Diody LED, przy podobnej ilości emito-wanego światła, potrzebują mniej energii elektrycznej, niż tradycyjne żarówki czy świetlówki. Odznaczają się wysoką trwa-łością – przyjmuje się, że mogą pracować do 5 razy dłużej od świetlówek i nawet

30 razy dłużej od konwencjonalnych żaró-wek. Nie marnują one także energii elek-trycznej, zużywając relatywnie niewielką jej ilość na emisję ciepła.

Wynalezienie diody elektroluminescencyjnej tradycyjnie przypisuje się amerykańskiemu inżynierowi Nickowi Holonyakowi junioro-wi, jednak duże zasługi w opracowaniu tej technologii osiągnął rosyjski uczony – Oleg Władimirowicz Łosewow – który opracował podwaliny teoretyczne już w latach 20. XX wieku.

Źródło: Encyklopedia Powszechna PWN, 2009 r.

Dioda LED (Light Emitting Diode) to mała żarówka, która zdążyła już na stałe wpisać się we współczesną codzienność, stając się swoistym symbolem nowoczesnej cywilizacji.

Dennis Gabor (1900-1979)

– mieszkający w Anglii węgierski fizyk, laureat Nagrody Nobla

„Nie możesz przewidzieć

przyszłości, ale możesz ją

wynaleźć.”



Luty

1 2 3 4 5 67 8 9 10 11 12 1314 15 16 17 18 19 2021 22 23 24 25 26 2728

WYNALAZEK:

Do lamusa odeszła dziś lampa naftowa, skonstruowana przez Polaka Ignacego Łukasiewicza w 1853 r. Lampy gazowe znajdziemy już tylko w muzeach i zabyt-kowych rejonach miast.

Przełom w oświetlaniu przyniosła w 1879 r. lampa żarowa, czyli popularna żarówka. Jej wynalezienie przypisuje się Ameryka-ninowi Thomasowi Edisonowi, choć nie wolno zapominać, że nie był on pierwszym wynalazcą, który skonstruował żarówkę.

Niestety, przełomowy na ówczesny czas wynalazek obecnie okazał się być za mało wydajny i nieekologiczny – żarówka emituje bowiem dużo więcej ciepła niż światła. W związku z tym od 1 września 2009 r. Unia Europejska stopniowo wycofuje tradycyjne żarówki z użycia i zastępuje je lampami fluorescencyjnymi oraz diodowymi. To właśnie tym ostatnim przypisuje się obec-nie najlepszą wydajność i przyjazność dla środowiska.


Od zarania dziejów człowiek szukał sposobu na to, by rozjaśnić ciemność i zapewnić sobie poczucie bezpieczeństwa. Teraz może nie tylko dysponować światłem, ale i robić to z dbałością o środowisko naturalne.

Oscar Wilde (1854-1900)

– irlandzki poeta, prozaik, dramatopisarz i filolog klasyczny

„Nie bój się cieni. One świadczą o tym, że gdzieś

znajduje się światło.”



Marzec

1 2 3 4 5 67 8 9 10 11 12 1314 15 16 17 18 19 2021 22 23 24 25 26 2728 29 30 31

WYNALAZEK:

Za ojca chrzestnego ogniw słonecznych uznaje się Antoine Henri Becquerela. To on w 1839 r. jako pierwszy zaobserwował efekt fotowoltaiczny (powstanie siły elektromo-torycznej w ciele stałym pod wpływem promieniowania świetlnego), a 64 lata później, wspólnie z Piotrem i Marią Curie, odebrał Nagrodę Nobla za odkrycie zjawiska promieniotwórczości. Odkrycie zjawiska fotowoltaicznego pozwoliło Charlesowi Frittowi w 1883 r. skonstruować pierwsze fotoogniwo. Natomiast pierwsze wysoce wydajne ogniwo słoneczne ( wykorzystujące

efekt fotoelektryczny, za wyjaśnienie które-go Albert Einstein zdobył Nagrodę Nobla) stworzyli Chapin, Fuller i Pearson w 1954 r. Od tego czasu trwają prace mające na celu zwiększenie wydajności ogniw. Obecnie fo-toogniwa montuje się m.in. w urządzeniach elektronicznych, sztucznych satelitach i samochodach hybrydowych. Ich zastoso-wanie staje się coraz bardziej powszechne, co można zaobserwować także na polskich drogach.


Energia odnawialna to znak nowoczesności i przyszłość ludzkości. Jednak fundamenty pod obecną praktykę w tej dziedzinie naukowcy położyli już przeszło 100 lat temu.

Henri Becquerel

Henri Becquerel (1852-1908)

– francuski chemik i fizyk, laureat Nagrody Nobla,uznany za ojca chrzestnego ogniw słonecznych

„Stanowczość jest często sztuką okrucieństwa

w stosownej chwili.”



Kwiecień

1 2 34 5 6 7 8 9 1011 12 13 14 15 16 1718 19 20 21 22 23 2425 26 27 28 29 30

WYNALAZEK:

Indukcję elektromagnetyczną zaobserwo-wał Michael Faraday w 1831 r., kładąc tym samym podwaliny pod rozwój całej elek-trodynamiki. Dzięki temu odkryciu udało się wybudować urządzenia elektryczne wytwarzające prąd, takie jak prądnice, transformatory i cewki. Zasady indukcji rządzą także wynalazkiem, który w latach 70. XX wieku zrewolucjonizował gotowanie – kuchnią indukcyjną. W wyniku działania szybkozmiennego pola magnetycznego, w trakcie gotowania na płycie indukcyjnej

nagrzewa się garnek i potrawa, a nie sama płyta. Do tego czas gotowania tą metodą jest krótszy nawet o 30% w porównaniu z konwencjonalnymi kuchenkami. Obniża się tym samym zużycie energii, co w rezul-tacie prowadzi do zmniejszenia wydatków i wpływu na środowisko naturalne. Dzięki temu kuchenki indukcyjne zaczynają dziś wypierać z rynku kuchnie gazowe i cera-miczne.


Dzięki ludzkiej innowacyjności i wykorzystaniu zjawiska indukcji elektromagnetycznej w kuchni, gotowanie stało się nie tylko proste, ale dodatkowo oszczędne i wydajne.

Michael Faraday (1791-1867)

– angielski chemik i fizyk, samouk, pierwszy zaobserwował zjawisko indukcji elektromagnetycznej

Michael Faraday

„Nic nie jest zbyt piękne,

by mogło być

prawdziwe.”



Maj

12 3 4 5 6 7 89 10 11 12 13 14 1516 17 18 19 20 21 2223 24 25 26 27 28 2930 31

WYNALAZEK:

Zasadę przemiany energii elektrycznej na mechaniczną poznano na początku XIX w., dzięki pracy Michaela Faradaya. To właśnie jego odkrycia umożliwiły budowę pierwszych silników elektrycznych, które sukcesywnie unowocześniano. Wielu wy-nalazców stawiało sobie za cel zwiększenie wydajności silnika elektrycznego. Dokonali tego Frank J. Sprague (silnik na prąd stały) i Nikola Tesla (silnik na prąd zmienny). Wynalazek ten zrewolucjonizował prze-mysł – wysoce szkodliwe dla środowiska silniki parowe zaczęto zamieniać na silniki

elektryczne. Dzisiaj ponad połowę wytwa-rzanej energii elektrycznej zużywają te właśnie silniki. Kolejnym odkryciem, które przyczyniło się do popularyzacji transportu, stał się silnik o zapłonie samoczynnym. Wynalazł go w 1892 r. Rudolf Diesel. Co ciekawe, już sam Diesel starał się zbudować silnik napędzany olejem roślinnym. Silnik Diesla zaczęto stosować w samochodach w latach 40. XX w. Obecnie napędza on ponad połowę rejestrowanych w Europie aut.


Mobilność wpisana jest w naturę ludzi, którzy popychani ciekawością od zarania dziejów odkrywali nowe tereny. Kolejne środki transportu towarzyszą więc ludziom niemalże cały czas.

Rudolf Diesel (1858-1913)

– niemiecki konstruktor, twórca silnika Diesla

Rudolf Diesel

„Gdy nadejdzie era silników automobilowych, dopełni się

dzieło mojego życia.”



Czerwiec

1 2 3 4 56 7 8 9 10 11 1213 14 15 16 17 18 1920 21 22 23 24 25 2627 28 29 30

WYNALAZEK:

Za pierwsze znane próby wykorzystywania energii wiatrowej uznaje się wiatraki bu-dowane w Persji już 200 lat p.n.e. Pierwsze znane nam konstrukcje wiatraków powstały w IX w., a do Europy dotarły trzy wieki póź-niej. Mistrzami w budowie turbin wiatro-wych, zamieniających energię kinetyczną wiatru na pracę mechaniczną, są Duńczycy. Do 1900 r. w Danii pracowało już ok. 2500 takich wiatraków. Jednak pierwszą turbinę wiatrową w 1887 r. skonstruował nie Duń-czyk, a Szkot – inżynier James Blyth.

W 2009 r. energia pochodząca z siłowni wiatrowych stanowiła 1,3% świa-towej konsumpcji energii elektrycz nej.

Jednocześnie ilość energii produkowanej przez siłownie wiatrowe wzrosła w tym czasie o ponad 30%. Jest to m.in. wynik dyrektyw Unii Europejskiej, nakazujących krajom członkowskim zwiększenie pro-centowego udziału energii odnawialnej w całości konsumowanej energii.

Źródło: Encyklopedia Powszechna PWN,

2009 r.

Siła wiatru przez długie lata napędzała głównie statki i maszyny fabryczne. Dopiero stosunkowo niedawno człowiek nauczył się wykorzystywać siłę wiatru w produkcji energii elektrycznej.

Albert Einstein (1879-1955)

– fizyk, filozof, laureat Nagrody Nobla

„Wszystko powinno być

tak proste, jak tylko się da,

ale nie prostsze.”



Lipiec

1 2 34 5 6 7 8 9 1011 12 13 14 15 16 1718 19 20 21 22 23 2425 26 27 28 29 30 31

WYNALAZEK:

Przez wiele lat szukano optymalnego sposobu napędzania tramwajów. Próbo-wano wszystkiego – od zwierząt, przez silniki parowe, spalinowe, aż po systemy sprężonego powietrza. Pierwszy tramwaj elektryczny skonstruował Werner Siemens w 1881 r. Silnik elektryczny stał się z cza-sem najczęstszym sposobem napędzania tramwaju.

Do drugiej połowy XX w. tramwaje stano-wiły najpopularniejszą formę komunikacji miejskiej na świecie. Po II wojnie światowej wzrost popularności małych samochodów spowodował likwidację wielu sieci tramwa-jowych, jednak końcówka wieku XX, kryzys

paliwowy i narastający problem smogu w miastach spowodowały renesans tego ekologicznego i szybkiego środka transpor-tu. Linie tramwajowe przywrócono na nowo w takich miastach jak Paryż, Barcelona czy Ateny.

W Polsce przodownikiem komunikacji tram-wajowej jest niewątpliwie Poznań, którego władze pragną, aby był on podstawowym środkiem komunikacji miejskiej. Również Kraków, Warszawa czy Gdańsk prowadzą systematyczną, generalną renowację tabo-ru. W Krakowie powstał nawet pierwszy w Polsce tunel tramwajowy o długości 1500 m.


W 1832 r. inżynier John Stephenson zaprojektował i uruchomił pierwszą na świecie miejską linię tramwajową. Po szynach wbudowanych w ulicę poruszał się wagonik ciągnięty przez konie.

Ernst Werner von Siemens (1816-1892)

– niemiecki wynalazca, konstruktor pierwszego tramwaju elektrycznego

Ernst Werner von Siemens

„Technika zdobyła środki, dzięki którym można wytwarzać prądy elektryczne o nieograniczonej mocy, w sposób

tani i prosty, wszędzie gdzie dostępna jest siła mechaniczna. Będzie to fakt najwyższej wagi w wielu aspektach.”


1 2 3 4 5 6 78 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 2122 23 24 25 26 27 2829 30 31


Sierpień

WYNALAZEK:

Turbina wodna to podstawowe narzędzie używane do pozyskiwania energii z prze-pływu wody w elektrowniach wodnych. Duży wkład w rozwój technologii miał John Smeaton, który w roku 1759 otrzymał Medal Copleya za badania nad zagadnieniami związanymi z mechaniką pracy kół wodnych oraz wiatraków. Prototyp turbiny wodnej, powstały w oparciu o koło wodne, skonstru-ował w 1827 r. Francuz Benoit Fourneyron. Jego projekt został udoskonalony w drugiej połowie XIX w. Natomiast pierwszą na świecie elektrownię wykorzystującą natu-ralny przepływ wody zbudowali w 1882 r. Amerykanie – w Appleton na rzece Fox. Zaś pierwszą elektrownią wodną powstałą na

ziemiach polskich była elektrownia Struga na rzece Słupi, uruchomiona w 1896 r.

Do dziś na całym świecie zbudowano wiele zarówno ogromnych, jak też małych, lokalnych elektrowni. Ekspertami w wy-korzystaniu energii z przepływu wody są Norwegowie, którzy 99% energii elek-trycznej pozyskują właśnie w ten sposób. Szczególnie korzystne dla środowiska są małe elektrownie wodne, dzięki niewiel-kiemu zużyciu własnemu energii, zerowej emisji substancji szkodliwych do otoczenia, regulacji stosunków wodnych w okolicy i długowieczności.


John Smeaton (1724-1792)

– wybitny angielski inżynier budownictwa, fizyk, nazywany ojcem inżynierii lądowej

John Smeaton

„Kamień, drewno i żelazo łączy się metodami

mechanicznymi, ale największym zadaniem

jest dbałość o zwierzęcą część maszynerii.”

Koło wodne jest jedną z najstarszych czystych technologii pozyskiwania energii przez człowieka. Znana od I wieku p.n.e. konstrukcja, dawniej wykorzystywana do napędzania młynów czy narzędzi w tartakach lub kuźniach, dała początek nowoczesnej, niekonwencjonalnej, ekologicznej i odnawialnej technologii wytwarzania energii elektrycznej za pomocą turbin wodnych, wykorzystywanych dzisiaj na całym świecie.



Wrzesień

1 2 3 45 6 7 8 9 10 1112 13 14 15 16 17 1819 20 21 22 23 24 2526 27 28 29 30

WYNALAZEK:

KERS

Podczas hamowania pojazdu energia ki-netyczna zostaje zamieniona w cieplną i oddana do otoczenia. Idea, jaka przyświe-ca systemowi KERS, to zamiana energii kinetycznej hamowania na elektryczną, co dzieje się za pomocą dodatkowego silnika elektrycznego, działającego w trakcie ha-mowania jak generator. Pozyskany w ten sposób prąd gromadzony jest w specjalnych akumulatorach do momentu jego wykorzy-stania.

System, opracowany przez ekipę BMW Sauber na potrzeby Formuły 1 w 2009 r., znalazł już zastosowanie przy produkcji pojazdów. Audi A4 E to pierwszy samochód z montowanym seryjnie systemem KERS, który odzyskuje i przechowuje energię

z hamowania. System odzysku energii kinetycznej znajduje się jeszcze w fazie intensywnych testów.

W przyszłości energia pozyskiwana przez KERS będzie najprawdopodobniej służyła do napędzania silników samochodów hybrydowych, co w znacznym stopniu przyczyni się do redukcji zużycia paliw płynnych – a co za tym idzie – zmniejsze-nia emisji dwutlenku węgla do atmosfery. Trwają również prace nad wdrożeniem systemu KERS przy produkcji tramwajów i pociągów, które energię zgromadzoną przy hamowaniu przekazywałyby do sieci trakcyjnej, umożliwiając jej wykorzystanie innym pojazdom.

Źródło: www.formula1.com, www.autoevolution.com

Hamowanie rekuperacyjne, zwane również hamowaniem odzyskowym czy KERS (Kinetic Energy Recovery System), ma szansę zrewolucjonizować w przyszłości wydajność energetyczną środków transportu.

Henry Ford (1863-1947)

– przemysłowiec amerykański, założył spółkę Ford Motor Company

„Wszystko można robić

lepiej, niż robi się dzisiaj.”



Październik

1 23 4 5 6 7 8 910 11 12 13 14 15 1617 18 19 20 21 22 2324 25 26 27 28 29 3031

WYNALAZEK:

Biomasa w stałej postaci to najczęściej pozostałości i odpady, głównie przemysłu rolniczego. Zdarza się, że sama w sobie jest produktem, a nie odpadem. Dobrym przykładem takiej biomasy jest paliwo uszlachetnione, czyli brykiet – którego używamy podczas weekendowego grillo-wania. Paliwa tego typu (jak brykiet czy palety drzewne) pozyskuje się poprzez prasowanie, suszenie i mielenie bioma-sy. W efekcie wytworzone paliwo jest wydajniejsze i tańsze w użytkowaniu od choćby oleju opałowego. Dodatkowo, przy jego spalaniu wydziela się niewielka ilość dwutlenku węgla, którą bez problemu mogą przetworzyć rośliny.

Z biomasy wytwarza się także gaz otrzy-mywany w oczyszczalniach ścieków i składowiskach odpadów. Wydzielany wtedy metan i dwutlenek węgla są wyko-rzystywane do wytwarzania energii przy pomocy specjalnych kotłów i turbin. Dzięki temu gazy cieplarniane nie wydostają się do atmosfery i można jest przetworzyć na „czystą” energię. Biomasa w postaci ciekłej może być np. alkoholem uzyskiwanym przy fermentacji roślin cukrowych lub paliwem organicznym z roślin oleistych. Uzyskiwane w ten sposób biopaliwa stają się coraz bardziej popularne także w Polsce.

Źródło: Słownik hydrobiologiczny – terminy, pojęcia,

interpretacje, PWN, 2002 r.

John Quincy Adams (1767-1848)

– amerykański prawnik, dyplomata i polityk, szósty prezydent USA

„Cierpliwość i wytrwałość mają magiczne działanie – dzięki nim trudności

znikają, a przeszkody ulatniają się.”

Biomasa to trzecie co do wielkości naturalne źródło energii na świecie. Może mieć postać stałą, ciekłą lub gazową. Biomasa to w szerokim pojęciu każda substancja organiczna ulegająca biodegradacji, która poprzez spalanie, przetworzenie lub fermentację wytwarza energię.



Listopad

1 2 3 4 5 67 8 9 10 11 12 1314 15 16 17 18 19 2021 22 23 24 25 26 2728 29 30

WYNALAZEK:

Reakcje rozpadu radioaktywnych izotopów w płaszczu Ziemi podgrzewają wnętrze naszej planety do ok. 5400 stopni Celsjusza. Woda zalegająca poniżej 1000 m w głąb skorupy ziemskiej na obszarach dużej ak-tywności wulkanicznej bądź sejsmicznej (woda geotermalna), po wydobyciu na powierzchnię stanowi doskonałe i niewy-czerpalne źródło energii cieplnej. Już ludy starożytne używały gejzerów i gorących źródeł do ogrzewania budowli, mycia czy gotowania.

Dziś z zastosowaniem technologii odwier-towej oraz pomp, pobrana z wnętrza Ziemi gorąca woda, po oddaniu ciepła wtłaczana jest z powrotem do złoża w celu ponownego wydobycia po nagrzaniu. O „czystości” technologii geotermii świadczy fakt, że nie wydziela ona żadnych szkodliwych dla otoczenia substancji, a więc jest całkowicie

neutralna dla przyrody. Niezaprzeczalną zaletą tej technologii jest jej niezależność od warunków pogodowych – w przeci-wieństwie do energii słonecznej czy wia-trowej.

Liderem w wykorzystaniu wód geoter-malnych jako źródła ciepła jest Islandia, której terytorium w znacznym stopniu pokrywają rejony aktywne sejsmicznie. Aż 85% zapotrzebowania na ciepło w tym kraju zaspokajane jest energią z tego źródła, natomiast gorąca woda w kranie ma pocho-dzenie geotermalne aż w 99% islandzkich domostw. W Polsce wody geotermalne występują na prawie 80% obszaru kraju. Jak dotąd, zbudowano cztery geotermal-ne zakłady ciepłownicze: Bańska Niżna, Pyrzyce, Mszczonów i Uniejów.


Sycylijska wyspa Lipari to miejsce powstania pierwszej łaźni murowanej, w której do ogrzewania wykorzystywano wodę geotermalną. Było to około 1500 r. p.n.e. Do dzisiaj na całym świecie korzysta się z gorących wód geotermalnych jako ekologicznego i niewyczerpalnego źródła energii.

Zig Ziglar (ur. 1926)

– znany amerykański pisarz i mówca motywacyjny

„Sukces to maksymalne wykorzystanie możliwości

jakie masz.”



Grudzień

1 2 3 45 6 7 8 9 10 1112 13 14 15 16 17 1819 20 21 22 23 24 2526 27 28 29 30 31

WYNALAZEK:

Pierwsza elektrownia atomowa powstała w Obnińsku (ZSRR) w 1954 r., a jej głów-nym zadaniem było wzbogacanie uranu na potrzeby produkcji broni atomowej. W latach siedemdziesiątych ubiegłego stulecia zaczęto masowo wykorzystywać reaktory atomowe do budowania bloków energetycznych i produkowania energii elektrycznej. Zapał konstruktorów, wy-wołany bezawaryjną i wydajną pracą nowego źródła energii, skutecznie ostu-dziły dwie awarie: w Three Mile Island (1979 r.) i w Czarnobylu (1986 r.). Wnioski wyciągnięte z tych wydarzeń spowodowały zaostrzenie norm bezpieczeństwa, a tym samym – wzrost niezawodności nowocze-snych konstrukcji.

Po roku 2000, wobec nowych między-narodowych przepisów dot. emisji CO2 i chęci dywersyfikacji źródeł energii, czysta

energia atomowa przeżywa renesans. Nowe elektrownie powstają w krajach wysoko rozwiniętych (Francja, Finlandia), jak i rozwijających się (Bułgaria, Armenia). Szacuje się, że złoża uranu występujące na Ziemi wystarczą do zaopatrywania ludzkości w energię na wiele tysięcy lat. Dla porównania – paliwa kopalne przy obecnym stanie eksploatacji wyczerpią się już za kilkadziesiąt lat. Kulka izotopu uranu 235U o średnicy 0,5 cm przy odpowiednim wykorzystaniu dostarcza tyle samo energii, ile wytwarza się przy spaleniu 1500 kilo-gramów węgla.

W Polsce na chwilę obecną funkcjonuje jeden badawczy reaktor jądrowy „Maria”. Na najbliższe lata planowana jest budowa pierwszych reaktorów do wykorzystywania komercyjnego.

Źródło: Encyklopedia Powszechna, PWN 2009 r.

Victor Marie Hugo (1802-1885)

– francuski pisarz, poeta, dramaturg i polityk

„Do wielkich osiągnięć przez wąskie ścieżki.”

Pozyskiwanie energii z reakcji łańcuchowej promieniotwórczych pierwiastków nadal budzi wiele kontrowersji. Nie da się jednak zaprzeczyć, że jest to najbardziej wydajna czysta technologia pozyskiwania energii, jaka została dotychczas wynaleziona przez człowieka.


energa kalendarze 2011 konkurs 18 mała

Documents