จลนศาสตรเคม (Chemical Kinetics)1. บทน า

2. ทฤษฎของจลนศาสตรเคม

3. อตราการเกดปฏกรยา

4. ความเขมขนและอตราการเกดปฏกรยา

5. กฏอตราอนทเกรต

6. ผลของอณหภมตออตราการเกดปฏกรยา

7. กลไกของปฏกรยาและอตราการเกดปฏกรยา

8. ตวเรงปฏกรยาและอตราการเกดปฏกรยา1

1. บทน าจลนศาสตรเคม:- อตราการเกดปฏกรยาเคม (Reaction rate): ปฏกรยาเกดเรวแคไหน?- กลไกการเกดปฏกรยาเคม (Reaction mechanism): มขนตอนหรอกลไกการเปลยนแปลงของสารตงตนไปเปนสารผลตภณฑอยางไร?

ตวอยาง ปฏกรยาการเกดนาจากกาซไฮโดรเจน และ กาซออกซเจน

2H2 (g) + O2 (g) 2H2O (l)

P = 1 atm และ T = 25°CG = -474.5 kJ (ปฏกรยาทเกดไดเอง, G เปนลบ) 2 2

แต ในทางปฏบต 2H2 (g) + O2 (g) ท P = 1 atm, T = 25°C ไมมH2O เกดขน นอกจากจะมการใหพลงงานไฟฟาหรอใสลวดทองคาขาว(Platinum) ทอณภมสง ปฏกรยาดงกลาวจะเกดขนอยางรวดเรว

อตราการเกดปฏกรยาเคมไมมความสมพนธโดยตรงกบคา G ของปฏกรยา การทเราจะทราบวา ปฏกรยานนจะเกดชาหรอเรว และมกลไกการเกดปฏกรยาอยางไร ตองใชความรทางจลนศาสตร เขามาชวย

33

ชนดของปฏกรยาเคม:แบงตามวฏภาค (phase) ของสารตงตนและสารผลตภณฑทเกยวของในปฏกรยา ไดเปน 2 ชนด ไดแก

1. ปฏกรยาเอกพนธ (Homogeneous reaction)H3O

+ (aq) + OH- (aq) 2H2O (l)H2 (g) + I2 (g) 2HI (g)

2. ปฏกรยาววธพนธ (Heterogeneous reaction) Zn (s) + 2H+ (aq) Zn2+ (aq) + H2 (g) C (graphite) + O2 (g) CO2 (g)

4 4

2. ทฤษฎของจลนศาสตรเคม

2.1 ทฤษฎการชนกน (The Collision Theory)โมเลกลของสารตงตนชนกนและเกดปฏกรยา เมอ - ชนในลกษณะทเหมาะสม (ถกทศทางและถกจงหวะ)- พลงงานในการชนตองมากกวาพลงงานกระตน (Activation energy, Ea)- ชนแลวตองเกดการสรางพนธะใหมระหวางอะตอมของสารตงตน

อตราการเกดปฏกรยาขนกบ 1) ทศทางและพลงงานการชน2) Ea: Ea มาก โอกาสเกดปฏกรยานอย หรอปฏกรยาเกดชา

55

AA

BB

A B

A B

BB

A A

B BA A

Effective collision

ชนแลวเกดปฏกรยา

Ineffective collision

ชนแลวไมเกดปฏกรยา

เพมอณหภม

เพมจานวนโมเลกลทม

พลงงานมากกวา Ea

เพมอตราการเกดปฏกรยา

จ านว

นโมเ

ลกลท

มพลง

งาน

E

พลงงานจลน (E) Ea

T1

T2

T2 > T1

66

2.2 ทฤษฎสภาวะทรานสชน (The Transition State Theory)สารตงตนเคลอนทเขาใกลกน แลวเกดพนธะอยางออน ๆ ขนระหวางอะตอมคทจะเกดปฏกรยา เรยกวา สถานะกอกมมนต (Transitionstate) ซงจะไดสารเชงซอนกมมนต (Activated complex)สารเชงซอนกมมนต:

- มพลงงานสง ไมเสถยร- สลายตว ใหสารผลตภณฑตวใหม (พนธะเดมสลาย, พนธะใหม

เกดขน) หรอ กลบไปเปนสารตงตน เหมอนเดมกได

พจารณา: A-A + B-B [AB]# product

7 7

Eaf < Eab

- สารตงตนเปลยนเปน activated complex ไดงาย- สารผลตภณฑเปลยนเปน activated complex ไดยาก- activated complex เปลยนไปเปน product ไดงาย- เปน irreversible reaction

88

Eaf

Eaf = activation energyของปฏกรยาไปขางหนา

Eab = activation energyของปฏกรยายอนกลบ

Eab

Exothermic reaction

Eaf > Eab

- สารตงตนเปลยนเปน activated complex ไดยาก- ในทางกลบกน product ทเกดขนเปลยนเปน activated complex

ทเปลยนกลบไปเปนสารตงตนไดงาย- ปฏกรยาดาเนนไปขางหนาชามาก และเปน reversible reaction 9 9

Eaf EabEndothermic reaction

อตราการเกดปฏกรยาขนกบ:

1) ความเขมขนของ activated complex

2) อตราเรวของการสลายตวของ activated complex

3) พลงงานกระตน

1010

3. อตราการเกดปฏกรยาคานวณไดจากการเปลยนแปลงความเขมขนของสารทเกยวของเทยบกบเวลาทใชในการเกดปฏกรยา พจารณา: aA + bB cCเมอปฏกรยาดาเนนไป:• ความเขมขนของสาร C เพมขน• ความเขมขนของสาร A และ B ลดลง

สารตงตน

สารผลตภณฑ

ความ

เขมข

น/m

olL

-1

เวลา/s 1111

1 d[A] 1 d[B] 1 d[C] 1 d[D]Rate =

a dt b dt c dt d dt

อตราการเกดปฏกรยาเคม (Reaction rate) หมายถง “อตราการเรวของการหายไปของสารตงตน หรออตราการเพมขนของสารผลตภณฑ เมอเวลาของฏกรยาดาเนนไป”

จาก aA + bB cC + dD• อตราการหายไปของสาร A เปน a/b เทา ของอตราการหายไปของสาร B • การเขยนอตราการเกดปฏกรยาในรปสารตางๆ ตองคดตอ 1 โมลสมการดฟเฟอเรนเชยล:

[ ] หมายถง ความเขมขน (mol L-1 หรอ mol dm-3)หนวยของอตราการเกดปฏกรยา: mol L-1 s-1 หรอ mol dm-3 s-1 12

Example 1 ปฏกรยาการเกด NH3 (g) จาก N2 (g) และ H2 (g) ถาอตราการเกด NH3 (g) = 4 mol L-1 s-1 จงหาอตราการสลายตวของ N2 (g)และ H2 (g)

1313

N2 (g) + 3H2 (g) 2NH3 (g)

𝑅𝑎𝑡𝑒 = −𝑑 𝑁2

𝑑𝑡= −

1

3

𝑑 𝐻2

𝑑𝑡=

1

2

𝑑 𝑁𝐻3

𝑑𝑡𝑑 𝑁𝐻3

𝑑𝑡= 4 molL-1s-1

อตราการสลายตวของ N2 = − 𝑑 𝑁2

𝑑𝑡=

1

2

𝑑 𝑁𝐻3

𝑑𝑡

=1

24

= −2 molL-1s-1

1414

อตราการสลายตวของ H2 = − 1

3

𝑑 𝐻2

𝑑𝑡=

1

2

𝑑 𝑁𝐻3

𝑑𝑡

= −3 ×1

24

= −6 molL-1s-1

1515

ปจจยทมผลตออตราการเกดปฏกรยาเคม

1.ธรรมชาตของสารตงตน: สารตางชนดกนจะมความวองไวในการ

เกดปฏกรยาเคมตางกน สารบางชนดเกดปฏกรยายาก บางชนด

เกดปฏกรยารวดเรวจนวดอตราการเกดปฏกรยาไมได

2.ความเขมขน(หรอความดน ในกรณของกาซ) ของสารตงตน:

ปฏกรยาเอกพนธ: อตราการเกดปฏกรยาขนกบความเขมขนของสารตงตน

ปฏกรยาววธพนธ: อตราการเกดปฏกรยาขนกบพนทผวสมผสระหวางเฟส

ของสารททาปฏกรยากน

1616

3.อณหภม: ปฏกรยาเคมโดยสวนใหญพบวา อตราการเกดปฏกรยา

เพมเมออณหภมเพม ยกเวน ปฏกรยาการสลายตวของธาตกมมนตรงส

4.ตวเรง (Catalyst) หรอ ตวยบยง (Inhibitor) ปฏกรยา

Catalyst - ทาใหปฏกรยาเกดเรวขน

- Activation energy (Ea) ลดลง

- H และ ปรมาณสารผลตภณฑ (product) คงท

- ปรมาณ catalyst คงเดม เมอสนสดปฏกรยา

1717

Inhibitor - ทาใหปฏกรยาเกดชาลง

- Activation energy (Ea) เพมขน

- H และ ปรมาณสารผลตภณฑ (product) คงท

- ปรมาณ inhibitor คงเดม เมอสนสดปฏกรยา

5.ขนาดของอนภาคของของแขงหรอของเหลวในปฏกรยาววธพนธ:

เนองจากปฏกรยาววธพนธเกดขนเฉพาะทผวของวฏภาคทเขาทาปฏกยา

ดงนนอตราเรวของปฏกรยาจงขนอยกบพนทผวสมผส

สารทมขนาดอนภาคเลก พนทผวมาก อตราการเกดปฏกรยาสง

1818

4. ความเขมขนและอตราการเกดปฏกรยา

ศกษาผลของความเขมขนของสารตงตนดวยวธวดอตราเรวเรมตน (Initial rate) ของปฏกรยา โดย

- ปฏกรยาตองเกดชาพอ- ทาการทดลองซาหลาย ๆ ครง โดยใหความเขมขนเรมตนของสาร

ตงตนตวหนงคงทแลวเปลยนแปลงความเขมขนเรมตนของสารตงตนอกตวหนง พรอมทงวดอตราการเกดปฏกรยาเรมตนโดยอาจตดตามจากการเปลยนแปลงความเขมขนของสารตงตนหรอสารผลตภณฑทเวลาตางๆ

- เขยนกราฟระหวางความเขมขนกบเวลา

1919ทมา: https://www.youtube.com/watch?v=XO0ehBqv9hs

Initial rate

2020

aA + bB cC

k = คาคงทอตรา (rate constant) ขนกบธรรมชาตของสารตงตน อณหภม[A] = ความเขมขนของสาร A[B] = ความเขมขนของสาร Bm = อนดบ (order) ของปฏกรยาเมอถอ A เปนหลกn = อนดบ (order) ของปฏกรยาเมอถอ B เปนหลก

กฏอตราดฟเฟอเรนเชยล (Differential rate law)

กฏอตราของปฏกรยาเขยนในรปอนพนธไดเปน

m n1 d[A] 1 d[B] 1 d[C]k[A] [B]

a dt b dt c dt Rate =

2121

m, n เปนคาทไดจากการทดลองเทานน

m + n = อนดบรวมของปฏกรยา (overall order of reaction)

m + n = 0 ปฏกรยาอนดบศนย (Zero-order reaction)

m + n = 1 ปฏกรยาอนดบหนง (First-order reaction)

m + n = 2 ปฏกรยาอนดบสอง (Second-order reaction)

m + n = 3 ปฏกรยาอนดบสาม (Third-order reaction)

m + n = 3/2 ปฏกรยาอนดบสามสวนสอง (Three-halves order

reaction)

2222

-d[NO] 2 = k[NO] [H ]2dt

3/2-d[CO] = k[CO][Cl ]2dt

คา m และ n ไมจาเปนตองเทากบสมประสทธในสมการมวลสารสมพนธ เชน

2NO (g) + 2H2 (g) N2 (g) + 2H2O (g)

CO (g) + Cl2 (g) COCl2 (g)(phosgene gas)

2323

ตวอยาง ไฮเปอรฟอสไฟตไอออน (H2PO2-) สลายตวในสารละลายทเปนดาง

ใหฟอสไฟตไออน (HPO3-) และ ไฮโดรเจน ดงสมการ

H2PO2- + OH- HPO3

- + H2จากการทดลองพบวาอตราการหายไปของ H2PO2

- ท 100C ขนอยกบความเขมขนของตวทาปฏกรยาดงน

การทดลองท H2PO2- OH- อตราการเกดปฏกรยา

(M) (M) (Mmin-1)1 0.1 1.0 3.2 × 10-5

2 0.5 1.0 1.6 × 10-4

3 0.5 4.0 6.4 × 10-4

2424

1. จงหาอนดบของปฏกรยา2. เขยนกฏอตราเรวเชงอนพนธของปฏกรยาน3. จงหาคาคงทอตรา (k) ของปฏกรยา

1. จงหาอนดบของปฏกรยา

2525

26

27

28

2. เขยนกฏอตราเรวเชงอนพนธของปฏกรยาน

29

3. จงหาคาคงทอตรา (k) ของปฏกรยา

30

31

การทดลองท ความเขมขนเรมตน (M) อตราการเกดปฏกรยาเรมตน (Ms-1)O2 NO

1 2 3 4 5

1.10 x 10-2

1.10 x 10-2

1.10 x 10-2

2.20 x 10-2

3.30 x 10-2

1.30 x 10-2

2.60 x 10-2

3.90 x 10-2

1.30 x 10-2

1.30 x 10-2

3.21 x 10-3

12.8 x 10-3

28.8 x 10-3

6.40 x10-3

9.60 x 10-3

การบาน การทดลองของปฏกรยาระหวางออกซเจนและไนโตรเจนออกไซดO2(g) + 2NO(g) 2NO2 (g)ไดขอมลดงน

ก. จงหาอนดบของปฏกรยาเมอยด O2 เปนหลกข. หาอนดบของปฏกรยาเมอยด NO เปนหลกค. จงหาคาคงทอตรา (k) ของปฏกรยานง. เขยนกฏอตราเรวเชงอนพนธของปฏกรยาน

32

5. กฏอตราอนทเกรต

(Integrated rate law)

ปญหา: การวดอตราการเกดปฏกยา ณ เวลาหนง ๆ (Differential

rate law) โดยตรงใหถกตอง แมนยา ทาไดยาก เพราะบางปฏกรยา

เกดเรวมากแกไข: วดความเขมขนของ reactant หรอ product ทเวลาตาง ๆแลวนามาวเคราะหหาอตราเรวของปฏกรยา (Integrated rate law)

33

00 0

-d[A] = k [A] = k

dt

0

-d[A] = k

dt

สมการทวไป: A productกฏอตรา:

k0 = คาคงทอตราของปฏกรยาอนดบศนยหนวยเปน (ความเขมขน)(เวลา)-1

5.1 ปฏกรยาอนดบศนย (Zero-order reaction)• Rate ไมขนกบสารตงตนเลย• การเพมความเขมขนของสารตงตน ไมทาให rate เพม

3434

อนทเกรตในชวง [A] = [A]0 ท t =0 ถง [A] = [A] ท t =t

หรอ [A] = [A]0 – k0t

35

[A] = [A]0 – k0t

slope = - k0

t1/2

[A]

เวลา / s

[A]0

[A]0/2

คาครงชวต (half-life, t1/2): เวลาทใชไปเพอทาใหความเขมขนของสารตง

ตนลดลงเหลอครงหนงของความเขมขนเรมตน

36

แทนคา [A] = [A]0/2 เมอ t = t1/2 ในสมการ [A]0 – [A] = k0t จะได

[A] = [A]0 – k0t

5.2 ปฏกรยาอนดบหนง (First-order reaction)

ปฏกรยาทวไป: A Product

กาหนดให a = ความเขมขนของ A ทเวลา tk1 = คาคงทอตราเรว เมออนดบปฏกรยาเปนหนง

37

อตราการเกดปฏกรยาขนกบความเขมขนของสารตงตนยกกาลง 1

หรอ

3838

อนทเกรตสมการในชวง [A] = a0 ท t =0 ถง [A] = a ท t =t

39

k1 มหนวยเปน 1/s หรอ s-1

ln a = -k1t + ln a0

คาครงชวต (half-life, t1/2):

แทนคา และ

ลงใน

4040

4141คาครงชวตของปฏกรยาอนดบ 1 ไมขนกบความเขมขนเรมตน

4242

t1/2

Log a

t (s)

a0

a0/2

4343

ตวอยาง จากการทดลองเกยวกบการสลายตวของกลโคส ในสารละลาย

ทมนาเปนตวทาละลายไดผลดงน

ความเขมขนของกลโคส (mM): 56.0 55.3 54.2 52.5 49.0

เวลา (min): 0 45 120 240 480

ก. จงแสดงใหเหนวาปฏกรยานเปนปฏกรยาอนดบหนง

ข. จงคานวณหาคา k และ คา t1/2

44

วธท า เขยนกราฟของ log a กบ ta (mM): 56.0 55.3 54.2 52.5 49.0t (min): 0 45 120 240 480Log a: 1.748 1.743 1.734 1.719 1.690t (นาท): 0 45 120 240 480

Log a

t (min)200 500100 400300

1.70

1.751.74

1.721.73

1.71

1.69

= - 1.18 × 10-4 min-1

k1 = 2.303 × 1.18 × 10-4 min-1

k1 = 2.72 × 10-4 min-1

t1/2 = 0.693/k1 = 2.55 × 103 min

45

การหาคา k ของปฏกรยาอนดบหนงม 3 วธ1. คานวณจาก

เมอทราบ a0 และ a ท t ตาง ๆ

2. เขยนกราฟระหวาง กบ t จะไดกราฟเสนตรงทม slope = -k1

3. คานวณจากคาครงชวต (t1/2)

1

0

ln = - k ta

a

0

lna

a

1/2

1

0.693t =

k

5.3 ปฏกรยาอนดบสอง (Second-order reaction)

46

ม 2 กรณ1. ตวทาปฏกรยาทงสองเปนสารชนดเดยวกน หรอ ตางชนดกนแตความเขมขนเทากน

2. ตวทาปฏกรยาทงสองเปนสารตางชนดกน(ยงยาก ไมกลาวถงในระดบน)

47

2A Product

กาหนดให a = ความเขมขนของ A และ B ทเวลา tk2 = คาคงทอตราการเกดปฏกรยาอนดบสอง

1. ตวทาปฏกรยาทงสองเปนสารชนดเดยวกน หรอ ตางชนดกนแตความเขมขนเทากน

หรอ A + B Product [A] = [B]

หรอ

k2 มหนวยเปน M-1·s-1 48

คาครงชวต (half-life, t1/2)

แทนคา

49

คาครงชวตเปนสวนกลบกบความเขมขนเรมตน

50

ตวอยาง ปฏกรยาของเอทลอะซเตตในสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซด ท 30°C เปน

ดงน CH3CO2C2H5 + NaOH CH3CO2Na + C2H5OH

ความเขมขนเรมตนเอทลอะซเตตและเบสทคาเทากนคอ 0.05 M ผทดลองวดการ

ลดลงของเอทลอะซเตตตามระยะเวลาตาง ๆ ไดดงน

ความเขมขนทลดลง: 5.91 11.42 16.30 22.07 27.17 31.47 36.44

(103 M)

เวลา (min): 4 9 15 24 37 83 83

จงหาคาคงทอตราของปฏกรยาน

51

วธท า เขยนกราฟของ 1/a กบ t เพอทดสอบวาอนดบของปฏกรยานเปนอนดบสองขอมลทโจทยกาหนดใหคอความเขมขนทลดลง (x)ความเขมขนของเอทลอะซเตตทเหลออยทเวลาตางๆ: a = a0 - x

1/a (M-1): 22.7 25.9 29.7 35.8 43.8 53.9 73.8t (min): 4 9 15 24 37 53 83

1/a

(M-1)

t (min)40 10020 8060

20

80

40

60

0

k = ความชน = 0.640 M-1 min-1

52

5.4 ปฏกรยาอนดบ n (nth-order reaction)

สมการทวไป aA product

กฏอตรา

nn

d[A]- = k [A] , n 1

dt

อนทเกรต [A] = a0 ท t = 0 ถง [A] = a ท t =t

nn-1 n-10

1 1 1 - = k t

(n-1) [A] [A]

6. ผลของอณหภมตออตราการเกดปฏกรยา

5353

- ปฏกรยาเคมสวนใหญ rate เพม เมอ temp. เพม

- โดยทวไป ถาเพม temp. 10C จะทาให rate เพม 2-3 เทา

- อณหภมมผลโดยตรงตอคาคงทอตรา (k)

Svante. A. Arrhenius (1859-1927): ศกษาผลของอณหภมตอคาคงท

อตราของปฏกรยาเคมพบวา คาคงทอตราเพมขนเมอเพมอณหภม โดยม

ความสมพนธระหวาง k กบ T ดงสมการ (Arrhenius’s equation)

a-E /RTk = Ae

54

Arrhenius equation:

k = คาคงทอตราA = แฟคเตอรแหงความถ (Frequency factor)Ea = พลงงานกระตน (Activation energy)R = คาคงทของแกส (8.3143 Jmol-1K-1)T = อณหภมสมบรณ (K)

a-E /RTk = Ae

aElogk = logA -

2.303RT

55

aElogk = logA -

2.303RT

log k

1/T

Arrhenius plot

56

การหาคา Ea และ A: วดคาคงทอตราทอณหภมตางๆ

ท T1: (1)

ท T2: (2)

(2) - (1):

หรอ

57

เขยนสมการในรป Ea:

58

ตวอยาง ปฏกรยาในระยะเรมตนระหวางแกสแอมโมเนยกบไนโตรเจนไดออกไซด

พบวาเปนปฏกรยาอนดบสอง กาหนดใหคาคงทอตราของปฏกรยานท 600 K

เทากบ 0.385 M-1s-1 และทอณหภม 716 K เทากบ 16.0 M-1s-1 จงคานวณหา

พลงงานกระตน และแฟคเตอรแหงความถ

วธท า หาคา Ea โดยแทนคาตางๆ ในสมการ

59

วธท า หาคาแฟคเตอรแหงความถ

aElogk = logA -

2.303RT

60

ตวอยาง สาหรบปฏกรยา 2NOCl (g) 2NO (g) + Cl2 (g) มสมการอตราการเกด ดงน

อตราการเกด Cl2 = k[NOCl]2

กาหนด k = 3.0 x 10-8 dm3mol-1s-1 ท 300 K

และ k = 7.0 x 10-4 dm3mol-1s-1 ท 400 K

ก. จงคานวณหาพลงงานกระตนของปฏกรยา

ข. จงหาคาคงทอตราท 500 K

วธท า ก. ให T1 = 300 K k1 = 3.0 x 10-8 dm3mol-1s-1

T2 = 400 K k2 = 7.0 x 10-4 dm3mol-1s-1

T3 = 500 K k3 = ตองการหาR = 8.31 Jmol-1K-1

61

62

วธท า ข. จากสมการ

อณหภมเพม อตราการเกดปฏกรยาเพม

63

7. กลไกของปฏกรยาและอตราการเกดปฏกรยา7.1 กระบวนการปฐม (Elementary process)

ปฏกรยาสวนใหญไมไดเกดขนขนตอนเดยว เชน ปฏกรยาการเกด

ไนโตรเจนไดออกไซด (NO2)

2NO + O2 2NO2

ปฏกรยาดาเนนเปนขนๆ ดงน

NO + O2 NO3 ขนท 1

NO + NO3 N2O4 ขนท 2

N2O4 2NO2 ขนท 3

แตละขนของปฏกรยาเรยกวา กระบวนการปฐม (Elementary process)

64

7.2 ขนก าหนดอตรา กระบวนการปฐมทชาทสดของกลไกของปฏกรยา

เรยกวา ขนกาหนดอตรา

7.3 วธหากลไกของปฏกรยา

- ทาการทดลองเพอหากฎอตราของปฏกรยา

- ลองเขยนกลไกทเปนไปไดแบบตางๆ

- กลไกทสามารถหากฏอตราไดตรงกบการทดลอง ควรเปนกลไกท

ถกตอง

65

8. ตวเรงปฏกรยาและอตราการเกดปฏกรยา

• การเรงปฏกรยา (Catalysis) เปนการเพมอตราการเกดปฏกรยาโดยใช

ตวเรงปฏกรยา (Catalyst)

• ตวเรงปฏกรยา (Catalyst) ชวยเพมอตราการเกดปฏกรยาโดยตวมนเอง

ไมเกดการเปลยนแปลงทางเคมอยางถาวร เมอสนสดปฏกรยาแลวจะได

ตวเรงปฏกรยากลบคนมา

• ตวเรงปฏกรยาทาใหเกดกลไกใหมทมพลงงานกระตนตากวากลไกเดมท

ไมไดถกเรง และทาใหจานวนโมเลกลทมพลงงานสงกวาพลงงานกระตน

เพมขน

• ตวเรงปฏกรยาในสงมชวตคอ เอนไซม (Enzyme)