doç. dr. erkan yeŞİltaŞblog.erkanyesiltas.com/wp-content/uploads/2017/11/... · sözü edilen...

1.11.2017

1

Özel Öğretim Yöntemleri - II

Doç. Dr. Erkan YEŞİLTAŞ

Sosyal Bilgiler Derslerinde Medya – Okur Yazarlığı ve Propaganda

Farkındalığı


Kitle İletişim Araçları

Medyanın her yere nasıl nüfuz ettiğini gösteren istatistikler çok şaşırtıcıdır. İletişim 400 milyar doları aşan bir endüstri ve bu miktarın 206 milyar doları kitle iletişimi için harcanmakta; yani farklı yerlerdeki insanlara aynı şekilde üretilip aynı şekilde dağıtılan iletişim.


Kitle İletişim Araçları – ABD Örneği

Birleşik Devletler’de 1449 televizyon kanalı,

4 büyük medya kuruluşu,

10379 radyo istasyonu,

1509 günlük gazete ve 7047 haftalık gazete,

17000’den fazla dergi ve dokuz büyük film şirketi var.

Amerikalıların medyanın mesajlarını tüketmesi işten bile değil ve de aynen öyle yapıyorlar.

Ortalama bir Amerikalı her yıl 1550 saat televizyon izleyip,

1160 saat radyo dinliyor ve

180 saatini 94 pound (yaklaşık 42 kilo ) gazete okumak,

110 saatini de dergi okumakla geçiriyor.


www.erkanyesiltas.com

1.11.2017

2

Kitle İletişim Araçları – Türkiye

Ülkemizde 90’lı yıllardan bu yana özel televizyon yayıncılığına geçiş ve televizyon programlarındaki görece çeşitlilik, ülkemiz insanının ekrana daha bağımlı hale gelmesine yol açmıştır.

Yapılan bilimsel araştırmalarda, Türkiye’deki televizyon izlenme oranının günde ortalama 4-5 saat olduğu görülmektedir. Bir kişi yılın;

%19’unu televizyon izleyerek,

%33’ünü uyuyarak,

%33’ünü çalışarak,

%14’ünü de bu etkinliklerin dışında kalan etkinliklerle geçirdiği göz önüne alındığında bu oranın oldukça büyük olduğu ortaya çıkmaktadır.


Kitle İletişim Araçları, Medya ve Sosyal Bilgiler

20. yüzyılın başlarında kitle iletişim araçlarının (radyo, gazete ve televizyon gibi) eğitimde kullanılmasıyla ilgili çalışmaların yoğun bir şekilde yapılmaya başlandığı görülmektedir.

Gerek medya araştırmalarının ortaya koyduğu sonuçlar gerekse ebeveynlerin medyaya ilişkin kaygıları, eğitimcilerin medya eğitimine yönelik ilgisinin artmasında etkili olmuştur. Söz konusu eğitimciler arasında sosyal bilgiler öğretmenlerinin ayrı bir yeri bulunmaktadır.


Kitle İletişim Araçları, Medya ve Sosyal Bilgiler - 2

Sosyal Bilimler alanında yaşanan gelişmeler eğitimsel gereksinimler çerçevesinde Sosyal Bilgiler programına yansıtılarak genç kuşaklara aktarılmaktadır.

Sosyal Bilgilerin tarihsel gelişimi incelendiğinde

Gazete, radyo, televizyon ve internet gibi kitle iletişim araçlarının ve güncel olayların öğretimi,

Güncel meselelerin öğretimi vb.

gibi eğitsel konuların da dersin kapsamına girdiği görülmektedir.


“Sosyal Bilgiler Üzerinde Bir Etken Olarak Kitle İletişim Araçları” isimli Araştırmanın Sonuçları

Kitle iletişim araçları ve özellikle de televizyon toplumu kuşatmıştır.

Kitle iletişim araçları sosyalleşmeyi etkilemektedir.

Toplumdaki yanlış algılamalar (kalıp yargılar; cinsiyet, vatandaşlık hakları vb.) sık sık kitle iletişim araçları aracılığıyla aktarılmaktadır.

Televizyon, politik iletişimin seyrini ve içeriğini etkilemektedir.

Bazı bireyler bilgi edinme konusunda kitle iletişim araçlarına daha fazla güvenmektedir.



1.11.2017

3

“Sosyal Bilgiler Üzerinde Bir Etken Olarak Kitle İletişim Araçları” isimli Araştırmanın Sonuçları

Sosyal Bilgiler eğitimcileri öğrencilerinin kitle iletişim araçlarından, özellikle de televizyondan öğrendiklerini değerlendirmeleri gerektiğini düşünmektedir. Yazılı dokümanlardan öğrenmenin televizyonda olandan daha fazla soyut düşünce gerektirdiği görünmekle birlikte görsellerin kullanımı öğrencilerin hatırlama kabiliyetini geliştirir.

Televizyonda yayımlanan şiddetin izleyiciler üzerinde etkiye sahip olduğu görülmektedir.

Eğitimciler ve ebeveynler çocuklarına televizyonu nasıl eleştirel olarak izleyebileceklerini ve düşünebileceklerini öğretebilirler ve televizyonun olumsuz özelliklerinden bazılarını azaltabilirler. Ebeveyn ve eğitimci etkisi televizyonun olumlu özelliklerini de arttırabilir.


Medya ve Sunum Örneği







1.11.2017

4

Medya Okuryazarlığı


Yazılı ve yazılı olmayan, büyük çeşitlilik gösteren formatlardaki (televizyon, video, sinema, reklâmlar, internet v.s.) mesajlara ulaşma, bunları çözümleme, değerlendirme ve iletme yeteneği kazanabilmek olarak tanımlanmaktadır.

İzleyicinin medyayı bilinçli okumasına katkı yapmakta, kendini rahat ifade edebilmesi, toplumsal hayata daha aktif ve yapıcı iştiraki sağlanmaktadır.

Medya iletilerini doğru algılayabilecek donanıma sahip olma ve zamanla iletiler üretebilme yeteneğini kazanmaktır.

SOSYAL BİLGİLER DERSLERİNDE NEDEN PROPAGANDAYA YÖNELİK BİR EĞİTİM VERİLMELİ?

20. yüzyıl bir nevi propaganda çağı olarak nitelendirilebilir. Bu yüzyılın propaganda açısından belki en anlamlı özelliği aynı mesajın, aynı anda milyonlarca kişiye iletilebilmesidir. Propaganda bir mesajlar bütünüdür ve kitlelere aktarılması için bir aracın üzerine bindirilmesi gerekmektedir.

Kitle iletişim araçlarının propagandanın etkisini arttırması 20. yüzyılda farklı alanlarda farklı şekillerde kendini göstermiştir ve bunların her biri sosyal bilgiler eğitiminin farklı boyutlarıyla yakından ilgilidir.


PROPAGANDA KAVRAMI

Propaganda kavramının tanımlanmasına, “ikna etme” (persuasion) başlığı altında ele alarak başlamak doğru bir yaklaşım olabilir.

İletişim süreci çerçevesince insanoğlu sürekli farklı amaçlarla ve farklı şekillerde birbirlerini ikna etmeye çalışır. Kişisel olarak yapılan bu çaba “ikna etme” olarak adlandırılmıştır.

Sözü edilen ikna etme çabası kitlesel bir hedefe odaklandığında ise bunun adlandırması ya reklâmcılıkolmuş ya psikolojik hareket olmuş ya da propaganda olmuştur.


İkna Etme ve Propaganda

İkna etme ve propaganda arasında üç önemli fark vardır:

Propaganda kitle iletişim araçları aracılığıyla kitlenin etkilenmesini anlatırken,

İkna etme aynı durumlarda kullanılmakla birlikte kişilerarası ve kurumsal bağlamlarda da meydana gelmektedir.

Propaganda Nazi Almanyası’ndaki Hitler gibi belirli bir grubun bilgi akışı üzerinde tam bir kontrolü olmasını öngörürken,

İkna etmede çoğunlukla özgür bir bilgi akışı vardır.

Propaganda olumsuz bir yan anlama sahiptir; kötü şeyleri ve çok kötü güçleri hatırlatır.

İkna etme tam tersine yararlı sonuçlar üretebilecek daha olumlu bir güç olarak görülmektedir.



1.11.2017

5

Propagandanın Teknik Özellikleri

Dikkat çekmelidir: Planlaması yapılan propagandanın dikkat çekici olması için, sade ve kısa olması önemlidir. Öz ve kısa fikirler, dinleyici üzerinde, “Her şeyi anlayabiliyorum” duygusunu uyandırır. Hedef kitlenin sosyal düzeyine ve inançlarına uygun kelimeler seçilmelidir.

Beden dili kullanılmalıdır. Ağızdan yapılan propaganda daha etkilidir. Televizyonun büyüleyici etkisi ile beden dilinin kullanımı ve ses tonu karşı tarafta güven uyandırıcı veya kaybettirici etki oluşturur.


Propagandanın Teknik Özellikleri - 2 İlgi uyandırmalıdır: Fransız ihtilali ve İttihat Terakki Hareketi

“Hürriyet, Müsavat, Uhuvvet” kelimeleri ile kitleleri harekete geçirdi. Gorbaçov “Perestroiska ve Glasnost” ile açıklık ve şeffaflık vurgusu yaparak sistemi değiştirdi.

İstek uyandırmalıdır: Bir teneke, meyve ile dolu olsa, siz de o meyveleri almak istediğiniz halde buna gücünüz yetmese ne yapardınız? Sinsi ve gizli bir şekilde tenekeye su dökersiniz. Bir süre sonra elmalar kokmaya başlar. Herkes tenekeyi boşaltmak gerektiğini kabul eder.

Aynı şekilde bir toplumu bir arada tutan inanç, değer sistemi, kültler ve bağlantı yumağı bozulursa, o toplumda değişim arzusu uyanır. Bunun için ülkeyi yönetenlerin, iktidarlarını muhafaza için toplumun saçma inançlar içinde olduğu kanıtlanmaya çalışılır. Hatalar abartılır. Değişime arzu yükselir. Çünkü güven zayıflamıştır.


Propagandanın Teknik Özellikleri - 3

Evrensel değerlerin kabul edildiğini vurgulamak: Konuşma, yazma, toplantı, gösteri, din ve vicdan özgürlüklerine vurgu yapmak; fakat bunu istediği şekilde yorumlamak!..

“Başka çözüm yok” duygusu uyandırmak: «Aynı dolmuşa binmek», «elle gelen düğün bayram», «zaman sana uymuyorsa sen zamana uy» gibi teslimiyetçi duygular uyandırmak.

Ucu açık sorular sormak: Arzu edilen cevabı, hedef kitlenin bulması için sorular sorulur.

Esprilerle belirli fikirler telkin edilir: Karikatürize edilen fikirler, sayfalarca mesajı taşıyabilir.


Propagandanın Teknik Özellikleri - 4

Dikkat, ilgi, istek: Dikkati çeken, ilgi ve istek uyandırılan fikirlere her zaman inanmak isteyen yüz binler vardır. Dikkat, ilgi ve istek uyandırılmış bir fikir için istenen hareketi sağlamak propagandistin sanatsal yönü ile ilgilidir.

İnternet taarruzu: Çağımıza bilgi ve iletişim çağı denilmesi bir sonuçtur. İleri teknoloji kullanan gruplar organize çalışarak bir anda 100.000 elektronik posta göndererek ya da binlerce twitt atarak fikirleri üzerine dikkat, ilgi ve istek uyandırabiliyor.



1.11.2017

6

Propaganda Çeşitleri

1. Beyaz propaganda: Bu propaganda türünde kaynak resmidir ve güvenilirdir. Haberlerin kaynakları saklanmaz aksine tanınmak ister.

2. Gri propaganda: Hakikat ve yalanı birbirine karıştırmak suretiyle yapılır. Yalan ve gerçek içi içe geçer. Rivayet ve şayialara dayanır. Kaynak gizlidir. Bilginin dost mu düşman mı tarafından geldiği kesin bilinmez. Hadiseler çarpıtılarak sunulur. Mübalağa ve yalana çok yer verilir. Kaynağın tespiti dinleyicilere bırakılmıştır.

3. Kara propaganda: Gerçek kaynak daima gizlidir. Haber başka bir kaynaktan çıkıyormuş gibi gösterilmek suretiyle yaplır. Kaynağı gizlemek ve herhangi bir kaynağın olabileceği inancını yaymak için her türlü yola başvurulur.


Propaganda Teknikleri


A. Başlangıç Düzeyi Propaganda (İkna Etme) Teknikleri

1. Çağrışım (Association): Propaganda çalışmalarında ve reklâmcılıkta başvurulan çağrışım tekniği aktarma (transfer) tekniği olarak da adlandırılmaktadır. Bu teknik bir kişi, varlık, nesne veya değerin (bir kişi, grup, kurum, ulus, vatanseverlik vb.) olumlu ya da olumsuz niteliklerini bir diğerine yansıtmayı amaçlayan bir tekniktir.

Örnek: ABD başkanlarının Amerikan Bayrağı önünde çekilen video ve fotoğrafları.



2. Sürüye Uyma (Bandwagon): Sürüye uyma hem savaş zamanında hem de barış zamanında en yaygın kullanılan propaganda tekniklerinden biridir ve modern reklâmcılıkta önemli bir rol oynar.

Sürüye uyma tekniği kalabalığı takip etme, başkaları da yaptığı için yapmak zorunda olunduğu mevzuuna başvurur. Sürüye uyma propagandası esasen “bir taraf kazanan taraftır çünkü daha fazla insan buraya katılmıştır” mevzuuna ikna etmeye çalışır. Yani insanın kazanan tarafta olma arzusunu esas almaktadır.



1.11.2017

7


3. Güzel İnsanlar (Beautiful people): Bu propaganda türünde dikkatimizi çekmek için içlerinde ünlülerin de yer aldığı çekici, mutlu ve iyi görünümlü modeller kullanılır.

Burada izleyicilerin bu ürünü alırlarsa ya da belirli bir ideolojiyi takip ederlerse çok mutlu ve başarılı olacakları düşüncesine kapılmaları beklenmektedir.



4. Rüşvetçilik (Bribery): İnsanoğlu karşılıksız yapılan her davranıştan hoşnut olduğu gibi bedava elde edilen şeylerden de hoşlanmaktadır. “Bedava sirke baldan tatlıdır” atasözüyle kültürümüzdeki yeri ortaya konulabilecek bu husus aynı zamanda propagandacıların sıkça başvurduğu tekniklerden biridir.

Bu teknik bizlere indirim, iade, kupon ya da “bedava ürün”gibi başka bir şeyi vermeyi vaat ederek ürünü satın almaya ikna etmeye çalışır.



5. Ünlü Desteği (Celebrity Endorsement): Tanık Gösterme tekniğinin bir çeşidi olan bu teknik “ünlü onayı” olarak da adlandırılmaktadır. Bizler ünlü insanlara dikkat etme, onları takip etme eğilimindeyiz. Bunun temel sebebi onların ünlü olmalarıdır!

Daha ayrıntılı ifade etmek gerekirse bizler ünlüler gibi görünmek ve onlar gibi yaşamak isteriz. Aynı zamanda onlara güvenir ve inanırız. Propagandacılar hedef kitleyi inandırmak için sık sık ünlülere ve uzman kişilere başvururlar. Özellikle reklâmlarda da dikkatimizi çekmek için sık sık ünlü kişilere başvurulur. Ünlüler bir reklâmda görünerek dolaylı olarak ürünü desteklemiş olurlar.



6. Uzmanlar (Experts): Bu tekniğin temelinde güven duygusu yatmaktadır. Bizler bilmediğimiz konularda bir bilene danışır, uzmanların tavsiyelerine güveniriz. Bilim adamları, doktorlar, profesörler ve diğer uzmanlar satılacak ürüne, hizmete ya da fikre güvenirliklerini ödünç vererek sık sık reklâmlarda oynamakta ve taraflı mesajlar iletmektedirler. Bazen sıradan insanlar da uzman olabilir.

Örneğin bir anne bir bebek pudrası markasını desteklemesi ya da bir yapı işçisinin ağrılı kaslar için bir tedaviyi desteklemesi gibi.



1.11.2017

8


7. Açık İddialar (Explicit claims): Bir şey doğrudan, tamamıyla ve anlaşılır bir biçimde ifade edilmişse, o “açık” demektir.

Örneğin bazı reklâmlarda bir ürünün fiyatı, temel bileşenleri, yapıldığı yer ya da paketin içindeki ürün sayısı ifade edilmektedir. Bunlar açık iddialardır. Bu iddialar bazen “Sadece beş dakikada çalışır” gibi kalite, etkililik ya da güvenirliğe ilişkin belirli ve ölçülebilir vaatler içerebilir.

Açık iddiaların doğruluğu ya da yanlışlığı yakından deneyerek ya da test ederek kanıtlanabilir ve eğer yanlışsa reklâmcının başı belada demektir.



8. Korku (Fear): Korku insanoğlunun en eski duygularından biridir ve bu yüzden propagandacıların en çok başvurdukları tekniklerden biridir.

George Gerbner “Korkak insanlar başkalarına daha fazla muhtaçtır, daha kolay yönlendirilir ve kontrol edilir, aslında aldatmayı amaçlayan sade, güçlü, dayanıklı ölçümler ve katı tutumlardan çok daha kolay etkilenir… demiştir.

Güvende olacakları konusunda onlara söz verilirse baskıyı kabullenebilir ve hatta hoş karşılayabilirler” demektedir.



9. Mizah (Humor): Birçok reklâm dikkatimizi çektiği ve güçlü bir ikna etme tekniği olduğu için mizahı kullanır. Güldüğümüzde kendimizi iyi hissederiz.

Reklâmcılar ürünlerini iyi duygularla ilişkilendirmeye çalıştıkları için bizi güldürürler ve daha sonra da ürünlerini ya da logolarını bizlere gösterirler.



10. Yoğunluk (Intensity): Reklâmların dili ürünün abartılı bir şekilde reklâmını yapmak için içlerinde

a. Üstünlük dereceleri (en büyük, en iyi, en çok, en hızlı, en düşük fiyatlar),

b. Karşılaştırmalar (daha çok, daha iyi, geliştirilmiş, arttırılmış, azaltılmış kalori),

c. Mübalağalar (şaşırtıcı, inanılmaz, sonsuza kadar),

aldatmacalar ve diğer birçok yöntemle doludur.



1.11.2017

9


11. Belki (Maybe): İspatlanmamış, abartılı ve acımasız iddialarda yaygın olarak “olabilir, bazısı, birçoğu, sık sık, neredeyse, kadar, varan” gibi kurnazca kelimeler kullanılmaktadır.

Eğer bir fiyat teklifi çok iyi görünürse bu kelimeleri takip edin. Yoğunluk ve Belki teknikleri çoğu zaman bir arada kullanılmaktadır.



12. Sıradan İnsanlar (Plain folks): Bu teknik Sokaktaki Adam (Common man) tekniği olarak da bilinmektedir. Propaganda Analiz Enstitüsünün tanımladığı yedi temel propaganda tekniklerinden biridir.

Sıradan insan tekniği propagandacıların; görüşlerinin sokaktaki adamın görüşlerini yansıttığına ve aynı zamanda onların yararı için çalıştıklarına halkı ikna etme girişimidir.

Çamaşır deterjanı gibi günlük kullanılan ürünleri satmak için sıkça başvurulan bir tekniktir, çünkü bu ürünü kullanırken kendi kendimizi çok daha kolay bir şekilde hayal edebiliriz.



13. Tekrarlama (Repetition): Propagandacılar ve reklâmcılar tekrarlamayı iki şekilde kullanırlar.

Reklâmın ya da savunucu mesajın içinde kelimeler, sesler ya da görüntüler ana mesajı kuvvetlendirmek için tekrar edebilir.

İkinci olarak da mesajın kendisi (bir TV reklâmı, reklâm tabelası, bir web sayfası reklâmı) birçok defa gösterilebilir.

Hoş olmayan reklâmlar ve politik sloganlar bile yeterince tekrar edilirse mesajlarını zihnimize kazıyabilir.



14. Tanıklıklar (Testimonials): Güzel insanlar, ünlü desteği, uzmanlar ve sıradan insanlar tekniklerinin her biri aslında tanıklıklar tekniğinin farklı çeşitleridir.

Medya mesajları bir ürünün değerine ve kalitesine tanıklık eden ya da bir düşünceyi destekleyen insanları sık sık göstermektedir. Bu kişiler uzman, ünlü ya da sıradan insanlar olabilir.



1.11.2017

10


15. Sıcacık ve Kıvırcık (Warm & Fuzzy): Bu teknikte memnuniyet, rahatlık ve sevinç gibi duyguları uyarmak için duygusal görüntülere (özellikle, ailelerin, çocukların ve hayvanların) başvurulur.

Rahatlatıcı müziğin, hoş sesler ve “samimi” ya da “kucaklanası” gibi birtakım çağrışımlar yapan kelimelerin kullanımını içerebilir.

Sıcacık ve Kıvırcık tekniği, Çağrışımın farklı bir türüdür. Bazı izleyicilerde işe yararken bazıları bunu çok basmakalıp bulabilirler.


B. Orta Düzey Propaganda (İkna Etme) Teknikleri

16. Büyük Yalan (Th e Big Lie): 20. yüzyılın en tehlikeli propagandacılarından biri olan Adolf Hitler’e göre insanlar büyük bir yalandan ziyade küçük olandan daha fazla şüphe ederler.

Büyük Yalan mübalağa ve aldatmacadan çok daha fazlasıdır; insanların inanacakları güven ve karizma ile tam bir yalan söylemedir. Büyük Yalanı fark etmek aklın basmakalıp kalıplarının dışında düşünmeyi ve başkalarının sormadıkları soruları sormayı gerektirir.



17. Karizma (Charisma): İkna etmek isteyen kimseler bazen basit bir şekilde sıkı, cesur, güçlü ve emin görünerek etkili olabilirler.

Bu özellikle politik ve savunucu mesajlar için geçerlidir.

İnsanlar, kendilerini etkileyen sorunlar karşısında karizmatik liderlerin takındıkları tavırla çelişseler bile onları genellikle takip etmeye devam ederler.



18. Edebikelâm (Euphemism): Bu teknik “örtmece” olarak da adlandırılabilir. Gösterişli Genellemeler ve Lakap Takma teknikleri izleyicileri canlı, duygusal olarak müstehcen kelimelerle uyandırırken, edebikelâm nahoş bir durumu daha kabullenebilir yapmak için izleyicileri / dinleyicileri yatıştırmaya çalışır.

“İşten çıkarma” yerine “küçülme”

“İşkence” yerine “yoğun sorgu teknikleri”

“Öldü” yerine “cennete gitti”



1.11.2017

11


19. Kestirim (Extrapolation): “Bilinene dayanan tahmin” olarak da adlandırılabilir. İkna ediciler bazen çok küçük gerçeklere dayanarak çok büyük sonuçlara varabilirler. Kestirim karmaşıklık görmezden gelinerek işe koşulur. Doğru olabileceğini ya da olacağını umduğumuz bir şey önceden söylediğinde bu teknik çok daha etkili olmaktadır.


B. Orta Düzey Propaganda (İkna Etme) Teknikleri 20. Pohpohlama (Flattery): İkna ediciler bizi pohpohlamaya

bayılırlar. Politikacılar ya da reklâmcılar bazen bizlerle doğrudan konuşurlar:

“Sizler bir şeyi gördüğünüzde iyi olup olmadığını anlarsınız.” “Sizler geçinmek için çok çalışıyorsunuz.” “Siz bunu hak ediyorsunuz.”

Bazen reklâmlar aptalca şeyler yapan insanları göstererek bizleri pohpohlar, böylece bizler kendimizi akıllı ve üstün hissederiz.

Bizler övülmekten hoşlandığımız ve beğendiğimiz insanlara inanma eğiliminde olduğumuz için pohpohlama tekniği işe yaramaktadır.



21. Gösterişli Genellemeler (Glittering generalities): Bu teknik 1938 yılında IPA* tarafından ortaya konulan yedi temel propaganda tekniğinden biridir.

Sözde “erdemli kelimeler” olan sivilleşme, demokrasi, özgürlük, vatanseverlik, annelik, babalık, bilim, sağlık, güzellik ve aşk vb.

kelimelerin kullanımını içerir. İkna ediciler, onların ifadelerini kanıtı değerlendirmeksizin onaylayacağımız ve kabul edeceğimiz umuduyla bu kelimeleri kullanırlar.

* IPA: Uluslar arası Psikoanaliz Birliği



22. Lakap Takma (Name-calling): 1938 yılında IPA tarafından ortaya konulan yedi temel propaganda tekniğinden biridir. Bu teknik olumsuz bir sembolle (yalancı, yaltakçı, dedikoducu gibi) bir kişiyi ya da bir düşünceyi ilişkilendirir. Gösterişli genellemelerin zıddıdır.

İkna ediciler elde edilebilir bir kanıta bakmak yerine olumsuz bir sembole dayalı olarak bizlerin bir kişiyi ya da bir fikri reddetmesi için lakap takma tekniğini kullanırlar.



1.11.2017

12


23. Yeni (New): Bizler yeni eşyalara ve yeni fikirlere bayılırız, çünkü onların eski eşyalardan ve eski fikirlerden daha iyi olduğunu inanma eğilimindeyizdir.

Bu yüzden Birleşik Devletlerde (ve diğer pek çok ülkede) baskın kültür teknoloji ve gelişme konusunda büyük bir inanç yerleştirmiştir. Ama bazen yeni ürünler ve yeni fikirler yeni ve çok daha zor problemlere yol açabilirler.



24. Nostalji (Nostalgia): “Geçmişe özlem” olarak da adlandırılabilecek bu teknik yeni tekniğinin zıddıdır. Birçok reklamcı görünüşe göre daha iyi olan (Tıpkı annemin yaptığı gibi) hayatın basit ve kaliteli olduğu bir zaman başvururlar.

Politikacılar “eski güzel günleri” geri getirmeyi ve “geleneği” yeniden canlandırmayı vaat ederler. Ama tüm gelenekler yeniden canlanabilir mi? Bundan kimler yarar kimler zarar gördü?

Bu teknik insanların geçmişin kötü yanlarını unutma ve iyi yanlarını hatırlama eğiliminde olduğu için başarılı olmaktadır.



25. Retorik Sorular (Rhetorical questions): “Belagatli sorular” olarak da adlandırılabilir. Bunlar konuşmacıyla aynı fikri paylaşmamız için tasarlanmış sözlerdir. “Doğru” cevabın apaçık ortada olması için oluşturulmuşlardır.

i. “Borcunuzdan kurtulmak ister misiniz?”

ii. “Baş ağrınızın hızla geçmesini ister misiniz?” ve

iii. “Terörist saldırılarına maruz kalan ulusumuzu yalnız bırakabilir miyiz?”

sorularının hepsi birer retorik sorudur.

Retorik sorular satış muhabbetinden önce güveni ve uyum inşa etmek için kullanılmaktadır.



26. Bilimsel Kanıt (Scientific evidence): Bu uzman tekniğinin özel bir uygulamasıdır.

Bir şeyi ispatlamak için bilimin araç gereçlerine (çizelgeler, grafikleri, istatistikler, laboratuar ceketi vb.) başvurulur. İnsanlar bilime ve bilim adamına güvendiği için çoğu zaman işe yaramaktadır.

Yanıltıcı olabileceği için kanıta yakından bakmak önemlidir.



1.11.2017

13


27. Basit Çözüm (Simple solution): Yaşamın anlaşılması zordur. Sorunların genelde pek çok sebebi vardır ve çözümleri de kolay değildir. Bizim çoğumuz için bunlar kaygı verici gerçeklerdir. İkna ediciler karmaşıklığı görmezden gelerek ve Basit bir çözüm önererek rahatlamayı önermektedirler.

Politikacılarda bir politika değişikliğinin (daha düşük vergiler, yeni bir yasa, bir hükümet programı gibi) büyük toplumsal sorunları çözeceğini ileri sürmektedirler.

Reklâmcılar bir deodorant, bir araba ya da bir bira markasının sizleri daha güzel, popüler ve başarılı yapacağını söyleyerek bu stratejiyi izlemektedirler.



28. Kaygan Yokuş (Slippery slope): Bu teknik kestirim ve korku tekniklerinin bileşiminden oluşmaktadır. Olumlu bir geleceği önceden tahmin etmek yerine, olumsuz sonuca karşı uyarır.

Hedef izleyicinin karşı olduğu bir şeye karşı bunu tam da “kaygan bir yokuştan” aşağıya ilk adım olduğunu iddia ederek bir fikre karşı çıkılır. (“Eğer onların sağlıksız olduğu için restoranlarda sigarayı yasaklamalarına izin verirsek, er geç onlar hazır yiyecekleri de yasaklayacaklardır.” Bu iddia restoranlarda sigara içme yasağının faziletlerini görmezden gelmektedir.)

Kaygan yokuş tekniği politik tartışmalarda sıkça kullanılan bir tekniktir. Çünkü küçük bir adımın çoğu kimsenin hoşlanmayacağı bir sonuca yol açacağını iddia etmek kolaydır



29. Semboller (Symbols): Semboller genellikle ev, aile, ulus, din, cinsiyet ya da yaşam tarzı gibi güçlü duygusal içeriğe sahip olan daha büyük kavramları aklımıza getiren kelimeler ve görüntülerdir. İkna ediciler amaçlarını gerçekleştirmek için sembollerin gücünü ve çarpıcılığını kullanırlar.

Ancak semboller farklı insanlar için farklı anlamlar ifade edebilirler. Hummer jipler bazı insanlar için bir statü göstergesiyken başkaları için de çevresel sorumsuzluğun bir sembolüdür


C. İleri Düzey Propaganda (İkna Etme) Teknikleri

30. Adam Karalama Safsatası (Ad Hominem): Latincesi “adama karşı olma” olan adam karalama tekniğinde iddianın kendisi yerine iddia sahibine saldırarak tepki vermektir. “Haberi verene saldırmak” olarak da adlandırılır.

Eğer mesajı getiren hakkında yanlış ya da nahoş bir şey varsa mesaj da yanlış olmalı inancına dayanmaktadır



1.11.2017

14


31. Benzetim, Analoji (Analogy): Bir benzetim bir durumla diğerini kıyaslar. Oldukça benzer olan durumların söz konusu olduğu iyi bir benzetim karar vermeyi amaçlar. Zayıf bir benzetim mantıksız ve haksız karşılaştırmayı örten duygu yüklü görüntüleri kullanmaksızın ikna edici olmayabilir.



32. Kart Biriktirme (Card stacking): Hiç kimse hikâyenin tamamını söyleyemez; biz hikâyenin bir parçasını tamamıyla söyleyebiliriz.

Kart biriktirme aksine, bile bile yanıltıcı bir izlenim verecek yanlış bir bağlam sağlamaktadır.

İzleyiciyi istenen sonuca yönlendirmek için sadece uygun kanıtı seçerek “deste biriktirilir”



33. İlişki Yerine Sebep (Cause vs. Correlation): Doğru sebepleri ve doğru etkileri anlamak önemli olmakla birlikte reklâmcılar ilişkiyi sebeple karıştırarak bizleri kasıtlı olarak aldatabilirler.

Örneğin bebekler süt içer. Bebekler ağlar. O nedenle süt içmek bebekleri ağlatır.



34. İnkâr (Denial): Bu teknik popüler olmayan ya da tartışmalı bir şeyi sorumluluğundan kaçmak için kullanılmaktadır. Hem doğrudan hem de dolaylı olabilir.

“Rakibimin evlilik sorunlarından söz etmeyeceğim” diyen bir politikacı seslendirmeksizin sorundan söz etmiştir.



1.11.2017

15


35. Saptırma (Diversion): Bu teknikte genellikle ikna edici dikkatimizi bir sorundan bizleri ikna etmek için daha fazla şansa sahip olduğu başka bir soruna çekmeye çalışır.

Saptırma daha çok öykünün söylenmeyen bölümünü gizlemek için kullanılır. “Yanıltıcı ipucu” (red herring) olarak da bilinmektedir



36. Grup Dinamikleri (Group dynamics): Bizler diğer insanların düşüncelerinden ve yaptıklarından oldukça etkilenmekteyiz.

Canlı izleyicilerin, mitinglerin ve diğer toplantıların güçlü atmosferine kendimizi kaptırabiliriz. Grup dinamikleri, çoğunluğun inancı ve sürüye uyma tekniklerinin daha güçlü bir türüdür



37. Çoğunluğun İnancı (Majority belief): Çoğu insanın inandığı bir şeyin doğru olması gerektiği varsayımına dayanmaktadır.

Bu nedenle anket ve araştırma sonuçları sık sık iddiayı desteklemek için kullanılmaktadır ve bu anketçilerin cevapların yaygın olarak sorunun sorulma şekline göre değiştiğini kabul etmelerine rağmen yapılmaktadır.



38. Günah Keçisi (Scapegoating): Politik konuşmalarda çok güçlü olan ve yaygın olarak kullanılan Günah Keçisinde bir sorun bir kişinin, grubun, ırkın, dinin ve benzeri bir unsurun üzerine atılmaktadır.

Örneğin bazı insanlar, işsizliğin birçok sebebi olmasına rağmen Birleşik Devletlerdeki işsizliğin esas sebebinin yasadışı göçmenler olduğunu iddia etmektedirler



1.11.2017

16


39. Bostan Korkuluğu (Straw man): Bu teknik mantıksız ya da kasten bozulmuş bir fikri kuvvetlendirir ve bunu birinin rakibinin desteklediği ya da sunduğu bir şey olarak sunar. “Bostan korkuluğunu” yere sermek rakiple yüz yüze gelmekten daha kolaydır.

Örnek: Rakibinizin zayıf argümanlarından birini sunun, bunun aksini ispatlayın ve argümanlarının tamamını çürütmüş gibi davranın.



40. Zamanlama (Timing): Bazen bir medya mesajı söylediklerinden değil iletildiği zamandan dolayı ikna edici olur.

Bu Sevgililer Gününden önce gösterilen çiçek ve şeker reklâmı yada günün haber olayının hemen ardından verilen politik bir konuşma kadar basit olabilir.

Sofistike reklam kampanyaları yaygın olarak dikkatimi çekmek, isteklerimizi canlandırmak ve bir tepki meydana getirmek için dikkatle zamanlanmış safhalarla sunulur.


PROPAGANDADAN KORUNMA YOLLARI


Propagandadan korunma yolları - 1

Çocukları ya da kendimizi, ikna etme amacı taşıyan siyasi propagandadan ya da ekonomik propagandadan (reklâmlardan) nasıl koruyabiliriz?

Öğrencilerinizle propaganda mesajlarının kaynak güvenirliğine ilişkin etkinlikler yapabilirsiniz.

Bir iletiye karşı duygusal bir tepki verdiğinizde “Niye?” diye sorun.

Duyguları harekete geçirebilecek unsurlara (kendini bir davaya adama yanılgısı, sizi mecburiyet altında hissettiren “bedava” bir hediye yahut sizi korkutan veya suçlu hissettiren konuşmalara) karşı uyanık olun.



1.11.2017

17


İletinin kaynağının amacı ve güvenilirliğini inceleyin. Şöyle sorular sorun:

“Neden bu insan bana bu bilgileri veriyor?”

“Kaynak bundan ne çıkar elde edebilir?”

“İleticinin gerçekten de ona inanmaya değecek bilgisi ve güvenirliği var mı, yoksa görüntüsü sahte mi?”

“Bu uzman meseleyi anlaşılabilecek bir şekilde anlatabilir mi, yoksa bu palavralar sadece insanın kafasını karıştırıp gözlerini kamaştırmak için mi tasarlanmış?”



Her türlü teklif ve mesele hakkında mantıklı düşünün.

“Mesele ne?”

“Bu meseleyi tanımlamak için ne türlü etiketler ve terimler kullanılabilir?”

“Bu etiketler adil bir şekilde mi kullanılıyor?”

“Ne gibi hareket tarzları tartışılıyor?”

Karar vermeden önce seçeneklerin tamamını gözden geçirin.

“Neden bu seçenek bana bu şekilde sunuluyor?”

“Başka seçenekler ve bu seçenekleri sunmanın başka şekilleri var mı?”

“Tavsiye edilen seçenek dışında bir şey seçersem ne olur?” gibi sorular sorun.



«Liderlerinizin dudaklarını değil ellerini okuyun.»

Doğu Alman Theodor Plievier

Diğer bir değişle, değerlendirmelerinizi insanların söylediklerine değil (“Ben çevreden yanayım” “Ben eğitimden yanayım” “Ben suçlunun karşısındayım”), gerçekte neler yaptığına (çevreyi nasıl koruduğuna, eğitimi nasıl desteklediğini veya suçu nasıl engellediğine) dayandırın.



Bir tek haber kaynağına bağımlı olmaktan sakının. Yoğun propagandanın en belirgin özelliği, tek bakış açısından sunulan merkezileştirilmiş bir haberleşme sistemidir.

Haberleri haber olarak düşünün ve kafanızda eğlenceden ayırmaya çalışın.

Aldatıcı reklâmları susturma çabalarını destekleyip yaygınlaştırın.

Eğer olumlu ve ahlaki iknanın gelişmesini destekleyip, yanıltıcı propagandayı ortadan kaldırmak istiyorsak, öncelikle işe bize düşen sorumluluklardan başlamalıyız.



1.11.2017

18

Bir Propaganda Tekniği:

Fil her gün aynı yoldan geçen bir canlıdır. Fil avcıları yola tuzak kurarak onu çukura düşürürler.

Siyah elbise ile gelip iyice döverler. Bir iki gün sonra beyaz elbise ile gelip lezzetli yiyecekler verirler ve onu kurtarırlar. Fil, artık onları kurtarıcı gibi görür. Fil yöntemi, bir propaganda tekniğidir:

Toplumu bunalıma sok, sonra kurtar ve kendine bağla.


Doç. Dr. Erkan Yeşiltaş

70

Uzaktan Öğretim Nedir?

Uzaktan öğretim, en temel anlamda bir öğreten ile öğrenenin yüz yüze olmaktan farklı olarak, fiziksel bir uzaklıkta olması ile yapılan eğitim ve öğrenimdir.

United States Distance Learning Association (Birleşik Devletler Uzaktan Öğrenme Derneği) (USDLA 2004)'ın tanımı da şu şekildedir:

• «Uzaktan öğretim uydu, video, ses, grafik, bilgisayar, çoklu ortam teknolojisi gibi araçların yardımıyla, eğitimin uzaktaki öğrencilere ulaştırılmasıdır.»

71


Farklı Tanımlar

Peters (1973) :

• “Uzaktan öğretim/eğitim, özellikle çok sayıdaki öğrencinin aynı zamanda kendi yaşadıklarıyerde öğretilmesini mümkün kılan yüksek kaliteli öğretme materyallerinin üretilmesi amacıyla,en az teknik ortamların kapsamlı kullanımı kadar iyi olan iş bölümü ve düzenleme ilkelerinuygulanması ile rasyonelleştirilen bilgi, beceri ve tutumları içeren bir yöntemdir.”

Moore (1973):

• “Uzaktan öğretim, öğrencinin varlığı ile sürekli yerine getirilmesi gereken öğrenmedavranışlarını içeren, öğrenme davranışlarından ayrı bir biçimde gerçekleştirilen öğretmedavranışlarındaki öğretim yöntemleri ailesi olarak tanımlanabilir; yani öğretmen ve öğrenciarasındaki iletişim, basılı; elektronik; mekanik ya da başka aygıtlarla kolaylaştırılmalıdır.”

72



1.11.2017

19

Farklı Tanımlar

Cevat ALKAN (1981)

• Uzaktan Öğretim Geleneksel öğrenme-öğretme yöntemlerinin sınırlılıklarınedeniyle sınıf içi etkinlikleri yürütme olanağının bulunmadığı durumlarda eğitimetkinliklerini planlayıcılar ile öğrenciler arası, iletişim ve etkileşimin özel olarakhazırlanmış öğretim üniteleri ve çeşitli ortamlar yoluyla belirli bir merkezden biröğretme yöntemidir.

Garrison ve Shale (1987):

• “Uzaktan öğretim, öğretmen ve öğrenci(ler) arasında sürekli olmayan öğretimamaçlı iletişimin çokluğunu ifade etmektedir. Öğretim sürecini kolaylaştırmak vedesteklemek amacıyla öğretmen ve öğrenci(ler) arasında iki-yönlü iletişimiçermelidir.

73

Doç. Dr. Erkan Yeşiltaş Doç. Dr. Erkan Yeşiltaş

74

Uzaktan Öğretimin Gelişimi

• İlk olarak 1728’de Boston gazetesinde mektupla stenogrofidersleri verilmeye başlandı.

• 1856’da Fransız Charles Toussaint Alman GustavLangenscheidt Berlin’de Mektup ile Eğitim Okulu kurmuşlardır.

• 1883’te New York –Ithaca’da “Mektupla Öğretim Üniversitesi” Kuruldu.

• 1890’da Avustralya Queensland Üniversitesi kampüs dışına açık bir eğitim programı yürüttü.

• 1920’lerde aynı tür bir eğitim metodu Colombia Üniversitesi tarafından gerçekleştirilmiştir.

• 1930’lara gelindiğinde radyo kullanarak eğitim yapılmaya başlandı.

75



• 1933 yılında Iowa State Üniversitesi Dünyanın ilk eğitsel Televizyon Programını yayınlamıştır.

• 1946 yılının 15 Şubatın’da Güney Afrika Üniversitesi UNISA Division of Esternal Study isimli bir bölüm açarak uzaktan öğretim veren 11 büyük üniversiteden biri olmuştur.

• 1950’lerde ABD’de askeri amaçlı uzaktan öğretim uygulamaları yapılmıştır.

• 1967’de İngiliz Open Üniversitesi kuruldu.• 1985’te Ulusal Teknoloji Üniversitesi kuruldu.• 1992’de ilk basit LMS uygulaması olan CAPA (Computer

Assisted Personalized Approach) Michigan State University’deuygulandı

76



1.11.2017

20


• 1993’te tamamen çevrimiçi eğitim veren ilk üniversite Jones International University kuruldu. (ABD)

• 1994’te İnternet kullanımı evlere girdi.

• 1994’te Virtual Summer School yaz okulu pilot uygulaması olarak öğrencilerin evlerinde modem ve bilgisayar kullanarak eğitim almasına imkan sağladı.

• 1995’te Desmond Keegan elektronik ortamda Sanal Sınıf fikrini ortaya çıkardı.

• 1995’te Nıcenet ICA (Öğretmen ile öğrenciyi ücretsiz ortamda buluşturan platform) halka erişime açıldı.

77



• 1997’de Course Info Releases Interactive Learning Network (Blackboard’ın ilk hali) geliştirildi.

• 2001’de Claroline projesi claroline.net olarak Belçika’da Catholic University of Louvaintarafından öğretim görevlilerin tecrübe paylaşımları için yayına geçti.

• 2001’de açık kaynak Uzaktan Eğitim sistemi Moodle moodle.com tarafından başlatıldı.• 2002’de Moodle1.0 yayınlandı. Seque Projesi (içerik Yönetimi) ilk halini sundu. Site@School

(İlkokullar için ) yayına geçti. Mobil öğrenme geliştirilmeye başlandı.• 2003’te Adobe Connect’in ilk hali olan Macromedia Breeze kullanılmaya başlandı.• 2004’te Sakai Eğitim geliştirme ve paylaşma projesi çeşitli üniversitelerden gelen projelerle

oluşturuldu.

78



• 2006’da Blackboard patentini aldı.

• 2008’de Open University Youtube’da yayına başladı.

79


Uzaktan Öğretimin Türkiye’de Gelişimi

• 1860’da Meclis-i Maarifi Umumiyenin “Halkın Eğitimi” anlayışıyla halka açık derslerin aynı zamanda gazete aracılığıyla verilme fikri Uzaktan Eğitimin Türkiye’deki ilk fikri sayılabilir.

• 1927-1960 yılları arasında tartışılmış ve öneriler sunulmuştur.• 1933 yılında mektupla öğretim kurslarının düzenlenmesi düşüncesi ortaya atılmıştır.• 1950 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Banka ve Ticaret Hukuk Araştırma

Enstitü çalışmaları yapılmıştır.• 1960 yılında orta dereceli meslek okulu mezunlarına Üniversite olanağı sağlamak

amacı ile mektupla öğretim yöntemi kullanıldı.• 1974 yılında Mektupla Yüksek Öğretim merkezi kuruldu daha sonra YAYKUR olarak

değiştirildi.• 1983 yılında Açık Öğretim Fakültesi Açıldı.

80



1.11.2017

21


• 1992 Açık Öğretim Lisesi Öğretime başladı.• 1996 İTÜ uzaktan eğitim merkezini kurdu.• 1997 TÜBİTAK-BİLTEN UE Fizibilite Çalışması ve Raporu hazırlandı• 1998 ODTÜ IDE_A Sertifika Projesi başlatıldı• 1998 Anadolu Üniversitesinden Kazakistan Ahmet Yesevi

Üniversitesine görüntülü konferans ile Uzaktan Ders Sunumu gerçekleşti.

• 1999 YÖK Uzaktan Öğretim Yönetmeliği Yayınlandı–Enformatik Milli Komitesi oluşturuldu.

81



• 2001 UE Yönetmeliği Kapsamında Dersler/Programlar Açılmaya Başlandı.

• 2003 Ahmet Yesevi Üniv. TÜRTEP olarak Uzaktan Eğitime başladı.

• 2005 YÖK Uzaktan Eğitim Komisyonu Kuruldu.• 2009’da İstanbul Üniversitesi Uzaktan Eğitime başladı• 2010 İstanbul Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi

kuruldu.

82


Tarihsel Gelişimine Göre Uzaktan Öğretim Teknolojileri

83


1. Evre: Posta ile Eğitim

2. Evre: Çoklu ortam Modeli

3. Evre: Tele öğrenme Modeli

4. Evre: Esnek Öğrenme Modeli

İHTİYAÇ DUYULMA SEBEPLERİ

84



1.11.2017

22

Eğitim Sorunları

• Tüm bireylere temel eğitim,

• Yaşam boyu eğitim,

• Tüm eğitim basamaklarında ulusların coğrafi,

ekonomik ve toplumsal gerçeklerini göz önünde

bulundurarak öğrencilerin koşul ve gereksinimlerine

uyarlanmış eğitim

• Tüm eğitsel amaçların ekonomik olarak

gerçekleşmesini hedef alan eğitim

Tüm ülkelerin ortak görüşleri

85


Az Gelişmiş Ülkelerde Durum1. Çocuk sayısı fazla

2. Çocukların okula gitme süresi az

3. Kapalı alanlardaki çocuk sayısı fazla

4. Mezun öğrenci sayısının düşüklüğü

5. Öğretmen sayısı az

6. Öğretmenlerin niteliği düşük

7. Bir öğretmene düşen öğrenci sayısı yüksek

8. Öğretim basamaklarına göre okullaşma oranının dengesizliği

9. Okulların dengesiz dağılımı

10. Anne babaların eğitimin önemini konusundaki bilinçsizliği

86


Uygulanan Çözüm (Geleneksel)

Daha Çok...

• Öğretmen yetiştirme

• Yeni okul inşa etme

• Öğrenim süresi

• İkili öğretim

• Gece öğretimi

87


Yeni Arayışların Sebepleri

• Aynı anda büyük kitlelere eğitim

• Bireylerin ilgi ve yeteneklerini yeterince dikkate almaması

• Bireyler için gerekli olan bilgi miktarının ve bilginin belirlenememesi

• Uygun yöntem ve teknik kullanılmaması

• Bilginin etkili ve kısa sürede kazandırılamaması

88



1.11.2017

23

Sınıfta Eğitimin Sıkıntıları

• Eğitimin yaygınlaştırılamaması

• Fırsat ve olanak eşitsizliği

• Kaynakların verimli kullanılamaması

• İstem sunu (talep/arz) dengesizliği

• Eğitimin yeterince işlevsel olmaması

• Eğitimde nitelik düşüklüğü

• Eğitimde standardın sağlanamayışı

89


Temel Kavramlar

90


TEMEL KAVRAMLAR

«Uzaktan Öğretim»

• Peki nasıl? Hangi iletişim kanallarını kullanarak?

91


TEMEL KAVRAMLAR

• Öğretim (training)

• Öğretme ve öğrenme (teaching & learning)

• Uzaktan öğrenme (distance learning)

• Uzaktan öğretim (teaching)

• Yaşam Boyu Öğrenme (life-long learning)

92



1.11.2017

24

TEMEL KAVRAMLAR

• Karma / Harmanlanmış öğrenme (blended learning)• E-öğrenme (e-learning)• M-Öğrenme (m-Learning)• Açık öğretim (open education) • Sanal (virtual)• Eş Zamanlı (Senkron) Öğrenme• Farklı Zamanlı (Asenkron) Öğrenme • LMS (Learning Management System) • CMS (Content Management System)

93


• İnternet ya da bir bilgisayar ağı üzerinden, bireyin kendi kendine öğrenmesi ile gerçekleşen,

• Bilgiye ulaşmada zaman, mekan sınırı tanımayan• Eş-zamanlı ya da eş-zamansız olarak diğer öğrenenler

ve öğretenler ile iletişim kurulan• Bilgisayar teknolojisinin sağladığı görsel ve işitsel

tepkiler ile etkileşim kurulabilinen,• Sosyo-ekonomik statü engellerini ortadan kaldıran,

bireylere yaşam boyu eğitimin üstünlüğünden yararlanma olanağı sağlayan bir öğrenmedir.

E-Öğrenme nedir?


94

• Asenkron (farklı zamanlı) veya harmanlanmış eğitimde, öğrenenlerin ders seçimi ve derse kaydolmasına, içeriklerin sunulmasına, ölçme ve değerlendirme yapılmasına, kullanıcı bilgilerinin izlenip raporlanmasına olanak sağlayan bir yönetim yazılımıdır

Öğretim Yönetim Sistemi (LMS)


95

Öğretim Yönetim Sistemi (LMS)

• Bu yazılım sayesinde öğrencilerin, personelin eğitimlere ilgileri takip edilir, testlerden aldığı puanlara göre performansları izlenir.


96


1.11.2017

25

İçerik Yönetim Sistemi (CMS)

• İçerik Yönetim Sistemi (İngilizce: ContentManagement System, kısaca CMS) katılımcı teknikler ile belge ya da benzeri içeriklerin yaratılmasına ve düzenlenmesine yardımcı olan yazılım dizgeleridir...


97

Yaygın kullanılan uzaktan öğretim sistemleri

98


Yaygın Kullanılan Uzaktan Öğretim Sistemleri

• Moodle (LMS, CMS)

• Openmeetings (Sanal Sınıf)

• AdobeConnect (Sanal Sınıf, CMS)

• E-Nocta (LMS,CMS)

• Web-CT (LMS,CMS)

• BlackBoard (LMS, CMS)

99


Blackboard

• En yaygın kullanılan LMS lerden bir tanesi

• İyi yönetilirse çok başarılı sonuçlar alınabilinir

• Sanal Sınıf, öğrenci işleri yazılımları ile uyumluluk ve entegrasyon (yazılımcı desteği)

• Sürekli geliştirildiği için Öğrenci ve Öğretim görevlisinin basit browser ile erişimi

• İyi yönetilmez ise karmaşık bir hale gelebilir.

100



1.11.2017

26

Adobe Connect

• Kaliteli video ve ses desteği ve yayını• Aynı Zaman’da CMS (İçerik Yönetimi) olarak

ta kullanılabilir.• Derslerin arşivlenmesi ve kolayca

ulaşılabilmesi• Hocanın Slayt yükleyebilmesi (pdf, ppt vb) • Öğrencilerin sohbet ekranından soru

sorabilmeleri• Öğrenciye kamera ve mikrofon hakkı

seçeneği • Flash yüklü bir makinede bir eklenti ile kolay

erişim

101


Openmeetings

• Tamamen açık kaynak ve ücretsizdir.

• Moodle ile entegrasyon kolaylığı ve desteği.

• Çeşitli dosya format destekleri• Tarayıcıdan rahat erişim• Yazılımcı desteği gerektirebilir.

102


Moodle

• Moodle tamamen ücretsizdir.• Sistem hem Windows hem de Linux sistemleri

altında çalışmaktadır.• Ölçeklenebilirlik: Sistem, 50,000 öğrencili ve

binlerce kurslu örneklere sahiptir.• Tek basına ticari paketlerle (WebCT ve

BlackBoard) yarışmakta olup eğitim sektöründe büyük bir paya sahiptir.

• 210 ülkede 70 dilde desteği mevcuttur. İstediğiniz dilleri seçebilirsiniz.

• Geliştirme ve Uyarlama için iyi bir yazılım ekibi gerektirebilir.

103

Doç. Dr. Erkan Yeşiltaş Doç. Dr. Erkan Yeşiltaş

104


1.11.2017

27

İnternet Nedir?

• İnternet, kelime olarak İngilizce’de uluslararası anlamına gelen International ve ağ anlamına gelen Network kelimelerinin kısaltmasından oluşmaktadır. Bir başka görüşe göre ise İnterconnected Network kelimelerinin kısaltmasıdır.

• İnternet dünya çapındaki bilgisayar ağlarını ve bu ağlar üzerindeki bilgisayarları birbirine bağlayan bir yapıdır.


105

İnternet Protokolleri

• İnternette herhangi bir bilgiye ulaşmak için protokol adı ve adresi gerekmektedir.

http://kutuphane.cumhuriyet.edu.tr/ : Web Adresi (URL)

http:// : Protokol Adı

cumhuriyet.edu.tr : Sunucu (Alan/Domain) Adı

kutuphane : Alt Alan (Sub Domain)

cumhuriyet : Kurum / Kuruluş Adı

edu : Kurum / Kuruluş Çeşidi

tr : Coğrafi Bölge / Ülke Kodu


106

İnternette kullanılan coğrafi bölge, ülke ve kuruluş kısaltmalarına örnekler

Örnek Ülke Kodları

.tr

.uk

.ru

.nl

.fr

Türkiye

İngiltere (United Kingdom)

Rusya

Hollanda

Fransa

Örnek Kurum / Kuruluş

Kısaltmaları

.gov

.edu

.k12

.org

.com

.mil

.net

.int

ftp.

www

Hükümet Kuruluşları

Eğitim Kurumları (Üniversiteler)

Eğitim Kurumları (İlkokul-Ortaokul)

Ticari Olmayan Kuruluşlar / Organizasyonlar

Ticari Kuruluşlar

Askeri Kuruluşlar

Servis Sunucuları

Uluslarası Kuruluşlar

Dosya Transfer Protokolü

World Wide Web


107

WWW (World Wide Web) Nedir

World Wide Web (kısaca WWW veya web), birbiriyle bağlantılı, İnternet üzerinde çalışan ve "www" ile başlayan adreslerdeki sayfaların görüntülenmesini sağlayan servistir.


108


1.11.2017

28


• Web 2.0’de ise kullanıcı web sitesindeki içeriğe müdahale edebilir ve etkileşime girebilir. Web 2.0’de Kullanıcı aktif olarak hareket eder, iletişim iki yönlüdür.

• Günümüzün büyük sosyal ağları (Facebook, Twitter, Orkut), blog sistemleri (Blogger, Wordpress) ve çevrimiçi ansiklopedileri (Vikiler) başarılı Web 2.0 uygulamaları olarak gösterilebilir.


109


• Web 3.0 ise sadece bireylerin bireylerle ya da bireylerin makinelerle etkileşimi değil bunlara ek olarak makinelerinde birbiriyle etkileşim kurabildiği bir çeşit yapay zeka ortamını hedeflemektedir.


110



111

Web 2.0 & Eğitim

• Günlük hayatımızda oldukça yaygın bir şekilde kullanılan Web 2.0 teknolojilerinin eğitim süreçlerinde de farklı amaçlarla tercih edildikleri göze çarpmaktadır. Web 2.0 araçlarının tercih edilme nedenlerinin başında, Web 1.0 araçlarından farklı olarak kullanıcıların sunulan bilgileri okumaktan ziyade bu bilgilerin oluşturulmasına katkıda bulunabilmeleridir. Yani kullanıcılara bilgilerin oluşturulmasında işbirliği imkânı sunmasıdır. Bu imkânlar sayesinde kullanıcılar bilgi ve fikir alışverişi yapmakta, işbirliğine dayalı olarak içeriği oluşturmaktadırlar.


112


1.11.2017

29

Web 2.0 & Eğitim

• Web 2.0 kavramı ilk kuşak Web araçlarından farklı özelliklere sahip World Wide Web (WWW)’in ikinci kuşağını tanımlamak için kullanılmaktadır.

• Web 2.0 teknolojileri kullanıcılarına, etkileşimli uygulamalar yardımıyla, kendi veri ve bilgileri üzerinde kontrol sahibi olma imkânı sağlamaktadır.

• Kişisel web sayfaları yada içeriğin yayınlanması fikri Web 1.0 çağına ait olan uygulamalar arasında kalmış, Web 2.0 ile beraber bu uygulamaların yerini bloglar, Wikiler ve işbirliğine dayalı uygulamalar almıştır.


113

Öğretmenler için Web 2.0 Araç ve uygulamalarını kullanmanın yararları

1. Web 2.0 araçlarının kullanılması, farklı aktivite, programlar ve ürünler sayesinde sınıfına canlılık ve hareket katar.

2. Öğretmenlere farklı değerlendirme imkânları sunar.

3. Derslerde daha güncel ve işlevsel içerikleri kullanır. Güncel sorun ve problemler üzerinden örnekler verebilir.

4. Öğretmenler ortaya konan bir ürünün izini internet üzerinden rahatlıkla sürebilirler.


114

Öğrenciler için Web 2.0 araç ve uygulamalarını kullanmanın yararları

1. Devamlı farklı Web 2.0 araçlarını kullanan öğrenci daha aktif ve zinde kalır. Öğrencilerin teknoloji okuryazarlığı becerilerini artırır, onlara aktif ve katılımcı bireyler olma imkânı sunar.2. Web 2.0 araçları ile ürün odaklı çalıştığı için gösterdiği çaba ve gayretin karşılığını somut olarak görür.3. Öğrencilere çalışma saatleri ve ortamlarına ilişkin esneklik sağlar.4. Güncel ve işlevsel bilgilere ulaşabilir.5. Öğrenciler Web bağlantıları sayesinde daha derinlemesine araştırma yapabilirler.6. Öğrencilerin genellikle bu farklı Web araçları ile geliştirdikleri ürünler ile sınıfa gelmeleri aktivitelere katılmak için motivasyonlarını artırır.


115

Öğrenciler için Web 2.0 araç ve uygulamalarını kullanmanın yararları

7. Öğrenciler hazırladıkları ürünle ilgili eleştiriler alabilirler ve bu eleştirilere göre rahatlıkla ortaya koydukları ürünü geliştirebilirler. Bu şekilde öğrenciler üzerlerinde çalıştıkları akademik konularla daha çok iç içe olur ve kendi öğrenmeleri üzerinde kontrolleri artar.

8. Öğrencilerin, genellikle Web 2.0 araçlarını kullanırken gruplar halinde çalışması teşvik edilir bu da sosyalleşmelerini ve birbirlerinin tecrübe ve bilgilerinden olabildiğince faydalanmalarını sağlar.

9. Öğrencilere ders kitaplarının ötesine geçme, içerik oluşturma ve içeriği manipüle etme hakkı tanır; bu da öğrencilerin özgüvenlerinin gelişmesini sağlar.


116


1.11.2017

30

Sınıf ortamı açısından Web 2.0 araçlarının yararları

1. Daha aktif ve katılımcı bir sınıf ortamı sağlar.

2. Sınıf ortamında öğrencilerin birbirine karşı tutum ve davranışlarını olumlu yönde etkileyeceği düşünülmektedir.

3. Öğrenme ve öğretme uygulamalarında kullanılmasının oldukça yararlı olduğu görülen Web 2.0 ya da sosyal medya uygulamaları

altı farklı başlık altında toplanmaktadır. Bu uygulamaların tamamı işbirliği desteklemesi ve kullanıcıların içeriğin oluşturulmasına

katkı sağlayabilmeleridir. Bu uygulamalar,


117

İşbirliğine Dayalı Projeler, Sosyal Ağ Siteleri

Bloglar, Sanal Oyun Dünyaları

İçerik Toplulukları, Sanal Sosyal Dünyalar


118

1. İşbirliğine Dayalı Projeler

• Vikilerİşbirliğine dayalı projeler ya da Wikiler katılımı ve pek çok son kullanıcı tarafından geliştirilmiş içeriğin (KGİ: Kullanıcı Tarafından Geliştirilmiş İçerik / UGC User Generated Content) aynı anda oluşturulmasına imkân sağlar.Örnek:Vikipedia: https://tr.wikipedia.orgVikisöz: https://tr.wikiquote.org


119

1. İşbirliğine Dayalı Projeler

• Deliciousİşbirliğine dayalı projelerin altında temel fikir, daha iyi bir ürün elde edebilmek için iş güçlerinin birleştirilmesidir. Kullanıcıların ilgilendikleri Web sitelerini etiket (tag) olarak bilinen anahtar kelimelerle ilişkilendirmelerini sağlayan bir Web uygulamasıdır. Örnek:del.icio.us (www.delicious.com), CiteULike (www.ci-teulike.org), Connotea (www.connotea.org)


120


1.11.2017

31

2. Bloglar

Sosyal ağ sistemlerinden biri diğeri “ağ günlükleri (blog)”dir. Ağ günlükleri, düzenli olarak güncellenebilen ve kronolojik olarak, son girilen maddeden ilk girilene doğru sıralanan bir internet sitesi olup, düzenli aralıklarla yazı, fotoğraf, haber ve benzeri bilgilerin siteye eklenmesiyle gerçekleştirilir. Blog yazarı kolay bir şekilde blog servisi üzerinde blog açabilir, bir başlık ve içerik metni yazarak yeni bir konu oluşturabilir ve oluşturduklarını bütün internet kullanıcılarıyla paylaşabilir. Blogoluşturmak için kullanılabilen farklı web sayfaları bulunmaktadır.Örnek: www.wordpress.comwww.blogger.comwww.thumblr.com


121

3. İçerik Toplulukları

Youtube 2005 Şubat ayında yayına giren servis, dünyada ciddi bir yankı uyandırmıştır. Video paylaşımı ve izlenmesi hizmeti veren site bir RIA (Rich Internet Applications – Zengin İnternet Uygulamaları) örneğidir. Flicker 2004 ten beri yayında olan flickr, bir fotoğraf paylaşım servisidir. Bazen dakikada 2000, ayda 2.8 milyon fotoğraf yüklenen site Web 2.0 ın en önemli örnekleri arasındadır. Instagram, 2010 Ekim'de, Kevin Systrom ve Mike Krieger tarafından ilk olarak IOS (iPhone-iPad) için geliştirilen, sahip olduğu kaliteli filtreler ve sosyal ağ özellikleri ile kısa zamanda oldukça popüler olan bir fotoğraf paylaşım uygulamasıdır. Facebook’a entegre olarak başladığı hayatına şuan bağımsız bir içerik topluluğu olarak devam etmektedir.Bir çok web sayfası, kişilerin resim, video, dosya, ses, slayt ve birçok medya unsurunu birbirleriyle paylaşmalarına imkan sağlamaktadır.


122

4. Sosyal Ağ Siteleri

Sosyal ağ, ortak bir amaç doğrultusunda insanların düşüncelerini paylaşmalarını ve birbirleriyle etkileşime girmelerini kolaylaştıran internet üzerinden bir toplulukları ifade etmektedir. Sosyal ağlar farklı şekillerde sınıflandırılabilmektedirler. Örneğin sosyal ağ siteleri profesyonel iş ile ilişkili içeriğe sahip olabilirler. Ya da müzik veya politika gibi ortak ilgi alanlarını paylaşan kişilerin birbirleriyle iletişim kurmasını sağlayan bir yapıya sahip olabilir. Bunun yanında sosyal ağlar Facebook gibi bu özelliklerin birçoğunu içinde barındırabilir.


123

Sanal Dünyalar

Sanal dünyalar, gerçek dünyanın sanal olarak oluşturulmuş halidir. Kullanıcılar bu ortamlarda kişiselleştirilmiş avatarları ile bulunurlar ve gerçek dünyada olduğu gibi diğer kullanıcılarla etkileşime geçebilirler. Bu yönüyle sanal dünyalar, yüksek düzeyde sosyal buradalık ve tüm uygulamalarla ilgili olarak medya zenginliği sağladığından sosyal medyanın en önemli öğelerinden biridir. Sanal dünyalar ikiye ayrılmaktadır. Bunlar, • Sanal Sosyal Dünyalar ve • Sanal Oyun Dünyaları olarak sıralanabilir.


124


1.11.2017

32

5. Sanal Oyun Dünyaları

Sanal oyun dünyaları, kullanıcılarının Büyük Boyutlu Çok Oyunculu Çevrimiçi Rol Yapma Oyununun (MMORPG: Massively MultiplayerOnline Role-Playing Game ) katı bir şekilde belirlenmiş kurallarına göre davranmalarını zorunlu kılar. Web 2.0 teknolojilerinin öne çıkanlarından biri olan sanal oyun dünyaları son yıllarda oyun konsollarının yaygınlaşması ile popülerlik kazanmıştır.İnternet üzerinden ulaşabileceğiniz yüzlerce farklı MMPORG vardır.


125

6. Sanal Sosyal Dünyalar

Sanal dünyalar içerinde yer alan ikinci grup ise sanal sosyal dünyalardır. Sanal sosyal dünyalar kullanıcılarının istedikleri şekilde davranmalarına, görünümlerini istedikleri şekilde belirlemelerine ve gerçek dünyadakine benzer şekilde sanal dünyada yaşam sürmelerine imkân sağlamaktadır. Sanal sosyal dünyalarda da sanal oyun dünyadakine benzer şekilde kullanıcılar istedikleri özelliklere sahip bir avatar ile var olmakta, ortam ve diğer kullanıcılar ile avatarları yardımıyla iletişim kurmaktadırlar.Örnek: www.secondlife.comwww.activeworlds.comwww.there.com


126


127

Doküman paylaşım siteleri

Doküman paylaşım siteleri kullanıcılarına Web üzerinde ofis dokümanlarını saklama, paylaşma, düzenleme, birlikte düzenleme imkânı sunan Web siteleridir. Bu sitelerle herhangi bir Office paketinde bulunan uygulamalarla gerçekleştirilebilecek tüm işlemler yapılabilmektedir.Örnek: Google DokümanlarOutlook OfisZoho Docs


128


1.11.2017

33

Öğrenme Yönetim Sistemleri

BeyazpanoBeyazpano ücretsiz bir öğrenme yönetim sistemi platformdur. Türkçe dışında, Almanca, Arapça, İngilizce, Fransızca, İtalyanca, Romence ve Lehçe olarak hizmet vermektedir.


129

Öğrenme Yönetim Sistemleri

• Edmodo• Eğitimsel bir sosyal ağ uygulaması olan

EDMODO, sosyal medyanın gücünü eğitim ve öğretim ortamında kullanmamıza imkân sağlar. Öğretmen ve öğrenciler için; eğitsel işbirliği, öğrenciye geribildirim, bireyselleştirilmiş öğretim ve daha birçok konuda güvenli bir ortam oluşturur. Öğrenmeyi her zaman ve mekânda teşvik eder, öğrencilerle her konuda fikir alışverişi, çeşitli tartışmalar yapma, öğrencinin gelişimini takip etme, özgüvenini geliştirme gibi konularda da önemli destek sağlar.


130

Çevrimiçi sunum siteleri

PreziPrezi, (www.prezi.com) çevrimiçi ya da çevrimdışı olarak hizmet veren alternatif bir sunum sitesidir. Prezi ile görsellik açısından üst seviyede, ilgiyle takip edilen slaytlar oluşturulabilmektedir.Ücretsiz olan sürümlerinde çevrimiçi olmadan sunumları düzenleme imkânımız bulunmamaktadır. Hazırlanan sunumlar çevrimiçi olarak saklanabilmektedir. Sunular üzerinde davet ettiğiniz kişiler ile birlikte işbirliği yapılabilmektedir. Ayrıca, tüm sunumlar bilgisayara indirilebilmektedir. Zoom fonksiyonu ile daha önce görülmemiş bir sunum deneyimini izleyicilerinize yaşatabilir ve her an online olarak tekrar düzenleme şansına sahip olabilirsiniz.


131

Çevrimiçi sunum siteleri

PowtoonPowtoon yeni nesil çevrimiçi olarak kullanılabilen bir sunum aracıdır. Powtoon rahatlıkla kullanıcı dostu ara yüze sahip Pawtoon sayesinde siz de eğitim ortamlarınızda animasyon, ses dosyaları ve görseller içeren sunumlar hazırlayabilmektedir.


132


1.11.2017

34

Hikaye tahtası (storyboard) oluşturma yazılımları

Storyboard CreatorStoryboard Creator kullanımı oldukça kolay, güçlü bir hikâye tahtası hazırlama yazılımıdır. Kullanılan sahnelere ve nesnelere konuşma balonları eklenebilir yada nesnelerin tamamı istenildiği şekilde renklendirilebilir. Storyboard Creatorkütüphanesinde 325 karakter, 225 sahne ve 45000’den fazla resmi içermektedir. Hikaye tahtaları herhangi bir olayın akış şemasını ya da sürecini öğrencilere aktarırken oldukça kullanışlı olan araçlardır.


133

Hikaye tahtası (storyboard) oluşturma yazılımları

Storyboard CreatorStoryboard Creator kullanımı oldukça kolay, güçlü bir hikâye tahtası hazırlama yazılımıdır. Kullanılan sahnelere ve nesnelere konuşma balonları eklenebilir yada nesnelerin tamamı istenildiği şekilde renklendirilebilir. Storyboard Creatorkütüphanesinde 325 karakter, 225 sahne ve 45000’den fazla resmi içermektedir. Hikaye tahtaları herhangi bir olayın akış şemasını ya da sürecini öğrencilere aktarırken oldukça kullanışlı olan araçlardır.


134

Öğretmenlere yönelik video paylaşım siteleri

Teachertube & SchoolTubeKullanıcıları büyük ölçüde eğitimcilerden oluşan, öğretmenlerin kendi uygulamalarını, tecrübelerini, fikirlerini ve düşüncelerini yansıtan video/medya paylaştıkları Web uygulamalarıdır.


135

İnfografik oluşturma siteleri

Infogr.am & Easel.lyİnfografik, bilginin görsel olarak ifade edildiği bilgi grafikleridir. Bilgilendirme grafikleri ya da infografikler; bilgi, veri ve bilgi birikimlerini görsel olarak sergileyen grafiklerdir.Infogr.am ve Easel.ly gibi Web siteleri ile oldukça hızlı ve başarılı bir şekilde infografikler oluşturabilirsiniz.


136


1.11.2017

35

Çevrimiçi video düzenleme/oluşturma siteleri

MovieMakerOnline, Flixpress, WeVideo & AnimotoÇevrimiçi video düzenleme ve oluşturma siteleri ile hazır video görüntüleri belli ölçülerde düzenlenebilir, montajlanabilir, seslendirme değişiklikleri yapılabilir. Fotoğraflar ya da farklı video görüntüleri kullanılarak video slaytlar hazırlanabilir.


137

Eğitim amaçlı bloglar

EduBlogs

Kısa bir süre içerisinde içerisinde sınıf modülü bulunan, bu modül aracılığı ile sınıflar oluşturabildiğiniz, oluşturduğunuz sınıflara öğrenciler ekleyebildiğiniz ve farklı sınıflar için farklı ders paylaşımları yapabildiğiniz bir blogsistemi EduBlogs. EduBlogs kullanıcıları aynı zamanda birbirlerini de takip edebiliyorlar. Gerek kişisel gerekse kurumsal kullanımlar için oldukça uygun, hızlı ve ücretsiz bir çözüm.


138


139

Sanal ve Gerçek ORTAMLARIN PROGRAMLANMASI

(Jinha lee: ekranın içine uzan ve pikselleri yakala)


140


1.11.2017

36

Sanal gerçeklik kavramı

• 1950 yılında İngiltere’de yayınlanan bir hikâye kitabında, varlıklı bir ailenin çocukları için Afrika kıtasını kokusu, görüntüsü, sesi ve hatta dokunma hissi ile üç boyutlu olarak sunan bir makine alarak çocuklarının odasına kurdukları anlatılmaktadır. Çocuklarının zaman içerisinde bu makineye karşı duydukları bağlılık hissinin zararlı olmasından endişe eden aile makineyi kaldırma kararını çocuklarına açıkladıktan kısa süre sonra ortadan kaybolur. Hikâyenin sonunda Afrika’nın sanal aslanları iki insan bedenini parçalamakta ve bu sırada sanal dünyalarından ayrılamayan çocuklar mutlu bir şekilde yaşamaya devam etmektedir. Ünlü İngiliz yazar Ray Bradbury’e ait olan Th e Veldt kitabında geçen bu hikâye sanal bir dünya kavramının yaşatıldığı ilk hikâye olarak bilinmektedir. Bu hikâyesi nedeniyle Bradbury’e sanal gerçeklik kavramının yaratıcısı unvanı verilmiştir


141

Sanal gerçeklik kavramı

• Sanal ortam olarak ta nitelendirilebilen “sanal gerçeklik” (virtual reality), herhangi bir “yerde” olmayı hissettiren ve bunun için duyu organlarımıza çeşitli yapay bilgiler sağlayan bilgisayar ürünü üç boyutlu bir ortamdır.

• Sanal gerçeklik ortamları, gerçek dünyanın bilgisayar ortamında üç boyutlu olarak yeniden oluşturulduğu ve kullanıcıların özel giriş araçları kullanarak duygusal olarak gerçeklik hissine kapıldığı ve aktif olarak kontrol edebildiği yapay ortamlardır..


142

Sanal gerçeklik & eğitim

• Bilgisayarlar ve yazılımlar yardımı ile sanal gerçekliğin oluşturulması sayesinde bilimsel bilginin öğretimi yapay olarak oluşturulan ortamlarda da sağlanabilmektedir. Atom ve molekül sistemleri, galaksiler, doğa olayları sanal gerçeklik kullanılarak kolay ve etkili bir şekilde anlatılabilmektedir.

• Eğitim amaçlı üç boyutlu sanal dünyalar bilgilere daha kolay ulaşmayı sağlamakta ve bilginin öğrenme sürecinde aktif kullanımını sağlayarak kullanıcılarının motivasyonunu artırmaktadır


143

Eğitimde kullanılacak sanal gerçeklik ortamının özellikleri

• Etkileşim; Öğrenci sanal gerçeklik ortamında nesnelerle etkileşim içerisinde olmalı, nesnelere müdahale ederek onları inceleyebilmelidir.• Öğrencinin dikkatini toplayabilme; Yapılan çalışmalar genellikle sanal gerçeklik ortamlarında öğrencilerin dikkatinin konuya tamamen odaklandığını göstermektedir.• Öyküsel Esneklik; Sanal gerçeklik ortamında konular öyküsel bir özellik taşımalıdır.• Deneyimsellik; Öğrenciler sanal gerçeklik ortamları aracılığıyla gerçekleştirdiklerietkinliklerde deneyim kazanabilmelidirler.• Duyulara önem vermelidir; Sanal gerçeklik sistemleri kullanıcısı olan öğrencilerin mümkün olduğunca çok duyusuna hitap ederek kalıcılığı sağlamalıdır.


144


1.11.2017

37

Second life

Princeton Üniversitesi Second Life Uygulaması ODTÜ Kampüs Second Life Uygulaması


145

Sanal Gerçeklik BİLİM Laboratuvarı

(MİCHAEL BODEKAER)


146

Arttırılmış gerçeklik

• Arttırılmış gerçeklik gerçek dünya nesneleri yerine dijital ortam ürünlerinin kullanıldığı gerçeklik ortamıdır.

• Artırılmış gerçeklik ortamlarında sanal ve gerçek nesneler kullanıcılara uyum içerisinde sunulmaktadır. Bir başka deyişle artırılmış gerçeklik gerçek dünyanın etkilenmesine sebep olacak bir uygulama olmadan, kullanıcıların gerçek dünya ile etkileşim halinde olduğu, gerçek dünyadaki sanal nesnelerle etkileşime girdiği bir sanal gerçeklik uygulamasıdır.

• Dil eğitimi, tıp eğitimi ve fen eğitimi gibi eğitimin birçok alanında kullanılmaktadır.


147

Arttırılmış gerçeklik - 1

(Matt mılls)


148


1.11.2017

38

Arttırılmış gerçeklik – 2

(meron grıbetz)


149


SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİNDE HARİTANIN YERİ


• Haritalar coğrafya öğretiminde büyük rol oynar. Çünkü haritalar coğrafyanın özü, coğrafyanın temeli olarak kabul edilmektedir.

• Sosyal bilgiler dersi disiplinlerinin hemen hepsi için, temel anlamda harita becerisi gereklidir.

SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİNDE HARİTANIN YERİ


Haritalar karmaşık yapıdadır ve soyut ifadeler barındırırlar. Bu yüzden ilköğretim öğrencileri için bu becerinin basamaklandırılarak verilmesi, bütüne ulaşmak konusunda acele edilmemesi önemlidir.

İlköğretim 4. ve 5. sınıflarda basit şekiller kroki çizme, sembol kullanma ve bu sembolleri açıklayan bir bölüm oluşturma becerileri üzerinde durulmuştur.

Soyut düşünme becerisinin geliştiği 6. ve 7. sınıflarda ise haritaların diğer öğeleri üzerinde durularak• ölçek ve değişen ayrıntılar, • harita çeşitlerini tanıma, • harita üzerinde verilen bilgiyi okuma, anlama ve yeni bilgiler

aktarılması öğrencilere kazandırılacaktır.


1.11.2017

39

Sosyal Bilgiler – Harita Becerileri – Günlük Hayat


Coğrafi bilgi ve beceriler, hayatın her safhasındaki faaliyetler için gereklidir. Bu faaliyetler,• günlük yaşamda sürekli tekrar edilen ve ihtiyaç duyulan “okuldan

eve gitme” gibi olağan aktiviteler olabildiği gibi; • “bir yeri ilk defa ziyaret etme”, “bir başka ülkeye gitme” ve “dünya

turuna çıkma” gibi birçok insanın hayatında çok nadir yapabildiği geziler olabilir.

• Turistler, kâşifler, izciler ve askerler gibi insan grupları coğrafi bilgiye ihtiyaç duyarlar.

• Herkes “neredeyiz”, “nereye gitmek isteriz” ve “nasıl gidebiliriz” gibi sorulara cevap bulmak ister.

Günlük yaşamda doğal ortamla ilişkili karşılaşılan problemleri çözmek için de coğrafi bilgiye ihtiyaç vardır.

Sosyal Bilgiler – Harita Becerileri – Günlük Hayat


• Sosyal bilgiler dersindeki öğrenme ve öğretme faaliyetlerinde coğrafi beceriler ve buna bağlı olarak ilköğretim öğrencilerinin harita becerileri kazanması oldukça önemli bir yer tutmaktadır.

• Çünkü harita becerileri, bireyin yaşadığı çevreyi algılamasını, tanımasını ve anlamlandırmasınıamaçlamaktadır.

• Bu çerçevede Sosyal Bilgiler dersinin mümkün olduğunca zenginleştirilmiş eğitim ortamlarında, öğrenciyi merkeze alan çeşitli yaklaşım, yöntem ve tekniklerle öğretilmesi önem arz etmektedir.

Sosyal Bilgiler Dersinde Harita Becerileri


• Sosyal Bilgiler programında diğer dersler ve sosyal bilgiler dersiyle kazanılması gereken beceriler şunlardır;

• Eleştirel düşünme becerisi, yaratıcı düşünme becerisi, iletişim becerisi, araştırma becerisi, problem çözme becerisi, karar verme becerisi, bilgi teknolojilerini kullanma becerisi, girişimcilik becerisi, Türkçeyi doğru güzel ve etkili kullanma becerisi, gözlem becerisi, mekanı algılama becerisi, zaman ve kronolojiyi algılama becerisi,, değişim ve sürekliliği algılama becerisi, sosyal katılım becerisi ve empati becerisidir.

Mekanı Algılama ve Harita Becerileri


• Harita becerileri Mekânı algılama becerisinin kapsamındadır. Yaşadığı mekânı tanıyan ve algılayan bireyler ancak sağlıklı toplumlar oluşturmaktadır.

• Mekânı algılama becerisi sadece ortamda olan unsurları fark edip söyleme, onların niceliği ve niteliklerini tanıma ile ilgili de değildir.

• Özellikle mekânın farklı şekillerde ifade edilmesinde, yani en basit anlamıyla çizilmesinde mekânı algılama becerisi çok önemlidir.


1.11.2017

40

Mekanı Algılama ve Harita Becerileri – 2


• Mekânı algılama becerisi gelişmiş bir öğrenci, mekânla ilgili çizimleri iyi okuyabilir ve mekâna ait bilgileri kullanarak kâğıt üzerinde çeşitli çizimler yapabilir ve bir yeri, kağıt üzerine çizilmiş hali ile karşılaştırabilir.

• Sonuçta varlıklar arasındaki ilişkiyi daha kolay kavrayabilir; buna bağlı olarak da coğrafi kavramları algılaması, bunlar arasındaki ilişkilerle, bunların sebep ve sonuçlarını açıklayabilmesi mümkün olur.

Sosyal Bilgiler Öğretiminde Haritalarla Öğrenci Faaliyetleri


Harita çalışmalarını kuvvetlendirecek öğrenci faaliyetleri;• Harita Yapmak: Öğrenci kendisine yardım edildiği ve fikir

verildiği takdirde harita yapmaktan büyük zevk alır.• Plan-Harita Çalışması: Plan ve haritalar üzerinde yağışlar, tabii

kaynaklar, endüstri ve nüfus merkezleri gibi siyasi ve tabii özellikler gösterilebilir.

• Harita Projeleri: Grup çalışması olarak büyük bir kabartma ve resimli duvar haritası yapmak geniş araştırma, tertip ve işbirliği imkânını sağlar.

• Yakın Çevre Haritaları: Şehir, kasaba veya diğer mahalli yerlerin haritalarıdır. Öğretmen, araştırma gezisi hazırlarken yakın çevre haritalarını kullanma imkânı aramalıdır.

Harita Becerileri


1. Sembolleri Anlama ve Yorumlama Becerisi:“Öğrencilerin haritalardan etkili bir şekilde yararlanabilmelerini sağlamak amacıyla küçük sınıflardan itibaren lejantlarla çalışma imkânı verilmelidir”. Böylece öğrencilerde sembolleri anlama, yorumlama becerisi içselleşmiş olacak ve üst düzey beceriler için altyapı oluşacaktır.

Harita Becerileri


2. Yön Bulma Becerisi: • Bir yön duygusu elde etme ve

kendi kendine yönü kestirebilme yeteneği, esasında bir harita yapma ve kullanma becerisine dayanmaktadır.

• Yön ile yaşanılan çevrede ve daha sonra harita ve küre gibi araçlarla öğrencilerin kendi yönlerini bulma becerisi kastedilmektedir. Çocuk olgunlaştıkça yön kavramı da aşamalı olarak gelişmektedir.


1.11.2017

41

Harita Becerileri


3. Konum ve KoordinatBelirleme Becerisi:

• Koordinat sistemini kullanma becerisi, harita okumanın anahtarıdır.

Harita Becerileri


4. Ölçek Kullanma Becerisi: Harita okumayı tam öğrenmek için önemli bir beceri ölçeği anlamaktır.

“Harita ölçekleri yoluyla, harita üzerindeki uzaklığın gerçek dünya ile ilişkisi bulunabilir. Ölçeğin gösterdiği oransal ifade kesir ifadesi ile veya eşit bölümlere ayrılmış bir çizgi ile gösterilir.

Öğrencilerin haritadaki alanın hangi oranda küçültüldüğünü anlamaları için bu ifadeleri tanımaları bunun için de temel matematik becerisine sahip olmaları gerekir.”

Harita Becerileri


5. Uzaklık Ölçme Becerisi:Bu beceri, hesaplama üzerine temellendirilmiş olup, ölçüm yapmayı ve sonuç ya da oranlamayı gerektirir. Becerinin gelişim süreci üç aşamada gerçekleşir:• 1. Göreli uzaklık uygulamaları ve

bilgisi• 2. Uzunluk (uzaklık)

korunumunun anlaşılması• 3. Harita ölçeklerini (ölçmenin

kendiliğinden olan formunu) kullanabilme kabiliyeti olarak karşımıza çıkmaktadır.

Harita Becerileri


5. Uzaklık Ölçme Becerisi:Bu beceri, hesaplama üzerine temellendirilmiş olup, ölçüm yapmayı ve sonuç ya da oranlamayı gerektirir. Becerinin gelişim süreci üç aşamada gerçekleşir:• 1. Göreli uzaklık uygulamaları ve

bilgisi• 2. Uzunluk (uzaklık)

korunumunun anlaşılması• 3. Harita ölçeklerini (ölçmenin

kendiliğinden olan formunu) kullanabilme kabiliyeti olarak karşımıza çıkmaktadır.


1.11.2017

42

Şimdilik



doç. dr. erkan yeŞİltaŞblog.erkanyesiltas.com/wp-content/uploads/2017/11/... · sözü edilen...

Documents