eĞİtİmde fatİh projesİ ve eĞİtİm bİlİŞİm aĞi...

1.2. BİT’in Sosyal ve Kültürel Katkıları OLCAY BÜYÜKÇAPAR tarafından BT ve Yazılım Dersi Kitabı için destek materyali olarak hazırlanmış ve sunulmuştur. / İzmir 2014 / www.olcaybuyukcapar.com

EĞİTİMDE FATİH PROJESİ VE EĞİTİM BİLİŞİM AĞI (EBA)

Fırsatları Arttırma ve Teknolojiyi İyileştirme Hareketi Projesi olarak yaşam bulan

FATİH Projesi ile birlikte Türkiye'deki tüm dersliklerin etkileşimli tahtalar ile

donatılması, tüm okulların ve dolayısıyla sınıfların yüksek hızda internet

bağlantısına sahip olması, eğitsel içeriklerin kapsamlı olarak bir arada sunulması

ve yüksek hızda erişim imkanı, tüm okullarımız için uzun vadede sağlıklı biçimde

çalışabilecek ağ ve elektrik altyapısı ve 5-12.sınıf

öğrencilerinin tümüne ve tüm öğretmenlere tablet

bilgisayar (e-kitap) verilmesi öngörülmüştür. Hazırlıklarının

2010 yılında başladığı ve 2012 yılı başından itibaren 52 pilot

okuldaki faaliyetlerle etkinleşen Fatih Projesi'nin beş yılda tamamlanması hedefleniyor.

Eğitim Bilişim Ağı ise Fatih Projesi'nin beş ana bileşeninden biri olan e-içerik arzını

yapan büyük bir portaldır. EBA tasarımcıları, geliştiricileri ve EBA'dan sorumlu yetkili

birimlerin de eba.gov.tr'de vurguladıkları üzere burası sosyal eğitim platformudur.

Benzetmek yerindeyse "eğitimin facebook'u"dur. http://www.eba.gov.tr/ web

adresinden erişilebilen portalın başlıca modülleri ve modül

içerikleri şu şekildedir:

Giriş Sayfası1: Portalın ana sayfasında dikkat çekici içeriklerin

ön plana çıkarıldığı slayt geçişleri, arama kutusu, alt modüllere

bağlantılar, EBA üyelerinin (öğretmen ve öğrenci) giriş

yapabilmesi için "giriş" butonu, EBA'nın test aşamasında olan

ve öneriler doğrultusunda geliştirilecek olan alt uygulamalarına

bağlantılar, okullardan gelen haberlerden en son altısın

abağlantı, videolar içinden izlenmesi önerilen üçüne

bağlantılar, görseller içinden görülesi beş görsel, sesler

modülsinden dinlenmesi önerilen dört sese bağlantılar, dergiler

modülsinden altı dergiye bağlantı, EBA'ya ait istatistiki bilgiler

bulunmaktadır.

Haberler: Okullardan gelen haberler bu modülde

yayınlanmaktadır. http://www.eba.gov.tr/haberler web

adresini kullanarak doğrudan erişilebilir. Özellikle sınıf içinden,

okul içinden gelen etkinlik, başarı ve benzeri haberlerin EBA

sosyal eğitim platformu ile tüm eğitimcilerle paylaşılması

hedeflenmektedir. Haber ekleyebilmek, haberi beğenebilmek

ya da habere yorum yapabilmek için öğretmen girişi yapmak

gerekmektedir. Haberleri öğretmenlerden oluşan gönüllü

moderatörler inceledikten sonra yayına alınmaktadır.

E-İçerik: Bakanlığımızın uzman materyal geliştirme ekiplerinin

hazırladığı paket içerikler, Eğitim Bilişim Ağı ekibinin ürettiği

paket içerikler, kamu kurumlarının sosyal ve kültürel içerikleri

ve ticari firmaların paket içeriklerine bu modülden

erişilebilmektedir. EBA şifresi ile giriş yapıldıktan sonra bu

içeriklerin bağlantılarına tıklandığında, kullanıcı üye giriş yapmış

gibi ilgili web adresine yönlendirilmiş olacaktır. Öğrencilerin kullanımına açık değildir.

1 Bu giriş sayfası içeriği 05.09.2014 tarihinde yazılmıştır. Zaman içinde geliştiriciler tarafından güncellenebilir.

(1) Fatih Projesi Tanıtım

Videosu

(2) Eğitim Bilişim Ağı

Tanıtım Videosu

(3) Fatih Projesi ve EBA

Çalışma Kağıdı

OLCAY BÜYÜKÇAPAR tarafından BT ve Yazılım Dersi Kitabı için destek materyali olarak hazırlanmış ve sunulmuştur. / İzmir 2014 / www.olcaybuyukcapar.com

E-Dergi: Bilim, kurumsal, çocuk ve eğitim kurumlarının hazırladıkları dergileri pdf dosya biçiminde

sunulmaktadır. Okullar kendi bünyelerinde hazırladıkları dergi çalışmalarını pdf biçiminde EBA giriş yaparak

yükleyebilir ve diğer EBA ziyaretçileri ile paylaşabilirler.

E-Kitap: Öğretmen kılavuz, öğrenci ders ve öğrenci çalışma kitaplarının yanı sıra kültür kitaplarının da

bulunduğu e-kitap modülündeki tüm içerikle pdf dosya biçimindedir.

Video: Eğitim Bilişim Ağı'nın video içerikleri günden güne

zenginleşmektedir. Sınıf seviyesine göre videolara erişim

mümkündür. 2003'te Salman Khan2 yeğenine matematik öğretmek

için video çekip Youtube video paylaşım sitesine yüklemesi ile

başlayan macerasının sonunda ortaya çıkan Khan Akademi videoları3

da 2014 mayıs ayından bu yana EBA video modülünde yerini almış

durumda.

Videoları indirmek oldukça kolay. Her video oynatıcının sağ altında "Video İndir" bağlantısı ve

bulut simgesi yer alıyor. Tek tıklamayla video dosyası bilgisayara indirilebiliyor.

EBA videoları bir başka sitede ya da web güncesinde

(blog) kullanmak istenirse "Gömülü Kod" kullanılabilir.

Karekod (QR Code) ile video web adresini akıllı telefon ile bağlanmak

mümkündür. Her video içeriğin altında bu içeriğe özel karekod bulunmaktadır.

Bu karekodlar çıktı alınarak öğrencilere kağıt üzerinde de verilebilir.

Örneğin solda görülen karekod sizi eba.gov.tr/embed.php?type=v&id=47605fd6e3019317d4076932fba0220c50a6e2d09c001

adresine yönlendirecektir.

Ses: Okul öncesi, ilkokul, ortaokul, lise, şarkılar, açık öğretim okulları sesli kitapları, genel dinleyici ve müzikler

olmak üzere sekiz kategoride dört binin üzerinde ses içeriği bulunmaktadır. Ses dosyalarını video içeriklerinde

olduğu gibi tek tıklama ile indirmek mümkündür.

Görsel: Ders görselleri, Clip-Art, Yarışma ve Arşiv kategorilerinde binlerce görselin yer aldığı görsel modülü

sayesinde birçok konuda kaynağı belli olmayan, kalitesi yeterli olmaya görseli kullanmaktan kurtulmuş

oluyoruz. İçerik zenginliği açısından eksikleri halen bulunmakla birlikte, eğitsel amaçlar için telif sorunu

yaşamadan kullanılabilecek görseller bu modülde bulunuyor.

2 http://www.khanacademy.org.tr/about.asp?ID=1 3 05.09.2014 tarihi itibariyle toplam 1462 adet video bulunmaktadır.


Dijital Vatandaşlık

Anayasal ülkelerde, o ülkede yaşayanların devlet

tarafından anayasada vaat edilen haklardan

yararlanmaları için o ülkeye vatandaşlık bağı ile bağlı

olmaları gereklidir. Bu kişilere vatandaş denir.1

Teknolojiyi ve teknolojiyle beraber hayatımıza giren

dijital araçları doğru kullanmasını bilen, etik

kurallara ve kişi haklarına dijital platformda da saygı

duyan ve bu araçları güvenlik ve sorumluluk

bilinciyle kullanmasını bilen kişiye dijital vatandaş

denmektedir.

Dijital Vatandaşlığın dokuz boyutu bulunmaktadır:2

Dijital Erişim Boyutu: Bir dijital vatandaş, kışkırtıcı bir içeriği de erişim sağlayacağı gibi yanıltıcı bir içeriği de

erişim sağlayabilir. Ayrıca, bir dijital vatandaş zararlı erişim kaynaklarının kurbanı olarak ticari istismara

uğrayabilir veya kişisel bilgi istismarı yöntemiyle başta dolandırıcılık, zararlı yazılım ve bilgi hırsızlığı olma

üzere çeşitli senaryolara maruz kalabilir. Bu yüzden iyi bir dijital vatandaş çevrimiçi ortamda eriştiği bilgi

hakkında iyi analiz yapabilmelidir.

Dijital Ticaret Boyutu: Bir dijital vatandaşın herhangi bir veri kaybına sebebiyet vermeden güvenli sayfalardan

ticari faaliyetlerini sürdürebilmesi ve çevrimiçi alışveriş ve bankacılık sistemlerini kullanırken güvenlik

ilkelerine riayet edilebilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde, çevrimiçi ortamda birçok ticari risk ile karşı karşıya

kalınabilmektedir.

Dijital İletişim Boyutu: Dijital ortamda iletişimin büyük bir bölümünün internet teknolojisiyle çevrimiçi

ortamda ve özellikle sosyal ağları kullanılarak yapılması internette çeşitli temas riskleriyle karşı karşıya

kalınabileceğini göstermektedir. İletişim esnasında karşı tarafla özellikle tanımadığımız kişilerle, kişisel

bilgilerin çok rahatlıkla paylaşılması büyük bir gizlilik ihlali olarak karşımıza çıkmaktadır.

Dijital Okur-Yazarlık Boyutu: Dijital ortamda okur-yazarlık dijital vatandaşlığın en önemli ayaklarından birini

oluşturmakla beraber bu kavram, bilinen okur-yazarlıktan bile daha önemli bir hal almaya başlamıştır. Çünkü

günümüz çağında bir çocuk, eğitim-öğretim faaliyetlerinden önce dijital araçları kullanmaya ve bu araçlar

hakkında bilgi sahibi olmaya başlamaktadır. İnternet okur-yazarlığı ise internetin doğru kullanımı, doğru

bilgiye ulaşma çabası ve internette doğruluğundan emin olduğumuz bilginin paylaşımı ve bu sayede doğru bir

öğrenme-öğretme süreçleri gerçekleştirme aşamalarını kapsamaktadır.

Dijital Etik Boyutu: Dijital araçları doğru kullanmak kadar etik kullanmak da önemlidir. Çevrimiçi ortamda

internet araç ve gereçlerini kullanırken başkalarının haklarına saygılı olacak sorumlulukta hareket etmek 1 http://tr.wikipedia.org/wiki/Vatandaşlık 2 Türkiye’de Dijital Vatandaşlık Algısı ve Bu Algıyı İnternetin Bilinçli, Güvenli ve Etkin Kullanımı ile Artırma Yöntemleri, Çubukçu A., Bayzan Ş., 2013


önemlidir. Örneğin, doğru bil dil üslubu ve ahlaki davranış normlarını çevrimiçi ortam da sürdürebilmek etik

olgusu içerisinde gösterilebilir.

Dijital Kanun: Tüm dijital ortamda dikkat edilmesi gereken kurallar olduğu gibi özellikle internet ortamında

da dikkat edilmesi gereken kurallar bütünü mevcuttur. Bir dijital vatandaşın, gerçek hayatta suç olan tüm

davranışların internette de yapılmasının suç olduğu bilinciyle hareket etmesi ve internette suç işleyenleri ilgili

mercilere şikâyet etmesi gerekmektedir.

Dijital Hak & Sorumluluklar: İnternet, dijital araçlar içerisinde önemli bir yere sahip olmakla beraber çoğu

dijital araç, internet teknolojisini de sunmaya başlamıştır. İnternet, herkesin kendini özgürce ifade edebildiği

bir mecra olabilmesinin yanı sıra bu ifade özgürlüğünün

başkalarının kişisel haklarını ihlal etmeyeceği ölçüde sınırlı

olabileceği, çevrimiçi ortamın hak ve sorumluluk

çerçevesindeki denge noktasını oluşturmaktadır. Örneğin,

internetten bir bilgi araştırırken alıntı yapılacak bilginin ne

şekilde kullanılabileceği, o bilgi üstündeki fikri sınai haklar ve

bu haklar çerçevesindeki mevcut olan çevrimiçi

sorumlulukları mevcuttur. Benzer şekilde, internet

ortamında yapılan haksızlıklar ve internet ortamının

barındırdığı yasadışı içeriklere karşı bir dijital vatandaşın sorumlulukları mevcuttur. Bu noktada, internetteki

bütün risk gruplarına karşı hak ve sorumluluklarımız mevcuttur.

Dijital Sağlık: Dijital ortamda sağlık faktörü genellikle olumsuz yönleriyle karşımıza çıkmaktadır. Dijital araçları

ve özellikle çevrimiçi teknolojiler ve bilgisayarları kullanırken gerek fiziksel gerek psikolojik gerekse de ruhsal

birçok hastalık türüne bir dijital vatandaş maruz kalabilmektedir. Bunların başında antropometri bilimi içinde

incelenen kas-iskelet rahatsızlıklarından, internet ve oyun bağımlılığına ve hatta internetin içerik riskleri

sonucu özellikle çocuklarda oluşan ruhsal bozukluklara kadar birçok sağlık problemi ile karşılaşılabilmektedir.

Bu doğrultuda, internetin içerik ve temas riskleri dijital vatandaşlığın dijital sağlık boyutunu doğrudan

etkileyen faktörler arasındadır.

Dijital Güvenlik: Dijital veya siber güvenlik kavramları internet boyutuyla ele alınacak olursa internet

güvenliği ve güvenli internet kavramlarının her geçen gün daha da önemli hale gelmeye başlayacağı büyük

olasılıktır. Bir dijital vatandaş ise kişisel bilgi güvenliğine internet üstünde oldukça dikkat etmeli ve internet

ortamında gezindiği sayfaların güvenilirliğine dikkat etmelidir. Ayrıca, dijital vatandaşın bilgisayar ve internet

ortamında çeşitli kurum ve kuruluşlar vasıtasıyla sağlanan filtreleme programları, güvenli internet paketleri ve

anti-virüs programları içeren internet koruma paketlerine kendi güvenliği açısından sahip olması

gerekmektedir. Aksi takdirde internet, hem içerik hem temas hem de ticari risk boyutlarıyla bir dijital

vatandaş üstünde güvenlik açısından ciddi risk unsurları oluşturabilmektedir.


E-Devlet Konusu Çalışma Kağıdı

Devletin kurumlarının hizmetlerini elektronik ortamda yani internette sunmaya başlamasıyla birlikte e-devlet

kavramı ortaya çıktı. 2000 yılından1 itibaren Devlet Planlama Teşkilatınca

başlatılan e-Türkiye projesi ile ilk adımları atıldı. Ardından devlete bağlı

kurumların verdiği e-hizmetler tek bir noktada birleştirildi.

www.türkiye.gov.tr internet sitesi ile kamu hizmetleri e-ntegre2 edilmiş

oldu.

E-devlet projesi ile vatandaşların kamu hizmetlerinden pratik şekilde

yararlanması hedeflenirken, kamu kurumlarının da birbirleri ile veri paylaşımı

etkin hale getirilmektedir. Örneğin Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel

Müdürlüğü'nde bulunan, vatandaşlara ait bilgilerin olduğu devasa veritabanı,

güvenli biçimde diğer kamu kurumları ile paylaşılır. Bir kişinin adres bilgisi

değiştiği anda, veritabanından veri alma izni olan tüm kamu kurumlarında da

aynı anda değişmiş olur. Bunu şöyle bir örnekle somutlaştıralım:

Kültür Mahallesine ailesiyle birlikte kısa zaman önce taşınan Ahmet Mehmetoğlu, çocuğunu mahallede

bulunan Atatürk Ortaokulu'na göndermek istemektedir. Dolayısıyla Ahmet bey okula gider ve eğitim

yöneticilerine kayıt için başvuru yapar. Okullara öğrenciler kayıt edilirken e-okul sisteminde görünen adres

bilgisi esas alınmaktadır. Ancak Ahmet beyin adres bilgisi Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü

veritabanında henüz güncellenmemiştir. Adres bilgisi önceki mahallesi olan Yeni Mahalle olarak

görünmektedir. E-okul sistemi de adres bilgisini doğrudan Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü

veritabanından yansıtmaktadır. Dolayısıyla okulun eğitim yöneticileri Ahmet beye olumsuz yanıt verirler ve

Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Müdürlüğü'ne giderek güncel adres bilgisini iletmesini isterler. Ahmet bey adres

bilgisini güncelledikten sonraki gün tekrar Atatürk Ortaokulu'na gider ve sorunsuz şekilde çocuğunu

kaydettirir.

1 2014-2018 Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Planı (Taslak) e-Türkiye girişimi s.11

2 https://www.turkiye.gov.tr/bilgilendirme?konu=entegre


E-Devlet Kapısına Mobil Cihazlardan Erişim

E-Devlet sistemini kullanmanın bir diğer yolu

da mobil cihazlardır (akıllı telefonlar ve

tablet bilgisayarlar). iOS, Android ve

WinPhone işletim sistemine sahip cihazlar

için e-devlet kapısı mobil uygulaması

mevcuttur ve ücretsizdir.

E-Devlet Kapısı ile ilgili soru ve önerilerin iletilebileceği kanallar

E-Devlet kapısı ile ilgili sorular için bir de çağrı merkezi

bulunmaktadır. E-devlet konusunda soruların iletilebildiği

çağrı merkezinin numarası 160.

E-Devlet kapısı ile ilgili soru ve önerileri sosyal ağlardan da iletebilmek mümkündür. Facebook ve Twitter

hesapları aşağıdaki gibidir.

https://www.facebook.com/edevletkapi

https://twitter.com/ekapi

21.03.2016

1

İNTERNET VE BİLGİSAYAR AĞLARIİnternet NedirBilgisayar AğlarıAğ Çeşitleri

Ahmet SOYARSLANbiltek.info

İNTERNET NEDİR?

21.03.2016

2

İNTERNET NEDİR?• Dünya genelindeki bilgisayar ağlarını ve kurumsal bilgisayar sistemlerini birbirine bağlayan elektronik iletişim ağıdır.

İNTERNETİN TARİHÇESİ

• 1969 yılında ABD Savunma Bakanlığı bünyesindeki “İleri Araştırma Projeleri Ajansı” tarafından ortaya çıkartılmıştır. • Türkiye İnternet’e Nisan 1993 ’ten beri bağlıdır.

21.03.2016

3

BİLGİSAYAR AĞLARI

BİLGİSAYAR AĞI NEDİR?

• İki ya da daha fazla bilgisayarın birbirine bağlanmasıyla oluşan yapıya bilgisayar ağı denir.

• Ağ üzerindeki bilgisayarlar birbirleriyle bilgialışverişinde bulunabilirler.

21.03.2016

4

BİLGİSAYAR AĞLARI NEDEN KULLANILIR?• Bir bilgisayar ağı kurmanın en temel nedeni ağdaki bilgisayarlar arasında iletişim kurmaktır.• Örneğin, ağ üzerindeki bir bilgisayarda yer alan müzikleri ağdaki diğer bilgisayarlar çalabilir.• Bilgisayar ağlarına şu sebeplerden dolayı ihtiyaç vardır:

• Dosya paylaşmak.• Yazıcı, tarayıcı gibi donanımları paylaşmak.• Birbirleriyle iletişim kuran yazılım, oyun vs.

kullanmak.• İnternet hizmeti gibi çeşitli servisleri paylaşmak.• Ağ üzerinden cihazların kontrolünü ve yönetimini

sağlamak.

BİLGİSAYAR AĞI KULLANMAZSAK…• Bilişim Teknolojileri sınıfımızda tüm bilgisayarlarımızdan çıktı alınabilmesini istiyoruz. Bu durumda her bilgisayar için ayrı bir yazıcı satın almanız gerekiyor.

21.03.2016

5

ÇÖZÜM: BİLGİSAYAR AĞI KURMAK• Fakat eğer bilgisayarlarımız arasında bir ağ bağlantısı kurar isek, hem gereksiz masraftan hem de onlarca yazıcıyı koyacak yer bulma derdinden kurtulmuş olacağız.

PEKİ AĞ BAĞLANTISI NASIL KURULUR?• Bilgisayarlar arasında ağ bağlantısı kurmak için bazı yazılım ve donanımlara ihtiyacımız var.

İŞLETİM SİSTEMİ

MODEM VEYA DAĞITICI (HUB)KABLOLAR

AĞ KARTI (ETHERNET KARTI)

21.03.2016

6

ÖRNEK AĞ BAĞLANTISI• Ağ kablosunun bir ucu bilgisayarın ağ kartına, diğer ucu ise modem ya da dağıtıcıdaki Ethernet girişine takılır. Aynı işlem diğer bilgisayar(lar) için de gerçekleştirilir. İşletim sistemi üzerinden ağ ile ilgili gerekli ayarlaryapıldıktan sonra ağ bağlantısı tamamlanmış olur.

BİLGİSAYAR AĞI ÇEŞİTLERİ

21.03.2016

7

AĞ TÜRLERİ• Bilgisayar ağlarını, ağın büyüklüğüne göre üç gruba ayırabiliriz.

YEREL ALAN AĞI (LAN)

GENİŞ ALAN AĞI (WAN)

METROPOL ALAN AĞI (MAN)

YEREL ALAN AĞI (LAN)• Birbirine yakın, aynı oda veya bina içerisinde yer alan bilgisayarların bağlanmasıyla oluşturulur.• Örneğin bir işyerindeki, okuldaki hatta evimizdeki bilgisayarları birbirine bağlayarak oluşturduğumuz ağ bir yerel alan ağıdır.• Peki Bilişim Teknolojileri sınıfımızdaki ağ türü nedir?

21.03.2016

8

METROPOL ALAN AĞI (MAN)• İçerisinden birden çok Yerel Alan Ağı barındıran, bir üniversite kampüsü, büyük bir işyeri, şehri veya bölgeyi kapsayan ağ türüdür.• Örneğin bir ildeki tüm bankaların farklı şubelerinin bilgisayarları Metropol Alan Ağı ile birbirine bağlıdır.

Geniş Alan Ağı (WAN)• Bir ülke ya da dünya çapında, aralarında yüzlerce veya binlerce kilometre mesafe bulunan bilgisayar ve ağların birbirine bağlanmasıyla oluşur.• Bilinen en büyük Geniş Alan Ağı, İNTERNET’tir.

21.03.2016

9

İNTERNET’E NASIL BAĞLANIRIM?• İnternet’e bağlanmak için aşağıdaki yazılım ve donanımlara sahip olmamız gerekir.

BİLGİSAYAR

MODEM KABLOLAR

İNTERNET SERVİS SAĞLAYICI

İŞLETİM SİSTEMİ TARAYICI YAZILIMI

TELEFON HATTI

TARAYICI (BROWSER)

İNTERNET ve E-POSTA

İnternet üzerinde gezinti yapmamızı (SÖRF) sağlayan programlardır. En fazla kullanılanları aşağıda sıralanmıştır.İnternet Explorerİnternet ExplorerGoogle Google ChromeChromeMozillaMozilla FirefoxFirefox

YandexYandex BrowserBrowserNetscapeNetscapeOperaOpera

21.03.2016

10

Açacağımız sitenin internet adresini biliyorsak nereye

yazmalıyız?

Mozilla Firefox

21.03.2016

11

Google Chrome

İNTERNET ALAN ADLARI

21.03.2016

12

WEB SİTESİ•Web sitesi, Internet üzerinde yer alan birden çok sayfadan oluşan bilgi topluluğudur.

•Örnek: www.milliyet.com.tr , www.facebook.com , www.google.com

İNTERNET ve E-POSTA

İNTERNET ADRESLERİNİN YAPISI

www (World Wide Web) : Geniş dünya ağıkaptanpasa: Bu kısma “Alan Adı” denir. Her adres için farklıdır. Siteyle ilgili ipucu verir. (bu örnekte Kaptanpaşa)k12: Sitenin türünü belirten uzantısıdır. (bu adreste MEB Okul Siteleri-İlköğretim ve Liseler)tr: Ülke kodu kısaltmasıdır. (bu adreste Türkiye)

21.03.2016

13

SİTE UZANTILARISite türünü belirten uzantıdır.com (commercial): Ticari siteler için kullanılır.gov (government): Resmi kurumlar için kullanılır.edu (education): Üniversiteler için kullanılır.org (organization): Organizasyonlar, vakıf siteleri için kullanılır.k12: İlköğretim ve liseler için kullanılır.mil (military): Askeri siteler için kullanılır.net (network): İletişim ağları ile ilgili kuruluşlar için kullanılır.

BAZI İNTERNET ADRESLERİ

www.www.kaptanpasakaptanpasa..k12k12..trtrwww.www.hacettepehacettepe..eduedu..trtrwww.www.istanbulmarathonistanbulmarathon..orgorgwww.www.ibbibb..govgov..trtrwww.www.youtubeyoutube..comcomwww.www.bilgisayarbilisimbilgisayarbilisim..netnetwww.www.kkkkkk..milmil..trtr

21.03.2016

14

tr: Türkiyeja: Japonyade: Almanyanl: Hollandauk: İngiltereca: Kanada

27

Bazı Ülke Uzantıları

TEŞEKKÜR EDERİM.

EXCEL SINAVINA HAZIRLIK

Excel; her türlü tablolama, grafik ve hesaplama

işlemlerinin yapılabileceği çok fonksiyonlu bir Office

aracıdır.

Sütun:A,B,C... gibi harflerin oluşturduğu her bir

bölüme sütun denir.

Satır: 1,2,3… gibi sadece sayıların oluşturduğu her bir

bölüme satır denir.

Hücre: Tabloda ki her bir kutucuğa denir.

Satır yüksekliği değiştirme: Öncelikle sayılar kısmı seçilir. Mouse hiç bırakılmadan yüksekliği değiştirilecek

satıra kadar gelinir. Mouse ile sağ tıklanır. Satır yüksekliği seçeneği seçilip değer girilir, enter tuşuna yada

tamam tuşuna basılır. Satır yüksekliği değişmiş olur.

Sütun genişliği değiştirme: Öncelikle harfler kısmı seçilir. Mouse hiç bırakılmadan genişliği değiştirilecek

sütuna kadar gelinir. Mouse ile sağ tıklanır. Sütun genişliği seçeneği seçilip değer girilir, enter tuşuna

yada tamam tuşuna basılır. Sütun genişliği değişmiş olur.

Giriş menüsü: Kopyalama, yapıştırma, kesme, yazı tipi işlemleri, hizalama işlemleri, yazı rengi, hücre

rengi değiştirmeye yarayan menüdür.

Ekle menüsü: Bu menüde resim, şekil, grafik eklememize yarayan seçenekler vardır.

Sayfa ismi değiştirme: Sayfa üzerinde Mouse ile sağ tıklanır. Yeniden adlandır seçeneği seçilir. İsim

değiştirilip enter tuşuna basılır.

Sayfa rengi değiştirme: Sayfa üzerinde Mouse ile sağ tıklanır. Sekme rengi seçeneği seçilir.Renk

değiştirilip enter tuşuna basılır.

Excel’de Dört işlem:

Excel’de kullanılan 4 işlem seçenekleri şunlardır.

Tabloda görüldüğü gibi toplama için (+), çıkarma için (-),

çarpma için (*), bölme için (/) işareti kullanılır.

Her işlemde formüllerin başına mutlaka eşittir(=) işareti

konulur.

Eğer bu işaret unutulursa işleminiz doğru bile olsa sonucu

göstermez.

Başında eşittir olmayan hiçbir formül doğru kabul edilemez.

a) Eşittir formülün başladığını gösterir.

b) : işareti formülde verilen hücreler arasındaki değerleri de dikkate alması gerektiğini gösterir.

c) ; işareti sadece seçilen hücrelerin işleme katılması gerektiğini gösterir.

TOPLAMA +

ÇIKARMA -

ÇARPMA *

BÖLME /

Excel Toplama:

Toplama işlemi nasıl yapılır?

1. Öncelikle sayılar yazılır.

2. Sayıları toplamak için formül seçilir.

1.Yol

=1.sayının yazılı olduğu hücre adı+2. Sayının yazılı olduğu hücre adı

=B1+B2

2.Yol

=Topla(B1:B2)

Yukarıda ki tabloda 50 ve 5 sayısını toplamak için 1. Yol veya 2.Yoldan biri kullanılır.

Excel Çıkarma:

Çıkarma işlemi nasıl yapılır?


2. Sayıları çıkarma için formül yazılır.

1.Yol

=1.sayının yazılı olduğu hücre adı - 2. Sayının yazılı olduğu hücre adı

=B1 - B2

Excel Çarpma:

Çarpma işlemi nasıl yapılır?


2. Sayıları çarpma için formül yazılır.

1.Yol

=1.sayının yazılı olduğu hücre adı * 2. Sayının yazılı olduğu hücre adı

=B1 * B2

Excel Bölme:

Bölme işlemi nasıl yapılır?


2. Sayıları bölme için formül yazılır.

1.Yol

=1.sayının yazılı olduğu hücre adı / 2. Sayının yazılı olduğu hücre adı

=B1 / B2

En büyük sayıyı bulma: =Mak(B1:B2)

En küçük sayıyı bulma: =Min(B1:B2)

1

Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi Çağlar GÜLCEK

Microsoft Excel

Microsoft Excel yazılımı bir hesap tablosu programıdır. Excel, her türlü veriyi (özellikle sayısal verileri) tablolar ya da listeler halinde tutma ve bu verilerle ilgili ihtiyaç duyacağınız tüm hesaplamaları ve analizleri yapma imkânı sunan bir uygulama programıdır. Excel ile, verilerle ilgili grafikler çizebilir, kolay ve hızlı bir şekilde raporlar, özetler hazırlayabilir, istenilen verilere ulaşabilir, sıralayabilir, sorgulayabilirsiniz. Excel'de veriler, açılan dosyalarda saklanır. Dosya uzantısı "xls" dir.

Excel programını kullanabilmeniz için bilgisayarınızda Microsoft Office programının kurulu olması gerekmektedir. Programımızı;

Başlat>Programlar>Microsoft Office>Microsoft Excel 2010

simgesini tıklayarak çalıştırıyoruz. Karşımıza aşağıdaki ekran gelmektedir.

Hızlı Erişim Çubuğu Sekmeler Başlık Formül Çubuğu

Sayfalar Kaydırma Çubukları

Çalışma Alanı

Sütunlar

Satırlar

Hücre

Ad Kutusu

2


SEKMELER

Dosya: Kaydet farklı kaydet yazdır gibi belgemizin arka plandaki işlerimizi yapmamıza yarayan sekmedir.

Giriş: Giriş sekmesi Excel’deki temel işlemlerin yapılabileceği sekmedir. Biçimlendirme işlemleri, filtre ve sıralama

işlemleri gibi temel işlevler bu sekmede bulunur. Giriş sekmesi seçildiğinde 7 tane grup ekrana gelir. Bunlar; Pano, Yazı Tipi,

Hizalama, Sayı, Stiller, Hücreler ve Düzenleme gruplarıdır.

Ekle: Ekle sekmesi Excel’e eklenebilecek tablo, resim, grafik, özet tablo ve köprü gibi işlevleri içerir. Ekle sekmesi

seçildiğinde 5 tane grup ekrana gelir. Bunlar; Tablolar, Çizimler, Grafikler, Bağlantılar ve Metin gruplarıdır.

Sayfa Düzeni: Sayfa Düzeni sekmesinde sayfa ayarları ve yazdırma ayarları gibi işlevler vardır. Sayfa Düzeni sekmesi

seçildiğinde 5 tane grup ekrana gelir. Bunlar; Temalar, Sayfa Yapısı, Sığdırmak İçin Ölçeklendir, Sayfa Seçenekleri ve Yerleştir

gruplarıdır.

Formüller: Formüller sekmesinde hesaplama araçları, fonksiyonlar ve fonksiyonlara ait işlevler bulunur. Formüller

sekmesi seçildiğinde 4 tane grup ekrana gelir. Bunlar; İşlev Kitaplığı, Tanımlı Adlar, Formül Denetleme ve Hesaplama gruplarıdır.

Excel’de Kavramlar

Ad Kutusu: Hangi hücrede çalıştığınızı gösterir. Ancak bu aracı daha çok önceden oluşturulmuş adların hangi hücreyi ya da hücreleri referans ettiğini anlamak için kullanırız. .

Hızlı Erişim Araç Çubuğu: En çok kullanılan çubuklardan biridir. Belgemizi kaydetmeye, geri al ya da yineleme işlemini

gerçekleştirmemize yarar.

Sayfa: Excel programını açtığımızda karşımıza çıkan ve üzerinde çalışacağımız beyaz renkli alana denir. Her belgede karşımıza

otomatik olarak üç tane çalışma sayfası çıkar ve bunlardan herhangi birisinde çalışabiliriz.

Hücre: Çalışma sayfasında bulunan her kutucuğa hücre denir.

Satır: Çalışma sayfasının solunda bulunan numaraların her biri bir satırı ifade etmektedir. (Yatay çizgiler)

Sütün: Çalışma sayfasını üst kısmında bulunan her bir harf bir sütünü temsil etmektedir. (Dikey çizgiler)

Otomatik Tamamlama: Excel’de oluşturduğumuz tablolarda bize yârdim olur. Başlattığımız sayıları, günleri, formülleri kendisi

tamamlar. Örneğin Excel tablosundaki bir hücreye pazartesi yazıp otomatik tamamlama yaptığımızda diğer altı günü kendisi

yazacaktır.

3


Stiller

Excel tablolarının genel görümüyle ilgili değişiklikleri

yapmak ve standart yapılar oluşturmak için Stiller

Grubunu kullanır. Örneğin bizim böyle bir tablomuz

olsun. Ve bunu sırasıyla sitilleri uygulayalım.

Koşullu Biçimlendirme: Bir koşula yahut bir neden bağli

tablonun görüntüsüyle ilgili değişiklik yapar. Örneğin 45’ten

küçük alan kişileri bulalım.

Hücre kurallarını vurgula -> küçüktür seçip açılan pencereye

45 yazdık ve tablomuzun yeni hali:

Tabloyu Otomatik Biçimlendirme: Çeşitli stiller içerisinden

tablomuzu düzenler.

Hücre Stilleri: Sadece hücrelerin şeknini değiştirir.

Sırala ve Filtre Uygulama

Oluşturduğumuz tabloda listenin neye göre

sıralanacağı seçebilir yahut sadece

istediğimiz kişileri gösterebiliriz.

Daha önceden isme göre sıralanmış listemizi aldıkları

notlara göre sıralayalım.

Ya da 3 ve üzeri alanları bulalım:

Ya da 3 ve üstü alanları okul numarasina göre sıralayalım:

4


Formüller

Formüller, çalışma sayfanızdaki değerler üzerinde hesaplamalar yapmanızı sağlayan denklemlerdir. Bir formül, eşittir işareti (=) ile başlar. Örneğin aşağıdaki formül 3 ile 7 yi çarpar ve çarpıma 5 değerini ekler:

Excel’de 4 işlem: * / - + karakterleriyle gerçekleştirilir.

Bugün(): Bulunan günün tarihini verir.

Şimdi(): Bulunan günün tarihiyle birlikte ve saatini de verir.

Toplam: Belirtilen aralıktaki hücrelerin toplamını verir.

=Topla(Başlangıç Hücresi : Bitiş Hücresi)

Hücre aralığını yazmadan da toplama yapabilirdik.

=A1+A2+A3+A4+A5

=Toplam(A1;A2;A3;A4;A5)

Çarpım: Belirtilen aralıkta bulunan hücrelerin çarpımını verir.

=Çarpım(Başlangıç Hücresi: Bitiş Hücresi)

Mak: Belirtilen aralıkta bulunan en büyük değeri bulmak için

kullanılır.

=Mak(Başlangıç Hücresi : Bitiş Hücresi)

Min: Belirtilen aralıkta bulunan en küçük değeri bulmak için

kullanılır.

=Min(Başlangıç Hücresi : Bitiş Hücresi)

Ortalama: Belirtilen aralığın ortalamasını almak için kullanılır.

=Ortalama(Başlangıç Hücresi : Bitiş Hücresi)

5


Eğer Bir hücrede elde edilen sonuçlara göre kullanıcı tarafından

verilen şartlara uygun sonuçlar üretmek için kullanılır.

=Eğer(Koşul; Doğruysa; Yanlışsa)

Eğer’i kullanabilmemiz için bir koşula ihtiyacımız vardır.

Örneğin bir sınav için koşul oluşturalım ve sınavdan 45 ve

üstü alan öğrencileri başarılı kabul edelim.

Bunun için tablomuza durum sütunu ekleyelim.

Şimdi 44 yüksek alan öğrencileri başarılı kabul edeceğiz.

Hayriye’nin notunun bulunduğu hücre D2 dir.

Hayriye’nin başarılı olması için D2’nin 44’ten büyük olması

lazım. O zaman formülümüzü söyle yazmalıyız.

=EĞER(D2>44; "Başarılı"; "Başarısız")

Formülü yazdıktan sonra otomatik tamamla ile tüm satırlara

uyguladık.

Eğer formülü aynı Nasrettin Hocanın düdük hikâyesine

benzer.

Eğer parayı veriyorsa düdüğü çalar.

Eğer parayı vermiyorsa düdüğü çalamaz.

=EĞER(B2="Vermiş"; "Düdüğü çalar"; "Çalamaz!")

Formül Yazarken unutmamız gerekenler!

Formülleri yazmadan önce mutlaka eşittir (=) işaretini

kullanmalıyız.

Formüllerde hücrelere yazı yazdırmak istiyorsak

yazacağımız yazıları “tırnak içine” almalıyız.

Formülleri kullanırken yazdığımız hücrelerin adı

arasında noktalı virgül(;) kullanırsak sadece iki hücreyi

seç anlamına gelir. Eğer iki nokta(:) kullanırsak iki hücre

arasındaki tüm hücrelerin seçilmesini sağlamış oluruz.

Alıştırma:

Birinci ve ikinci sınavı bilinen öğrencilerin o dersten başarılı

olup olmadığını bulalım.

1.Sınav(B2) ile 2.Sınav(C2) yi paranteze alıp topladık.

Daha sonra ortalamasını bulmak için ikiye böldük.

=(B2+C2)/2

Şimdiyse kimlerin başarılı olduğunu bulalım.

Ortalaması 45’in altındaki öğrencileri başarısız kabul edelim.

EĞER(D2>44; "Başarılı"; "Başarısız")

eĞİtİmde fatİh projesİ ve eĞİtİm bİlİŞİm aĞi...

Documents