dil ve vatanseverlik - emile faguet

7/28/2019 Dil Ve Vatanseverlik - Emile Faguet

1/6

DDDLLL vvveee VVVAAATTTAAANNNSSSEEEVVVEEERRRLLLKKK

AAAllliii AAAKKKFFFiiilllooollloooggg

TRK DL

Ey gzel dil, bir cokun rmasn sen yurdumun;Senin mehl gnleri naklediyor kumsallarn,

Bana adsz kkciler gibi hitb ediyorsun;

lk tanrlar devrini anlatyor masallarn.

Sende aziz dalarn, beldelerin sesleri var,Ben o elmas sorgulu hakanlar sende duydum.

Sende bir okirler, kahramanlar haykrmlar;Sendedir ki ecddn tarihini dinliyorum.

Benim lmezrkma bir ebedi vatansn sen;Taht yklr, lkin sen yldz gibi parldarsn;

Hayat susar, lkin sen umman gibi aldarsn

Senin namen zincirl milletleri hr yaatr;Sanki senin o gm shilinde bir pr vardr.

Ab- Hayat datr altun tasla Kevserinden!..

Mehmet Emin Yurdakul

Emile FAGUET nin (1847-1916) DE LA PATRIE VatanHakknda veya Vatan zerine) adl Franszca eserindenvatanseverliin ok nemli unsurlarndan birisi olan dil ile igili birblm Trkeye evirerek ilgilerinize sunuyorum:

DL ve VATANSEVERLK

Ortak dil de vatanseverliin ok gl elerinden

biridir, o derecede ki bazlar bunun en gl faktr olduunainandlar. Dier taraftan baz arpc rnekler bunun mutlak


2/6

bir kural olmadn gstermektedir. Amerika Birleik

Devletlerinde birok dil konuulur ve nfusun ancak ok az

bir blm btn Avrupa dillerini bilir, bununla beraber

dnyan

n en vatansever milletlerinden olmaktan gerikalmazlar, belki en vatanseverleridir; nk gurur duyduklar

bir tarihleri var, ve Amerikallar, her eyden nce,

Vaingtoncudurlar (Washingtona hayranlk duyarlar); -

nk dnyada gurur duyduklar bir konuma sahiptirler; -

nihayet nk, onur duyduklar kurumlar vardr, ve

Amerikan vatanseverliinin temelinde u vardr: Antik ve

modern dnyann gelmi gemi en byk Cumhuriyetiyiz.derler. Dil birlii bu insanlara hi gerekli deil. Yine ayn

ekilde, svirede dil konuulur ve svire halk ok

vatanseverdir ve tarihsel hatralarndan ve halkn

oluturan btn gruplarn zerinde anlat siyasi bir

anayasaya bal olmaktan ortaya kan bir dil birliine

sahiptir.

Ortak dilin yine de son derece gl bir ulusal ba

olduu inkr edilemez. nce, hibir ey hemen hemen hibir

ey bir insan size dil ayrl kadar uzak, mesafeli hale

getiremez, kendini bakalarna anlatma ve bakalar

tarafndan anlalmay zorlatran dier nedenler kadar

yabanc yapamaz veya yabanc kalmanz salayamaz. Netice

olarak, ortak dil olmad zaman yabanc ile sizin aranzda

daima derin bir uurum bulunur. Yabac bir kadnla evlenen

bir Fransz, on yl sonra yle der: Onunla benim aramda

henz bir dil ba yok. Biraz abartl ve tuhaf dnen bir

anne, bir gn bana ngiltereden dnen olu iin yle

diyordu: ngilizceyi ok iyi konutuundan beri olum bana

biraz daha az olummu gibi geliyor. Kk olumu oraya

gndermeyeceim.


3/6

Ayrca ve zellikle dil, ulusal bir badr, nk

kendisiyle beraber ortak dnce tarzlarn yaratr ve bunlar

nesilden nesle beraberinde tar ve eski nesillerin dnce

tarzlar

n

gelecek nesillere aktararak benimsetir. Bir dil birfikirler kalbdr, bir kelime renen bir ocuk, gelenekten

gelen bir fikir kazanm olur. Franszcada eer

hkmranlk (souverainet) kelimesi olmasayd,

Fransada, belki, daha az zorbalk taraftar bulunurdu. Bu

kelime mevcut olduuna gre, hkmranlk fikrinin olmamas

gerektii dncesi Fransz beynine giremez ve bilakis, bir

hkmrann var olduu fikri, eskiden , kral olarak tecelliediyordu, bugn ise halk olarak karmzdadr. Dilde bu

kelime bulunduu srece bu fikrin kknden sklp atlmas

mmkn deildir. Kelime, fikri kabul ettirir, empoze eder, ve

fikrin iinde o fikrin hayli, tasavvuru vardr, bu da

beraberinde fikrin bir nesnede gerekleme zorunluluunu

getirir. Yani dilde olan bir dnce hayata yansr. (s.36)

Bu byle olmakla birlikte, en azndan bir ulusun lleri

ile yaayanlar arasndaki hakiki dayanmay, en net

dayanmay tam anlamyla yaratan, ayakta tutan, onu

gelecee tayan ve ebediletiren dildir. talyann her zaman

var oluunu salayan nedenlerden biri, hep ayn dili

konumasdr. Bir diplomat, talya sadece corafi bir

btndr diyordu, aslnda talya, ondan daha fazla bir

eydi: O da uydu: inde ,evet yani si sesinin

yankland blgelerin tmyd. Yunanistann her zaman

var olu nedenlerinden biri, Yunanllarn, Yunancay

aksatmadan konumalaryd ve ayn zamanda dillerini

kurumsallatrarak Yunancay unutmamlard; dil,

beraberinde hatralar tayordu, ve bu dili konuma olgusu,

iinde yaatt hatralar canlandryordu, genletiriyordu ve

ebediletiriyordu. (s.36)


4/6

Eer insan eilimlere, hmanist bir gre yer

verilecekse ok zelletirilmi, ok farkllatrlm bir dil

yaratmaktan ka

n

lmal

d

r; Almanlar gotik harflerinikorurlarken vatanseverdirler. nsani eilimleri yksek olan

insanlar hogrl, deiken ve toleransl bir dile sahip

olurlar. Fransz hmaniterlerinin* imlamzn kolaylatrlmas

fikrinden ve ulusalclarn da dilin zgnlnn korunmas

fikrinden yana olduklarn gryorum. Sadece bu bak

amdam dolay hmaniterlerle ayn grte olmamdan

dolay da balanmam istiyorum.Bir halkn dili sylendii gibi, o toplumun ruhu

deildir, fakat aka sylemek gerekirse zeksnn ak,

biim ve grnmnn ta kendisidir. Nasl ki bir yazarn

slbu onun dncesi deilse, fakat dncesini anlatma

biimi ise, bir halkn dili, o halkn ruhu deil, fakat onun

zeksnn gstergesidir. Bunu biraz daha uzaa gtrrsek,

denilecektir ki fethedilen bir halk kendisini fethedeni, dili

sayesinde fetheder. Fatih, kendisini daha kalabalk olan

tebaasna anlatmak iin baka bir deyile tebaasn anlamak

iin onlarn dilini konuur, ve onlarn dilini konuurken

farknda olmadan onlarn dn tarzlarn alr ve bu da

onlarn tutum, davran ve yaam biimlerini almasna doru

gtrr. Anayasal g, baka bir deyile, bir halkn

davrannn gc ne ile llr? ununla: Yenilen halk kendi

dillerini konumaya zorlar (Romallar), veya yenilenlerin

(Franklar) dili, yenenleri konumaya gtrr. lk durumda,

gerekten fetheden yani, asimilecidir; ikinci durumda, sadece

bir gnlk fatih rolndedir, fakat hakiki yenilen yani

fethedilen, yani asimile olan kendisidir. Direni gsterenler

kendi dillerini hibir zaman terk etmemeleriyle dillerinin de

aynekilde onlar terk etmemesiyle kendilerini belli ederler.


5/6

Hakiki bir katma vardr, bu sadece direnenlerin dilinden

yenenlere katma deil, fakat yenenlerden yenilenlerin diline

doru bir katmadr. Bu katma onlar yourur,yontar ve

ekillendirir.lgi ekicidir ki bir toplum refah iinde, gl ve anl

erefli olduu zamanlar, ayn zamanda zellikle diliyle gurur

duyduu, onu kollad, ok byk bir ciddiyet ve kskanlkla

onu arndrmak ve gzelletirmek istedii zamanlardr. Bu

gerei Atina ile Romada, ngilterede, Fransada ve

spanyada grebiliriz. Bu anlamda gramerci bir

vatanseverdir ve kendi seviyesinde ve alannda bir vatanbabasdr. Diline layk olan, vatana da layk olur. Bilinir ki,

bu gz nne alnnca, bundan phe etmeyelim, krsal

kesimde yaayanlar arasnda gramerci ve ar dil taraftar olan

insanlar var ve bunlar yre azna yabanc olan ve babalar

tarafndan kullanlmayan bir dili konumak istemezler, dier

taraftan ocuklarna retilen Franszcann ehirlerde

konuulan Franszca olmasn; bir leheyi konutuklar zaman

onu da iyi bilmelerini isterler. Hem zaten, etimoloji olarak dil

ile memleket e anlamldrlar. Birinin sevgisinin dierinin

sevgisi ile karmas doaldr.

Dil, daha sylenmeyeni sylemek iin gelenektir,

giysidir, giysiden daha fazla bir ey, bir kalptr, kalptan

fazla bir eydir, gelenein gvdesidir; ona btn vurgularn

ve jestlerini verir. Bilindii gibi, dil ruhtan geldii gibi yine

ruha kadar gider ve sras gelince onlara ilham veren ruhu

ekillendirir.

Emile FaguetDe la Patrie Bibliothque internationale dEdition

E. SANSOT et Cie, kinci bask.Paris, bask tarihi yok.


6/6

* Hmaniter (Fr. humanitaire): Bu kelimenin tam olarak bir karl yoktur,ancak mealen : insaniyetilik, vatan kavramna kar olan dnce. Vatannsnrlarn kaldrlp tm insanln birlemesi gibi dnceyi veya felsefeyi yanstr.

http://www.ege-edebiyat.org
http://www.ege-edebiyat.org/http://www.ege-edebiyat.org/

dil ve vatanseverlik - emile faguet

Documents