TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TPHCM

MÔN HỌC: THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN PHÁI SINHĐề tài: THỰC TRẠNG THỊ TRƯỜNG GIAO SAU Ở VIỆT NAM

và cụ thể với trung tâm giaodịch BCEC

GVHD: TS. Thân Thị Thu Thủy

1

NHÓM V

Ngày 30.10.2014

Mục lục

I. Tổng quan về thị trường giao sau (Future) ở Việt Nam1. Lịch sử hình thành 2. Các văn bản pháp luật- Quy định hiện hành: Bổ sung văn bản BCEC 133, 197, 84 quyết định.II. Thực trạng thị trường giao sau café ở Việt Nam: kỳ hạn -> giao sau1. Giới thiệu về trung tâm giao dịch cà phê BCECa) Giới thiệu b) Tính chất c) Bộ máy tổ chức 2. Quy chế giao dịch cà phê tại trung tâm giao dịch cà phê Buôn Ma Thuột: a) Điều kiện thành viên: nêu rõ hơnb) Các bước đăng ký làm thành viên c) Hàng hóa giao dịch d) Tiền tệ và đơn vị tiền tệ sử dụng. e) Các điều kiện về đảm bảo thanh toán và phí. 3. Cơ chế và quy trình giao dịch.a) Cơ chế b) Quy trình giao dịch: giai đoạn 2008 đầu spot, giai đoạn sau future4. Thực trạng hoạt động của BCEC.III. Nguyên nhân - giải pháp kiến nghị: nên đưa giải pháp vềcafé ở BCEC.

Bộ công thương nên quản lý BCEC.

2

Mở rộng loại hàng hóa, Coffee-> hàng hóa (goods).

I. Tổng quan về thị trường giao sau (Future) ở Việt Nam.1. Lịch sử hình thành.Thị trường chứng khoán phái sinh xuất hiện từ rất lâu đời ởcác nước phát triển, nước có thị trường tài chính pháttriển, nó đã hình thành, phát triển khá lâu đời, cùng tồntại song song và đóng vai trò quan trọng không kém so vớithị trường chứng khoán.Theo đó ngày càng đa dạng các loạihợp đồng trong đó tiêu biểu công cụ đó là hợp đồng tương lai. HĐTL của nông dân đã tồn tại từ giữa thế kỉ 19 nhưng HĐTLcủa tài sản tài chính mới chỉ xuất hiện 30 năm trước đây. ỞViệt Nam cũng không rõ từ khi nào có nhu cầu sử dụng loạihợp đồng này để giảm thiểu rủi ro và kinh doanh sinh lờitrên nó.Tuy nhiên ở Việt Nam, hợp đồng tương lai và các giaodịch trên thị trường tương lai còn là những khái niệm khá

3

mới mẻ với nhiều các nhân, tổ chức. Ngày 12/12/2008, tại TP.Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk, sàn giao dịch chuyên ngành càphê đầu tiên của Việt Nam dự kiến sẽ chính thức mở cửa.Tóm tắt các giai đoạn:+ Năm 2002: Sàn giao dịch điều của trung tâm giao dịch chứngkhoán TP HCM phối hợp hiệp hội điều Việt Nam.Sàn giao dịch thủy sản Cần Giờ+ Năm 2008: Trung tâm giao dịch cà phê Buôn Ma Thuột (BCEC)+ Năm 2010: Sàn giao dịch đường của công ty cổ phần giao dịch hàng hóa Sài Gòn T.TínSở giao dịch hàng hóa Triệu PhongSàn giao dịch vàng kỳ hạn (giao dịch vàng tài khoản)+ Năm 2011: Sở giao dịch hàng hóa Việt Nam (VNX)+ Năm 2014: Dự kiếnSở giao dịch hàng hóa INFO (tập đoàn Đại Dương - được cấpgiấy phép hoạt động vào 4/2013).2. Các văn bản pháp luật- Quy định hiện hành. - Công văn số 650/TCT-PCCS của Tổng Cục Thuế. - QĐ 648/2004/QĐ-NHNN ngày 28/5/2004 của thống đốc ngân hàngnhà nước, bổ sung một số điều của QĐ số 679/2002/QĐ-NHNNngày 01/7/2002.- Nghị định số 163/2006NĐ- CP về giao dịch bảo đảm.- Luật thương mại năm 2005.- Nghị định 158 của Chính Phủ.II. Thực trạng thị trường giao sau ở Việt Nam.1. Giới thiệu về trung tâm giao dịch cà phê BCEC .a) Giới thiệu.- Trung tâm giao dịch cà phê Buôn Ma Thuột (BCEC) là nơi tổchức giao dịch, mua bán các loại cà phê nhân sản xuất tạiViệt Nam, theo phương thức đấu giá tập trung, công khai: gồm

4

giao dịch mua bán giao ngay và giao dịch mua bán giao sautheo các kỳ hạn, hoạt động theo nguyên tắc thành viên.- Được thành lập theo quyết định Quyết định 2278/QĐ-UBNDngày 04/12/2006 dưới sự quản lý nhà nước của UBND tỉnh ĐăkLăk- Khai trương vào ngày 11/12/2008.- Trụ sở: 153 - Nguyễn Chí Thanh - thành phố Buôn Ma Thuột -tỉnh ĐắkLắk.- BCEC là sàn giao dịch nông sản hiện đại nhất Việt Nam, vớitổng vốn đầu tư xây dựng công trình đạt gần 100 tỷ đồng,được trang bị đầy đủ trang thiết bị, có sức chứa hơn 100người cùng lúc giao dịch và làm việc ngay tại sàn. Hệ thốngtổng kho trên 8.000m2 có sức chứa khoảng 15.000 tấn cà phênhân cùng một thời điểm, bên cạnh đó là một xưởng chế biếncó diện tích khoảng 5.000 m2 với tổng công suất tương đương150.000 tấn/năm, đặt ngay tại Trung tâm, sẵn sàn đáp ứng nhucầu mua bán, ký gửi cà phê của người sản xuất, kinh doanh càphê trên địa bàn tỉnh cũng như khu vực Tây Nguyên.b) Bộ máy tổ chức.- Ông Nguyễn Tuấn Hà, Phó giám đốc Sở Công thương Đắk Lắk, kiêm Giám đốc Trung tâm Giao dịch cà phê Buôn Ma Thuột (BCEC).- Phó giám đốc: ông Võ Thanh Châu.

5

- Các đơn vị ủy thác:Ngân hàng Thương mại Cổ phần Kỹ thương Việt Nam(Techcombank), Tập đoàn Cà phê Thái Hòa và Công ty Giám địnhHàng hóa Nông sản Xuất khẩu - CafeControl mục đích nhằm giảmkhâu trung gian, tạo môi trường mua bán trực tiếp, tạo điềukiện cho người sản xuất, kinh doanh cũng như các nhà đầu tưtài chính sử dụng tính công khai, minh bạch, an toàn, nhanhchóng, thuận tiện,... và các dịch vụ: gửi kho, kiểm địnhchất lượng, chế biến, tín dụng,... để phục vụ mục đích kinhdoanh giao dịch của mình2. Quy chế giao dịch cà phê tại trung tâm giao dịch cà phê Buôn Ma Thuột.a) Điều kiện thành viên.- Là tổ chức kinh tế, hộ kinh doanh được thành lập vàhoạt động hợp pháp theo quy định của pháp luật Việt Namhiện hành.

6

- Có đăng ký kinh doanh ngành nghề: mua bán, sản xuất,chế biến cà phê.- Có kinh nghiệm kinh doanh trên các sàn giao dịch hànghoá thế giới (nếu có).- Vốn điều lệ/vốn đầu tư: tối thiểu 75 tỷ đồng (đối vớigiao dịch cà phê kỳ hạn).- Chủ nhiệm Hợp tác xã, giám đốc/tổng giám đốc có kinhnghiệm tối thiểu 03 năm trong lĩnh vực sản xuất, mua bán càphê, mua bán hàng hóa qua sở giao dịch hàng hóa, tài chính– ngân hàng (đối với giao dịch cà phê kỳ hạn).- Chủ nhiệm Hợp tác xã, Giám đốc/Tổng giám đốc có bằngđại học trở lên.b) Các bước đăng ký làm thành viên.- Đơn đăng ký làm Thành viên kinh doanh – 01bản chính – theo mẫu củaBCEC.- Giấy đề nghị mở tài khoản để giao dịch (theo mẫu do Ngânhàng Techcombank cung cấp) – 02 bản chính.- Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh/giấy chứng nhận đăng kýkinh doanh và đăng ký thuế (đối với trường hợp thành viênkinh doanh là tổ chức, hộ kinh doanh) / giấy phép đầu tư(đối với trường hợp thành viên kinh doanh là tổ chức kinh tếcó vốn đầu tư nước ngoài)/quyết định thành lập và hoạt động/các giấy tờ khác tương đương đối với các loại hình tổ chứckinh tế khác -02 bản sao (có chứng thực).- Bản sao văn bằng chứng minh trình độ học vấn của Giámđốc/Tổng Giám đốc – 02 bản sao (có chứng thực).- Nhận biết rủi ro liên quan - 2 bản chính – theo mẫu của BCEC.- Báo cáo tài chính năm đã được kiểm toán hoặc đã nộp cho cơquan thuế 3 năm gần nhất) – 02 bản sao có đóng dấu của Côngty (nếu có).

7

- Giấy chứng nhận đăng ký mã số thuế (trường hợp chưa đổiGCNĐKKD thành GCNĐKKD và đăng ký thuế) - 02 bản sao (có chứngthực).- Biên bản và quyết định của Hội đồng quản trị/Đại hội đồngcổ đông/Hội đồng thành viên/cơ quan có thẩm quyền khác vềviệc bổ nhiệm người đại diện theo pháp luật  – 02 bản sao cóđóng dấu của Công ty.- Biên bản và quyết định của Hội đồng quản trị/Đại hội đồngcổ đông/Hội đồng thành viên/cơ quan có thẩm quyền khác chấpthuận/phê duyệt việc tham gia giao dịch tại BCEC – 02 bảnchính.- Quyết định bổ nhiệm các chức danh có đăng ký mẫu chữ kýtrên Giấy đề nghị mở tài khoản để giao dịch – 02 bản sao cóđóng dấu của công ty.- Điều lệ công ty – 02 bản sao có đóng dấu của công ty.- Giấy ủy quyền (nếu có ủy quyền của Chủ tài khoản, của Kếtoán trưởng) – 02 bản chính.- CMND/Hộ chiếu của người đại diện theo pháp luật và ngườiđược uỷ quyền - 02 bản sao.- Các hợp đồng mua bán hàng hoá trên thị trường hàng hoáquốc tế (trường hợp tham gia giao dịch kỳ hạn) - bản sao.- Hợp đồng thành viên - 02 bản chính.c) Hàng hóa giao dịch.

Điều khoản Hợp đồng Kỳ hạn niêm yếtHàng hóa giao

dịchCà phê Robusta loại R2B.

Thời gian giaodịch

Giao dịch khớp lệnh liên tục: Từ 14h00đến 17h00Giao dịch thỏa thuận: Từ 14h00đến 17h00.

Ngày giao dịch Từ thứ Hai đến thứ Sáu hàng tuần, trừcác ngày nghỉ theo quy định trong Bộ

8

Luật Lao động Việt Nam.Địa chỉ giao

dịchTrung tâm Giao dịch cà phê Buôn MaThuột, số 153, Nguyễn Chí Thanh, Tp.Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk LắkTrụ sở củacác Thành viên môi giới.

Cơ chế khớplệnh

Khớp lệnh điện tử, liên tục- Khớp lệnhthoả thuận.

Giá niêm yết VND/kg.Bước giá 10 VND/kg (20.000 VND/lô).

Khối lượng giaodịch

Giao dịch khớp lệnh liên tục: tối thiểu01 lô (02 tấn)Giao dịch thỏa thuận: tốithiểu là 9 lô (18 tấn).

Khối lượng mỗiHợp đồng (lô)

02 tấn (2.000 kg).

Tháng hợp đồngniêm yết

Niêm yết 6 tháng hợp đồng liên tiếp.

Biên động giaođộng giá trong

ngày

+/- 4% so với Giá tham chiếu của phiêngiao dịch liền kề trước đó.

Ký quỹ giaodịch

Tương đương 15% giá trị Hợp đồng.

Ký quỹ đặc biệt Từ ngày Thông báo đầu tiên, mức ký quỹcủa các hợp đồng chuẩn bị đến hạn giaohàng được nâng lên gấp ba (03) lần sovới ký quỹ giao dịch thông thường.

Ngày giao dịchcuối cùng (LTD)

Ngày làm việc cuối cùng của tháng trướcTháng giao hàng.

Ngày thông báođầu tiên (FND)

Ngày làm việc đầu tiên của 05 ngày làmviệc cuối cùng của tháng trước thánggiao hàng.

9

Thời gian đăngký giao hàng

Từ ngày Thông báo đầu tiên đến 9h00 củaNgày giao dịch cuối cùng.

Khối lượng đăngký giao hàngtối thiểu

18 tấn (tương đương 9 Hợp đồng).

Loại cà phêgiao nhận

Cà phê Robusta loại R2B (đen vỡ khôngquá 5%, tạp chất không quá 1.0%, độ ẩm13%, kích cỡ hạt tối thiểu 90%/S13). Càphê Robusta loại: R1A, R1B, R1C và R2Ađược giao theo giá hợp đồng cộng với mộtkhoản tiền tương ứng mức chênh lệch phẩmcấp chất lượng do trung tâm quy địnhtrong từng thời điểm.

Địa điểm giaohàng

Tại hệ thống kho hàng của trung tâm giaodịch cà phê Buôn Ma Thuột.

Ngày tất toángiao nhận hàngvà thanh toán

tiền

Ngày làm việc thứ 3 của tháng giao hàng.

- Loại và tiêu chuẩn chất lượng cà phê được phép giao nhận.

Loại Mãhànghóa

Tiêu chuẩn chất lượng

Loại1

R1A Đen vỡ không quá 2%, tạp chất không quá0.5%, độ ẩm 12.5%. Kích cỡ hạt tối thiểu90%/S18 và 99%/S16. Giá thanh toán: giá hạchtoán + chênh lệch. Chênh lệch = 3.54% * giá hạchtoán +50 đ/kg (chi phí chế biến).

R1B Đen vỡ không quá 0.4% (đen: 0.1%, vỡ: 0.3%),tạp chất không quá 0.1%, độ ẩm 12.5%. Kíchcỡ hạt tối thiểu 90%/S16 và 99%/S13.Giáthanh toán: giá hạch toán + chênh lệch.

10

Chênh lệch = 4.91% * giá hạch toán +217 đ/kg (chi phí chếbiến).

R1C Đen vỡ không quá 2%, tạp chất không quá0.5%, độ ẩm 12.5%. Kích cỡ hạt tối thiểu90%/S16 và 99%/S13. Giá thanh toán: giá hạchtoán + chênh lệch. Chênh lệch = 2.74% * giá hạchtoán +50 đ/kg (chi phí chế biến).

Loại2

R2A Đen vỡ không quá 3%, tạp chất không quá0.5%, độ ẩm 12.5%. Kích cỡ hạt tối thiểu90%/S13. Giá thanh toán: giá hạch toán +chênh lệch. Chênh lệch = 2.24% * giá hạch toán +50đ/kg (chi phí chế biến).

R2B Đen vỡ không quá 5%, tạp chất không quá1.0%, độ ẩm 13%, Kích cỡ hạt tối thiểu90%/S13.Giá thanh toán: Bằng giá hạch toán.

Nguồn: BCEC

d) Tiền tệ và đơn vị tiền tệ sử dụng. - Là tiền đồng Việt Nam (VND) hoặc USD theo nhu cầu giaodịch.  Các chủ thể giao dịch có thể thanh toán bằng các loạingoại tệ tự do chuyển đổi, theo tỷ giá chính thức Ngân hàngTW công bố trong ngày. Đơn vị tiền tệ giao dịch là hàng chụcđồng (10đ) cho 01 kg sản phẩm, với bước nhảy (ticksize) 10đồng. Nghĩa là có thể ra giá: 1kg cà phê Robusta (I)10.850đ, hoặc 10.860đ, 10.870đ,…; không được ra giá 10.865,hoặc 10.875đ cho một kg.e) Các điều kiện về đảm bảo thanh toán và phí.Tổ chức thành viên thực hiện việc giao dịch phải chịu tráchnhiệm về khả năng thanh toán của lệnh giao dịch, kể cả nhữnggiao dịch với vai trò là người môi giới. Để bảo đảm khả năngthanh toán:

11

+ Hợp đồng giao ngay:           - Lệnh mua, phải có đủ tiền trên tài khoản thanhtoán, hoặc có sự bảo lãnh thanh toán của một Ngân hàngthương mại;           - Lệnh bán, phải có sự cam kết (bảo lãnh) thanhtoán sản phẩm của một tổ chức thành viên.+ Hợp đồng giao sau:          - Lệnh mua, phải có sự bảo lãnh thanh toán của mộtngân hàng;          - Lệnh bán, phải có bản hợp đồng người bán đã ở vị

thế mua loại cà phê tương ứng, hoặc có sự bảo lãnhthanh toán sản phẩm của một tổ chức thành viên.

Tổ chức bảo lãnh được hưởng phí bảo lãnh từ tổ chức được bảolãnh, theo quy chế của Trung tâm Giao dịch Cà phê Buôn MaTuột. Tổ chức nhận bảo lãnh thanh toán vốn được hưởng  phíbảo lãnh theo quy định của Ngân hàng Nhà nước.Bảo lãnh thanh toán sản phẩm là một loại nghiệp vụ của tổchức thành viên. Những công ty có vốn lớn mới được thực hiệnviệc bảo lãnh, do Trung tâm Giao dịch Cà phê Buôn Ma Thuộtquyết định. Các Ngân hàng thương mại đương nhiên có nghiệpvụ bảo lãnh thanh toán vốn. - Các loại phí: Trung tâm Giao dịch Cà phê Buôn Ma Thuột có cácloại phí:       (1) Phí thành viên: Các công ty thành viên phải đóngphí cho Trung tâm Giao dịch Cà phê Buôn Ma Thuột. Có 2 loạiphí thành viên: Phí lần đầu, tổ chức thành viên phải đóngkhi được kết nạp là thành viên, mức thu bằng nhau cho cácthành viên và phí hàng năm, thu theo doanh số giao dịchtrong một năm.

12

(2) Phí giao dịch: Mỗi giao dịch (có kết quả) người mua vàngười bán đều phải đóng phí cho Trung tâm Giao dịch Cà phêBuôn Ma Thuột.(3) Phí môi giới: do các tổ chức môi giới tự ấn định, đượcnhận từ khách hàng (từ những giao dịch hộ cho các tổ chứckhông thành viên).(4) Phí kiểm định sản phẩm: thu từ bên bán.(5) Phí chuyển giao sản phẩm: thu từ bên bán và bên mua.(6) Phí thanh toán bù trừ : thu từ bên bán và bên mua. Theomức của ngân hàng.(7) Phí thông tin: thu từ tổ chức thành viên có sử dụngthông tin của Trung tâm Giao dịch Cà phê Buôn Ma Thuột. (8) Phí sử dụng trang thiết bị tại sàn.Để ngăn chặn các biến động bất thường của thị trường, Trungtâm Giao dịch Cà phê Buôn Ma Thuột quy định mức chặn trên,dưới về giá cả trong một phiên giao dịch: tuỳ tình hình cụthể, tùy thời điểm mà đưa ra mức chặn phù hợp, có thể nằm ởmức biến động không quá 10% trên giá đang giao dịch. Nếu giábiến động tăng hoặc giảm đến mức chặn quy định thì Trung tâmGiao dịch Cà phê Buôn Ma Thuột sẽ áp dụng các biện pháp cầnthiết để tránh các sự cố xảy ra.3. Cơ chế và quy trình giao dịch.a) Cơ chế.- Hệ thống giao dịch: Trung tâm giao dịch thực hiện giaodịch bằng hệ thống máy vi tính nối mạng cục bộ tại sàn giaodịch (LAN) và mạng đường dài (WAN). Các tổ chức thành viêncó thể có người giao dịch tại sàn, hoặc giao dịch qua mạng(không cần có người giao dịch tại sàn).- Nhà đầu tư giao dịch tại sàn BCEC.- Sàn giao dịch: Sàn giao dịch là nơi giao dịch của các đạidiện các công ty thành viên, mỗi công ty thành viên có thể

13

có 01 đến 02 người đại diện thường trực tại sàn để thực hiệnviệc giao dịch (gọi là người giao dịch tại sàn). Công tythành viên cũng có thể thực hiện giao dịch qua mạng diệnrộng (WAN), không có người giao dịch tại sàn.- Máy chủ có nhiệm vụ: Thu nhận, kiểm tra, phân loại (chủng loại cà phê và phẩm

cấp), và tập hợp lệnh giao dịch theo các nhóm giá. Chốt giá và đưa ra kết quả giao dịch, gồm 2 yếu tố: giá và

khối lượng giao dịch cho mỗi loại. Phân phối khối lượng giao dịch cho các lệnh được giao dịch

theo trật tự ưu tiên. Thiết lập các hợp đồng mua, bán cho các chủ thể giao dịch

có liên quan.Sàn giao dịch có 01 bảng điện tử báo giá để cung cấp thôngtin về tình hình giao dịch tại Trung tâm cho người giaodịch. Bảng điện tử của Trung tâm giao dịch được nối mạngtrực tiếp vớiMáy tính hoặc bảng điện tử của đơn vị thành viên. Sàn giaodịch có một số tivi cỡ lớn đưa tin về tình hình giao dịch càphê trên các thị trường chủ chốt của thế giới (sử dụng thôngtin của các hãng CNN, AFP, Reuters hoặc Dowjones…).b) Quy trình giao dịch.

14

Các tổ chức thành viên: khi có nhu cầu mua bán, tự động nhậplệnh vào máy của hệ thống giao dịch, chuyển lệnh tới ngườigiao dịch tại sàn, người giao dịch tại sàn chuyển lệnh vàomáy chủ. Những tổ chức không có người giao dịch tại sàn,lệnh được chuyển thẳng vào máy chủ.Người giao dịch tại sàn có thể tự mình ra lệnh, nếu được sựuỷ thác của công ty của họ.Các tổ chức không thành viên: trước hết phải ký với một côngty môi giới thành viên hợp đồng uỷ thác giao dịch mua bán càphê và mở một tài khoản giao dịch tại một ngân hàng thương mại.Khi có nhu cầu giao dịch tổ chức không thành viên ra lệnhcho công ty môi giới của mình. Công ty môi giới khi nhậnđược lệnh mua/bán của khách hàng phải thực hiện việc xácminh khả năng thanh toán của lệnh.-->Những lệnh mua bán giao ngay: lệnh mua phải có đủ tiềntrên tài khoản, lệnh bán phải có đủ số cà phê để bán theođúng chủng loại và phẩm cấp;-->Những lệnh mua/bán kỳ hạn: phải có sự bảo lãnh thanh toáncủa một tổ chức thành viên khác.  - Giới thiệu lênh giao dịchCác loại lệnh: Trung tâm giao dịch sử dụng 04 loại lệnh: (1) Lệnh giới hạn: là lệnh có xác định một mức giá cụ thể,đó là giá giới hạn tối đa để mua, nếu đó là lệnh mua; đó làgiá giới hạn tối thiểu để bán, nếu đó là lệnh bán. (2) Lệnh thị trường: là lệnh không xác định giá cụ thể (tùythuộc thị trường), nhưng đó là giá tốt nhất trên thị trườngtại thời điểm đó. (3) Lệnh huỷ: là lệnh dùng để huỷ bỏ lệnh đã ra trước đó.Thị trường không cho phép điều chỉnh lệnh, do đó khi muốnđiều chỉnh một yếu tố nào đó trong các lệnh đã ra trước đó

15

cũng phải dùng lệnh huỷ để huỷ bỏ lệnh trước rồi ra các lệnhtiếp theo.(4) Lệnh điều chỉnh: là lệnh dùng để điều chỉnh một hoặc mộtsố nội dung của một hoặc một số lệnh trước đó.Trung tâm giao dịch chỉ nhận lệnh trong thời gian giao dịchcủa phiên giao dịch; lệnh chỉ có giá trị trong phiên giaodịch (lệnh không được bảo lưu đến phiên giao dịch sau).- Các bước thực hiện đặt lệnh giao dịch trực tuyến như sau:+ Bước 1: Đăng nhập vào hệ thống theo số tài khoản và mậtkhẩu thành viên kinh doanh hoạc thành viên đăng ký .

+ Bước 2: Đặt lệnh giao dịchLệnh muaĐặt lệnh theo các cách sau : + Chọn Tab lệnh MUA (hoặc F9) để đặt lệnh mua chứng khoán. + Từ giao diện thị trường cà phê, click chuột phải vào một mã lô hàng cà phê cần đặt mua. + Từ giao diện số dư tài khoản giao dịch, click chuột phải vào mã lô hàng cà phê cần đặt mua. Giao diện lệnh mua hiện lên:

16

Sau khi đặt lệnh xong, hệ thống sẽ thông báo lệnh đã được đặt thành công. 

Lệnh bán+ Chọn Tab lệnh BÁN (hoặc F10) để đặt lệnh muachứng khoán. + Từ giao diện thị trường BCEC, click chuột phải vào một mãlô hàng mà thành viên cần đặt bán. + Từ giao diện số dư tài khoản giao dịch, click chuột phải vào mã lô hàng cần đặt bán.

17

           Sau khi đặt lệnh xong, hệ thống sẽ thông báo lệnh đã được đặtthành công.

Lệnh đặt vào hệ thống chỉ là lệnh thường, không phải là lệnhgiao dịch thỏa thuận - Đấu giá và khớp lệnh: Giá cà phê hình thành tại Trung tâm giaodịch thông qua các cuộc đấu giá tập trung, công khai tại sàngiao dịch. Trung tâm giao dịch tổ chức giao dịch tất cả cácngày làm việc trong tuần (từ thứ hai đến thứ sáu); mỗi ngàycó 01 phiên giao dịch.Trung tâm giao dịch thực hiện 2 phương thức khớp lệnh đểhình thành giá giao dịch: Khớp lệnh định kỳ để xác định giá mở cửa, thời điểm xác

định giá mở cửa là  9h00 (sau 30’ nhận lệnh);

18

Sau khi có giá mở cửa, thực hiện khớp lệnh liên tục, hìnhthành giao dịch ngay khi có các lệnh mua bán khớp nhau vềgiá.

- Nguyên tắc chốt giá trong khớp lệnh định kỳ: Giá giao dịch được xácđịnh theo nguyên tắc “là giá có khối lượng giao dịch tốtnhất (cao nhất)”. Nếu có 2 giá có cùng khối lượng giao dịchcao nhất, thì giá sát với giá giao dịch kế trước là giá giaodịch; Nếu có từ 3 giá trở lên bằng nhau có khối lượng giaodịch cao nhất, thì giá có chênh lệch khối lượng đặt mua, bánthấp nhất là giá giao dịch.Những lệnh hợp lệ, được chuyển đến cho người giao dịch tạisàn, người giao dịch tại sàn đưa lệnh vào máy chủ của TTGD.Những công ty môi giới không có người giao dịch tại sàn,lệnh được chuyển thẳng vào máy chủ. - Trật tự ưu tiên trong giao dịch: Trung tâm giao dịch thực hiệnnguyên tắc ưu tiên trong phân phối kết quả giao dịch theotrật tự:-->Ưu tiên I là giá: Những lệnh mua, bán theo giá thị trường(lệnh thị trường) được ưu tiên trước hết (Ia); sau đó lànhững lệnh mua có giá cao nhất và những lệnh bán có giá thấpnhất (ưu tiên Ib);-->Ưu tiên II là thời gian: Nếu có 2 lệnh trở lên cùng mua,hoặc cùng bán có cùng  giá, thì lệnh vào trước sẽ được giaodịch trước.- Tra cứu thông tin tài khoản.Để tra cứu thông tin về tiền và số dư tàikhoản click vào Số dư tài khoản bao gồm: Số dư để giao dịch, số chờ về, số ký quỹ, số tiền ứng trước và danh mục chứng khoán đang sở hữu cũng như trạng thái của các chứng khoán như số dư giao dịch, phong tỏa, cầm cố.

19

Để tra cứu chi tiết về thông tin các lệnh đặt mua/bán và chitiết kết quả khớp lệnh trong ngày cũng như trạng thái của từng lệnh, chọnĐể tra cứu danh sách lệnh đặt trong quá khứ theo thời gian,chọn . Nhà đầu tư có thể tra cứu danh sách lệnh đặt qua cácngày cũng như trạng thái của lệnh ( khớphay không khớp) qua các ngày.Để tra cứuthông tin trong quá trình đặt lệnh, nhà đầu tư chọn

- Thanh lý hợp đồng. Hợp đồng đến ngày thực hiện, ai đang sở hữu hợp đồng thìngười đó có quyền và nghĩa vụ phải thực hiện.a. Giao/nhận sản phẩm: Trung tâm Giao dịch Cà phê Buôn Ma Thuột là tổ chức trunggian tiếp nhận sản phẩm của người bán và giao sản phẩm chongười mua. Trung tâm Giao dịch Cà phê Buôn Ma Thuột tổ chứcmột hệ thống kho bảo quản tại 05 địa điểm: thành phố Buôn MaThuột, thành phố Đà Nẵng, thành phố Hồ Chí Minh, thành phốVinh (Nghệ An) và thành phố Hải Phòng.Thời hạn chuyển giao sản phẩm:  (1) Hợp đồng giao ngay phải hoàn tất trong 05 ngày làmviệc, kể từ ngày sau ngày đăng ký;  (2) Hợp đồng giao sau: phải hoàn tất vào ngày cuối thángcủa tháng cuối cùng của kỳ hạn hợp đồng.b. Thanh toán tiền: Trung tâm Giao dịch Cà phê Buôn Ma Thuột mở tài khoản thanhtoán (tài khoản trung gian) tại Ngân hàng uỷ thác thanhtoán, bên mua chuyển tiền vào tài khoản của Trung tâm Giaodịch Cà phê, bên bán nhận tiền từ tài khoản của Trung tâmGiao dịch Cà phê chuyển sang.Các tổ chức thành viên và các tổ chức sản xuất cà phê khôngthành viên có đăng ký bán cà phê tại Trung tâm Giao dịch Cà

20

phê Buôn Ma Thuột phải mở tài khoản tại Ngân hàng uỷ thácthanh toán hoặc một ngân hàng thương mại nào đó. Trên cơ sởchứng từ giao nhận hàng, Ngân hàng uỷ thác thanh toán thựchiện việc thanh toán thông qua tài khoản của Trung tâm Giaodịch Cà phê Buôn Ma Thuột và các tài khoản của các đơn vịtại các ngân hàng thương mại. Thời gian thanh toán tối đasau 05 ngày làm việc (T+5). 4. Thực trạng hoạt động của BCEC.Sau một loạt những thay đổi từ việc ban đầu là xây dựng chợcà phê tại tỉnh Đắk Lắk rồi đến 11/2003 là việc chấp thuậnđầu tư sàn giao dịch cà phên Buôn Mê Thuột thì đến11/12/2008, Trung tâm chính thức được khai trương mang theorất nhiều hy vọng về một tương lai nền cà phê phát triển vàchuyên nghiệp hơn. Tạo điều kiện làm ăn thuận lợi cho cảdoanh nghiệp kinh doanh lẫn nông hộ trồng cà phê. Tuy nhiênvì quá mới mẻ và chưa từng có loại hình nào tương tự như vậyở Việt Nam nên vừa làm vừa sửa, vừa sửa vừa rút kinh nghiệmnên đến nay BCEC thực tế. Lượng cà phê giao dịch tại BCEChiện có ngày chỉ được 5 tấn, tương đương 125 triệu đồng. Cònkhông bằng việc thu mua của đại lý ở huyện. Mặt lợi ích của BCEC có thể nhìn thấy rất rõ nét ở việc:

Đối với doanh nghiệp đặc biệt là doanh nghiệp xuất khẩu:

Việc chốt giao dịch tại mức giá hấp dẫn sẽ tạo raổn định thu nhập. DN xuất khẩu điều tiết được khốilượng xuất khẩu, tránh tình trạng bị ép giá, trừlùi giá giao dịch tại trung tâm.

Thỏa thuận tín dụng tốt hơn. Sử dụng VND để giao dịch, ký quỹ nên hạn chế được

rủi ro về biến động tỷ giá cho các DN tham gia sànBCEC thay vì các sàn trên thế giới.

21

Đối với người nông dân: Hoạt động của BCEC hoàn toàn minh bạch, tại hệ

thống kho đảm bảo an toàn tuyệt đối. Nếu người dânthấy chưa được giá, không muốn bán ngay thì có thểđăng kí để lại kho, tránh để bị ép giá chỉ vìkhông có kho chứa.

Có thể tránh được tín dụng lãi suất cao, có thểthế chấp cà phê để vay vốn đầu tư tại NH, tổ chứctín dụng. Khi bán được hàng thì được thanh toánngay, tránh bị xù nợ như bán cho đại lý

Có thể nắm rõ tình hình biến động giá cà phê trênthế giới một cách dễ dàng, vì hàng ngày trung tâmđều có cập nhật và in ra tờ A4 cho nông dân tiệntheo dõi.

Ngoài ra, BCEC còn có mục đích quan trọng hơn nữalà cung cấp các công cụ phòng tránh rủi ro biếnđộng giá cho các đối tượng sản xuất và kinh doanhcà phê. Chốt giá tương lai cà phê ở thời điểm hiệntại thuận lợi cho cả 2 bên, tránh tình trạng đếnmùa: được mùa thì giá thấp mà mất mùa thì giá lạicao ( có hại cho cả hai bên )

Hoạt động mua - bán trên sàn giao dịch có tính thanh khoản cao.

Nhưng vì những bất cập còn tồn tại ở BCEC khó có thể sửa chữa ngay nên đã gây ra tình trạng hoạt động ì ạch kéo dài đến giờ.

90% các hộ nông dân nhỏ lẻ (chiếm 80% lượng sản xuất càphê) đều không đủ điều kiện trên 3 ha cà phê để lênsàn. Mỗi lần giao dịch phải mang tối thiểu 5 tấn lên đểkiểm tra. Kèm theo hầu hết những người đại lý thu muahàng trăm tấn cà phê của nông hộ nhỏ lẻ trên khắp cả

22

tỉnh thì lại cũng không đủ điều kiện đã khiến lãng phímột lượng lớn giá trị. Do những điều kiện quá chặt chẽđến vô lý đó đối với tình hình thực tế ở Việt Nam đãkhiến BCEC phải trả giá. Sau một thời gian hoạt độngkhá dài thì giao dịch khớp lệnh từ niên vụ 2009-2010cho đến nay đều bằng 0. Tồn kho cũng bằng 0, có nghĩalà sau khi ký gửi cà phê tại kho của Trung tâm thì nôngdân đều rút ra để giao dịch thỏa thuận bên ngoài hệthống.

Quá nhiều loại phí phát sinh: Phí thành viên, phí môigiới, phí giao dịch, phí kiểm định sản phẩm, phí chuyểngiao sản phẩm, phí thanh toán bù trừ, phí thông tin,phísử dụng trang thiết bị tài sản… đã khiến người nông dânchưa thấy được lợi ích từ giao dịch tại BCEC đã nảnlòng.

Người nông dân chưa quen với lối suy nghĩ, tập quán mớivề sàn giao dịch hay các thức giao dịch, vẫn nghĩ sailệch rằng mua – bán qua sản giao dịch là hình thức cờbạc, mang tính đỏ đen nên vẫn mang tâm lý dè chừng.Người nông dân chưa thấy được tầm quan trọng của cáccông cụ phòng ngừa rủi ro như hợp đồng kỳ hạn, hợp đồnggiao sau về lâu về dài.

III. Nguyên nhân - giải pháp kiến nghị. 1. Nguyên nhân:- Thứ nhất, đây là một mô hình mới chưa từng có ở Việt Nam,vì vậy phải vừa mày mò, học hỏi vừa làm vừa rút kinh nghiệm.- Thứ 2, người nông dân chưa tiếp cận được mô hình này, gâykhó khăn cho công tác phát triển thành viên cũng như kháchhàng của Trung tâm. - Thứ 3 là nguồn nhân lực của Trung tâm chưa có kinh nghiệmtrong lĩnh vực này

23

- Thứ 4, khung pháp lý và quy chế giao dịch chưa đáp ứng đượcdo trong khung pháp lý cho hoạt động giao dịch hàng hoá quaSở giao dịch thì nước ta mới chỉ có Nghị định 158/2006/NĐ-CPcủa Chính phủ mà chưa có các thông tư hướng dẫn cụ thể việctriển khai. Về phía Trung tâm giao dịch cà phê Buôn MaThuột, cũng mới chỉ có các quy chế hoặc nội quy được banhành dựa trên kinh nghiệm của các sàn giao dịch nông sảnquốc tế hoặc của Sở giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ ChíMinh hay Hà Nội. Trong khi đây được coi là một trong nhữngđiều kiện quan trọng giúp các Trung tâm giao dịch hàng hoáphát triển một cách bền vững.2. Giải pháp:- Một là, hoàn thiện hệ thống pháp lý song song với việc ban hành một sốchính sách khuyến khích phát triển thị trường.Do TTCK phái sinh là TTCK bậc cao và vận hành dựa trên nềntảng các công cụ phòng vệ mang tính đòn bẩy, tỷ lệ ký quỹthấp, các hoạt động đầu cơ, làm giá có thể gây lũng đoạn thịtrường cũng như tạo ra nhiều rủi ro tiềm ẩn cho hệ thống tàichính. Do đó, để xây dựng một TTCK phái sinh phát triển bềnvững, an toàn, lành mạnh, nhất thiết phải tạo lập một khungpháp lý cũng như các văn bản hướng dẫn thi hành một cách rõràng, chặt chẽ, toàn diện . Đây là một yêu cầu thiết yếu choviệc hình thành và phát triển thị trường này.Đối với thành viên giao dịch là cá nhân: phải là một nhà kinh doanhphái sinh chuyên nghiệp, có đầy đủ kiến thức, hiểu biết vềchứng khoán phái sinh, không yêu cầu vốn tối thiểu.Đối với thành viên thanh toán: phải có mức vốn tối thiểu 5 triệu đôla Singapore, có giấy phép cung cấp dịch vụ thị trường vốnvà đáp ứng những chuẩn mực tài chính cao nhất.- Hai là, đầu tư cơ sở hạ tầng hiện đại đáp ứng tính phức tạp của TTCK pháisinh.

24

Việc giao dịch các chứng khoán phái sinh đòi hỏi phải có mộtcơ sở hạ tầng kỹ thuật hiện đại, nhất là hệ thống công nghệthông tin, do việc giao dịch chứng khoán phái sinh phải đượckhớp lệnh liên tục, với tốc độ cao. Vì vậy, việc yêu cầu hệthống công nghệ thông tin hiện đại là không thể tránh khỏi.Bên cạnh đó, việc xây dựng và quản lý vận hành thị trườngphức tạp như TTCK phái sinh, nhất thiết phải xây dựng cơquan thanh toán bù trừ đối tác trung tâm (CCP).Việt Nam có thể học hỏi kinh nghiệm của Nhật Bản trong việcphát triển hệ thống CCP. Trước năm 2002, các TTCK phái sinhở Nhật Bản đều có hoạt động bù trừ riêng trong từng khu vực.Tuy nhiên, trước nhu cầu bức thiết phải tập trung đầu mốitiếp cận của các hệ thống bù trừ và thanh toán cũng như đểgiảm khối lượng thanh toán thông qua cơ chế bù trừ bao quáttoàn thị trường, Công ty cổ phần bù trừ chứng khoán Nhật Bản(Japan Securities Clearing Corporation - JSCC) đã được thànhlập từ ngày 1/7/2002. JSCC là một công ty con Sở giao dịchChứng khoán Tokyo (TSE) với mức vốn cổ phần là 9,25 tỷ Yen,trong đó TSE (87,7%); Sở Giao dịch Chứng khoán Osaka(11,5%); các Sở giao dịch chứng khoán khác ở Nhật Bản(0,8%). Hoạt động của JSCC liên quan đến toàn bộ nghiệp vụbù trừ, thanh toán thực tế của TTCK Tokyo (TSE), đồng thờiđóng vai trò của một tổ chức CCP trong các nghiệp vụ vềchứng khoán phái sinh.- Ba là, xây dựng TTCK lớn mạnh, đáp ứng yêu cầu phát triển chứng khoánphái sinh.TTCK phái sinh là kiến trúc phát triển cao nhất của TTCK vàvận hành dựa trên nền tảng các công cụ phòng vệ mang tínhđòn bẩy. Trên thế giới, khi TTCK cơ sở phát triển ở mức độkhá cao và hoạt động bán khống, giao dịch ký quỹ, mua bántrong ngày đã được triển khai thì lúc đó cơ quan quản lý thị

25

trường mới phát triển TTCK phái sinh. Vì vậy, theo thông lệcác nước, thị trường phái sinh phát triển rất muộn so vớithị trường cơ sở. Chẳng hạn, Trung Quốc chỉ bắt đầu pháttriển các sản phẩm phái sinh vào năm 2002 (20 năm sau khithành lập TTCK), Singapore cũng cần gần 10 năm chuẩn bịtrước khi thành lập TTCK phái sinh. Hiện nay, thị trườngphái sinh Việt Nam hình thành trong bối cảnh các sản phẩm cơbản của thị trường cơ sở chưa đầy đủ, hoàn thiện. Số lượngchứng khoán tuy nhiều nhưng chất lượng còn thấp, đa số cáccông ty niêm yết, đăng ký giao dịch là các công ty vừa vànhỏ, tính công khai, minh bạch trong việc công bố thông tincòn thấp, các giao dịch bán khống chỉ mới xuất hiện và chưađược UBCKNN cho phép lưu hành. 

26

Danh sách nhóm V

STT Tên SĐT MSSV1 Nguyễn Công Toại 0167 4618 450 311110200072 Nguyễn Thị Vân 1696 556 738 311110214453 Đào Thị Huyền Trang 01667 026 987 311110212484 Nguyễn Tú Anh 0908 738 183 311110216055 Trương Thị Ngọc Trinh 01222 022 276 311110216186 Trần Thanh Minh Tuấn 0122 4734 124 311010221717 Phạm Huỳnh Túc 0968 645 209 311110204348 Nguyễn Ngọc Tùng 0974 201 451 311110234839 Hà Huy San10 Nguyễn Thị Vân11 Nghĩa12 Dũng

Tư liệu tham khảo

27