tài liệu hướng dẫn thực hành tốt 5s

BỘ CỒNG THƯƠNG

DỰ ÁN NÂNG CAO NĂNG SUẤT VÀ CHẤT LƯỢNG

SẢN PHẨM, HÀNG HÓA NGÀNH CÔNG NGHIỆP

Tài liệu hướng dẫn thực hành tốt 5S

NGÀNH: THÉP

NỘI DUNG

• Khái niệm 5S• Lợi ích của 5S• Các nguyên tắc 5S

I. Giới thiệu về 5S

• Bước 1: Chuẩn bị

• Bước 2: Đào tạo

• Bước 3: Phát động và quảng bá• Bước 4: Thực hiện Sàng lọc – Sắp xếp – Sạch sẽ

• Bước 5: Thực hiện Săn sóc• Bước 6: Thực hiện Sẵn sàng

II. Các bước triển khai 5S

III. Một số hình ảnh thực hiện 5S

IV. Các yếu tố để thực hiện 5S thành công

I. GIỚI THIỆU VỀ 5S

5S là: Seiri (Sàng lọc), Seiton (Sắp xếp), Seiso (Sạch sẽ), Seiketsu (Săn sóc –

Tiêu chuẩn hóa), Shitsuke (Sẵn sàng)

Tạo ra một nơi làm việc An toàn - Sạch sẽ - Gọn gàng - Hợp lý Góp phần nâng cao năng suất và đảm bảo chất lượng sản phẩm, giao hàng

đúng hạn

Nâng cao giá trị và hình ảnh của Công ty

5S là gì?

Lợi ích của 5S

Ví dụ 5S: treo khẩu hiệu là làm 5S

Ví dụ 5S: Kẻ vạch, phân khu vực là làm 5S

Ví dụ 5S: Tuyên truyền về 5S tại bảng tin là làm 5S

I. GIỚI THIỆU VỀ 5S

TT Nguyên tắc 5S Nội dung

S1 Sàng lọc Loại bỏ các vật dụng không cần thiết

S2 Sắp xếp Sắp xếp vật dụng một cách trật tự, gọn gàng, tuân

theo nguyên tắc sắp xếp đảm bảo dễ thấy, dễ lấy

S3 Sạch sẽ Vệ sinh hàng ngày, luôn giữ khu vực làm việc sạch

sẽ, thu dọn chất thải phát sinh sau mỗi ca làm việc

S4 Săn sóc Duy trì thực hiện 3S trên bằng cách: Tiêu chuẩn hóa,

tổ chức đánh giá thực hiện định kỳ, đột xuất 5S

S5 Sẵn sàng Thiết lập chế độ tuyên dương, khen thưởng, đào tạo,

tuyên truyền và phát động phong trào cải tiến nhằm

tạo thói quen, ý thức thực hiện 5S mọi nơi, mọi lúc.

Các nguyên tắc 5S

S1 - SÀNG LỌC

Sàng lọc là loại bỏ những thứ không cần thiết ra khỏi khu vực làmviệc, nhằm: Tăng không gian, diện tích, tạo môi trường làm việc an toàn hơn, giảm thời gian tìm kiếm

Có thể

cần

Khôngcần

thiết

Công cụ, dụng cụ, vật

tư… tại nơi

làm việc

Vứt bỏ, bán phế liệu SẮP XẾP

Cần

thiết

Gắn thẻ đỏ

Công cụ trong sàng lọc

1. Phiếu sàng lọc đồ vật

2. Thẻ đỏ

Sử dụng thẻ đỏ

Đầu tháng, dán “Thẻ đỏ” lênđồ vật;- Nếu đồ vật đó được sử

dụng đến trong tháng thì bỏ“thẻ đỏ” của nó đi;

- Cuối tháng, xác định xemcác đồ vật còn có “thẻ đỏ”còn cần thiết nữa haykhông

Phiếu sàng lọc dùng để kiểm kê và xác định

giá trị sử dụng của đồ vật

S2 - SẮP XẾP

Bố trí sắp xếp các đồ vật cần

thiết theo trật tự thích hợp saocho có thể dễ dàng chọn lựa

chúng khi cần

Dễ thấy

Dễ lấy

Dễ kiểm traDễ trả lại vị trí đúng

Nếu chỉ đảm bảo 3 chữ dễ đầu, mà không Dễ trả lại, thì sẽ

KHÔNG duy trì được 5S

SẮP XẾP

NGUYÊN TẮC SẮP XẾP

Nguyên tắc 3F

Fixed Location – Định

vị: Đồ vật có vị trí cụ

thể, rõ ràng

Fixed Items – Định

danh: Có đủ chỗ chomọi thứ cần thiết; mỗi

thứ đều có biển tên.

Fixed Quantity – Định lượng: Để đồ vật với số lượng vừa đủ

đáp ứng công việc (không để thừa)

S3 - SẠCH SẼ

Sạch sẽ là lau chùi, làm sạch máy móc, dụng cụ, nền xưởng,…. đồng thời tìm và loại bỏ các nguyên nhân, nguồn gốc gâybẩn;

Kiểm tra máy móc thiết bị kịp thời phát hiện bất thường.

Chú ý: S3 không chỉ là quét dọn, vệ sinh, mà S3 có 2 ý: làmsạch và; phát hiện bất thường, tìm ra nguyên nhân gây bẩn.

Tìm nguyên nhân, nguồn gốc gây

bẩn

Loại bỏ các nguyên nhân, nguồn gốc

gây bẩn

Lau chùi/Làm sạch nhưng vẫn tăng

cường tìm, loại bỏ các nguyên nhân,

nguồn gốc gây bẩn

Phân công trách nhiệm cụ thể chotừng khu vực

Thiết lập chuẩn về làm sạch

Giữ đúng thời lượng làm công tácLau chùi/Làm sạch

Luôn bắt đầu công tác Lauchùi/Làm sạch cùng một thời điểm

Các bước tiến hành

Điều kiện để tiến hànhhiệu quả

S4 - SĂN SÓC (TIÊU CHUẨN HÓA)

SĂN SÓC là duy trì nơi làm việc

của mình sao cho năng suất và thuận

lợi bằng cách lặp đi lặp lại các hoạt

động SÀNG LỌC – SẮP XẾP –

SẠCH SẼ

Tiêu chuẩn hóa Sàng lọc – sắp xếp –

sạch sẽ tại từng khu vực

Tiêu chuẩn hóa công việc bằng cáchthành lập những quy trình chuẩn

Xây dựng hướng dẫn vệ sinh, kiểm

tra thiết bị hàng ngày

Kiểm tra đánh giá kết quả 5S hàngngày, hàng tuần.

Hướng dẫn công việc

SẴN SÀNG

1. Đi làm đúng giờ, thực hiện tốt các nội qui làm việc, nội qui antoàn, tiêu chuẩn vệ sinh, tiêu chuẩn 5S tại nơi làm việc;

2. Đào tạo, hướng dẫn người mới và nhắc nhở những người cũthực hiện các nội quy về vệ sinh- ngăn nắp – an toàn.

3. Luôn nhắc nhở nhau thực hiện, giữ gìn nơi làm việc sạch sẽvà gọn gàng

4. Phát động phong trào cải tiến

5. Giới thiệu rộng rãi các kết quả cải tiến

6. Thông báo kết quả chấm điểm 5S hàng tuần, hàng thángtrên bảng tin 5S

7. Lãnh đạo cùng giải quyết các vấn đề 5S với nhân viên;8. Tuyên dương, khen thưởng cá nhân và tập thể thực hiện

tốt 5S.

NỘI DUNG

• Bước 1: Chuẩn bị

• Bước 2: Đào tạo

• Bước 3: Phát động và quảng bá• Bước 4: Thực hiện Sàng lọc – Sắp xếp – Sạch sẽ

• Bước 5: Thực hiện Săn sóc• Bước 6: Thực hiện Sẵn sàng

II. Các bước triển khai 5S

III. Một số hình ảnh thực hiện 5S

IV. Các yếu tố để thực hiện 5S thành công

II. CÁC BƯỚC TRIỂN KHAI

B1. Chuẩn bị

B3. Phát động

B4. Thực hiện S1, S2, S3

B2. Đào tạo

B5. Thực hiện S4 Ví dụ: Đánh giá tuần, tháng (đặt mục tiêu 3S hoặc chấm điểm)

B6. Thực hiện S5



Bước 1 – Chuẩn bị

Hoạt động chính: Thành lập Ban 5S của Công ty: Ban 5S thường bao gồm: (1) Trưởng ban 5S,

(2) Phó ban 5S, (3) Thư ký 5S, (4) Thành viên ban 5S gồm tổ trưởng các tổ 5S.Vị trí Nhiệm vụ

Trưởng ban 5S (Nêngiám đốc kiêmnhiệm)

1) Đề xuất các mục tiêu 5S trình giám đốc phê duyệt

2) Chỉ đạo thực hiện các mục tiêu 5S3) Chủ trì các cuộc họp báo cáo, đánh giá định kỳ

4) Theo dõi việc thực hiện các đề xuất cải tiến

Phó ban 5S 1) Thu thập và đề xuất các ý tưởng cải tiế

2) Hướng dẫn thực hiện các cải tiến 5S tại bộ phận

3) Theo dõi việc thực hiện các cải tiến 5S tại bộ phận

Thư ký ban 5S 1) Tổng kết tình hình thực hiện 5S của Công ty định kỳ (tuần, tháng, quý), tổng kết các ý kiến

nhận xét, góp ý một cách khách quan.2) Thường xuyên quan sát, phát hiện những vị trí chưa phù hợp về 5S và chụp lại làm bằng

chứng, lưu trong hồ sơ triển khai 5S và dán trên bảng tin 5S. Sau thời gian cải tiến, chụp lại ảnh

và dán cạnh ảnh trước cải tiến để so sánh hiệu quả.

3) Cập nhật bảng tin

Thành viên ban 5S (2 thành viên/1 bộ

phận – 1 trưởng tiểu

ban, 1 phó tiểu ban)

1) Triển khai hoạt động 5S, hoạt động cải tiến tại bộ phận của mình2) Phân công, nhắc nhở, đôn đốc cán bộ công nhân viên bộ phận mình thực hiện tốt 5S3) Đánh giá 5S nội bộ trong bộ phận

Thành lập ban 5S tại phân xưởng thí điểmGồm Quản đốc PX và các tổ trưởng

Thành lập ban 5S toàn công ty (Quản đốccác phân xưởng là ủy viên)


1. Thành lập ban 5S cấp công ty và cấp phân xưởng: Cần có sự tham gia của các tổ trưởng, trưởng ca



Xác định phạm vi thực hiện 5S:Tùy thuộc vào khả năng bố trí sản xuất, nguồn nhân sự có sẵn, Công ty cóthể tiến hành thực hiện 5S trên toàn Công ty hoặc thí điểm trước tại một bộ

phận.• Công ty có nhiều phân xưởng: Nên làm trước tại 1 phân xưởng, sau khi

đạt kết quả khả quan, cần làm đồng loạt tại cả công ty. (Ví dụ: Các côngty luyện thép).

• Công ty có 1-2 phân xưởng: Nên làm đồng loạt cả công ty (bao gồm cả

văn phòng).

Xác định mục tiêu thực hiện 5S:Doanh nghiệp cần xác định mục tiêu 5S trong từng giai đoạn triển khai. Mục

tiêu có thể là: 100% CBCNV khu vực triển khai biết đến 5S; Giảm thời giantìm kiếm công cụ, dụng cụ, hồ sơ tài liệu từ...phút xuống...phút; Tăng diện

tích sử dụng kho lên…%; 100% các tổ 5S đạt điểm đánh giá theo biểu đánh

giá 5S;…


Xây dựng kế hoạch triển khai:Kế hoạch nên chia thành 6 bước, mỗi bước gồm các hoạt động cụ thể

(xem bảng dưới).Thời gian: nên dùng 3 tháng đầu để hoàn thành 5 bước (áp dụng cho cả

công ty, hoặc áp dụng cho 1 phân xưởng thí điểm)

T1 T2 T3 T4 T5 T6 T7 T8 T9 T10 T11 T12 T13 T14 T15 T16 T17 T18 T19 T20 T21 T22

I Chuẩn bị

1 Thành lập Ban 5S …..................... x

2Lập kế hoạch chuẩn bị ngày phátđộng

….....................x x

3Thực hiện kế hoạch chuẩn bị ngàyphát động

….....................x x

II Đào tạo 5S

1 Lập danh sách học viên …..................... x

2Đào tạo 5S cho cán bộ và côngnhân viên

….....................18/7/2018

III Phát động 5S ….....................

1Chính thức thông báo chương trình5S cho nhân viên

….....................7/8/2018

2Thực hiện Sàng lọc và tổng vệ sinhnhà máy

….....................X

IV Thực hiện 5S ….....................

1 Tiếp tục Sàng lọc …..................... x x x x x x x x x x x x x x x x x

2Thực hiện Sắp xếp, Sạch sẽ tại cáckhu vực

….....................x x x x x x x x x x x x x x x x x

3Chụp ảnh các cải tiến và đưa lênbảng tin

….....................x x x x x x x x x x x x x x x x x

4 Gửi báo cáo cho lãnh đạo hàng tuần ….....................x x x x x x x x x x x x x x x x x

5 Lập biểu đánh giá 5S ….....................28/8/2018

V Tiếp tục thực hiện và đánh giá ….....................

1 Thực hiện tiêu chuẩn hóa …..................... x x x x x x x x x x x x x

2 Đánh giá 5S nội bộ các tổ 5S …..................... x x x x x x x x x x x x x

3 Đánh giá 5S của ban 5S …..................... 26/9/2018

VI Tổng kết và khen thưởng ….....................

1Tổng kết kết quả thực hiện Quý 3 và

khen thưởng….....................

x x

, ngày …. tháng năm 2018 Hà Nội, ngày …. tháng năm 2018

Tổng giám đốc/Giám đốc Trưởng dự án

Ghi chú: T1, T2…: tuần 1, tuần 2

KẾ HOẠCH THỰC HIỆN 5S - CÔNG TY …..................

TT Công việc

NĂM 2018

Tháng 11Tháng 7Người thực

hiện Tháng 8 Tháng 9 Tháng 10


Bước 2 – Đào tạo

Hoạt động chính: Lập kế hoạch đào tạo

Biên soạn tài liệu đào tạo: Nên sử dụng hình ảnh, video để đào tạo

Tổ chức đào tạo:Toàn bộ công ty cần được đào tạo 5S.Lớp 1: Đào tạo 5S cho các tổ trưởng, quản đốc phân xưởng (có sự tham giacủa đại diện lãnh đạo công ty), nhấn mạnh vai trò của S4, S5.Lớp 2: Đào tạo 3S (S1, S2, S3) cho công nhân của phân xưởng thí điểm (nếu

đông công nhân, nên chia thành nhiều lớp để đảm bảo không ảnh hưởng

đến sản xuất.Lớp 3: Đào tạo về các kỹ thuật S4, S5 cho các tổ trưởng, quản đốc phânxưởng.Các lớp tiếp theo: Đào tạo 3S cho công nhân các phân xưởng còn lại.

Lớp cho tổ trưởng, quản đốc: 120-180 phútLớp cho công nhân: nên từ 60-90 phút, có trò chơi và bài tập nhóm liênquan đến nội dung đào tạo

Lớp 2 Đào tạo 3S cho công nhânLớp 1 - Đào tạo 5S cho cán bộ quản lý


Lớp 3: Đào tạo S4, S5 cho cán bộ quản lýtại phân xưởng đầu tiên

Lớp 3: Đào tạo S4, S5 cho cán bộ quản lý cácphân xưởng còn lại (mở rộng toàn công ty)



Bước 3 – Phát động và quảng báHoạt động chính: Thực hiện S1, S2, S3 ngay sau ngày đào tạo

Chuẩn bị phát động 5S: Bảng tin, poster, khẩu hiệu, công cụ dụng cụ

phục vụ 5S...

Bảng tin Khẩu hiệu 5S


Bước 3 – Phát động và quảng bá Tổ chức buổi phát động 5S và tổng vệ sinh

Lãnh đạo Công ty phát động phong trào 5SThể hiện sự ủng hộ của lãnh đạo

Các tổ trưởng ký cam kết thực hiện tốt 5STổ trưởng – là các trưởng ca

Câu hỏi: Tổ chức buổi phát động 5S lúc nào?Trả lời: Tùy thuộc vào công ty, nhưng nên thí điểm tại 1 phân xưởng, sau đó có 1 ngày phátđộng toàn công ty.


Bước 3 – Phát động và quảng bá Tổ chức buổi phát động 5S và tổng vệ sinh

Lãnh đạo Công ty phát động phong trào 5SThể hiện sự ủng hộ của lãnh đạo

Bản tin công ty, có bổ sung tuyên truyền về

hoạt động 5S


Bước 3 – Phát động và quảng báCông việc ngày phát động 5S:- 30 phút tập trung, có sự phát biểu của lãnh đạo công ty- Có thể có thêm phát biểu của các tổ trưởng 5S về một số hoạt động S1,

S2, S3 bước đầu

- Tiếp theo: từ 2-6 tiếng, tổng vệ sinh toàn công ty.- Có thể lồng ghép các hoạt động khác của công ty (thi, khen thưởng…)

- Yêu cầu: Trước khi làm, cần chụp ảnh Trước 5S; làm xong, chụp ảnh sau5S và ảnh chân dung người thực hiện

Tổ chức thi sáng tác khẩu hiệu trong ngàyphát động


Bước 4 - Thực hiện Sàng lọc, Sắp xếp, Sạch sẽ

Mọi thay đổi dù nhỏ nhất, đều cần được ghi nhận (lau bình PCCC, nhổ

cỏ, quét sàn xưởng….)

Người thực hiện ban đầu – nên là Quản đốc, trưởng ca, tổ trưởng

Người thực hiện tiếp theo: mở rộng từ 1 công nhân đến toàn bộ công nhân

S1: ở nềnxưởng

S2: sắpxếp bìnhcứu hỏa

S3: làmsạch lancan


Bước 5 – Thực hiện S4 - Tiêu chuẩn hóa Đào tạo, hướng dẫn cho quản đốc, phó quản đốc các phân xưởng về các

kỹ thuật khi làm S4, S5. Đặt mục tiêu hàng tuần về 3S Chia sẻ ảnh Trước 5S – Sau 5S – chân dung người thực hiện qua kênh

trao đổi thông tin nội bộ: Zalo, Facebook, để tuyên dương.

Bảng tin 5S tại mỗi phân xưởng: hàng tuần

ghi mục tiêu ảnh Trước 5S – Sau 5S(nên: mỗi người tối thiểu 1 ảnh/tuần

Bảng tin 5S online tại mỗi phân xưởng: đăng để ghinhận và Tuyên dương.Nên đăng cùng lúc 3 ảnh: Trước 5S, Sau 5S và chândung người thực hiện


Bước 5 – Thực hiện S4 - Săn sóc – Tiêu chuẩn hóa

Hoạt động chính: Thiết lập và ban hành tiêu chuẩn

Các tiêu chuẩn có thể là:• Chuẩn hóa cảnh báo, quy định

• Chuẩn hóa công việc hàng ngày: Thời gian kiểm tra, vệ sinh, thu dọn

dụng cụ…

• Hướng dẫn quy trình thao tác chuẩn

• Hướng dẫn vệ sinh và kiểm tra máymóc, thiết bị

• Tiêu chuẩn về 5S như tiêu chuẩn kẻ

vạch, chuẩn hóa về tem nhãn, màusắc…

• Biểu đánh giá 5S từng bộ phận

Quy định màu sơn nền

nhà xưởng


Bước 5 – Thực hiện S4 - Săn sóc – Tiêu chuẩn hóaQuy định vị trí các đồ vật bằng vạch kẻ (bang dính, sơn) cũng là tiêu chuẩn

hóa. Đây là tiêu chuẩn hóa một cách trực quan.



Chuẩn hóa vị trí:Dùng kỹ thuật vẽ bóng giúp dễ

dàng trả lại đồ vật đúng vị trí



Chuẩn hóa vị trí:Dùng kỹ thuật đánh dấu, kẻ vạch

giúp sắp xếp đồ vật đúng vị trí



Chuẩn hóa vị trí:Dùng kỹ thuật đánh dấu bằng Chữ, hoặc Hình ảnh giúp sắp

xếp đồ vật đúng vị trí



Tiến hành đánh giá5S theo biểu đánh

giáThông thường có 2 cấp

đánh giá:- Đánh giá nội bộ: Tổ

trưởng các tổ 5Sđánh giá nội bộ 5Shàng ngày

- Đánh giá của ban5S: Đánh giá định

kỳ hàng tuần hoặc

hàng tháng

Kiểm tra hàng ngày Đánh giá định kỳ


Bước 6 – Thực hiện Sẵn sàngHoạt động chính: Khen thưởng cho cá nhân, và phân xưởng

Tuyên truyền và quảng bá 5S qua bảng tin, website công ty…

Duy trì và cải tiến 5S thông qua phát động phong trào cải tiến

Duy trì đào tạo nội bộ: Tái đào tạo hàng năm và đào tạo cho công nhânmới

Khen thưởng cá nhân có cải tiến tốtĐào tạo lặp lại và tuyên dương 5S


Bước 6 – Thực hiện Sẵn sàng

Tuyên dương cá nhân có cải tiến tốt

bằng cách đăng ảnh chân dung người

làm kèm ảnh Trước – Sau 5S

Tuyên dương cá nhân có cải tiến tốt

bằng cách đăng ảnh chân dung người

làm kèm ảnh Trước – Sau 5S

Bước 6 – Thực hiện Sẵn sàngPoster tuyên truyền về 5S

III. MỘT SỐ HÌNH ẢNH THỰC HIỆN 5S

Poster 5S và kẻ vạch tạikho

KHU VỰC KHO

Tôn thành phẩm được sắp

xếp ngay ngắn thẳng hàng


Mặt sàn kho được vệ sinhsạch sẽ, tôn được sắp xếpgọn gàng, an toàn

KHU VỰC KHO

Các phuy sơn được sắpxếp ngay ngắn trong vạchkẻ, nền nhà sạch sẽ.


Poster 5S và kẻ vạch tạikho

KHU VỰC KHO

Tôn thành phẩm được sắp

xếp ngay ngắn thẳng hàng


Mặt sàn được vệ sinh sạchsẽ, tôn được sắp xếp ngayngắn, an toàn

KHU VỰC KHO

Mặt sàn kho được vệ sinhsạch sẽ, tôn được sắp xếpgọn gàng, an toàn


Thiết bị bẩn, bám bụiVệ sinh thiết bị, làm sạch bụi

hàng tuần

KHU VỰC SẢN XUẤT


Bề mặt thiết bị bị tróc sơn, hư hại

Vệ sinh làm sạch, và sơn bảovệ thiết bị



Dụng cụ không gọn, bừa bãiThực hiện S1 tại PX luyện

gang, gọn gàng hơn



Phân xưởng chưa gọn gàngLàm S1 và S2 tại PX luyện

thép



Bùn đất bám vào băngchuyền tuyển khoáng

Làm sạch và kiểm tra pháthiện các con lăn bị hỏng



Nền phân xưởng rơi vãiquặng thiêu kết

Vệ sinh làm sạch, và thu gom dụngcụ, đảm bảo gọn gàng, an toàn



Động cơ bị bám bụi

Làm sạch bề mặt động cơ để tănghiệu quả tản nhiệt, sơn bảo vệ

máy



Sắp xếp dụng cụ gọn gàng, treo poster 5S

PHÂN XƯỞNG CƠ ĐIỆN


PHÂN XƯỞNG CƠ ĐIỆN


KHU VỰC VĂN PHÒNG


Đường nội bộ có rác Đường nội bộ thông thoáng

KHU VỰC CHUNG


Song chắn rác bị hỏng Thay song chắn rác

KHU VỰC CHUNG


Bảng tin 5S để tuyên truyền Poster 5S được treo

KHU VỰC CHUNG

IV: CÁC YẾU TỐ ĐỂ THỰC HIỆN 5S THÀNH CÔNG

- Quyết tâm cao và theo dõi sát sao của lãnh đạo cao nhất

- Thực hiện tốt S4, S5- Tạo được động lực từ dưới lên cho công nhân, các tổ trưởng sản

xuất


1. Cam kết & ủng hộ liên tục của lãnh đạo cao nhất


2. Đào tạo và hướng dẫn cho tất cả mọi người (toàn bộ công ty)


3. Mọi người cùng tham gia & cố gắng


4. Hợp tác đem lại lợi ích chung


5. Đánh giá & ghi nhận các đóng góp cải tiến của mọi người

tài liệu hướng dẫn thực hành tốt 5s

Documents