Vize Şikâyet HattıProjesiveKişilerin Serbest Dolaşımı

Projenin Amacı

Türk vatandaşlarının vize başvurularında karşılaştığı sorunların tam bir dökümünün çıkarılması; Vize işlemlerinin başlatılması için talep edilen belgeler, uygulanan prosedürler, maruz kalınan muamele ve diğer tüm zorlukların sistematik ve kategorik bir biçimde tespit edilerek incelenmesi ve raporlanarak, Türkiye ve AB’de uygulamadan sorumlu ilgililere sunulması amaçlanmaktadır.

Hedef Kitle

Ağırlıklı olarak:İş dünyası, akademik çevreler, öğrenciler

Genel olarak:Türk kamuoyu

Vize Şikâyet Hattı

17 Kasım 2009 – 12 Ocak 2010

2 Telefon hattı ve E-posta adresi

Ocak 2010 – Haziran 2011

E-posta adresi ve Telefon hattı

Telefon 280 19

E-posta 332 154

Faks 236 12

Posta 96 18

Toplam 944 203TOPLAM 1147

Gelen Aramalar

Toplam Şehir Sayısı: 54Türkiye dışından gelen aramalar: Almanya, Belçika, Fransa,

Romanya, Malta

399

125

113

KatılımcılarCoğrafi Dağılım

ToplamKendi hesabına çalışan 348Ücretli çalışan 237Öğrenci 195

Erasmus öğrencisi: 52

Akademisyen 141AB Projesinde yer alan:

31

Ev kadını 61Emekli 39İşsiz 21Diğer 26Belirsiz 79

KatılımcılarProfil -1 (Meslek)

Talep edilen vize türüne göre gelen çağrılar

Toplam

Turistik / Aile ziyareti 445

Ticari 315Eğitim / Akademik 237Sağlık 3Aile Birleşimi* 60

Oturma / Çalışma İzni* 3

Belirsiz 84

KatılımcılarProfil -2 (Vize Türü)

Vize başvurusu sonucuna göregelen çağrılar

Toplam

Vize reddedildi 592

Vize alındı 328

Süreç devam ediyor 82

Belirsiz 143

Sınır dışı 2

KatılımcılarProfil -3 (Başvuru Sonucu)

Çağrıların Dağılımı Genel (AB Üye Devletlerine göre) Almanya 418 Bulgaristan 28 Estonya 3

Fransa 120 Portekiz 27 İsviçre 2

Birleşik Krallık 87 Danimarka 14 Slovakya 2

Belçika 78 Çek Cumhuriyeti

13 Slovenya 2

Hollanda 73 Romanya 9 İrlanda 2

İtalya 49 Macaristan 6 Finlandiya 1

Avusturya 35 İsveç 6 Litvanya 1

Yunanistan 31 Malta 4 Genel(Schengen Alanı)

47

İspanya 30 Polonya 3 Belirsiz 56

35+ şikâyet

25+ şikâyet

15+ şikâyet

15 – şikâyet

İspanya

Belçika (78)

Lüksemburg

Portekiz

Hollanda (73)

Birleşik Krallık (87)İrlanda

Malta

Italya (49)

Yunanistan

Bulgaristan

RomanyaMacaristan

Polonya

Almanya(418)

Çek Cumhuriyeti

SlovakyaAvusturya

Slovenya

İsviçre

Danimarka

İsveç

Finlandiya

Estonya

Letonya

Litvanya

Hırvatistan

Norveç

İzlanda

Ukrayna

Belarus

Moldova

KKTCGKRY

Andora Monako

TÜRKİYE

Fransa(120)

“Davet mektubu için neredeyse karşı firmaya yalvarıyoruz”İşadamı, İstanbul

“Erasmus programına katılan bir öğrenci olarak (yaş: 24), XXX Konsolosluğu 2,500 Avro’luk teminat mektubu istediÖğrenci, İzmir

“ XXX Konsolosluğu, AB ülkesindeki üniversiteden bize gönderilen davet mektuplarının geçerli olmadığını, mektupların Üniversite tarafından doğrudan Konsolosluğa gönderilmesi gerektiğini söyledi.”Akademisyen, İstanbul

“Her vize başvurusunda İzmir’e gitmek zorunda kalıyorum. Vizenin çıkması uzayınca masraflar artıyor” İşadamı, Denizli

“ Vize başvurusundaki sıkıntılardan dolayı, değişim programına (Erasmus) iki ay geç başlamak zorunda kaldım”. Öğrenci, Ankara

4 aylık dil kursuna katılmak için vize başvurusunda bulundum. Tüm gerekli belgelerim vardı. Vize görüşmesi sırasında, Konsolosluk yetkilisi söz konusu dil kursuna Türkiye’de de katılabileceğimi söyledi ve vize talebim reddedildi. Öğrenci / Istanbul

“14 ortaklı AB projesi yürütüyoruz. XXX Konsolosluğu vizeyi geç verdiği için 3 günlük toplantının ilk 2 gününü kaçırdık.”Akademisyen, Izmir

Katılmam gereken toplantıdan 3 hafta önce Konsolosluğa vize başvurusunda bulundum. Durumun aciliyetini belirtmeme rağmen, vize başvurusu için verilen randevu tarihi, toplantı tarihinden sonraydı”. Mimar / Istanbul

“Okulumda Leonardo Projesi koordinatörüyüm. Vize başvuru sürecinin uzamasından dolayı, Projenin kapanış toplantısına katılamadım.”Öğretmen / Bursa

Vize Şikâyet Hattı’na gelen çağrılar şu konular üzerinde yoğunlaşmaktadır: 1- Vize talebinin reddedilmesi/ret gerekçesinin bildirilmemesi veya ret gerekçesinin tatmin edici olmaması;2- Vize başvurusunda istenilen belgelerin niceliği/niteliği;3- Vize başvuru ücreti (vize ücreti/aracı kurum ücreti ve diğer ücretler);4- Konsolosluk personelinin muamelesi/fiziki koşullara ilişkin şikâyetler;5- Maddi/Manevi kayba ilişkin şikâyetler;6- Vize talebi ve alınan vize arasındaki dengesizlikten kaynaklanan şikâyetler;7- Vize genel şikâyetler;8- Aile birleşmelerinde yaşanan sıkıntılar.

Mevcut Durum:Vize Şikâyet Hattı

Vize başvurusunun reddi / ret gerekçesinin bildirilmemesi ya da gerekçelerin tatmin edici bulunmaması öne çıkan şikâyetler arasındadır.Reddedilen vize başvurularının %65’inde, herhangi bir gerekçe sunulmamıştır. Gerekçe sunulması halinde ise bunlar başvuran tarafından tatmin edici bulunmamıştır. “Çok gençsiniz” , “Evliliğiniz sahte “ , “Maddi imkanlarınız yeterli bulunmamaktadır” gibi…

Gelen şikâyetlerin birçoğunda, başvuru sırasında Konsolosluklar tarafından talep edilen belgelerin niteliği ve niceliğinin sıkıntı yarattığı belirtilmektedir.

• Konsolosluklar tarafından fazla sayıda belgenin talep edilmesi; (Turist vizesi için 20 ayrı belge talep edilmektedir; ticari vize için talep edilen belgelerin sayısı artmaktadır.)• Konsolosluklar tarafından talep edilen belgelerin içeriği; (Özel hayatın ve ticari hayatın gizliliği ihlal edilmektedir: davet mektubu, banka hesap bilgileri, şirkete ait kayıt belgeleri vs.)• Konsolosluklar tarafından talep edilen ek belgeler ve bunların gerektirdiği ek işlemler / maliyetler; (apostil, noter onayı, tercüme vs.) • Konsoloslukların belgelerin aslını talep etmeleri.

Vize Şikâyet HattıSonuçlar

Vize başvuru ücreti/aracı kurum ücreti ve diğer ücretlere ilişkin şikâyetler ön plana çıkmaktadır.Vize ücretlerinin çok fazla olması; Aracı kurumlar tarafından talep edilen hizmet bedelleri;Vize başvuru sürecinde talep edilen PIN Kodu ücretleri;Vize başvuru sürecinde vize ücretinin bankalara ödenmesinden kaynaklanan banka komisyon ücretleri; Talep edilen belgelerin yarattığı masraflar; Konsoloslukların döviz kurlarını farklı değerlerden sabitlemesi sonucu her Konsolosluk için ayrı bir vize ücreti talep edilmesi vs.)

Vize Şikâyet HattıSonuçlar

Gelen şikâyetlerde, Türk vatandaşlarının vize başvuru sürecinde Konsolosluk görevlilerinin davranışlarından şikâyetçi oldukları ortaya çıkmaktadır. İletişim sorunları; randevu sisteminden kaynaklanan sorunlar; başvuru öncesi/sonrasında başvuruya ilişkin bilgi alınamaması; randevu tarihlerinin geç verilmesi; Konsolosluk ve aracı kurum personelinin tavır ve tutumları; fiziki altyapıya ilişkin sorunlar vs.

Gelen şikâyetlerin birçoğunda (özellikle iş dünyası, akademisyenler, öğrenciler) vize başvuru sürecinin uzaması veya reddi nedeniyle maddi/manevi kayıplara maruz kalındığı belirtilmektedir.

Konaklama / ulaşım / sigortaya ilişkin yapılan ödemelerin vizenin reddedilmesi veya sürecin uzaması nedeniyle geri alınamaması;Vize başvurularının bizzat yapılması sebebiyle doğan masraflar; Ek ücretlerin ortaya çıkması (sağlık sigortası, tercüme hizmeti gibi); Vizenin reddedilmesi veya sürecin uzaması nedeniyle kaçırılan fırsatlar (iş görüşmesi / fuar / toplantı / seminer / ders / üniversite gibi); Vizenin reddedilmesi veya sürecin uzaması nedeniyle kaçırılan ve tekrarı mümkün olmayan durumlar (düğün, cenaze, mezuniyet gibi); Pasaportun Konsolosluk tarafından uzun süreli tutulması nedeniyle ileri tarihli seyahat programlarında yaşanan sıkıntılar.

Talep edilen vize ile Konsolosluk tarafından verilen vize arasındaki farklardan doğan şikâyetler bulunmaktadır.

Süre ile ilgili sorunlar (genellikle kısa süreli); Vize tipi (tek giriş) ile ilgili sorunlar;

Vizeler Önemli bir Engel:

Sivil Toplum Diyaloğu Kişiler Arası İletişim (özellikle Erasmus programına katılan

Türk öğrenciler ve AB projelerinde yer alan akademisyenler açısından).

‘Avrupalılaşma’ / Tepkisel-Duygusal AB Karşıtlığı

Olumsuz Etkiler: Ticaret,Yatırım, İş olanakları Turizm/ Seyahat kararları Değişim programlarından yararlanma (ERASMUS)

Haksızlık ve ayrımcılığa maruz kalma hissi (küçük düşürülme).

Temel hak ihlali: Kişilerin Serbest Dolaşımı.

Vize Şikâyet Hattı Projesi’nin Önemi Öncü çalışma; Bu alandaki ilk ve tek

sivil girişim; Kişisel hikayelerle

insani boyutun sunulması;

Türkiye ve AB’de farkındalık yaratılması;

İzleme süreci ve sürecin takipçisi olunması;

Referans kaynağı- irtibat noktası.

Mevcut Durum Belirsizlik AB-Türkiye Geri Kabul

Anlaşması’nda Sürecin Yeniden Donması

Önemli reformlar gerçekleştirildi(biyometrik pasaportlar, sınır kontrolü, göç ve sığınmaya ilişkin hukuki altyapı vs.)

Batı Balkanların aksine, açık olmayan bir yol haritası; Vize Kodu’nun uygulanması Vize Kolaylığı Vize Serbestisi

Teknik Kriterler / Siyasi İrade

Vize Şikâyet Hattı Çıktılar

* Vize Şikâyet Hattı Projesi, Ön Anket Raporu (Türkçe)* Vize Şikâyet Hattı Projesi, Arka Plan Raporu: AB’de Türk Vatandaşlarının Hakları (Türkçe ve İngilizce)

* Vize Şikâyet Hattı Projesi, Proje Raporu (Türkçe ve İngilizce)

* “Visa Policy of Member States and the EU Towards Turkish Nationals After Soysal” (İngilizce)Söz konusu yayınlara www.ikv.org.tr adresinden

ulaşabilirsiniz.