PROSTATPROSTATDOÇ DR YUSUF ZİYA DOÇ DR YUSUF ZİYA

ATEŞÇİATEŞÇİÜROLOJİ UZMANIÜROLOJİ UZMANI

Prostat nedir?Prostat nedir?

Prostat yalnızca erkeklerde bulunan Prostat yalnızca erkeklerde bulunan kestane büyüklüğünde (15-20cc) bir kestane büyüklüğünde (15-20cc) bir organdır.organdır.

Erkeklik hormonu ile büyür ve Erkeklik hormonu ile büyür ve tetstoteron denilen bu hormon ile tetstoteron denilen bu hormon ile çalışması düzenlenir.çalışması düzenlenir.

Prostat hastalıkları nelerdir?Prostat hastalıkları nelerdir?

1-prostat iltihabı1-prostat iltihabı (kronik ve akut (kronik ve akut prostatitler).Daha sıklıkla genç ve orta yaş prostatitler).Daha sıklıkla genç ve orta yaş hastalığıdır.hastalığıdır.

2-iyi huylu prostat büyümesi2-iyi huylu prostat büyümesi (BPH veya (BPH veya benign prostat hiperplazisi) 45+ yaş benign prostat hiperplazisi) 45+ yaş gurubunun hastalığıdır.Erkeklerin gurubunun hastalığıdır.Erkeklerin yarısından fazlasını etkileyen ve idrar yarısından fazlasını etkileyen ve idrar yakınmaları ile olan bir hastalıktır.yakınmaları ile olan bir hastalıktır.

3-Prostat kanseri3-Prostat kanseri

Prostat KanseriProstat Kanseri

Prostat bezinin Prostat bezinin malign yani malign yani habis (kötü habis (kötü huylu) huylu) tümörüdürtümörüdür

Prostat KanseriProstat Kanseri

Prostat kanseri erkeklerde en Prostat kanseri erkeklerde en sık görülen kanser türüdürsık görülen kanser türüdür

Erkeklerdeki kansere bağlı Erkeklerdeki kansere bağlı ölümlerde akciğer kanserinden ölümlerde akciğer kanserinden sonra 2. sırayı almaktadırsonra 2. sırayı almaktadır

Erkeklerde Kanser SıralamasıErkeklerde Kanser Sıralaması

1987-1991 yılları arasında erkeklerde yaşa göre uyarlanmış kanser insidans oranlarında prostat kanseri 121,2 / 100.000 ile 1. Sırada bulunmaktadır

Erkeklerde Kanserden Ölüm SıralamasıErkeklerde Kanserden Ölüm Sıralaması

1987-1991 yılları arasında yaşa göre uyarlanmış kanser mortalite oranlarında prostat kanseri 23,6 / 100.000 ile 2. Sırada bulunmaktadır

Prostat KanseriProstat Kanseri

Bütün kanserler Bütün kanserler arasında yaşla arasında yaşla birlikte en hızlı birlikte en hızlı artış gösteren artış gösteren kanser türüdürkanser türüdür

Yaşın ilerlemesiyle Yaşın ilerlemesiyle prostat kanseri prostat kanseri insidansı da sürekli insidansı da sürekli artmaya devam artmaya devam edereder

Prostat KanseriProstat Kanseri

50 yaşın üstündeki erkeklerin 50 yaşın üstündeki erkeklerin hastalığıdırhastalığıdır

75 yaş civarında en yüksek sıklığa 75 yaş civarında en yüksek sıklığa erişirerişir

Yapılan otopsilerde 50 yaşın Yapılan otopsilerde 50 yaşın üzerindeki erkeklerin %30’unda, 80 üzerindeki erkeklerin %30’unda, 80 yaşın üzerindekilerin % 70’inde yaşın üzerindekilerin % 70’inde prostat kanseri gözlenmiştirprostat kanseri gözlenmiştir

Prostat CA’de Yaşa Göre Prostat CA’de Yaşa Göre Prevalans Prevalans

41-50 yaş41-50 yaş % 2.4% 2.4 51-60 yaş51-60 yaş % 13.3% 13.3 61-70 yaş61-70 yaş % 46.9% 46.9 71-80 yaş71-80 yaş % 53.4 % 53.4 81-90 yaş81-90 yaş % 4% 4

Prostat KanseriProstat Kanseri

Prostat kanserinin % 95’inden fazlası Prostat kanserinin % 95’inden fazlası patolojik olarak patolojik olarak ‘Adenokarsinom’‘Adenokarsinom’ dur.(salgı bezlerinin karsinomu)dur.(salgı bezlerinin karsinomu)

Adenokarsinom: Epitel hücresi Adenokarsinom: Epitel hücresi kökenli malign tümörlere karsinom kökenli malign tümörlere karsinom denilir, adenokarsinom ise neoplastik denilir, adenokarsinom ise neoplastik epitelyal hücrelerin glandüler epitelyal hücrelerin glandüler (gland=bez) şekilde büyüdüğü (gland=bez) şekilde büyüdüğü lezyonu ifade ederlezyonu ifade eder

Prostat kanserinin prostatın Prostat kanserinin prostatın bölgelerine göre dağılımıbölgelerine göre dağılımı

Prostat Bezinde Prostat Bezinde kanserin gelişebildiği kanserin gelişebildiği 3 farklı 3 farklı

zon (Bölge) zon (Bölge) tanımlanmıştırtanımlanmıştır

1.1. Periferik (kabuk Periferik (kabuk kısmı)zon (%70)kısmı)zon (%70)

2.2. Santral zon (%25)Santral zon (%25)

3.3. Transisyonel zon (%5)Transisyonel zon (%5)

Prostat Kanserinin Zonal Prostat Kanserinin Zonal DağılımıDağılımı

Prostat Prostat KanserlerininKanserlerinin

% 60-70’i periferik % 60-70’i periferik zondanzondan

% 10-20’si % 10-20’si transisyonel zondantransisyonel zondan

% 5-10’u santral % 5-10’u santral zondan kaynaklanırzondan kaynaklanır

Prostat Kanserinin Prostat Kanserinin NedenleriNedenleri

ETYOLOJİETYOLOJİ

EtyolojiEtyoloji

Prostat kanserinin Prostat kanserinin sebebi kesin olarak sebebi kesin olarak bilinmemekte vebilinmemekte ve

Bazı faktörler Bazı faktörler hastalığın gelişimine hastalığın gelişimine etki eder gibi etki eder gibi gözükmektedirgözükmektedir

EtyolojiEtyoloji

YaşYaş Genetik FaktörlerGenetik Faktörler Aile HikayesiAile Hikayesi Irk Irk ve Milliyetve Milliyet HormonlarHormonlar DiyetDiyet MeslekMeslek Çevresel FaktörlerÇevresel Faktörler

Enfeksiyöz ajanlar Seksüel aktivite Sigara Yaşam tarzı Vazektomi

EtyolojiEtyoloji

Tüm bu bu faktörler içinde en Tüm bu bu faktörler içinde en önemlileriönemlileri

YaşYaş Genetik ve aile hikayesiGenetik ve aile hikayesi IrkIrk

YaşYaş İleri yaş prostat kanseri için en önemli risk İleri yaş prostat kanseri için en önemli risk

faktörüdür!!!!faktörüdür!!!! Prostat kanseri 40 yaşından sonra görülmeye Prostat kanseri 40 yaşından sonra görülmeye

başlamakta ve 50 yaşın üzerinde daha da başlamakta ve 50 yaşın üzerinde daha da sıklaşmaktadır. 70 yaşın üstündeki erkeklerin sıklaşmaktadır. 70 yaşın üstündeki erkeklerin neredeyse yarısında en azından mikroskobik neredeyse yarısında en azından mikroskobik düzeyde prostat kanseri bulunmaktadır. düzeyde prostat kanseri bulunmaktadır.

IrkIrk

Prostat kanseri kuzey Avrupa ve kuzey Prostat kanseri kuzey Avrupa ve kuzey Amerika’lı erkeklerde yüksek oranlarda Amerika’lı erkeklerde yüksek oranlarda görülür. (Özellikle Amerikalı zencilerde) görülür. (Özellikle Amerikalı zencilerde)

Doğulu erkeklerde nadirdirDoğulu erkeklerde nadirdir Japonya’daki erkeklerde daha az oranda Japonya’daki erkeklerde daha az oranda

görülürken, Japonya’dan Amerika’ya görülürken, Japonya’dan Amerika’ya gelip batı kültürüne uyum göstermiş gelip batı kültürüne uyum göstermiş olan Japonlarda risk artmıştırolan Japonlarda risk artmıştır

Aile Hikayesi Aile Hikayesi

Prostat kanseri aile hikayesi bulunan hastaların Prostat kanseri aile hikayesi bulunan hastaların kanser riski oranları olmayanlara göre daha kanser riski oranları olmayanlara göre daha fazladır. fazladır.

%5 ile %10 arasında prostat kanseri aile hikayesine %5 ile %10 arasında prostat kanseri aile hikayesine bağlıdır.bağlıdır.

Babasında prostat kanseri gelişmiş bir erkeğin riski Babasında prostat kanseri gelişmiş bir erkeğin riski normal erkeklere göre 1.3 oranında artmıştır. Erkek normal erkeklere göre 1.3 oranında artmıştır. Erkek kardeşinde prostat kanseri olan erkeklerde ise bu kardeşinde prostat kanseri olan erkeklerde ise bu risk 2.5 kat artmıştır. risk 2.5 kat artmıştır.

1.derece akrabalarının üçünde prostat kanseri olan 1.derece akrabalarının üçünde prostat kanseri olan erkeklerin bu hastalığa yakalanma riski erkeklerin bu hastalığa yakalanma riski

10.9 kat artmıştır10.9 kat artmıştır

GenetikGenetik

Bazı genler incelenmektedir ancak prostat Bazı genler incelenmektedir ancak prostat kanserinin genetik mekanizması çok kanserinin genetik mekanizması çok karışık gibi görünmektedir. Bazı genetik karışık gibi görünmektedir. Bazı genetik defektler aileden geçmiştir, bazı defektler aileden geçmiştir, bazı mutasyonlar da çevresel ve biyolojik mutasyonlar da çevresel ve biyolojik faktörlere bağlı olarak sonradan faktörlere bağlı olarak sonradan kazanılmıştır.kazanılmıştır.

Ailesel prostat kanserinden sorumlu olan Ailesel prostat kanserinden sorumlu olan gen 1. kromozomda bulunurgen 1. kromozomda bulunur

Etyoloji- ÖZETEtyoloji- ÖZET

FaktörFaktör Etiyolojik İlişkiEtiyolojik İlişki

YaşYaş Rastlama sıklığı yaş ile artarRastlama sıklığı yaş ile artar

IrkIrk ABD’deki siyahlarda fazla, Doğulu ABD’deki siyahlarda fazla, Doğulu erkeklerde azerkeklerde az

Çevresel FaktörlerÇevresel Faktörler Dünyada bölgesel farklılıklar Dünyada bölgesel farklılıklar göstermektedir.göstermektedir.

MeslekMeslek Kadmiyum işçilerinde daha sık ratlanırKadmiyum işçilerinde daha sık ratlanır

GenetikGenetik Bazı ailelerde daha sık raporlanmışBazı ailelerde daha sık raporlanmış

DiyetDiyet Yağdan ve etten zengin beslenmeYağdan ve etten zengin beslenme

HormonalHormonal Testisleri alınmış erkeklerde rastlanmazTestisleri alınmış erkeklerde rastlanmaz

Prostat Kanserinin Prostat Kanserinin BelirtileriBelirtileri

KLİNİKKLİNİK

Prostat Kanserinin BelirtileriProstat Kanserinin Belirtileri

Ne yazık ki prostat kanseri erken Ne yazık ki prostat kanseri erken dönemlerde çoğunlukla hiç bir dönemlerde çoğunlukla hiç bir belirtiye (semptoma) yol açmazbelirtiye (semptoma) yol açmaz

Ayrıca prostat kanserinin semptomları Ayrıca prostat kanserinin semptomları benign prostat hiperplazisi ve prostatit benign prostat hiperplazisi ve prostatit semptomları ile karışabilirsemptomları ile karışabilir

Semptomlar:Semptomlar:– Mesane çıkış semptomları Mesane çıkış semptomları – Hastalığın lokal invazyonu nedeniyle Hastalığın lokal invazyonu nedeniyle

görülen semptomlargörülen semptomlar– Uzak metastaz nedeniyle görülen Uzak metastaz nedeniyle görülen

semptomlarsemptomlar

Prostat Ca SemptomlarProstat Ca Semptomlar

Semptomların varlığı Semptomların varlığı sıklıkla lokal ilerlemiş sıklıkla lokal ilerlemiş veya metastatik veya metastatik hastalığı gösterirhastalığı gösterir

Obstrüktif veya Obstrüktif veya irritatif işeme irritatif işeme yakınmaları tümörün yakınmaları tümörün üretra veya mesane üretra veya mesane boynuna lokal boynuna lokal büyümesinin veya büyümesinin veya mesanenin trigonuna mesanenin trigonuna doğrudan yayılımının doğrudan yayılımının sonucu olabilirsonucu olabilir

Prostat Kanserinin Lokalize Prostat Kanserinin Lokalize SemptomlarıSemptomları

Mesane Çıkış Obstrüksiyonuna Bağlı Mesane Çıkış Obstrüksiyonuna Bağlı SemptomlarSemptomlar

– Sık idrara çıkmaSık idrara çıkma– İdrar yapma güçlüğüİdrar yapma güçlüğü– İdrara başlama ve sonlandırmada güçlükİdrara başlama ve sonlandırmada güçlük– Zayıf ve aralıklı idrar akışıZayıf ve aralıklı idrar akışı– Tam boşalmama hissiTam boşalmama hissi– AciliyetAciliyet– Noktüri (geceleri idraraNoktüri (geceleri idrara

çıkma sıklığında artış)çıkma sıklığında artış)

Prostat Kanserinin Lokalize Prostat Kanserinin Lokalize SemptomlarıSemptomları

– Hematüri (idrarda kan Hematüri (idrarda kan görülmesi- üretranın görülmesi- üretranın direk invazyonunu direk invazyonunu gösterir)gösterir)

– Disüri (işeme sırasında Disüri (işeme sırasında ağrı ve yanma)ağrı ve yanma)

– Perinede ağrı (perineal Perinede ağrı (perineal sinirin tutulumu)sinirin tutulumu)

– İnkontinans (idrar İnkontinans (idrar kaçırma-üretra kaçırma-üretra sfinkterinin invazyonunu sfinkterinin invazyonunu gösterir)gösterir)

Metastatik Prostat Kanseri Metastatik Prostat Kanseri SemptomlarıSemptomları

Kemik Ağrısı:Kemik Ağrısı: Prostat kanseri metastazında Prostat kanseri metastazında en majör semptom kemik metastazına bağlı en majör semptom kemik metastazına bağlı ağrıdır. Ani başlayan ve ilerleyici alt sırt ağrısı ağrıdır. Ani başlayan ve ilerleyici alt sırt ağrısı metastatik prostat kanseri şüphesi uyandırır. metastatik prostat kanseri şüphesi uyandırır. Kemik metastazı patolojik kırıkların Kemik metastazı patolojik kırıkların görülmesine neden olabilmektedir. görülmesine neden olabilmektedir.

Spinal kord basısı: Spinal kord basısı: Vertebraya metastaz Vertebraya metastaz spinal kord basısına ve sonuç olarak spinal kord basısına ve sonuç olarak paraplejiye yani bacakların ve alt vücudun paraplejiye yani bacakların ve alt vücudun felcine neden olabilirfelcine neden olabilir

Lenf nodlarına metastaz lenf nodlarının Lenf nodlarına metastaz lenf nodlarının büyümesine neden olur.büyümesine neden olur.

Prostat Kanseri Teşhisi Prostat Kanseri Teşhisi Nasıl Konur??Nasıl Konur??

Klinik ve LaboratuarKlinik ve Laboratuar

Prostat Kanseri Tanısı Prostat Kanseri Tanısı

– HikayeHikaye

– Fizik Muayene Bulguları (DRE)Fizik Muayene Bulguları (DRE)

– PSA, PAPPSA, PAP

– TRUSTRUS

– TRUS prostat TRUS prostat BiopsisiBiopsisi

– Kemik taraması (met??)Kemik taraması (met??) Kemik scan ve röntgenKemik scan ve röntgen CT ve MRICT ve MRI

Fizik MuayeneFizik Muayene

Hastanın genel fizik muayenesi Hastanın genel fizik muayenesi yapıldıktan sonra mutlaka prostat yapıldıktan sonra mutlaka prostat hastalığına yönelik olarak hastalığına yönelik olarak ‘Rektal ‘Rektal Tuşe’Tuşe’ yani ‘parmakla rektal yani ‘parmakla rektal muayene’ (muayene’ (DRE / Digital Rectal DRE / Digital Rectal ExaminationExamination) yapılır.) yapılır.

Prostat kanserinin fizik muayene ile Prostat kanserinin fizik muayene ile esas teşhis yolu esas teşhis yolu rektal tuşedir.rektal tuşedir.

Rektal TuşeRektal Tuşe Parmakla rektal muayene sırasında Parmakla rektal muayene sırasında

hekim prostat bezinin hekim prostat bezinin büyüklüğünübüyüklüğünü, , şeklini şeklini ve ve sertliksertlik olup olmadığını olup olmadığını anlamak üzere hastanın rektumundan anlamak üzere hastanın rektumundan içeri parmağını sokariçeri parmağını sokar

Rektal TuşeRektal Tuşe

Rektal tuşe ile, tümörün volümü, tümörün lokalizasyonu, büyüklüğü ve Rektal tuşe ile, tümörün volümü, tümörün lokalizasyonu, büyüklüğü ve tümörün prognozu hakkında bilgi edinitümörün prognozu hakkında bilgi edinilirlir. .

Tümörün sertliği, endTümörün sertliği, enduurasyonu ve ekstra kapsüler yayılım tesbit rasyonu ve ekstra kapsüler yayılım tesbit edilebilir.edilebilir.

SSeminal veziküllere, rektum duvareminal veziküllere, rektum duvarınaına yayılım olup olmadığı yayılım olup olmadığı anlaşılabilianlaşılabilirr. T. T1 1 PProstat rostat Ca’lı hastaların rektal muayenesinde özellik Ca’lı hastaların rektal muayenesinde özellik yoktur.yoktur.

Granülamatoz prostatit, kalsifikasyon ve kronik inflamasyonda Granülamatoz prostatit, kalsifikasyon ve kronik inflamasyonda da da pozitif sonuçlar sözkonusu olabilir. pozitif sonuçlar sözkonusu olabilir.

Tümör Marker’larıTümör Marker’ları

Tümör marker’ları yani tümör Tümör marker’ları yani tümör belirteçleri vücut sıvılarında bulunan belirteçleri vücut sıvılarında bulunan ve kanserin varlığı ile vücutta ve kanserin varlığı ile vücutta yayılma derecesini gösteren yayılma derecesini gösteren maddelerdir.maddelerdir.

Genelde tümör belirteçleri kanserin Genelde tümör belirteçleri kanserin erken teşhisi ve teşhis edilmiş erken teşhisi ve teşhis edilmiş tümörlerin gelişimini ve kanser tümörlerin gelişimini ve kanser tedavisinin etkinliğini ve hastalığın tedavisinin etkinliğini ve hastalığın tekrarlamasını takip etmekte çok tekrarlamasını takip etmekte çok yararlıdırlaryararlıdırlar

Tümör Marker’larıTümör Marker’ları

Prostat kanseri için bilinen 2 tane Prostat kanseri için bilinen 2 tane tümör markerı vardır ve her ikisi de tümör markerı vardır ve her ikisi de prostat bezi tarafından üretilirlerprostat bezi tarafından üretilirler

PAP (Prostatik Asit Fosfataz)PAP (Prostatik Asit Fosfataz) PSA (Prostat Spesifik Antijen)PSA (Prostat Spesifik Antijen) Rutinde PSA kullanımı daha çok Rutinde PSA kullanımı daha çok

tercih edilirtercih edilir

Prostat Spesifik AntijenProstat Spesifik Antijen

Prostat Spesifik Antijen (PSA), prostat Prostat Spesifik Antijen (PSA), prostat kanseri için ideale yakın bir tümör kanseri için ideale yakın bir tümör belirleyicidir.belirleyicidir.

ErişkinlerdeErişkinlerde normal PSA normal PSA dedeğğeeri ri 0-4 ngr/ml0-4 ngr/ml’dir. ’dir.

(Yaşa göre değişmektedi)(Yaşa göre değişmektedi)

Prostat Spesifik Antijen (PSA)Prostat Spesifik Antijen (PSA) PSA prostat kanserinin takibinde en yararlı PSA prostat kanserinin takibinde en yararlı

tümör belirteci olup, kanser teşhisi için en tümör belirteci olup, kanser teşhisi için en yararlı tarama testidiryararlı tarama testidir

PSA’nın yoğun kullanımı prostatta sınırlı PSA’nın yoğun kullanımı prostatta sınırlı kanser olgularının görülme sıklığında belirgin kanser olgularının görülme sıklığında belirgin artış sağlamıştırartış sağlamıştır

Bugün prostat ca tanısı konulan olguların Bugün prostat ca tanısı konulan olguların yaklaşık yarısı uygun tedavi ile tam iyileşme yaklaşık yarısı uygun tedavi ile tam iyileşme şansına sahip olan lokalize kanserli hastalardırşansına sahip olan lokalize kanserli hastalardır

Son 10 yılda en sık görülen prostat kanseri Son 10 yılda en sık görülen prostat kanseri evresi T1c tümörlerdir (sadece PSA yüksek)evresi T1c tümörlerdir (sadece PSA yüksek)

PSAPSA

Prostat ca’li olguların % 20’sinde PSA değeri 4 Prostat ca’li olguların % 20’sinde PSA değeri 4 ng/dl’den düşüktürng/dl’den düşüktür

Diğer yandan PSA düzeyi 4-10 arasında olan Diğer yandan PSA düzeyi 4-10 arasında olan olguların biyopsilerinin % 25’i kanser çıkmaktadırolguların biyopsilerinin % 25’i kanser çıkmaktadır

Bu nedenle PSA’nın güvenilirliğini artıracak yeni Bu nedenle PSA’nın güvenilirliğini artıracak yeni yöntemler araştırılmıştıryöntemler araştırılmıştır

Yaşa ve ırka özgü PSAYaşa ve ırka özgü PSA PSA dansitesiPSA dansitesi PSA velositesiPSA velositesi Serbest PSASerbest PSA Kompleks PSAKompleks PSA

Trans-Rektal Ultrasonografi Trans-Rektal Ultrasonografi (TRUS) eşliğinde biopsi(TRUS) eşliğinde biopsi

TRUS prostatın ultrason ile rektal TRUS prostatın ultrason ile rektal yoldan görüntülenmesidir. TRUS ile yoldan görüntülenmesidir. TRUS ile prostat da kanser ayırımı prostat da kanser ayırımı yapılamaz. Prostat kanseri olduğu yapılamaz. Prostat kanseri olduğu halde bazen TRUS da halde bazen TRUS da belirlenemeyebilir.belirlenemeyebilir.

Fakat prostat biyopsisin de prostatın Fakat prostat biyopsisin de prostatın özellikle belirli bölgelerinden örnek özellikle belirli bölgelerinden örnek almak için kullanılır. almak için kullanılır.

TRUS biopsiTRUS biopsi

TRUS biopsiTRUS biopsi

TRUS, prostatın düzenli uzaysal TRUS, prostatın düzenli uzaysal ayrımını ve çeşitli zonlarından ayrımını ve çeşitli zonlarından örneklemeyi sağlarörneklemeyi sağlar

Lezyona yönelik biyopsilere olanak Lezyona yönelik biyopsilere olanak tanırtanır

TRUS, rektal tuşeye göre daha kesin TRUS, rektal tuşeye göre daha kesin lokal evrelendirme sağlarlokal evrelendirme sağlar

Prostat hacminin ölçümünü sağlarProstat hacminin ölçümünü sağlar

Prostat BiyopsisiProstat Biyopsisi

Prostat kanserinin teşhisi ancak Prostat kanserinin teşhisi ancak biyopsi ile şüpheli bölümden alınan biyopsi ile şüpheli bölümden alınan örneğin patolojik olarak incelenmesi örneğin patolojik olarak incelenmesi ile konulabilirile konulabilir

Patolojik inceleme için gereken Patolojik inceleme için gereken prostat dokusu, TRUS rehberliğinde prostat dokusu, TRUS rehberliğinde prostatın her iki tarafından toplam prostatın her iki tarafından toplam en az 8 kadrandanen az 8 kadrandan biyopsi ile alınır biyopsi ile alınır

Prostat BiyopsisiProstat Biyopsisi

Biyopsi prostat kanserinin kesin Biyopsi prostat kanserinin kesin teşhisinin konması amacıyla yapılır. teşhisinin konması amacıyla yapılır.

PSA düzeyi >4ng/mL olduğunda veya PSA düzeyi >4ng/mL olduğunda veya yaşa göre eşik değerin üzerinde yaşa göre eşik değerin üzerinde olması halindeolması halinde

PSA düzeyi 2 ölçüm arasında anlamlı PSA düzeyi 2 ölçüm arasında anlamlı olarak arttığında (1 yıl arayla >%30 olarak arttığında (1 yıl arayla >%30 artış veya 0.75ng/ ml üzerinde artış), artış veya 0.75ng/ ml üzerinde artış),

Anormal DRE (rektal tuşe) sonuçları Anormal DRE (rektal tuşe) sonuçları elde edildiğinde yapılır.elde edildiğinde yapılır.

Teşhis konulduktan sonraTeşhis konulduktan sonra

Tümörün prostatın ne kadarını Tümörün prostatın ne kadarını kapladığı, kapladığı,

prostat kapsülünü aşıp aşmadığı, prostat kapsülünü aşıp aşmadığı, tümör hücre saldırganlığının ne tümör hücre saldırganlığının ne

düzeyde olduğu, düzeyde olduğu, komşu organlara, lenf bezlerine ve komşu organlara, lenf bezlerine ve

kemiklere yayılıp yayılmadığının kemiklere yayılıp yayılmadığının belirlenmesi için tetkikler yapılır.belirlenmesi için tetkikler yapılır.

PROSTAT KANSERİNDE PROSTAT KANSERİNDE TEDAVİ TEDAVİ

1-PROSTATA SINIRLI 1-PROSTATA SINIRLI PROSTAT KANSERİ PROSTAT KANSERİ

2-METASTATİK HASTALIK2-METASTATİK HASTALIK

PROSTATA SINIRLI HASTALIKPROSTATA SINIRLI HASTALIK

1-RADİKAL PROSTATEKTOMİ1-RADİKAL PROSTATEKTOMİ (Açık , laporoskopik, robotik)(Açık , laporoskopik, robotik) 2-RADYOTERAPİ2-RADYOTERAPİ (Eksternal radyoterapi, (Eksternal radyoterapi,

brakioterapi,kombine radyoterapi)brakioterapi,kombine radyoterapi) 3-Diğer tedavi seçenekleri3-Diğer tedavi seçenekleri (HIFU,CRYOTERAPİ,HORMONOTERAPİ (HIFU,CRYOTERAPİ,HORMONOTERAPİ

VS..)VS..)

METASTATİK HASTALIKMETASTATİK HASTALIK

1.Basamak tedavi: HORMONOTERAPİ1.Basamak tedavi: HORMONOTERAPİ (Antiandrojenler,LH-RH analogları, (Antiandrojenler,LH-RH analogları,

orşiektomi) orşiektomi) 2.basamak tedavi: sürrenal 2.basamak tedavi: sürrenal

androjenlerinin baskılanmasıandrojenlerinin baskılanması 3-kemoterapi (docataksel vb)3-kemoterapi (docataksel vb) 4-kemik metastazına yönelik tedavi4-kemik metastazına yönelik tedavi

Prostat Kanseri TaramasıProstat Kanseri Taraması

50 yaşın üzerindeki tüm erkeklerin 50 yaşın üzerindeki tüm erkeklerin yılda 1 defa prostat kanseri yılda 1 defa prostat kanseri taraması yaptırması gerekmektedirtaraması yaptırması gerekmektedir

45-50 yaş grubundaki erkeklerden 45-50 yaş grubundaki erkeklerden 1. derece akrabalarında prostat 1. derece akrabalarında prostat kanseri olanlarkanseri olanlar

40-45 yaş grubundaki erkeklerden 40-45 yaş grubundaki erkeklerden 1. derece akrabalarında 1’den fazla 1. derece akrabalarında 1’den fazla sayıda prostat kanseri olanların sayıda prostat kanseri olanların tarama yaptırması gerekmektedirtarama yaptırması gerekmektedir

Prostat Kanseri TaramasıProstat Kanseri Taraması

Diğer bazı kanser türlerinde olduğu Diğer bazı kanser türlerinde olduğu gibi prostat kanserinde de gibi prostat kanserinde de erken erken tanıtanı koyabilmek için yararlı bir takım koyabilmek için yararlı bir takım tarama testleri bulunmaktadır.tarama testleri bulunmaktadır.

Prostat kanserinin tarama testleri Prostat kanserinin tarama testleri PSA testiPSA testi ve ve Rektal tuşe’Rektal tuşe’dir.dir.

SONUÇ OLARAKSONUÇ OLARAK 1-Prostat kanseri erkeklerde en sık 1-Prostat kanseri erkeklerde en sık

görülen kanserlerden biridir.görülen kanserlerden biridir. 2-prostat kanseri erkeklerde en sık 2-prostat kanseri erkeklerde en sık

ölüme yol açan kanserlerden ölüme yol açan kanserlerden biridir.Tüm kanser ölümlerinin % 9 u.biridir.Tüm kanser ölümlerinin % 9 u.

Düzenli prostat kanser taraması Düzenli prostat kanser taraması yapılan ülke ve bölgelerde prostat yapılan ülke ve bölgelerde prostat kanserinden ölümler ciddi oranda kanserinden ölümler ciddi oranda azalmaktadır.azalmaktadır.

Sonuç olarakSonuç olarak

Prostat kanseri 50 yaş üzerinin Prostat kanseri 50 yaş üzerinin hastalığıdır.hastalığıdır.

Hiçbir idrar şikayeti olmayan Hiçbir idrar şikayeti olmayan kimselerde de görülebilir.kimselerde de görülebilir.

İdrar zorluğu nedeniyle açık, kapalı İdrar zorluğu nedeniyle açık, kapalı veya lazer ameliyatı olanlarda da veya lazer ameliyatı olanlarda da prostat kanseri oluşabilir.prostat kanseri oluşabilir.

EN SON SONUÇEN SON SONUÇ 1. derece 1 akrabası prostat kanseri olan 45 yaş ve üzeri 1. derece 1 akrabası prostat kanseri olan 45 yaş ve üzeri

erkeklererkekler 1.derece 2 akrabası prostat kanseri olan 40 yaş ve üzeri 1.derece 2 akrabası prostat kanseri olan 40 yaş ve üzeri

erkeklererkekler Ve tüm 50 yaş üzeri erkekler Ve tüm 50 yaş üzeri erkekler

Tanıdık iyi bir ürolog Tanıdık iyi bir ürolog (bevliyeci) arkadaş (bevliyeci) arkadaş edinin !edinin !

Prostat hastalığının belirtileriProstat hastalığının belirtileri

1-iritatif(rahatsızlık verici belirtiler) 1-iritatif(rahatsızlık verici belirtiler) semptomlar; frequency (sık idrara semptomlar; frequency (sık idrara çıkma), noktüri (gece idrara kalkma, çıkma), noktüri (gece idrara kalkma, urgency (acil idrar hissi)urgency (acil idrar hissi)

2-Obstrüktif (tıkanıklığa bağlı 2-Obstrüktif (tıkanıklığa bağlı belirtiler) semptomlar; zayıf ince belirtiler) semptomlar; zayıf ince idrar yapma, ıkınarak ve kesik kesik idrar yapma, ıkınarak ve kesik kesik idrar yapma ve ıkınarak idrar yapmaidrar yapma ve ıkınarak idrar yapma

Dizüri, hematüri, suprapubik ağrı vbDizüri, hematüri, suprapubik ağrı vb

BPH nedir? LUTS BPH nedir? LUTS nedir?nedir?

40 + yaş üzerindeki her 40 + yaş üzerindeki her işeme problemi benign işeme problemi benign

prostat hiperplazisine mi prostat hiperplazisine mi ( prostat büyümesine) ( prostat büyümesine)

bağlıdır?bağlıdır?

BPH NEDİR ?BPH NEDİR ?

BPH terimi ile kabaca 3 farklı şey ifade BPH terimi ile kabaca 3 farklı şey ifade edilmektedir.edilmektedir.

1-mikroskopik düzeyde adenom(iyi huylu 1-mikroskopik düzeyde adenom(iyi huylu tümör) dokusunun varlığı ve gelişmesitümör) dokusunun varlığı ve gelişmesi

2-makroskobik düzeyde prostatın 2-makroskobik düzeyde prostatın büyüklüğü (prostatın 25gr üzerinde büyüklüğü (prostatın 25gr üzerinde olması)olması)

3-Obstrüktif ve iritatif semptomlara (LUTS) 3-Obstrüktif ve iritatif semptomlara (LUTS) yol açan klinik BPHyol açan klinik BPH

Yaş ile prostat Hacmindeki değişim

LUTS (alt idrar yollarına ait LUTS (alt idrar yollarına ait şikayetler) semptomlarışikayetler) semptomları

LUTS semptomları kabaca 2 gruptan LUTS semptomları kabaca 2 gruptan oluşur oluşur

1-iritatif semptomlar; frequncy, 1-iritatif semptomlar; frequncy, noktüri,urgencynoktüri,urgency

2-Obstrüktif semptomlar; zayıf ince 2-Obstrüktif semptomlar; zayıf ince idrar yapma, ıkınarak ve kesik kesik idrar yapma, ıkınarak ve kesik kesik idrar yapma ve ıkınarak idrar yapmaidrar yapma ve ıkınarak idrar yapma

Dizüri, hematüri, suprpubik ağrı da Dizüri, hematüri, suprpubik ağrı da eşlik edebilireşlik edebilir

Yaş ile işeme semptomlarında ki değişim

Erkekler de her alt üriner sistem Erkekler de her alt üriner sistem semptomlarının (LUTS) sebebi semptomlarının (LUTS) sebebi BPH(prostat büyümesi) mıdır?BPH(prostat büyümesi) mıdır?

LUTS un bir çok nedeni olabilirLUTS un bir çok nedeni olabilir Erkeklerde en sık görülen LUTS Erkeklerde en sık görülen LUTS

nedeni BPH dır.nedeni BPH dır. Hastada ki LUTS u oluşturan sebebin Hastada ki LUTS u oluşturan sebebin

bilinmesi tedavinin başarısını bilinmesi tedavinin başarısını etkileyen en önemli faktördür.etkileyen en önemli faktördür.

BPH nedenleriBPH nedenleri

YaşlanmaYaşlanma Hormonlar Testosteron ve östrojenHormonlar Testosteron ve östrojen Herediter ? ( 64 yaş altında prostat Herediter ? ( 64 yaş altında prostat

cerrahisi olanların birinci derece cerrahisi olanların birinci derece yakınlarının operasyon riski %66 iken yakınlarının operasyon riski %66 iken kontrol grubun de cerrahi oranı % 17) kontrol grubun de cerrahi oranı % 17) İzole gen tesbit edilememiş.İzole gen tesbit edilememiş.

Obesite, diabet ?Obesite, diabet ?

PROSTAT PATOFİZYOLOJİSİPROSTAT PATOFİZYOLOJİSİ

BPH ile gelişen değişiklikler 2 bölüme BPH ile gelişen değişiklikler 2 bölüme ayrılabilirayrılabilir

Prostata bağlı obstrüsiyonProstata bağlı obstrüsiyon Obstrüksiyone bağlı mesane Obstrüksiyone bağlı mesane

değişikliklerideğişiklikleri

Prostat ta olan değişikliklerProstat ta olan değişiklikler

Prostat adenomatöz hiperplazisinin Prostat adenomatöz hiperplazisinin yanında hiperplazik prostatik düz yanında hiperplazik prostatik düz kaslarının artmış tonusu da kaslarının artmış tonusu da obstrüksiyonda rol oynar.obstrüksiyonda rol oynar.

Prostat büyümesi ile obstrüsiyon Prostat büyümesi ile obstrüsiyon korele değildir. korele değildir.

Mesane de olan değişikliklerMesane de olan değişiklikler

Detrüsör liflerinde kalınlaşma Detrüsör liflerinde kalınlaşma Kolajen tip 3 miktarın da artış Kolajen tip 3 miktarın da artış

mesane kapasite ve esnekliğinde mesane kapasite ve esnekliğinde azalmaazalma

Tedavi edilmeyen obstüktif BPH, Tedavi edilmeyen obstüktif BPH, mesane divertikülü, detrüsör mesane divertikülü, detrüsör hipertrfisi, mesane taşı , mesane hipertrfisi, mesane taşı , mesane atonisi, böbrek yetmezliği ve ölüme atonisi, böbrek yetmezliği ve ölüme neden olabilir.neden olabilir.

TanıTanı

Anamnez de alt üriner sistem Anamnez de alt üriner sistem semptomlarının varlığını ve şiddetini semptomlarının varlığını ve şiddetini IPSS formu ile değerlendiriyoruzIPSS formu ile değerlendiriyoruz

Alt üriner sistem semptomlarına yol Alt üriner sistem semptomlarına yol aaçbilecek diğer etmenleri aaçbilecek diğer etmenleri sorguluyoruzsorguluyoruz

TANI ANAMNEZTANI ANAMNEZ IPSS ile semptomların varlığı ve derecesi IPSS ile semptomların varlığı ve derecesi

değerlendirilmelidirdeğerlendirilmelidir Diabet, parkinson gibi benzer yakınmalara yol Diabet, parkinson gibi benzer yakınmalara yol

açan hastalıkların sorgulanmasıaçan hastalıkların sorgulanması Üriner enfeksiyon, prostatit, mesane tümörü, Üriner enfeksiyon, prostatit, mesane tümörü,

üretra darlığı, prostat adene karsinomunun ekarte üretra darlığı, prostat adene karsinomunun ekarte edilmesiedilmesi

Nörojen mesane nedenleri, mesaneyi Nörojen mesane nedenleri, mesaneyi etkileyebilecek ilaçlar (diüretkler , antikolinerjikler etkileyebilecek ilaçlar (diüretkler , antikolinerjikler vb)vb)

İmpotans ve ejekülasyon bozukluğunun olup İmpotans ve ejekülasyon bozukluğunun olup olmadığıolmadığı

(LUTS) Alt üriner sistem (LUTS) Alt üriner sistem semptomlarını nasıl semptomlarını nasıl değerlendiriyoruz?değerlendiriyoruz?

7 sorudan oluşan Türk Üroloji 7 sorudan oluşan Türk Üroloji derneğince çevrilmiş ve validasyonu derneğince çevrilmiş ve validasyonu yapılmış IPSS sorgulama formunu yapılmış IPSS sorgulama formunu hastalara uyguluyoruz.hastalara uyguluyoruz.

0-7 puan hafif derecede LUTS mevcut0-7 puan hafif derecede LUTS mevcut 8-19 puan orta derecede semptomatik8-19 puan orta derecede semptomatik 20+ şiddetli semptomatik LUTS 20+ şiddetli semptomatik LUTS

olduğunun göstergesidir.olduğunun göstergesidir.

Fizik muayeneFizik muayene

Rektal tuşe : anal sfinkter tonusu, Rektal tuşe : anal sfinkter tonusu, prostatın büyüklüğü, prostatın nodül prostatın büyüklüğü, prostatın nodül içerip içermediği, prostatın kıvamı içerip içermediği, prostatın kıvamı değerlendilirdeğerlendilir

Sistemik muayenede alt ekstremite Sistemik muayenede alt ekstremite ödemi, nörolojik patolojilerin ödemi, nörolojik patolojilerin varlığıkontrol edilmelidir varlığıkontrol edilmelidir

TestlerTestler İdrar tetkiği; üriner enfeksiyon, hematüri, İdrar tetkiği; üriner enfeksiyon, hematüri,

DM saptanmasındaDM saptanmasında PSA prostat kanseri taraması, prostat PSA prostat kanseri taraması, prostat

volumü ile korelasyonu nedeniylevolumü ile korelasyonu nedeniyle ÜroflowmetriÜroflowmetri Rezidüel idrar tayiniRezidüel idrar tayini İşeme günlüğüİşeme günlüğü TRUS ve renal us kanser, taş şüphesi gibi TRUS ve renal us kanser, taş şüphesi gibi

durumlarda, kan kreatinin ölçümü böbrek durumlarda, kan kreatinin ölçümü böbrek fonksiyonlarının etkilendiği durumlarda fonksiyonlarının etkilendiği durumlarda yapılıryapılır

Ürodinami (basınç akım çalışması)Ürodinami (basınç akım çalışması)

Tedavinin amaçlarıTedavinin amaçları

Yeterli hacimdeki idrar (400-600cc) Yeterli hacimdeki idrar (400-600cc) idrar depolamakidrar depolamak

Düşük basınç ile depolamak (üst Düşük basınç ile depolamak (üst üriner sistemi korumaküriner sistemi korumak

Depolanan idrarı istenildiği zaman Depolanan idrarı istenildiği zaman tama yakın boşaltmaktama yakın boşaltmak

Alt üriner sistem semptomlarının Alt üriner sistem semptomlarının olmamasıolmaması

BPH semptomlarının (ilaçla) BPH semptomlarının (ilaçla) medikal tedavisimedikal tedavisi

Alfa blokerlerAlfa blokerler 5 Alfa redüktaz inhibitörleri5 Alfa redüktaz inhibitörleri AntikolinerjiklerAntikolinerjikler Kombine tedavilerKombine tedaviler Fosfodiesteraz inhibitörleriFosfodiesteraz inhibitörleri fitoterapifitoterapi