1

Kbrs Trk Hukuk Dili

ERKAN MANAVOLU

zet:Alannda ilk olan bu makalede Kbrs Trk hukuk dili ele alnp ngilizce,Osmanlca,Latince ve halk azyla ilikileri irdelenecektir.

Anahtar kelimeler:Kbrs Trk hukuk dili,ngilizce,Osmanlca,Latince,halk az.

Abstract:This study being the first in its field deals with legal language of Turkish Cypriots and its relation between English,Ottoman,Latin and Turkish Cypriot dialects.

Key Words:Legal language,Turkish Cypriots,English,Ottoman,Latin and Turkish Cypriot dialects.

Giri:Kbrs Trk hukuk dilini inclemeden nce Kbrs Trk hukuk sistemininin gzden geirilmesinde yarar grlmektedir.Bu amala Prof. Dr. Turgut Turhann Tarihsel Bak Asyla Kbrs Trk Hukuk Sistemi adl makalesi aada zetlenecektir.

Osmanl Dneminde Kbrs Trk Hukuk Sistemi 1839 Tanzimat Fermanna kadar,Kbrsta adalet ileri, stanbul tarafndan tayin edilen ve molla diye de arlan bir bakad ve 15 kazada onun adna grev yapan kad naibleri tarafndan idare edilmitir.Naiblerin kararlar valinin bakanlnda toplanan ve ba kadnn da katld Kbrs Divannda temyiz edilebiliyordu. 1839den sonra kad naiblikleri kaldrlarak Nizamiye Mahkemeleri kurulmutur..Osmanl idaresinin sonuna doru Kbrstaki hahkemeler: Osmanl tebaasnn medeni iler dnda kalan anlamazlklarna Nizamiye Mahkemeleri bakard. lk Bavurulan Mahkeme Deavi Mahkemeleri idi.stinaf Mahkemeleri iki kademeli olup st kademesi Divan- Temyiz, alt kademesi ise Meclis-i Temyiz idi. Mslman halkn evlenme, boanma ve miras meselelerine ve bu meselelerden doan anlamazlklarna eri Mahkemeler ; Mslman olmayan halkn evlenme boanma, miras meselelerini ve bumeselelerden doan anlamazlklarna ise Kilise Mahkemeleri bakard. Osmanl tebas ile yabanclar arasndaki ticaret ihtilaflarna Larnakadaki Ticaret Mahkemesi bakard.Bu mahkemenin kararlarn uygulamaktan cra Cemiyeti sorumlu idi. Konsolosluun temsil ettii devlet tebas ile Osmanl arasndaki ticaret konular dnda kalan olaylar Konsolosluk Mahkemeleri grrd.

Erken ngiliz dneminde (1878-1914) Kbrs Trk Hukuk Sistemi ngilizler, Osmanl Ceza Kanununu,eriye mahkemeleri ile cemaat mahkemelerinin yetkilerini ve Mecelleyi devam ettirdiler. 1879da gezici mahkemeler, yerleik blge mahkemeleri ve temyiz mercii olarak yksek mahkeme (Divan) kuruldu.Aile hukuku dnda kalan dier btn uyumazlk

2

konularnda gezici ve blge mahkemeleri yetkili klnd.Yksek mahkeme ise, eriye ve cemaat mahkemelerinin mnhasr yetkisine giren haller dnda, tm hukuki ve cezai davalarda Temyiz mahkemesi olarak grev yapt. 1882 ylnda, birok uyumazlk konusu, eriye ve cemaat mahkemelerinden blge mahkemelerine aktarld, ve uygulama Kbrs Cumhuriyetinin kurulmasna kadar srd.Ayni yl yksek mahkemenin grevlerini yerine getirecek yeni mahkemeler kuruldu. eriye Mahkemeleri, Aile Mahkemelerinin kurulduu 1951 ylna kadar devam etti. ngiliz dneminde grev yapan dier mahkemeler: Yksek Mahkeme mal, para, emlak, iflas, aile ve veraset davalar gibi hukuk davalaryla ceza davalarna bakard. Kaza Mahkemelerinin sivil davada snrsz , ceza davalarnda ise 3 yla kadar hapis cezas kesebilirdi.

Zabta Mahkemeleri her kazada kurulu olup snrl sayda ar ceza davasna bakard Gezici Mahkemeler belli zamanlarnda, kazalarda toplanp snrsz sayda hukuk ve snrl sayda ceza davalarna bakard. Ky Mahkemeleri: Bu mahkemeler kk hukuk davalarna bakard. Ky hakimleri baskanlnda toplanrd. Bu davalar iin ada 16 yargsal alana blnmstr. Saysn ve grev dalmn yksek komiserin belirlerdii ky hakimleri 3 liradan fazla olmaya davalara bakarlard. Defterler:

a)Dava Defterleri (Cause Book) : Dava defteri her kazada kayt memurunun tuttuu kaytlar anlatr. Dava defterlerine kayt yaplrken; davann ald yl, dava konusu ve gerekli notlar kaydedilir.

b)Emirler Defteri (Orders Book): Kayt memuru Orders Book-Emirler Defteriad altnda bir defter tutard. Her mahkemenin emirnameleri kaydettii ayr bir defteri bulunur ve emirnameler,kayt memuru tarafndan alfabetik olarak o defterlere kaydedilirdi. c)Celpnameler: Alan her dava, davacnn bavurusu zerine celpname yolu ile daval kiiye bildirilir. Yazlan bir celpname, yazld tarihten itibaren on iki ay geerliliini korur. Daval olarak ad geen kii eer celpnameyi alm ise davac on iki ayn sonunda celpnamenin yenilenmesi iin mahkemeye yeniden bavurur. Yenilenen celpname mahkemeye ait mhrle yeniden mhrlenir ve kayt memuru tarafndan celpnamenin zerine yenilendiine dair not yazlr. Yenilenen celpname stndeki bilgilerin aynsn tamak suretiyle yrrle girer.

C. Mahkeme Personeli:

1- Kadlar 2- Naibler: er` mahkemede Kadlar adna esitli hizmetlerde grev alan naibler (vekil kad) bulunmaktayd. Naib; Kadlarn kendi kazalar dahilindeki nahiyelerde ser` grevlerini yerine getirmek iin tayin ettii bir memurdu. 3- Katibler: er` Mahkemelerde sicilleri yazan, vesikalar tanzim eden grevlilerdi. Ayrca Mahkeme dsarsnda herhangi bir kesif ve inceleme gerektiinde katipler, bilirkii olarak da grevlendirilirdi. 4- Kassamlar : Vefat etmi bir kimsenin terekesini varislere taksim eden er` memurlar. 5- Muhzrbas ve muhzrlar: Muhzrlar, mahkemeye getirilmesi gereken kimseleri mahkemeye aran grevliler

6- Tercmanlar: Mahkeme Tercmanlar,Trke bilmeyen kimselerle ilgili davalarda hazr bulunur ve mahkemede

sylenenleri tercme ederdi.

7- ahitler: er` Mahkemede bir davann grlmesi srasnda, daval, davac ve kad haricinde en az kiinin mahkemede bulunmas gerekmekteydi. Mahkemede hazr

3

bulunan bu kisilere uhdl-hl denilmekteydi. D. Mahkemeye ntikal Eden Davalar : (Arl ; zin ; Kaymzade-Talay-Trkmen,-Gelen-Hz.Gngr )

1- Mlk Satslar: hane, iftlik, ba, bahe, su kuyusu, su kullanma hakk, arsa, arazi dkkan ve zellikle aa satslar ; Sats izni ; Koan izni talebi ; Ev Yapma 2- Tarla Devri

3- Mlk Hibeleri.

4- Bor Davalar ; Alacak davalar ; Rehin 5- Evlenme ; Bosanma:.a- Talak: Derhal veya ilerde olmak zere nikah ban kaldrmak b- Muhalea: evlilii ortadan kaldrmak ; Nikahdan Dolay Alacak Davas ; Mehir 6-Velayet ve Nafaka

7- lm Tereke, Miras, Mal talebi , Irsiyye , Hisse, Fera ; Vasi tayini ; Rst iddias ve mal talebi ; Nfus Kayt ; Fevt 8- Vakflar ; Vakfiyye 9-Anlamazlklar: i)Arazi ; Mal ; Tarla Tasarrufu, Tarlaya Tecavz, Snr hlali ,Tarlaya Zarar, Zapt, Fuzuli Zapt, Hark, Su, Su Kuyusu

ii) tale-i Lisan ; hakaret ; Haneye Tecavz ; Kavga ve Taciz ; Darb, Darb ve Mala El Koyma, Darb ve Mala Zarar, Darb ve Yaralama ; rza tecavz ; Hrszlk ; Ev yakma ; kayp eek ; koyun ; koyun derisi

iii) Bedel-i ltizam ; Esman Talebi ; Zarar ve Ziyan Tazmini ; Para iddias ; yevmiye talebi Mteferrik:

i)Naip tayini ; Nazr tayini ; Kayyum ve mezzinlik grevinin devri ; Cami tamiri ; Su kuyularnn tamiri ii) htida ; slam Ve Hristiyanlk iii) Adem-i taat ; Davetten mtina ; Bedel-i ltizam ; Hakk- Mrur ; Aar ; Fiyat ; Ormana Tecavz ; Snger izni ; Keff-i Yed ; Kbal ; Msalaha ; Muhasebe ; Gemi ; Bakr Ake

Ge ngiliz dneminde (1914-1960) Kbrs (Trk) Hukuk Sistemi .

Davaclarn Korunmas Yasas, Yabanc Mahkeme Kararlarnn Karlkl Tannmas Yasas, Nafaka Emirlerinin Uygulanmas Yasas, Yeminler Yasas, Dava Zamanam Yasas, ahadet Yasas, Ceza Muhakemeleri Usul Yasas, Hukuk Muhakemeleri Usul Yasas, Adalet Mahkemeleri Yasas Yeminler Yasas gibi yasalar, ngiliz daresinin usul hukuku alannda kard en nemli yasalardr. Ayn ekilde, Evlenme Yasas, Deniz Ticaret Yasas, alma Saatleri Yasas, Polieler Yasas, flas Yasas, Belediyeler Yasas, Tanmaz Mal Vergisi, Gelir Vergisi gibi vergi yasalar, Haksz Filler Yasas, Szlemeler Yasas, Vergi Tahsili Yasas,Tanmaz Mal Edinme Yasas Veraset Yasas, lkretim, Ortaretim,ngiliz Okulu gibi eitime ilikin yasalar, Sendikalar Yasas, Pasaport Yasas, Muhaceret Yasas, Evlad Edinme Yasas gibi yasalarla ngiliz idaresi ,Osmanl idaresinin 307 ylda yapamadn 88 ylda yaparak, adann hukuk sisteminde kalc bir etki yaratmtr. ngiliz dneminde kartlm olan ve zaman iinde yrrlkten kalkmam olan bu yasalar gneydeki Kbrs Cumhuriyetinde, aynen yrrlktedirler. Ayn ekilde, anlan yllar iinde yrrle konmu olan yasalardan 21 Aralk 1963 tarihine kadar yrrle konmu olanlar hem Kbrs Trk Federe Devleti Anayasas(md.1), hem de Kuzey Kbrs Trk Cumhuriyeti Anayasasnn geici maddeleriyle (md. 4) Kbrs Trk Hukuk sistemi iinde de yrrlkte tutulmulardr. Nitekim Ceza Yasas, Ceza Usul Yasas, ahadet Yasas, Hukuk Muhakemeleri Yasas, SzlemelerYasas ve Haksz Filler Yasas bu yllardan kalan ve KKTC. Mahkemeleri

4

tarafndan her gn uygulanan yasalardr. izilen bu ereve iinde bir Kbrs Trk Hukuk sisteminden sz edebilmek olduka gtr. Bu yllar iinde Kbrs Trk Hukuk sistemiyle ilgili olarak dile getirebileceimiz tek husus, ngilizlerin 1924 ylnda lavedilen eriye mahkemelerinin yetkisini korumalar ve 1951 ylnda Trk Aile Yasasn 1954 ylnda da Trk Aile Mahkemeleri Yasasn yrrle koymalardr. Bu iki yasadan hareketle de ele aldmz zaman dilimi iinde adada bir Kbrs Trk Hukuk sistemi nin varlndan sz edebilmek pek mmkn deildir.

Kbrs Cumhuriyeti Dnemi (1960-1967)

Kbrs Cumhuriyeti dneminde Kbrsl Trklerin tabi olduklar bir Kbrs Trk hukuk sisteminden sz edebilmek mmkn deildir. 1) sistemin temel karakteri Anglo-Sakson hukukuna dayanmaktadr, 2)sistem, devletin yaps gerei, iki toplumlu bir yapnn zelliklerini yanstmaktadr.Nitekim Kbrs Cumhuriyeti Anayasas md. 188, ngiliz dneminden gelen yasalardan anayasaya aykr olmayanlar ile yrrlkten kaldrlmam olanlarn aynen yrrlkte kalacan hkme balamak suretiyle, devletin yapsn akca ngiliz hukukuna dayandrmtr Bu dnemde Kbrs Trk toplumunu ilgilendiren yasalara rastlamak da mmkndr. Trk Cemaat Meclisi Seim Yasas,Trk Cemaat Meclisi Vakflar ve Din leri Yasas, Resmi Tatil ve Anma Gnleri Yasas, Evlilik D ocuklar Yasas, gibi yasalar,dorudan doruya Trk toplumunu ilgilendiren yasalara birer rnektir

Kbrs Geici Trk Ynetimi (1967-1974) Bir yeniden yaplanmann ifadesi olan bu ynetim, daha ziyade Trk toplumunun tabi olaca kurallar ieren bir minyatr anayasa olarak 19 maddelik bir belge yaynlam ; 21 Aralk 1963 tarihine kadar kabul edilmi olan Cumhuriyet yasalarnn da yrrlkte olduunu aklam ; Trk Blgelerine Giri ve k Kontrol Yasas, Trk Cemaatna Mensup Olmayanlara Gayrimenkul Mal Satn Men Eden Yasa, Temsilciler Meclisi ve Cemaat Meclisi Seimlerine likin Yasa, Ateli Silahlar Yasas, Kbrs Trk Silahl Kuvvetleri Yasas, Din leri Dairesi Yasas, Kbrsl Trklerin Trkiyede alma mknlarn Dzenleyen Yasa, Askeri Ceza ve Usul Yasas gibi yasalarla devletleme srecine katkda bulunmutur. Devletleme srecinin bu ilk evrelerinde Kbrs Trk Hukuk sistemi esas olarak Cumhuriyet Hukukuna bal kalmtr. Dier bir ifadeyle Kbrs Trk toplumunu evreleyen hukuk kurallarnn, esas itibaryla Anglo-Sakson hukukuna dayand gerei deimemitir.

Otonom Kbrs Trk Ynetimi (1974-1975) Bu dnemde Doum ve lmleri Kayt Yasas, Kolcular Yasas gibi devletleme ye ynelik yasalar karlmtr.

Kbrs Trk Federe Devleti (1975-1983) Bu dnemde, Trk Devleti oluturularak Anayasa yaplm,tam anlamyla ok partili demokratik bir sisteme geilmi, iki genel ve iki de yerel seim yaplarak devlet btn

5

ilevleriyle alr hale getirilerek Cumhuriyetin Hukuk sisteminden uzaklalp kendine zg bir hukuk sistemi oluturma yolunda ilerlemeye balanmtr. Yava yava ngiliz dneminden kalan baz yasalar yrrlkten kaldrlm veya Trk toplumunun ihtiya ve gerekleriyle uyumlu hale getirilmeye allmtr ; ancak, mevzuat arlkl olarak Cumhuriyet dnemine ve bu dnemin yrrlkte brakt ngiliz yasalarna dayanmaa devam edilmitir. Halk Oylamas Yasas, Siyasal Partiler Yasas, Tapu ve Kadastro Yasas, Motorlu Aralar Yasas, Tanmaz Mallar Yasas, Para ve Kambiyo leri Yasas, Kamu Grevlileri Yasas, Askeri Blgeler Yasas, Bankalar Yasas, Sosyal Sigortalar Yasas, Gvenlik Kuvvetlerinin Kuruluu Yasas, Emeklilik Yasas, Yedek Subaylk Yasas, Kamu Alacaklarnn Tahsili Yasas, Saytay Yasas, Kira Yasas gibi yasalar,Trkiye Cumhuriyeti yasalarndan esinlenerek hazrlanmtr. Bu nedenle, Kbrs Trk hukuk sisteminin Federe Devlet zamannda Kbrs Cumhuriyeti ve dolaysyla Anglo-Sakson hukuk sisteminden giderek daha fazla uzaklat ve Trk hukuk sistemine tekrar yaklaarak karma bir yapya brnd sylenebilir.

Kuzey Kbrs Trk Cumhuriyeti Kbrs Trk Hukuk sisteminin yarg rgt ; Yksek Adliye Kurulu, Anayasa Mahkemesi ,Yargtay ve Yksek dare Mahkemesi olarak grev yapan Yksek Mahkeme , Aile Mahkemeleri, ocuk Mahkemeleri, Askeri Mahkemeler

ve Askeri Yargtay ile Basavclktan olumaktadr. Bu rgtsel yap, esasa ilikin olmayan bir ka deiiklik dnda Kbrs Cumhuriyeti Anayasasndan gelen, yani Anglo-Sakson yarg rgt anlayna dayanan ve Federe Devlet dneminde de aynen korunmu olan emadr. Gnmzde, KKTC hukukunun asl olarak Anglo-Sakson hukukuna dayanan,fakat lkenin de artlarna uydurulmu bulunan bir hukuk mozayii olduu ifade edilmektedir.Uygulanacak mevzuat:

a)Anayasa

b) Anayasaya aykr olmad srece yrrlkteki mevzuat(yasa,tzk ve ynetmelikler), c) Anayasaya aykr veya onunla badamazlk halinde olmadka ahkam- umumiye ve nasfet hukuku ilkeleri,

d) Temel Evkaf kurallar (Ahkaml Evkaf) ve, e) 21 Aralk 1963 tarihinde yrrlkte olan Deniz Hukukuna ilikin mevzuat. 16 Austos 1960 tarihine kadar smrge yasalar ; 23 Aralk 1963 tarihine kadar Cumhuriyet yasalar ; ve sonraki Kbrs Trk ynetimlerince yrrle konulup, henz yrrlkten kaldrlmam olan ve Anayasaya aykr olmayan tm yasalar ve doal olarak bu yasalar altnda karlm bulunan tzk ve ynetmelikler yrrlktedir. rnein,Ceza Usul Yasasnda bir hususta yn verici herhangi bir kural olmad zaman ngiliz tihat kararlarndan yararlanlmaktadr.

Osmanl Dnemi Ve ngiliz Ynetiminin lk Dneminde Trk Hukuk Dili

ngiliz Ynetiminin ilk dneminin sonuna kadar adada Osmanl / Trk hukuk dilinden bahsetmek mmkndr.

Mahkeme kararlar adal bir Osmanlca ile yazlmaktayd..Medrese eitimi grmemi kiilerin bu kararlar anlamasna olanak yoktu. Gnlk kullanmda en sk geen harcalem szckler bile Arapayd:

6

alef:yulaf ; m: sene,yl ; badeh: ondan sonra ; deyn: bor ; esman: bedel ; hanta : buday ; lahm:et; m-i cr: akar su ; revgan- zeyt: zeytinya ; sehd: bal ; ar: arpa ; gibi.... Bol bol Osmanlca terkipler kullanmdayd: al-es-seviyye ; bad-el-veft ; batnen ba`de batnn ; ber-minvl-i muharrr ; ber-nehc-i er ; ehl-i hibre ; el-hlet hzihi ; huzur- er-i erif-i enver ; ksmet-i dile ; led-el-muvcehe ; li-ecl-it-tahsl ; makdn-aleyh ; mamln bih ; masrif-i mteferrika ; mrr-z-zikr ; min-hays-i mecm ; mm-ileyhm ; msrif-i harb ; vz-l-yed ; zevce-i medhletn bih ; zevl-i erhm ; gibi....

1878 ylnda adann ngilizlerce teslim alnmasna kadar hicri takvim kullanlm olup ay adlar Muharrem,Safer,Rebielevvel,Rebilahir,Cemaziyelevvel,Cemaziyelahir,Recep,aban,Ramazan,evval,Zilkade,Zilhiccedir. Fi 23 Zilhicce sene 88 ; Fi 17 Muharrem sene 89 ; Fi 14 Saban sene 89; Fi 29 Safer 89; Fi 15 Cemazie'l-evel sene 89; Fi 15 Cemazie'l-ahir sene 90 ; Fi

17 Rebiy'l-evvel sene 89 : Fi 15 Sevval sene 89 gibi.

1878 sonras ilk ngiliz dneminde karar girilerinde olayn tarihi verilirken ; 1) Fi 3 ubat 1879 ; Fi 8 Mart 79 ; Fi 22 kann-i sn 80 ; Fi 7 mah nisan 79 ; Fi 1 May / Mai / Mais / Mays 79 ; Fi 2 Haziran ; Fi Temmuz 79 ; Fi 1 Austos 93 ; F 14 Eyll ; Fi 10 Tern-i evvel ( Ekim) 79 ; Fi 2 Tern-i sani(Kasm) 79 ; Fi 8 Kann- evvel(Aralk) 79 ; Fi 22 Kann-i sn(Ocak) 80

2) efrenc bin dokuz yz iki senesi ubatnn yirmi ikinci gn efrenc bin dokuz yz iki senesi ehr-i Maysnn (2) onuncu gn 3) alafranka bin dokuz yz iki senesi Temmuzu 4) bin dokuz yz senesi Martnn nc gn Karar sonlarnda ise karar tarihi olarak hicr itakvim ve hicri ay isimleri kullanlmaya devam edilmitir.

Karar girileri; Kbrs cezresinin merkez vilyeti olan Lefkoa kazsna mlhak Deirmenlik nhiyesine tbi Mora karyesi skinelerinden ... bin ... bin ...nam kimesne kazai mezkurun hkmet

konanda meclis-ideaviye mahsus odada makud meclis-i er-i erif-i enverde .... Kbrs cezresinin merkez vilyeti olan Lefkoa kazsna mlhak Deirmenlik nhiyesine tbi Mora karyesinde mtemekkin teb a-i devlet-i aliyyenin Rum milletinden ... veled-i ....... veled-i ..... nam kimesne kazai mezkurun hkmet konanda meclis-ideaviye mahsus odada makud meclis-i er-i erif-i enverde ....

Girine kazasna muzafe ....kariyesi mahallatndan ....mahallesi sakinlerinden ...bin ... bin ...nam kimesne kazai mezkurun hkmet konanda meclis-ideaviye mahsus odada makud meclis-i er-i erif-i enverde .... Girine kazasna muzafe ....kariyesi mahallatndan ....mahallesinde mtemekkin teb a-i devlet-i aliyyenin Rum milletinden ..... veled-i ....... veled-i ..... nam kimesne kazai mezkurun hkmet konanda meclis-ideaviye mahsus odada makud meclis-i er-i erif-i enverde ....

Kararn son cmlesi: mutasarrf olsun didikde.... teahhd itmein..... i) gbbe't- tasdik's-ser m-vaka bi't-taleb ketb ve iml' olund ii) gbbe't-tasdik's-ser' m-vaka bi't-taleb ketb olund iii) tescil ve bi'l-iltimas huzur- alilerine ilm olund. iv)bu mahale serh verildi

7

v) ..ne karar verildi / verilmitir vi)... anlalm olmala ol babda vii).. idecei tescil ve huzr- lilerine ilm olund viii).. olmad cevb virilmidir. ix) .. virildii erh virilmi x) .. karr virildi ol bb irde Efendimizindir

xi) virildii ilm ve tescl olund fil-yevmil-hd aser min sehri Rebil-evvel

fil-yevmit-tsi min sehri Cemdiyil-hir li-seneti isrn ve selse mi`eten ve elf. harrare fi'l yevm'r-rbi i aere min ehri aban'l-mu zam sene sitte ve semeniyetn ve mieteyin ve elf

Tarih

Suhd'l-hl: adet ahit

Yer isimlernde farkl yazlmlar: Berustornar(Peristerona), Girine:Girne ,Kazabifan(Kazafana) ,Karakum- Karakomi kseroonu(Kserovuno) ; Omorfa(Omorfo ); Tere Mentee (Tremee)

1960-1974 Cumhuriyet Dnemi-1974 Sonras Dnem

Kbrs Trk Azlarnda ngilizcenin etkisi en fazla hukuk sisteminde kendini gsterir. KKTC Hukukunda ngiliz dneminden kalan yasalarn byk bir ksm halen uygulanmaya devam etmektedir. Bunlar, 6 cilt halinde dzenlenmi olup KKTC Hukuk Dzeninde Fasl numaralar ile anlmaktadrlar. Mahkemelerde hem ngilizce fasllar hem de Trke fasllar kullanlmaktadr.Duruma srasnda taraflar sk sk ngilizce yasalara,itihat kararlarna gnderme yaparlar.Hatta, bazan bir terimin Trkesi ile birlikte ngilizcesi de verilir,yahut da dorudan ngilizce terimin kendisi kullanlr. Kbrs Trk hukuk sisteminin Federe Devlet zamannda Kbrs Cumhuriyeti ve dolaysyla Anglo-Sakson hukuk sisteminden giderek daha fazla uzaklat ve Trk hukuk sistemine tekrar yaklaarak karma bir yapya brnd yukarda anlmtr.Gerek KTFD ve gerekse KKTC dnemlerinde karlan yasalar Trkiye Cumhuriyeti yasalarndan esinlenerek hazrland iin Kbrs Trk hukuk diline Osmanlca terimler nfuz etmeye balamtr.TC mahkemelerinde artk kullanlmayan temyiz mahkemesi,hakim ,kanun gibi szckler KKTCde kullanlmaya devam edilmektedir. Bunun yannda hukukularn kendi jargonlar ve halk aznda kullanm bulan labord / raport,rit vb. gibi szckler de yer almaktadr. Bu gnk Kbrs Trk hukuk dilinde 1)Yerlemi ngilizce terimler,2)ngilizce terimlerin Trkeleri, 3) Yerlemi Osmanlca terimler,4) Artk Osmanlcaya kar stnlk salam z Trke terimler, 5). Hukukularn jargonu ve 6)Kbrs Trk azlarndan kaynaklanan szckler bulunmaktadr.

1)ngilizce: 1.1) Duruma srasnda taraflar sk sk ve uzun uzun ngilizce yasalara,itihat kararlarna atfta bulunurlar: ......hak ve mkellefiyetler Increase of Rent and Mortage Interest (Restrcitions) Act, 1920nin 15. maddesinde belirtilen artlara tabi olmak zere....

8

1.2)Bazan bir terimin Trkesi ile birlikte ngilizcesi de verilir : adalet yaplmas gerektii kadar yaplm olduunun da grlmesi gerekir prensibi -justice must not only be done but must be seen to be done ; ar bir su-felony ; ahkm umumiye-common law ; ara emri- interlocutory order ; ara kar - mesne profits ; ara sra gerekleen -occasional ; asli celpname -originating summons ; cezalarn nisbetsizlik veya eitsizlik prensibi-disparity of sentence ; dava lyihalar -pleadings ; deer-yargs / kans -value-judgment ; derhal promptly , ek vasiyetname-codicil ; emredici -mandatory ; gayri meru ocuun babas-putative father ; geersiz -invalid ; gerekci-realistic ; grevin yaplmasn salama emri-mandamus ; hafif bir su misdemeanour ; hasm ahit -hostile witness ; hkmszlk-nullity ; iki servisi yapan kadn-bar maid ; ifa etmek -discovery ; ihbarl istida- application by summons ; ilm -declaratory judgment ; ilk bakta -prima facie; kabul-admission ; ilem balatma celpnamesi -originating summons ; izin -licencee ; kefalet ile serbest braklmas -release on bail ; kesin hkm -res judicata ; kt niyetle-corruptly ; mahfuz hisse-statutory portion ; makul bir yanllk- mistake of fact ; mal feraen kabul eden- transfteree ; mesken -domicile ; muhta kimseler-dependants ; muhtemel kazan

salama kapasitesi -potantail earning capacity ; mmkn ve emin -posible and safe ; mracaat-petition ; mtevellilik yasas -trustees law ; nefsi mdafaa -self defence ; nsfet-equity ; niyet-intention ; olaan olarak ikamet-ordinarily resident ; resident-ikamet ; sahte bir evrak tanzim etmek-making a false document ; sat takriri -declaration of sale ; serian / seri usulle hkm vermek-summary judgment ; srf szler ynnden anlam-literal construction ; soyut olarak-in abstracto ; sylenti ahadet -hearsay ; szlemelerin yasaya aykrl -illegality of contracts ; hret lekeleyici -defamatory ; phenin menfaat-benefit of doubt ; takipsizlik mzekkeresi -nolle prosequi ; teminat gsterme -security for costs ; tesbit

karar / beyan -declaratory judgement ; ticari -commercial ; tutuklamann kaldrlmas iin emirname -habeas corpus ; basi tayini-guardian ad litem ; yediemin- trustee ; usulszlk-

irregularity ; ynlendirici -directory ; ....

1.3)Bazan dorudan ngilizce terimin kendisi kullanr: anomali ; annuler ; balance of probability ; banking facilities ;benefit of doubt ; consummate ;

declaratory judgment ; diary ; direkt , felony ; indirekt ; leave ; petition ; prohibition ; solicitor ; statutory protection ; virgin ; writ ; ....

1.4) Bundan baka, cheking ilemleri ; affiliation emri. ; certiorar emri ; corroborate etmek, criminalistik ube ; cross examination,direkt ahadet, expert tank, ful argman ; illegality savunmas ; intak(el dememi) olmak, prohibition emri : reciprocity prensibi gibi yars ngilizce yars Trke ibareler de kullanlmaktadr. 1.5) lgili makamlar ve Lefkoa Aratrma Komisyonu Huzurunda , Lefkoal Ahmet Rasim Kasap ve Rasm Adil ila Lefkoa Trk Polisi arasnda yaplan , Mracaat 4 / 65,Dava No.585 / 65 nolu davann hkm ksm tamamyle ngilizcedir ve bal da aadaki gibidir:

BEFORE THE AUTHORITIES CONCERNED

BEFORE THE NICOSIA COMMISSION OF ENQUIRY

Between

Rasm Kasap of Nicosia .Rasm Adil of Nicosia And

Nicosia Turkish Police

(Appeal No. 4/65, Case No. 585/65)

1.6) 2005 ylnda yaynlanan bir yasa ngilizcedir

9

67/2005 LAW FOR THE COMPENSATION, EXCHANGE AND RESTITUTION OF

IMMOVABLE PROPERTIES WHICH ARE WITHIN THE SCOPE OF SUB-PARAGRAPH

(B) OF PARAGRAPH 1 OF ARTICLE 159 OF THE CONSTITUTION

Bz yasalarn maddelerinde de ngilizce aklamalar vardr.rnein, 18/1973 sayl Kira Kontrol (Geici Hkmler) Yasasnn 8. maddesi yledir: 8. Bir i binasnda mstecirin icra ettii i veya ticaret sebebi ile i binasnda husule gelen petemallk dolays ile (goodwill is attended thereto) kira deerinin artmasnda ve i binas tasarrufunun terkedilmesi neticesinde mucirin bu kira deerindeki arttan faydaland ve mstecirin de zarar grd hallerde;....) 1.7) eviri hatalar: 1.7.1) Prof. Turhana kulak verelim, Ahkam- Umumiye ve nasfet hukuku kaynak grubunda yanl anlamalara yol aabilecek baz eviri ve yazm hatalar bulunmaktadr. lk hata ahkam- umumiye kavramyla ilgidir. Bu kavram, 1960 Adalet Mahkemeleri Yasasnda Common Law olarak yer almaktadr. Ancak, gnmz hukuk szlklerinde ortak hukuk, geleneksel hukuk olarak yer alan Anglo-Amerikan hukuk sistemi kaynakl bu kavram her nedense, 1976 Mahkemeler Yasasna ahkam- umumiye olarak gemitir. Oysa ahkam- umumiye bilindii gibi genel hkmler anlamndadr ve bu kavramn Common Law la bir ilgisi yoktur. ngiliz hukukundaki anlamyla Common Law ise, gelenek ve greneklerden hareketle yarg kararlar tarafndan gelitirilmi olan (judge made law) ve toplumun deien sosyo-ekonomik koullarna uydurulabilen bir sistemi ifade etmektedir. te KKTC hukuk sisteminde, belli baz alanlarda mahkeme kararlaryla gelitirilmi olan bu sistem mevzuatn bir paras olarak uygulanma imknna sahiptir. Bu uygulama zellikle, yetersiz ve gnn ihtiyalarn karlamayan alanlarda emsal lerden hareket ederek yasalar gnn koullarna gre yorumlama imkan yaratmaktadr. KKTC hukuk asndan bakldnda szlemeler ve haksz filler hukukunun Common lawa dayandn sylemek mmkndr. Mevzuat iinde saylan ve zerinde durulmas gereken dier bir konu da nisfet hukuku kurallarnn ne anlama geldii konusudur. Mahkemeler Yasasnn nasfet olarak ifade ettii ancak dorusunun nisfet veya nesafet olduu szlklerde yer alan bu kavram da ngiliz Hukuku kkenli bir kavram olup, genel kullanlyla adalet (equity) anlamna gelmektedir.Kavram ngiliz hukukunda Common Law uygulamalarnda meydana kan adaletsizlikleri gidermek amacyla Court of Chancery tarafndan gelitirilmi olup, Kta Avrupas hukuk evresindeki tam karl, hkimlerin adalet ve hakkaniyete uygun olarak da karar verebileceidir. KKTC hkiminin de bu imkn vardr. (Turhan) 1.7.2) Bazan ngilizce bir yasa maddesi hatal olarak Trkeye evrilmi olabilir.Buna bir rnek:

D.2/2013 ; Yargtay/Aile/Hukuk: 3/2012 (Lefkoa Evlat Edinme stida No:1/2010) stinaf Eden Mstediler Avukat, Fasl 274 Evlat Edinme Yasasnn 3. maddesinin 3. fkrasnn orijinal ngilizce metni okunduunda, bu maddenin anne veya babann kendi ocuunu evlat edinmesine cevaz verdiini syleyip ilave etmitir: Fasl 274 Evlat Edinme Yasasnn 1. istinaf sebebi ile ilgili olan madde 3(3) ve madde 4(1)in Trke tercmesi ile orijinal ngilizce metinleri yledir: 3.(3) Bir ana veya babann, gerek yalnz olarak,gerekse karnn kocas veya kocann kars ile birlikte ortaklaa bir ocuu evlatla vermesi veya vermeleri iin yetki veren bir evlat edinme emri verilebilir. 3.(3) An adoption order may be made authorizing the adoption of an infant by the mother or father of the infant, either alone or jointly with her or his spouse. Yasann 3(3) maddesinin Trke tercmesi ile ngilizce metnini dikkate aldmz zaman, 3. maddenin 3. fkrasnn Trke tercmesinin hatal olduu aka grlmektedir. Madde 3(3)n doru tercmesi yledir:

10

Bir kn gerek yalnz, gerekse karnn kocas ile veya kocann kars ile birlikte anne veya babas tarafndan evlat edinilmesine yetki veren bir evlat edinme emri verilebilir. 1.7.3)ngilizceden eviri yaparken,Trke karl olduu halde kelime kelime eviriler olabilmektedir.rnein,shop asssistants,raklar eklinde evrilebilecekken,dkkan yardmclar deyimi tercih edilmitir. Dkkan Yardmclar Yasasnda olduu gibi. 1.7.4)Baz davalarda ngilizce terimlerin szlk anlamlar zerinde uzun uzun durulur.rnein D.6/0Yargtay/Hukuk 4/2003(Magosa Dava No: 1701/97) nolu davada zamanam konusu irdelenirken ''absent'' szc iyice aklanmaya allr: www.dictionary.com websitesinden absent kelmesi:-Not present; missing: absent friends; absent parents. Not existent; lacking: a country in which morality is absent. Exhibiting or

feeling inattentiveness: an absent nod. olarak evirilmi ve tarihesini yle aklamtr : [Middle English, from Old French, from Latin abs ns, absent- present participle of abesse, to be away : ab-, away; see ab-1 + esse, to be; see es- in Indo-European Roots.] Baka bir anlatmla absent kelimesi yani eksik olma veya ayr kalma(to be away) herzaman bir yerde bulunan kiinin bir mddet orada olmamas anlamn tamaktadr.

2) Latince

a fortiori ; amicus curiae ; certiorari ; defacto ; habeas corpus ; inter alia ; mandamus ; mens

rea ; nolle prosequi ; obiter ; prima facie ; quo warranto ; res judicata, ..vb.

3)Osmanlca 3.1)1974ten sonra giderek azalmasna ramen, lnl dilde oktan kullanmdan kalkm Osmanlca terim ve terkiplere hala rastlanmaktadr: ademi merkeziyet ; ahkm umumiye ; ahvali ahsiye ; akdi kira ; araziyi miri; batnen bade,batnn ; defteri kebir ; feri fail ; gayr kanuni ; gayr menkul ; gayri sahih ; hkmi ahsiyet ; icareteyn ; icra- meslek ; iptidai itiraz ; ispat vcud ; itale-i lisan ; kazai memnuiyet ; lyk vehile ; meni mdahale; mruru zaman ; nefsi mdafaa ; nesebi gayri sahih ;

nizamat ; sart nazar ; sui niyet ; takdiri kymet ; tarafeyn ; usul vehile ; zabt- dava ....vb.

3.2)ou gnlk kullanmdan kalkm Osmanlca szckler addolunmak ; ahar ; ahval ; amir ; amil ; amme ; atf ; bab ; batn ; bidayet; bilmddet ; bilcmle ; binaen ; binaenaleyh ; cevaz ; derdest ; dermeyan ; deruhte ; duhul ; dar ; emare

; fera ; feragatname ; hahiger ; haleldar ; halkavi ; hitam ; galle ; gallehar ; hemhudut ; hfz ; hicret ; hitam ; ibraz ; icareteyn ; icbar ; idame;ihdas ,ikame ; iktibas ; ikraz ; ; iktisap ;

iktiza ; ilga ; ilzam ; imtiyaz ; infak ;inhiraf ; inkiaf ; intifa , intizar ; itap; istima ; isdar ; istidlal ; istihra ; istikraz ; istimlak ; istinabe ; istinkaf ; istintak ; istirdad ; itigal ; itham ; ivaz ; izhar ; kadih ; kaim ; kamilen ; karine ; kaziye ; kebir ; keenlemyekn ; kefalet ; lafz ;

layiha ; maduriyet ; mahcur ; mahdut ; mahfuz ; mazbut ; maznun ; mecur ; mehaz ; mennuiyet ; menkul / menkule ; mersum ; mesaha ; mesmu ; mesnet methalder ; mevhum ;

meyannda ; mezkur ; mezun ; muaccel ; muadil ; mucip ; muhaceret ; muhavece ; muhik ;

muhkem ; muhteviyat ; muhtra ; mukaddeme ; mukayyit ; muktesip ; muntazar ; murafa ; mutazzarrr ; mutlak butlan , muvazzaf ; mbrem ; mkellef ; mkellefiyet ; mkerrer ; mlhaza ; mlhak ; mmeyyiz ; mnhal ; nnhasran ; mrur ; msadere ; msnet ; mstedi ; mstedaaleyh ; mstelzim ; mstenif. ; mkilat ; mteki ; mtecaviz ; mtedair ; mteallik

; mteveffa / mteveffiyeye ; mtevelli ; mtevellid ; muvacehe ; mzekkere ; naip , nakzetmek ; nefis ; nesep , neet ; nsfet ; resen ; reit ; rsumat ; sarih ; salahiyet ; serdetmek ; shriyet ; sirkat , siyanet; skut ; erait ; taalluk ; tacl ; tahfif ; tahkikat ; tahkim ;

11

tahliye ; tahmil ; tahrif ; tahvil ; takrir ; takrirname ; tasarruf ; tavassut ; teati ; tebellr ;

tebligat ; tecavzi ; tedafi ; tefsir ; tembih ; teminat ; temlik ; tenakuz ; tenfiz ; tenzil ; terzil ;

teshil ; tevars ; tevcih ; tevdi ; tevfikan ; tevlit ; tevsik ; tevsir ; teyid ; tezekkr ; uhde ;

umde ; vehile ; vakfiye ; varaka ; varit ; vasi ; velayet ; vzuh ; yed ; yediemin ; zem ; zilyet ; zmni ; ...vb.

3.3)Hem Osmanlca hem Trke terimler birlikte: ahkaml evkaf- temel evkaf kurallar ; ahvali ahsiye-kiisel durum ; amme menfaati -kamu yarar ; asli ahadet-geerli ahadet ; atfta bulunmak-gnderme yapmak ; istida - dileke ; istimlak-kamulatrma ; hkm-karar ; mruru zaman- zamn am ; mukabil talep-kar talep ; mstedi- davac ; mstedaaleyh -daval ; ayia ahadet- sylenti ahadet ; tehir- erteleme ; tenakuz-eliki ; tzk -nizam ;..vb.

3.4)Yar Osmanlca yar Trke: adli ayrlk (judicial separation); icra- meslek etmek ; istinkaf etmek ; istintak etmek ; istirdad etmek; icrai ilem ; Vakf careteyn Ve Arazii Mevkufe Tahsisat Dntrme Yasas ; ..vb.

4)Trke

4.1)lnl dilden farkl kullanmlar:Bulgu yapmak,yemin varakas yapmak,yeminname yapmak,gsterim,hitabede bulunmak,hkm almak gibi terimler Kbrs Trk hukukularnn jargonundandr. 4.2)lnl dilde bulunmayan veya farkl anlamlarda kullanlan szck ve deyimler

al harc: Babo kalan ve bakalarnn rnlerine zarar veren hayvanlarn alakonduu bu ie ayrlm al iin desteban fonuna yatrlan para. ahkaml evkaf:Temel evkaf kurallar. alnts yaplan :Alntlanan bal kei: Her zaman bal tutulan ve gzetim altnda bulundurulan kei.Madde 8. Bal kei saysnn artrlmas. (Keiler Yasas- Blm 66 (53/1995)) bahse tutuma evi:Bahis oynanan dkkan.ng. bet shopun evirisi. barem ekmek: Anlan barem zerinden maa almak.Emekliye ayrlrken bu baremi ekmekteydi. betekrar: Tekrar ile,tekrarlayarak.. Bu amala kesilecek olan cezann mahkm olan ahs veya bakalarn betekrar mahkm edildii sua benzer ve/veya baka herhangi bir suu ilemesini nleyecek nitelikte olmas.(Av. Levent Kzlduman,Kbrs Gazetesi) beylik doktor:Hkmet tabibi.

bulgu yapmak: Aratrma verilerinin zmlenmesinden bilimsel sonu karmak,bulgulamak..Ak ifadenin Sank 1 tarafndan usulne uygun ve gnll olarak verildiine ve ibraz edilebileceine ilikin bulgu yaparz.(Mahkeme karar) canl mermi:Kullanlmam,kullanma hazr mermi.Girne'de bir evde yaplan aramada tabanca ve canl mermi ele geirildi.(Gazete haberi) celaliye vakf: Kbrsta mevlevi vakflarna verilen ad. certiorari: lk mahkemenin verdii kararn veya emrin iptali iin bir Yksek mahkemeden emirname talebi. Mstedi 19 Temmuz, 1978 tarihinde Yksek Mahkemede dosyald bu stida ile Lefkoa Kaza Mahkemesinin 166/77 sayl davada verdii kararn veya emrin iptali iin bir emirname certiorari veya verilen tahliye emrinin uygulanmasn nlemek iin bir emirname prohibition talep etmitir.(Yargtay / Asli Yetki / 8 / 78)

12

cevap layihas: (huk.) Cevaba cevap dilekesi. cevap:Savunma dilekesi

curnal: Biriyle ilgili olarak yetkililere verilen ktleme, ihbar yazs,jurnal. curnal olmak:hbar edilmek oban ruhsat / ruhsatnamesi:oban olabilmek iin kaymakamlktan almas gereken ve zerinde beklenecek hayvan saysnn belirtildii yazl izin. obanlar,izin sahibi olduklarn gstermek iin kollarna,yasann belirledii nian takmakla ykmldrler olo:Yasak olan bir kumar oyunu.

dalak hastal:Thalassemia,Akdeniz anemisi hastal. dava askda bulunmak:Dava derdest olmak dava dosyalamak:Dava amak zere mahkemeye dava dilekesini ieren dosyayla mracaat

etmek.

dava okumak:Dava amak,mahkemeye armak.Dava okumular, mahkemeye karmlar(B.Eminolu:Ye koum ye,Kbrs Gazetesi) davada ileri gitmek:Davay devam ettirmek..... daval 2nin de bu arada vefat etmi olduu nedeni ile onlar aleyhindeki davamzda ileri gitmeyiz.... (Yargtay / Asli Yetki / 8 / 78) dayankllk:Dayanak. Bu durumda mstediye gnderilen konu yaznn Yksek dare Mahkemesine yaplan bavuruya dayankllk edebilecek(dayanak olabilecek) ynetsel bir karar olmadna kuku yoktur. Ortada ynetsel bir karar bulunmadna gre.. desteban: Kylerde ekinleri, ba ve baheleri hayvan davarlarna ve hrszlklara kar koruyan,gerektiinde ceza kesen ya da saptayan ve devlete atanan kamu grevlisi,k.r bekisi.

doruluunun teste tabi tutulmamas:Doruluunun ispat edilmesi doru hat zerindeki kan hsml: Birbirinin soyundan gelenler arasndaki hsmlktr. Bu hsmla dz hat (izgi) kan hsml da denir. doum ahadetnamesi:Doum belgesi.Nfus hviyet czdanlar kana kadar doum ahadetnamaeleri bir tr kimlik yerine gemekteydi.Resmi dairelere bavurularda(ehliyet,pasaport,mnhal kadro iin bavuru,vb. ) kimlikle birlikte doum ahadetnamesi istenir. dkkan yardmclar:raklar. Dkkan Yardmclar Yasas emare:Delil. ahadet olarak ibraz edilen her belge veya dier emare zerine, ibraz edildii an, bir yarg veya mahkemenin bir memuru tarafndan iaret konur ve bu gibi belge veya dier emare zerine konan iaret mahkeme tutanaklarna geirilir. Emareler mahkemenin muhafazas altnda bulundurulur ve bir yargcn izni olmadan dar verilmez. endarma: Mahkemeye ar kad,celpname. engeliyet:Engeller,engellik.

fasl:Yasalar topluluu feri are:Evlilik ile ilgiliherhengi bir ihtilafta taraflar iin nafaka veya kk ocuklar iin nafaka veya velayet talebi veya her ikisi demektir., ve ayni zamanda bu gibi kk ocuklar grebilmek hususundaki artlar da ierir. forma:Form.

foyer: Salgn.Kolera vakalar bir foyer tekil etmedike veya iek hastal veya tifs salgn halde bulunmadka hibir yerel blge kolera veya iek hastal veya tifs nedeniyle enfekte yerel blge saylmaz..(Fasl 260-Karantina) ful:Tam,yeterli.ng. full. Kanmca ok ciddi olan bu konu zaman geldiinde ve ful argman dinlendikten sonra bir baka istinafta daha salkl bir ekilde incelenip karara balanmaldr. (D.5/96 Yargtay/Hukuk 58/-Dava No: 1777/91; Lefkoa) gr. / grnz: Baknz(bkz.) Affiliation Order iin grnz Yargtay Aile Hukuku 1/78. grevin yaplmasn salama emri (mandamus): Yksek mahkemeden verilen emir

13

gsterim:Gsterme. Sank 3n gnll ifadesi ile ilgili yaptmz duruma iinde durumada vardmz bulgular nda emarelerin Sank 3n gsterimi ile gndz bulunduuna ilikin bulgu yaparz. (D.1/2012 ; Birletirilmi Yargtay/Ceza: 68-69-70-71-72-73/2010(Girne Ar Ceza Dava No:3404/2009)) gr sahibi kii (Amicus Curiae):Bilirkii. habeas corpus: Tutuklamann kaldrlmas iin emirname. hadise kurban:1958-1974 arasnda EOKA terrne kurban giden kii/ler hasm ahit:Direkt sorgulamada,avukat tarafndan,mvekkili hakknda tanklk yapmas iin arlan fakat mvekkilin yasal durumuna aykr veya dmanca ifade veren tank.Bu durumda avukat,yargtan bu tan hasm olarak ilan edilmesini ister.stek kabul edildii zaman,avukat tana ynlendirici sorular sorar,ona itiraz eder,onu itham eder.Kural olarak ynlendirici sorulara yalnzca apraz sorgulamada izin verilmekle birlikte,hasm ahit buna bir istisnadr. Hasm ahit olarak kendisine tevcih edilen sorulara cevaben daha nce gerek polise verdii ifadede gerekse ilk tahkikatta mahkemeye verdii ahadette patlayc maddeleri ambara mstenif sann koyduunu ve bunlar nc bir ahsla beraber kullandklarn sylemi olduunu kabul etti ancak Mdafaa tarafndan istintaknda ve daha sonra tekrar sorgusunda patlayc maddelerin kendine ait olduunu, sann bunlar ambara koyduunu grmediini ve gerek polise yapt ifadede gerekse ilk tahkikatta sylediklerini polisin teviki ve kendisini kurtaracana dair vaad zerine sylediini beyan etti.(D.10/83,Yargtay/Ceza 34/83 -Dava No.511/83, Girne)

havale talep:havale dilekesi. Askeri Mahkeme'de 8 Aralk'ta grlen durumada, Kanatl'nn avukatlarnn davann Anayasa Mahkemesi'ne havale talebi kabul edilmiti.(KKTC Anayasa Mahkemesi Vicdani Ret Hakkn Grecek, haber: etha) hayvan tezkeresi:Kei,koyun sat iin muhtarlktan alnmas gerekli belge. hitabede bulunmak:... Mahkemeye mterek bir beyanda bulundular ve baka ahadet armayarak yasal durum hakknda hitabede bulunmakla yetindiler.( D.23/83 ;YM 69/83 nolu YM Karar)

hkm almak:Hkm karmak. . Harley davasnda daval Samson duruma gn Mahkemede bulunmad ve Harley onun aleyhine bir miktar para iin hkm ald. Daha sonra Blair isimli nc bir ahs Harley aleyhine hkm ald. icarlamak: car etmek,kiralamak. Ben o zamanlar elbiseyi icarladm da geydim(A.Atamer) icarl:car edilmi,kiralanm. ifade yapmak: fadede bulunmak ,ifade vermek ihbarl istida:Hasm tarafa da bildirimde bulunulmak zere mahkemeye dileke verme. Taraflar arasnda kirann saptanmas konusunda anlama salanamad takdirde, taraflarn mahkemeye ihbarl istida yolu ile bavurma ve yeni kiray mahkemenin saptamasn isteme haklar vardr. ihtimaller dengesi(balance of probability): Sivil davalarda ispat klfeti ; ayrca (delillerin okluu) olarak da bilinir. infeksiyz:Bulac,enfeksiyz..ng. infectious. inkiaf btesi: Geliim btesi intak:El dememi,bozulmam. kzlk zar intak olduuna isbat vcut varakas: Ispat vcut kaydnn yapld belge. ispat klfeti:spat ykmll ; ispat yk stinabe Komisyonu / Naip nnde ahadet: Savclk tarafndan bizzat ahadet alnamamas durumunda tank / sank / ikayeti / bilirkiinin ahadetinin bu i iin grevlendirilen kmisyon veya kii tarafndan alnmas.Bu ileme istinabe,grevli kiiye de naip denir.

14

ilemek:almak izin istihsal etmek:zin almak.... dava konusu dkkn dahil gerekli inaat yapmak zere plnlar uyarnca gerekli izni istihsal ettii... (Yargtay / Asli Yetki / 8 / 78) kabahatl:Sulu kabz memuru:Ticaret Bakanlna bal Resmi Kabz Memurluu Ve Mukkayitlik Dairesi^de grevli olarak mahkeme emriyle tasfiyelerde resmi kabz ilerini yrten teslim alma memuru. kadrolanmak:Kadroya alnmak. Dairesinde geici statde yardmc Tarm, Orman, Veteriner ve Hayvanclk hizmetleri snfnda grev yapan mstedi 19.3.1976 tarihinden itibaren ayn hizmet snfna kadroland.( D.28/83; YM 34/82 nolu Mahkeme Karar) kar talebe savunma ve cevap: (huk)Cevaba cevap kar talep: (huk) Cevap dilekesi. karlkl tahkikat: Her ahs, veya avukatna konuma hakk ve soru sorma hakk tannmas. kazandi:Bir bahis oyunu

kerevaa:dam sehpas. kstl varis:Ergin olmayan, veya akl hastas olan veya ilerini idare etmesi Mahkemece yasaklanm olan veya lke dnda bulunan kii. koan:Tapu.

koan etmek :Tapusunu zerine evirmek.

koan sdar edilmek:Tapu karlmak.Isdar: karma, koanlamak:bkz. koan etmek.

leave:zin. Lefkoa Kaza Mahkemesindeki Davac Msrlzade Emlk irketi Ltd. ile Daval No.1 M. Mnir ve olu Vatan Eczanesi, No.2. M.Mnir, No.3 Biray M. Mnir arasndaki 166/77 sayl davada bir Prohibition ve/veya Certiorari isdar edilmesi iin istida dosyalanmas hususunda Leave verilmesi hakknda. (Yargtay / Asli Yetki / 8 / 78) ltuf sresi: demede son gn.ng. grace perioddan evrilmitir. Yukardakiler nda; 26.11.2010 tarihli Aile Mahkemesinin emri, stinaf Eden Mstedaaleyhin, Aleyhine stinaf Edilen/Mstediye, kk Melisa Yumurtacolu iin 1.8.2010 tarihinden itibaren her ay ba 5 gn ltuf sreleri ile ayda 1200 TL nafaka demesi eklinde dzeltilir.(D.2 / 11-Yargtay Aile/Hukuk 14/2010-Lefkoa Aile Dava No: 58/2010) maa ekmek:Maa almak mal yrtmek:Tanmaz maln tapusunu birisinin zerine evirmek. mavi x: x nolu delil

meselenin dmesi:Davann dmesi mukabil talep: bkz. kar talep mukayyid:Kayt memuru:Ar. Mukayyid:Kayd eden,kayt memuru,kayt takan. mukayyitlik:Kayt memurluu mdafaa takriri:Savunma dilekesi

nizam tutmak / kanun tutmak:Yasal ehliyeti bulunmak.

nizamat:Osm. nizamlar.

nfus hviyet czdan / hviyet czdan:Kimlik. naip nnde ahadet: bkz. istinabe kmisyonu nnde ahadet. obiter: Davann karar iin tamamyla gereksiz olan bir grle ilgili szler. Ancak kararda obiter mahiyetinde belirtilen grlerle ilgili herhangi bir gr beyan etmemeyi tercih ederimLat. Obiter: ombudsman: Yksek Ynetim Denetisi .(Anayasa,Madde 114)

lm sorgu yargc: Kukulu lm olaylarn kovuturan grevli patenta:Patent. Fasl 266 Patentalar Yasas petemallk: Hava paras prohibition: Yanl bir kararn uygulanmasn nlemek iin emirname Mstedi 19 Temmuz, 1978 tarihinde Yksek Mahkemede dosyald bu stida ile Lefkoa Kaza

15

Mahkemesinin 166/77 sayl davada verdii kararn veya emrin iptali iin bir emirname certiorari veya verilen tahliye emrinin uygulanmasn nlemek iin bir emirname prohibition talep etmitir.(Yargtay / Asli / 8 / 78) quo warranto:Bir makamn hangi yetkiye dayanlarak igal edildiinin soruturulmasna ilikin emirname. Anayasann 117. maddesinin 3. fkrasna gre, ......bir makamn hangi yetkiye dayanlarak igal edildiinin soruturulmasna ilikin emirname (quo warranto) .......karmaya mnhasran Yksek Mahkeme, Yargtay olarak, yetkilidir. (Yargtay / Asli / 8 / 78)

rahatszlklar yasas: Genelevler Yasas raport:Rapor

remand durumas: Tutuklu duruma. Sunulan ahadeti ve emareleri zellikle doktor raporlar ile remand durumasndaki duruma notlarn inceledikten sonra Sana herhangi bir bask yaplmad,... ; rutin olarak remandlara ktklarnda Avukatlar tarafndan temsil edildikleri ve hemen hemen her remandtan sonra doktor kontrolnden geirildikleri,ng. Remand:Bir tutukluyu cezaevine iade etmek.

rit:Haciz emri.Rum. rit.ng. Writ:Emir,hukuki emir. rit karma:Borlunun malna el konulmas kararnn karlmas.ng. Writ:Mahkeme emri, ilam.

riteyner: Avukat tutarken yaplan anlama .Fuat Beyin ahsen bir riteyneri yoktu, ahsen bulunmuyordu.ng. retainer. sahiplik tezkeresi:Bir hayvann yasal sahibi olunduuna dair verilen tezkere. sahtelemek:Sahtelenmi eki tedavle koymak. sank kutusu:Ceza davasnda tutuklu sann oturduu,ortada ayrlm blm. serian / seri usulle hkm vermek(Summary Judgment): Davalnn hakiki bir mdafaas olmad veya mdafaa vermek iin kendisini hakl gsterecek olgularn bulunmad hallerde mahkemenin serian hkm vermesi.

snamaya tabi tutmak:Sulu ... sreyle snamaya tabi tutulmak ; denetimli serbestlik sirkat:Hrszlk. sirividi: Bir hububat zararls. Bu Yasa kurallarnn bir kye uygulanmas halinde, Bakanlar Kurulu, Tarm Danma Kurulunun tavsiyesi ile, o kye bitiik herhangi bir ky veya blgeyi de sirividi hastalna bulam bir yer ilan edebilir ve bunun zerine, bu Yasa kurallar o ky veya blgeye de uygulanr. statutory protection:

skut kalmak:Dava dilekesine cevap vermemek,dava dilekesinde anlatlanlar reddetmek. ayia ehadet:Sann azndan bakasnn ileri srd ahadet.rnein sann gaybubetinde alnan ahadet y a d ,tercman aracl ile sylenenler ayia ahadet saylr. Yksek Mahkeme, hasm bir ahidin ahadetine dayanlarak Sann mahkm edilemiyeceini ve Sann gaybubetinde yaplan szl veya yazl ifadelerin ayia ahadet olduunu belirtti.(Yargtay/Ceza- Dava No.511/83, Girne) tarihlemek: (belgeye)Tarih atmak ;tarihini belirlemek.

talep takriri: (huk.) Dava dilekesi.

tasdik memeuru:Noter grevini gren kii. tasdik belgesi:Tasdik memurundan onayl belge toplu halde yry:Toplu yry. Toplant Ve Toplu Halde Yryler Yasas vardiyan: Gmrk veya hapishane grevlisi,gardiyan

vaziyet cetveli:Bilano

yemin takriri:Yemin dilekesi.

yemin varakas:Yemin belgesi. yemin varakas yapmak:Yemin belgesi hazrlamak.

16

yeminname:Yazl yemin.Yksek Mahkeme, zellikle yasal konularda avukatlarn yemin varakas yapmalarnn mmkn olduunu ancak olgularn bilmedikleri konularda yeminname yapmalarnn uygun olmadn belirtti.(Hukuk stinaf No. 22/73- Dava No. 107/72; Lefke) yeminname yapmak:Yazl yemin vermek. yksek adliye kurulu: Yksek Mahkeme Bakan ve yedi yesi, Cumhurbakannn ve Cumhuriyet Meclisinin atadklar birer ye, Cumhuriyet Basavcs ve Barolar Birliinin setii birer yeden olmak zere toplam oniki yeden olumaktadr. yrtmek:Bir tanmazn tapusunu ksmen veya tamamen bir bakasnn zerine evirmek. Mstedi ahadetinde konu tanmaz maln 1/2 hissesini de kzna yrttn kabul etmitir.

4.2)Dupletler

hakim-yarg ; istida-dileke ; kanun -yasa ; mstedaaleyh-daval ; mstedi davac ; mstenif- istinaf eden ; ...vb.

5)Halk Az kerevea: dam sehpas. Labord / raport:Rapor ; trafik cezas. Mahgemeye egmeg

Mahgemeye karmag Mahgeme etmek

Merkez: ar,celpname Polis dam:Hapishane Rit: Haciz emri. ng. writ. Sakulli / gara sakulli:dam edilmeden nce idam mahkumlarnn bana geirilen siyah torba.

En genel bir dava rnei Konsolide edilmi Ceza stinaf No. i/xx ve ii/xx (Dava No. cc/xx; Girne)

YKSEK MAHKEME HUZURUNDA.

Mahkeme Heyeti: A,B,C

stinaf eden:X, Lefkoa (i/xx) ve Y, Lefkoa ii/xx) ile

Aleyhine istinaf edilen: Ba Savclk, a r a s n d a. stinaf eden X ahsen hazr. Y namna:Z. Aleyhine istinaf edilen namna:D.

Durumada ele alnacak yasa maddeleri Terimler sralanr Olay zetlenir

Sonu olarak istinafn kabul / ret edildii belirtilir. Atfta bulunulan yargsal itihatlar listelenir. Hkm okunur.

Oybirlii halinde,tek bir hakimin hkm okumasyla yetinilir.Ek gr bildirmek isteyen hakim de kendi kararn okuyabilir.

17

Oy okluu halinde,ayni hkmde bulunan iki hakimi temsilen tek hakim hkm okuyabilir.Aksi karar veren hakim,kendi kararn okur.

Delillerin zerine konan iaret mahkeme tutanaklarna geirilir.Mavi x gibi.Birden fazla delil varsa, Emare 1,Emare 2,... eklinde adlandrlr..Emareler mahkemenin muhafazas altnda bulundurulur ve bir yargcn izni olmadan dar verilmez. Sanklar birden fazla ise,Sank 1,Sank 2,... diye adlandrlr.

Durumalar srasnda genelde geni zaman kipi kullanlr. Av. A: Tank arrm. Av. F: 10 dakika ara talepe derim.

Mahkeme: Yaplan mracaat reddedilir. Durumaya devam edilir. Av. F: Bu davadan ekilmek isterim ve Ali Beye haber vermek isterim.

Mahkeme: F. beyin yapm olduu mracaat Mahkeme tarafndan uygun grlr ve davadan ekilmesine izin verilir.

Karar Cmleleri

i)Mahkeme hazrdr. Yaplan istem yersizdir. Dolays ile talep reddedilir. stem reddedilir. ii)Yukardaki nedenlerle Hukuk Muhakemeleri Usul Tz, Emir 9 nizam 10a gre Disiplin Kurulunun ikinci Daval olarak dava ve istidaya katlmasn uygun grrz. iii)Ara emri verme veya tek tarafl ara emr iverme konusunda yukardaki grler nda karar vermek zere dosyay lk Mahkemeye iade ederiz. iv)Sonu olarak istinafn, oybirlii ile, reddedilmesine ve istinaf masraflarnn da Davac tarafndan denmesine hkm ve emir verilir. v)Sonu olarak lk Mahkeme hkmn iptali iin yaplan istiday 24.5.1985 tarihinde reddetmekle hata etmitir. lk Mahkemenin istidada verdii hkm iptal edilir ve 11.4.1985 tarihinde istinaf eden aleyhine verdii hkm, aleyhine istinaf edilenlerin dar olduklar 20,000TL masraf istinaf eden tarafndan bugnden itibaren 15 gn zarfnda dendii takdirde iptal edilir. Sz edilen masraf anlan sre zarfnda denmedii takdirde 11.4.1985 tarihinde verilen hkm iptal edilmez ve geerli kalr. stinaf masraflar iin herhangi bir emir verilmez.

Sonu:Prof Turgut Turhan Kbrs Trk hukuku iin bir hukuk mozayii nitelemesini yapmtr.Benzer ekilde Kbrs Trk hukuk dili iin de bir dil mozayii denilebilir. Sistem, devletin yaps gerei, iki toplumlu bir yapnn zelliklerini yanstt ve temel karakteri Anglo-Sakson hukukuna dayand srece Kbrs Trk hukukunda bu dil mozayii kanlmaz olacaktr.Bu sebeple,ngiliz yasalarndan evrilen yasalardaki dil yanllklarndan kanmak iin, hukukta evirinin salt anlam deil, hukuksal metnin semantik buyruunun da evrilmesi gerekti bilinciyle anlan yasalar gzden geirilmeli ve gerekli dzeltmeler yaplmaldr. Her eyden nce hukuk dili ile hukukular arasnda yerlemi jargonu da kartrmamaldr. te yandan,T.C. yasalarnda kullanlan yerlemi Trke hukuk terimleri varken,Osmanlca . Terimleri kullanmaktan kanlmaldr.

Kaynaklar:

Arl, Glin: 1879 Yl Girne Blgesi eri Sicili,Yksek Lisans Tezi zin Reyhan:1911-1916 Yllar Aras eriye Sicili,Yksek lisans Tezi Kaymzade, Ebru ; Talay, mmiye ; Trkmen, Canan ; Gelen, Nazemin -Hz.Gngr engr:Kbrs Mahkemeleri

18

Talay, mmiye: 1871-1873 Yllar Aras er`iyye Sicili,Yksek Lisans Tezi Turhan, Prof. Dr. Turgut: Tarihsel Bak Asyla Kbrs Trk Hukuk Sistemi K.K.T.C. Yksek Mahkeme Kararlar: Yargtay Hukuk Kararlar; Yargtay Ceza Kararlar ; Yargtay Aile Kararlar

Ek 1

Osmanl Ve Erken ngiliz Ynetimine Ait Dava rnekleri

Konu: Hane Sats Nefsi Girne kasabas mahallatndan Maras mahallesinde mtemekkin teba-i devlet-i aliyyenin Rum milletinden Karpasidi veled-i Haci Kostandi veled-i Yanni kaz-i mezkrun hkmet konanda meclis-i deviye mahsus odada makd meclis-i ser-i serif-i enverde yine mahalle-i mezbrede mtemekkin millet-i merkmeden sulb kebr olu Kaptan Aandoni mahzarnda ikrr- tm ve takrr-i kelm idp cnib-i sere it klnan bir kta ilm haberde zikr ve beyn klnd zere akd- t'z -zikrin sudruna dein mstakilen yedimde mlk ve hakkm olan mahalle-i mezbrede vki iki tarafdan Yanni veled-i Kostandi hnesi ve bir taraftan merkm Haci Kostandi hnesi ve rbii tarki m ile mahdd bir mikdr havl-y mstemil bir bb tahtn hnemi tarafeynden icb ve kabuli hv surt- mfside ve muvzaadan r bey-i mezkr bin gurus mster-i merkm Andoni yedinden temmen ve kmilen ahz ve kabz eyledikden sonra beyi mezkre tagrr ve gabn vukuna mteallika davdan tarafeynden her birimiz aherin zimmetini kabuli hv ibr ve iskt eyledik f-m bad slif'z-zikr hne-i mahdd- mezkrede benim asl ve kata alaka ve medhalim kalmayup mster-i merkm Andoninin mlk- msters ve hakk sarf olmusdur keyfe m-yes ve yehtr mlik ve mutasarrf olsun dedikde gbbe't-tasdik's-ser m-vaka bi't-talep ketb ve iml' olund Fi 19 Zilkade 88

Suhd'l-hl Sar Yorgi Haci Loizi Haci Vasli Rstem Efendi Bekir Efendi spot vekili Aleksandr

Konu: Aa Sats Girne kazsna muzfe Labta karyesinde skin iken veft iden Angolem olu Hseyin bin Mehmed bin Osmann verseti zevce-i menkhesi Serife bint-i Ahmed ile sulbiye-i sagre kzlar Nasiye ve Tevhide ve smet ve li-ebeveyiner karndaslar Hasan Onbas ve Mustafaya mnhasre olduu lede'l-ser'lenverde zhir ve mtehakkik olup lakin mteveff-y mezbrun duyun-u terkesinden eziyed olmala terekesini dahi veresesesi mezbrun istimlak itmeyup keyfiyed eylediklerine binen mteveff-y mezbrun tereke-i kasiresini kabz ve duyun-u msbetesini gurrem vechiyle eshb- hukuka edya kbel-i serden vas nasb ve tayn olunan Fankif Hasan Efendi ibn Eyyub kaz-i mezkre hkmet konanda meclis-i deviye mahsus odada makd meclis-i ser-i serif-i enverde Labtal Hac mer muvcehesinde ikrr- tm ve takrr-i kelm idp cnib-i sere it klnan bir kta ilm haberde zikr ve beyn klnd zere Karava karyesinde vki bir tarafdan Ayyorgi Kilisesi ve bir tarafdan Ks Deresi ve bir tarafdan Haci Nikola veled-i Loizi zeytnluu ve taraf- rbii tepe ile mahdd Mizada dimekle meshr tahminen yirmi drt dnm tarla dernunda mars yz elli sk zeytn escr mteveff-y mezbrun hayatnda ilel'l-veft mstakilen yedinde mlk olup bad vefta bi-tarik'l-fermn eshb- hukuka aid ve rci olmala escr-

19

mekre mndi Bbuscuolu Mustafa tarafndan mdde-i medide li-cemi nas olan mahallerde nid ve mzyede olunub raabt- ns bi'l-klliye mnkaa oldukdan sonra bin elli gurusa mezbr el-Hc mer zerinde karar ve ziyade ile talebi aheri zuhr itmeyub ve mebla- merkm escr- mezkrenin el-yevm semen misli olduu ktib ve mena ve sir bu misll emlak havalat vukuf tmmeleri olan kimesneler irsl olunarak mahallinde kesf ve temhir ve't-takvim mtebeyin olmala adlden malum'lesmi kesn dahi meclis-i serde al tarik's-sehde mtehakik ihbrlaryle tahkik eylemis olmala bi'l-izn's-ser escr- mezkreyi tarafeynden icb ve kabuli hv srt- mfside ve muvzaadan r bey-i bt- sahh-i ser ile bin elli gurusa mster-i merkm el- hac mere bi'l-vesye bey ve temlk ve teslm eylediimde ol-dahi ber-vechi muharrer istir ve temellk ve tesellm ve kabz ve kabul idp semen olan mebla- mezkr bin elli gurusu mster-i merkm el-Hc mer yedinden bil-vesye temmem ve kmilen ahz ve kabz ve mteveff-y mezbrun defter-i gurusuna idhl eyledim fi-m bad slif'z-zikr escr- mezkre el-Hc merin mlk- msterras ve hakk sarf olmusdur keyfe m-yes ve yehtr mlik ve mutasarrf olsun dedikde gbbe't- tasdik's-ser m-vaka bi't-taleb ketb ve iml' olund Fi 8 Zilkade

Suhd'l-hl Nuh-zade Mustafa Efendi Rstem Efendi Bekir Efendi Banoyod

Aa Nikola ve gayruhum

Dava Tr: Sats izni Kbrs cezresinin merkez vilyeti olan Lefkosa kazsna mlhak Deirmenlik nhiyesine tbi Elence karyeli olup efrenc bin dokuz yz drt senesi Eylln on besinci gn Der-sadetde veft iden Durmus bin Ahmed Hseyinin verseti zevce-i menkhe-i metrkesi Zehra bint-i Hseyin ile sulb sagr ol Hseyin ve sulbiyye-i sagre kz Akle ve babas Ahmed ve vlidesi Zehra bint-i Hc Salihe mnhasra old bil-ihbr indes-seril-enver zhir ve mtehakkk oldukdan sonra sagrn- mezbrn Hseyin ve Aklenin vakt-i rsd ve seddlarna dein tesviye-i umrlarna kbel-i serden vas nasb ve tayn olunan ammileri karye-i mezbreli isbu bisl- veska Hasan Ahmed meclis-i ser-i serf-i enverde takrr-i kelm ve tabr anil-merm idp birderim mteveff-y mezbrun yine Lefkosa kazsna mlhak Byk Kaymakl karyesinde k`in olup iki bin dokuz yz iki numrolu ve f 14 Eylln 1895 trhli bir kta koan mcibince mutasarrf old Ahmed Hseyin ve Hc Mehmed veresesi ve Haralambi Hc Yasumi veresesi ve Zukak Baba ile mahdd olarak drt oda ve bir sundurma ve bir mikdr mfrez havldan ibret bir bb hnesi msrif harb ve m`il-i trb oldndan vasleri bulundm sagrn- mezbrnn yine mteveff pederlerinden mntakil Elence karyesinde baskaca hneleri olup el-yevm vlideleriyle berber orada skin bulunduklar cihetle Kaymakldaki hne bosda ve asla cr getrmez menfaatsz bir hlde olmakla berber ilerde klliyen yklup enkz dahi zy ve telef olmak ve hne-i mezkre yalnz bir arsa hlinde kalmak muhtarasna mebn hne-i mezkrenin bil-mzyede satlup paras istirbh olunmak huss yetm hakkn enfa ve evl olman vech-i mesrh zere cnib-i ser-i serfden bana izin virilmek bil-vesye matlbumdur didkde vas-i mezbrun kelimt- mesrhas ve vka mutabk ve nefsl-emre muvfk old sikt- sahhatl-kelimt ihbrlaryla zhir ve mukarrer olman vech-i mesrh zere kbel-i serden vas-i mezbra izin virilmein m-vaka bit-taleb ketb olund harrere fil-yevmisslisvel-isrn min sehri Zil-kadetis-serfe li-seneti isn ve isrn ve sls mie`ten ve elf. Shdl-hl

20

Mahkeme Ktibi Mehmed Nazm Zabtiyye Mustafa

Kaymakl karyeli Ahmed Aa

Konu: Hibe Olunan Hane ve Aa Davas Marz- dileridir ki Girne kazsna muzfe Karava karyesinde mtemekkin iken fevt olan teba-i devlet-i aliyyenin Rum millet-i nisvnndan Lotsu bint-i Solomonun verset-i oullar Mihail veled-i Haralanbu ve karndas Toliye mnhasire oldukdan sonra merkm Toli Girne hkmet dairesinde meclis-i deaviye mahss olan odada akd olunan meclis-i ser-i lide karndas merkm Mihail muvcehesinde zerine dav ve takrr-i kelm idp mteveffiye-i mezbre validemizden mntakil olup Karava karyesinde Mudiyez tepesinde doksan sk zeytn ve Kolonibez nm mahalde bes sk harub ve yine bir tarafdan Aleksandro ve

bir tarafdan Solomo ve bir tarafdan Enzo ve taraf- rbii mdde-aleyh hneleri ile mahdud bir bb tahtn oda ve lyea tepesinde elli iki sk zeytn ve sklmonlu nm mahalde bes sk harub ve sk zeytn ve Katsikoruniz nm mahalde dokuz sk harub ve bes sk zeytn cemn yz elli sk zeytn ve on dokuz sk harub escrlar ile hne-i mahdud- mezkrede olan hissemi fazli ve bi- gayri hak zabt eyledikden b-marifet-i ser-i serif-i taksimiyle hissemi efrz ve bana teslm olunmas muradmdr deyu bade'd-dav ve's-sual mezbr Mihail cevabnda validem mezbre Lotsu hl-i hayatda ve kemal-i akl shatde tarih-i ilmdan on dokuz mah mukaddem escr- mezkre ile hne-i mezkreyi drt bin gurus bedel ile bey-i bt- sahh-i ser ile bana bey ve temlk ve teslm eylediinde ben dahi ber-vechi muharrer istir ve temellk ve tesellm ve kabz ve kabul (idp) ve semen olan mebla- mezkr drt bin gurus zimmetimde iken mezbre validem bana hibe ve ben dahi ihtisab eyledim cihetle escr- mezkre ile hne-i mezkre mlkm olup binaen aleyh mlkiyet zere vaz ve mutasarrf olurum deyu bade'l-def ve'l-ikrr mucebiyle mdde-i merkme Toli escr- mezkre ile hne-i mezkreyi ba-vechi ser mdahale ve murizadan men olunmad tescil ve bi'l-iltimas huzur- alilerine ilm olund Fi 14 Saban sene 89

Konu: Tereke

Cezre-i Kbrs mlhaktndan nefsi Girne kasabasnda vki Acemzde mahallesi ehalesinden ifti esnafndan olup isbu seksen sekiz senesi Zilhiccesinin on altnc gn veft iden el-Hc Halil bin Veli bin el-Hc Hseyinin verset zevce-i menkhe-i metrkesi Emine bint-i Sleyman bin Abdullah nm Hatun ile sulbi kebr oullar Hseyin ve Ahmed ve Veli ve Ali ve sulb sagr olu Mustafa ve sulbiye-i kebr kzlar zhir ve mtehakkik oldukdan sonra sagre-i mezbr Mustafann karndas ve tesviye-i umurna kbel-i serden vas nasb ve tayn olunan mr'z-zikr Hseyin ve zevce-i mezbre Emine Hatun taleb ve marifetleriyle tahrr ve bey olunan mteveffa-y mezbrun tereke ve beyne'l-verese taksim defteridir ki ber-vechi t zikr ve beyn olunur. Merkeb res1/400 kz res 3/1110 dakik kiye 25/25 bulgur kiye 40/60kp aded 8/86 desti

aded 5/22 harub kiye 15/ 5

Pamuk dolab aded 2/30 bulgur deirman aded 1/7 mstamel sandalye 2/6sir kile 15/150 koyun res 16 kei res 12 olak res 8 /560 ba dnm 4/3000 harubluk nm mahalde mars harub ve zeytn /28000 ksendoloni tarlasnda marus harub 500 Sarn tarlasnda mars harub /1500 baede olan escr- mtenevvia /300 uzun tarla nm mahalde mars harub /500 Hac Dervis tarlasnda olan escrlar /1000

21

Mezru bulunan hnta ve sir ve burak ve ve bakla mezrut /1500 mugazzele mahalle-i mezbr /5000 hrdavat menzil /100 Yekn'l-mezkrt /43071 / 00566 / 42505 Mine'l-ihrct / mteveff-y mezbrun zevcesi Eminenin mihri meccel-i msbetesi harc- ksmet /1062 nsf- delliye /62 mukayidiye mahsus kaydiye /64 veraka beh /22 techiz ve tekfin/190

Yekn'l-ihrct /42505 Sahh'l-bk li'-taksim beyne'l-verese /41442 Hisse-i zevce-i mezbre Emine /5180,10 hisse-i ibn mezbr Hseyin /5578,30 hisse-i ibn mezbr Veli/5578,30 hisse-i ibn mezbr Ali /5578,30 hisse-i ibn sagr mezbr Mustafa /5578,30 hisse-i bint-i

mezbre Aise /2789,15 hisse-i bint-i mezbre Havva /2789,15 15 hisse-i bint-i mezbre Emete /2789,15

Ber-vechi bal muharrer'l-ism olan sagr mezbrun hisse-i irsiyesine isbet iden bes bin bes yz sekiz gurus otuz para emlk ve esya olarak vas mezbr yedinde terk olundu bu mahale serh verildi

Konu: Miras Anlasmazl Cezre-i Kbrsda vki Girne kazsna muzfe Kazabifan karyesi skinlerinden iken bundan akdem veft iden Halil avus bin Abdullahn verset-i zevce-i menkhe-i metrkesi Hadice bint-i Mustafa ile kebre kzlar Havva ve Fati ve liebeveyin kz karndas Zelihaya mnhasire ve tashih-i mesele-i mirslar yirmi drt sehimden olup sihm- mezbreden sehm mezbre Hadiceye ve sekiz sehm mezbrtn Hava ile Fatiye ve bes sehm Zelihaya isbeti bade't-tahkik's-ser zt marifet's-ser ile maruf mezbre Zeliha tarafndan tereke-i mteveff-y mezbre hisse-i seriyesini frz ve sulh-u mmkine olduu suretde sulh ve ibrya ve bedel-i sulhmu kabza vekil-i mseccel-i serisi olan isbu bis'l-ilm Halil bin

Kara Receb nm kimesne meclis-i ser-i lide tereke-i mteveff-y mezbrun- vz- yed olan miraslar tarif-i ser ile marift- mezbrn Hadice ve Havva ve Fati taraflarndan mrisleri mteveff-y mezbrun kfe-i terekesinden hisse-i mucibemiz taksim ve ikrara iktiz ider ise sulh ve ibrya ve kabza veklet-i mutlak- m ile vekil musadklar yine karye-i mezbre skinlerinden Keles bin Rstem mahzarnda ikrr- tm ve takrr-i kelm idp mvekilem mezbrenin karndas mteveff-y mezbrun terekesi aruz ve akar olup mvekkilt- mezbrt Hadice ve Havva ve Fati mstakilen zabt ve vaz- yed iderek mvekileme hisse

vermemeleriyle mahalleri ile ben mteveff-y mezbrun terekesinden tashih-i mezkr zere hisse-i irsiye-i seriyyesini vekil-i merkm Mehmedden mvekkileleri yine izafetle bi'l-vekle taleb iderim deyu beyanda ? bade vukb'lmnaz a ba-tavasut- mslimin slah ve tevfik olunup ben vekil-i mezbr Mehmed ile serite shhat- sulha hv srut- mfsideden r tereke-i mteveffy mezbrun olarak karye-i mezbrede vkibir tarafdan Koyunolu Hseyin baesi ve bir tarafdan Cezar Ahmed eytm baeleri ve bir tarafdan vakfs-serif tarlas ve taraf- rabii verese-i merkmetna terk olan bae ile mahdd tahminen evlek mikdr baeyi mstemil bir bb tahtni hne vedernunda mars sk zeytn ve sk nr ve bir sk incir ve iki sk limon ve iki sk turun zerine ale'l-haric's-ser sulh eylediklerinde bidr olan hne-i mahdd- mezkr vekil-i mezbr Mehmed meclis-i sulh sulhmde bana def ve teslm bir daha bedel-i sulh-u mezkr ahz ve kabz itmemle fim-bad mvekiltm olan Hadice ve Havva ve Fatinin mrisleri mteveff-y mezbr Halil avusun kalil ve kesr-i celil sagr-i malm ve mechl cemi terekesine ve mvekilem mezbrenin isbu miras mteallika mme-i dav ve

22

mutlibatdan mvekilt- mezbrt Hadice ve Havva ve Fatiye izfetle vekil-i mezbrun zimmetini ibr-i m ile sahh-i ve kfe-i mn ve muhasimtdan ser ile ibr ve iskt nm- har- mer ile bi'l-vekle ibr ve iskt eylediinde ol-dahi ibr-i mezkr bi'l-vekle kabul eyledi didikde gbbe't-tasdik's-ser m vaka bi't-taleb ketb olund Fi 15 Cemazie'l-ahir sene

Konu: Vasi Tayini

Cezre-i Kbrsda vki Girne kazsna muzfe Aya rini karyesinde skin iken bundan akdem veft iden Hseyin bin Hasann sulb sagr oullar Salih ve Osman babalar mteveff-y mezbr Hseyinden mntakil mallarn hfza ve tesviye-i umrlarna kbel-i serden bir vas nasb ve tayn olunmak ehemmi ve elzem olduu eclilden sagrn- mezbrnn karndaslar Mehmed Ali maada vesyeti kabul iden bulunmayup mezbr Mehmed Ali dahi vesayet-i mezkrun r'yetine kadir idi zeyli hccetde muharrer'l-esmi kimesnelerinin ihbarlaryla mtehakkik olunmala mezbr Mehmed Aliye hakim-i mevki sadr kttab tubaleh ve hsn maab Efendi Hazretleri ref-i rest-i resadetlerine dein babalar mteveff-y mezbrdan mntakil mallarn hfz ve tesviye-i umurlarna vas nasb ve tayn buyruldukda mezkr Mehmed Ali dahi ber-vechi muharrer vesyet-i mezkr kabul ve hidmet-i lazimesisine kem yenbai edya teahhd itmein m-vka bi't-taleb ketb ve imla' olund Fi 7 Muharrem sene 1290

Dava Tr: Rst iddias ve Mal Talebi Kbrs cezresinin merkez vilyeti olan Lefkosa kazsna mlhak Lefke nhiyesine tbi nefs-i Lefke kasabasnda skinler iken bundan akdem veft iden Akle Hanm ibnet Hc Salih Efendi ibn-i Hc Moll Osman ve zevci Mehmed zzet Efendi ibn-i Hc Pasa Efendi ibn-i Moll Mehmed nm zevcnn mahdmlar ve hlen yirmi bir yasn mtecviz olup kil ve bli ve bluna rsdi munzam oldn iddi iden isbu bisl-ilm Salih Efendi meclis-i ser-i serf-i enverde hli sigarnda tesviye-i umrna b-hccet-i seriyye vas-i mansb olmala ml-i mevrslarna bil-vesye vaz- yedi mtehakkk olan kasaba-i mezbre skinlerinden birderi Ahmed Galib Efendi mahzarnda zerine dav ve takrr-i kelm idp hlen ben yirmi bir yasm mtecviz kil ve bli ve bluma rsdm munzam olup umrum bi-nefsihi ryete kdir ve inet-i vasden mstan olmamla vlideynim mteveffiyn- mezbrn Akle Hanm ve Mehmed zzet Efendiden mevrs ber-mcib-i defter-i kassm mlm birderim ve vasm mezbr Ahmed Galib Efendiden hlen taleb iderim su`l olunup bana teslme kbel-i serden vasm mezbra tenbh olunmak murdmdr didkde gbbes-su`l ol dahi cevbnda mdde-i mezbrun ber-mcib-i defter-i mezkr ml-i mevrslarna bilvesye vaz- yedini ikrr idp lkin mdde`-i mezbrun ber-minvl-i muharrer rsd mddesn inkr idicek mdde-i mezbr Salih Efendiden ber-vech-i mesrh mddesna beyyine taleb olundukda udl-i ahrr- ricl-i Mslimnden ve kasaba-i mezbre ahlsinden Receb bin Hseyin ve Ali Aa bin Mevlud bin brahim nm kimesneler li-eclis-sehde meclis-i sere hzrn olup eserl-istishd filhakka isbu mdde-i mezbr Salih Efendi yirmi bir yasn mtecviz kil ve bli ve bluna rsdi munzam olup umrn bi-nefsihi ryete kdir ve inet-i vasden mstandir biz bu hussa bu vech zere shidlerz sehdet dahi iderz diy her biri mttefikl-lafz vel-man ber-nehc-i ser ed-i sehdet itdklerinden sonra shidn- mezbrn b-varaka-i mestre kasaba-i mezbre muhtr Hseyin Efendi bin Mazhar ve Hseyin Aa bin Ahmed Aa ve dier Hseyin Efendi bin Rasid Efendi ve Hakk Efendi ibn-i Hc Ahmed Aa nm kimesnelerden evvel srran ve badehu alenen ledet-tezkiye adl ve makbls sehde

23

idkleri ihbr olunman mcibiyle mdde-i mezbr Salih Efendinin rsdine badel-hkm vet-tenbh m-vaka bit-taleb ketb olund harrere filyevmil- hmis aser min sehri Cemdiyil-hir li-seneti isrn ve selse mi`eten ve elf. Shdl-hl Mahkeme Ktibi Mehmed Nazm Efendi Zabtiyye Mustafa

Odac Hasan Aa

Konu: Mirasdan Fer ve Karslnn Alnmas Girne kazsna muzfe Labta karyesi ve civar karyelerde alaka ve emlak ashbndan olup mahrse-i Lefkosa mahallatndan Ayasofya mahallesinde skin iken bundan akdem veft iden Ahmed Efendi ibn Hac brahim Aa ibn Mehmed Aann verset-i zevce-i menkhe-i metrkesi Nazife Hanm ibnete el-Hc Mustafa Nazif Efendi ile validesi Penbe Hatun ibnete brahim ve sulbi sagr oullar brahim ve Mehmedde mnhasire ve mesele-i mirslar dahi b-hkm'lferiz krk sekiz sehmden olup sihm- mezkreden alt sehmi zevce-i mezbre Nazife Hanma ve sekiz sehmi mm-i mezbre Penbe Hatuna ve on yediser sehmden otuz drt sehm ibnn- mezbrn brahim ve Mehmede isbeti bi'lihbr inde's-ser'l-enverde zhir ve mtehakik oldukdan sonra sagirn- mezbrn brahim ve Mehmedin tesviye-i umurlarna kbel-i serden vas nasb ve tayn olunan valideleri zevce-i mezbre Nazife Hanm ve mm-i mezbre Penbe Hatun taraflarndan ci'z bey ve ferda vekil olduu her biri verka-i mestre ile Hasan bin Osman ibn Abdullah ve Salih bin Ali bin Abdurrahman ve Hseyin bin Mehmedin srren ve badehu alenen lede't-tezkiye adl ve makbul's-sehde iddkleri ihbr olunan zt- mezbreteyni bi'l-marifet's- seriyye rifn Lefkosa ehlisinden msevid'l-fetva Mehmed Raif Efendi ibn Munla Ali ve Ayyarmola karyesi skinlerinden Mehmed avus ibn Abdullah nm kimesneler sehdetleriyle ber-nehc-i ser sbit olan sagrn- mezbrn min kbeli'l-mm cedleri el-Hc Mustafa Nazif Efendi ibn Dervis Efendi nm kimesne kaz-i mezkr kaymakaml dairesinde devi meclisine mahsus olan odada makd meclis-i serimizde kaz-i mezkre muzfe Labta karyesi skinlerinden isbu bset'l- vesika el-Hc Mehmed ve Yusuf Aa ibnte'l-merkm el-Hc brahim Aa muvcehesinde mezbre bi'l-vekle ikrr- tm ve takrr-i kelm idp mvekkilelerim mezbrtn Nazife ve Penbe Hanmlarn mevrslar ve sagrn- mezbrn pederleri mteveff-y mezbr Ahmed Efendinin dyn- msbetesine menklat- metrke-i mbeyiasnn esmn vef itmemekle ed'-i deyni in akaratnn dahi (17) bey ve frht olunmas icb eylediinden ve mteveff-y mezbrun akrat- metrkesinden mezkr Labta karyesinde mahalli malme menbandan nb ve mlk Ayyarkodis baelerine cereyn iden idp havz- sagrde terkm iden m'-i lezzin beher alt gn ve gicede sekiz buuk saat ve Ayvarvara nm mahalden nb iden m-i cr-i lezzin beher gn ve gice iki saat ve sporis nm mahalden nb iden m'-i crnin (22) beher drt gn ve gicede sekiz buuk saat ve Efadoliko nm mahalden nb idp cereyn iden m-i lezzden beher drt gn ve gicede sekiz buuk saat ve Egsrko nm mahalden nb iden m-i crden beher on gn ve on gicede ve on bes saat ceman krk saat mlk- m-i cr-i lezz ve tevbiinden hisse-i malmesi bey ve frht olunmas sagrn- mezbrn haklarnda sir akar ve menklatdan itibr olunan zeytn escr tebyiinden evla ve enfa ve uhr olunman ve mvekkilelerim mezbretn Nazife ve Penbe Hanmlar beyinlerinde bu vechle karar vermeleriyle ol vecihle m'-i mezbr ile Girne kasabasnda kin malmete'lhudd ve bir kta arsa ve mahalli mezbrede vki malmete'l-etrak iki bb maaza arsasnda beher seksen sehimde on drt sehm hisse-i syis ile mezkr Labta karyesinden olup sagrn- mezbrn brahim ve Mehmede ale's-seviye

24

adiyen ve kanunen intikal iden lede'l- ehli ve'l-cirn malmete'l-hudd ve'lkati ve'l-mikdar arazi-i emiriyelerimizden tefrki sebebiyle arazi-i mntakil-i mezkrelerinin behas ziydesiyle tenzil edeceinden m-i cr-i mezkr ve havuzda olan hisse-i malmesiyle arsa-i mezbrelerde olan hisse-i malme ile ile arazi-i mntakil-i mezkrlarn semen misli ve bedel-i misilleriyle beyve frht ve tefvz olunarak arazi bedelinin mesele-i miraslarna gre dyn- msbeteden mvekkilelerim mezbretn Nazife ve Penbe Hanmlara isbet iden mikdarn karsularnda mteveff-y mezbrun emvl-i metrkesinden kymet ve rabet ve hasltca ufer olan mlk- zeytn escr sagrn- mezbrn in istir itmek sagrn- mezbrn haklarnda mceb hayr ve menfaat idi ber-vechi muharrer arazi-i mezkreyi fer ve tefvz mvekkilelerim vas mezbre Nazife Hanm b-hccet-i seriyye bi'l-vesye mezun olduuna binen sagrn- mezbrn brahim ve Mehmedin arazi-i mezkreleriyle miyh- cr ve havuz ve arsada olan

hisse-i malmesini mndi marifetiyle alt mha mtecviz mddetde mecmu ns olan mahallerde ve ehalinin tecmu eyledii gnlerde mecmuanda nid ve mzyede olundkda rabt- ns inkitnda Aalar zerinde bes bin iki yz elli gurusda karar ve ziyde ile taleb-i aheri zuhr itmeyp ve mebla- merkm bes bin iki yz elli gurusun iki bin yz elli gurus miyh- cr-i lezzden ve mds iki bin dokuz yz gurus arazi-i mezkre ile arsalar ve havuzda olan hisse-i malmesinin el-yevm semen misli ve kymet-i sahha ve hakikas olduu zeyli vesikada isimleri mestr ehli vukf mslimin haberleriyle mtehakik olman emlak-i mezkreyi veklet-i mahkiyemhasebiyle vrise ve vs-i mezbretn Nazife ve Penbe Hanmlara izfetle iki bin bes yz gurusa ve bray sahib-i arz arazi-i mezkreyi kezlik veklet mahkiyem hasebiyle vas-i mezbre Nazife Hanma izafetle iki bin yedi yz elli gurusa ki cemn bes bin iki yz elli gurus semen ve bedeliyle merkmn el- Hc Mehmed ve Yusuf Aalara bey-i bt- sahh-i ser ve fer kati muteber mer ile bey ve temlk ve fer ve tefvz ve teslm eylediimde anlar dahi bervechi muharrer istir ve temellk ve teferru ve tefvz ve tesellm ve kabz ve kabul itdikden sonra semen ve bedel olan mebla- mecmu mezkr bes bin iki yz elli gurus msteriyn- mefrugunlehima el-Hc Mehmed ve Yusuf Aa yedinden mvekkilelerim mezbretn Nazife ve Penbeye li-ecli'l isl temmen ve kmilen ahz ve kabz eyledim fi-m bad miyh- cr-i lezz ve havuz ve arsalarda olan hissei malme ile arzi-i mezkre msteriyn ve mafurun-lehm el-Hc Mehmed Yusuf Aalarn mlk- msterlar ve hakk mefzlar olmusdur keyfiyen ve yehtr ve mutasarrf olsun dedikde gbbe't-tasdik'ser m-vaka bi't-taleb ketb olund Fi 23 Cemazie'l-evvel sene 89

Davnn Konusu: rsiyye Davs Davnn Trihi: Bi-nefs-i Girne kasabas skinlerinden Mustafa Bin Nuh Kapudannn takdm eyledii bir kta arz- hlin hulsa- mfd bundan on sene akdem veft iden pederi merkm Nuh Kapudannn terk itmi olduu bir galt sefne ol vakt satlarak esmn olan otuz iki bin gur ile sefne-i mezbre navlonu olub hirde zimmetinde bulunan sekiz bin gura cemen krk bin gur kendsiyle dier iki er ve iki kz karndalaryla vlidelerine intikal idb ve ol vakt kendsi yetm bulunduu cihetle emmisi kasab- mezbreli Mehmed Efendi Bin Ahmed avi nm kimesne kbel-i erden vas nesb ve tayn olunarak mebli-i mezbrede olan hisse-i malmesi marifet-i erle vas-i mm-ileyhe teslm idilerek ol vechle hisse-i mezbresi mm-ileyhin yedinde bulunduundan muhsebesinde ryetiyle ind-elmuhsebe zuhr idecek hakknda tahsli hussundan ibret bulunmu ve tarafeyn celb-berleh ibtidr olunduu srada mstedi-i merkm Mustafa kelme aaz iderek babas mteveff-

25

merkmdan intikal itmi olub ol vakt satulan sefnenin esmn olan otuz iki bin gur ile sefne-i mezkre navlon olub zimmet-i hirde bulunarak tahsl olunan sekiz bin gurla cemen krk bin gurdan tamm-l-feriz hissesine isbet idb vas-i mensbe-i mm-ileyh Mehmed Efendiye teslm olunan mebla- malmenin ryet-i muhsebesi ile zuhr idecek hakknn tahsline dir itmi olduu davsnda mukaddimen vas-i mm-ileyhden ahz eyledii bin sekiz yz gurun bu kere vas-i mm-ileyhden ahz ve kabz eyledii bin drt yz gurun cemen be bin iki yz gur zerine vas-i mm-ileyh Mehmed Efendi ile sulh olub huss- mezkre mtlaka- mme davdan vas-i mm-ileyh Mehmed Efendinin ibr- mm- sahh-i eri ile ibrz ve iskt eylediini ifde ve takrr itmi ve mm-ileyh Mehmed Efendi dahi ol vechle sulh ve ibr- mezbri bad-el-kabl ol dahi mebli-i medfasna mutlak amme-i davdan mstedi-i merkm Mustafann kablunu hv zimmetini ibr ve iskt eylediini ifde itmi olduklarndan bu sretde mstedi-i merkm Mustafann hisse-i irsiyye-i mezkresinden tolay vas-i mm-ileyh Mehmed Efendi zimmetinde matlbu kalmad anlalm olmala ol babda

Konu: Miras Kalan Emlakn Bor Karsl Satlmas Girne kazsna muzfe Labta civar karyelerde alaka ve emlak ashbndan olup mahrse-i Lefkosa mahallatndan Ayasofya mahallesinde skin iken bundan akdem veft iden Ahmed Efendi ibn el-Hc brahim Aa ibn Mehmed Aann verset-i zevce-i menkhe-i metrkesi Nazife bint-i el-Hc Mustafa ile validesi Penbe Hatun ibnete brahim ve sulb sagr oullar brahim ve Mehmede mnhasra ve tashih mesele-i miraslar dah krk sekiz sehmden olup sihm- mezkreden alt sehmi zevce-i mezbre Nazife Hanma ve sekiz sehmi mm-i mezbre Penbe Hatuna ve on yediser sehmden otuz drt sehmi eytm- sagrn- mezbran brahim ve Mehmede isbeti bi'l-ihbr inde'l-ser'l- enverde zhir ve mtehakik oldukdan sonra sagrn- mezbrn brahim ve Mehmedin tesviye ve umrlarna kbel-i serden vas nasb ve tayin olunan valideleri isbu bset'l-vesika zevce-i mezbre Nazife Hanm tarafndan ci'zzikr hususda vekil olduu her biri mahallinde veraka-i mestre ile Hasan bin Osman bin Abdullah ve Salih bin Ali bin Abdurrahman ve mer bin Veli bin Abdrrezzakdan srren ve badehu alenen lede'l-tezkiye adl ve makbul's- sehde idkleri ihbr olunan zt- mezbreyi bi'l-mariyet's-seriyye rifn mezkr Labta karyesi skinlerinden el-Hc Mehmed Aa ibne'l-mezbr el-Hc brahim Aa ve kaz-i mezkre muzfe Ayyorgi karyesi skinlerinden Mehmed avus ibn Abdullah nm kimesneler sehdetleriyle ber-nehci ser sbit olan pederi mm-ileyh el-Hc Mustafa Nazif Efendi ibn Dervis Efendi nm kimesne kaz-i mezkr kaymakml dairesinde devi meclisine mahsus olan odada makd meclis-i ser- mnirde bi'l-vekle ikrr- tm ve takrr-i kelm idp kzm mvekile-i mezbre Nazife Hanmn zevci ve mrus sagrn- mezbrnn pederleri mteveff-y mezbr Ahmed Efendinin duyn- msbetesine menklat- metrke-i mbeyiasnn esmn vef etmemekle akar dahi sern bey olunup ed'-i deyni olunmak lazm geldiine ve mteveff-y mezbrun akrat- metrkesinden mezkr Labta karyesi civarnda kin Elye iftlii dimekle marf iftlikde mahalli malume menbandan nb ve mlk- hark ile cereyn idp havz- kebre terkm iden m'-i lezzin beher sekiz gn sekiz gece de bir nvbet olmak zere sireyle mnvebe-i tasarruf olunan yirmi bir buuk saat

mlk-i m'-i cr-i lezz ve tevbiinden mezkr su havz- kebrde olan hisse-i malmesi ve harab mlk iftlik arsas bey ve frht olunmas sagrn- mezbrn haklarnda sir akarat ve menkulat itibr olunanan zeytn escr beyinden evla ve enfa olman ve kzm mvekile-i mezbre ile mm-i mezbre

26

Penbe Hatun her biri beyinlerinde bu vechle karar vermeleriyle ol-vecihle m'-i lezz-i mezbr ile iftlik arsas ve iftli-i mezkrde hv olup sagrn- mezbrn brahim ve Mehmed ve ale's-seviye adiyen ve kanunen intikal iden malmet'l-hudd ve'l-kati otuz sekiz dnm arazilerin dahi vas mezbr Nazife muceb-i zarar ve ziyan ve hasar hkmi tertib idecei hcce-i gafir ihbryla mtehakkik olup bin'en aleyh arazi-i mezkrenin tefriki sebebiyle arazi-imezkrelerinin behas ziydesiyle tenezzl edeceine mebni m-i cr-i lezz-i mezkr ve havz kebrde olan hisse-i malme ve mezkr iftlik arsasyla arazi-i mntakil-i mezkrelerinin semeni misli ve kymet-i sahihada ve hakikasyle bey ve frht ve fer ve tefviz olunarak arazi bedelinin mesele-i miraslarna gre dyn- msbeteden verese-i mezbretn Nazife ve Penbe Hanmlara isabet iden mikdarn karsularnda mteveff-y mezbrun emvl-i metrkesinden kymet ve rabet ve hasltca evfer mlk- zeytn escr sagrn- mezbrn iun mbye ve istir itmek sagrn- mezbrn haklarnda mceb hayr ve menfaat olmala vechi mezkr zere kzm mvekile-i mezbre Nazife Hanmn muraddr didikde vekil-i mm-ileyhin kelmat- mesrhas vkia mutabk ve nefs'l-emrde muvfk olduu mezkr hccet-i gafirin ihbrndan baska zeyli hccette isimleri mestr ehli vukuf mslimin ihbrlaryla mtehakkik olmala cnib-i ser-i serfden slif' z-zikr m'-i cr-i lezz ve havz- merkmede olan hisse-i malme ve mlk iftlik arsas ile sagrn- mezbrn brahim ve Mehmledin mntakil arazi-i mezkrelerinin ber-vechi muharrer semeni misli ve kymet-i sahiha ve hakikalaryla bey ve frht ve tefvzine ve arazi-i mezkre bedelinin mesele-i miraslarna gre dyn- msbeteden verese-i mezbrtn Nazife ve Penbe Hanmn isabet iden mikdrn karsularnda mteveff-y mezbrun emvli metrkesinden olan zeytn escr sagrn- mezbrn in mbyaa ve istirya vasi mezbre Nazife Hanma kbel-i ser-i serifden izin verilmein m-vaka bi'ttaleb ketb olund Fi 17 Rebiy'l-evvel sene 89

Davnn Konusu: Hisse Davs Davnn Trihi: 8 Mah. Labtal iken bundan on iki sene akdem fevt olan Yorgi veled Kuyninin verseti kebr olu Lefteri kebre kz Lenoya mnhasra olduunu oldukdan sonra mezbre Leno, merkm Lefteri muvcehesinde harmeyn-i erfeyn evkfndan bil-icrteyn tasarruf olunan Aya Loka Mahllesinde vki etrf- erbaas hark ve Lefteri tarlalarna muttasl bir buuk dnm bae tarlas mevrsumuz mteveffnn salnda il-el-fevt taht- tasarrufunda olub fevtiyle merkm Lefteri ile bana intikal itmi lzm gelr iken tarla- mezkru merkm Lefteri mstakllen zabt itmekle hissemden keff-i yedini taleb iderm

diy dav itmi ve merkm Lefteri dahi tarla- mezbre mstakllen vaz- yedini ve tarla- mezbr sretlerinin salnda mal idini ikrr idb ancak babas merkm tarla- mezbru bin iki yz yetmi yedi trihinden bin be yz gura bana fer itmi olmala ol vechle zabt iderm diy ifdesini ntk ibrz iyledii bir kta sened mtlaa olundukda fi 9 zil-kade 1277 trihinde mteveff- merkm Yorgi tarla- mahdd- mezbru olu merkm Lefteriye bin be yz gur fer iylediini ntk ve ol trihde evkf mdr bulunan Kamil Efendinin cehdiyle memhr bulunmu ve bil-istifsr mezbre dahi fer- ikrr idb ancak babas merkm Yorgi heyn-i fevtinde fer itmi oldndan muteber deil diy ifdesi vhi bulunduu cevb virilmidir. Mhr: Es-Seyyid Hseyin Hsn

Davnn Konusu: Fuzli Zabt Davs Davnn Trihi:

27

Ayarmola karyesi skinelerinden Fatma bint Mustafann takdm eyledii arz- hlde karye-i merkmede vak taraflar Hac Hseyin ve olu Mustafa ve Kara Mehmed hnesi ve yol ile mahdd bir buuk evlek arsa zevci Mustafa Bin Hasann mlk olub veftyla kendsiyle evldna intikal itmiken karye-i mezbreli Billur olu Ahmed bu esnda fuzli zabt eylediinden keff-i yedi hussu istid olunmu ve merkm Ahmed celb olunarak muhkemeleri f klndkda arsa- mezbr- mteveff- merkm Mustafann il-el-fevt yedinde mlk olduu karye-i mezbreli Hasan Bin Mehmed Ali Kavas ve Mehmed avi Bin Hac Mustafa ahdetleriyle tebyn itmi olmala merkm Ahmedin mdhale-i vkiininmenine mttefikken karr virildi Fi 22 kann-i sn 80

Dava Tr: Vakfiyye

El-hamdu lillhillez eazze havss-i ibdihi bi-sarfi emvlihim il envilhayrt ve enehm al iktisb-i esnfil-mehmid vel-mberrt ves-selt vesselm al reslihi Muhammedin hayril-beriyyt ve al lihi ve eshbihi vet-tbin il yevmi yestezilll-mer`e tahtes-sadakt amm bad isbu vakfiyye-i cells-sn ve cerde-i bedl-nvnn tahrr ve ins ve tastr ve imlsna bd oldur ki Kbrs cezresinin merkez vilyeti olan Lefkosa kazsna mlhak Girine kazsna tbi Kazabifan karyesi skinelerinden shibetl-hayrt vel-hasent Rabia bint-i Kara Mustafa meclis-i ser-i serf-i enverde vakf- tl-beyna li-eclittescl mtevell nasb ve tayn eyledii mezkr Girine kasabas ahlsinden Halil Sabri Efendi bin Hc Mustafa Efendi mahzarnda ikrr- tm ve tabr anilmerm idp atyeb mlmdan ifrz eylediim Kazabifan karyesinde Buda Midisi Kilise sti ampu mevkiinde 5390 numrolu ve f 7

Temmuz sene 905 trhli koan mcibince taraflar Balabaysl Vasili Hc Kosti ve mer Ahmed Dede Aa ve Balabays yolu ve kez ve Salih Kara Mehmed ve Balabaysl Vasili ve Vasili Kosti ile mahdd iki dnm bir evlek arz dernunda mars bulunan ve 5391 numrolu ve f 7 Temmuz sene 905 trhli koan mcibince ve mezkr taraflar ile taht- tasarrufunda olan on sk zeytn escryla iki sk harb escr ve yine karye-i mezkrede ve mevki-i mezbrda mer Ahmed Dede tarlasnda 5392 numrolu ve f 7 Temmuz sene 905 trhli koan mcibince Rabia Kara Mustafa ve Balabaysl Vasili Hc Kosti ve Nuh Halil ve Havva Mehmed Dede Aa ve mer Ahmed Dede Aa taraflaryla taht- tasarrufumda olan iki sk zeytn escr ve yine karye-i mezkrede mevki-i mezbrda Balabaysl Vasili Hc Kosti tarlasnda 5393 numrolu ve 7 Temmuz sene 905 trhli koan mcibince Balabaysl Tol Hc Kosti ve Balabaysl Hc Kosti Yorgi veresesi ve Nuh Halil ve mer Ahmed Dede Aa ve iki taraf Rabia Kara Mustafa ve Kara Salih Kara Mehmed ve yol taraflaryla taht- tasarrufumda olan sk zeytn escr ki ceman on bes sk zeytn ve iki sk harb escrn hasbeten lillhis-Samed vakf- sahh m`ebbed ve habs-i sarh-i muhalled ile vakf ve habs idp syle sart eyledim ki zikr olunan escrn hsltndan beher sene yz yirmi gurs virilerek Ramazn- serfde bir hatm-i serf tilvet itdirilp kadir gecesi indirile ve senev altms gurs virilerek beher cuma gecesi bir yasin-i serf tilvet itdirile ve beher sene krk gurs safryla sehr-i Rebl-evvelde karye-i mezkre cmi-i serfinde menkabe-i vildet-i Hazret-i Peygamberi tilvet itdirile ve

bunlarn cmlesinden hsl olacak sevb benim ve vlideynimin ruhuna hediyye itdirile ve ben lbis-i libs- hayt oldukca isbu vakfa kendim mtevell olup veftmdan sonra mer Ahmed mtevell ola ann veftndan sonra evld- evld- evldnn batnen bade batn- ekber ve ersedi mtevell ola mer Ahmedin evld munkarz olur ise Mehmed Salih Ahmedin evld- evld- evldnn

28

ekber ve ersedi mtevell ola bunlar dahi munkarz olur ise Hc Mustafa Ahmedin evld- evld- evldnn ekber ve ersedi mtevell ola nezu billh cmlesi munkarz olur ise hkims-ser ve Kbrs Osmanl murahhas marifetleriyle karye-i mezkre ahlsinden intihb idilecek mtedeyyin ve mstakm bir zt mtevell ola diy tayn-i srt ve tebeyyn-i kuyd ber-leh escr- mezkreyi frien anis-sevgil mtevell-i mm-ileyh Halil Sabri Efendiye teslm ol dahi vakfiyyet zere kabz ve tesellm ve

s`ir mtevelllerin evkfdaki tasarruflar gibi tasarruf gibi tasarruf eyledi didkde gbbet-tasdks- ser vkfe-i mezbre butln- vakf- akra badehu kavl-i adem-i lzma tesebbs ve akr- mezkr kendi mlkne istirdd idp mtevell-i mezbr dahi shhat ve lzma zhib olan e`imme-i dn kavlleriyle mukbele ber-leh hkm taleb idicek fi zemnin

beynel-ulemil-izm cr olan vech-i muhtr zere hkim-i mevki-i sadr- kttb tb leh ve Hsn-i Me`b Efendi hazretleri huzrunda mterfin ve her biri mbtegsnca fasl ve hasma tlibn olduklarnda hkim-i mm-ileyh esbegullhu nimehu aleyh dahi limen bil-hilfil-cr beynel-e`immetil-esrf vakf- mezbrun evvel shhatine ve snyen lzmuna kaz- mer itmekle vakf- mezbr sahh ve lzm olup min bad nakz ve ibtli mmtenil-ihtiml old cer zlik harrere fil-yevmir-rbi aser min sehri Rebil-hir li-seneti selse ve isrn ve selse mi`eten ve elf. Shdl-hl Kazabifan karyeli Mehmed Fehim Efendi

Girine imm Hc Mehmed Zeki Efendi Ve gayruhum

Dava Tr: Arazi

Kbrs cezresinin merkez vilyeti olan Lefkosa kazsna mlhak Girine kazsnda k`in Trabeze iftliinde skine iken bundan drt sene mukaddem veft iden Afet bint-i Mehmed bin Ali Usta bin Mehmedin sadr sagr ol olup Arda karyesi skinlerinden Kara Mehmed bin Abdullahn yannda ikmet itmekde olan Ahmed Aziz bin el-mteveff Salih nm sagre li-eclid-dav kbel-i serden vas nasb ve tayn olunan Mahkeme Ktibi Mehmed Nazm Efendi ibnl-Hc Hseyin Aa meclis-i serimizde mezkr Trabeze iftlii shibi olup bundan dokuz mh mukaddem fevt olan mezbr Mehmed bin Ali Usta bin Mehmedin eytm Mustafa ve Ahmed ve Hseyin ve Asiye ve Saadetin b-hccet-i seriyye vas-i mansblar li-eb er karndaslar Durmus muvcehesinde mezbr Durmusun liebeveyn kz karndas mtevefft- mezbre Afet haytnda Deirmenlik nhiyesine tbi Minareli karyesinde mte`ehhileten skine iken isbu vassi oldm sagr-i mezbr Ahmed Aziz mezbreden tevelld idp ol vechle sagr-i mezbr mteveff-y mezbr Mehmed bin Ali Usta bin Mehmedin hafdi olmala mteveff-y mezbrun haytnda b-tapu taht- tasarrufunda olan malml-hudd ve ktat tarla va arz-i s`irenin ber-mcib-i knn mnf dokuz nefer evld ile hafdi sagr ol Ahmed Azize mteveff ol smailin sagr ol smaile mtesvyen intikl itmisiken vas-i mezbr Durmus bil-isle ve bil-vesye evld- s`ire ile maan zikr olunan tarla va arz-i s`irenin cmlesini zabt ve tasarruf itmeleriyle su`l olunup sagr-i mezbr

Ahmed Azizin hisse-i knniyesinden kifyedleriyle sagr-i mezbr Ahmed Aziz in bana teslme tenbh olunmak

murdmdr diy bil-vesye dav itdkde gbbes-su`l asl ve vas-i mezbr Durmus dahi cevbnda mtevefft- mezbre Afet pederi mteveff-y mezbr Mehmed bin Ali Ustann sulbiyye kz oldn ikrr lkin sagr-i mezbr Ahmed Azizin kz karndas mtevefft- mezbre Afetin sadr ol old

29

malmum deildir diyicek mdde vas-i mm-ileyhden ber-vech-i muharrer mddesna mutbk beyyine taleb olundukda udl-i ahrr- ricl-i Mslimnden ve mezkr Minareli karyesi ahlsinden olup el-yevm mahrse-i Lefkosa mahalltndan Ebukavik Mahallesinde skinler Kara Hc Hseyin bin Bereket ve Osman bin el-mezbr Hc Hseyin nm kimesneler li-eclis-sehde meclis-i sere hzrn olup eserl-istishd fil-hakka isbu sagr-i mezbr Ahmed Aziz mteveff-y mezbr Mehmed bin Ali Ustann sulbiyye kz Afet nm hatundan mtevellid olup ol vechle mteveff-y mezbr Mehmed bin Ali Ustann haytnda b-tapu mutasarrf old tarla ve arz-i s`iresi ber-mcib-i knn mnf evld ile hafdi sagre-i mezbre Ahmed Azize mntakiledir biz bu hussa bu vech zere shidlerz sehdet dahi iderz diy her biri ed-i

sehdet-i seriyye itdklerinde shidn- mezbrn usl-i mevzasna tevfkan varaka- mestre ile mahalle-i mezbre muhtr Hfz Hseyin Efendi ve komisyon azsndan Hc Dervis Mehmed Aa ve Hasan Aa ibn-i Mustafa ve Hfz brahim Hakk Efendiden evvel srran ve badehu alenen ledet-tezkiye adl ve makbls-sehde idkleri ihbr olunman mcibiyle sagr-i mezbr mteveff-y mezbr Mehmed bin Ali Ustann hafdi oldna badel-hkm vet-tenbh mvaka bit-taleb ketb olund harrere fil-yevmil-hd aser min sehri Rebil-evvel liseneti ihd ve isrn ve selse mi`eten ve elf. Shdl-hl Mahkeme Ktibi Mehmed Nazm Efendi Odac Halil Aa Zabtiyye Mustafa

Davnn Konusu: Tarla Tasarrufu

Davnn Konusu: Tarlaya Zarar Davs Davnn Trihi: 19 Mah Kazabfan karyesi destebn Mehmed bin Alemdar Balabaisli Yennaci Hac Dimitriden merkm Kazabfanl Yankn Hasan bin Kara Mustafann eir mezrtna kzlerini salvirb ziyn eylediinden iktizsnn icrsn dav itmi ve merkm Dimitri dahi ikrr idb ziyn vukunu inkr itmi ise de tayn olunan hccetler marifetiyle oldndan bad-et-tedkk kann-i ceznn 261inci maddesine13 tevfkenvirildi Mhr: Es-Seyyid Hseyin Hsn

Davnn Konusu: Snr hlali Davs Davnn Trihi: Labtal Hseyin Aa Bin Mehmed Aann vekli olu Cemal Efendinin takdm eyledii bir kta arz- hlin hulsa- mfd karye-i merkmede Cidro Malya nm mahalde vki etrf- erbaasndan tarafeyni Mehmed Bin Halil tarlas ve bir taraf bzen vakf hark ve bazen Mulla mer tarlas ve etrf- erbaas mvekkil-i merkm Hseyin Aalaryla mahdd bir kta tarlasnn snrn merkm Mehmed bozarak bir tarafdan iki ve dier bir tarafdan dahi ayak mikdr ileriye tecvz iderek ol vechle tarla- mezbrun olmikdr mahllini zabt itmi olduundan bozmu olduu snur- mezbrun tasviyesiyle mezkresinden zabt itmi olduu mahllerden keff-i yed itdirilmesi hussundan ibret bulunmu ve merkm Mehmed celb-berleh bil-muvcehe Mehmedden soruldukda mstedi-i merkmun Cemal Efendi arz- hl-i mezkrunun mnderic davsn tekrr itmi ve keyfiyyet merkm Mehmedden soruldukda mstedi-i merkmun dav- mezkresini klliyyen inkr eylemi mebn hussu mstedaya kef ve muayene ve netice-i kefin beyn olunmu karye-i mezbre muhtr ve meclis-i ihtiyr azlarndanb-tahrrat bildirildikde cevben mrd iden mazbatada merkm Mehmed mvekkil-i merkm Hseyin Aann tarla- mezkresinin snurn bozmu ve bunun heyet-i sbkas zere yaplmas in yz gur masraf tahmn olduu ir olunmu ve mel-i

30

mazbata- mezbrede merkm Mehmede tefhm olunmu ise de merkm Mehmed mazbata- mezkre melini tekzbiyle inkr sbkasnda srr iderek mahll-i mezbrun kef ve muyenesi zmnnda meclis-i ciznemizden memr taynini iltims eylemi olmala ol vechle meclis-i ciznemizden Muhbir Abdullah Efendi ve snur- tarla- mezbrun kefine memr tayin klnarak izm olunmu ve mm-ileyhmnn icr eyledikleri kefde fil-hakka merkm Mehmed mvekkil-i merkm Hseyin Aann tarla- mezkresini hudd ve snrn bozarak tarlasnn iki tarafndan ikier ayak mahlline tecavz itdiini mhede eylediklerini meclisde tarafeyn-i muvcehenin ve snurn heyet-i asliyesi zerine merkm Mehmed tarafndan tasviye itmesine ve tasviye itmedii halde ol bbda snur- mezbrun tasviyesi in tahmn olunan yz gurun merkm Mehmedden tahsliyle vekl-i mstedi-i merkm Cemal Efendiye itsna mttefikken karr virildi. Fi Temmuz 79

Konu: Alacak Davas Marz- dileridir ki dern- arzuhalde muharrer Anadolu tccarlarndan sahib-i arzuhl brahim bin Nizam Ali nm kimesne mecl