turizm endÜstrisine genel bakiŞ (Ünite 1) - erzurum atatÜrk Üniversitesi aÇikÖĞretim...

İÇ

İND

EKİL

ER

• Turizm ile İlgili Genel Kavramlar

• Bir Endüstri ve Sistem Olarak Turizmin Özellikleri

• Turizm ve Diğer Bilim Dalları Arasındaki İlişki

TURİZME GİRİŞ

HED

EFLE

R

•Bu üniteyi çalıştıktan sonra; • Turizm ve turist ile ilgili genel

kavram ve yaklaşımları açıklayabilecek,

• Turizmin ve turistin kendine has özellikleri hakkında bilgilenebilecek,

• Turizmi bir endüstri ve sistem olarak değerlendirebilecek,

• Turizm ürünü ve endüstrisinin kendine has özelliklerini öğrenebilecek,

• Turizmin diğer bilim dalları ile arasındaki ilişkiyi kavrayabileceksiniz.

GENEL TURİZM Dr. Ozan GÜLER

ÜNİTE

1

Turizme Giriş

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 2

TUR

İZM

E G

İRİŞ

Turizm ile İlgili Genel Kavramlar

Turizm Kavramı

Turist Kavramı

Bir Endüstri ve Sistem Olarak Turizmin Özellikleri

Turizm ve Diğer Bilim Dalları Arasındaki İlişki

Ekonomi

Coğrafya

İşletme

Sosyoloji

Psikoloji

Antropoloji

Tarih ve Arkeoloji

Hukuk

Mühendislik ve Mimarlık

Siyasal Bilimler

Tıp

Turizme Giriş


GİRİŞ Turizm, ekonomi içerisinde yer alan birçok endüstri ve sektörün iş yapış

şekillerini ve iş hacmini etkileyen, ekonomik, sosyal, kültürel ve çevresel girdilere

gereksinim duyan çok yönlü aktiviteler bütünüdür [1]. Bu aktiviteler o kadar çeşitli

ve bütünleşik bir hal almıştır ki geleneksel üretim fonksiyonları ve fiziksel üretim

çıktılarından farklı bir üretim sürecine sahip olan turizm, yaratmış olduğu

ekonomik etkileşimin büyüklüğü nedeniyle günümüzde birçok akademisyen ve

ekonomist tarafından “endüstri ya da sistem” olarak adlandırılmaktadır

[2,3,4,5,6,7,8]. 21. yüzyılda hızla yol alan teknolojik gelişmeler, buna bağlı olarak,

ulaşım araçlarında meydana gelen hız ve kapasite artışı, fiziki sınırların önemini

yitirmesi ve çalışanların iş hayatlarına yönelik yasal düzenlemeler sayesinde boş

zamanlarının artmasıyla seyahat etme ve turizm faaliyetlerine katılım oranları

yükselmiştir [5].

Yıllar içerisinde dünyanın en büyük endüstrisi olarak ifade edilmeye

başlanan turizm, zaman içerisinde tüm dünyada yaşanan ekonomik zorluklar

(1930 Büyük Buhran vb.), doğal felaketler, politik sorunlar ve yaşanan savaşlar

nedeniyle zaman zaman duraksamasına karşın (1939-1945 II. Dünya Savaşı vb.)

neredeyse kesintiye uğramaksızın bir büyüme göstermiştir [5]. Bilhassa 1945

yılından itibaren turizmin tüm dünyada uçuşa geçtiği söylenebilir [5]. 1950’li

yılların ortalarında tüm dünyada 25 milyon olan toplam turist sayısı, 2016 yılı

itibariyle 1 milyar 235 milyon kişiye yükselmiştir. Aynı yükseliş turizm gelirleri

açısından da gerçekleşerek 1950’li yıllara kadar 2 milyar ABD doları olan toplam

turizm geliri, 2016 yılı itibariyle yaklaşık olarak 1 trilyon 220 milyar ABD dolarına

yükselmiştir [10]. Dünya Turizm Örgütü’nün (UNWTO) 2018 Ocak ayında

yayımlanan yıllık ön sonuç raporundaki verilere göre, uluslararası turist sayısı

2017'de % 7'lik bir artışla 1,322 milyona ulaşmıştır. Bu oranın 2018'de %4, %5

artışla devam etmesi beklenmektedir [9].

Bu bölümde; büyüyen bir endüstri olan turizme genel bakış çerçevesinde

temel bilgilere yer verilmektedir. İlk olarak turizm ve turist kavramları açıklanarak,

turizm ve turistin özellikleri üzerinde durulmaktadır. Ardından turizmin bir

endüstri ve sistem olarak kendine has özelliklerine değinilmektedir. Bölüm,

turizmin diğer bilim dalları ile arasındaki ilişkilerin açıklanması ile son bulmaktadır.

TURİZM İLE İLGİLİ GENEL KAVRAMLAR Turizm Kavramı Tıpkı günümüzde olduğu gibi, insanlık tarihi boyunca insanlar, günlük hayatlarını

devam ettirdikleri yerlerden geçici süreler için başka yerlere, keşfetme ve merak

duygularıyla seyahat etmişler, bu seyahatleri sırasında konaklama, yeme-içme ve

eğlence gibi diğer ihtiyaçlarını da karşılamışlardır [4,11,12]. Peki, geçmişteki bu

insanlar yaptıkları bu yer değiştirme olayının turizm olduğu ya da kendilerinin

turist olup olmadığını biliyorlar mıydı? Turizm faaliyeti altında yer alan kavramların

çokluğu, birbirlerine yakınlığı ve turizmin öznesi olan insan davranışlarının

karmaşıklığı kabul gören tek bir turizm tanımı yapılmasını güçleştirmiştir [4]. Bir

tanımın yapılmasına yönelik çalışmalar, 19. yüzyılın sonlarında başlamış [5] ve

Turizm, ekonomi

içerisinde yer alan birçok sektörün iş yapış

şeklini ve iş hacmini etkileyen endüstriyel

bir faaliyettir.

Turizm; ekonomik, sosyal, kültürel ve çevresel girdilere

gereksinim duyan, çok yönlü aktiviteler

bütünüdür.

Turizme Giriş


zaman içerisinde ekonomik, coğrafi, sosyal, kültürel ve politik unsurların ele

alınmasıyla birlikte çeşitli tanımlar üretilmiştir [4,8,11,12]. Bu tanımlara geçmeden

önce turizm kelimesinin etimolojik (köken bilim) geçmişine göz atmak ve

kelimenin ilk çıkışından itibaren günümüzdeki anlamına nasıl kavuştuğunu

anlamak yararlı olacaktır.

Resim 1.1. Bir Turist Kampı, 1920; Florida, ABD [17]

Turizm kelimesi, günümüzde birçok insan için eğlence seyahatleri ve tatil

kavramlarını çağrıştırmaktadır. Ancak turizm kelimesinin farklı dillerden nasıl

türeyip bugünkü halini aldığı incelendiğinde, durumun oldukça farklı olduğu

görülmektedir. Turizmin tanımında olduğu gibi, bu noktada da farklı görüşler

ortaya atılmaktadır. İngilizcede hareket edilen yere dönmek koşuluyla yapılan

seyahatleri tanımlayan “tour” kelimesinin kökeninin, Latincede dönme hareketini

ifade eden “tornus” sözcüğüne dayandığı belirtilir [2,7,8]. Bir başka kaynağa göre

ise “tour” sözcüğünün, İbranicede öğrenme ve araştırma anlamına gelen “torah”

sözcüğünden türetildiği belirtilir [11]. Buna göre İbraniler uzak yerleri görmek ve

orada yaşayan insanlarının ekonomik ve sosyal durumlarını incelemek üzere

gönderdikleri kişilere turist, bu kişilerin eylemlerine de “turlamak” derlerdi. Son

olarak ise “tour” kelimesinin Fransızcada “kule” anlamına gelen “tour”

kelimesinden de türemiş olabileceği iddia edilmektedir [2,7]. Bu iddiaya göre Orta

Çağ’da, kalelerde yer alan kulelerin etrafında dolaşarak aşağıda yer alan kasabaları

ve kırsal alanı seyretmek oldukça modaydı ve zaman içerisinde bu sözcüğün

anlamının kapsadığı gezinti alanı genişlemiştir. Tur kelimesinin bugünkü anlamıyla

kullanılmasına 1700’lü yılların başında İngiltere’den Avrupa’ya yapılan yolculuklar

sırasında başlandığı bilinmektedir. Ünlü Oxford sözlüğü ise “tourism” sözcüğüne ilk

kez 1811 yılında yer vermiştir [7].

Turizmin çok sayıda yapılmış tanımı olmasına karşın, konuyla ilgilenen kişiler

ve kurumlar tarafından çok farklı tanımlar ortaya atılmıştır. İlk başlarda yapılan

tanımlar daha çok turizmin mekânsal boyutuna odaklanmıştır. Zaman içerisinde

talep açısından (turist yönünden) ve arz açısından yani turistlere hizmet veren

işletmeleri, hükümetleri ve turistlerle aynı alanı paylaşan yerli halkı içine alan

geniş kapsamlı tanımlamalar yapılmaya başlanmıştır [7]. Zaman içerisinde yapılan

tanımlara turizmin sosyal, kültürel ve çevresel boyutlarından kaynaklı eklemeler

yapılmıştır [4].

Turizm; “insanların

kişisel, iş veya meslekleriyle ilgili amaçlarla genelde yaşadıkları çevre

dışındaki ülke veya alanlara olan akımlarından

kaynaklanan sosyal, ekonomik ve kültürel olayların bütünüdür”.

Turizme Giriş


Turizmin ilk tanımını 1905 yılında ortaya atan Guyer-Feuler turizmi; “gittikçe

artan hava değişimi ve dinlenme gereksinimleri, doğa ve sanatla beslenen göz alıcı

güzellikleri tanıma isteğine; doğanın insanlara mutluluk verdiği inancına dayanan

ve özellikle ticaret ve sanayinin gelişmesi ve ulaşım araçlarının kusursuz hale

gelmelerinin bir sonucu olarak ulusların ve toplulukların birbirlerine daha çok

yaklaşmasına olanak veren modern çağa özgü bir olay” şeklinde tanımlamıştır

[4,11].

Turizm tanımlanmaya çalışılırken, turizm faaliyetinin kendine özgü unsurları

dikkate alınmaya başlamıştır. Tanımlar içerisinde seyahat, seyahat amacı,

konaklama, yer değiştirme ve sürekli kalışa dönüşmeme gibi unsurlar işlenmeye

başlanmış ve teknik bir tanım oluşturma çabasına girilmiştir. Uluslararası Bilimsel

Turizm Uzmanları Birliği (AIEST) tarafından 1980’li yıllarda yapılan tanıma göre

turizm; “insanların devamlı ikamet ettikleri, çalıştıkları ve her zamanki olağan

ihtiyaçlarını karşıladıkları yerlerin dışına seyahatleri ve buralardaki, genellikle

turizm işletmelerinin ürettiği mal ve hizmetleri talep ederek, geçici

konaklamalarından doğan olaylar ve ilişkiler bütünü”dür [11]. Dünya Turizm

Örgütü (WTO) 1994 yılında ortaya koyduğu tanım ile en yaygın kabul gören turizm

kavramını “insanların yaşadıkları yerlerden bir yıldan uzun olmamak ve

gerçekleştirilen aktivite karşılığında dinlenme, iş ve diğer amaçlarla

gerçekleştirdikleri ziyaretler veya konaklama aktiviteleri” olarak tanımlamıştır [13].

Bu tanım, turizmin yalnızca bir tatil aktivitesi olduğu algısını yok ederek, turizmin

çok çeşitli aktiviteler bütünü olduğunu ifade etmeye çalışmaktadır. Zaman

içerisinde çeşitli yazarlar bu tanımda belirtilen “diğer amaçlarla” kısmına çeşitlilik

katarak ve turizmin etkilerini göz önüne alarak yeni tanımlar geliştirmeye

çalışmışlardır.

Usta’nın 2008 yılında yaptığı tanıma göre ise turizm; “Sürekli yaşanılan yer

dışında, ticari kazanç dışı nedenlerle yapılan ve yirmi dört saati aşan veya en az bir

gecelemeden oluşan geçici seyahat ve konaklamaların ortaya çıkardığı ekonomik

ve sosyal nitelikli tüketim, olay ve ilişkiler bütünüdür” [8]. Benzer şekilde Mcintosh

ve Goeldner’de turizm tanımı içerisinde turizm paydaşlarını yerleştirme çabasına

girmiş ve turizmi; “turistleri ve ziyaretçileri etkileme ve ev sahipliği yapma

sürecinde turistler, tedarikçiler, yerel hükümetler ve yerel toplum arasındaki

etkileşimden ortaya çıkan ilişkiler ve olaylar” şeklinde tanımlamıştır [14].

Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü 2013 yılında turizm tanımını

güncelleyerek, turizm tanımının içinden geceleme yapma ve 24 saat asgari

seyahat süresi gibi şartları kaldırmıştır [15]. Buna göre turizm; “insanların kişisel, iş

veya meslekleriyle ilgili amaçlarla genelde yaşadıkları çevre dışındaki ülke veya

alanlara olan akımlarından kaynaklanan sosyal, ekonomik ve kültürel olayların

bütünüdür. Ziyaretçi olan bu kişiler, turist veya günübirlikçi, bölgede ikamet eden

veya etmeyen olarak da adlandırılabilmekte ve turizm faaliyetlerine katılan ve

turizm harcaması yapanları kapsamaktadır” [15].

Birleşmiş Milletler

Dünya Turizm Örgütü 2013 yılında turizm

tanımını güncelleyerek, turizm tanımının içinden geceleme

yapma ve 24 saat asgari seyahat süresi gibi

şartları kaldırmıştır.

Turizme Giriş


Resim 1.2. Burç Halife (Burj Khalia), 165 kat, 828 m.; Dubai [18]

Dünya Turizm Örgütü turizm tanımından hareketle bir eylemin turizm

faaliyeti içinde değerlendirilebilmesini 3 kıstasa bağlamıştır. Buna göre [14]:

Yaşanılan Çevrenin Dışına Çıkma: İkamet edilen veya çalışılan yerin dışına

seyahat edilmesi.

Seyahat Amacı: Turizm amacına uygun bir motivasyona sahip olunması ve

ziyaret edilen yerden gelir sağlanmaması.

Seyahat süresi: Gidilen yerde, alt limit belirtmeksizin en fazla 12 ay

kalınması. Yer değiştirme faaliyeti konaklamalı veya konaklamasız gerçekleşebilir.

Konaklamalar geçici olmak zorundadır.

Bir faaliyetin turizm kapsamında ele alınabilmesi için yukarıda yer alan 3

ölçüt temeldir. Endüstri olarak turizmin kendine özgü özellikleri ise şunlardır

[4,7,8,12]:

Turizmin, hem insanların çalıştıkları ve oturdukları çevrenin dışına çıkmasını

içeren dinamik bir boyutu (seyahat), hem de gittikleri yerlerdeki

faaliyetlerini içeren statik bir boyutu (konaklama) vardır.

Turizm birden fazla faaliyeti içeren bir olgudur.

Turizm ekonomik yönü olan bir olaydır.

Turizm sosyal bir olaydır.

Turizm endüstri yönü olan bir olaydır.

Turizm, müşteri tatminini gerçekleştirmek için birçok sektörün koordineli

çalışmasına ihtiyaç duyan bir olaydır.

Turist Kavramı Turizmin gittikçe öneminin artması, büyük bir endüstriye dönüşmesi, ülke

ekonomileri için öncelikli hale gelmesi ve küresel rekabet gücü elde etmede

önemli bir araç haline dönüşmesi, turizm olayı içerisinde yer alan tüm paydaşlara

açıklık getirilmesi ihtiyacını doğurmuştur [4]. Turizm faaliyetinin öznesi sayılan

insana turizm faaliyetlerini gerçekleştirirken verilen bir unvan olarak

değerlendirilebilecek olan “turist” kavramı, incelenmesi gereken kavramların

başında yer almaktadır. Çünkü turizmin ekonomik, sosyal, kültürel ve çevresel tüm

etkilerini analiz edebilmek için kimlerin turist tanımına dâhil olduğunun

belirlenmesi gerekir [4].

Dünya Turizm Örgütü

bir eylemin turizm faaliyeti olarak kabul edilmesini; yaşanılan

çevrenin dışına çıkma, seyahat amacı ve

seyahat süresi şartlarına bağlamıştır.

Turizmin ekonomik, sosyal, kültürel ve

çevresel tüm etkilerini analiz edebilmek için

kimlerin turist tanımına dâhil olduğunun

belirlenmesi gerekir.

Turizme Giriş


Modern anlamda turist sözcüğünü ilk kez kullanan (1933) F.W. Ogilvy,

turisti; “sürekli oturduğu yerden en fazla bir yıl için ayrılan ve geçici olarak gittiği

yerlerde buralarda kazanmadığı parayı harcayan kimse” şeklinde ifade etmiştir

[2,4]. Bu tanımın en can alıcı noktası “buralarda kazanmadığı parayı harcayan

kimse” ifadesidir. Bir kişinin turist olarak sayılabilmesi için yaptığı ziyaretleri gelir

elde etme amacı ile gerçekleştirmemesi gerekir“ [4]. Ogilvy’nin tanımı süre ve

ekonomik kriterlere ilişkin kısıtlar taşımakla birlikte, bireylerin konaklama

durumuna ilişkin herhangi bir ayrım yapmamaktadır. Zaman içerisinde eksikliği

göze çarpan bu husus seyahatçi kavramının oluşmasına ve bu kavramın altında

turist ve günübirlikçiler olarak iki alt kavramın yer almasına yol açmıştır. Birleşmiş

Milletler tarafından 1963 yılında Roma’da Seyahat ve Turizm Konferansı’nda

(IUOTO) ziyaretçi ve turist tanımları yeniden ele alınmıştır [8,12]. Buna göre

[1,2,4,5,8,12]:

Ziyaretçi: Devamlı ikamet ettiği ülke dışında herhangi bir ülkeyi, o ülkede

çalışma amacı dışında ziyaret eden kişidir.

Turist: Ziyaret ettiği ülkede asgari 24 saat kalan ve boş zaman

değerlendirme (eğlence, tatil, sağlık, din, spor, kültür, eğitim), iş, ailevi sebepler,

diplomatik sebepler, toplantı gibi amaçlarla en fazla bir yıl süre ile ziyaret eden

geçici ziyaretçilerdir.

Günübirlikçi: Ziyaret edilen ülkede 24 saatten az kalan ziyaretçilerdir (Deniz

ve tren seyahati yapanlar dâhil).

Yukarıda yapılan tanım, istatistiklerin tutulmasında ve sınıflandırmanın

yapılmasında uzun yıllar kullanılmıştır. Ancak Birleşmiş Milletler Dünya Turizm

Örgütü’nün 2013 yılında turizm tanımını güncelleyerek turizm faaliyeti içerisinde

yer alan turist, günübirlikçi yabancı ziyaretçi ve günübirlikçi yerli ziyaretçilerin

tümünün turizm istatistiklerine dâhil edilmesine karar vermiştir [15]. Çünkü ister

turist ister günübirlikçi (yerli-yabancı) olsun bu kişiler turizm faaliyetlerine

katılmakta ve turizm harcaması yapmaktadır. Dolayısıyla Birleşmiş Milletler Dünya

Turizm Örgütü’ne göre turist [15]: “Yaşadığı bölge içinde veya bölge dışında kişisel,

iş veya meslekleriyle ilgili amaçlarla seyahatler gerçekleştiren, sosyal, ekonomik ve

kültürel faaliyetler içerisinde bulunarak turizm aktivitelerine katılan ve turizm

harcaması yapan kişi”dir.

Resim 1.3. Japonya’nın 3 Kutsal Dağından Birisi Olan Fuji Volkanik Dağı’na Tırmanan

Turistler [19]

Dünya Turizm Örgütü

2013 yılında günübirlikçi yerli ve

yabancı ziyaretçilerin de turizm

istatistiklerine dâhil edilmesine karar

vermiştir.

Turistler, turizm

olayının yönlendiricisi, belirleyicisi, psikolojik tatmin arayan, sınırlı

kaynaklara sahip geçici konaklama yapan birer

tüketicilerdir.

Turizme Giriş


Turistler, turizm olayının yönlendiricisi, belirleyicisi, psikolojik tatmin

arayan, sınırlı kaynaklara sahip, geçici konaklama yapan tüketiciler olarak

değerlendirilebilir. Bu kapsamda turistlerin özellikleri şunlardır [8]:

Turist, turizm olayının öznesidir. Olaya doğrudan katılan ve yön veren

kişidir. Turizm hareketlerinin belirleyicisidir.

Turist, sürekli yerleşme amacı olmaksızın inanç, ailevi ilişki, sağlık, eğlenme

ve dinlenme, kültürel gereksinimler, iş ve boş zaman değerlendirmesi gibi

amaçlarla seyahat eden insandır.

Turist, mal veya hizmet üretimi ya da satışı yoluyla kazanç elde etmeyi

düşünmeyen, ekonomik anlamda tüketici olan kişidir.

Turist, psikolojik tatmin arayan, tüketici davranışları sergileyen, belirli

düzeyde harcama gücüne sahip ve zamanı kısıtlı olan kişidir.

Dünya Turizm Örgütü, turist tanımı ışığında kimlerin ziyaretçi olarak kabul

edilemeyeceklerini de belirlemiştir [15]. Buna göre aşağıda yer alan bireyler turizm

istatistiklerine kaydedilememekte ve bu nedenle ziyaretçi olarak kabul

edilememektedir [2]:

Sınırda çalışanlar

Göçebeler

Transit yolcular

Mülteciler

Silahlı kuvvet mensupları

Konsolosluk temsilcileri

Diplomatlar

Geçici ve sürekli göçmenler

BİR ENDÜSTRİ VE SİSTEM OLARAK TURİZMİN ÖZELLİKLERİ

Endüstri, bir ekonomide aynı ya da benzer mal ve hizmet üreten, bütünleşik

bir üretim kabiliyeti olarak ifade edilir [7,8]. Turizmde, tek tip mal veya hizmetten

oluşan homojen bir ürünün aksine, çok değişik mal ve hizmetlerin bileşiminden

oluşan heterojen nitelikli bir ürün üretimi söz konusudur [1,5,7]. Hatta bu

heterojen üretim ülkeden ülkeye, şehirden şehire bile farklılık gösterir [5]. Turizm;

doğa, girişimci, sermaye, emek ve teknoloji gibi üretim faktörlerini bir araya

getirerek, tüketici ihtiyaç ve isteklerine uygun şekilde üretim yapan ve bu ürünleri

turistik ürünler halinde tüketicilere sunan hizmet ağırlıklı faaliyetler bütünüdür

[15]. Buradan hareketle endüstri tanımı turizme tam olarak oturmasa da turizm

amaçlı seyahat edenler için doğrudan mal ve hizmet sunan işletmeler ile ilişkisi

bulunan işletmelerin oluşturduğu bütünleşik bir ticaret kümesi olmasından dolayı

turizm bir endüstri olarak nitelenebilir [8]. Turizm endüstrisi; üretim faktörlerini bir

araya getirerek bir yandan turistler tarafından tüketilen mal ve hizmetleri sunan

Resim 1.4. Dünya Turizm

Örgütü Resmi Logosu [20]

Turistik ürün sadece

satılan mal ve hizmetlerle sınırlı

olmayıp ziyaretçilerin seyahatleri boyunca

yaşadıkları deneyimler de turistik ürünün

önemli bir parçasıdır.

Turizme Giriş


(konaklama, ulaştırma, yeme-içme), diğer yandan da turistik ürünlerin oluşturulup

satılmasını sağlayan (tur operatörleri ve seyahat acenteleri) sektörlerden oluşan

büyük bir kümedir [3,8,11]. Buna ek olarak, turizmin diğer endüstrilerin ticaret

hacimlerine katkısı, ödemeler dengesine katkısı ve istihdam olanakları yaratması

gibi ulusal ve uluslararası düzeyde yarattığı ekonomik katkılar, ekonomistler

tarafından turizmin bir endüstri olarak adlandırılmasını sağlamaktadır [7]. Sonuç

olarak turizm endüstrisi; “Turistlerin, ikamet ettikleri yerlerden ayrılarak tekrar

aynı yere dönünceye kadar ulaştırma, konaklama, yeme-içme, eğlence ve diğer

ihtiyaçlarını karşıladıkları faaliyet alanlarının tümüdür.” şeklinde

kavramsallaştırılabilir [4].

Hizmetler endüstrisi altında da sınıflandırılabilen turizm endüstrisi, bir

sistem olarak da değerlendirilebilir [2,3,4,6,7,8]. Sistem, ortak bir amacı

gerçekleştirmek için bir araya gelen, birbirleriyle karşılıklı ilişki ve etkileşim içinde

olan elemanlar topluluğudur [7]. Ulusal ve uluslararası turizm faaliyetleri

incelendiğinde, üretici ile tüketici arasındaki ilişkileri ve tüketicilerin tatil

deneyimlerinin başarılı bir şekilde tamamlanabilmesini etkileyen birçok farklı

meslek dalı bulunmaktadır. Turizm endüstrisinin başarısı biribirinden farklı

görevleri olan sistem parçalarının başarısına ve birbirleriyle uyumuna bağlıdır. Bu

açıdan turizmi bir sistem olarak ele aldığımızda şu şekilde tanımlayabiliriz:

“Turizm, turistler, turist gönderen ve kabul eden ülkelerde (veya bölgelerde)

yaşayanlar, turistlerin gereksinimlerini karşılayan mal ve hizmetleri üreten

firmalar, hükümetler ile doğal ve insan yapısı çevrenin birbirleriyle etkileşiminden

doğan sonuçları içeren bir süreçtir.” [7]

Turizm bir sistem olarak ele alındığında beş temel unsurun var olması

gerekmektedir. Bu unsurlar şöyledir [4,7]:

En az bir turist,

Turist gönderen ülke,

Turist kabul eden ülke veya ülkeler,

Seyahat sırasında transit geçilen ülke veya ülkeler,

Turizm endüstrisini oluşturan sektörler.

Turizmin başlıca unsuru, diğer bir deyişle “öznesi” olan turistlere [10] ziyaretleri

boyunca sağlanan turistik ürünlerin nitelikleri, turizm endüstrisi ya da sistemi için

Örn

ek •İstanbul’dan Paris’e tatile gidecek bir çiftin tüm tatil

süresince en az 100 değişik meslek grubunda çalışan kişiden hizmet alması söz konusu olacaktır. Sadece uçuş sürecini düşündüğümüzde; seyahat acentesi yetkilisi, havaalanı biletleme personeli, polis, özel güvenlik, hostes, pilot, havaalanı mağaza çalışanları, gümrük memuru gibi birçok farklı meslek söz konusu olmaktadır.

Turizm; Önceden

öngörülmesi mümkün olamayan politik,

ekonomik ve çevresel koşullardan önemli

ölçüde etkilenir.

Turizme Giriş


çok büyük önem taşır. Diğer endüstri ürünlerine göre oldukça heterojen olan

turizm ürünü, hizmetler endüstrisinin de bir parçası olması nedeniyle kendine has

bir dizi özellik taşır. Turistik ürün sadece satılan mal ve hizmetlerle sınırlı olmayıp

ziyaretçilerin seyahatleri boyunca yaşadıkları deneyimler de turistik ürünün

önemli bir parçasıdır. Turistik ürününün kendine has özellikleri şu şekildedir [7]:

Turistik ürünü tüketecek olan turistler ürünün bulunduğu yere gitmek

zorundadır.

Turistik ürün, hizmet ağırlıklı olduğundan depolanamaz. Örneğin, satılamayan

bir otel odası, ertesi gün için ekonomik değerini yitirir.

Turistik ürünün içerisinde misafirperverlik, anlayış, nezaket gibi elle

tutulamayan ögeler vardır.

Turistik ürünü, diğer hizmetlerde olduğu gibi, satın almadan önce

inceleyebilmek mümkün değildir.

Turistik ürün sadece turistler tarafından değil, yerli halk tarafından da

tüketilebilir. Örneğin, lokantalar, gece kulüpleri, mağazalar her iki gruba da

hizmet verir.

Resim 1.5. Balon turu, Dilek Tepesi, Kapadokya [21]

Turizm endüstrisinin kendine has özellikleri başlıca şöyledir [4,8]:

Yüksek maliyetli yatırımlar gerektirir.

Bütün yıl, 365 gün ve günün 24 saati hizmet verilir (mevsimlik işletmeler

hariç)

Turist tercihleri sürekli bir değişim gösterir.

Turizmde üretim, pazarlama ve satışa konu olan şey çoğunlukla hizmettir.

Dolayısıyla turizm hizmet ağırlıklı bir endüstridir.

Üretilen ve tüketilen şey, çoğunlukla hizmet olduğu için kalite

standartlarının sağlanması zordur. Bu nedenle kalite kontrol sorunu vardır.

Hizmeti yoğun bir

sektör olan turizm, insan gücüne dayanır. Bu durum beraberinde kalite kontrol sorununu

getirir.

Turizme Giriş


Turizm ürünü heterojendir. Hizmet tüketimini hizmeti sunandan ayırmak

mümkün değildir. Eş zamanlı bir üretim ve tüketim söz konusudur.

Turizmde hizmet tüketimi bütüncül bir süreçtir. Bir adımdaki

memnuniyetsizlik, tüm sürecin kötü algılanmasına neden olabilir.

Turizm arzı değişkenlik gösterebilir. Her türlü müşteri profiline uygun mal

ve hizmet sunumu yapabilecek işletmeleri bulmak mümkündür.

Turizm arzının kısa dönemde artırılması çok zordur. Bir bölgenin yatak

kapasitesi ya da yeni çekiciliklere sahip olması uzun vadeli bir süreçtir.

Turizm ürününün pazarlanması fiziksel ürünlerin pazarlanmasından

farklıdır. Hizmetlerin müşteriler tarafından somut olarak

değerlendirilememesi farklı uygulamaları beraberinde getirir. Başka

tüketicilerin önceki deneyimleri bu noktada önemli bir referans olarak

değerlendirilir.

Turizm emeği yoğun bir endüstridir, büyük ölçüde insan gücüne dayanır.

Özellikle konaklama, yeme-içme ve seyahat acenteciliği sürecinde insan

gücüne çok fazla ihtiyaç duyulur.

Turizm talebi pek çok gelişmeden etkilenebilir. Önceden öngörülmesi

mümkün olamayan politik, ekonomik ve çevresel koşullar talepte büyük bir

değişiklik yaratabilir.

Dağıtım sistemi tersine işlemektedir. Bu durum, mal pazarlamasının

tersine turistin ürüne doğru hareketine sebep olur. Başka bir anlatımla,

tüketici niteliğindeki turist, turistik ürünün üretildiği yere gitmek

zorundadır.

Turistik değerler açısından dışa bağımlılık oldukça azdır. Her turistik bölge

kendi doğal, tarihi ve kültürel değerlerine sahiptir.

Turizmin ana ürünü olan hizmet soyut bir özellik taşıdığı için tüketici

konumundaki turistin duyduğu memnuniyet de çoğunlukla soyuttur.

Turizmin karmaşık

yapısının tam anlamıyla anlaşılabilmesi için

çoklu disiplinler bağlamında araştırılması

gerekmektedir.

Örn

ek •Booking.com, tripadvisor.com, tatilsepeti.com ve hrs.com gibi

online seyahat ve rezervasyon portalları sayesinde gitmek istediğiniz bir turizm işletmesi hakkında bilgi edinebilir, müşteri yorumlarını okuyabilir ve işletmelerin beğenilirlik puanlarını okuyarak tatil kararınızı şekillendirebilirsiniz.

Turizme Giriş


TURİZM VE DİĞER BİLİM DALLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ Bilim insanları turizmin çok karmaşık bir yapısı olduğunu ve tam anlamıyla

anlaşılabilmesi için çoklu disiplinler bağlamında araştırılması gerektiğini ifade

etmektedir [1]. Bu bölümde turizmin yaygın olarak ilişkide olduğu bilim alanları ile

ilişkisinin temeli ve ortak çalışma alanlarının neler olduğu üzerinde durulmaktadır.

Turizm ve Ekonomi Turizm, bireylerin boş zamanlarını ve maddi tasarruflarını nasıl

kullanacağına ilişkin bir kararla başlayan ve yatırım, tüketim, istihdam, dışsatım ve

kamu gelirleri gibi ekonomik yönleri bulunan sosyoekonomik bir olaydır [4,10].

İkinci Dünya Savaşı’nın olumsuz etkilerini üzerinden atan ülkeler başta olmak

üzere birçok ülke ekonomik kalkınmanın bir yolu olarak turizm endüstrisine ağırlık

vermiştir. Turizm; istihdama etkisi, milli gelire etkisi, ihracat kalemine etkisi,

ödemeler dengesine etkisi ve endüstriler arası çarpan etkisi gibi etkilerle ekonomi

bilimi ile yakından ilişkilidir [2,4]. Turizm ekonomisi çerçevesinde yapılan

araştırmalar, turizmin arzı, turizm talebi, turizm pazarlarında denge, turizmin

gelişmesi ve ulusal ekonomiler, turizmin parasal ve reel ekonomi üzerindeki

etkileri gibi konularla ilgilenerek turizmin geleceğine ışık tutmaya çalışır [2,4,8].

Turizm ve Coğrafya Bölgelerin, coğrafi yapı ve özelliklerini, iklim durumunu, doğal faktörleri ve

beşeri kaynakları inceleyen bir bilim dalı olan coğrafya ile bir bölge içerisinde

gelişen ve o bölgeyle çok sıkı ilişkisi olan turizm arasında yakın bir ilişki vardır

[4,10]. Bu iki bilim dalı arasındaki yoğun ilişki “turizm coğrafyası” adı altında bir alt

disiplinin gelişmesine yol açmıştır. Turizmin mekana yayılış özellikleri, bölgeler

üzerindeki etkileri, ortaya çıkan turistik alan ve bölgelerin tespiti ve

gruplandırılması, arazinin kullanım kapasitesinin belirlenmesi için ölçülerin

araştırılması ve korunması ile ilgili önlemlerin alınması coğrafyacıların turizm ile

ilgilenmelerini gerekli kılar [4,8].

Turizm ve İşletme Turizm; konaklama, yeme-içme, seyahat acenteleri, ulaştırma işletmeleri,

eğlence işletmeleri ve diğer yardımcı işletmeler ile gerçekleştirilen ve bu nedenle

işletmecilik bilimi ile yakından ilişkili bir olgudur [2,4,8]. Turizm endüstrisi altında

hizmet veren tüm sektörler ve bu sektörlerde faaliyet gösteren işletmeler,

finansman, muhasebe, üretim, satın alma, yönetim, pazarlama ve insan kaynakları

gibi işletme fonksiyonlarını başarılı bir şekilde yürütebilmek için işletmecilik

konularına vakıf olmalıdır [2,4,8]. Bu iki bilim dalı arasındaki ilişkiler “turizm

işletmeciliği” alt disiplini altında ele alınarak modern işletmecilik konularıyla ilgili

çalışmalar gerçekleştirilir [8].

Turizm; istihdama, milli

gelire, ihracata ve ödemeler dengesine katkısı ile endüstriler

arası çarpan etkisi gibi nedenlerle ekonomi bilimi ile yakından

ilişkilidir.

Turizme Giriş


Turizm ve Sosyoloji Sosyoloji bir toplum bilimi, turizm ise toplumsal bir olaydır. Turizm

aktiviteleri neticesinde farklı sosyal ve kültürel yapılara sahip olan toplumlar

birbiriyle ilişki kurar. Kişilerin yer değiştirmesi ve turizm faaliyetleri süresince

devam eden sosyal etkileşim ve bireylerarası farklı bilgi, görgü, gelenek ve kültür

düzeylerindeki etkileşim; toplumsal ahlak ve davranış kalıplarının değişmesine yol

açan sosyal bir olaydır [2,4,8]. Bu açıdan turizmin oluşumunda etkili olan

toplumsal unsurlar ve turizmin toplum üzerindeki konuları “turizm sosyolojisi”

kapsamında incelenen konulardır [4,8]. Turizm sosyolojisi, turistlerin yabancı

oldukları çevre ile sosyal ve kültürel etkileşimi ve değişimi, yerli toplumun turizmin

gelişme sürecinden nasıl etkilendiği, turistlerin bir grup içindeki ve grup halindeki

davranışları gibi konularla ilgilenir [2].

Turizm ve Psikoloji Turizm olayının öznesi olan insanın turizm faaliyetlerine katılmasındaki

temel beklenti “psikolojik tatmin”dir [4]. Bu nedenle turizm faaliyetlerini

yürütürken psikoloji bilgisi büyük önem taşımaktadır [4]. Bireylerin seyahat

etmesini etkileyen faktörler, seyahat beklentileri, seyahat sürecindeki tutum ve

davranışları, yabancılarla ilişki kurma şekilleri ve nedenleri, kalite ve memnuniyet

algıları gibi unsurlar turizmin psikoloji biliminin inceleme alanıyla ilişki içinde

olmasını gerekli kılar [2,4,8]. Bu çalışmalardan üretilen bilgiler bilhassa turistleri

tanıma, davranışlarını anlama ve işletmelerin pazarlama çabalarının etkinliğini

artırmada önemli rol oynar.

Turizm ve Antropoloji İlkel kültürlerin, kabilelerin veya toplumların hayat tarzını inceleyen, kısaca

“insan bilimi” olarak adlandırılan antropoloji, kültürel ve sosyal bir olgu olan ve

içinde bulunduğu toplumdan ayırt edilemeyen turizm ile yakından ilişkilidir [8].

Turizmin sosyoekonomik önemi fark edildikçe antropoloji konuları çalışılmaya

başlanmış ve 1970’li yıllardan itibaren turizmin ilgi alanına girmeye başlamıştır.

Antropologlar, turizmin yok olmaya yüz tutmuş kültürel gelenekleri korumasına

imkân verdiğini savunmuşlardır [10].

Turizm, Tarih ve Arkeoloji Tarih bilimi, toplumların geçmişindeki olay ve olguları yer ve zaman ilişkisi

içerisinde inceleyen bir bilim dalıdır. Neden-sonuç ilişkileri içerisinde geçmişte

gerçekleşen olayları inceleyen tarih, turizm ile yakından ilişkili bir bilim dalıdır [8].

Turizm hareketlerinin geçmişinin milattan önce 4000’li yıllara kadar uzandığı

düşünülürse, turizm araştırmaları için tarih çalışmaları özel bir yer tutar. Bununla

birlikte kazı vb. yöntemlerle ortaya çıkarılan tarihi yapıtları, kültürel, sanatsal ve

tarihsel yönden inceleyen bir bilim dalı olan arkeoloji de turizmin ana çekicilik

unsurlarını sağlaması yönünden turizmle yakın ilişkili bir bilim dalıdır [8].

Turizm barışçıl

ortamlarda, karşılıklı anlayış, hoşgörü ve

özgürlüklerin olduğu alanlarda gelişip turizm

paydaşları için fayda yaratabilir.

Örn

ek

•M.Ö. 484 - 425 tarihleri arasında yaşayan, tarihin babası olarak bilinen ünlü tarihçi ve yazar Heredot, gezilerinde gördüğü yerleri ve insanları anlatan eserler yazmıştır.

Turizme Giriş


Turizm ve Hukuk Toplumun düzenini sağlayıcı kuralları belirleyen hukuk bilimi, toplumsal

bir olgu olan turizm ile yakından ilişkilidir [2,4,8]. Ziyaretçilerin seyahat ve geçici

konaklamalarından doğan ilişkiler, olaylar ve sorunlar bir dizi yasal düzenlemeyi

zorunlu kılar [4]. Bu düzenlemeler tüketici koruma, iş hukuku, iş güvenliği, ticaret

hukuku, vergi hukuku, turizm teşvik kanunu, yabancı sermaye teşvik kanunu,

çevre kanunu, kıyı kanunu, milli parklar kanunu ve ilgili yönetmelikler kapsamında

incelenir [2,4,8].

Turizm ve Mühendislik-Mimarlık Mühendislik alanındaki gelişmeler, bilhassa da ulaşım araçlarındaki hız ve

tasarrufa ek olarak sağlanan güvenlik ve konfor turizmin bugünkü boyutlara

ulaşmasında çok önemli bir tetikleyici olmuştur [8]. Buna ek olarak, başta

konaklama işletmeleri olmak üzere turizm işletmelerinde büyük değişimler

yaratan özgün mimari tasarımlar, işletmelere hem görsellik hem de bir dizi işlevsel

özellikler kazandırmıştır [8]. Bu nedenle turizmin, gerek mühendislik gerekse de

mimarlık ile operasyonel anlamda ilişkisi oldukça önemlidir.

Resim 1.6. Yerin 155 metre altında yer alan odaları ile Sala Silvermine Hotel / İSVEÇ [22]

Turizm ve Siyasal Bilimler Küreselleşme süreci ile sınırların ortadan kalkması, seyahatlerin uluslararası

boyutlara taşınması ve turizmin dünya ekonomisi üzerinde önemli bir rekabet

unsuru haline gelmesi, ülkelerin birbirleri arasındaki ilişkileri ve siyaseti yakından

ilgilendirir hale getirmiştir [2,8]. Turizm ancak barışçıl ortamlarda, karşılıklı anlayış,

hoşgörü ve özgürlüklerin olduğu alanlarda gelişip turizm paydaşları için fayda

yaratabilir. Kişilerin turizme katılım kararları üzerindeki büyük etkisinden dolayı,

siyaset bilimi ve turizm arasındaki ilişki multidisipliner alanların araştırma konusu

haline gelmiştir [2].

Ulaşım araçlarındaki hız ve tassarrufa ek olarak sağlanan güvenlik ve

konfor, turizmin bugünkü boyutlara

ulaşmasında çok etkili olmuştur.

Turizme Giriş


Turizm ve Tıp

Turizm olayının temel çıkış noktası yer değiştirme faaliyetidir. Turistler

yaşadıkları veya çalıştıkları yerlerden ayrılarak uzak mesafelere yolculuklar yapar.

Bu yolculuklar esnasında turistler, bireysel durumlarından kaynaklı sorunlar, tatil

sırasındaki kaza ve yaralanmalar ve bulaşıcı hastalıklar gibi nedenlerden dolayı

sağlık sorunları yaşayabilirler [2,8]. Bu nedenle bireylerin turizm aktivitelerinin

sağlıklı bir şekilde gerçekleşmesi için bulunulan bölgedeki tıbbi imkanların gelişmiş

olması çok önemlidir. Buna ek olarak turistler, alternatif turizm türleri adı altında

gelişen sağlık turizmi, medikal turizm ya da termal turizm gibi farklı isimlerle

altında tedavi amaçlı kaplıca ziyareti, estetik cerrahi operasyonlar, organ nakli, diş

tedavisi, fizik tedavi ve rehabilitasyon gibi motivasyonla turist, turizm hareketine

katılmaktadır [2,8]. Her iki durum, tıp bilimi ile turizmi biribirine daha da

yaklaştırmıştır.

Örn

ek

•Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı'ndan Libya için Seyahat ve Güvenlik Uyarısı (10 Temmuz 2018)

•Libya’da yabancılara yönelik silahlı saldırı ve adam kaçırma vakalarında son dönemde artış yaşandığı görülmektedir. Bu çerçevede, vatandaşlarımızın Başkent Trablus dışında kalan bölgelere ve özellikle de ülkenin güney kesimlerine mecbur kalmadıkça seyahat etmekten imtina etmeleri tavsiye edilmektedir (http://www.mfa.gov.tr/libya-icin-seyahat-uyarisi_-10-temmuz-2018.tr.mfa).

Bir

eyse

l Etk

inlik

• Türkiye Sağlık Turizmi İstatistiklerine ulaşarak, ülkemizi sağlık sebepleri ile ziyaret eden ziyaretçi sayısı, toplam gelir, kişi başı ortalama gelir, en çok ziyaret edilen şehirler ve hastanelere ilişkin bilgileri paylaşınız.

• Bir yıl önceki dünya turizm istatistiklerine göre Türkiye'yi ziyaret eden yabancı ziyaretçi sayısı, turizm geliri ve kişi başı turist harcamalarını bulunuz. Elde ettiğiniz verilere göre Türkiye'yi rakipleriyle kıyaslayarak, genel bir değerlendirme yapınız.

• Turizmin bir bölgeye olumlu ve olumsuz etkileri neler olabileceğine yönelik 300 kelimeyi aşmayacak bir metin hazırlayınız.

2013 yılında Türkiye’ye sağlık turizmi için gelen turist sayısı 300 bin kişi, elde edilen toplam gelir

2,5 milyar ABD dolarıdır. 2023 yılı

hedefi 20-25 milyar ABD dolarıdır [16].

Turizme Giriş


Öze

t

•Turizm, ekonomi içerisinde yer alan birçok sektörün iş yapış şekillerinin ve iş hacmini etkileyen, ekonomik, sosyal, kültürel ve çevresel girdilere gereksinim duyan çok yönlü aktiviteler bütünüdür. Bu aktiviteler o kadar çeşitli ve bütünleşik bir hal almıştır ki geleneksel üretim fonksiyonları ve fiziksel üretim çıktılarından farklı bir üretim sürecine sahip olan turizm, yaratmış olduğu ekonomik etkileşimin büyüklüğü nedeniyle günümüzde birçok akademisyen ve ekonomist tarafından “endüstri ya da sistem” olarak adlandırılmaktadır.

•Turizm İle İlgili Genel Kavramlar

•Turizm kelimesi, günümüzde birçok insan için eğlence seyahatleri ve tatil kavramlarını çağrıştırmaktadır. Ancak turizm kelimesinin farklı dillerden nasıl türeyip bugünkü halini aldığı incelendiğinde, durumun oldukça farklı olduğu görülmektedir. Turizm kelimesinin “tour”,"tornus" ve "torah” sözcüklerinden türetildiği belirtilir.

•Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü 2013 yılında turizm tanımını güncelleyerek, turizm tanımının içinden geceleme yapma ve 24 saat asgari seyahat süresi gibi şartları kaldırmıştır. Buna göre turizm; insanların kişisel, iş veya meslekleriyle ilgili amaçlarla genelde yaşadıkları çevre dışındaki ülke veya alanlara olan akımlarından kaynaklanan sosyal, ekonomik ve kültürel olayların bütünüdür.

•Dolayısıyla Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü’ne göre turist: “Yaşadığı bölge içinde veya bölge dışında kişisel, iş veya meslekleriyle ilgili amaçlarla seyahatler gerçekleştiren, sosyal, ekonomik ve kültürel faaliyetler içerisinde bulunarak turizm aktivitelerine katılan ve turizm harcaması yapan kişilerdir.”

•Turizmin Özellikleri

•Turizmin ulusal ve uluslararası düzeyde yarattığı ekonomik katkılar, diğer endüstrilerin ticaret hacimlerine sağladığı katkılar, yarattığı istihdam olanakları ve ödemeler dengesine yaptığı katkılar, turizmi hizmetler endüstrisinin en önemli parçası haline getirmektedir.

•Turizm sadece bir tatil aktivitesi değil, insanların iş ve psikolojik ihtiyaçlarını karşılayan faaliyetler bileşkesidir. Gelir elde etme amacıyla turizm hareketinde bulunanlar ziyaretçi olarak sınıflandırılamaz.

•Diğer endüstri ürünlerine göre oldukça heterojen olan turizm ürünü, hizmetler endüstrisinin de bir parçası olması nedeniyle kendine has bir dizi özellik taşır. Turistik ürün sadece satılan mal ve hizmetlerle sınırlı olmayıp ziyaretçilere deneyim ve hatıra da sunar.

•Turizm, yüksek maliyetli yatırımlar gerektiren, hizmet ağırlıklı, 365 gün 24 saat hizmet veren, kalite kontrol sorunu olan, arz esnekliği kısa dönemde sıfır olan, buna karşın tüketici talep esnekliği çok yüksek olan, bulunduğu coğrafyanın sosyal, kültürel ve çevresel değerlerine bağımlı ve ziyaretçilerin tüm ihtiyaç ve isteklerini karşılama potansiyeli olan bir endüstridir.

•Turizm ve Diğer Bilim Dalları Arasindaki İlişki

•Bilim insanları turizmin çok karmaşık bir yapısı olduğunu ve tam anlamıyla anlaşılabilmesi için çoklu disiplinler bağlamında araştırılması gerektiğini ifade etmektedir. Turizmin doğrudan ve dolaylı olarak ilişkide olduğu başlıca disiplinler; ekonomi, coğrafya, işletmecilik, sosyoloji, psikoloji, antropoloji, tarih, arkeoloji, hukuk, mühendislik, mimarlık, sisyasal bilimler ve tıp olarak sayılabilir.

Turizme Giriş


DEĞERLENDİRME SORULARI

1. Turizm, üretim endüstrileri sınıflandırmasında hangi endüstri altında yer

alır?

a) Sanayi

b) Ticaret

c) Hizmet

d) Eğlence

e) Makine

2. Turizm endüstrisinin özellikleriyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi

doğrudur?

a) Turizm ürünleri ağırlıkla somuttur.

b) Talep pek çok gelişmeden etkilenebilir.

c) Duran varlık yatırım tutarı düşüktür.

d) Depolama özelliği vardır.

e) Arz kısa dönemde artırılabilir.

3. Aşağıdakilerden hangisi turizm ürününün çekiciliğini etkileyen psikolojik

unsurlardan biridir?

a) Altyapı olanakları

b) Paranın satın alma değeri

c) Doğal güzellikler

d) Kentleşme düzeyi

e) Davranış biçimleri

4. Aşağıdakilerden hangisi ziyaretçi kategorisinde yer almaz?

a) İş amaçlı ziyaretçiler

b) Spor müsabakası için gelen sporcular

c) Alışveriş yapmaya gelen ziyaretçiler

d) Diplomatlar

e) Akrabalarını ziyaret etmeye gelenler

5. Aşağıdakilerden hangisi turist ile günübirlikçi arasındaki farkı ifade

etmektedir?

a) Yapılan harcama miktarı

b) Seyahat edilen mesafe uzunluğu

c) Katılım gösterilen turizm faaliyet türü

d) Konaklama yapılan tesis türü

e) Geceleme sayısı

Turizme Giriş


6. Aşağıdakilerden hangisi turizmin sosyal yönüne yönelik bir etkidir?

a) Döviz getirisi

b) Gayri safi milli hasılaya etkisi

c) Yerli halk-turist etkileşimi

d) Altyapı iyileştirilmesi

e) İstihdam etkisi

7. Aşağıdakilerden hangisi turizmin kendine özgü özelliklerinden biri değildir?

a) Turizm ekonomik yönü olan bir olaydır.

b) Turizm endüstri yönü olan bir olaydır.

c) Turizmin, dinamik ve statik olmak üzere iki temel boyutu vardır.

d) Turizm, birçok sektörün koordineli çalışmasına ihtiyaç duyan bir

olaydır.

e) Turizmde temel motivasyon, insanların eğlenme ihtiyaçlarının

karşılanmasıdır.

8. Aşağıdakilerden hangisi turizm endüstrisinin özelliklerinden biri değildir?

a) Bütün yıl faaliyet sunulur.

b) Kalite kontrol sorunu yoktur.

c) Genellikle hizmet üretilip sunulur.

d) Tüketici tercihleri sürekli değişim gösterir.

e) Yüksek maddi duran varlık yatırımı gerektirir.

9. Bireylerin seyahat etmesini etkileyen faktörler, seyahat beklentileri ve

seyahat sürecindeki tutum ve davranışları gibi unsurlar turizmin hangi

disiplin ile etkileşimini gerektirmektedir?

a) Coğrafya

b) Antropoloji

c) Psikoloji

d) Hukuk

e) Ekonomi

10. Aşağıdakilerden hangisi ulaşım araçlarındaki hız, tasarruf, güvenlik ve

konfor gibi unsurları sağlayarak turizmin bugünkü boyutlara ulaşmasında

etkili olan bir disiplindir?

a) Mimarlık

b) Siyasal Bilimler

c) İşletme

d) Mühendislik

e) Hukuk

Cevap Anahtarı: 1.c, 2.b, 3.e, 4.d, 5.e, 6.c, 7.e, 8.b, 9.c, 10.d

Turizme Giriş


YARARLANILAN KAYNAKLAR [1]. Candela, G. & Figini, P. (2012). The Economics of Tourism Destinations (73-

130). Springer: Berlin, Heidelberg.

[2]. Dinçer, Z.M., Yozcu, S. & Gedik, S. (2015). Turizmde Temel Kavramlar. İçinde,

Editörler; Orhan AKOVA, İsmail KIZILIRMAK ve Haluk Tanrıverdi, Turizm

İşletmeciliği, Temel Kavramlar ve Uygulamalar Kitabı İçinde, Ankara: Detay

Yayıncılık.

[3]. İçöz, O. & Kozak, M. (2002). Turizm Ekonomisi, Turizmin Mikro ve Makro

Ekonomik Etkileri (2. Basım), Ankara: Turhan Kitabevi.

[4]. Kozak, N., Kozak, M. A. & Kozak, M. (2006). Genel Turizm (6. Baskı). Ankara:

Detay Yayıncılık.

[5]. Lickorish, L. J. & Jenkins, C. L. (2007). Introduction to Tourism. Routledge.

[6]. Medlik, S. (2003). Dictionary of Travel, Tourism and Hospitality. Butterworth-

Heinemann, Elsevier Science, Kent, UK.

[7]. Roney, A.S. (2011). Turizm, Bir Sistemin Analizi. Ankara: Detay Yayıncılık.

[8]. Usta, Ö. (2014). Turizm: Genel ve Yapısal Yaklaşım (4. Baskı). Ankara: Detay

Yayıncılık.

[9]. UNWTO (2018). Dünya Turizm Barometresi Raporu. 12 Temmuz 2018

tarihinde

http://cf.cdn.unwto.org/sites/all/files/pdf/unwto_barom18_01_january_ex

cerpt_hr.pdf adresinden erişildi.

[10]. UNWTO (2017). Tourism Highlights. 05 Ekim 2017 tarihinde

http://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284419029 adresinden erişildir.

[11]. Bahar, O. & Kozak, M. (2005). Küreselleşme Sürecinde Uluslararası Turizm ve

Rekabet Edebilirlik. Ankara: Detay Yayıncılık.

[12]. Hussein, T.A. & Saç, F. (2008). Genel Turizm, Gelişimi-Geleceği. Ankara:

Siyasal Yayınevi.

[13]. WTO (1995). Collection of Tourism Expenditure Statistics. 15 Haziran 2015

tarihinde

http://pub.unwto.org/WebRoot/Store/Shops/Infoshop/Products/1034/103

4-1.pdf adresinden erişildi.

[14]. McIntosh, R.W. & Goeldner, C.R. (1986). Tourism: Principles, Practices and

Philosophies, 5th ed. John Wiley & Sons, New York.

[15]. UNWTO (2013). Understanding Tourism: Basic Glossary. 19 Haziran 2015

tarihinde http://media.unwto.org/en/content/understanding-tourism-

basic-glossary adresinden erişildi.

[16]. Türsab (2014). Sağlık Turizmi Raporu 22 Haziran 2015 Tarihinde

http://www.tursab.org.tr/dosya/12186/saglikturizmiraporu_12186_548529

9.pdf adresinden erişildi.

http://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284419029

http://media.unwto.org/en/content/understanding-tourism-basic-glossary

http://media.unwto.org/en/content/understanding-tourism-basic-glossary

Turizme Giriş


[17]. Tin Can Tourists History (2018). Bir turist kampı, 1920; Florida, ABD. 10

Haziran 2018 tarihinde https://tincantourists.com/2016/02/01/tin-can-

tourists-history/ adresinden erişildi.

[18). World For Travel (2018). Burç Halife (Burj Khalia), 165 kat, 828 m.; Dubai. 11

Haziran 2018 tarihinde http://www.worldfortravel.com/2015/02/17/the-

impressive-burj-khalifa-dubai-uae/ adresinden erişildi.

[19]. Japan Times News. Japonya’nın 3 kutsal dağından birisi olan Fuji Volkanik

Dağı’na tırmanan turistler. 10 Haziran 2018 tarihinde

https://www.japantimes.co.jp/news/2013/07/08/reference/as-new-

unesco-site-fuji-set-to-beckon-to-masses/#.W4kvWCQzbIU adresinden

erişildi.

[20]. United Nations World Tourism Organization (2018). Resmi Logo. 10 Haziran

2018 tarihinde http://www2.unwto.org/ adresinden erişildi.

[21]. Uzungöltur (2018). Balon turu, Dilek Tepesi, Kapadokya. 12 Haziran tarihinde

https://uzungoltur.net/yilbasinda-turkiyede-gidilecek-yerler.html

adresinden erişildi.

[22]. Salasilvermine (2018). Yerin 155 metre altında yer alan odaları ile Sala

Silvermine Hotel. 13 Haziran tarihinde https://www.salasilvermine.com/

adresinden erişildi.

https://tincantourists.com/2016/02/01/tin-can-tourists-history/

https://tincantourists.com/2016/02/01/tin-can-tourists-history/

http://www.worldfortravel.com/2015/02/17/the-impressive-burj-khalifa-dubai-uae/

http://www.worldfortravel.com/2015/02/17/the-impressive-burj-khalifa-dubai-uae/

https://www.japantimes.co.jp/news/2013/07/08/reference/as-new-unesco-site-fuji-set-to-beckon-to-masses/#.W4kvWCQzbIU

https://www.japantimes.co.jp/news/2013/07/08/reference/as-new-unesco-site-fuji-set-to-beckon-to-masses/#.W4kvWCQzbIU

http://www2.unwto.org/

https://uzungoltur.net/yilbasinda-turkiyede-gidilecek-yerler.html

turizm endÜstrisine genel bakiŞ (Ünite 1) - erzurum atatÜrk Üniversitesi aÇikÖĞretim...

Documents