Download - Sportgeneeskunde - RozenbergSport · 2019. 11. 19. · Vrijwillige keuring Gezonde recreatieve sporter (

Sportgeneeskunde Robert Rozenberg © 19 November 2019 www.rozenbergsport.nl Pagina 1 van 20

Sportmedsich onderzoek Algemeen Beroep Wielersport Diversen Inspanningstest Zweefvliegkeuring

Sportgeneeskunde Wedstrijdbegeleiding Slechte levensgewoontes NOC/NSF Diverse sporten Schaatsen Vechtsport Golf Motorsport Paardrijden Fitness Hoogspringen Roeien Dansen Balsport Voetbal Honkbal Tennis Manueel geneeskunde Ganganalyse Looptechniek Sprint Wandelen Schoenen Zolen Pathologie Fietsmateriaal Fietsfysiologie & techniek Trapfrequentie Fietsmaat & afstelling Pathologie Training

Sportmedsich onderzoek

Algemeen

Basiskeuring Intern geneeskundig onderzoek met enkel gericht orthopedisch onderzoek

Basis-plus keuring Basis keuring + rust-ECG, longfunctie, cholesterol en hemoglobine.

Uitgebreide keuring Basis-plus met uitgebreid orthopedisch en intern geneeskundig onderzoeken

Anamnese Algemeen VG, medicatie, allergie

Sport welke sporten, uur/wk, resultaten, logboek

termijnen <30 5 jaar 30-40 3 40-50 2 >50 1 Staan

rug flex/ext/lateroflex beenlengte verschil - bilplooi auscultatie long schouders abd/anteflex, Hawkins nek flex/ext/rotatie voet pedes planovalgi, hallux rigidus, Mortonse voet ? coordinatie staan met ogen dicht en armen vooruit op 1 been (bilateraal)

Liggen abdomen lever vergroot ? milt vergroot ? (groter kans op miltscheur) Ao pulsaties carotiden, liezen, voeten ausculatie carotiden, Ao, liezen reflexen bicepspees, achillespees enkel stabiel ? oogvolgbew ook verweg/dichtbij kracht buikmusculatuur

Zitten reflexen kniepees arm pro/supinatie, flexie, pols klieren supraclaviculaire klieren oogvolg beweging gezichtsveld, sclera, pupilreflex

Lausanne keuring Tot 35 jaar

programma Trainingsadvies bijvoegen (aan te passen voor lopers)

advies

ECG Ook op Δ-golf letten

Test geldigheid Tot Δ in de medische toestand

Beroep

http://www.rozenbergsport.nl/


Perslucht 40 ml/min.kg

Brandweer 45 ml/min.kg

Wielersport

Commotio cerebrum 3 mnd geen wedstrijden

KNWU Minimum leeftijd 8 jaar Keuring enkel verplicht bij eerste keer licentie en bij medische problemen, zo niet enkel screenende vragenlijst via internet

bij >15.000 km/jaar is ook jaarlijks een keuring verplicht

praktisch Anamnese Medicatie/supplementen Fam anamnese (pacenaker/plotse dood) Syncope/palpitaties/POB Hoe is het seizoen geweest Logboek vragen

Klinisch onderzoek beenomvang (beenlengte verschil) auscultatie

Techn oz ECG

principe Is fietser gevaar voor anderen, rest is eigen verantwoordelijkheid

Iemand goedkeuren tenzij…

UCI lab Definitie (nuchter, ’s ochtends) Na+, K+, Cl-, Ca2+, Uraat, ureum, creatine, cholesterol, HDL-chol, TG, ferritine, glucose (nuchter), ASAT. ALAT, AF, bili tot, gamma-GT, CK, totaal eiwit, CRP, BSE, Hb, ery’s, MCV, MCH, MCHC, RDW, leukocyten, thrombocyten, reticulocyten, TSH, LH, testosteron, cortisol (8 uur)

uitzonderlijk mag rijden 1 oog

niet rijden 1 arm sintrom

overleg hartOK (hoge kans op ritmest)

Diversen

Autosport minimum leeftijd 16 jaar

maximum leeftijd geen

Keuringstermijn jaarlijks basis plus keuring >45 jaar: uitgebreide keuring

Badminton Verplichte keuring ja, voor wedsstrijdspelers

Brandweer duiker Brandweer duiker >40 ml/kg VO2max (38 mag ook nog omdat meetfout wordt meegenomen)

Dansen MTP I ROM PAIS (post ankle impingement syndrome) Enkel stabiliteit PF compressive test Heup endorotatie + extensie MTSS Hand gond Hypermobiliteit = Brighton criteria Evt DAFT conditie test (=5x4 min danspassen)

Brandweer (er mag rekening gehouden worden met 5% meetfout) Waarden van Lange, Anderson en Shephard, WHO

Man 18-34 jaar: 40 35-39 jaar: 35 40-44 jaar: 33 45-49 jaar: 31 50-55 jaar: 30

Vrouw 18-34 jaar: 35 35-39 jaar: 33 40-44 jaar: 31 45-49 jaar: 30 50-55 jaar: 29

Perslucht minimaal 85% van de verwachten waarde

Boksen Verplichte keuring ja, voor wedstrijdboksers

Deltavliegen/hanggliding Zie zweefvliegen, bij gewicht van >85 kg: aandacht voor gewichtsreductie

Duiken Zie Duiksport keuring

Gemotoriseerd vliegen Zie zweefvliegen

KNMV nationaal Keuringstermijn KNMV nationaal < 40 jaar: 3-jaarlijks keuring nationaal > 40 jaar: jaarlijks keuring (ECG aan te bevelen) enkel nationaal rijders verplicht, districtrijders hoeven geen keuring

minimum leeftijd 6 jaar

maximum leeftijd geen

Cardio geen cardioscreening (ECG), internationaal wel (dan ook met echo)

Biometrie nooit op afgekeurd



Keuring obv CBR (centraal bureau rijvaardigheid) regeling

• Visus >0,5 voor 2 ogen, >0,6 voor 1 oog, gezichtsveld min 140º

• coördinatie/evenwicht Aandoeningen

ip nooit probleem als het maar 3 mnd stabiel is Eindoordeel

bijna altijd wordt op het oordeel van de sportarts afgegaan Twijfel

rijdersproef laten afnemen Advies

op gehoor letten (oordopjes) Relatieve contra-indicaties (advies KNMV med commissie gewenst)

• epilepsie

• DM

KNMV internationaal Zie KNMV echter met inspanningsECG en met echocardiogram

Pakwerkers Keuringstermijn >30 jaar: 5-jaarlijks keuring 30-40 jaar: 3-jaarlijks keuring >40 jaar: 2-jaarlijks keuring

Parachute springen Minimum leeftijd 16 jaar

Maximum leeftijd geen

Inhoud keuring

• basiskeuring

• indien >85 kg: aandacht voor gewichtsreductie

• ECG: enkel op indicatie Bloedverdunners

• evt ja als op een stabiele dosis, goede uitleg, ervaring, laag risico harde landing

Roeien Inhoud keuring

• basiskeuring

• >35 jaar: + rust ECG

Ski- en langlauf Keuringstermijn <35 jaar: 2 jaarlijkse basiskeuring 35-45 jaar: 1-jaarlijkse basiskeuring + rust ECG >45 jaar: 1-jaarlijkse basiskeuring + inspanningsECG

Tennis Keuring enkel verplicht voor diegene met een bondsopleiding, enkel ingangskeuring (basis keuring + urine test, top ook ECG in rust)

Triathlon Keuringstermijn >40 jaar: 3 jaarlijkse basiskeuring + trommelvlies inspectie >40 jaar: 2-jaarlijkse basiskeuring + trommelvlies inspectie

Absolute contra-indicatie

• cardiomyopathie

• ritme/geleidingsstoornissen van het hart

• ernstige duizeligeheidsklachten

• epileptsich insult <2 jaar geleden

• visus <0,5 aan beste oog

Vrijwillige keuring Gezonde recreatieve sporter (<7 uur/week sport) < 50 jaar: uitgebreide keuring met inspanningsonderzoek bij start > 50 jaar: 3-jaarlijks keuring uitgebreide keuring + inspanningsonderzoek

Gezonde prestatieve sporter (>7 uur/week sport) < 40 jaar: uitgebreide keuring met inspanningsonderzoek bij start 40-50 jaar: 3-jaarlijks keuring uitgebreide keuring + inspanningsonderzoek > 50 jaar: 3-jaarlijks uitgebreide keuring + inspanningsonderzoek, jaarlijks inspanningstest

Zweefvliegen Gezichtsveld test: Minimum leeftijd

14 jaar geen absolute maximum leeftijd

Verplichte keuring 14 -30 jaar: 5-jaarlijks basiskeuring 30-50 jaar: 2-jaarlijks basiskeuring > 50 jaar: 1-jaarlijks basiskeuring

Inhoud keuring

• basis keuring

• visus test

• kleurenblindheid test enkel bij eerste test (kleurenblind mag als persoon enkel overdag en enkel boven Nederland vliegt)

• ECG enkel op indicatie Visus

• 1 oog mag als deze goed is

Inspanningstest

leeftijd Eerste test man: vanaf 40 jaar vrouw: vanaf 50 jaar

>50 jr Jaarlijks inspanningstest bij intensieve sportbeoefening

CEB Definitie cyclo-ergometrische belastingstest (zie Cardiologie techn oz)

sportspecifiek een hardloper heeft op een fiets bij de zelfde belasting 8-10 slagen lagere hartslag

ischemie Bij geaccepteerde ischemie dan sport beperken tot HR 20 slagen onder ischemie zone

Oxymetrie Indicatie Å



dyspnoe d’effort of longproblematiek

Zie Duursport ergometrie

looptest Voordeel sportspecifiek voor lopers

Nadeel 1) ECG veel storing 2) gevaarlijk, snel vallen

doel Doel

• opsporen coronaire atherosclerose

• opsporen coronaire anomalieen

Sensiviteit laag, veel vals negatieven

Zweefvliegkeuring

Beroeps/recreatieve keuring Beroepskeuring aantonen dat iemand gezond is

Recreatieve keuring bewijzen dat iemand niet gezond is

Vereniging Zweefvliegers 3500 in Nederland

epilepsie Criteria Altijd afkeuren (ook met medicatie, ook als de toestand al jaren stabiel is)

Cardiaal lijden Behandeld cardiaal lijden 6 maanden niet vliegen na een cardiaal event

DM Keuring enkel toegestaan bij orale medicatie, insuline = vliegverbod

duiken Pauze 24 uur tussen duiken en vliegen

Gewicht maximaal Per zitplaats is er meestal een maximaal gewicht van 110 kg

keurders Voorwaarde sportarts of vliegkeurder

Longlijden Criteria FEV1 >50% tiffeneau >50%

Probleem bij vliegen op hoogte en G-krachten sneller O2 tekort

orthopedisch Rug kan een probleem zijn bij landingen

Visus Gezichtsscherpte: ver zien

• 1 oog mag als deze goed is

• 6/10 minimaal

• bij bril of lenzen dient er altijd een reserve bril aanwezig te zijn Kleurenblindheid

kleurenblind mag als persoon enkel overdag en enkel boven Nederland vliegt Dieptezicht

met 2 ogen geen meerwaarde bij diepte op >10 meter, dus geen belang Gezichtsveld

min 140 (is gezichtsveld met 1 oog) Lui oog

nog steeds gezichtsveld van minimaal 140 dus dan geen probleem

wetgeving Zie www.jaa.nl, EASA

zwanger Keuring enkel in 1e en 2e trimester

Zweefvliegen Leeftijd minimum: 14 jaar (pilootexamen mag echter pas op 16 jaar) maximum: geen

Verplichte keuring 14 -30 jaar: 5-jaarlijks basiskeuring 30-50 jaar: 2-jaarlijks basiskeuring > 50 jaar: 1-jaarlijks basiskeuring in principe moet elke tussentijdse verandering in medische toestand gemeld worden

Inhoud keuring

• basis keuring

• gezichtsscherpte test

• bril: sterkte van de glazen noteren

• reflexbeeld hoornvlies

• gezichtsveld test (potlood ophouden en laten vastpakken)

• kleurenblindheid test enkel bij eerste test

• ECG enkel op indicatie Twijfel

vliegtest

Ultralight / ballonvaren

Verplichte keuring Gelijk aan zweefvliegen

Vliegsport fysiologie

G-krachten Maximale waarden +5G t/m -2,5G

Gevaar tunnelvisie black-out bewusteloos (4-5 G)

Hoogte Bergen tot 6000 m

O2 suppletie


http://www.jaa.nl/


vanaf 3000 m Nederland

limieten meestal 1800 m of 2700 m

Parachutespringen

Parachute springen Minimum leeftijd 16 jaar

Maximum leeftijd geen

Inhoud keuring

• basiskeuring

• indien >85 kg: aandacht voor gewichtsreductie

• ECG: enkel op indicatie Keurder

huisarts mag keuren

Deltavliegen/hanggliding Zie zweefvliegen, bij gewicht van >85 kg: aandacht voor gewichtsreductie

Gemotoriseerd vliegen

Klasse Klasse 1 beroepspiloten

Klasse 2 recreatief / privé vlieger RPL = recreational pilot license = PPL = private pilot license

Klasse 3 verkeersleiders

Keuringsarts AME Authorized Medical Examiner

Gehoor Minimum gewone conversatie spraak moet op 2 meter met de rug naar de AME kunnen worden verstaan

certificaat Duur 15 dg

inspanningstest enkel op indicatie

visus Ver zien

• minimaal 1.0 voor beide ogen EN 0,5 voor beide ogen afzonderlijk (met of zonder correctie) Correctie

• bril tot maximaal +/- 5 bij eerste keuring en tot +/- 8 bij herhalingskeuring Laseren

slechts enkele lasermethodes zijn toegelaten

Diabetes zonder complicatie en zonder insuline in principe geen probleem

spirometrie FEV1 > 80%

Tiffeaneau > 70%

Bloeddruk Rust < 160/100

herhalingskeuring ID/anamnese/KOZ zie initiële keuring

Geldigheid < 30 jaar = 5 jaar 30-50 jaar = 2 jaar > 50 jaar = 1 jaar

Lab urine sediment screen Hb

Initiële keuring ID kopie ID kaart ponskaartjes blijven in het ziekenhuis

Anamnese

• VG

• medicatie

• cardiovasculair

• bewegingsapparaat

• gehele lijst ingevuld ?

• handtekening gekeurde ? KOZ

• evenwichtstest

• gezichtsveld

• geruis caroticus

• nystagmus test

• trommelvliezen

• bloeddruk Lab

urine sediment screen Hb

Formulieren

• voorleg

• vragenlijst

• KOZ

• oog

• KNO

Sportgeneeskunde

Algemeen

chronisch 35% van de sportblessures geven blijvende residuele last

balans belasting – belastbaarheid



indeling blessures 1. ac. Macrotrauma 2. recidivererende microtraumata: overbelasting

lenigheid gewricht, spier, ligament

injury prone laxe gewrichten met korte spieren

vrouw -1/3 minder spier dan man -leniger in de ligamenten = kwetsbaarder -vaker OL malalignement

mesomorf =veel spier

jetlag 1 tijdzone = 1 dg nodig om aan te passen Therapie

zo snel mogelijk op nieuwe tijdzone temazepam 20mg voor nachtrust

Sport en koorts Zie Pneumologie infectie

endomorf =veel vet

sportschade =irreversibele anatomische schade

moeheid Zie SGK training algemeen

Immobilisatie

spier Al na 24 uur significante afname

bot osteoporose

Sport instanties

ACSM American College of Sports Medicine

NIH National institute of health

Wedstrijdbegeleiding

tas Zie PHTLS (Traumatologie)

Pre-wedstrijd Check-list 1) waar is dichtstbijzijnde ZH ? routebeschrijving 2) ambulance aanwezig ? 3) aantal EHBO vrijwilligers 4) opvangruimte met stromend water en brancard ? 5) kaart van het circuit 6) ongeval registratie formulier ? 7) kleding ? 8) eten ? 9) tel nr ZH, ambulance, personeel 10) datums medicatie controleren

Op het terrein Check-list 1) localisatie ambulance’s regelen (hele veld moet in beeld zijn) 2) communicatie middelen 3) ziekenhuis even bellen 4) circuit vekennen, kaart van circuit 5) opvangruimte checken

NOC/NSF

sporterstatus Indeling A-sporter = binnen top 8 op Europees of wereld niveau B-sporter = binnen top 16 op Europees of wereld niveau

Diverse sporten

triatlon Ironman 3,9 km zwemmen, 180,2 km fietsen, 42,2 km lopen

bowlen bowlers thumb, zie hand

handstand TFCC pols meniscus scheur, zie pols

sprinten bicepspees (knie) tendinitis tgv eccentr belasting bij explosieve flex knie

windsurfen pes anserinus belast

werpsport Zie SGK balsport

Schaatsen

Fysiologie Schaatsbeweging

constante spanning op de spieren (constant hurken) → vasculaire compressie → snelle verzuring en geen herstel → zeer hoge lactaat waarden (14-18) en saturatie daalt tot 20% in de spier met NIRS

Asymmetrie altijd linksom schaatsen

VO2max niet zo hoog, schaatsen is geen echte aerobe

Organisatie KNSB 8 gewesten 11.500 wedstrijden

Indoor baan Luchtvochtigheid

20-40%, gemiddeld 30-35% (normaal = 70-90%) → veel luchtweg klachten Fijnstof

Concentratie gemiddeld 25x (!) hoger dan buitenlucht Oorzaak: Zamboni ijsmachine

Geschiedenis 1992 laatste Olympische Spelen op een buitenbaan

Blessure ROM erg belangrijk, met name heup abductie en flexie

Astma Oorzaak zie klimaat indoor baan hoge intensiteit = hoge ventilatie

schaatsen / skeeleren Geen vast grondcontact = weinig torsie krachten, weining last kruisbanden en lig



pes anserinus belast rect femoris erg belast per definitie zeer goede actieve stabiliteit van de enkel

Vechtsport

worstelen Gewicht dehydratie en uithongering om in lagere gewichtsklasse te vallen

Gevolgen

SV, HR, core temperatuur Wegen

5 uur tussen wegen en wedstrijd

MMA Definitie Mixed Martial Arts

boksen Handtape taping prox van knokkels, slaan = divergentie van MC = krachtsverlies

Hersenschade 20% van de boksers heeft dementie voor het 30e levensjaar oorzaak: cumulatief hersenletsel, met name door sparren, niet de wedstrijden

Karate Definitie non-contact 80% hand (slaan), 20% been (schoppen)

Regels Alles mag behalve bijten, haren trekken, kopstoot, vingerklem

Judo Definitie worsteltechnieken

Olympische spelen sinds 1964

Risico verwurging hyperextensie elleboog

Taekwando Definitie 20% hand (slaan), 80% been (schoppen)

Olympische spelen sinds 2000

Jujitsu Definitie alle technieken

Tai Chi Definitie non-contact

Golf

NGF Definitie Nederlandse Golf Federatie

Leden 260.000 golfers, waarvan 130.000 lid zijn van een club, 14.000 jeugd (na voetbal 2de sport van de wereld)

Pathologie golfers-elleboog, degeneratieve scheur van de mediale meniscus

handicap Definitie aantal slagen boven par slagen voorsprong, 36 = maximum, 6 = al heel goed zo kunnen golfers van ongelijk niveau toch tegen elkaar spelen

duur 18 holes = 4 uur

par Definitie professional average result aantal slagen dat prof’s nodig hebben tot 240 meter = par 3 (1 slaan, 2x putten) 240-440 meter = par 4 >440 meter = par 5

1 baan (18 holes) = 72

Motorsport

Motorcross Compartiments syndroom onderarm (mediaal pijn)

bonden KNMV koninklijke moterrijders vereninging

FIM Federation internationale motocycliste

vlaggen Rood wedstrijd stil geel val: gevaarlijke situatie

stuurbediening Koppeling links

helm Jethelm integraalhelm, maar niet full-face Kinderen mag bij kinderen om gewicht hel te reduceren Gewicht hoger gewicht helm is gecorreleerd met meer schedelbasis fracturen Gehoor helm moet het lawaai flink terugdringen

gehoor Probleem bij >80 km/uur gehoorbeschadiging, dus helm en evt oordopjes om te beschermen

visus Met 2 ogen >0,8 1 oog mag niet blind zijn

gezichtsveld Moet volledig zijn

grasbaanrace Rijder moet zich altijd melden bij arts na val, zo niet mag hij niet verder rijden

keuring Zie SGK keuring

KNMV Districten 5

Paardrijden

THP risico op luxatie (dus erg terughoudend)

Anatomie paard “knie” paard = eigenlijk pols ”onderbeen” = 1 MC

Paard Moet elke dag bereden worden



HK erg moeilijk, paard is vluchtdier en kan niet geiimboliseerd worden 10-12 jr = paard op z’n top

pathologie • Adductoren tendinopathie

• jumpersknee

• patello femoraal problemen

• lage rugpijn (door slechte bekken stabiliteit)

ruiter Bekkenstabiliteit belangrijk

Fitness

Body styling Is met open keten oef

Hoogspringen

principe Doel

Horizontale snelheid → verticale snelheid, knie bijgt bijna niet, van 30º achterover hangen → naar voren schieten

pathologie Zelfde als bochtenlopers (zie SGK lopen)

Roeien

drafting = achter iemand aan varen = 18-32% minder VO2 nodig

Stress fractuur rib Zie Ortho nek en thorax.htm

klimmen

Core stabiliteit

principe Zo dicht tegen de muur = zo weinig mogelijk aan armen hangen Klimmen vanuit de benen, armen enkel als hulp

Dansen

Houdingen Demi-plie knieen buigen met de hielen aan de grond en zo veel mogelijk exorotatie in de heupen

Fundu als demi-plie maar dan op 1 been

Tandu enkel/voet/tenen volledig gestrekt

Grand plie als demi-plie maad dan hielen van de grond

Relevé

op de tenen staan: MTP I 90 dorsiflexie, Enkel 90 plantair flexie Spitzen/point

op de tenen lopen met een speciale schoen (doen alleen vrouwen) Sante

springen

heup Voorwaarde voor de opleiding is een zeer grote exorotatie van de heup

Dansers hiel Zie Orthopedie enkel

Dansers tendinitis Zie Orthopedie enkel

groei Risico Gezien laag gewicht, groei bijhouden

Dansers Professioneel 2500 – 3000 prof dansers in NL

nvdmg Definitie Nederlandse Vereniging voor Dans- en MuziekGeneeskunde

Balsport

Indoorbalsport Zaalvoetbal, zaalhockey, zaalkorfbal, zaalhandbal, volleybal, basketbal

malletvinger bij alle balsporten, zie hand

Voetbal

Blessures Type 1) hamstring strain (risico stijgt met de leeftijd) 2) Knie distorsio 3) enkel distorsio (risico daalt met de leeftijd)

Hoeveelheid 50 blessures/25 spelers/jaar, 50% duurt >1 maand, 50% duurt <1 maand

Klimaat Noord-Europa veel mees blessures dan Zuid-Europa, waarschijnlijk door effect van het klimaat op het veld

Kunstgras

• lichte toename van enkeldistorsio’s

• huidige kunstgrasmatten hebben goede shockabsorptie (rubber mat onder het gras + rubber bolletjes) → afname overbelastingsblessures

Schietbeweging Actieve spieren preparation back swing = opspannen = voospanning creeeren = tension arc (add longus, oblique buikspieren) max spierkracht ver voor balcontact leg cocking = been loslaten (rectus femoris + rectus abdominis) rectus femoris maximaal op maximale knieflexie grote actieve knieflexie mogelijk = talent voor hard schieten acceleratie follow trough 1/3 door romp beweging, 2/3 door heup beweging arm helpt mee Je brengt de energie over door de proximale spieren te vertragen en dan distaal te versnellen

Optimaal resultaat meer bepaald door timing en goed opstapelen van energie (voorspanning creeren) dan maximale kracht

Balsnelheid 135-140 km/u maximaal 115-120 km/u gemiddeld voor prof voetballer

enkel 90% van de voetballers is getaped



Ernstige contra-indicatie MCL letsel

Loopafstand/snelheid Loopafstand per wedstrijd keepers: gemiddeld 4 km per wedstrijd verdedigers: gemiddeld 8 km per wedstrijd middenvelders: gemiddeld 10 km per wedstrijd aanvallers: gemiddeld 8 km per wedstrijd per keer zijn de sprinten meestal minder dan 20 meter

Snelheid bij prof voetballers ligt de snelheid een stuk hoger, amateurs joggen meer maximale snelheden rond de 18 km/uur

Intensiteit de intensiteit eerste helft ligt bij profs en bij amateurs hoger dan de tweede helft wisselspelers sprinten in het laatste kwartier 25% meer dan de basis spelers

Doelpunten verreweg de meeste doelpunten worden gescoord in de laatste 10 minuten van de tweede helft

Keuringen Districtsspelers basisplus keuring, 2-jaarlijks

nationale elftallen (jeugd) uitgebreide keuring, 2-jaarlijks

Nationale elftallen (BVO) 2-jaarlijks

BVO basisplus jaarlijks, echo cor eenmalig

KNVB Leden 1 miljoen leden

koppen Risico >1000 x koppen per seizoen = blijvende hersenschade

Honkbal

pitcher Gooit van 18m, tot 100 km/uur = 2800/sec

doping Geen dopingcontroles, er is een gedoogd beleid

Werpsport pathologie

Impingement secundair Zie Orthopedie schouder

Impingement anterior Zie Orthopedie schouder Revalidatie

beginnen met onderhands gooien

Little leaque shoulder Zie osteochondrose prox humerale groeischijf

Osteochondrose prox humerale groeischijf

Zie Ortho bovenarm

schouder Goed werpen = endorotatie (niet enkel anteflexie)

speerwerpen goed werpen is werpen in 1 lijn (pols, elleboog, schouder), als niet is de veerkracht van ligamenten gebruiken (uit lies werpen) Waarde

100 m is ver

valgusstress bij tennis, werpen, zwemmen

• little league elbow (radius kb compressie)

• ulnair collat lig uitrekking

• n. ulnaris uitrekking

• post-med impingement (olecranon kb)

Werpen/gooien Principe

• grote massa met kleine snelheid (romp) doorgeven aan kleine massa (hand) → hoge snelheid, dus spieren in arm in principe isometrisch (zie reactiviteit SGK lopen)

• gebruiken met valgus elleboog de ligamentaire veerkracht

• Eerst exorotatie, tijdens gooi endorotatie Aanpassingen schouder

• exo mogelijk vergroot, endo mogelijkheid neemt af, netto meestal wel een vergrote ROM

• door de hypertrofie lijkt de dominante schouder vaak wat lager te staan Krachten

• max snelheid gemeten: 7150 graden per seconde

• op het einde van de beweging is de distractie kracht in de schouder 80% van de het lichaamsgewicht (di moet vooral de rotator cuf met compressie kracht opvangen)

Tennis

tennis elleboog Zie elleboog, dr backhand vanuit de pols

rhizarthrose Zie Orthopedie pols

schouderklachten Oorzaak te hoog serveren

Belastingen Hartslag gemiddeld D2 Gemiddeld 3,5 km lopen per wedstrijd

Hallux valgus Epidemiologie vaak bij tennis

KNLTB Leden 750.000



Keuring Doel blessure preventie

Anamnese voeding, slaap, klachten, Lausanne vragenlijst

Biometrie Lengte en gewicht: groeicurve, huidplooien: vetpercentage FVC, FEV1, PEF voor en na inspanning Bloeddruk, rust hartslag visus/gezichtsveld test, kleurenblindheid test

KOZ Auscultatie hart/longen coördinatie test pulsaties extremiteiten

Orthopedisch scapulo-thoracaal ritme voet/enkel stand, dorsie flexie test tenen (dynamische voetdruk meting) beenlengte verschil (tibia/femur), gibbus Quadriceps hoek Osgood Schlatter - Sinding-Larsen-Johansson - Séver-Schinz Vastus medialis trofiek Bewegingsbereik heupen/knieën/enkels/LWK/CWK Knie stabiliteit, hyperextensie test Schouder impingement testen Achillespezen Shin splints Tenniselleboog testen spierlengtes - hand-grond afstand – hak-bil afstand

Technische onderzoeken rust ECG urine onderzoek Hb meting vingerprik dieptezicht test (stereotest)

Conditie/kracht test Spronghoogte test VO2 meting + inspanningsECG core stabiliteit testen

spelregels Rugby bal over de gele lijn op de grond brengen = try = 5 punten, daarna is het mogelijk 2 punten extra te scoren met een conversion = bal vanaf het punt waar de bal de grond raakte tussen de palen proberen door te schieten

je mag enkel achteruit gooien, je mag wel vooruit schoppen tackelen mag niet boven de schouders en enkel op de man met de bal

Korfbal Ontstaan in Nederland in 1903 100.000 leden, 500 verenigingen 8 spelers per team, 4 mannen, 4 vrouwen 20x40 m per helft 12x24m met 4 spelers voor kinderen

Manueel geneeskunde

Orthomanueel therapeut Definitie gaat er vanuit dat het hele lichaam symmetrisch moet zijn in rust, kijkt naar de stand van de gewrichten

manueel therapeut Definitie = fysiotherapeut met specialisatie, is op zoek naar beperkingen in de bewegingen en doet “manipulaties” en maakt daarmee gewrichten los

Contra-indicatie arthrose, chron prednison gebruik, osteoporose, botmeta’s

Chiropraxie Definitie opleiding in de manueel therapie, niet in Nederland te volgen, duurt 4 jaar

Bonnetse stand Definitie MLPP = maximal loose packed position

Ganganalyse

Midvoet/voorvoet torsie ROM 35-40º inversie, 15-20º eversie (calcaneus gefixeerd)

Bi-articulaire spieren Definitie reguleren de kracht, zeer coördinatief, kracht niet belangrijk, blijft meestal isometrisch over 2 gewrichten gedurende de beweging

Dorsiflexie Normaal

10 nodig voor stappen, 20-30 voor hardlopen

Gang thv knie musculair Voor grondcontact spannen Q, bij grongcontact klein beetje door knie buigen (patella’s moeten deinen) Voor afzet moet de Q al onspannen en moet de patella al naar beneden vallen

Knie flexie

gemiddeld 21 bij landing

krachten Piek kracht 50 ms na eerste grondcontact

landing Voovoet/mivoet landers

• grote landingskrachten = grotere kans op onderbeen blessures

• schoenen met meer schokabsorptie nodig

Hiel landers

Intrinsieke schokabsorptie Gewrichten heupflexie, knieflexie, dorsiflexie enkel, pronatie

Intrinsieke stabiliteit Musculair



vooral tibialis posterior

liesprobleem Zie Orthopedie heup

Loop fasen hiellanders Epidemiologie 80% van de populatie

hielcontact

• landing in supinatie

• collaps longitudinaal voetgewelf

• 1-2,5 x lichaamsgewicht als piekkracht midsteunfase

• pronatie = meer flexibiliteit voor aanpassing aan de ondergrond + schokabsorptie (minder piekkrachten

• maximale eversie = 4-6º

• de pronatie (en knie flexie) resulteert in tibia endorotatie (gemiddeld tussen 6º-10º)

• er bestaat ook een femur endorotatie tov het bekken

• geen duidelijke koppeling in rotatie tussen femur en tibia: de knie absorbeert dus veel energie bij toegenomen endorotatie van de tibia

• herstel voetgewelf

• afwikkeling verloopt normaal over teen II

• volledige pronatie binnen 50% van de grondcontacttijd

• een beetje pronatie is goed (schokabsorptie) bij te veel treden problemen op (zie overpronatie) afstoot

• voetspieren (tot nu toe was het passief)

• resupinatie in toe-off = meer rigiede voet voor propulsie

• tibia in exorotatie tijdens afstoot (en knie in extensie) zwaaifase

Loop fasen voorvoetlanders Epidemiologie 20% van de populatie

Voorvoet contact

• meestal landing over laterale rand MT V (landing in inversie)

• voorvoet landt eerst (in eversie) zodat torsie ontstaat tussen de mid- en voorvoet (Chopart + Lisfranc)

• sneller lopen = landing met steeds meer eversie

• heel snel = sprint = geen hielcontact meer

• voorvoetlanders zullen altijd meer proneren met schoen dan zonder schoen loopbodem Gras

= goede demping (schoen hoeft geen demping) = energie demping oneffen

Beton = geen demping, maar bij aftstoot geen energie verlies

Kunststof = energie in demping en daarna terug (elastisch) = langste contact tijden

Overpronatie Definitie

• >6º eversie

• abductie voorvoet, eversie en lichte dorsiflexie (in onderzoeken vaak alleen de eversie gemeten omdat dat het makkelijkst is)

• de voetbogen vlakken uit met deze beweging en het maakt de voet meer bewegelijk

• in de midsteunfase normaal Nut pronatie

• verhoogde flexibiliteit = aanpassing aan oneffen ondergrond mogelijk

• verhoogde flexibiliteit = soepele overdracht van lichaamsgewicht naar andere been

• schokabsorptie timing

• enkel initiële overpronatie ( enkel achtervoet eversie): meer tibia/knie problemen: mediaal tibiaal stress syndroom, knie problemen. De meeste tibia endorotatie valt samen met deze fase, dus achtervoet controle is het meest belangrijk voor knie problemen

• totale overpronatie ( voorvoet pronatie): meer voet/enkel problemen fasciitis plantaris, tib post tendinopathie) Epidemiologie

• 20% van de populatie

• 60% van de lopers met een blessure overproneert

• 70-75% van de lopers met een blessure aan het onderste ledemaat verbetert met een zool

• wanneer er geen verbetering is met steunzolen, dan is er meestal sprake van holvoeten Oorzaak

• primair: platvoet (zie Orthopedie voet)

• knie/tibia/voorvoet varus

• korte achillespezen

• hardlopen met de voet over de middellijn (te “smal” lopen)

• beenlengte verschil met overpronatie aan het lange been Diagnose

naviculaire drop test (zie Orthopedie semeiologie) vaak exorotatie van de voet bij staan en lopen

Pathomechanica

• Valgusstand = stress mediale structuren (bv tibialis posterior)

• Valgusstand = achillespeeshoek

• Tibia endorotatie = quadricepshoek (tibia endorotatie vooral bepaalt door achtervoet beweging)

• Torsie voet/enkel/tibia/knie opgevangen door bot/weke delen

• Minder demping Biomechanica

• de overdracht van subtalaire pronatie naar tibia endorotatie is wisselend: tussen de 15-65% van de rotatie (graden) van de eversie wordt door gegeven, hoe groter de koppeling hoe sneller knie blessures bij een zelfde graad van overpronatie

• De kans op blessures neemt ook nog eens toe als de maximale pronatie en maximale knie flexie niet op het zelfde moment vallen

• wisselende koppeling en wisselende timing Gevolgen

• achillespeestendinopathie (achillespees hoek)

• pes anserinusenthesiopathie

• tib post pees tendinopathie (rek binnenenkel)

• patello-femorale klachten (quadricepshoek, demping)

• metatarsaal stress fractuur (torsie, demping)

• mediaal tibiaal stress syndroom (30% heeft platvoeten)



• jumpersknee Schoenadvies

• achtervoet sturende schoen (anti-pronatie schoen)

• stevige zool, niet te flexibel, hoge torsiestijfheid

• extra demping

• hakophoging als er beenlengte verschil is

Oversupinatie Definitie

• adductie, inversie en lichte plantairflexie

• de voetbogen versterken met deze beweging en maken de voet rigider

• normaal in de afstoot- en landingsfase

Nut supinatie

• voet in meer rigide toestand = ideaal voor propulsie Oorzaak

• holvoet (zie Orthopedie voet)

• knie/tibia valgus

• beenlengte verschil (oversupinatie aan het korte been) Pathomechanica

• minder schokabsorptie

• inversie enkel = achillespeeshoek

• tibia exorotatie = ITB stress Gevolgen

• stressfracturen metatarsalen

• achillespeestendinopathie

• ITBFS

• jumperskee Schoenadvies

• schokabsorptie is erg belangrijk

• flexibele schoen om overbelasting van de intrinsieke voetmusculatuur te voorkomen

• mediaal: weinig “flare” (smalle hak) en zachte zool

• lateraal: meer “flare” (bredere zool) en hardere zool, evt wig Principes Statisch analyse

• een statische afwijking hoeft niet altijd klachten te veroorzaken

• een statische afwijking hoeft geen dynamische afwijking te betekenen

Dynamische analyse

• een dynamische analyse heeft natuurlijk meer waarde dan een statische analyse

• een dynamische afwijking hoeft niet altijd klachten te veroorzaken

spieren m. vastus medialis meer dan lateralis

Staplengte lopen = 76 cm (80% lichaamsgewicht) hardlopen = 106 cm (250% lichaamsgewicht)

teen II Belang normaal wikkel je af over teen II, als deze langer is (dwz als MT II langer is) dan de rest van de tenen kun je theoretisch beter afzetten en meer kracht leveren

Vermogens spieren Definitie kracht belangrijk, coördinatie minder, mono-articulair, parallelvezelig

Spieren Gluteus Iliopsoas Quadriceps Pectoralis major Latissimus dorsi

Voetbogen Indeling mediale longitudinale voetboog laterale longitudinale voetboog transversale metatarsale voetboog

Looptechniek

Wandelen vs. hardlopen Wandelen

• altijd 1 been aan de grond

• 60% tijd grondcontact, 40% zwaai Hardlopen

• soms geen been aan de grond

• 40% tijd grondcontact, 60% zwaai

afdalen Excentrische spieractiviteit, veel meer spierpijn niet direct gerelateerd aan spiergroei Energie verbruik neemt wel af bij afdalen (ideale helling is 10%)

Bewegingseconomie staplengte Voor een bepaald persoon is er voor elke snelheid een optimale staplengte (frequentie blijft rond de 80)

Mechanische efficiëntie 20-25%

drafting = achter iemand lopen, scheelt 7% VO2

Energie verbruik Lineair bij snelheid van 8-15 km/uur dus in die regio blijft de E verbruikt voor een afstand gelijk bij verschillende snelheden

1 kcal/kg/km (zonder helling, tussen 8-16 km/uur)

gewicht 3x lichaamsgewicht op de voeten

lichter = relatief groter lichaamsopp = betere koeling

kaatsen Ergens afspringen en dan omhoog komen: reactiviteit toepassen

loopband Geen luchtweerstand, dus vergelijkbaar met buiten als windstil en niet te hoge snelheid

marathon 42,195 km, 1988 Belayneh Densimo (Etiopie) 2:06:50 wereldrecord

kost 2300-2400 kcal

ondergrond Zand of sneeuw = 2x zoveel energie verbruik (meer kuit activiteit om de voet niet weg te laten glijden)

reactiviteit Definitie

je komt neer op de grond bij het lopen en je moet eigenlijk de energie bij het neerkomen zien te bewaren → dus moet je veren

Plyometrie pezen veren en spieren ook, maar als je de spieren ontspannen houdt rekken die eerst helemaal door en zak je veel te ver door de gewrichten

Excentrisch is uitrekken van de spieren die daardoor worden gestimuleerd om te samentrekken terwijl ze worden uitgerekt



Reactiviteit ideale situatie: je spant de spieren voor het neerkomen aan zodat bij het neerkomen de spier isometrisch blijft en de verende elementen in de spier en pezen de energie van het neerkomen bewaren (dus korte contacttijden)

snelheid 230/sec

afh van

• stapfrequentie (80/min, toename bij >20 km/uur, belangrijk bij sprint)

• staplente (1-1,5 m, toename bij >20 km/uur, belangrijk bij duurloop)

• beide

Verticale oscillatie Nut hoe minder verticale oscillatie, hoe minder energie verlies

wedstrijd Hulp = diskwalificatie (dus ook hulp bij rechtop helpen na val)

wind Kost 3-10% VO2 (dit wordt niet gecompenseerd met wind in de rug, kost maar weinig minder VO2) Aerodynamica verhogen kan tot 6% schelen

Sprint

basis Heup hoeksnelheid heup is de beperkende factor bij de sprint = gluteus kracht

bovenlichaam Nut om de gluteus te helpen is het nuttig de heup te draaien (voor/achter) om dit te doen kun je een tegengestelde beweging met het bovenlichaam

maken → gespierde torso

800 m half aeroob, half anaeroob, VO2 max is niet de beperkende factor

1500 m VO2max is de beperkende factor

Spiergebruik Extensie knie

quadriceps enkel in de eerste 60 van de flexie actief, daarna hamstrings om de beweging af te remmen

Wandelen

stappen Waarde

1,6 km 2000 stappen

HF Training bij stevig wandelen, tot 70% van de HFmax mogelijk

snelwandelen Snelheid 11-15 km/uur (echter boven de 8-9 km/uur minder economisch dan hardlopen)

Wandelen Slenteren

• slenteren = rechtop lopen = constant erector spinae aangespannen = goede rugtraining

• slenteren is dus vermoeiender dan stevig doorwandelen

• slenteren = volledig rechtop, dus slenteren is beter voor de rug

Stevig doorwandelen

• stevig doorwandelen = lichte flexie, met steeds een lichte extensie

• erector spinae afwisselend contractie – relaxatie, dus minder vermoeiend dan slenteren Fase vs tegenfase

• bij langzaam wandelen (<3,8 km/u) bewegen armen en romp in fase met de benen (been vooruit = arm vooruit)

• bij sneller wandelen (>3,8 km/u) bewegen armen en romp in tegenfase met de benen (been vooruit = arm achteruit)

Schoenen

Hoge hakken Toename flexie knie en toename varus/valgus moment

Goede schoen Kenmerken

• goede hielcup

• hielcup niet te breed (anders slechte contre forte)

• torsiestijf

• buigpunt zool net voor de metatarsaal koppen

• demping

• baleinen over de wreef Birckenstock

slippers/klompen met een goed voetbed tegen anti-pronatie

Barefootrunning 2,5x lichaamsgewicht met schoenen Met schoenen: haklanding Zonder schoenen: voorvoet landing, de grond reactie krachten blijven hetzelfde: kortere pas, stapfrequentie omhoog = meer landingen.

Kniemoment wordt kleiner, enkel moment wordt groter.

gewicht Effect

• Gewicht aan enkel kost 6x meer E dan gewicht aan torso (dus legerlaarzen erg oneconomisch)

• 100g / schoen extra = 1% VO2 extra

Pro/supinatie schoen Geen verschil bij enkel en de knie, met steunzool wel een effect

hardloopschoenen Demping hoog

Torsiestijfheid (rotatie) hoog

Flexibiliteit (voorachterwaarts) laag

Gewicht hoog

Maat iets te groot: voet zet uit tijdens het lopen: blauwe nagels

Geen effect op ontstaan van blessures

spikes Demping erg laag

Torsiestijfheid (rotatie) erg laag

Flexibiliteit (voorachterwaarts) hoog

Gewicht laag

Zool Verticaal indeling



in-sole = voetbed mid-sole = middelste structuur, het belangrijkste deel voor stevigheid out-sole = weg-contact/grip

Materiaal mid-sole

• EVA

• MEVA = molded EVA, EVA is om bovenzijde van schoen gesmolten = U vorm = meer stabiliteit

• lucht

• poly-urethaan Out-sole oppervlak

moet volledig vlak zijn, staat bol bij goedkope schoenen Materiaal hielcup

• geperst karton

• thermoplastisch

Rearfoot control Definitie medio-laterale stabiliteit bevorderen door:

• overpronatie beperken bij landing

• oversupinatie beperken bij afzet Mogelijkheden

• kan met een wig, hakophoging, hielcap, heelcounter, dubbele densiteit zool, flare (flare = verbrede (positieve flare)) of versmalde zool (negatieve flare), mediaal, lateraal of beide)

Zool demping Voordeel

• minder piekkrachten = minder blessures

• minder torsie

nadeel

• energie absorptie: dempende zool = 2,5% afname van VO2 (hoewel dit zeker niet bij alle lopers is terug te vinden, sommigen lopen efficiënter met een dempende zool dan met een elastische zool)

• stuggere zolen = meer achillespeesstress timing

piekkrachten in de eerste 30-50 ms, dus in de hak moet de grootste demping zitten waarde

maximale demping gemeten = 20% van de piekkracht Effect

meer demping = niet minder blessures

Zool flexibiliteit Definitie voorachterwaartse en mediolaterale stugheid buigpunt moet net voor de metatarsaal koppen liggen

voordeel

• flexibele zool = minder energie verlies

• stugge zool = hefboomwerking achtervoet bij overpronatie en oversupinatie

• stugge zool = bescherming tegen voorvoet overpronatie

• flexibele zool = minder achillespees stress nadeel

• flexibele zool = minder demping

• flexibele zool = minder torsiestijfheid

Zool leest Definitie richting van de zool, normaal is licht naar binnen gericht

Rechte leest voor mensen die overproneren

Punt naar binnen gebogen leest voor mensen die oversupineren

Zool torsie stijfheid Definitie rotationele stabiliteit

Voordeel

• flexibele zool = minder energie verlies

• stugge zool = bescherming tegen voorvoet overpronatie Nadeel

• flexibele zool = minder demping

• flexibele zool = minder voor-achterwaartse stabiliteit

Zolen

Half-fabrikaten Definitie fabriekszolen, meestal zonder tenen, meestal tegen anti-pronatie vaak met plakkers onder de zool aan te passen soms thermoplastisch

steunzool Werkingsmechanisme

• de zoolaanpassingen doen weinig aan de impact krachten (deze blijven nagenoeg hetzelfde), meest waarschijnlijk is er eerder een sturende

werking op de spieren (deels proprioceptie effect), • toegenomen comfort stuurt de spieren al anders aan (en verandert de O2 opname)

• harde en zachte zolen hebben ongeveer evenveel effect Demping

maximale demping 10% van de piekkracht

sportzool Oppervlak niet te glad (anders glijden in de schoen)

Orthopedische schoenmaker Definitie vroeger metaal, daarna plastic, nu EVA met thermoplastisch materiaal Voet volledig gesteund: “alle holtes worden opgevuld”

Metatarsaal pelotte Voorvoetboog ondersteuning

LaVigne/Correctie zool Definitie van podotherapeut verschillende lagen (verschillende hardheid), weinig steun

CAD/CAM Definitie computer added design/machining

Functionele orthose Principe bovenste spronggewricht moet neutraal zijn bij landing

4-8 pronatie toegestaan erg stevige zolen



Bourdiol zolen Principe proprioceptie stimuleren kleine ophogingen op meerder plaatsen Bedoeld voor rugklachten

Fietspositiemeting

Fietsmateriaal

Sloping frame Voordeel

• lager gewicht

• stijver frame

Gewicht Minimaal volgens UCI minstens 6,8 kg

schoenen Zachte zolen kost meer kuitspier kracht

Carbon zolen stuk stijver dan plastic voordeel:

• minder energie verlies nadeel:

• hogere piekkrachten (20% hoger) = risico op metatarsalgie/paresthesie Plaatjes

afstelling: zie Fietsmaat Demping

geen (vanwege energie verlies) Fit

• nauw = geen beweging = geen energie verlies

• krachtige sluiting = geen beweging Maat

klein beetje te groot, voeten zetten uit tijdens het fietsen

Fietsfysiologie & techniek

Actieve musculatuur Quadriceps Vastus lateralis: 310-120° (piek 340-100°) Rectus femoris: 280-120° (piek 300-70°) (niet zo actief als de andere 2 omdat het ook een heup flexor is, rectus max 15% 1RM, vasti max 50% 1 RM) Vastus medialis: 0-90°

Gluteaal Gluteus maximus: 0-130° (piek 10-110°)

Hamstrings Biceps femoris: 300-180° Semimembranosus: 60-240°

Kuitspieren Gastrocnemius: 30-270° Soleus: 30-150°

Voetheffers Tibialis anterior: 240-0° (piek 300-0°)

Overgang boven Q, gluteaal

afdalende slag Q, gluteaal,

overgang onder H, triceps surae

optrekkende slag H, tib ant, voet extensoren psoas als je aan de pedalen trekt

Vermogensmeter Voordeel een zo gelijkmatige snelheid levert altijd de maximale gemiddelde snelheid op: kan met vermogensmeter

Wedstrijd opbouw Optimaal een zo gelijkmatige snelheid levert altijd de maximale gemiddelde snelheid op

Voet/enkel stand Fietsen inversie (meeste druk lateraal)

Nut knie stand neutraal houden

Anthropologie Femurlengte langer = grotere hefboom = grotere maximaal kracht mogelijk

aerodynamica Zie lichaamsoppervlak

bonking Definitie Fietsterm voor einde glycogeen voorraad, dan enkel op vet te fietsen

drafting Definitie Achter iemand aan fietsen, scheelt 25-40% VO2

Enkelen Definitie Fiets techniek: kuitspieren actief gebruiken tijdens fietsen: grotere enkelbeweging tijdens pedaalslag

Normaal hak zou nooit onder pedaal uit mogen komen pedaal moet op 3:00 horizontaal zijn = meest effectieve krachtrichting (kracht loodrecht op crank)

spontaan beweegt de enkel maar 10 Effect

Nooit bewezen effectief.

fietsweerstand Transmissie wrijving

• 3-8%

Rol wrijving (vervorming band)

• 8-10%, blijft constant Luchtweerstand



• 88%

• luchtwrijving: 20% (afh van soort opp)

• vormweerstand: 80% (afh van grootte opp)

• tot de 3de macht afhankelijk van de snelheid (2x zo snel = 8x zo veel kracht) Formule

zie Ergometrie arbeid

Klimmen weerstand P = M*g*hellingspercentage (eigenlijk sin van de hoek)*snelheid

Glut max Training pas na 5-10 jr fietsen krachttoename

Lichaamsoppervlak Knieën in het frame

• Afdaling

• voorzijde lichaamsoppervlak 8% kleiner Onderarmen horizontaal en evenwijdig aan het frame

• 12% afname lichaamsoppervlak Aerostuur

• elleboog steunen <20 cm uit elkaar anders neemt het lichaamsoppervlak weer toe

Quadriceps m. vastus lateralis (vooral slow twitch, type I) (de medialis is voor de laatste 30º extensie, die gebruik je niet)

ROM Enkel 0º-20º plantair flexie (plaatjes meer naar achteren op de schoen = minder enkel ROM nodig)

rouleur Definitie rijdt op souplesse, hoge trapfreq

Staand fietsen Spiergebruik vooral vastus medialis training

O2 opname Staand fietsen kost 3,4 ml/kg.min meer voor de zelfde weerstand (zonder lucht weerstand)

Klimmen

• 5% = 2% snelheids verlies bij staand klimmen op 250 watt to 4% bij >400 watt

• vanaf 7,5% is het verlies <1% Nut

gegenereerd de grootste kracht (echter niet efficiënt, dus niet handig voor langdurig gebruik)

stoempen Definitie trappen (enkelen) met de tenen omhoog

Trapfrequentie

trapfrequentie Ideale trapfrequentie alle wereld uurrecords op 100-110 gereden

Theorie Hogere trapfrequentie: minder belastend voor spiervezels, meer belastend voor de vascularisatie

Klimmen zittend: >70 staan: >65

MTB 90-100 (door langere crank)

Blessures hogere trapfrequentie = lagere piekkrachten

Ideale trapfrequentie van veel factoren afhankelijk

• Waarschijnlijk type ½ vezels

• Efficientie afhankelijk van training

• Laag is minder kracht (minder type II), wel efficientter

• Hoog is meer kracht (meer type II), minder efficient

Self-selected cadance Gaat goed rondom AD, maar is te hoog bij rustige duur (7)

Intensiteit Theorie hoog intensief = meer (snellere) type 2 vezels = hoge trapfrequentie laag intensief = meer (langzamere) type 1 vezels = lage trapfequentie

Onderzoek: : professioneel vlak: 89, TT: 92, bergop: 71 (8)

10% klim: 84 is beter dan 41 (10)

AD, VO2 efficiënt 64, maximale neuromusculaire activatie 94, self-selected 91 (2)

80%VO2 3-6min=70; 25-28min=86 (3)

klimmen Pmax 82, vlak Pmax 88 (5)

ref intensiteit VO2 opt Wmax opt Freely chosen

(6) 180 watt 73±11 95±7

(4) rond AD 76-78 rpm

(1) 65% VO2max 58-59 rpm

(9) 60 is efficienter dan 80

en 100

Fietsmaat & afstelling

Armlengte = pen in vuist tot AC Schouderbreedte = AC tot AC Reikwijdte = zadelpunt tot stuur (als zadel 27,5 cm lang is). Reikdiepte = hoogte zadel tot grond min hoogte stuur tot grond Framemaat = bovenbuis = hart trapas tot hart kruising bovenbuis/zitbuis Zadelterugloop = zadelpunt tot hart trapas knie min laag + max laag = zadel hoger knie min hoog + max hoog = zadel lager knie min hoog + max laag = crank langer/plaatjes naar voren knie min laag + max hoog = crank korter/plaatjes naar achter 1 graad = ongeveer 3 mm



Zadelterugloop = Trochantor major in lijn met zitbuis

Baan fiets afstelling

Zadel lager = hogere trapfreq te bereiken (geen versnellingen, dus moet wel)

binnenbeenlengte Definitie binnenbeenlengte*0,88 = zadelhoogte

Nut bepaling fietsmaat/zadelhoogte

Nadeel houdt geen rekening met cranklengte en plaatjeshoogte

Crancklengte maten 170 – 172,5 – 175 mm

Afh van

• lichaamslengte (<1,70m= 170mm, > 2m = 175mm)

• wedstrijd = eerder korte cranck (raakt minder snel de grond, sneller hogere cadans)

• bergen / tijdrit = eerder lange crank (grotere hefboom is beter bij lage cadans)

• Dual slalom = eerder lange crank = hoge acceleratie

ellebooghoek Normaal 45º-60º flexie in beugels 10-25º flexie op remmen

fietsmaten Probleem je went aan alles, ook aan de verkeerde maat, dus bij elke verandering aan de fiets zal je eerst langzamer gaan fietsen, omdat je moet wennen

Frame maat MTB binnenbeenlengte x 0,574 = aantal cm smal 40-42 cm medium 45-47 cm large 50-52 cm

Race binnenbeenlengte x 0,68 = aantal cm

kniehoek Definitie hoek van de knie als de cranck beneden in het verlengde van de zitbuis staat

Nut bepaling zadelhoogte (dan 20º flexie nog nodig)

metatarsaalkopstand Definitie metatarsaalkoppen (centrum pedaal) moet 2 cm achter de voorkant van de knieschijf uitkomen

Nut bepaling zadelhoogte

MTB aanpassingen

Crank langer → trapfreq lager

Plaatjes Plaatsing recht naar voren wijzend onder de bal van de voet tenen naar binnen wijzen = extra stress op ITB plaatjes te ver naar voor = te veel knie en enkel buiging.

Rotatie rotatie toelatende plaatjes levert geen energie verlies op

Rug stand Normaal met handen in beugels en elleboog 45º flexie = rug/schouder/bekken horizontaal

schouderbreedte Nut stuurbreedte bepalen (AC tot AC)

Meting met schouders naar voor laten hangen (zo zit je ook op de fiets)

stuur Aerostuur zie lichaamsoppervlak

stuurhoek Normaal pols moet 1 in lijn met onderarm zitten

stuurpen Lengte bij > 12 cm wordt de fiets minder goed hanteerbaar

Stuur-zadel drop Definitie verticale afstand tussen zadel en stuur

normaal 3-10 cm

triathlon Zitbuishoek zeer stijl = betere overgang naar lopen (78-84º)

Zadel-bracket UCI hart zadel moet minimaal 5 cm achter hart bracket staan


http://r20.rs6.net/tn.jsp?f=001BM2daaRv2ytldsTahehEPTVU43lsXl9JjAHR6-4_Fbk6-xWz1mvf3GMlGoLkpWNB5-mTUiE_dLEHz-lm9nMhvHjmogL8e44wQg2m7eZfoeXxGnoZB1yErLcXX8hVOWw_e478S_fbn3YcZ7JZr44dnFh1G7t9D77V5dhV-XZ9EdA=&c=pbg2X69c8CNqO2MZEsz1WP9Jo7bR-Y9fgH3wko8lRzvx2s4hZ4hjlw==&ch=q0EPSDFtK9qaCdDIZYPbEhw6uYlS03Khbi-NyXIFVBkVkFGplhP0NA==


(zadel mag dus niet te ver naar voor staan)

Zadelbreedte model Hoe rechter positie op de fiets, hoe breder zadel Vrouw = breder zadel

zadelhoek Normaal met punt iets naar beneden

Omhoog (punt omhoog) beter voor de rug, wel eerder zadelpijn

Omlaag (punt omlaag) minder zadelpijn, maar rug meer gekromd

zadelhoogte Bepaling via binnenbeenlengte (zie aldaar) via kniehoek (zie aldaar) via metatarsaalkopstand (zie aldaar) beste methode is video-analyse

Zadel te hoog lies/hamstring/rug klachten (tgv bekken tilt = verlies bekken-romp stabiliteit) onderbeen kan geen kracht aan de pedaalslag toevoegen

Zadel te laag jumpersknee patello-femorale klachten spieren (boven- en onderbeen) op suboptimale lengte voor contractie

Zadel setback Voor-achterwaarts

• met pedaal naar voor en benen afhangend moet de patellapees 2 cm achter de voorste pedaal zijn

• zadelpunt 3-5 cm achter bracket Te ver naar voren

patello-femorale klachten

zitbuishoek Normaal 73,5º (stijlere hoek bij grotere fiets is zinloos, proporties kunnen beter ’t zelfde blijven (stijlere hoeken, bv 78-84º zijn verboden omdat het zadel te ver naar voor komt)

Fiets pathologie

Achillespees tendiopathie te hoog zadel (zie Orthopedie voet)

achillodynie Oorzaak zadel te hoog (rek) zadel te laag (rek tgv doorzakken enkel) plaatjes te ver naar voor

atriosclerose a illiaca Definitie door freq beweging ateriosclerose van a. illiaca

Oorzaak zou eerder optreden bij het trekken aan de pedalen

Localisatie a illiaca ext of communis

Symptomen pijn in benen bij submaximale inspanning vanaf 1o min na start

Diagnose BD-verschil souffle (evt op hometrainer)

Stuart o’Grady

Beenlengte verschil Diagnose zie Semeiologie zadel staat scheef

Differentieel diagnose SI blokkade

Behandeling Bovenbeenlengte verschil = cirkel kleiner maken (korter crank) onderbeenlengteverschil = cirkelmiddelpunt omhoog (plaatjes hoger) Slechts 0,5 cm in de schoen op te hogen, meer is plaatjes aanpassing

Dehydratatie/hyperthermie

Erectie stoornis Epidemiologie 4%

Frequentie pathologie 1) nekklachten 2) zitklachten 3) rugklachten 4) knieklachten

GI klachten

Guyon’s tunnel syndroom Zie Orthopedie hand

hamstringklachten Oorzaak

• zadel te hoog

• zadel te ver naar achteren

• stuur te laag

Hand/pols klachten Behandeling

• vering

• handschoenen

• op MTB ipv recht stuur iets gebogen stuur

Hematurie

hoofdpijn Oorzaak spanningshoofdpijn tgv nekspier activiteit

ITB frictie syndroom Zie Orthopedie knie algemeen

jumpersknee Zie Orthopedie knie patella

sporters Jan Ullrich

Lage rug problemen Oorzaak

• zadel te hoog: heupextensie = verlies van passieve bekken- en rompstabiliteit, moet actief gecorrigeerd worden en geeft daarmee vermoeidheid en pijn



• stuur te laag

• stuur te smal

• beenlengte verschil

• rotatie verschil in de heup

Symptomen als rijden met losse handen moeilijk is is er waarschijnlijk weinig bekken-romp stabiliteit

liesklachten Oorzaak zadel te hoog

metatarsalgie Oorzaak

• plaatjes te ver naar voor

• collaps voorste voetboog (zie Orthopedie voet)

• te nauwe schoen (“toe box”)

• smalle platform pedalen in combinatie met erg flexibele zolen

Behandeling steunzool, maar ondersteuning veel verder naar voor dan voor loopschoen

Nek klachten Epidemiologie meest frequente fietsklacht

Patello-femorale last Oorzaak zadel te laag

Patello-femorale pijn Zie Orthopedie knie patella

Prostaatca

Scheef op zadel Symptomen zadel scheef

Oorzaak

• ROM verschil in de heupen

• been lengte verschil

• zadel te hoog

Thorax pijn Oorzaak

• stuur te smal

val Risico Clavicula #, scaphoid #, schedel # (helm beschermt slaap niet)

zadelpijn Oorzaak

• huid perineum (huid schuurt langs zadel) → ver weg het meest frequent

• bursitis

• zenuw compressie

• vaat compressie

Behandeling

• zadel lager/voorbouw korter

• punt van het zadel neerwaarts

• zadelpunt naar links of rechts

• breder zadel - duoderm pleisters - vaseline (= petroleum zalf) - baby-olie - bactroban zalf bij infectie

Training

Duur uithouding Definitie max duur op aeroob vermogen, vooral vetverbranding

uitvoering > 90 min < 90 min (vooral glycogeen gebruik, dus lage intensiteit)

Duur vermogen Definitie max snelheid op aeroob vermogen 90 min op glycogeen (dan op vetverbranding)

Uitvoering trainingsduur van < 90 min op verschillende intensiteiten onder anaerobe drempel

Interval duur: 1-3 min (niet te kort anders enkel aneroob) herh: 10-30 x (max 45 min totale inspanning) herh pauze: 1-3 min (geen volledig herstel = aerobe training) sets: kan, bv in 3 sets

Aandachtspunten vooral intensiteit, niet de duur is van belang

krachttraining Nagestreefd effect snelkracht en uithoudingskrachttoename

Nadelen

• Weinig sportspecifiek

→ te langzame beweging

→ geen koppeling tussen de bewegingen van beide benen

→ bij fietsen geen volledige extensie

• Spiermassa toename = gewichtstoename Krachttraining op de fiets

zwaar schakelen tot een trapfrequentie van <60

scheren Nut 1) massage 2) hygiëne bij val 3) esthetisch aspect

Trekken aan pedalen Nagestreefd effect grote krachtoverdracht

Werkelijk effect indien de psoas overmatig wordt gebruikt ontstaat er een tekort aan bekkenstabiliteit en dus een onstabiele basis voor de quadriceps contractie

Bewezen



van de professionele wielrenners trekt nagenoeg niemand aan de pedalen

Wedstrijd vermogen Zie Ergometrie arbeid

Algemeen

gewicht Onder water slechts 0-10% van gewicht boven water (afhankelijk van longvolume)

Nut Goed voor bekkenstabiliteit

Chloor Nu veel minder in zwembad (tegenwoordig UV licht enz om water te ontsmetten)

Onderwater waarden Zie Natuurkunde

Pathologie

botmassa Effect lager bij veel zwemmen

Rotator cuff lijden Zie Impingement anterior

MCL tendinose zie knie

Impingement anterior Zie Orthopedie schouder

valgusstress Zie SGK balsport

Zwemtechniek

aanleg lange armen en benen, grote handen en voeten

drafting Helpt ook bij zwemmen (triatlon), in het peloton 3% VO2 minder E verbruik

Houding & slag Optimale houding/slag wat betreft schouder

• Zo horizontaal mogelijk in lengterichting

• in dwarsrichting moet het lichaam in 1 lijn blijven maar wel een goede body-roll vertonen (dan minder arm bewegelijkheid nodig)

• goede cervicale en thoracale rotatie mogelijkheid nodig

• beter korte snelle slagen dan lange krachtige (om impingement te vermijden)

• bilaterale ademhaling (impingement normaal aan de contralaterale kant van de ademhaling)

• Hoge elleboog bij overhaal

• Scapula naar elkaar toe trekken

• geen insteek voorbij de middenas

• Goede warming-up

• met flippers trainen = minder druk op de armen

• niet leunen op de schouder in volledige extensie bij ademhaling

• intrekken navel, aanspannen gluteus musculatuur

Zwemslag Freestyle borstcrawl

Schoolslag valgus stress op de knie

Vlinderen

Rugslag

Man vs vrouw Vrouw heeft voordeel

• meer vet = beter drijven

• meer perifeer vet (armen en benen) = meer horizontaal = meer stroomlijn

• minder lichaamsopp = minder drag

• Vrouw gebruikt 30% minder VO2, vooral effect bij lange afstand Praktijk

record vrouw = 94% van de prestatie van de man

Gebruikte spieren Armen 80-90% van de propulsie kracht vooral adductie en endorotatie

Benen 10-20% van de propulsie kracht

snelheid afhankelijk van

• golf drag

• huidweerstand (zie wetsuit)

• viskeuze druk drag = laagje water wat aan lichaam plakt bij boven water komen

vetpercentage Vetpercentage hoger dan andere sporten Vrouw: 20% (topzwemsters) Man: 12%

Oorzaak vet heeft een zwemvoordeel (drijft beter) maar zwemmers eten niet (lagere coretemp zou eetlust bevorderen) meest waarschijnlijk is een genetische aanleg voor meer vet de oorzaak (topzwemmers = zelfselectie)

watertemperatuur inspanning

tussen 28-30 (voor iemand met een gemiddeld vetpercentage) rust

37 (lichaamswarmte)

wetsuit verlaagd weerstand met 14% = 3% snellere tijd

1. Annaheim, S., U. Boutellier, and G. Kohler, The energetically optimal cadence decreases after prolonged cycling exercise. Eur J Appl Physiol, 2010; 109(6): p. 1103-10. 2. Bieuzen, F., et al., Relationship between strength level and pedal rate. Int J Sports Med, 2007; 28(7): p. 585-9. 3. Brisswalter, J., et al., Energetically optimal cadence vs. freely-chosen cadence during cycling: effect of exercise duration. Int J Sports Med, 2000; 21(1): p. 60-4. 4. Emanuele, U. and J. Denoth, Power-cadence relationship in endurance cycling. Eur J Appl Physiol, 2012; 112(1): p. 365-75. 5. Emanuele, U., T. Horn, and J. Denoth, The relationship between freely chosen cadence and optimal cadence in cycling. Int J Sports Physiol Perform, 2012; 7(4): p. 375-81. 6. Hansen, E.A., K. Jensen, and P.K. Pedersen, Performance following prolonged sub-maximal cycling at optimal versus freely chosen pedal rate. Eur J Appl Physiol, 2006; 98(3): p. 227-33. 7. Hansen, E.A. and G. Smith, Factors affecting cadence choice during submaximal cycling and cadence influence on performance. Int J Sports Physiol Perform, 2009; 4(1): p. 3-17. 8. Lucia, A., J. Hoyos, and J.L. Chicharro, Preferred pedalling cadence in professional cycling. Med Sci Sports Exerc, 2001; 33(8): p. 1361-6. 9. R, D.J., et al., The effect of cadence on cycling efficiency and local tissue oxygenation. J Strength Cond Res, 2013; 27(3): p. 637-42. 10. Swain, D.P. and J.P. Wilcox, Effect of cadence on the economy of uphill cycling. Med Sci Sports Exerc, 1992; 24(10): p. 1123-7.


Download - Sportgeneeskunde - RozenbergSport · 2019. 11. 19. · Vrijwillige keuring Gezonde recreatieve sporter (

Top Related