Vize Şikâyet HattıProjesiveKişilerin Serbest Dolaşımı
Projenin Amacı
Türk vatandaşlarının vize başvurularında karşılaştığı sorunların tam bir dökümünün çıkarılması; Vize işlemlerinin başlatılması için talep edilen belgeler, uygulanan prosedürler, maruz kalınan muamele ve diğer tüm zorlukların sistematik ve kategorik bir biçimde tespit edilerek incelenmesi ve raporlanarak, Türkiye ve AB’de uygulamadan sorumlu ilgililere sunulması amaçlanmaktadır.
Hedef Kitle
Ağırlıklı olarak:İş dünyası, akademik çevreler, öğrenciler
Genel olarak:Türk kamuoyu
Vize Şikâyet Hattı
17 Kasım 2009 – 12 Ocak 2010
2 Telefon hattı ve E-posta adresi
Ocak 2010 – Haziran 2011
E-posta adresi ve Telefon hattı
Telefon 280 19
E-posta 332 154
Faks 236 12
Posta 96 18
Toplam 944 203TOPLAM 1147
Gelen Aramalar
Toplam Şehir Sayısı: 54Türkiye dışından gelen aramalar: Almanya, Belçika, Fransa,
Romanya, Malta
399
125
113
KatılımcılarCoğrafi Dağılım
ToplamKendi hesabına çalışan 348Ücretli çalışan 237Öğrenci 195
Erasmus öğrencisi: 52
Akademisyen 141AB Projesinde yer alan:
31
Ev kadını 61Emekli 39İşsiz 21Diğer 26Belirsiz 79
KatılımcılarProfil -1 (Meslek)
Talep edilen vize türüne göre gelen çağrılar
Toplam
Turistik / Aile ziyareti 445
Ticari 315Eğitim / Akademik 237Sağlık 3Aile Birleşimi* 60
Oturma / Çalışma İzni* 3
Belirsiz 84
KatılımcılarProfil -2 (Vize Türü)
Vize başvurusu sonucuna göregelen çağrılar
Toplam
Vize reddedildi 592
Vize alındı 328
Süreç devam ediyor 82
Belirsiz 143
Sınır dışı 2
KatılımcılarProfil -3 (Başvuru Sonucu)
Çağrıların Dağılımı Genel (AB Üye Devletlerine göre) Almanya 418 Bulgaristan 28 Estonya 3
Fransa 120 Portekiz 27 İsviçre 2
Birleşik Krallık 87 Danimarka 14 Slovakya 2
Belçika 78 Çek Cumhuriyeti
13 Slovenya 2
Hollanda 73 Romanya 9 İrlanda 2
İtalya 49 Macaristan 6 Finlandiya 1
Avusturya 35 İsveç 6 Litvanya 1
Yunanistan 31 Malta 4 Genel(Schengen Alanı)
47
İspanya 30 Polonya 3 Belirsiz 56
35+ şikâyet
25+ şikâyet
15+ şikâyet
15 – şikâyet
İspanya
Belçika (78)
Lüksemburg
Portekiz
Hollanda (73)
Birleşik Krallık (87)İrlanda
Malta
Italya (49)
Yunanistan
Bulgaristan
RomanyaMacaristan
Polonya
Almanya(418)
Çek Cumhuriyeti
SlovakyaAvusturya
Slovenya
İsviçre
Danimarka
İsveç
Finlandiya
Estonya
Letonya
Litvanya
Hırvatistan
Norveç
İzlanda
Ukrayna
Belarus
Moldova
KKTCGKRY
Andora Monako
TÜRKİYE
Fransa(120)
“Davet mektubu için neredeyse karşı firmaya yalvarıyoruz”İşadamı, İstanbul
“Erasmus programına katılan bir öğrenci olarak (yaş: 24), XXX Konsolosluğu 2,500 Avro’luk teminat mektubu istediÖğrenci, İzmir
“ XXX Konsolosluğu, AB ülkesindeki üniversiteden bize gönderilen davet mektuplarının geçerli olmadığını, mektupların Üniversite tarafından doğrudan Konsolosluğa gönderilmesi gerektiğini söyledi.”Akademisyen, İstanbul
“Her vize başvurusunda İzmir’e gitmek zorunda kalıyorum. Vizenin çıkması uzayınca masraflar artıyor” İşadamı, Denizli
“ Vize başvurusundaki sıkıntılardan dolayı, değişim programına (Erasmus) iki ay geç başlamak zorunda kaldım”. Öğrenci, Ankara
4 aylık dil kursuna katılmak için vize başvurusunda bulundum. Tüm gerekli belgelerim vardı. Vize görüşmesi sırasında, Konsolosluk yetkilisi söz konusu dil kursuna Türkiye’de de katılabileceğimi söyledi ve vize talebim reddedildi. Öğrenci / Istanbul
“14 ortaklı AB projesi yürütüyoruz. XXX Konsolosluğu vizeyi geç verdiği için 3 günlük toplantının ilk 2 gününü kaçırdık.”Akademisyen, Izmir
Katılmam gereken toplantıdan 3 hafta önce Konsolosluğa vize başvurusunda bulundum. Durumun aciliyetini belirtmeme rağmen, vize başvurusu için verilen randevu tarihi, toplantı tarihinden sonraydı”. Mimar / Istanbul
“Okulumda Leonardo Projesi koordinatörüyüm. Vize başvuru sürecinin uzamasından dolayı, Projenin kapanış toplantısına katılamadım.”Öğretmen / Bursa
Vize Şikâyet Hattı’na gelen çağrılar şu konular üzerinde yoğunlaşmaktadır: 1- Vize talebinin reddedilmesi/ret gerekçesinin bildirilmemesi veya ret gerekçesinin tatmin edici olmaması;2- Vize başvurusunda istenilen belgelerin niceliği/niteliği;3- Vize başvuru ücreti (vize ücreti/aracı kurum ücreti ve diğer ücretler);4- Konsolosluk personelinin muamelesi/fiziki koşullara ilişkin şikâyetler;5- Maddi/Manevi kayba ilişkin şikâyetler;6- Vize talebi ve alınan vize arasındaki dengesizlikten kaynaklanan şikâyetler;7- Vize genel şikâyetler;8- Aile birleşmelerinde yaşanan sıkıntılar.
Mevcut Durum:Vize Şikâyet Hattı
Vize başvurusunun reddi / ret gerekçesinin bildirilmemesi ya da gerekçelerin tatmin edici bulunmaması öne çıkan şikâyetler arasındadır.Reddedilen vize başvurularının %65’inde, herhangi bir gerekçe sunulmamıştır. Gerekçe sunulması halinde ise bunlar başvuran tarafından tatmin edici bulunmamıştır. “Çok gençsiniz” , “Evliliğiniz sahte “ , “Maddi imkanlarınız yeterli bulunmamaktadır” gibi…
Gelen şikâyetlerin birçoğunda, başvuru sırasında Konsolosluklar tarafından talep edilen belgelerin niteliği ve niceliğinin sıkıntı yarattığı belirtilmektedir.
• Konsolosluklar tarafından fazla sayıda belgenin talep edilmesi; (Turist vizesi için 20 ayrı belge talep edilmektedir; ticari vize için talep edilen belgelerin sayısı artmaktadır.)• Konsolosluklar tarafından talep edilen belgelerin içeriği; (Özel hayatın ve ticari hayatın gizliliği ihlal edilmektedir: davet mektubu, banka hesap bilgileri, şirkete ait kayıt belgeleri vs.)• Konsolosluklar tarafından talep edilen ek belgeler ve bunların gerektirdiği ek işlemler / maliyetler; (apostil, noter onayı, tercüme vs.) • Konsoloslukların belgelerin aslını talep etmeleri.
Vize Şikâyet HattıSonuçlar
Vize başvuru ücreti/aracı kurum ücreti ve diğer ücretlere ilişkin şikâyetler ön plana çıkmaktadır.Vize ücretlerinin çok fazla olması; Aracı kurumlar tarafından talep edilen hizmet bedelleri;Vize başvuru sürecinde talep edilen PIN Kodu ücretleri;Vize başvuru sürecinde vize ücretinin bankalara ödenmesinden kaynaklanan banka komisyon ücretleri; Talep edilen belgelerin yarattığı masraflar; Konsoloslukların döviz kurlarını farklı değerlerden sabitlemesi sonucu her Konsolosluk için ayrı bir vize ücreti talep edilmesi vs.)
Vize Şikâyet HattıSonuçlar
Gelen şikâyetlerde, Türk vatandaşlarının vize başvuru sürecinde Konsolosluk görevlilerinin davranışlarından şikâyetçi oldukları ortaya çıkmaktadır. İletişim sorunları; randevu sisteminden kaynaklanan sorunlar; başvuru öncesi/sonrasında başvuruya ilişkin bilgi alınamaması; randevu tarihlerinin geç verilmesi; Konsolosluk ve aracı kurum personelinin tavır ve tutumları; fiziki altyapıya ilişkin sorunlar vs.
Gelen şikâyetlerin birçoğunda (özellikle iş dünyası, akademisyenler, öğrenciler) vize başvuru sürecinin uzaması veya reddi nedeniyle maddi/manevi kayıplara maruz kalındığı belirtilmektedir.
Konaklama / ulaşım / sigortaya ilişkin yapılan ödemelerin vizenin reddedilmesi veya sürecin uzaması nedeniyle geri alınamaması;Vize başvurularının bizzat yapılması sebebiyle doğan masraflar; Ek ücretlerin ortaya çıkması (sağlık sigortası, tercüme hizmeti gibi); Vizenin reddedilmesi veya sürecin uzaması nedeniyle kaçırılan fırsatlar (iş görüşmesi / fuar / toplantı / seminer / ders / üniversite gibi); Vizenin reddedilmesi veya sürecin uzaması nedeniyle kaçırılan ve tekrarı mümkün olmayan durumlar (düğün, cenaze, mezuniyet gibi); Pasaportun Konsolosluk tarafından uzun süreli tutulması nedeniyle ileri tarihli seyahat programlarında yaşanan sıkıntılar.
Talep edilen vize ile Konsolosluk tarafından verilen vize arasındaki farklardan doğan şikâyetler bulunmaktadır.
Süre ile ilgili sorunlar (genellikle kısa süreli); Vize tipi (tek giriş) ile ilgili sorunlar;
Vizeler Önemli bir Engel:
Sivil Toplum Diyaloğu Kişiler Arası İletişim (özellikle Erasmus programına katılan
Türk öğrenciler ve AB projelerinde yer alan akademisyenler açısından).
‘Avrupalılaşma’ / Tepkisel-Duygusal AB Karşıtlığı
Olumsuz Etkiler: Ticaret,Yatırım, İş olanakları Turizm/ Seyahat kararları Değişim programlarından yararlanma (ERASMUS)
Haksızlık ve ayrımcılığa maruz kalma hissi (küçük düşürülme).
Temel hak ihlali: Kişilerin Serbest Dolaşımı.
Vize Şikâyet Hattı Projesi’nin Önemi Öncü çalışma; Bu alandaki ilk ve tek
sivil girişim; Kişisel hikayelerle
insani boyutun sunulması;
Türkiye ve AB’de farkındalık yaratılması;
İzleme süreci ve sürecin takipçisi olunması;
Referans kaynağı- irtibat noktası.
Mevcut Durum Belirsizlik AB-Türkiye Geri Kabul
Anlaşması’nda Sürecin Yeniden Donması
Önemli reformlar gerçekleştirildi(biyometrik pasaportlar, sınır kontrolü, göç ve sığınmaya ilişkin hukuki altyapı vs.)
Batı Balkanların aksine, açık olmayan bir yol haritası; Vize Kodu’nun uygulanması Vize Kolaylığı Vize Serbestisi
Teknik Kriterler / Siyasi İrade
Vize Şikâyet Hattı Çıktılar
* Vize Şikâyet Hattı Projesi, Ön Anket Raporu (Türkçe)* Vize Şikâyet Hattı Projesi, Arka Plan Raporu: AB’de Türk Vatandaşlarının Hakları (Türkçe ve İngilizce)
* Vize Şikâyet Hattı Projesi, Proje Raporu (Türkçe ve İngilizce)
* “Visa Policy of Member States and the EU Towards Turkish Nationals After Soysal” (İngilizce)Söz konusu yayınlara www.ikv.org.tr adresinden
ulaşabilirsiniz.