Editörler Prof. Dr. Ercüment Tezcan

Yrd. Doç. Dr. İlhan Aras

AVRUPA BİRLİĞİ

VE

ÜYE DEVLETLER AB15 Üzerine Bir İnceleme

Ankara, 2016

DETAY YAYINLARI : 695 1. Baskı : Ocak 2016 ISBN : 978-605-9189-46-0 Yayıncı Sertifika No : 13188 Matbaa Sertifika No : 26649 Bu kitapta yer alan makalelerden yazarları sorumludur.

Detay Anatolia Akademik Yayıncılık Ltd. Şti.

Her hakkı saklıdır. Yazarından ve yayınevinden yazılı izin alınmaksızın bu kitabın fotokopi veya diğer yollarla kısmen veya tamamen çoğaltılması, basılması ve yayınlanması yasaktır. Aksine davranış, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereğince, 5 yıla kadar hapis ve adli para cezaları ile fotokopi ve basım aletlerine el konulmasını gerektirir. Dizgi : Detay Yayıncılık Kapak Tasarım : Detay Yayıncılık Baskı ve Cilt : Bizim Büro Matbaacılık ve Basımevi

1. Sanayi Caddesi Sedef Sokak No: 6/1 İskitler-Ankara

Kütüphane Bilgi Kartı Editörler: Ercüment Tezcan ve İlhan Aras Avrupa Birliği ve Üye Devletler AB15 Üzerine Bir İnceleme, 1. Baskı ISBN: 978-605-9189-46-0, xviii + 484 sayfa, kaynakça var, dizin var

GENEL DAĞITIM ve İSTEME ADRESİ DETAY ANATOLIA AKADEMİK YAYINCILIK LTD. ŞTİ.

Adakale Sokak No: 14/1-5 Kızılay/ANKARA

Tel : (0.312) 434 09 49 Faks: (0.312) 434 31 42

Web: www.detayyayin.com.tr e-posta: detayyay@gmail.com

YAZARLARIN ÖZGEÇMİŞLERİ (Unvana ve Soyadına Göre Alfabetik Sıralanmıştır)

Prof. Dr. Ercüment TEZCAN: 1989 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fa-

kültesi Kamu Yönetimi Bölümü’nden mezun olmuştur. 1992 yılında Reims Cham-

pagne Ardenne Üniversitesi Hukuk ve Ekonomi Bilimleri Fakültesi Kamu Hukuku

Anabilim dalında yüksek lisansını tamamlamıştır. 1993 yılında René Descartes (Pa-

ris V) Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Bilimleri dalında başladığı doktora

programından 1996 yılında mezun olmuştur. 1996 yılından beri Galatasaray Üniver-

sitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Uluslararası Bölümü’nde öğretim üyesi

olarak görev yapmaktadır. 2002’de Doçent, 2007’de Profesör olmuştur. Avrupa Bir-

liği’nin Doğu Avrupa ve Batı Balkanlar Genişlemesi: AB36 Mümkün Mü? (İlhan

Aras ve Altuğ Günar’la birlikte) (Sentez Yayıncılık, 2015); Avrupa Birliği’nde Karar

Alma Mekanizması, Yardımcı Organlar ve Ajanslar (İlhan Aras’la birlikte) (Oniki

Levha Yayınları, 2013); Başlangıçtan Günümüze Avrupa Birliği Kurumları (Hayat

Yayınları, 2013) kitaplarının editörlüğünü yapmıştır. Avrupa Birliği Komisyonu

(USAK Yayınları, 2007), Avrupa Birliği Kurumlar Hukuku (USAK Yayınları, 2005),

Avrupa Birliği Hukuku’nda Birey (İletişim Yayınları, 2002), Avrupa Birliği Huku-

kunda Üye Devletlerin Bireylere Karşı Sorumluluğu ve Bu Konudaki Uygulamalar

(Galatasaray Üniversitesi Yayınları, 1998) başlıklı kitap çalışmaları vardır. La

Turquie, de la candidature à l'adhésion: l'appropriation de l'acquis communautaire';

L'Europe-puissance et la Turquie; D’un élargissement à l’autre: La Turquie et les

autres candidats; Yarım Asrın Ardından Türkiye-Avrupa Birliği İlişkileri; Avrupa

Birliği Tarihçe, Teoriler, Kurumlar ve Politikalar vd. kitaplarda bölümler yazmıştır.

Revue Belge du Droit International, Revue Hellénique de Droit İnternational, Revue

Européenne de Droit Public, Revue Quebecoise de droit international, Cahiers de

Droit Européen, Revue du Marché Commun et de l’Union Européenne, Uluslararası

Hukuk ve Politika, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, Ulus-

lararası İlişkiler, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, Marmara Avrupa Araştırmala-

rı Dergisi, Amme İdaresi Dergisi, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi ve Gazi Üniviver-

sitesi Hukuk Fakültesi Dergisi’nde makaleleri yayınlanmıştır. Avrupa Birliği’nin

kurumsal yapısı ve karar alma mekanizmaları, Avrupa Birliği yargısal sistemi ve

başlıca dava yolları, Avrupa Birliği’nin geleceği, Avrupa Birliği yurttaşlığı ve geli-

şimi (hukuksal boyut), Avrupa Birliği’nde temel hakların korunması ve AB Temel

Haklar Şartı, Avrupa Birliği’nde Adalet ve İçişleri alanında işbirliği (hukuksal bo-

yut), Avrupa Birliği’nde üye devletlerin tazminat sorumluluğu ve bu konudaki

uygulamalar, Avrupa Birliği’nin genişlemesi, Türkiye-AB ilişkileri, Türkiye’nin

Avrupa Birliği müktesebatına uyumu, Avrupa Birliği’nde serbest dolaşım (hukuksal

boyut), Avrupa Birliği’nin tarihsel gelişimi, Avrupa Birliği rekabet hukuku, Avrupa

Birliği’nde devlet yardımları (hukuksal ve yargısal boyut), Avrupa Birliği’nde ortak

politikalar alanlarında çalışmalarını yürütmektedir.

Doç. Dr. Ali AYATA: 1997 – 2007 yılları arasında Avusturya da Viyana Üniversitesi

Beşeri ve Sosyal Bilimler Fakültesi, Siyaset Bilimi ve Uluslararası Politika Bölümün-

de Lisans, Yüksek Lisans ve Doktorasını yaptı. Halen 2008 yılından beri Bilecik Şeyh

Edebali Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yö-

netimi bölümünde Öğretim Üyesi olarak görev yapmaktadır. Aussen- und Sicher-

heitspolitik der Türkei 1970–2005 Der Weg der Türkei zu einem modernen Staat und

ihre Bedeutung für die internationale Staatengemeinschaft; Balanceakt der Türkei

zwischen der EU und den USA; Avrupa Birliği ve Türkiye ile İlişkiler: İlişkilerin

Siyasi, Askeri, Ekonomik ve Kültürel Çerçevesi; Yeni Küresel Düzende Türk Dış

Politikasının Kimlik Arayışı başlıklı kitapları yayınlanmıştır. Türk Dış Politikası,

Güvenlik, Terörizm, AB, Batı ve ABD’nin Ortadoğu Politikası konularında yurtdı-

şında ve yurt içinde farklı bilimsel dergilerde Almanca ve Türkçe olarak yayınlan-

mış bilimsel makaleleri mevcuttur.

Doç. Dr. Hakan SAMUR: 1994 yılında İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakülte-

si Kamu Yönetimi Bölümü’nden mezun olmuştur. 1997 yılında İstanbul Üniversitesi

Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde Avrupa Birliği Anabilim dalında yüksek lisansını

tamamlamıştır. 1999 yılında İngiltere’de Manchester Üniversitesi Sosyal Bilimler ve

Hukuk Fakültesi’nde Avrupa Çalışmaları dalında başladığı doktora programından

2004 yılında mezun olmuştur. Dokuz yıla yakın bir süre Dicle Üniversitesi’nde çalış-

tıktan sonra Mayıs 2013’ten beri Mardin Artuklu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilim-

ler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde öğretim üyesi olarak

görev yapmaktadır. Avrupalılaşma Süreci ve Kürtler (Adana Nobel Kitabevi, 2011)

ve ortak editörü olduğu Türkiye’nin Demokratikleşmesi: Etnik-Dini Kesimler Üze-

rinden Değişimin Analizi (Çizgi Kitabevi, 2014) başlıklı kitap çalışmaları vardır.

Günümüz Dünya Sorunları - Disiplinler Arası Bir Yaklaşım; Osmanlı’dan Cumhuri-

yete Türkiye’de Siyasal Hayat; Avrupa Birliği’nin Doğu Avrupa ve Balkanlar Geniş-

lemesi: AB 36 Mümkün mü? başlıklı kitaplarda bölümler yazmıştır. Politics and

Policy; Turkish Studies; Journal of Contemporary European Research; CEU Political

Science Journal; Ankara Avrupa Çalışmaları; Uluslararası Hukuk ve Politika; Orta

Asya ve Kafkasya Araştırmaları; Uluslararası İnsan Bilimleri ve Uluslararası Strate-

jik Araştırmalar Kurumu Yearbook 2013 gibi ulusal ve uluslararası dergilerde maka-

leleri yayınlanmıştır. AB’de ortak kimlik meselesi, Avrupalılaşma, AB-Türkiye iliş-

kileri ve AB-Polonya ilişkileri alanlarında çalışmalarını yürütmektedir.

Doç. Dr. Ebru CANAN-SOKULLU: 1999 yılında İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgi-

ler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden mezun olmuştur. Birinci yüksek

lisans derecesini 2001 yılında Essex Üniversitesi Department of Government’tan

Uluslararası İlişkiler (MA) alanında, ikinci yüksek lisansının 2003 yılında Siena Üni-

versitesi’nde Karşılaştırmalı Avrupa Politikaları (MSC) alanında tamamlamıştır.

2003 yılında Siena Üniversitesi Siyaset Bilimi dalında başladığı doktora programın-

dan 2006 yılında mezun olmuştur. 2007 yılından beri Bahçeşehir Üniversitesi İktisa-

di, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölü-

mü’nde öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır. Transatlantic Public Opinion on

War: Kosovo, Afghanistan and Iraq (2014; Lambert Verlag); Debating Security in

Turkey: Changes and Challenges in the Twenty-first Century (2013; Rowman and

Littlefield) başlıklı kitap çalışmaları vardır. Karşılaştırmalı Siyaset (2013; Bilgi Üni-

versitesi Yayınları); Debating Security in Turkey: Changes and Challenges in the

Twenty-first Century (2013; Rowman and Littlefield); Turkey and the EU: Accession

and Reform (2012; Routledge); Political and Cultural Representations of Muslims:

Islam in the Plural (2012; Brill); A Sisyphean Story: Fifty Years of EU-Turkey Relati-

ons (1959-2009) (2011; Routledge); Avrupa Birliği ve Türkiye İlişkileri: Beklentiler ve

Kaygılar (2009; Eflatun Yayinevi); Talking Turkey II (2008; Istituto Affari Internazio-

nali); Europa in progress. Idee, istituzioni e politiche nel processo di integrazione

europea (2006; FrancoAngeli) başlıklı kitaplarda bölümler yazmıştır. Armed For-

ces&Society; Uluslararası İlişkiler; Perceptions: Journal of International Affairs; So-

uth European Society and Politics; Aspenia; Journal of Conflict Transformation and

Security dergilerinde makaleleri yayınlanmıştır. Uluslararası İlişkiler Eğitiminde

Yeni Yaklaşımlar ve Yöntemler, ve Siyaset Biliminin Temel Kavramlarını Türkiye

Üzerinden Düşünmek başlıklı iki kitap derlemektedir ve kamuoyu ve dış politika,

göç, İtalyan siyaseti alanlarında çalışmalarını yürütmektedir.

Yrd. Doç. Dr. İlhan ARAS: 2008 yılında Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Biga

İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden mezun olmuş-

tur. 2010 yılında Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde

Uluslararası İlişkiler Anabilim dalında yüksek lisansını tamamlamıştır. 2010 yılında

İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Avrupa Birliği Anabilim dalında

başladığı doktora programından 2014 yılında mezun olmuştur. 2010 yılından beri

Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Uluslara-

rası İlişkiler Bölümü’nde görev yapmaktadır. Avrupa Birliği ve Türkiye’de Eurosep-

tisizm: Siyasi Partilere Bakış (Sentez Yayıncılık, 2015) başlıklı kitabı yayımlanmıştır.

Avrupa Birliği’nde Karar Alma Mekanizması, Yardımcı Organlar ve Ajanslar (Oniki

Levha Yayınları, 2013) başlıklı kitabın (Ercüment Tezcan ile birlikte); Avrupa Birli-

ği’nin Doğu Avrupa ve Batı Balkanlar Genişlemesi: AB36 Mümkün mü? (Sentez

Yayıncılık, 2015) başlıklı kitabın (Ercüment Tezcan, Altuğ Günar ile birlikte) editör-

lüğünü yapmıştır. Uluslararası Hukukta Güncel Sorun Alanları; Başlangıçtan Gü-

nümüze Avrupa Birliği Kurumları; Avrupa Birliği’nde Karar Alma Mekanizması,

Yardımcı Organlar ve Ajanslar; Arap Baharı Üzerine Değerlendirmeler; Avrupa

Birliği’nin Doğu Avrupa ve Batı Balkanlar Genişlemesi: AB36 Mümkün mü? başlıklı

kitaplarda bölümler yazmıştır. Nevşehir Üniversitesi SBE, Doğu Batı, Uluslararası

Hukuk ve Politika, Akademik Orta Doğu, Defence and Peace Economics, Actual

Problems of Economics, International Journal of Economics Sciences, dergilerinde

makaleleri yayınlanmıştır. Avrupa Birliği alanında çalışmalarını yürütmektedir.

Yrd. Doç. Dr. Pelin SÖNMEZ: 2002 yılında Başkent Üniversitesi İktisadi İdari Bi-

limler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden mezun olmuş-

tur. 2006 yılında Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde Avrupa

Birliği Anabilim dalında yüksek lisansını tamamlamıştır. Aynı yıl İstanbul Üniversi-

tesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Avrupa Birliği Anabilim dalında başladığı doktora

programından 2014 yılında mezun olmuştur. 2014 yılından beri Nişantaşı Üniversi-

tesi İktisadi İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde yar-

dımcı doçent doktor olarak görev yapmaktadır. Europe Seen Here and Elsewhere:

Eurobroadmap Visions of Europe in the World; Avrupa Birliği’nin Doğu Avrupa ve

Batı Balkanlar Genişlemesi: AB 36 Mümkün Mü? başlıklı kitaplarda bölümler yaz-

mıştır. Ankara Avrupa Çalışmaları, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensti-

tüsü ve ECOFORUM gibi dergilerde makaleleri yayınlanmıştır. Halen Avrupa Birli-

ği, siyasi entegrasyon, göç politikası ve kimlik alanlarında çalışmalarını yürütmek-

tedir.

Öğr. Gör. Dr. Şükrü YURTSEVER: 2004 yılında Marmara Üniversitesi İİBF Fakülte-

si Almanca İşletme Enformatiği Bölümü’nden mezun olmuştur. 2007 yılında Galata-

saray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde İşletme Anabilim dalında yüksek

lisansını tamamlamıştır. 2007 yılında İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü

Avrupa Birliği dalında başladığı doktora programından 2013 yılında mezun olmuş-

tur. 2008 yılından beri Gebze Teknik Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme Bölü-

mü’nde araştırma ve öğretim görevlisi olarak görev yapmaktadır. Avrupa Birli-

ği’nin Doğu Avrupa ve Batı Balkanlar Genişlemesi AB36 Mümkün Mü?; Turkish

German Affairs from an Interdisciplinary Perspective başlıklı kitaplarda bölümler

yazmıştır. Avrupa entegrasyonu, AB üye devletleri, sosyal sermaye, Avrupalı kim-

liği ve Avrupalılık konularında çalışmalarını yürütmektedir.

Dr. Muzaffer AKDOĞAN: 2002 yılında Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilim-

ler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden mezun olmuştur. 2009 yılında İs-

tanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde Avrupa Birliği Anabilim dalında

yüksek lisansını tamamlamıştır. 2009 yılında İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler

Enstitüsü Avrupa Birliği Anabilim dalında başladığı doktora programından 2015

yılında mezun olmuştur. Avrupa Birliği Kamu Alımlarında Sözleşme Sonrası İhtilaf-

ların Çözüm Yolları ve Türkiye Uygulaması (Oniki Levha Yayınları, 2015); Avrupa

Birliği Uyum Sürecinde Türk İhale Rejiminin Şeffaflık Açısından Değerlendirilmesi

(Oniki Levha Yayınları, 2010) başlıklı kitap çalışmaları vardır. Başlangıçtan Günü-

müze Avrupa Birliği Kurumları; Avrupa Birliği’nde Karar Alma Mekanizması, Yar-

dımcı Organlar ve Ajanslar; Avrupa Birliği’nin Doğu Avrupa ve Batı Balkanlar Ge-

nişlemesi: AB36 Mümkün mü? başlıklı kitaplarda bölümler yazmıştır. Uluslararası

Hukuk ve Politika, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası dergilerinde

makaleleri yayınlanmıştır. Uluslararası hukuk ve Avrupa Birliği hukuku alanlarında

çalışmalarını yürütmektedir.

Arş. Gör. Nazlı USTA LAZARIS: 2009 yılında Yıldız Teknik Üniversitesi İktisadi ve

İdari Bilimler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden mezun

olmuştur. 2012 yılında aynı üniversitenin Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde Siyaset Bi-

limi ve Uluslararası İlişkiler Anabilim dalında yüksek lisansını tamamlamıştır. 2012

yılında İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi ve Uluslararası

İlişkiler (SBF) dalında başladığı doktora programına halen devam etmektedir. 2009

yılından beri Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Uluslararası

İlişkiler Bölümü’nde Araştırma Görevlisi olarak görev yapmaktadır. Çeşitli ulusal

ve uluslararası dergilerde makaleleri yayınlanmıştır. Yunanistan siyaseti, Türkiye

siyaseti, Türk-Yunan İlişkileri ve milliyetçilik alanlarında çalışmalarını yürütmekte-

dir.

Zeynep Özde ATEŞOK: 2002 yılında Marmara Üniversitesi İİB Fakültesi Fransızca

Kamu Yönetimi Bölümü’nden mezun olmuştur. 2011 yılında Boğaziçi Üniversitesi

Avrupa Çalışmaları dalında yüksek lisansını tamamlamıştır. 2012 yılında İstanbul

Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler bölü-

münde başladığı doktora programına devam etmekte, TÜBİTAK ve AB projelerinde

görev almaktadır. Karşılaştırmalı siyaset, demokratikleşme, göç ve vatandaşlık

alanlarında çalışmalarını yürütmektedir.

Altuğ GÜNAR: 2009 yılında Yeditepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakül-

tesi Uluslararası İlişkiler ve Siyaset Bilimi Bölümü’nden mezun olmuştur. 2012 yı-

lında Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde Uluslararası İlişkiler Anabi-

lim dalında yüksek lisansını tamamlamıştır. 2012 yılında İstanbul Üniversitesi Sos-

yal Bilim Enstitüsü Avrupa Birliği Anabilim dalında başladığı doktora programına

devam etmektedir. Avrupa Birliği’nin Doğu Avrupa ve Batı Balkanlar Genişlemesi:

AB36 Mümkün Mü? (Sentez Yayıncılık, 2015) başlıklı kitabın (Ercüment Tezcan,

İlhan Aras ile birlikte) editörlüğünü yapmıştır. Avrupa Birliği’nin Doğu Avrupa ve

Batı Balkanlar Genişlemesi: AB36 Mümkün Mü?; Arap Baharı Üzerine Değerlen-

dirmeler; Avrupa Birliği’nde Karar Alma Mekanizması, Yardımcı Organlar ve

Ajanslar başlıklı kitaplarda bölümler yazmıştır. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversi-

tesi SBE Dergisi ve Akademik Orta Doğu dergilerinde makaleleri yayınlanmıştır.

Avrupa Birliği, Avrupa İktisat Tarihi, Evrimci İktisat ve Küreselleşme alanlarında

çalışmalarını yürütmektedir.

TEŞEKKÜR

Avrupa Birliği’yle ilgili literatür çalışmaları daha ziyade Birliğin farklı yönle-

rini ve boyutlarını ele alan çalışmalar şeklindedir. Oysa Birliğin kurucusu ve

ana unsuru olan devletler de bu bağlamda en az Birliğin kendisi kadar önemli-

dir. Bu çalışma tam da bu kaygıdan hareketle yola çıkarak hazırlanmıştır. Daha

açık ifade etmek gerekirse, Birliğin ana unsuru olan devletlerle Birlik arasında

ne tür bir ilişkinin var olduğu ya da bir başka deyişle Birliğin kurucusu olan üye

devletlerde Birliğe yönelik nasıl bir politika olduğu/izlendiği çalışmanın ana

sorunsalıdır.

Böyle bir sorunsaldan hareketle tematik bir çalışma yapılabilirdi. Ancak te-

matik bir çalışma, ülkelere ilişkin spesifik noktaları opak hale getirme riskini

taşımaktaydı. Bu nedenle tematik çalışma yerine ülke bazlı/ülkelerin tekrar

teker incelenmesi şeklinde bir çalışma tercih edilmiştir. Türkçe literatürün yanı

sıra yabancı dildeki literatürde de bu tür çalışmaların eksikliği hissedilmektedir.

AB15 üzerine hazırlanan bu çalışma aslında Nisan 2015’te yayınlanan “Av-

rupa Birliği’nin Doğu Avrupa ve Batı Balkanlar Genişlemesi: AB36 Mümkün

Mü?” başlıklı çalışmanın devamı niteliğindedir. Değerli meslektaşım Yrd. Doç.

Dr. İlhan Aras ve Altuğ Günar’la editörlüğünü yaptığımız bu çalışmanın sonu-

cunda AB15 için bu tür bir çalışma yapmazsak AB36 çalışmasının eksik kalaca-

ğını düşündük ve hemen harekete geçerek bu çalışmaya başladık. İşte elinizdeki

çalışma bu tür bir yaklaşımın ve kaygının sonucu ortaya çıkmıştır.

Çalışma ülke bazlı olarak kurgulandığı için kitabın bölümlenmesinde AB’nin

zaman içinde geçirdiği değişim ve gelişimler esas alınmıştır. Bir başka deyişle,

ilk bölümde altı kurucu ülkenin incelendiği çalışmanın diğer bölümlerinde

AB’ye sonraki dönemlerde dâhil olan ülkelerin AB ile ilişkileri ele alınmıştır.

Çalışma boyunca kitabın editörlük çalışmasını yürüttüğümüz değerli mes-

lektaşım İlhan Aras’a teşekkürü bir borç bilirim. Hatta diyebilirim ki, İlhan Aras

olmasaydı bu çalışmanın bu kadar kısa süre içinde ve bu kadar kusursuz bir

biçimde gerçekleşmesi mümkün olmazdı.

Çalışmaya katkıda bulunan yazar arkadaşlarımıza da ayrıca teşekkür etmek

isterim. Zira nihayetinde asıl çalışma onlara aittir. Editör olarak bizim katkımız

o çalışmaları inceleyip değerlendirmek ve yazarlarla koordineli bir şekilde yaz-

dıkları bölümlere nihai şeklini vermektir.

x

Her zaman olduğu gibi çalışma boyunca bana akademik anlamda her türlü

desteği veren ve akademik bir ortam sunan Galatasaray Üniversitesi’ne ve men-

sup olduğum İİBF Uluslararası İlişkiler bölümündeki meslektaşlarıma teşekkü-

rü bir borç bilirim.

Tabi ki mesleki çalışmalarda en büyük manevi destek aileden gelir. Bu ne-

denle eşime ve çocuklarıma bana gösterdikleri anlayış ve sabır için sonsuz te-

şekkür ederim.

Bu çalışmanın eksiğiyle fazlasıyla Türkçe literatüre bir katkı olması ve bu ça-

lışmayı konuyla ilgili çok daha değerli çalışmaların izlemesi dileğiyle…

Ercüment TEZCAN

xi

TEŞEKKÜR

“Avrupa Birliği’nin Doğu Avrupa ve Batı Balkanlar Genişlemesi: AB36

Mümkün Mü?” başlıklı editöryal kitap çalışmasında (Editörler: Ercüment Tez-

can, İlhan Aras, Altuğ Günar) AB’nin AB15 genişlemesinden sonraki üye, aday

ve potansiyel aday ülkeleri ele alınmıştı. Bir anlamda söz konusu kitabın ta-

mamlayıcı kitabı olan bu çalışmada ise AB15 devletleri incelenmiştir. Birbirini

tamamlayan bu iki kitap sayesinde AB devletleriyle ilgili bütüncül bir kaynak

oluşturulmaya çalışılmıştır.

Avrupa Birliği’ni anlamak, üye devletler ile ilişkilerini anlamayı gerektirdi-

ğinden üye devletleri yakından tanımak gerekmektedir. AB15 devletlerinin

incelendiği bu çalışmayla hem üye devletlerle ilişkileri anlamak hem de bir an-

lamda AB’nin tarihine ilişkin bir değerlendirme yapmak mümkündür. Türkçe

AB literatüründe ele alınmayan bir konu olarak üye devletleri inceleyerek litera-

türe katkı sağlamak amaçlanmıştır.

Editöryal kitap çalışmaları zorlu, bir o kadar da verimli bir süreç sonunda

tamamlanabilmektedir. Bu çalışmada da birçok zorluk yaşanmış ancak bölüm

yazarlarımızın katkılarıyla bu zorluklar aşılmıştır. Bu nedenle, ilk teşekkür et-

mem gereken kıymetli yazarlarımızdır. Katkılarıyla bu çalışmanın tamamlan-

masını sağladılar.

Kitabın okuyucuyla buluşmasını sağlayan Detay Yayıncılık’a teşekkürü bir

borç biliyorum.

Prof. Dr. Ercüment Tezcan’a ise, üçüncü defa aynı nedenle, ortak editörlük

yapma fırsatı verdiği için, teşekkür ediyorum. Kitap çalışmalarındaki cesaret-

lendirmeleri ve destekleri benim için her zaman rehber niteliğinde olmuştur.

Her zaman bir makale ve kitapla uğraşmama alışkın olan eşim Zeynep’e, bu

alışkanlığı ve sabrı için bir kez daha teşekkür ediyorum. Bu ve diğer çalışmalar,

bir anlamda eşimin sabrının da ürünüdür.

Kitabın editörlerden biri olarak, kitabı henüz yeni tanıştığımız, varlığıyla gü-

lümseten ve umutlandıran Ali Ağca’ya ithaf ediyorum.

Saygılarımla.

İlhan ARAS

xii

İÇİNDEKİLER

YAZARLARIN ÖZGEÇMİŞLERİ ............................................................................ iii

TEŞEKKÜR ................................................................................................................. ix

İÇİNDEKİLER ............................................................................................................ xiii

KISALTMALAR LİSTESİ .......................................................................................... xv

GİRİŞ: AVRUPA BİRLİĞİ GENİŞLEMESİ ......................................................... 3

I. KURUCU ÜLKELER: ÇEKİRDEK AVRUPA

• Fransa – Avrupa Birliği İlişkileri .......................................................................... 7

Ercüment Tezcan

• Almanya – Avrupa Birliği İlişkileri ...................................................................... 71

Ali Ayata

• İtalya – Avrupa Birliği İlişkileri ............................................................................ 109

Ebru Canan Sokullu

• Belçika, Hollanda ve Lüksemburg (Benelüks Ülkeleri)

Avrupa Birliği İlişkileri .......................................................................................... 145

Altuğ Günar

II. BATI GENİŞLEMESİ

• Birleşik Krallık – Avrupa Birliği İlişkileri ........................................................... 213

Hakan Samur

• İrlanda – Avrupa Birliği İlişkileri ......................................................................... 261

Muzaffer Akdoğan

• Danimarka – Avrupa Birliği İlişkileri .................................................................. 301

Şükrü Yurtsever

xiv

III. GÜNEY GENİŞLEMESİ

• Yunanistan – Avrupa Birliği İlişkileri .................................................................. 327

Nazlı Usta Lazaris

• İspanya – Avrupa Birliği İlişkileri ........................................................................ 363

İlhan Aras

• Portekiz – Avrupa Birliği İlişkileri ....................................................................... 393

Zeynep Özde Ateşok

IV. KUZEY GENİŞLEMESİ

• Avusturya, Finlandiya ve İsveç - Avrupa Birliği İlişkileri ................................ 453

Pelin Sönmez

İNDEKS ....................................................................................................................... 483

xv

KISALTMALAR LİSTESİ

AAET: Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu

AB: Avrupa Birliği

ABA: Avrupa Birliği Antlaşması

ABAD: Avrupa Birliği Adalet Divanı

ABD: Amerika Birleşik Devletleri

ABGS: Avrupa Birliği Genel Sekreterliği

ADKM: Avrupa Döviz Kuru Mekanizması

A.e.: Aynı eser

AEA: Avrupa Ekonomik Alanı

AET: Avrupa Ekonomik Topluluğu

a.g.m.: adı geçen makale

AHPG: Avrupa Halkları Partisi Grubu

Aİİ: Adalet ve İçişlerinde İşbirliği (Justice and Home Affairs)

AKÇT: Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu

AKP: Afrika, Karayip, Pasifik

AKP: Adalet ve Kalkınma Partisi

AMB: Avrupa Merkez Bankası

AP: Avrupa Parlamentosu

APB: Avrupa Para Birliği

ASİ: Avrupa Siyasal İşbirliği

AST: Avrupa Savunma Topluluğu

AT: Avrupa Toplulukları

ATS: Avrupa Tek Senedi

BAB: Batı Avrupa Birliği

BEU: Benelux Economic Union (Benelüks Ekonomik Birliği)

BKBP: Birleşik Krallık Bağımsızlık Partisi

BLEU: Belçika–Lüksemburg Ekonomik Birliği

BM: Birleşmiş Millerler

BNC: Beoordelingscommissie Nieuwe Commissievoorstellen (Bakanlıklararası Avrupa

Komisyonu Tasarıları Değerlendirme Komitesi)

BU: Benelux Union (Benelükse Birliği)

CDU: Hıristiyan Demokrat Birliği (Christlich Demokratische Union Deutschlands)

Co-Co: Co-ordination Committee (Koordinasyon Komitesi)

xvi

CoCoHan: Co-ordination Committee at higher civil service level (Yüksek Sivil Hizmet

Koordinasyon Komitesi)

CPLP: Communidade dos Paises de Lingua Portugesa (Portekizce Konuşan ülkeler Top-

luluğu)

DGE: Direction générale Coordination et Affaires européennes (Avrupa İşleri Koordi-

nasyon Genel Müdürlüğü Birimi)

EBK: Ekonomik Birlik Konseyi (The Council of the Economic Union)

EFTA: The European Free Trade Association (Avrupa Serbest Ticaret Birliği)

EPB: Ekonomik Parasal Birlik

ESDK: Ekonomik ve Sosyal Danışma Konseyi (The Economic and Social Advisory Coun-

cil)

ETA: Euskadi Ta Askatasuna (Bask Ülkesi ve Özgürlük)

GATT: General Agreement on Tariffs and Trade (Gümrük Tarifeleri Ve Ticaret Genel

Anlaşması)

GB: Gümrük Birliği

GSMH: Gayri Safi Milli Hasıla

GSYH: Gayri Safi Yurtiçi Hasıla

IEC: Inter-Ministerial Economic Committee (Bakanlıklar arası Ekonomik Komite)

IMF: International Monetary Found (Uluslararası Para Fonu)

IRA: Irish Republician Army (İrlanda Cumhuriyet Ordusu)

İUP: İskoç Ulusal Partisi

KBUG: Kişi Başına Ulusal Gelir

KKE: Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (Yunanistan Komünist Partisi)

KKTC: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti

NATO: North Atlantic Treaty Organization (Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü)

NOÇ: Nitelikli Oy Çokluğu

NORDEK: Kuzey Avrupa Ülkeleri Ekonomik Birliği

ODA: Orta ve Doğu Avrupa

ODGP: Ortak Dış Güvenlik Politikası

OECD: Organisation for Economic Co-operation and Development (Ekonomik Kalkınma

ve İşbirliği Örgütü)

OEEC: Organisation for European Economic Co-operation (Avrupa Ekonomik İşbirliği

Örgütü)

OIRA: Official Irish Republican Army (Resmi İrlanda Cumhuriyet Ordusu)

OTP: Ortak Tarım Politikası

xvii

PALOP: Paises Africanos de Lingua Oficial Portugesa (Resmi Dili Portekizce olan Afrika

Ülkeleri)

PASOK: Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα (Panhelenik Sosyalist Hareket)

PCP: Partido Comunista Portugues (Komünist Parti)

PDK: Parlamentolararası Danışma Konseyi (The Consultative Interparliamentary Coun-

cil)

PIRA: Provisional Irish Republican Army (Geçici İrlanda Cumhuriyet Ordusu)

PSD: Partido Social Democrata (Sosyal Demokrat Parti)

PSOE: Partido Socialista Obrero Español (İspanyol Sosyalist İşçi Partisi)

PVDV: Partij van de Vrijheid (Özgürlük Partisi)

SBH: Silahlı Birlikler Hareketi (Movimento das Forças Armadas)

SDİİG: Sosyalist-Demokrat İlerici İttifakı Grubu

SSCB: Sovyet Sosyalist Cumhuriyet Birliği

SPD: Almanya Sosyal Demokrat Partisi (Sozialdemokratische Partei Deutschlands)

SYRIZA: Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς (Radikal Sol Koalisyon)

UCD: Union de Centro Demócratico (Demokratik Merkez Birliği)