tatarlı höyük kazısı 2014 yılı Çalışmaları
TRANSCRIPT
mısoNuçmTO P m i S I 2. CİLT
T.C.KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü
İÇİNDEKİLER
Scott BRANTINC, Sevil BALTALI TIRPAN Joseph LEHNER, Nilüfer YÖNEY,Susan PENACHO, Yasemin ÖZARSLAN, Dominique LANGIS-BARSETTI
Kerkenes Dağı 2014..............................................................................................1
Şahin YILDIRIMTios-Tieion 2014 Yılı Çalışmaları........................................................................ 13
B. Yelda OLCAY UÇKAN, Gökçen Kurtuluş ÖZTAŞKINOlympos Kazısı 2014 Yılı Çalışmaları..................................................................33
A. Nejat BİLGEN, Gökhan COŞKUN, Figen ÇEVİRİCİ COŞKUNFikret ÖZBAY, Zeynep BİLGEN, Bahadır DİKMEN, Birol AKALINSemra ÇIRAKOĞLU, Fatma Çağım ÖZCAN, Asuman KURU, Zerrin ERDİNÇ
Seyitömer Höyüğü 2014 Yılı Kazısı......................................................................45
Kaan İREN, Özgün KASARDaskyleion 2014 Yılı Kazı Çalışmaları..................................................................63
Engin AKDENİZ, Aydın ERÖN2014 Yılı Akhisar-Thyateira Antik Kenti ve Hastane Höyüğü Kazısı.................... 81
Ayla SEVİM EROL, Alper Yener YAVUZ2014 Yılı Çankırı Çorakyerler Kazısı....................................................................95
S. Yücel ŞENYURT, Atakan AKÇAY, Yalçın KAMIŞOvaören 2014 Yılı Kazıları..................................................................................111
Sema DOĞAN, Ebru Fatma FINDIK, Vera BULGURLU Demre / Myra Aziz Nikolaos Kilisesi Kazı, Koruma veOnarım Çalışmaları 2014...................................................................................129
Latife SUMMERERPompeiopolis (Paflagonya) 2014 Çalışmaları.....................................................143
Francesco D'ANDRIAPhrygia Hierapolis'i (Pamukkale) 2014 Yılı Kazı ve Restorasyon Çalışmaları 157
Fatih ERHAN, F, Fatih GÜLŞENMagarsus Kazısı 2013-2015............................................................................. 175
Fatih ERHAN, F. Fatih GÜLŞENTepebağ Höyük 2014-2015 Yılı Kazı Çalışmaları 191
Abuzer KIZIL, Taylan DOĞANEuromos 2014 Yılı Çalışmaları....................................j........................................209
Turan EFE, Murat TÜRKTEKİ, Erkan FİDAN,Deniz SARI, Sinem TÜRKTEK
Küllüoba Kazıları 2014..........................................................................................233
Christopher H. ROOSEVELT, Christina LUKE, Sinan ÜNLÜSOYKaymakçı Arkeoloji Projesi: 2014 Yılı Kazı Sonuçları...........................................243
Özlem ÇEVİK, Osman VURUŞKAN, Emrah GÜNEYUlucak Höyük 2014 Yılı Kazı Çalışmaları............................................................. 269
Mehmet IŞIKLI, Mehmet Ali ÛZDEMİR2014 Yılı Ayanis Kalesi Koruma, Onarım ve Kazı Çalışmaları..............................275
Nurperi AYENGİNPrusias Ad Hypium Tiyatro Kazısı 2014 Yılı Çalışmaları..................................... 287
L. D’ALFONSO, D. CAMPANA, P. CRABTREE, H. ERGÜRER, F. FANTONE,C. FERRANDI, A. GÜREL, N. HIGHCOCK, C. KUZUCUOĞLU,A. LANARO, A. MATESSI, A. TRAMERI
Archaeological Excavations At Kınık Höyük-Niğde.Report of the Fourth Campaign (2014)................................................................ 301
Sema ATİK KORKMAZ, M. Baki DEMİRTAŞ2014 Yılı Letoon Arazi Çalışmaları Raporu.................................... 331
Nurettin ARSLAN, Beate ARSLAN, Caner BAKAN, Mehmet AYAZAssos Kazısı 2014 Yılı Çalışmaları........................................................................347
Havva İŞKAN, Şevket AKTAŞ, Süleyman BULUT, Burcu CEYLAN, Erkan DÜNDAR,Orçun ERDOĞAN, Serap ERKOÇ, Hakan KIZILTAŞ, Mustafa KOÇAK, Adrew LEPKE,Semih ORHAN, Christof SCHULER, Feyzullah ŞAHİN, Deniz VARMAZ,\Şeniz VARMAZ, Şamil YİRŞEN, Klaus ZİMMERMANN
Patara 2014 KazUari;......................................................... 363\ \•'jilif Tül TULUNAY et alii
Nif (Olympos) Dağı Araştırma ve Kazı Projesi: 2014 Yılı Kazısı...........................383
Rana ÖZBAL, Fokke CERRITSEN, Mücella ERDALKIRAN, Hadi ÖZBAL2014 Yılı Barem Höyük Kazıları ......................... ...........................................407
Armağan ERKANAL-ÖKTÜ, Nazlı ÇINARDALI- KARAASLANPanaztepe 2014 Yılı Kazıları ..................................................................... 423
Sait BAŞARAN, Gülnur KURAPEnez (Alnos) 2014 Çalışmaları.............................................................................441
Gülgün KÖROĞLU2014 Yılı Sinop Balatlar Kilisesi Kazıları.............................................................. 463
Timothy P. HARRISON, Elif DENEL, Stephen BATIUKTayinat Höyük Araştırmaları, 2014.................. i ....... 477
K. Serdar GİRGİNER, Özlem OYMAN-GİRGİNER, Hayriye AKILTatarlı Höyük Kazısı 2014 Yılı Çalışmaları..........................................................491
V. Belgin DEMİRSAR ARLIİznik Çini Fırınları Kazısı 2014 Yılı Çalışmaları....................................................507
Yaşar E. ERSOY, likan HASDAĞLI, Kozan UZUN, Cengiz ÇETİNUrla - Klazomenai Kazıları............................................................................ ......517
Roland R.R. SMITH, Esen ÖĞÜŞAphrodisias 2014................................................................................................ 541
Ayşe F. EROLFatsa İlçesi Cıngırt Kayası Kazısı 2014................................................................. 559
Erkan KONYAR, Can AVCI, Davut PAŞAYİĞİT, Armağan TAN, Hale TÜMEREski Van Şehri, Kalesi ve Höyüğü 2014 Yılı Kazı Çalışmaları............................... 573
Felix PIRSON, Martin BACHMANNPergamon 2014 Yılı Çalışmaları Raporu................................................................591
D. Burcu ERCİYAS, Mustafa N. TATBULAnadolu’da Ortaçağ Kazıları ve Komana...............................................................611
İzzet ESEN, Ahmet Cem ERKMAN, Şakir Önder ÖZKURT,Cesur PEHLEVAN, Yarenkür ALKAN
Kurutlu Kurtarma Kazısı...................................\............................................. 627
TATARLI HÖYÜK KAZISI 2014 YILI ÇALIŞMALARI
K. Serdar GİRGİN ER* Özlem OYMAN-GİRGİNER
Hayriye AKIL
7. sezonu tam am lanan Tatarlı H öyük kazısı 2014 yılı çalışm aları, 15 Tem
m uz - 31 A ralık tarihleri arasında gerçekleşm iştir1.
* Yrd. Doç. Dr. K. Serdar GİRGINER, Çukurova Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü, Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi Anabilim Dalı, 01330 Balcalı Kampusu-Sarıçam- Adana/TÜRKİYE.Arş. Gör. özlem OYMAN-GİRGINER, Çukurova Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü, Protohistorya ve önasya Arkeolojisi Anabilim Dak, 01330 Balçak Kampusu-Sançam- Adana/TÜRKİYE.öğr. Gör. Hayriye AKIL, Çukurova Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü, Klasik Arkeoloji Anabilim Dalı, 01330 Balçak Kampusu- Sarıçam-Adana/ TÜRKİYE.
1 2014 yık kazılan Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Kültür Varkklan ve Müzeler GenelMüdürlüğü'nün çalışmalarımıza aktardığı bütçeleri dışmda, Çukurova Üniversitesi Rektörlüğü Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi'nin SAY-2014-2805 proje kodlu Çukurova Üniversitesi Adına Yapılmakta Olan Tatark Höyük Kazılan Etütlük Eser Deposu ve Kazıevi Altyapısının Geliştirilmesi isimli Altyapı projesi, SBA-2014-2530 No.lu Tatark Höyük 2014 Yık Kazılan ve In- terdisipliner Araştırmalar konulu bireysel araştırma projesi ve bunun dışmda ÇÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Dekankğı'nın, Türk Tarih Kurumu ile Adana Ticaret Odası'nın maddi destekleri ile sürdürülmüştür. Çalışmalarımızın yürütülebilmesi için her türlü yardım ve desteklerini gördüğümüz Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü'ne, Rektörümüz Prof. Dr. Mustafa Kibar ile Rektör Yardımcımız Prof.Dr. Seyhan Tükel, Adana Bü- yükşehir Belediyesi Başkam Hüseyin Sözlü, Adana Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Adana Ticaret Odası Başkanı Atilla Menevşe ve Barış Topal ile Adana Arkeoloji Müzesi'ndeki meslektaşlarımıza, Fazıl Ağaçe, Ümit Ağaçe ve İbrahim Özbek'e teşekkür ederiz.Kazı ekibimizde bu bildiri özetinin yazarları dışmda, Arş. Gör. Mehmet Cevher ve İlkay Aklan, Arkeologlar M. Furkan Tufan, Cennet Deveci, Ali Adamhasan, M. Cem Fırat, Melis Aklan, Ebru Incaman, Seda Kara; Prof. Dr. Halil Çakan (BiyolojitArkeobotanik), Biyolog Salih Kavak'm dışında, Arkeoloji Bölümü öğrencilerimizden Merve Karaeraslan, Kaan Kasapan, D. Yağmur Keskin, Gülsemin Boğa, Melike Kayagil, Aslıhan Çakıroğlu, Katıma Nur Adıgüzel, Nazar Kökçü, Bossus
t Acar, M. Ali öngen, Emre Eren, A. Buğra Ateş, Ahmet Derin, Kübra Bozkurt, Begüm Gençer, \ Gülben Sırakaya, Ayçan İbrahimoğlu, Nuray Kayacı, Mert FUdrcioğlu (Gaziantep Üniv.), Ezgi
\Kilis (Gaziantep Üniv.), özge Alişan (Biyoloji) ve Mevra Çıtlık (Biyoloji), Şule H.Yiğit (Restora- tör) yer almıştır. Tüm ekibimize özverili ve başardı çalışmalarından dolayı teşekkür ederiz. Gerek arazide, gerekse kazıevi oluşturulması için yaklaşık 5,5 ay süren çalışmalarımızda Ahlat Müzesi'nden Zübeyde Kuru, Silifke Müzesi'nden İbrahim Sezen ve Adana Müzesi'nden Servet Kocaçınar temsilciliğimizi yapmıştır. Meslektaşlarımıza teşekkür ediyoruz.
491
Tatarlı Höyük, Ovalık Kilikya'nın en büyük yerleşimlerinden birisidir2. 2014 yılı çalışmalarımız höyükte üç farklı alanda toplam 17 açmada gerçek-l leşmiştir (Resim: 1). ,
2014 yılı çalışmalarımız SitadeTin doğusunda yer alan A Yapısı'na ait mekânlarda ve A Yapısı'mn güneydoğu ve batısındaki alanlarda devam etmiştir.
5u bölgedeki çalışmaların amacı, M.Ö. II. binyıllara tarihlendirdiğimiz A Yapısı'nın Erken Evresinin mimarî aşama özelliklerini tespit etmek ve bu evrenin altından gelen diğer bir yapıya ait özelliklerin belirlenmesidir. Aynca monümental bir karaktere şahip bu yapının üst kapama projesinin hayata geçirilmesi için yapı ve çevresindeki çalışmalara da ağırlık vermek önceliğimiz olmuştur. Bu amaçlarla 2014 yılında A Yapısı'mn Geç Evresi'ne göre numaralandırdığımız 11,14-16 ve 17 No.lu mekânlarında çalışılmıştır (Resim: 2). AY 188 açmasındaki çalışmalarda erken evre ve yeni gelmeye başlayan 3. yapıya ait taş temel sıralan açığa çıkmaya başlamıştır. 5u açmada yer alan 15 No.lu mekânda ele geçen pithos, kerpiç bir taban üzerine yerleştirilmiştir. Orta Tunç Çağı'na ait bu pithostan çok sayıda karbonlaşmış tohum elde edilmiştir. Bu karbonlaşmış bitki kalıntılarının incelenmesi sonucu yoğun olarak buğdaygiller familyasına ait tohumların yanı sıra kökboyasıgiller familyasına ait örnekler de tespit edilmiştir. Buğdaygiller familyasında arpa ve çim türlerinin hâkim olduğu görülmüştür. Bugüne kadar yapılan arkeobotanik çalışmalar sonucunda arpanın kültüre alındığı tespit edilmiş, bunun dışmda kökboya- sıgil tohumlarının ise Tatarlı Höyüğün M.Ö. II. Binyıl yerleşimlerinde tekstil ile ilgili önemli veriler olduğu düşünülmüştür. Ele geçen bu karbonlaşmış örnekler C14 analizleri için laboratuvarlara gönderilmiştir3.
AY 189 açması kompleks yapmın kuzeyinde yer almaktadır. 2014 yılında 12 ve 13 No.lu mekânlarında çalışılmıştır. 12 No.lu mekânda ortadan geçen ve güneye, 8 No.lu mekâna doğru meyil yapan bir su kanalı tespit edilmiştir. Su kanalının tabammn taş döşeli olduğu görülmüştür. 13 No.lu mekânda yine 3. yapıya ait taş temel sırası tespit edilmiştir. AZ-188 açmasmda yer alan 18
2 ’Aynca bkz: Girginer,K.S.-Uygur,H. 2014:269 vd.3 Arkeobotanik çalışmalarımıza yürüten Çukurova Üniversitesi Biyoloji Bölümü'nden Prof. Dr.
Halil Çakan ve ekibine teşekkür ediyoruz.
492 L s « . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
No.lu mekândaki çalışmalarda da Erken Evre ve 3. yapıyla ilgili veriler tespit edilmiştir (Resim: 3).
A Yapısının güneyinde AZ-189 açması sınırları içinde yer alan 9 No.lu mekân içinde açığa çıkarılan doğu-batı uzantılı duvarın kuzey-gtiney yönünde dönüş yaparak devam ettiği anlaşılmıştır.
BA 188 açmasmdaysa 20 No.lu mekânda çalışılmıştır. Mekânın ortasında kuzey-gtiney uzantılı 3. yapıya ait bir duvar açığa çıkartılmıştır. Bu açmada devetüyü renkte astar ve perdahlı içe dönük basit ağız kenarlı kâseler, yatay kulplu yayvan çanaklara ait parçalar, gözlü testi parçası ve yatay bantlar arasında dalgalı hatlar ve çapraz bantlarla bezeli devetüyü astar ve perdahlı çömlek OTÇ'na tarihlendirilen buluntular arasmdadır (Resim: 4).
BA 189 açmasmda ise 19 No.lu mekândaki çalışmalarda Erken Evreye ait taş temel sıralan ve sıkıştırılmış toprak taban içine oturtulmuş OTÇ'na ait bir pithos ele geçirilmiştir.
2007 yılmdan itibaren süregelen A yapısındaki çalışmalar bu yıl tamamlanmış ve yapının planı tamamen açığa çıkarılmıştır. Bu süreçte A yapısı ça- lışmalannda ve yakın çevresinde, kutsal içerikli malzemelerin yam sıra bulla4, damga ve silindir mühürlerin5 de bulunmuş olması, aynca ana girişlerinin önünde libasyon amaçlı da kullanıldığını düşündüğümüz kuyunun tespit edilmesi6 vb gibi diğer özellikler yapılarımızın kutsal işlevli yapılar, yani üst üste belki de 3 tapınağın olduğu konusundaki düşüncelerimizi arttırmıştır (Resim: 5)7.
Tatarlı Höyük Sitadeli'nin güneydoğusunda yer alan BA-190 açmasındaki çalışmalarda başlıca amaç A Yapışırım güneydoğu cephesinin açığa çıkarılması ve bununla birlikte A Yapısı'nın güneyindeki eğimli alandaki teraslamanın araştırılmasıdır. Buradaki çalışmalarda alanın kuzeydoğu köşesinde yarısı kesitte kalan Hellenistik ila Dönemine ait bir çöp çukuru tespit edilmiştir.
Devam eden çalışmalarda açmanın doğusunda açığa çıkarılan bir taş temelle ilişkili sıkıştırılmış toprak taban üzerinden ele geçen seramikler arasın
4 V Ünal,A.-Girgmer/K.S. 2010:275 vd.5 ’Girginer,K.S.-Collon/D. 2014:59vd.6 Çirgmer,K.S.-Girginer-Oyxnan,Ö. vd. 2015:434.7 Ayncabkz: Gates,M.-H. 2011:404.
493
da OTÇ'nın ilk çeyreğine tarihlenen Suriye-Kilikya boyalı grubundan keskim karınlı küçük çanaklar, pedestal kaideler, düz dipli yayvan çanaklar boyalı ve yalın formlarıyla karşımıza çıkmaktadır8 (Resim: 6).
A yapışırım batısında bulunan AZ-186 açmasında ilk kez 2014 yılındaki lışmalar başlamıştır. Bu alanda yapılan çalışmaların temel amacı, açmanın güneyinde yer alan ve 2013 yılında çalışılan BA-186 açmasındaki yapılar« ilişkisinin açığa çıkarılması ve yine 2014 yılında çalışılmaya başlanan açmal mn kuzeyinde yer alan AY-186 açması ile birlikte ilerleyerek geniş bir alandj Hellenistik Dönem mimarîsinin anlaşılmasını sağlamaktır.
Yapılan çalışmalar sonucunda kuzey-gtiney doğrultulu düzenli hat verem duvara ait bir taş sırası açığa çıkarılmıştır. Devam eden çalışmalarda açığa! çıkarılan bu taş sırasının takibi yapılmış ve Hellenistik mimarînin ilk evresilB ait bir duvar parçası olduğu anlaşılmıştır.
Alanda 11-111/ c-e plankarelerinde yoğun bir buluntu topluluğu ele geçmişi tir. Buluntular arasmda minyatür el baltaları, pişmiş toprak ağırlık ve ağırşala lar, demir ve bronz parçalar ile bıçak bulunmaktadır. Buluntuların herhangi bir mimarî öge ile ilişkisinin olmaması, bu alanın mekânlar arasmda bir avlu veya ortak kullanım alanı olduğunu düşündürmektedir.
Devam eden çalışmalar da çift sıra örgüye sahip kuzeydoğu-güneyba» uzantılı, düzenli hat veren bir taş sırası açığa çıkarılmıştır. Bu iki taş sırası] arasmda yer alan seramik ve çakıl döşeli taban, açığa çıkarılan bu taş sırala! nnın iki yapı arasındaki geçişi sağlayan bir nevi sokak olabileceğini düşünl dürmüştür.
Alanda yapılan çalışmalarda çok sayıda Hellenistik Döneme ait seram« parçalarının yanı sıra iki adet balık tabağı9, 1 adet Doğu Sigillata A grubuna! ait Samaria buluntularına göre Form 1 olarak bilinen İçe Dönük Ağızlı Sığ Tabak10 ve 1 adet kandil açığa çıkarılmıştır. Bunun dışmda bir adet de bu tabak« ya ait olmayan prehistorik mühür ele geçmiştir (Resim: 7).
8 Krş: Goldman,H. 1956: fig. 287,290,292; GaıstaneJ. 1953: fig.143-144; Heinz,M. 1992: Tafl 72.9 Balık Tabaklan için bkz. Crowfoot,J.W.-Crowfobt, G.M. vd. 1957, 262, fig. 54,1-20; Jones,Fj!
1950, fig. 178,23.¡v 10 İçe Dönük Ağızlı Tabaklar için bkz: GunnewegJ- Perlman,I. vd. 1983,96; Crowfoot, J.W. - Crow3
foot, G. M. vd, age, 309, fig,73,1-14; Hayes,J.W. 1985,14-16, lev. % 7-12; Waag&F.O.1948,18, levs! \ IV; Jones, age, 232, no. 258, fig. 136,188; Slane,K.W. 1997,288-297, lev.7-12.
494
AZ 186 açması ile bitişik olan AY 186 açmasında da 2 evreli Hellenistik Dönem mimarîsi takip edilmiştir ve büyük kısmı tahrip olmuş sıkıştırılmış toprak taban açığa çıkarılmıştır. Hellenistik Döneme ait duvarlarm altından Orta Demir Çağı'na ait Emzikli Testi bulunmuştur (Resim: 8).
Açmanın güney ve kuzeyinde yer alan BA-186, AY-186 ve AZ 186 açmalarında gerek bu yıl, gerekse daha önceki yıllarda açığa çıkarılan mekânları göz önüne alacak olursak bu alanı Hellenistik Döneme ait kompleks bir yapı olarak düşünmek gerekecektir.
2007-2013 yılları arasmda Sitadel sur sistemleri, taş döşemeli ve rampalı yol ve A Yapısı kompleksinde çalışılmış ve bu alanların plan ve amaç değiştirerek M.Ö. II. Binyıl, Orta Demir Çağı ve Hellenistik dönemlerde kullanılmış olduğu görülmüştür. Özellikle Hellenistik dönem çukurlarının tahribatı bu alanlarda sağlıklı bir stratigrafi almamızı zorlaştırmıştır. İşte bu nedenle, A Yapısının batısmdaki çalışmalar Sitadel stratigrafisindeki sorunların çözümünde önem arz etmektedir ve 2015 yılı çalışmaları da bu alanlarda yoğunlaşacaktır.
Sitadelin doğusunda, taş döşemeli yolun çevresinde 2014 yılı çalışmalarında AR 187, AS 187 ve AR 188 açmalarında çalışılmıştır. Bu anıtsal kutsal yolun kuzeyinde kule yapısı olması gereken sistemin batısmdaki çalışmalarda bir mekân tespit edilmiştir.
Bu alandaki mimarî oluşumu Demir Çağı ve Hellenistik dönem eklentileriyle izlemek mümkündür. Ancak daha erken dönemlerdeki mimarîyi araştırmak sınırlı alanlarda mümkün olabilmiştir. Çalışılan dar alanda, GTÇ H'ye tarihlenen ve Tatarlı Höyüğün Kıbrıs bağlantısını ortaya koyan White Slip II çanağına ait lades biçimli bir kulp bulunmaktadır. Aynı plankarelerde yapılan derinleşme çalışmalarında OTÇ'nın geç safhasına ait boğa ritonuna ait parçalar ve bir de işaretli bir pithos parçası ele geçmiştir (Resim: 9).
Daha önceki yıllardaki çalışmalarımızda da OTÇ ve GTÇ'na ait bu tür -işaretlerin çömleklerin kulpları üzerinde veyaVpithoslann genelde ağız kenarlarının iç taraflarında, bir örnekte de dış yüzbyinde bulunduğumu tespit edilmıktir. Bu işaretlerin ne anlama geldiği ve işlevi konusundaki çalışmalarımız devam etmekte birlikte, bunların kutsal nitelikli oldukları görüşü ağır basmaktadır.
495
AR 188 açmasında aym alandaki derinleşme çalışmalarımız içinde de yuvarlak formda taşlarla çevrili bir alan tespit edilmiştir. Bu alanda hayvan kemikleriyle birlikte OTÇ'na ait yonca ağızlı iki testicik ele geçmiştir (Resim: 10).
AR 188 ve AS 187 açmaları içinde kalan bu kutsal yolun belki de kulesi olabilecek anıtsal bir yapının ortaya çıkarılması da 2014 yılı çalışmalarının önemli konulanndandır (Resim: 11).
2014 yılında son çalışma alanımız Sitadel'in batısında yer alan sur açmalarıdır. AV 172-173 ile AZ 174 ve BA 174 açmalarında sur sisteminin takibi amaçlanmış ve yapılan çalışmalar neticesinde Tatarlı Höyük Sitadel surunun testere dişi sistemiyle inşa edildiği anlaşılmıştır. (Resim: 12).
Sur sisteminin bulunduğu alanlar özellikle Hellenistik dönemde çöp çukurlarıyla oldukça tahrip edilmiştir. Bu tahribatın yarımda yakın çevresinde Hellenistik dönem özellikle de atölye mekânlarını bulmak mümkün olmaktadır.
2014 yılında arazi çalışmalarımızın dışında, altyapı çalışmalarına da hız verilmiştir. Üniversitemiz tarafından bir altyapı projesiyle Höyüğün yaklaşık 5 km güneyinde yer alan Mustafabeyli Mahallesi sınırlarında yer alan bir alana kazıevi için çok sayıda konteynır alınmıştır. Bu konteynırlann içinde etüdlük eser deposu, yatakhaneler, Kazı Başkanlığı birimi, yemekhane ve çok amaçlı salonlar yer almaktadır (Resim: 13).
DEĞERLENDİRME VE SONUÇ
2007 yılından bu yana çalışmalarına öncelik verdiğimiz A yapısı çalışmaları bu sene itibariyle sonlanmıştır. Bugüne kadar iki evresiyle tespit ettiğimiz bu yapının 13 ve 18 No.lu mekânlarında bu yıl açığa çıkarılan duvarlar yapının altında bir üçüncü evrenin varlığım ortaya koymuştur. Yapı ve çevresinden ele geçen buluntularla tapmak olarak değerlendirdiğimiz bu yapının üst örtü projesinin hazırlanarak koruma altına alınması ^nümüzdeki yıllarda önceliğimiz olacaktır.
2014 yılında ağırlıklı olarak Hellenistik dönem tabakalarında çalışılmış ve bu döneme ait 2 evreli bir yerleşim tespit edilmiştir (Resim: 14). Mekânlar
\ 496............... ..............................................
arasında açığa çıkarılan sokak ve çevresinde yer alan mekânlar, içlerindeki
ocaklar ve diğer buluntular dikkate alındığında domestik yaşama dair izler görülebilir. Daha sınırlı alanlarda çalıştığımız GTÇ tabakalarında ise Tatarlı
Höyük'ün Kıbrıs bağlantılarının devam ettiğini gösteren buluntular karşımı
za çıkmıştır. Önceki yıllardaki çalışmalarımızda höyükteki en erken Kıbrıs bağlantısının White Painted Pendant Line Style bir parçayla OTÇ'nda başladığı
nı belirlemiştik11. OTÇ'nda ayrıca bölge yerleşimlerinde karşımıza çıkan Su- riye-Kilikya boyalılarına ait parçalar bu sene ağırlıklı olarak pedestal kaideli
formlarıyla karşımıza çıkmıştır. Bunların yanında gözlü testi parçaları yine bu gruba ait seramikler arasındadır.
2014 kazı sezonu alt yapı çalışmaları açısından da verimli geçmiştir. Çukurova Üniversitesi alt yapı projesiyle alımı tamamlanan 23 adet değişik birim
lere ait konteyner, üniversitemiz adma tahsisli alana yerleştirilmiştir, önü
müzdeki yıl alt yapıyla ilgili diğer çalışmaların da tamamlanarak Tatarlı Höyük Kazı Evi Kompleksinin (Çukurova Üniversitesi Tatarlı Höyük Kazılan
ve Bilimsel Araştırma Kompleksi: ÇÜ-BAK) tamamlanması planlanmaktadır.
BİBLİYOGRAFYA
CROWFOOT,J.W.-CROWFOOT,G.M. vd. 1957: The Objects from Samaria, Sa-
maria-Sebaste III, London.
GARSTANG, J. 1953: Prehistoric Mersin, Yümük Tepe in Southern Turkey, Ox
ford.
GATES,M.-H. 2011: "Southern and Southeastern Anatolia in the Late Bron
ze Age", The Oxford Handbook o f Ancient Anatolia 10,000-323 B.C.E., (Eds:
S.R.Steadman-G. McMahon), Oxford, 293-412.
GIRGINER,K.S.-COLLON,D. 2014: "Cylinder and Stamp Seals from Tatarlı
Höyük", AS 6 4 ,59-72.
GİRGİNER,K.S.-GİRGÎNER-OYMAN,Ö. vd. 2015: "20İ3 Yılı Tatarlı Höyük
Ka&sı", 36. KST 2, Ankara, 431-446. V____________________________11 Girgmer-Oyman,ö. Baskıda.
497
GİRGİNER-OYMAN/Ö. Baskıda: "A White Painted Pendant Line Style Jug Fragment from Tatarlı Höyük", Fs. M.H. and G Gates, Ugarit Verlag.
GÍRGÍNER,K.S.-UYGUR,H. 2014: Toros ve Amanoslann Gölgesinde Kültürlerin¿ Buluştuğu Nokta, Kilikya, Homer Kitabevi, İstanbul.
GOLDMAN,H. 1956: Excavations at Gözlü Kule, Tarsus, From the Neolithic through the Bronze Age, Vol: II (Text-Plates), Princeton.
GUNNEWEGJ.-PERLMAN,I. vd. 1983: The Provenience, Typology and Chrono- logy o f Eastern Terra Sigillata, Qedem 17, Jerusalem.
HAYESJ.W. 1985: Atlante Dele Forme Ceramiche II, Cerámica Fine Romana Nel- becino Mediterráneo, Roma.
HEINZ,M. 1992: Tell Atchana/Alalakh Die Schichten VII-XVII, AOAT 41, (Eds: K.Bergerhof-M. Dietrich vd.), Neukirchen-Vluyn.
JONES,F.F. 1950: Excavations at Gözlükule, Tarsus: The Hellenistic and Roman Periods, Vol.I, Princeton.
SLANE,K.W. 1997: The Hellenistic and Roman Pottery: The Fine Wares, Tell Anafa II, Journal of Roman Archaeology, Supplementary Series 10, vol. II, Ann Arbor.
ÜNAL,A.-GİRGİNER,K.S. 2010: "Tatarlı Höyük Kazılarında Bulunan 'Anadolu Hiyeroglifim Damga Mühür Baskısı", Veysel Donbaz'a Sunulan Yazılar, DUB.SAR E.DUB.BA.A, (Ed: Ş.Dönmez), İstanbul, 275-281.
W AA GE,F.0.1934: Antioch on the Orantes I. The Excavations o f1932, Princeton.
Resim 1: Tatarlı Höyük 2014 yılı vaziyet plam.
Resim 2: Tatarlı Höyük Sitadeli'nin doğusunda yer alan A Yapısı'run Erken ve Geç Evre mekânları.
I. Evre / Erken Evre
\II. Eviîb / Geç Evre
AY 188
499
Resim 3: A Yapısı 13 ve 18 No.lu mekânlarda görülen 3. Evre duvarı ve 12 No.lu mekânda açığa çıkarılan su kanalı.
Reâim 4: A Yapısı 9 ve 20 No.lu mekânlarda açığa çıkarılan 3. yapıya ait duvar ve 20 No.lu mekândan ele geçen OTÇ çömleği.
Resim 5: 2014 kazı sezonu sonunda Tatarlı Höyük Sitadeli'nin doğusunda yer alan A Yapısı'nın hava fotoğrafı.
Resim 6: OTÇ’nın başlarına ait Suriye- Kilikya boyalı seramikleri.
Resim 7: A Yapısı'nın batısında açığa çıkarılan Hellenistik Dönem mimarîsi ve bu alan' dan ele geçen Hellenistik Dönem tabak ve figürinleri.
Resim 8: batısında Hellenistik Dönem Mimarisi ve son evre duvarının al tíñele geçen Demir Çağı emzikli testisi.
AY 186 (Hellenistik Dönem)
ORTA DEMİR ÇAĞI
502
Resim 9: Sitadel'in doğusunda açığa çıkarılan taş döşemeli yol ve çevresinden ele geçen GTÇ II, White Slip II çanağına ait lades biçimli kulp, OTÇ'run geç safhasına ait boğa ritonu parçası ve işaretli pithos ağız parçası.
nam
Resim 10: OTÇ'na ait iki adet yonca ağızlı testicik.
Resim 12: Tatarlı Höyük Sitadel surları.
R esim l3: Çukurova Üniversitesi Tatarlı Höyük Kazılan ve Bilimsel Araştırmalar Kompleksi (ÇÜ-BAK).
505