departamento de sostenibilidad...apirila - abril 1 0 0 0 95 0 157 96 1.949 162.415 185,50 16.170,5...

Ekogune memoria’ 2019

1

JASANGARRITASUN SAILA Mankomunitateko udalerrien garapen iraunkorra bultzatu, eskualdearen nortasuna sustatu

eta udalerrien Tokiko Agenda 21eko prozesuak sendotzeko

DEPARTAMENTO DE SOSTENIBILIDAD

Para impulsar el desarrollo sostenible de los municipios mancomunados, potenciar la identidad de la comarca y consolidar los procesos de Agenda Local 21 de los

municipios.


2

2009an sortutako Uribe Kostako Zerbitzu Mankomunitateko 21. bulegoa da Ekogune. Jasangarritasun Sailak Tokiko Agenda 21en prozesuan

egindako ibilbidearen ondorioz sortu zen bulego hori.

Ekoguneren helburu nagusiak udalerri mankomunatuen garapen iraunkorra bultzatzea, eskualdearen nortasuna indartzea eta udalerrietako

Tokiko Agenda 21eko prozesuak sendotzea dira.

Hauxe da EKOGUNEren osaera: administrari laguntzaile bat eta 3 teknikari.

AGENDA21-AGENDA 2030 BIODIBERTSITATEA KONTSUMO IRAUNKORRA INGURUMEN HEZKUNTZA ETA KOMUNIKAZIOA INGURUMEN PRESTAKUNTZA INGURUMEN MUGIKORTASUA

HONDAKINAK IRAUNKORTASUN ETA INGURUMEN ARLOKO

DIRULAGUNTZAK IRAUNKORTASUN BATZORDEAREN DINAMIZAZIOA Iraunkortasun eta ingurumenarekin zerikusia duten

bestelako gaiak

LAN ILDOAK

PERSONAL POLÍTICO PERSONAL TÉCNICO

ASISTENCIA a los ayuntamientos: presencia física como técnico municipal

ATENCIÓN a la CIUDADANÍA


3

GAIKA INDARREKO PROIEKTUAK INGURUMEN MUGIKORTASUA - UKANAUTO

- BIZIMETA

IRAUNKORTASUNAREN ALDEKO HEZKUNTZA - EKOGUNE IKASTAROAK - ESKOLA AGENDA 21

KONTSUMO IRAUNKORRA ETA BIZIMODU ARDURATSUAK - KONTZIENTZIAZIO ETA SENTSIBILIZAZIO KANPAINIAK - AUKERAON:

UK-KO BIGARREN ESKUKO MERKATUA BIRZIKLAPENA - PILAK

- OLIOA - PAPERA/KARTOIA - ONTZIAK - BEIRA

- BERRERABILPENA - FLUORESZENTZEAK/ARGIAK - CD eta DVDak - IDAZTEKO MATERIALAREN

BIRZIKLAPENA

TOKI AGENDA 21EKO PROZESUAK EGIN DAITEZEN SUSTATZEA

- URIBE KOSTAKO ZERBITZU MANKOMUNITATEKO 2020 EKINTZA PLANA

KOMUNIKAZIOA - SARE SOZIALAK - WEBGUNEA - BESTELAKOAK…


4

MUGIKORTASUN IRAUNKORRA: UKANAUTO

Turismoak elkarrekin erabiltzeko sistema, autoaren jabe izan beharrik gabe. www.ukanauto.com

Gizarte- eta ingurumen-abantailak:

Baliabideen kontsumo arduratsua eta erabilera eraginkorra sustatzea. Berotegi-efektuko gasen mitigazioa eta klima-aldaketaren ondorioak minimizatzea. Aparkalekuetarako espazioen murrizketa, espazio horiek erabilera sozialagoetarako berreskuratuz.

Abantaila ekonomikoa: Karga ekonomikoa murrizten du, familientzat garrantzitsua dena (asegurua, mantenua, berrikuspenak, erregaia, zergak eta abar)

Xede publikoa

Auto propiorik ez duten gidariak. Beren ibilgailuekin urtean 15.000 km baino gutxiago egiten dituzten pertsonak. Bigarren edo hirugarren autoa behar duten familiak. Mugikortasun-beharra duten eta, beraz, zerbitzuaren erabilera profesionala egiten duten enpresei, autonomoei edo erakundeei

zerbitzua ematea. Ez dago bideratuta egunero ibilgailua behar duten pertsonentzat, erabilera intentsiboa baitute.

Flota: 7 ibilgailu (5 AURIS hibrido eta 2 YARIS), honako udalerrietan banatuta: Berango, Lemoiz, Gorliz, Plentzia, Sopela, Urduliz. 2019an egindako hobekuntzak

Gorlizko ibilgailua turismo bulegoaren inguruetara birkokatu dute, zentralago egoteaz gain, turismo bulegoa ondoan dutenez, informazio

gehiago eman ahal izango dute.


5

2019. URTEA

Altak, hilean

Prozesuan, hilean

Kontsultak, hilean

Bajak, hilean

Altak, guztira

Prozesuan, guztira

Kontsultak, guztira

Bajak, guztira

Km., hilean

Km, guztira Orduan, hilean

Orduak, guztira

2018/12/31KO DATUAK DATOS A 31/12/2018

- - - - 96 0 157 91 - 154.279 - 15.469,0

URTARRILA - ENERO 1 0 0 3 94 0 157 94 2.326 156.605 190,5 15.659,5

OTSAILA - FEBRERO 1 0 0 2 93 0 157 96 2.165 158.770 172,5 15.832,0

MARTXOA - MARZO 1 0 0 0 94 0 157 96 1.696 160.466 153,0 15.985,0

APIRILA - ABRIL 1 0 0 0 95 0 157 96 1.949 162.415 185,50 16.170,5

MAIATZA - MAYO 0 0 0 0 95 0 157 96 1.632 164.047 172,50 16.343,0

EKAINA - JUNIO 2 0 0 0 97 0 157 96 2.431 166.478 393,50 16.736,5

UZTAILA - JULIO 0 0 0 0 97 0 157 96 2.397 168.875 505,00 17.241,5

ABUZTUA - AGOSTO 1 0 0 0 98 0 157 96 913 169.788 337,50 17.579,0

IRAILA - SEPTIEMBRE 1 0 0 0 99 0 157 96 2.385 172.173 391,50 17.970,5

URRIA - OCTUBRE 1 0 0 0 100 0 157 96 3.911 176.084 457,50 18.428,0

AZAROA - NOVIEMBRE 0 0 0 0 100 0 157 96 2.878 178.962 540,5 18.968,5

ABENDUA - DICIEMBRE 2 0 0 3 99 0 157 99 2.663 181.625 481,0 19.449,5

GUZTIRA/ TOTAL 2019 11 0 0 8 99 0 157 99 27.346,00 181.625,00 3.980,50 19.449,50


6

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

URTEA / AÑO

HORAS RESERVA

KILOMETROS

URTEA ERABILTZAILEAK ERRESERBA

ORDUAK KILOMETROAK

2019 99 3.980,5 27.346

2018 96 1.934,0 24.008

2017 93 1.513,5 18.474

2016 86 1.915,5 20.373

2015 73 2.348,0 19.189

2014 66 1.047,0 8.790

2013 83 4.427,0 26.425

2012 56 1.839,5 18.521


7

MUGIKORTASUN JASANGARRIA: BIZIMETA

Garraio publikoaren zerbitzua, bizikleta arrunten eta elektrikoen alokairuan oinarritua, kutsatzaileak ez diren garraiobideak sustatzea helburu duena.

18 bizikleta puntu daude, Mankomunitateko 7 udalerrietan banatuta. Udalerri batetik bestera mugitzeko aukera ematen du, bizikleta itzultzeko itzuli beharrik gabe. Erabiltzailea: 16 urtetik gorako edozein pertsona. Kuota: 12 €/ urte + erabilera (0,15 € bizikleta arrunta; 0,30 € bizikleta elektrikoa) ordubete edo gutxiago erabiltzen bada. (0.30 € bizikleta

mekanikoa eta 0,60 € bizikleta elektrikoa) bi ordura arteko erabileretarako. Bizikleta bat hartzeko

Hurbildu zure txartel pertsonala Bizi guneko pantailara eta jarraitu jarraibideak; sistemak bizikleta bat esleituko dizu. Barik txartelarekin ordaindu ondoren, esleitutako bizikletak argi-adierazlea izango du, Led, berdez Kentzeko, atzera bota, eta hasi zure ibilbideaz gozatzen.

Bizikleta bat uzteko

Bultzatu bizikleta alboko ainguraketan sartuta, eta segundo batzuk igaro ondoren, giltzarrapoa ixten hasiko da. Garrantzitsua da bizikleta behar bezala ainguratuta dagoela egiaztatzea; horrela, denok zerbitzuaz gozatzen jarrai dezakegu.

Ordutegia 7:00 – 21:00 apiriletik urrira arte (biak barne). 7:00 – 19:00 urtearen gainerako zatian.

INFO+: http://kprprojects.org/bizimetawp/es/inicio/

http://kprprojects.org/bizimetawp/es/inicio/


8

2019ko irailean, zibereraso bat jasan zuen BIZIMETAko softwareak, eta, nahiz eta erabiltzaileei zerbitzua eman ahal izan, ezin zen ez altarik ez

bajarik egin, ezta programako beste funtzionalitate batzuk ere.

Era berean, kontratua amaitzear zegoenean, zerbitzua hobetzeko gogoeta egin genuen; izan ere, nabarmen jaitsi dira bai erabiltzaile-kopurua,

bai erabilera-kopurua. Horregatik, erabaki zen, batetik, zerbitzua aldi baterako etetea 2020ko urtarrilaren 1etik aurrera; eta, bestetik, aztertzea

nola ezar zitekeen mugikortasun jasangarria eskualdean.

Gutun bana bidali zitzaien zerbitzuko erabiltzaile guztiei:

“Bizimetako erabiltzaile hori:” Gutun honen bidez, aditzera ematen dizugu, tamalez, BIZIMETA zerbitzua —bizikletak alokatzeko zerbitzua— etenda geratuko dela 2020ko urtarrilaren 1etik aurrera. Hala ere, motordun ibilgailuaren ordezko garraio-moduak —bizikleta barne— sustatzea Ekoguneren lehentasunetako bat izan da eta izaten jarraituko du. Dakizunez, Ekogune deitzen diogu Uribe Kostako Zerbitzu Mankomunitateko Iraunkortasun Sailari. 2020an zehar, lan egingo dugu eskualdeko mugikortasun jasangarriari buruzko planak eta ekimenak prestatzen. Horregatik, bada, nahi baduzu, esaguzu zein beharrizan, lehentasun edo kezka dituzun gai honetan, eta, horretarako, bidali egiguzu mezu bat [email protected] helbidera; izan ere, partekatutako plan bat probetxugarriagoa izango da guztiontzat. Ekogunetik, eskerrak eman nahi dizkizuegu BIZIMETAko erabiltzaile guztiei bizikletaz emandako pedalkadengatik eta egindako kilometroengatik, horiei esker CO2 gutxiago sortu dugu eta.“


9

AÑO 2019 URTEA

ERABILTZ. KOPURUA

ALTAK BAJAK ERABILERAK,

hilean ERABILERAK,

guztira Km.,

hilean Km, guztira

CO₂ AURREZPENA, hilean

CO₂ AURREZPENA, guztira

2018/12/31KO DATUAK DATOS A 31/12/2018

947 76 150 3.648 63.295 11.034 205.523 1.569 35.577

URTARRILA - ENERO 938 12 21 106 63.401 318 205.841 35 35.612

OTSAILA - FEBRERO 941 7 4 173 63.574 519 206.360 58 35.670

MARTXOA - MARZO 909 6 38 234 63.808 702 207.062 78 35.748

APIRILA - ABRIL 914 5 0 246 64.054 738 207.800 82 35.830

MAIATZA - MAYO 920 8 2 272 64.326 816 208.616 89 35.919

EKAINA - JUNIO 922 4 2 349 64.675 1.047 209.663 115 36.034

UZTAILA - JULIO 928 8 2 519 65.194 1.554 211.217 171 36.205

ABUZTUA - AGOSTO 935 8 1 557 65.751 1.671 212.888 186 36.391

18/09/2019 zibererasoa

GUZTIRA 2019 TOTAL 935 58 70 2.456 65.751 7.365 212.888 814 36.391

URTEA / AÑO ERABILTZ. ERABILERAK KILOMETROAK CO2

AURREZPENA

2019 935 2.456 7.365 814

2018 947 3.648 11.034 1.569

2017 1.021 3.359 10.377 1.150

2016 1.124 3.160 9.483 1.051

2015 1.167 3.989 11.966 1.318

2014 1270 3.881 13.452 1.452

2013 1520 4.828 17.781 3.568

2012 1639 10.651 34.269 6.849


10

IRAUNKORTASUNAREN ALDEKO HEZKUNTZA: EKOGUNE IKASTAROAK

Uribe Kostako Mankomunitateko Iraunkortasun Sailak, Ekogunek, hainbat ikastaro ematen ditu baratze organikoarekin, ekologiarekin, kontsumo arduratsuarekin, berrerabilpenarekin eta birziklapenarekin eta abarrekin lotuta. Ikastaroak guztiz doakoak dira eta Mankomunitateko 7 udalerrietako batean erroldatutako pertsonei zuzenduta daude.

Ikastaroak 18 urtetik gorako pertsonentzat dira. Hala ere, ikastaro espezifikoren bat familiei zuzenduta dago (haurrak daramatzaten helduak).

2019an emandako ikastaroak hainbat lotetan banatu dira, eta honako hauek izan dira:

SUKALDARITZA ETA ELIKADURA OSASUNGARRIA: egungo gizartean, kontsumismoaren gizartean, gero eta denbora gutxiago ematen da janaria prestatzen eta jaten. Zabor-janaria edo "Fast food" erabiltzea dela eta, etxeetako elikaduraren kalitatea okertu egin da, eta horrek eragin nabarmena izan du guztien osasunean, haurren eta helduen osasunean. Gainera, gero eta ezezagunagoa da produktuen jatorria eta ekoizten eta biltzen diren sasoia.

Ikastaro horien bidez, elikadurari dagokionez, ardura eta iraunkortasuna sustatzeko asmoa dago. Tokiko, eskualdeko edo lurraldeko eta sasoiko produktuak ezagutu, erosi, prestatu eta jan ahal izateko oinarriak erakustea.

ZER DA SUKALDARITZA ETA ELIKADURA OSASUNGARRIA?

Elikagaiak modu osasungarrian prestatzeko artea da, tradiziozko sukaldaritzak osasunari batzuetan dakarzkion arriskuak gutxituz. Funtsean, gantz, kolesterol eta gatz gehiegikeriak nola saihestu aztertzen du, bihotzeko gaixotasunekin, arteriosklerosiarekin, obesitatearekin, hipertentsioarekin, minbizi mota batzuekin eta elikadura alergiekin lotuta.


11

Sukaldaritza aprobetxagarria

Zerealak ezagutuz; hazitik eta ehotzetik hasi eta sukaldeko aukeretaraino.

Ogi artisaua egitea ore amarekin

Etxeko jogurta eta jogurt naturala egitea

Errezeta dibertigarriak haurrek gustura eta osasuntsu jan dezaten (Gurasoentzat)

Gastrobiodibergentzia; barietate autoktonoak eta erabilera tradizionalak

Barazkien kontserbak

SORMENA ETA BERRERABILPENA ikastaro hauen helburu nagusia hondakinak berrerabiltzea, birziklatzea eta murriztea sustatzea da, hondakinetarako materialen aprobetxamendua sustatuz, zaborretara botatzen diren eta, hala ere, objektu erabilgarri bihur daitezkeen gauzetako bati erabilgarritasuna emanez. Azpildura bat hartzea, botoi bat jostea edo adabaki bat jartzea, joste-lanak dira, eta gaur egun pertsona asko ez dira hori egiteko gai. Ikastaro horien bidez, joskintzako oinarrizko nozioak irakatsi nahi dira, arroparen bizitza erabilgarria luzatu ahal izateko (beharrezkoa krisi garaian). Beraz, ikastaroaren helburu nagusia hondakinen berrerabilpena, birziklapena eta murrizketa bultzatzea eta sustatzea da, arroparen berrerabilpena sustatuz, irudimenaren eta sormenaren bidez, eta tailerrera joaten direnek beren bigarren eskuko artikuluak artikulu berri bihur ditzaten lortzea. Horregatik guztiagatik, josteko oinarrizko nozio batzuk eskuratu behar dira, josten jakin ondoren irudimenari jaramonik egin ahal izateko. Ikastaroek benetako kontsumo-premiei, modak pertsonengan eragiten duen presioari eta erabiltzeko eta botatzeko kulturarekin lotutako joerei buruzko hausnarketa gisa balioko dute.

Gainera, tailer horietan "do it yourself" (egizu zuk zeuk) ideia irakatsi eta bultzatu nahi da. Kontua da norberak gauzak fabrikatzea edo konpontzea praktikan

jartzea, eta, aldi berean, dirua aurreztea, entretenitzea eta ikastea. Autoekoizpen modu bat da, besteen borondatearen zain egon gabe norberaren usteak

gauzatzeko.


12

Zentzu horretan, altzariak zaharberritzeko ikastarorako, ikasleak bere altzariak zaharberritzen, tapizatzen, birziklatzen edo margotzen ikastea da helburua.

Horrela, bere altzarien itxura eraldatuko du, bere altzarien ordezko erabilerak bilatuko ditu, itxuraz erabilezinak diren objektuak altzari erabilgarri edo

apaingarri bihurtuko ditu. Etxea baztertu behar ziren objektu askorekin apaintzen ikastea da helburua, birziklatzen ikastea eta ingurunearen

jasangarritasunean laguntzea. Era guztietako eskulanak egiten ikasten da, hainbat material erabiliz, objektu apaingarriak sortuz edo gustukoak ez direnak

eraldatuz, moldeatuz, moztuz, pintatuz, itsatsiz; irudimenean duten guztia egin dezaten irakatsiko zaie parte-hartzaileei.

Hasiberrientzako joskintza (euskaraz)

Kartoi-lanketako oinarrizko ikastaroa/ curso básico de cartonaje

Iraunkortasuna eta gantxiloa /sostenibilidad y ganchillo

Hasitakoentzako joskintza / costura para iniciados

Birziklatu, berreskuratu, berrerabili / recicla, recupera, reutiliza

Nola birziklatu erabiltzen ez den arropa / aprende a reciclar ropa en desuso

Altzariak zaharberritzea / recuperación de muebles


13

ESTATISTIKAK:

IKASTAROAK CURSOS

IRAUPENA DURACIÓN (h)

LEKUAK PLAZAS

ESKAERAK SOLICITUDES

ONARTUAK ADMITIDOS

ITXARON ZERRENDA LISTA DE ESPERA

GUZTIRA/ TOTAL 2019 20 IKASTARO 230 249 429 250 172

IKASTAROA CURSO

DATAK FECHAS

IRAUPENA DURACIÓN

LEKUAK PLAZAS


ONARTUAK ADMITIDOS

ITXARON ZERRENDA

LISTA DE ESPERA

HASIBERRIENTZAKO JOSKINTZA COSTURA PARA PRINCIPIANTES

URTARRILAK 10-15-17-22-24-29-31 ENERO 21 12 46 12 34

BIRZIKLATU, BERRESKURATU, BERRERABILI RECICLA, RECUPERA, REUTILIZA

URTARRILAK 11-14-16-18-21-23-25-28-30 ENERO OTSAILAK 1 FEBRERO

30 12 23 12 11

CD ak OBJEKTU ERABILGARRI BIHURTZEA TRANSFORMAR CDS EN OBJETOS UTILES

OTSAILAK 4-6-11-13 FEBRERO 18 12 6 6 0

SUKALDARITZA JASANGARRIA, TOKIAN TOKIKO ORTUARIAK ETA URTE SASOIKOAK COCINA SOSTENIBLE, HORTALIZAS LOCALES Y DE TEMPORADA

OTSAILAK 5-7-12-14 FEBRERO APIRILAK 2-4 ABRIL

18 15 26 15 11

ALTZARIAK ZAHARBERRITZEA RECUPERACION DE MUEBLES

OTSAILAK 18-20-25-27 FEBRERO MARTXOAK 4-6-11-13-20-25 MARZO

30 12 35 12 23

HASITAKOENTZAKO JOSKINTZA COSTURA PARA INICIADOS

OTSAILAK 19-21-26-28 FEBRERO MARTXOAK 5-7-12 MARZO

21 12 32 12 13


14

NOLA EGIN BARAZKI KONTSERBAK: BETE ZURE JAKITOKIA KALITATEZKO PRODUKTUAK ERABILIZ ELABORACIÓN DE CONSERVAS VEGETALES: LLENA TU DESPENSA CON PRODUCTOS DE CALIDAD

APIRILAK 1-3-8-10 ABRIL 16 15 37 15 22

ZEREALEN DASTAKETA CATA DE CEREALES

APIRILAK 9-11 ABRIL 5 15 15 15 0

IRAULTZA SUKALDEAN HASTEN DA. PRESTA DEZAGUN MENUA! (EUSKARAZ)

MAIATZAK 6 2 18 8 8 0

NOLA BIHURTU ERRAZ ZAIL ITXURA DUENA: UMEEK GUSTURA ETA OSASUNGARRI JATEKO ERREZETAK COMO HACER FÁCIL LO APARENTEMENTE DIFÍCIL, RECETAS PARA QUE LOS NIÑOS Y NIÑAS COMAN A GUSTO Y SANO

MAIATZAK 8 MAYO 3 15 11 11 0

GASTROBIOANIZTASUNA; NEKAZARITZAKO ETA GASTRONOMIAKO ONDAREA GASTROBIODIVERSIDAD; PATRIMONIO AGRÍCOLA Y GASTRONÓMICO

MAIATZAK 13-15 MAYO 6 15 20 15 5

PASTA TAILERRA UMEENTZAT (EUSKARAZ) MAIATZAK 6 2 15 13 13 0

HEMEN EZ DA EZER BOTATZEN! APROBETXAMENDUKO SUKALDARITZA¡AQUÍ NO SE TIRA NADA!, COCINA DE APROVECHAMIENTO

MAIATZAK 20-22-27-29 MAYO 12 15 19 15 4

13 IKASTARO 1. SEIHILABETEAN 184 144 291 161 123


15

IKASTAROA CURSO

DATAK FECHAS

IRAUPENA DURACIÓN

LEKUAK PLAZAS


ONARTUAK ADMITIDOS

ITXARON ZERRENDA

LISTA DE ESPERA

HAINBAT ZEREAL EZAGUTZEA: HAZITIK HASITA, EHOKETATIK JARRAITU, SUKALDEAN DITUEN AUKERETARAINO CONOCIENDO LOS CEREALES; DESDE LA SEMILLA Y SU MOLIENDA HASTA SUS OPCIONES EN LA COCINA

URRIAK 14 - 16 OCTUBRE 5 15 10 10 0

NOLA EGIN ARTISAU-OGIA ORE AMA ERABILIZ ELABORACIÓN DE PAN ARTESANO CON MASA MADRE

URRIAK 21-23 OCTUBRE 6 15 36 15 21

ERREZETA DIBERTIGARRIAK, UMEEK GUSTURA ETA OSASUNTSU JAN DEZATEN. (EUSKARAZ GURASOENTZAT) RECETAS DIVERTIDAS PARA QUE LOS NIÑOS Y NIÑAS COMAN A GUSTO Y SANO (EUSKARAZ GURASOENTZAT)

URRIAK 24 3 15 6 6 0

GASTROBIOANIZTASUNA: BERTOKO BARIETATEAK ETA TRADIZIOZKO ERABILERAK GASTROBIODIVERSIDAD; VARIEDADES AUTÓCTONAS Y USOS TRADICIONALES.

AZAROAK 5 - 7 NOVIEMBRE 6 15 13 13 0

NOLA EGIN ETXEKO YOGURTA ELABORACIÓN DE YOGUR CASERO Y NATURAL

AZAROAK 6 2 15 23 15 8

HEMEN EZ DA EZER BOTATZEN! APROBETXAMENDUKO SUKALDARITZA ¡AQUÍ NO SE TIRA NADA!, COCINA DE APROVECHAMIENTO.

AZAROAK 18-20-25-27 NOVIEMBRE

12 15 16 15 1

NOLA EGIN BARAZKI-KONTSERBAK: BETE ZURE JAKITOKIA KALITATEZKO PRODUKTUAK ERABILIZ ELABORACIÓN DE CONSERVAS VEGETALES: LLENA TU DESPENSA CON PRODUCTOS DE CALIDAD.

AZAROAK 19-21-26-28 NOVIEMBRE

12 15 34 15 19

7 IKASTARO 2. SEIHILABETEAN 46 105 138 89 49


16

IRAUNKORTASUNAREN ALDEKO HEZKUNTZA: ESKOLA AGENDA 21

Eskolako Agenda 21 ikastetxeek ikastetxearen eta ingurunearen garapen iraunkorraren eta hezkuntza-kalitatearen alde duten konpromisoa da. Komunitatearen parte-hartzean oinarritzen da, eta udalerriaren garapen jasangarrian esku hartzen eta laguntzen du.

Ingurumen-hezkuntzako programa gisa, ingurumen-arazoak konpontzen parte hartzeko ezagutzak, gaitasunak, jarrerak, motibazioa eta konpromisoak garatzea du helburu.

Ezaugarri nagusiak hauek dira:

Bi eremu hartzea: eskolakoa eta udalerrikoa edo eskualdekoa.

Hezkuntza-komunitatearen parte-hartzea ardatz eta oinarri gisa eta ikasleen

protagonismoa. Kudeaketa arduratsua eta jasangarria sustatzea. Curriculumaren berrikuntza sustatzea.

Gaur egun Eskola Agenda 21 ezarrita duten ikastetxeak honako hauek dira: Sopelako Ander Deuna ikastola, Sopelako Iberre institutua eta Plentziako institutua. Ikasturte bakoitzean gai zehatz bat lantzen da, eskualdeko Ingurugelako bileretan adosten dena. 2018-2019 ikasturtean landu beharreko gaia "EKOSISTEMA URTARRAK" izan zen. Ekimenaren helburu nagusia uretako ingurunea ezagutzea, kontuan hartu beharreko kalitate parametro garrantzitsuenak identifikatzea eta kutsatzaile nagusiak ezagutzea da.


17

HELBURU KONTZEPTUALAK

Nolakoak dira uretako ekosistemak?

Urak gure bizitzan duen garrantzia.

Uraren zikloa.

Nola aurrezten dugu ura gure egunerokoan?

Gure inguruko ur ekosistemak. PROZEDURA HELBURUAK

Ikasleak udal-kudeaketaren erabakietan sartzea eta udalaren funtzionamendua ezagutzea.

Udalerriaren diagnostikoa egiten modu aktiboan laguntzea eta hobekuntza-ekintzak proposatzea.

Parte-hartzea eta lankidetza sustatzea, bai ikasgelaren barruan, bai kanpoko eragileekin.

Ikastetxeen arteko baterako lana sustatzea eta ikastetxeen arteko harremana erraztea.

Ahalik eta eragile gehien inplikatzea proposatutako jardueretan, eta haien arteko informazio-fluxua hobetzea.

Ikasleek gainerako herritarrei egindako lana ezagutaraztea.

Curriculumean jasotako hezkuntza-kontzeptuak modu berritzailean aztertzea.

Sopelan eta Plentzian, ongietorri-ekitaldiak 2018ko abenduan egin ziren, eta proiektuaren koordinatzaileak Sporan sartu eta dinamizatu zituen. Sopelan, 2018ko abenduaren 13an, Ander Deuna Ikastolan izan ziren, Sopelako alkatea, 40 ikasle, Ikastolako eta Iberre Institutuko ikasleen artean, bi ikastetxeetako EA21eko koordinatzaileak eta Mankomunitateko teknikaria. 2017ko abenduaren 20an izan zen, Uribe Kosta Institutuan, eta bertan izan


18

ziren Udaleko teknikaria, ikastetxeko 30 ikasle, Institutuko EA21eko koordinatzaileak, ikastetxeko Zuzendaritzako ordezkari bat eta Mankomunitateko teknikaria. Bi ekitaldi horietan aurreko ikasturtean egindako jarduerak berrikusi ziren, baita ikasleek hartutako konpromisoak eta udalei egindako eskaerak ere. Udal arduradunak arduratu ziren eskaera horiei erantzunak emateaz. Bi jardunaldi tekniko antolatu dira uretako ekosistemen gaiaren inguruan.

Lehenengo jardunaldi teknikoa Joserra Diéz EHUko irakasleak eman zuen. Joserra biologoa da, eta ibai ekosistemetan doktorea; urteetan ikertu du ekohidrologiaren inguruan, eta biologiako eta ingurumen zientzietako graduetan irakasle izan da. Gaur egun, hezkuntzan espezializatuta dago, bereziki Natur Zientzien Hezkuntzan. Jardunaldi tekniko hau Sopelako Ander Deuna Ikastolan eta Plentziako Uribe Kosta Institutuan egin zen otsailaren 28an. Bigarren jardunaldi teknikoan, batetik, HONDAR 20250 dokumentala eskaini zen, plastikoek itsasoan eragindako kutsaduraren problematikari buruz; eta, bestetik, solasaldi/foruma egin zen Cesare Maglioni zuzendariarekin. Jardunaldi hori Sopelako Iberre Institutuan eta Plentziako Uribe Kosta Institutuan izan zen, apirilaren 11n. Diagnostikoa Sopelako eta Plentziako ibai-ekosistemetarako irteera batzuetan oinarritu da, IBAIALDE programaren barruan. Irteera horietan ikasleek ibaietako uraren kalitatea aztertu dute, parametro ezberdinak kalkulatuz: -Ingurunearen alterazio antropogenikoaren maila. -Uraren egoera fisikoa/kimikoa -Inguruneko biodibertsitatea eta dibertsitate ekologikoa 8 irteera txanda egin dituzte, ikasle kopuruaren arabera, martxoaren 22an, 25ean, 26an eta 28an. Bisitetan zehar ikasleak bi ingurumen hezitzailerekin batera egon dira, irakasleez gain. Irteera horiei esker, Sopela eta Plentzia inguruaren diagnosia egin ahal izan dute ikasleek, eta ikusi dute uren kalitatea ez dela beti itxuraz dirudien bezain ona. Ikastetxe bakoitzak proposatutako jarduerak garatu ditu eta ikastetxearen eta udalerriaren diagnostikoa egin du, behin betiko dokumentu bat egin arte. Dokumentu horretan emaitzak, konpromisoak eta hobetzeko proposamenak jaso dira, batez ere egindako ibilbideetatik ateratakoak,


19

baina baita ikastetxe bakoitzean antolatutako jardueretatik ateratakoak ere. Ikastetxe bakoitzeko koordinatzaileak ikasturtean egindako jarduera guztiak laburbildu ditu, eta laburpena Sporako kanpainaren koordinatzaileari bidali dio, udal-foroetan azaldutako azken dokumentua egin baitu. Sopelan Udal Foroa egin aurretik Eskolarteko Foroa egin dute, eta bertan, parte hartu duten bi ikastetxeen artean, ondorio nagusiak eta Udalari egin beharreko proposamenak adostu dituzte. Plentziaren kasuan, ikastetxe bakarra denez, ez da eskolarteko foro hori aurrera eraman, baizik eta ikasleek zuzenean aurkeztu dituzte ondorioak eta eskaerak. Sopelako bi ikastetxe parte-hartzaileetako ordezkariak udal foroa egin aurreko Eskolarteko Foroan bildu ziren, maiatzaren 9an Iberre Institutuan egin zuten bileran. Helburu nagusia ikasleek udalbatzarrean aurkeztuko diren konpromisoak eta eskaerak adostea da. Ikasleek adostutako konpromisoak eta proposamenak azken dokumentua egiteko eta udal foroan azken aurkezpena egiteko bildu dira. Ikasturteari amaiera emateko, udal-foroak deitu ditu proiektuaren koordinatzaileak: Sopelan, maiatzaren 9an; eta Plentzian, 16an. Aldez aurretik, aurkezpen bat prestatu du. Aurkezpen horretan, bi udalerrietako ikasleek ikasturtean zehar egindako jarduerak jaso dira, baita hobetzeko proposamenak eta hartutako konpromisoak ere. Alkatetzarekiko entzunaldian ikastetxeek egindako jarduerak, proposamenak eta konpromisoak aurkeztu dituzte.


20

2019-2020 IKASTAROAK: Irailean, berriro jarri zen abian Eskola Agenda 21 programa eskualdeko ikastetxeetan. Programa honek lan egiten du ikastetxearen iraunkortasunaren eta kalitatearen alde —komunitateak parte hartuz—, eta laguntza ematen du udalerriaren garapen jasangarrian esku hartzeko. Dagoeneko, lanean hasita daude Ander Deuna Ikastolan, Sopelako Iberre Institutuan eta Plentziako Institutuan, eta aurtengo gaia da "stop plastikoei". Hasiera eman zaio eskoletako sentiberatze-kanpainari, eta hausnartu dute eguneroko ekintzek ingurumenean duten eraginari buruz. Besteak beste, ikusi dute noraino sartu zaigun plastikoa geure bizitzetan, eta aztertu dute zein garrantzitsua den ahalik eta plastiko gutxien erabiltzea edo plastikoak ondo sailkatzea. Aspalditik zituzten galderak eta zalantzak argitu dira. Bestalde, ikasturte bakoitzaren HARRERA EKINTZA egin da: urriaren 31n, Plentzian; eta azaroaren 28an, Iberren. Ekintza horietan, aztertu egin da zer egin den aurreko ikasturtean eta ea hartutako konpromisoak bete diren; eta Udalak azaldu du zein den iaz egindako eskaeren egoera. Horretarako, udal-ordezkariak joan ziren ekitaldira, non ikasleek elkarrizketak egiteaz gain, ordezkariek euren kezkak entzun baitzituzten.


21

KONTSUMO IRAUNKORRA ETA BIZIMODU ARDURATSUAK: KONTZIENTZIAZIO ETA SENTSIBILIZAZIO KANPAINIAK

EKOGUNEren jarduera-ildo nagusietako bat honakoa da: ingurumen-hezkuntza, -prestakuntza eta -informazioa; horien barruan daude herritarren sentsibilizazio- eta kontzientziazio-jarduera eta -kanpaina guztiak.

Azken urteotan, hainbat kanpaina, jarduera, jardunaldi, ikastaro eta abar egin dira, herritarrak garapen iraunkorraren eta ingurumenarekiko errespetuaren alde kontzientziatzeko.

2019an, egindako kanpainek helburu nagusi bat izan dute: "Gaikako bilketaren ehunekoak hobetzea, gainerako frakzio-edukiontzietan uzten diren hondakinen kopurua murriztuz". Beraz, lehentasunezko ardatza hondakinak behar bezala bereizteko beharrizanaren inguruan sentsibilizatzea izan da.

ASTE BERDEA

Aste Berdearen barruan, Uribe Kostako 6 eta 9 urte bitarteko 500 haur inguruk, erabilitako etxeko olioa birziklatzeko konpromisoa hartu zuten,

SUPERRAFINA izeneko superheroinarekin batera.

Ekainaren 5ean urtero ospatzen da Ingurumenaren Nazioarteko Eguna eta egun horrekin batera Aste Berdea. Aurten ere, Uribe Kosta Zerbitzuen

Mankomunitateko Ekogune sailak, Jasangarritasuna sustatzeko hainbat jarduera antolatu ditu. Ekintzetako bat adingabeei zuzendutako sentsibilizazio-

kanpaina izan da.

Ekintza Uribe Kostako ikastetxeetan "Superrafina" antzerki emanaldia egitea izan da.

Hauek izan dira parte hartu duten ikastetxeak: Berango, Gorliz, Lemoiz, Plentzia, Sopela, eta Urduliz ikastetxe publikoak, eta Ander Deuna Ikastola.

Ekitaldiaren helburua erabilitako etxeko olioa birziklatzea eta adingabeei harraskatik olioa botatzeak dakartzan ondorioei buruzko iritzia ematea izan da.

Haurrek ikasi ahal izan dute litro bat oliok, berak bakarrik, 1.000 litro ur kutsatzen dituela.


22

Funtzio bakoitza amaitzean, ikasleek konpromiso indibidual hau hartu zuten: "Hemendik aurrera, ez bota olio erabilia etxeko harraskatik. Plastikozko

botila bat erabilitako olioarekin bete, eta edukiontzi laranjan utzi, birziklatzeko. Hartutako konpromisoaren berri eman gurasoei eta ama, senide eta

lagunei”.


23

PAPER ETA KARTOI GEHIAGO BIRZIKLATZEKO SENTSIBILIZAZIO-KANPAINA

Azaroaren 16-24ko astean, Hondakinak Prebenitzeko Europako Astean, honako kanpaina hau egin zen papera eta kartoia birziklatzea sustatzeko: BINILOAK JARTZEA

Papera eta kartoia birziklatzeko edukiontzi bakoitzean 300 binilo jarri ziren, herritarrei laguntzeko zer bota daitekeen eta zer ez, eta gogorarazi behar zaie kaxak tolestu egin behar direla edukiontzian utzi aurretik. GUTUNAK BIDALTZEA SALTOKIETARA Uribe Kostako 300 saltokiri, ekoizle handitzat jotzen direnei, gutuna bidali zaie, paperezko eta kartoizko atez ateko doako zerbitzuan izena eman dezaten. BISITA PERTSONALIZATUA SALTOKIETARA Papera eta kartoia sor dezaketen establezimenduei gutuna bidali ondoren, ingurumen-hezitzaileek bisita pertsonalizatua egin zuten, papera eta kartoia atez ate biltzeko doako zerbitzua zertan datzan azaltzeko. Gainera, iman bat eman zitzaien izena emateko doako telefonoarekin, eta frakzio mota bakoitzaren oroigarriarekin.

EDUKIONTZIAREN ONDOKO INFORMAZIO-PUNTUAK: Arestian deskribatutako jarduketekin batera, edukiontziaren ondoan 10.000 "birziklatu zalantzarik gabe" foileto banatu ziren —eguneroko

hondakinekin osatutako liburuxka bisual eta praktiko bat—, auzotarrei jatorrian sailkatzen laguntzeko, eta, gero, dagokion edukiontzian uzteko. Gainera, Uribe Kostako herritarrek birziklatzeari buruz dituzten zalantzak in situ argitu ahal izango dituzte.


24

PAPERA ETA KARTOIA BILTZEKO KANPAINAREN EMAITZAK BISITAK SALTOKIETARA 1. BARRIKA Udalerri txikia; bisitatu beharreko saltokiak, 8 baino ez. 8 horietatik, 7 bisitatu dira (%87,5). Saltoki bakar bat atxiki zaio kanpainari (%14,2); gainerakoek nahiago dute eurek botatzea hondakinak edukiontzian. 2. LEMOIZ Udalerri txikia; udan askoz ere jende gehiago egoten da herrian. Zerrendako 12 saltokietatik, 8 bisitatu dira (%66,6), eta horietatik bakar bat atxiki zaio kanpainari (%12,5). Saltoki gehienak tabernak edo jatetxeak dira, portualdean kokatuta, eta nahiago dute euren kontura botatzea inguruko edukiontzietan. 3. URDULIZ Zerrendako 31 saltokietatik, 27 bisitatu dira (%87,1). Bisitatutako saltokietatik, 14 atxiki zaio kanpainari, eta, beraz, oso harrera ona izan da (%51,8). 4. PLENTZIA 47 saltokietatik, 34 bisitatu dira (%72,3). Bisitatutako saltokietatik, 14 atxiki zaio kanpainari (%41,1). Bisitatu ez diren saltokien artean, nabarmena da urtaroek udalerrian duten garrantzia; izan ere, horietako asko oporretan daude edo asteburuetan baino ez dute irekitzen. Erribera kalean, 4 saltoki zeuden aurretik kanpainari atxikita; eta azaldu didatenaren arabera, gutxi gorabehera, 2018ko udatik egiten dute. 5. GORLIZ Diren 60 saltokietatik 45 bisitatu diren arren (%75), urtaroek hemen ere garrantzi handia dute, udan handitu egiten baita biztanleria. Kanpainaren harrera txikiagoa izan da beste udalerrietan baino: bisitatutako 45 saltokietatik 12 atxiki zaio kanpainari (%26,6).


25

6. SOPELA Bisitatutako establezimenduetako asko zerbitzu hau lehendik ere erabiltzen egon dira. Erabiltzen ez zutenen artetik, batzuen batzuek aurrerantzean egin nahi dute, baina gehienek ez. Egin nahi izan ez dutenek aipatutako 2 arrazoi ohikoenak izan dira, batetik, ez daukatela kutxak jaso arte metatzeko lekurik, eta, bestetik, baldintza klimatikoak (haizetea dagoenean, eraman egiten ditu kutxok, eta horrek zikindu egiten du ingurua). Gainera, 2 establezimenduk adierazi dute zerbitzua erabiltzeari utzi ziotela langileak kutxak hartzera establezimenduetara sartzea debekatu zutenean. Izan ere, kutxak kanpoan utzita, haizerik bazen, eramaten egiten zituen, eta zikindu egiten zuten ingurua. 7. BERANGO Oro har, zerbitzuak oso interes txikia piztu du. Kasuren batean, lekurik eza izan da arrazoia; beste batzuetan, nahiago dutela haiei ondo datorkienean ateratzea; baina, kasu gehienetan, ez dute arrazoirik eman. Asko zalantzan daude. HERRITARRENTZAKO INFORMAZIOA EDUKIONTZIEN ONDO-ONDOAN Oro har, positiboa izan da herritarrek kanpainarekiko eta ingurumen-hezitzaileekiko izan duten jarrera. Egia da baldintza klimatikoak ez direla egokienak izan, eta horrek eragin duela kalean jende asko ez egotea. Gainera, hasiera batean ezarri zen ordutegia izan zen arratsaldeko azken orduan hondakinak uztera zihoazen herritarrengan pentsatua, baina hasi eta berehala ikusi zen ordu horietan ia ez zegoela argirik eta ez zela eraginkorra. Beraz, informazio-orduak aurreratzea erabaki zen, argia hobeto aprobetxatzeko. Bestalde, hezitzaileek ikusi zuten hainbat herritarrek nolabaiteko arbuioa erakutsi zutela, uste baitzuten GKEren baten kanpainaren bat zela edo bazkideak lortzeko kanpainaren bat zela, eta saihestu egiten zuten hezitzaileengana hurbiltzea. Hala eta guztiz ere, herritarrek eskertu egin dute hezitzaileen lana, eta, bide batez, aukera baliatu dute gaiari buruzko zalantzak eta galderak argitzeko. “BIRZIKLATU ZALANTZARIK GABE”: BIRZIKLAPENA SUSTATZEKO KANPAINIA.


26

2012ko “ Birziklatu zalantzarik gabe” liburuxkaren edizio berri bat atera da, edukia berrituz. 15.000 triptiko inguru editatu dira, jatorrian bereizteari eta ondoren edukiontzi egokian uzteari buruzko zalantzak argitzeko asmoz; hau da, oso triptiko bisuala da, non edukiontzi bakoitzean zer bota eta zer ez azaltzen baita, herritarrek zalantzarik izan ez dezaten hondakinak beren egunerokotik bereizteko orduan. Triptiko horiek edukiontzien ondoan banatu ziren, ingurumen hezitzaileen bidez, in situ zalantzak argitu ahal izateko. Webgunean jarri dira, pdf formatuan eskuragarri egon daitezen. Eta herrietako aldizkarien bidez ere zabaldu dira.

Gainera, 4.000 triptiko banatuko dituzte Uribe Kostako ikasle guztientzat, txikitatik jatorrizko bereizketan eta ondorengo birziklapenean irakasteko. Gainera, familiengana iristeko eta kide guztiak zeregin horretan inplikatzeko modu zuzena da.


27

INGURU-MINGURU TAILERRAK;

Adingabeei zuzendutako jarduerak, ingurumenarekiko errespetua eta baliabide naturalen erabilera ona sustatzeko, hondakinen arazoaz kontzientziatzeko,

hondakin gutxiago sortzearen garrantziaz sentsibilizatzeko eta birziklapena eta berrerabilpena irakasteko, etab.

Maiatzean eta urrian 4 urtetik gorako umeei zuzendutako zenbait tailer izango dira. Ostiralero tailer bat izango da mankomunitatea osatzen duten 7

udalerrietarik bakoitzean.

Helburu nagusia da ingurumenarekiko begirunea ulertaraztea adin txikikoei: baliabide naturalen erabilera ona sustatzeko, hondakinen arazoaz

kontzientziatzeko, hondakin gutxiago sortzearen garrantziaz sentsibilizatzeko, birziklapena eta berrerabilpena bultzatzeko, etab.

Emandako tailerrak honakoak izan dira:

Ama lurra: lorezaintza eta berrerabilitako lorontzien sorkuntza

Txapa-iturrien berrerabilpena: imanak, orri markatzaileak…

Edarien laten eraztunak erabiliz eskumuturrekoak sortu

Hostoekin egindako animaliak

Botilen kortxoekin pertsonaiak sortu

Zientzia tailerra : kotxe eolikoa

Buztinarekin egindako hostoak

Udazken bizia

Serigrafia: natura

Kartoizko animaliak

Hosto eta zigiluekin estanpazioa

Jolas birziklatuak

Txotxongilo birziklatuak

Prentsatutako loreak

Birziklatutako musika tresnak

…


28


29

HONDAKINAK PREBENITZEKO EUROPAKO ASTEA, AZAROAREN 16TIK 24RA Hondakinen Prebentziorako Europako Astea baliabide jasangarriei eta hondakinen kudeaketari buruzko sentsibilizazio-ekintzak sustatzea eta

ezartzea helburu duen ekimena da.

HPEAn aurrera eramango diren ekintzek honako arloak jorratuko dituzte: hondakinen murrizketa, material eta produktuen berrerabilpena eta

birziklapena.

Urtero bezala, EKOGUNEk hainbat jarduera antolatu zituen hondakinen prebentziorako: “BIRZIKLATU ZALANTZARIK GABE”: BIRZIKLAPENA SUSTATZEKO KANPAINIA. Aurreko atalean deskribatuta AZAROAREN 18,20,25 ETA 27AN “HEMEN EZ DA EZER BOTATZEN!” IKASTAROAK (APROBETXAMENDUKO SUKALDARITZA) HELBURUA

Osasunari eta sormenari lekua ematea, errezeta original eta osasungarriak prestatuz

Erosketa-zerrenda murriztea erosketa arduratsuko jarraibide batzuen bidez

Hondakin organikoak eta ez-organikoak gutxitzea.

Sukaldean energia eta ura aurreztea IKASTAROAREN DESKRIBAPENA Ikastaroa lau saiotan banatuko da eta saio bakoitzean hiru errezeta original eta erraz landuko dira, gure etxeetan soberan ditugun elikagaietatik abiatuta eta sukaldean aritzeko erabiliko ditugun osagaietatik zati bakar bat ere alferrik galdu gabe. Platerak egiterakoan, modu dinamikoan landuko dira honako gai hauek; (saio bakoitzean 3 kontzeptu landuko dira).


30

Gure inguruko denboraldi bakoitzeko elikagaiak eta gure dietan sartzearen garrantzia. (Sasoiko eta tokiko produktuen taula banatuko da)

Modu ekologikoan jateak osasunari eta ingurumenari dakarzkien onurak.

Erosketa jasangarria egiteko jarraibideak (inguruko ekoizleen zerrenda, azokak eta tokiko azokak)

Nola murriztu bilgarrien kontsumoa.

Produktu baten etiketa baten analisia (ekologikoa edo konbentzionala, produktu toxikoak, jatorria, etab.) Jakiak nola kontserbatu despentsan eta hozkailuan. (Elikagai bakoitzerako ontzi egokienak aukeratu eta hozkailuan jarri). Amaitzeko, prestatutako platerak dastatuko ditugu. ORDU KOPURUA: 12 ordu EGUNAK: AZAROAREN 18, 20, 25 eta 27a

Hondakinik onena sortzen ez dena da! PAPERA ETA KARTOIA BIRZIKLATZEKO KANPAINA Aurreko atalean deskribatuta IKASTETXEETARAKO KANPAINA: STOP PLASTIKOEI 4.000 triptiko banatu ziren Uribe Kostako ikasle guztientzat, txikitatik etxean sailkatzea eta ondoren birziklatzea irakasteko. Gainera, familiengana iristeko eta kide guztiak zeregin horretan inplikatzeko modu zuzena da. Eskola Agenda 21ean parte hartzen duten ikastetxe guztiek check list motako inkesta bat egin zuten, etxean eta ikastetxean birziklatzean dauden gabeziak identifikatu eta konponbideak bilatzeko.

A. Stop plastikoak: EA21eko gaia Aurten EA21en parte hartu duten ikastetxeek “STOP plastikoa” gaia aukeratu dute, eta, gai hori oinarritzat hartuta, hainbat jardunaldi eta jarduera antolatu ziren ikasturte osoan zehar. Hala ere, hondakinak prebenitzeko astea aprobetxatu genuen jardun espezifikoak


31

egiteko (adibidez, birziklapen-ohiturei buruzko inkestak edo hondakinik gabeko hamaiketakoei buruzko inkestak).

B. Hamaiketako zero zabor Prebentzio-astean sustatu zen ikasleek eskolara ekartzea hondakinik sortuko ez zuen hamaiketakoa. Baldintza hori bete zuten ikasleak "zero waste" produktuen zozketa batean sartu ziren.

Hondakinik onena sortzen ez dena da!

AZAROAREN 21EAN, KORPORAZIO BERRIARI PRESTAKUNTZA EMATEA Mankomunitateko korporazio berria 2019/11/21ean eratu zela aprobetxatuz, hondakinen arloko jardunaldi bat antolatu zen URDULIZko Kultur Etxean, 11:00etan, bai alkateentzat, bai iraunkortasun batzorde berriko kideentzat. Egitaraua

11:00 Hiri-hondakinen kudeaketa: sarrera 11:20 Mankomunitateko udalerrietan ezarritako bilketa-moduak 11:40 Zenbateko hiri-hondakinak sortu eta nola kudeatzen diren udalerrietan 12:10 Emandako zerbitzuak zer betetzen duen 12:30 %70etik gorako gaikako bilketa duten udalen arrakasta-ereduen adibideak 12:50 Azterlan baten aurkezpena: “Birziklapenerako hobekuntzak: ezarri beharreko jardunen

proposamenak”, Mankomunitateak egina, 2019ko ekainean. 13:40 Ondorioak: kontuan hartu beharreko hainbat gogoeta 14:00 Erreguak eta galderak


32

KONTSUMO IRAUNKORRA ETA BIZIMODU ARDURATSUAK: 2. ESKUKO MERKATUA

"AUKeraON" bigarren eskuko merkatua Ekoguneak abian jarri eta antolatutako ekimena da, Uribe Kostako bizilagunei zuzendua, eta postu bat izateko aukera eskaintzen zaie saldu, oparitu edo trukatu ahal izateko, hau da, etxean dituzten objektuei balioa emateko, objektu horiek erabiltzeari utzi baitiote eta desegin egin nahi baitituzte, zaborretara bota gabe. On-line plataformaren antzera, herritarrak hondakintzat jotzen diren objektu askoren berrerabilpenari, balioari eta erabilgarritasunari buruz kontzientziatzeko ekimena da, produktuari bigarren aukera bat emanez eta edukiontzira botatzea saihestuz. 2019an, azoka ekainaren 8an egin zen, Urdulizko Antsonekoa Plazan. Hogeita hamazortzi (38) postuk osatu zuten merkatua, eta jendearentzako ordutegia goizeko hamaiketatik arratsaldeko hirurak bitartekoa izan zen. Merkatu horren bidez, honakoa lortu nahi da: berrerabilpena sustatzea da eta zaborretara ez botatzea beste batzuek erabiltzeko moduko produktuak.


33

AURRERA ARAITZ

Araitzentzako plastikozko tapoiak bildu ziren merkatuan, gure laguntza behar duen eta garun paralisia duen 3 urteko urduliztar honi lagundu guran. Horrez gain, postu bat jarri zuten bere amak eskuz egindako objektuekin eta Luna Magak eta beste marka batzuetako diseinatzaileek emandako arropa eta osagarriekin; salgai jarri zituzten ARAITZentzako dirua biltzeko.


34

BIRZIKLAPENA

"EGOERAREN DIAGNOSTIKOA ETA IBILBIDE-ORRIAREN PROIEKZIOA, GAIKAKO BILKETAREN INDIZEAK HANDITZEA LORTZEKO” "Egoeraren diagnostikoa eta bide orriaren proposamena, gaikako bilketaren indizeak handitzea lortzeko" izeneko agiria prestatu da. UKZMko gaikako bilketaren zifra (gutxi gorabehera,% 20koa) indarreko legeriak eskatzen dituen adierazleetatik oso urrun dago; horregatik, egungo egoeraren diagnostikoa egiteko eta gaikako bilketaren indizeak lortzeko ibilbide-orria proposatzeko beharra ikusten da (2020rako% 50eko legediak ezarritako helburua). Azken urteetan Uribe Kostako Zerbitzu Mankomunitateak garapen iraunkorrarekin eta ingurumenaren babesarekin lotutako hainbat zerbitzu diseinatu ditu. Gaur egun, mankomunitatea osatzen duten udalerriek hari delegatu dizkiote sortzen diren hondakin potentzial birziklagarri gehienen bilketa eta garraioa. Puntu horri dagokionez, Uribe Kostako Mankomunitatea 7 udalerrik osatzen dute, eta azken urteotan ahalegin teknikoak, giza ahaleginak, materialak eta ekonomikoak egin badira ere, Mankomunitatearen gaikako bilketaren zifra ez dator bat indarreko legediak eta plangintzek eskatzen dituzten postulatuekin. Txosten honen bidez, egungo egoeraren diagnostiko orokorra egin nahi da, eta aurrera egiteko abiapuntu bat ezarri da, gaikako bilketaren indizeak hobetzeko, hainbat jarduketa ezarriz.

Bestalde, aztertu beharreko hondakinak dira Mankomunitatearen esku utzitako kudeaketa-eskumena


35

dutenak. Hauexek dira: ontzi arinak, beira, paper-kartoia, berrerabilgarriak, olioa eta pila/fluoreszenteak. Hala ere, aipatzekoa da

azterlanaren atalen batean gaikako bilketaren indize orokorra zeharka betetzeagatik udalerriek zuzenean kudeatutako hondakinen frakzioen

azterketa jaso dela. Hauexek dira: errefusa, elikagaien hondarrak eta tamaina handiko hondakinak.

Berrogeita hamaika (51) jardunek osatzen dute plana, eta lehentasunen arabera aplikatuko dira datozen urteetan.


36

FRAKZIO BIRZIKLAGARRIEN ESTATISTIKAK

ERREFUSA eta frakzio ORGANIKOA (5. edukiontzia) udalek eurek kudeatzen dituzte.

Mankomunitateko Ekogune Sailak kudeatzen ditu hondakin birziklagarrien frakzioak.

- OLIOA

- BEIRA

- ONTZIAK

- PILAK

- PAPERA/KARTOIA

- BERRERABILPENA

- CD eta DVDak

- FLUORESZENTZEAK/ARGIAK

- IDAZTEKO MATERIALAREN

BIRZIKLAPENA


37

OLIOA 2019 ACEITE BARRIKA BERANGO GORLIZ LEMOIZ PLENTZIA SOPELA URDULIZ GUZTIRA

URTARRILA - ENERO 0,00 550,00 0,00 0,00 0,00 0,00 294,00 844,00

OTSAILA - FEBRERO 0,00 0,00 0,00 0,00 437,00 1.201,00 459,00 2.097,00

MARTXOA - MARZO 223,00 0,00 782,00 730,00 220,00 0,00 0,00 1.955,00

APIRILA - ABRIL 141,00 1.021,00 379,00 0,00 0,00 183,00 0,00 1.724,00

MAIATZA - MAYO 0,00 0,00 90,00 0,00 35,00 998,50 269,00 1.392,50

EKAINA - JUNIO 189,00 89,00 670,00 0,00 749,00 355,00 425,00 2.477,00

GUZTIRA (kg) TOTALES (kg.)

553,00 1.660,00 1.921,00 730,00 1.441,00 2.737,50 1.447,00 10.489,50

TOTALES 2018 1.519,50 4.278 3.296 1.523 1.753,50 6.684 2.207 21.260

TOTALES 2017 1.418 4.050 3.184 1.413 3.378 5.321 3.169 21.932

TOTALES 2016 1.341 4.594 3.764 1.049 2.838 6.750 3.184 23.518

TOTALES 2015 1.029 4.478 2.547 744 2.066 4.834 1.984 17.681

TOTALES 2014 2.580 5.051 2.041 633 2.268 5.941 3.541 22.055

TOTALES 2013 2.288 5.116 1.760 1.056 1.957 5.730 3.678 21.585

TOTALES 2012 2.374 5.298 2.340 1.415 3.134 7.499 4.784 26.844

TOTALES 2011 3.257 5.072 4.471 2.874 4.451 7.144 2.852 30.121


38

0,00

1.000,00

2.000,00

3.000,00

4.000,00

5.000,00

6.000,00

7.000,00

8.000,00

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

BARRIKA

BERANGO

GORLIZ

LEMOIZ

PLENTZIA

SOPELA

URDULIZ


39

BEIRA 2019 VIDRIO BARRIKA BERANGO GORLIZ LEMOIZ PLENTZIA SOPELA URDULIZ GUZTIRA

URTARRILA - ENERO 4.771,00 18.690,00 12.183,00 6.567,00 4.972,00 27.366,00 11.728,00 86.277,00

OTSAILA - FEBRERO 4.268,00 23.420,00 9.125,00 5.249,00 5.628,00 24.894,00 5.347,00 77.931,00

MARTXOA - MARZO 2.912,00 11.903,00 12.493,00 0,00 10.599,00 16.027,00 6.434,00 60.368,00

APIRILA - ABRIL 7.643,00 8.711,00 11.365,00 5.965,00 7.093,00 15.058,00 9.444,00 65.279,00

MAIATZA - MAYO 6.003,00 14.189,00 13.694,00 6.331,00 9.780,00 29.795,00 12.434,00 92.226,00

EKAINA - JUNIO 5.359,00 13.547,00 12.758,00 2.075,00 7.227,00 19.749,00 8.941,00 69.656,00

UZTAILA - JULIO 10.697,00 12.520,00 25.964,00 6.088,00 15.522,00 19.793,00 8.844,00 99.428,00

ABUZTUA - AGOSTO 6.714,00 21.504,00 25.857,00 15.999,00 22.238,00 23.313,00 7.643,00 123.268,00

IRAILA - SEPTIEMBRE 5.883,00 11.984,00 23.981,00 5.123,00 13.125,00 17.922,00 9.848,00 87.866,00

URRIA - OCTUBRE 12.290,00 11.135,00 19.540,00 0,00 10.879,00 38.137,00 9.230,00 101.211,00

AZAROA - NOVIEMBRE 3.406,00 11.447,00 14.345,00 6.936,00 8.234,00 27.219,00 15.120,00 86.707,00

ABENDUA - DICIEMBRE 3.159,00 12.796,00 10.060,00 3.886,00 7.082,00 24.752,00 10.860,00 72.595,00

GUZTIRA (kg) TOTALES (kg.) 73.105,00 171.846,00 191.365,00 64.219,00 122.379,00 284.025,00 115.873,00 1.022.812,00

TOTALES 2018 70.126,00 149.142,00 180.906,00 52.982,00 104.492,00 268.541,00 110.808,00 936.997,00

TOTALES 2017 68.056,27 151.603,35 168.953,70 53.438,24 110.793,12 268.404,01 111.220,51 932.469,20

TOTALES 2016 52.944,00 161.734,00 177.853,00 51.717,00 112.365,00 271.830,00 99.701,00 928.144,00

TOTALES 2015 61.678,00 144.560,00 177.143,00 43.544,00 117.166,00 229.182,00 81.490,00 854.763,00

TOTALES 2014 54.810,00 143.900,00 196.060,00 51.150,00 96.250,00 215.550,00 103.570,00 861.290,00

TOTALES 2013 55.920,00 146.670,00 164.630,00 42.430,00 91.480,00 228.710,00 93.835,00 823.675,00

TOTALES 2012 59.290,00 149.160,00 185.856,00 41.050,00 118.130,00 248.340,00 90.870,00 892.696,00

TOTALES 2011 87.595,00 202.579,00 177.231,00 60.313,00 144.393,00 248.404,00 100.910,00 1.021.425,00


40

0,00

50.000,00

100.000,00

150.000,00

200.000,00

250.000,00

300.000,00

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

BARRIKA

BERANGO

GORLIZ

LEMOIZ

PLENTZIA

SOPELA

URDULIZ


41

ONTZIAK 2019 ENVASES BARRIKA BERANGO GORLIZ LEMOIZ PLENTZIA SOPELA URDULIZ GUZTIRA

URTARRILA - ENERO 2.432,53 8.227,28 11.959,72 1.843,17 5.454,38 23.531,12 5.392,16 58.840,36

OTSAILA - FEBRERO 2.303,83 7.907,21 8.754,81 1.727,17 3.999,96 18.471,21 5.706,69 48.870,88

MARTXOA - MARZO 3.266,77 8.663,16 8.727,77 3.387,92 4.193,95 18.239,44 4.701,45 51.180,46

APIRILA - ABRIL 2.834,74 6.740,60 9.108,10 2.910,29 4.360,83 15.964,89 4.835,28 46.754,73

MAIATZA - MAYO 3.373,60 10.257,18 11.147,66 2.998,67 5.278,51 25.262,43 5.269,38 63.587,43

EKAINA - JUNIO 2.899,01 9.561,19 9.946,18 2.234,22 4.960,19 20.581,20 6.051,94 56.233,93

UZTAILA - JULIO 2.844,80 9.116,93 13.684,74 2.125,70 7.696,50 23.308,50 10.288,33 69.065,50

ABUZTUA - AGOSTO 3.322,33 9.541,19 17.371,17 2.923,92 8.973,71 18.602,81 6.766,59 67.501,72


URRIA - OCTUBRE 2.581,00 8.411,00 12.001,00 1.967,00 6.616,00 24.362,00 7.276,00 63.214,00




34.234,61 107.675,74 133.605,15 29.217,06 66.937,03 260.604,60 78.713,82 710.988,01

TOTALES 2018 31.192 96.393 130.805 24.601 61.701 222.746 66.421 633.858

TOTALES 2017 26.766 90.361 124.433 22.164 57.904 210.428 58.965 591.021

TOTALES 2016 26.440 90.567 118.228 22.988 53.903 197.557 54.021 563.704

TOTALES 2015 24.805 87.553 113.974 22.197 52.909 187.624 51.341 540.403

TOTALES 2014 21.835 84.339 108.448 22.185 54.186 188.831 48.867 528.691

TOTALES 2013 21.131 84.809 106.919 21.035 53.053 197.123 47.252 531.322

TOTALES 2012 21.322 82.551 105.276 22.360 53.967 183.769 45.090 514.335

TOTALES 2011 20.337 83.913 99.573 21.101 56.964 177.688 47.177 506.753


42

0,00

50.000,00

100.000,00

150.000,00

200.000,00

250.000,00

300.000,00

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

BARRIKA

BERANGO

GORLIZ

LEMOIZ

PLENTZIA

SOPELA

URDULIZ


43

PILAK 2019 PILAS BARRIKA BERANGO GORLIZ LEMOIZ PLENTZIA SOPELA URDULIZ GUZTIRA

URTARRILA - ENERO 10,32 19,00 33,32 13,02 38,09 48,99 25,72 188,46

OTSAILA - FEBRERO 11,47 22,51 21,92 11,66 28,94 61,19 35,76 193,45

MARTXOA - MARZO 19,15 32,80 58,24 16,98 52,17 75,74 36,73 291,81

APIRILA - ABRIL 17,67 17,05 42,92 14,20 36,43 49,42 25,90 203,59

MAIATZA - MAYO 10,94 18,93 21,21 11,12 24,73 49,14 25,87 161,94

EKAINA - JUNIO 9,29 19,93 28,05 10,54 28,44 42,00 22,00 160,25

UZTAILA - JULIO 23,81 25,21 71,63 21,83 59,77 55,29 29,87 287,41

ABUZTUA - AGOSTO 9,20 11,78 27,49 10,56 28,83 48,93 32,09 168,88

IRAILA - SEPTIEMBRE 14,91 37,77 63,43 23,19 54,72 113,61 52,12 359,75

URRIA - OCTUBRE 11,21 21,78 41,95 15,06 30,59 58,73 26,45 205,77

AZAROA - NOVIEMBRE 8,40 17,84 94,58 9,72 25,87 42,76 25,56 224,73

ABENDUA - DICIEMBRE 11,55 26,43 27,57 11,68 25,93 78,53 40,42 222,11

GUZTIRA (kg)TOTALES (kg.) 157,92 271,03 532,31 169,56 434,51 724,33 378,49 2668,15

TOTALES 2018 145,94 270,21 454,17 166,42 383,54 693,69 330,45 2444,42

TOTALES 2017 163,46 272,72 455,64 176,69 443,01 663,19 285,33 2.460,04

TOTALES 2016 129,95 272,16 302,49 134,16 351,52 666,12 264,76 2.120,96

TOTALES 2015 153,58 356,61 332,72 178,39 506,12 791,89 364,28 2.683,59

TOTALES 2014 88,95 225,68 202,97 76,76 234,71 468,85 158,8 1.456,72

TOTALES 2013 143,63 289,05 356,27 182,98 471,4 795,06 361,44 2.599,83

TOTALES 2012 129,92 224,19 290,79 147,08 350,66 515,93 250,03 1.908,60

TOTALES 2011 120,92 266,23 275,45 123,03 332,25 663,43 307,98 2.089,29


44

0

100

200

300

400

500

600

700

800

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

BARRIKA

BERANGO

GORLIZ

LEMOIZ

PLENTZIA

SOPELA

URDULIZ


45

PAPER 2019 PAPEL BARRIKA BERANGO GORLIZ LEMOIZ PLENTZIA SOPELA URDULIZ GUZTIRA

URTARRILA - ENERO 5.141,16 23.061,77 19.092,47 4.106,40 14.401,78 45.591,48 14.724,94 126.120,00

OTSAILA - FEBRERO 3.689,96 16.552,11 13.703,22 2.947,28 10.336,57 32.722,33 10.568,52 90.520,00

MARTXOA - MARZO 3.826,11 17.162,85 14.208,84 3.056,03 10.717,97 33.929,72 10.958,47 93.860,00

APIRILA - ABRIL 4.199,51 18.837,81 15.595,52 3.354,28 11.763,96 37.241,00 12.027,93 103.020,00

MAIATZA - MAYO 4.888,42 21.928,07 18.153,90 3.904,53 13.693,79 43.350,22 14.001,06 119.920,00

EKAINA - JUNIO 4.273,70 19.170,60 15.871,03 3.413,53 11.971,79 37.898,91 12.240,42 104.840,00

UZTAILA - JULIO 4.860,70 21.803,73 18.050,96 3.882,39 13.616,14 43.104,41 13.921,67 119.240,00

ABUZTUA - AGOSTO 4.216,63 18.914,61 15.659,10 3.367,95 11.811,92 37.392,82 12.076,97 103.440,00


URRIA - OCTUBRE 5.467,27 24.524,62 20.303,54 4.366,88 15.315,31 48.483,42 15.658,96 134.120,00




53.279,00 238.994,37 197.859,60 42.555,54 149.248,86 472.474,80 152.597,82 1.307.010,00

TOTALES 2018 55.132,06 246.836,51 201.102,76 43.916,98 155.508,75 479.243,66 152.399,27 1.334.140,00

TOTALES 2017 50.062,25 215.570,45 190.114,74 42.351,40 140.871,09 415.068,26 123.749,81 1.177.788,00

TOTALES 2016 42.554,53 154.250,94 189.218,16 39.449,39 139.394,40 364.216,25 101.121,33 1.030.205,00

TOTALES 2015 54.846,20 135.406,47 227.433,81 50.089,42 145.368,56 335.553,21 113.571,96 1.062.269,63

TOTALES 2014 63.914,44 121.550,81 226.218,39 55.269,88 151.379,53 291.930,55 124.132,82 1.034.396,42

TOTALES 2013 58.618,13 138.128,16 256.510,23 48.634,15 160.017,56 343.645,18 109.186,10 1.114.739,51

TOTALES 2012 50.642,09 164.721,18 245.385,25 49.870,99 142.841,37 340.521,59 94.718,41 1.088.700,88

TOTALES 2011 58.597,78 168.320,07 276.313,04 60.993,16 166.081,80 377.337,00 104.124,50 1.211.767,35


46

0,00

50.000,00

100.000,00

150.000,00

200.000,00

250.000,00

300.000,00

350.000,00

400.000,00

450.000,00

500.000,00

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

BARRIKA

BERANGO

GORLIZ

LEMOIZ

PLENTZIA

SOPELA

URDULIZ


47

BERRERABILPENA 2019 REUTILIZACIÓN BARRIKA BERANGO GORLIZ LEMOIZ PLENTZIA SOPELA URDULIZ GUZTIRA

URTARRILA - ENERO 1.209,81 3.133,20 2.478,65 1.000,29 1.466,60 3.715,09 2.316,39 15.320,03

OTSAILA - FEBRERO 999,38 2.367,63 2.284,75 726,48 1.485,87 3.502,32 2.001,79 13.368,22

MARTXOA - MARZO 1.075,43 2.351,00 2.327,99 618,48 1.370,91 3.483,62 1.990,98 13.218,41

APIRILA - ABRIL 939,12 2.624,38 2.220,87 743,86 1.251,04 4.264,39 2.059,10 14.102,76

MAIATZA - MAYO 1.139,59 2.860,84 2.300,43 573,22 1.643,23 4.888,08 2.170,37 15.575,76

EKAINA - JUNIO 1.478,13 3.897,14 2.703,10 1.262,67 2.011,82 5.496,11 2.735,21 19.584,18

UZTAILA - JULIO 1.528,80 3.647,92 3.744,74 1.423,36 2.653,64 5.875,97 3.084,31 21.958,74

ABUZTUA - AGOSTO 1.213,96 2.576,37 2.588,20 933,41 2.039,95 4.466,46 2.079,83 15.898,18


URRIA - OCTUBRE 1.511,48 3.938,04 3.750,76 1.326,54 2.220,07 6.117,98 2.780,69 21.645,56

AZAROA - NOVIEMBRE 1.366,28 3.294,86 2.906,53 738,34 2.060,38 5.506,81 2.586,62 18.459,82


GUZTIRA (kg) TOTALES (kg.) 14.845,81 36.672,17 33.236,32 11.701,89 22.047,92 56.632,39 28.473,12 203.609,62

TOTALES 2018 15.284,17 29.878,69 36.622,62 13.116,45 23.064,93 55.229,28 30.515,12 203.711,26

TOTALES 2017 14.314,44 29.264,18 31.771,98 10.950,53 20.085,24 54.213,55 27.061,71 187.661,63

TOTALES 2016 14.860,84 29.626,72 34.682,24 11.426,22 18.860,17 53.216,17 25.865,55 188.537,91

TOTALES 2015 14.395,53 22.400,68 32.315,55 11.675,61 17.778,18 47.667,67 23.810,20 170.043,42

TOTALES 2014 14.760,12 21.519,71 35.824,23 12.642,89 19.018,61 49.871,39 25.467,40 179.104,35

TOTALES 2013 16.031,92 20.848,92 33.535,65 13.556,00 18.895,54 48.707,12 27.685,61 179.260,76

TOTALES 2012 14.716,19 17.827,23 20.339,30 13.765,22 17.249,05 38.329,97 21.415,70 143.642,66

TOTALES 2011 16.760,21 18.031,62 17.948,61 16.385,80 16.819,75 28.321,32 17.554,10 131.821,41


48

0,00

10.000,00

20.000,00

30.000,00

40.000,00

50.000,00

60.000,00

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

BARRIKA

BERANGO

GORLIZ

LEMOIZ

PLENTZIA

SOPELA

URDULIZ


49

TOKI AGENDA 21EKO PROZESUAK EGIN DAITEZEN SUSTATZEA

Eskualdeko Ekintza Plana Uribe Kosta Zerbitzu Mankomunitateak gauzatutako tresna da, hain zuzen ere balio duena Uribe Kosta eskualdeko udalerrien iraunkortasunerako udal-estrategia eskualdeko estrategiarekin osatzeko. Eskualdeko eremu batetik eskualdeko udalerriek partekatutako erronkei erantzuna ematea du helburu, abian jarritako eta koordinatutako ekintza batzuen bidez. Plana 8 urteko indarraldiarekin formulatu da. Epe horren bidez, epe labur, ertain eta luzerako ekintzak garatzeko eta gauzatzeko benetako epeetara egokitutako plangintza-tresna izan dadin lortu nahi da.

Tokiko Ekintza Plana 21en helburuak honako hauek dira:

- Eskualdeko udalerriek tokiko jasangarritasunaren alde lan egiten jarraitzeko hartutako konpromisoei erantzuna ematea, udalaz gaindiko ikuspegi batetik, bai eta udal gisa ere.

- Herritarrak erabakiak hartzeko prozesuetan parte hartzea eta kultura parte-hartzailea areagotzea. - Plangintza-tresna bat eratzea, eskualde-eremu batean garatu beharreko etorkizuneko ekintzak modu ordenatuan programatzeko. - Diseinatu ondoren, kudeaketa- eta ebaluazio-tresna bat eratzea, eta urteko aurrekontuak egitearekin lotzea. - Udalaz gaindiko finantzaketa-iturriak erakartzen laguntzea.

departamento de sostenibilidad...apirila - abril 1 0 0 0 95 0 157 96 1.949 162.415 185,50 16.170,5...

Documents