definisi dan konsep sekolah selamat

PPP 6264 DASAR DAN PRAKTIS DALAM PENDIDIKAN 2012

1.0 PENGENALAN

Sejak kebelakangan ini media massa sering membuat liputan tentang keadaan

keselamatan di sekolah malahan Kementerian Pelajaran pada bulan September 2004

memaklumkan untuk menutup lebih 60 sekolah rendah dan menengah yang dikatakan

tidak selamat kerana pelbagai masalah seperti dinding dan tiang retak, sistem pendawaian

lama, kebocoran di bahagian bumbung dan siling serta masalah anai- anai.

Keselamatan sekolah adalah satu isu penting dalam pengurusan sekolah kerana ia boleh

mencegah kemalangan di kawasan sekolah, mencegah kebakaran, menghindari jenayah

dan gangguan, mengawal salah laku pelajar, dan mengurangkan liabiliti sekolah terhadap

tindakan saman dan tuntutan ganti rugi yang mungkin berlaku.

Isu keselamatan sekolah lebih ketara untuk diberi perhatian serius bagi sekolah-sekolah

yang sudah lama dibina dan usang, atau yang berhampiran lebuhraya, atau yang

mempunyai blok-blok bangunan yang tinggi, atau yang mempunyai banyak kereta dan

motosikal di kawasan sekolah. Selain itu, keselamatan sekolah wajar sekali menjadi

pertimbangan utama bagi sekolah-sekolah yang mempunyai insiden kemalangan dan

jenayah yang ketara, atau bagi sekolah-sekolah di pedalaman yang terletak jauh daripada

bantuan polis, bomba, dan hospital. Tambahan lagi, isu keselamatan sekolah menjadi

persoalan kritikal dalam aspek penyelenggaraan bangunan dan prasarana sekolah. Oleh

yang demikian, dasar sekolah selamat ialah satu dasar yang wajar diberi perhatian dan

dilaksanakan oleh pihak pengurusan sekolah dengan lebih teliti dan bersungguh-sungguh

di Malaysia.

Dari sejak tahun 1976 hingga 2000, Kementerian Pelajaran Malaysia telah mengeluarkan

beberapa Pekeliling Ikhtisas mengenai keperluan pihak pengurusan sekolah bagi

memastikan keselamatan pelajar semasa berada dalam kawasan sekolah, khasnya

mengenai makmal sekolah, bangunan sekolah, acara sukan, dan padang permainan.

Menurut pengerusi Niosh, Tan Sri Lee Lam Thye konsep ``sekolah selamat'' tidak

seharusnya terbatas kepada masalah disiplin, jenayah, ancaman kepada pelajar, membuli

dan sikap gengster semata-mata, tetapi juga perlu meliputi aspek keselamatan bangunan,

1


peralatan dan kemudahan sekolah. Sekolah- sekolah perlu sedar tentang kewujudan dan

kepentingan Akta Keselamatan Pekerjaan dan Kesihatan 1994 serta aplikasinya kepada

institusi pendidikan bagi kepentingan aspek keselamatan dan kesihatan. Menurut beliau

walaupun keutamaan akta tersebut untuk melindungi pekerja, tetapi ia termasuk juga

peruntukan mencukupi bagi melindungi ``perkara-perkara lain'' yang terjejas. Lee berkata

selaras dengan akta itu, pihak pengurusan sekolah dan Jabatan Pelajaran yang mewakili

majikan, mempunyai tanggungjawab am bagi memastikan keselamatan dan kebajikan

guru dan kakitangan sokongan serta melindungi pelajar dan pelawat.

Perubahan iklim pendidikan telah mewujudkan keperluan mengenal pasti kaedah,

strategi, dan model program yang mampu mempertingkatkan keselamatan dan

kecemerlangan murid serta guru. Pihak sekolah, persatuan ibu bapa dan komuniti

setempat seharusnya bertanggungjawab untuk sama-sama mewujudkan dan

melaksanakan “Polisi Sekolah Selamat”.

1.1 Definisi dan Konsep Sekolah Selamat

Konsep dan pelaksanaan sekolah selamat ialah mewujudkan persekitaran sekolah yang

aman, tenteram dan menyakinkan sesuai dengan tuntutan suasana pengajaran dan

pembelajaran yang kondusif dalam memenuhi aspirasi, inspirasi dan potensi terkini dan

masa hadapan. Ini adalah kerana sekolah merupakan tempat di mana para pelajar

berkumpul untuk belajar, bersosial serta berdepan dengan pelbagai masalah yang mereka

bawa ke sekolah daripada masyarakat dan keluarga mereka sendiri.

Ronald D. Stephens (1996) mendefinisikan sekolah selamat ialah tempat pelajar-pelajar

dapat belajar dan guru dapat mengajar dalam suasana yang selesa dan bebas dari

persekitaran yang menakutkan. Ia juga merupakan tempat di mana iklim pembelajaran

dapat menggalakkan penerimaan semangat dan perlindungan bagi setiap kanak- kanak.

School Guide for State of California dalam artikelnya "The Safe School Challenge"

mentakrifkan sekolah yang selamat sebagai tempat yang aman di mana pelajar-pelajar dan

guru bebas untuk belajar dan mengajar tanpa sebarang ancaman fizikal dan psikologikal.

2


Ciri-cirinya ialah menghormati dan prihatin kepada semua individu termasuk mereka yang

berlainan latar belakang kaum dan budaya, tiada persekitaran keganasan, jangkaan tingkah

laku yang jelas, dasar mengenai disiplin yang konsisten dan adil, komitmen pelajar

terhadap sekolah, sokongan dan pengukuhan untuk tingkah laku yang positif dan semangat

bermasyarakat di sekolah, mempunyai prosedur keselamatan yang pro aktif, dan mampu

membangunkan pelan tindakan kecemasan, penyelenggaraan masa, kebersihan dan

keceriaan di sekolah dan bilik darjah.

Kunci sekolah yang selamat ialah wujudnya suasana yang mementingkan ramah mesra,

persekitaran yang sentiasa memberi sokongan, wujudnya satu garis panduan yang jelas

tentang tingkah laku yang bersesusian dan ia hendaklah adil serta berterusan. (Dick

Young : 1999).

Menurut The National Education Association of the United States (NEA) (1996) sekolah

yang selamat (safe school) ialah sekolah yang mempunyai iklim pembelajaran yang

selamat serta tingkah laku pelajar yang sihat. Ia juga mempunyai fokus akademik yang

kukuh, sentiasa menyokong pelajar mencapai standard yang tinggi, dapat mewujudkan

hubungan yang positif antara guru dan pelajar di samping dapat membawa penglibatan ibu

bapa dan masyarakat ke arah yang lebih bermakna.

Sekolah yang selamat juga adalah sekolah di mana guru, staf dan pelajar-pelajarnya

selamat daripada sebarang keganasan dari segi fizikal, mental dan psikologi. Keganasan

yang dimaksudkan ialah sebarang tingkahlaku bermasalah yang serius serta emosi yang

ditunjukkan oleh pelajar. Ini termasuklah tingkah laku agresif yang serius, serangan

berbentuk fizikal, membunuh diri, penggunaan dadah dan lain-lain tingkah laku personal

yang berbahaya. Jika kita mengharapkan sesebuah sekolah itu selamat, kita mestilah

merujuk kepada keselamatan dalam masyarakat dan keluarga. Ini adalah kerana sekolah

merupakan tempat di mana pelajar-pelajar berkumpul untuk belajar, bersosial serta

berdepan dengan pelbagai masalah yang mereka bawa ke sekolah daripada masyarakat dan

keluarga mereka sendiri.

3


Kementerian Pendidikan Malaysia dalam Surat Pekeliling Ikhtisas Bil. 6/2000 pula

menghuraikan sekolah yang selamat sebagai "sekolah sentiasa selamat dan bebas daripada

insiden-insiden yang tidak diingini seperti murid diugut, diculik, diperkosa, penglibatan

dalam dadah, perlakuan ala-gangster dan melibatkan diri dalam kegiatan gangster atau

"triad society". Sekolah belum cukup selamat sekiranya aspek peraturan dan undang-

undang tidak diambil kira. Salleh Buang (1996) menegaskan bahawa sesebuah institusi

yang di dalamnya terdapat ahli- ahli yang perlukan perlindungan, keselesaan dan

keselamatan, kawalan dari aspek perundangan tidak harus diabaikan.

National Association of School Psychologists (1991) di Amerika Syarikat menyatakan

bahawa sesebuah sekolah yang selamat bukan sahaja mempunyai langkah-langkah

pencegahan yang proaktif, tetapi mempunyai persekitaran fizikal yang selamat, pasukan

krisis, rancangan intervensi, penyeliaan keselamatan, dan rangkaian komunikasi yang baik.

Kesimpulannya, sekolah yang selamat ialah sekolah yang sentiasa berusaha memastikan

warganya terhindar daripada segala bahaya dan ancaman yang bersifat fizikal, mental,

emosi dan psikologikal yang boleh menggugat keberkesanan proses pendidikan di sekolah.

Aspek keselamatan ini pula meliputi struktur fizikal, trafik, makanan, bangunan, padang,

kesihatan, disiplin dan tingkah laku.

4


1.2 Prinsip-Prinsip Sekolah Selamat

Menurut Quin Mary Magee et al. (1998) terdapat lapan prinsip bagi sekolah yang

mempunyai persekitaran selamat dan pembelajaran yang efektif. Prinsip-prinsip

tersebut ialah:

Sekolah selamat merupakan urusan semua warga sekolah

Para pentadbir, staf dan pelajar harus memahami peraturan dan akibatnya. Justeru,

langkah pertama ke arah persekitaran yang selamat, bebas daripada dadah dan

pembelajaran yang berkesan komitmen menyeluruh dalam sekolah terhadap tingkah

laku yang baik dan mematuhi peraturan amatlah diperlukan.

Sekolah selamat adalah sebuah keluarga

Para pendidik dan para pelajar merupakan ahli sebuah keluarga. Disiplin dan

sokongan terhadap tingkah laku positif dan aktiviti perlulah melibatkan semua

kakitangan dan pelajar.

Sekolah selamat merupakan sekolah yang perihatin terhadap nilai dan

menghormati semua pelajar

Sekolah selamat mewujudkan dan menyokong usaha untuk sentiasa prihatin dan

mengenalpasti kepelbagaian keperluan semua pelajar.

Sekolah selamat menetapkan piawaian akademik yang tinggi

Pelajar yang belajar dengan baik akan berkelakuan baik. Kebanyakan masalah tingkah

laku pelajar sebahagiannya berpunca daripada kekecewaan akibat gagal dalam

pembelajarannya. Oleh itu jangkaan dan piawai akademik yang tinggi amat perlu dan

sekolah juga perlu dan bersedia membantu pelajar mencapai piawaian tersebut.

Sekolah selamat menetapkan piawai tingkah laku yang tinggi

Sekolah bukan sahaja menetapkan piawai tingkah laku yang tinggi tetapi juga

sentiasabersedia membantu pelajar mencapai piawaian tersebut. Guru-guru yang

terlatih memainkan peranan dengan bantuan dan sokongan pentadbir akan

5


menghasilkan persekitaran yang positif lalu mewujudkan tingkah laku yang

bersesuaian dan membina.

Sekolah selamat adalah mengamalkan pengurusan strategik

Pihak pengurusan sekolah sentiasa membuat penilaian terhadap keperluan-

keperluan,menyedia dan melaksanakan kajian berdasarkan strategi dan

menyelaraskanperkhidmatan bagi mengenal pasti keperluan semua pelajar.

Sekolah selamat menggabungkan tiga pendekatan pencegahan

Pihak sekolah menjalankan usaha-usaha pencegahan secara menyeluruh kepada

semua pelajar, program pencegahan awal kepada pelajar-pelajar yang dikenalpasti

mempunyai risiko masalah tingkah laku dan pencegahan secara individu terhadap

pelajar yang mengalami masalah tingkah laku yang serius.

1.3 Objektif Sekolah Selamat

a) Mewujudkan persekitaran sekolah yang sihat, selamat dan menyeronokkan.

b) Memastikan hak setiap individu warga sekolah dipertahan dan dijaga.

c) Meningkatkan kualiti pengajaran dan pembelajaran.

d) Menyediakan panduan bagi setiap tindakan yang perlu diambil.

e) Mewujudkan persekitaran untuk mental dan emosi yang sihat.

f) Meningkatkan tahap penumpuan kepada pelajaran dan kerja di kalangan warga

sekolah.

g) Menimbulkan rasa lebih mudah dan rela untuk menyumbang secara positif kepada

sekolah.

h) Meningkatkan kefahaman dan penghayatan terhadap keselamatan dalam perancangan

dan perlaksanaan aktiviti-aktiviti sekolah.

i) Meningkatkan kefahaman mengenai tatacara dalam menghadapi sebarang isu

keselamatan, kecemasan, kemalangan dan malapetaka.

6


1.4 Pelaksanaan Sekolah Selamat

1.4.1 Pelaksanaan Dasar Sekolah Selamat di dalam Negara

Dari sejak tahun 1976 hingga 2000, Kementerian Pelajaran Malaysia telah

mengeluarkan beberapa Pekeliling Ikhtisas mengenai keperluan pihak pengurusan

sekolah bagi memastikan keselamatan pelajar semasa berada dalam kawasan sekolah,

khasnya mengenai makmal sekolah, bangunan sekolah, acara sukan, dan padang

permainan.

Namun demikian, dasar sekolah selamat telah dipertingkatkan pelaksanaannya di

semua sekolah di Malaysia mulai tahun 2002 melalui pengedaran surat pekeliling

arahan dan manual sekolah selamat (Kementerian Pelajaran Malaysia, 2002). Dasar

ini menunjukkan keprihatinan kerajaan terhadap keselamatan staf and pelajar di

sekolah- sekolah daripada ancaman bahaya yang diwujudkan oleh faktor persekitaran,

prasarana, dan manusia.

Sejumlah 30 buah sekolah di seluruh Malaysia telah dipilih untuk menjadi sekolah

perintis bagi proses pelaksanaan dasar berkenaan. Antara perkara penting untuk

membina sekolah selamat ialah:

• Penyelenggaraan bangunan sekolah

• Memastikan kebersihan sekolah

• Persekitaran sekolah yang bebas daripada gangguan

• Dasar disiplin yang konsisten dan ditadbir dengan adil

• Budaya hormat

Bahagian Sekolah, Kementerian Pelajaran Malaysia (1990) melaporkan bahawa

masalah salah laku pelajar merupakan perkara yang berlaku di apa jua sekolah.

Sekitar 837,000 orang pelajar sekolah rendah dan menengah melakukan pelbagai

kesalahan disiplin, termasuk ponteng sekolah, ancam pelajar lain, menghisap rokok,

dan pengedaran bahan lucah. Salah laku sedemikian mencemar nama sekolah dan

mewujudkan persepsi negatif masyarakat terhadap taraf keselamatan sekolah yang

rendah.

7


Sesebuah sekolah yang selamat adalah suatu tempat di mana wujudnya hubungan

sosial yang rapat dalam kalangan kakitangan sekolah dengan masyarakat. Latar

belakang etnik, budaya dan agama pelajar mesti diakui dan dihormati supaya pelajar

tidak diejek dan dipinggirkan daripada aliran utama budaya sekolah. Pelajar dan

kakitangan sekolah berkongsi kepercayaan bahawa mereka adalah selamat sama ada

dari segi fizikal¸ sosial mahupun secara psikologi dan mereka sebenarnya mendapat

sokongan warga sekolah apabila tiba masa diperlukan.

Sekolah yang selamat mewujudkan suasana warganya yang penyayang dengan

mengutamakan nilai- nilai kemanusiaan yang menghargai dan menghormati harga

diri. Para pelajar merupakan tulang belakang dan berada pada barisan hadapan serta

merupakan golongan yang amat penting bagi generasi kepimpinan akan datang. Oleh

itu, mereka harus dididik dengan amalan sihat dan menghormati orang yang lebih tua

daripada mereka. Mereka juga dipupuk untuk bersikap bertimbang rasa dan sedia

menghulurkan pertolongan apabila diperlukan oleh masyarakat.

Bagi merealisasikan program Sekolah Selamat, beberapa cara perlu diaplikasikan di

sekolah untuk memastikan Polisi Sekolah Selamat dapat dilaksanakan dengan

berkesan.

Kepemimpinan yang berkesan

Pengetua sekolah sebagai pemimpin perlulah mengamalkan ketelusan, mudah

dihubungi,menggunakan piawai disiplin yang adil, pengharapan yang tinggi terhadap

tingkah laku para pelajar dan kakitangan, inovatif, mengadakan latihan dalam

perkhidmatan dan menyediakan ruang untuk kakitangan dan pelajar menyelesaikan

masalah.

Mewujudkan hubungan dengan keluarga dan masyarakat

Sekolah juga perlu mewujudkan hubungan yang baik, rapat dan telus dengan

masyarakat atau komuniti sekolah. Ini termasuklah ibu bapa pelajar, masyarakat

sekitar sekolah, polis, pertubuhan kerajaan dan bukan kerajaan. Apabila jalinan

pertalian ini semakin lemah, risiko keganasan akan semakin bertambah dan peluang

8


untuk membantu pelajar yang berisiko tinggi akan semakin menurun. Pihak sekolah

boleh mendapatkan kerjasama daripada pihak polis, RELA dan ibu bapa untuk

membuat rondaan di kawasan-kawasan yang difikirkan berisiko dari segi

keselamatan. Dari semasa ke semasa sekolah perlu memaklumkan kepada ibu bapa

atau penjaga mengenai perkembangan persekolahan.

Menekankan perhubungan yang positif antara pelajar dan staf

Hubungan yang baik antara guru dengan pelajar perlu dipupuk dan dijadikan sebagai

amalan untuk mewujudkan iklim sekolah yang selamat. Kajian-kajian mendapati

bahawa perhubungan pelajar dengan orang dewasa di sekolah yang bersedia

memberikan sokongan apabila diperlukan adalah satu daripada faktor kritikal dalam

pencegahan keganasan pelajar.

Membincangkan isu keselamatan secara terbuka

Penekanan tentang aspek keselamatan diri pelajar perlulah dididik melalui pengajaran,

peraturan, latihan, bimbingan dan amalan-amalan di sekolah. Pelbagai program boleh

dijalankan seperti ceramah, pameran, demonstrasi, dan lain-lain aktiviti,

mempamerkan poster dan peraturan mengenai keselamatan membantu memberi

kefahaman dan kesedaran pelajar mengenai keselamatan sekolah. Pengetua juga mesti

menggunakan apa sahaja ruang seperti perhimpunan mingguan, pemakluman oleh

guru kelas, dan warden asrama, mesyuarat staf, mesyuarat pengawas dan

seumpamanya sebagai saluran bagi memperingatkan semua warga sekolah tentang

pentingnya menjaga keselamatan dan kebajikan diri masing-masing.

Kawalan keluar masuk sekolah

Sekolah juga perlu mewujudkan suatu sistem kawalan dengan rekod yang kemas kini

mengenaipergerakan keluar masuk orang-orang awam ke dalam kawasan sekolah

termasuk yang diberikan kepada Ibu bapa dan penjaga untuk membawa murid keluar

ketika dalam persekolahan. Pengawal keselamatan yang bertugas 24 jam dan pondok

keselamatan perlu diwujudkan untuk memudahkan proses kawalan ini.

9


Menyediakan prasarana dan kawasan yang selamat

Tempat berkumpul yang selamat dan terkawal bagi pelajar-pelajar yang sampai awal

pagisebelum permulaan kelas dan pelajar-pelajar yang menunggu kenderaan untuk

pulang di sebelah petang selepas sesi persekolahan perlu di sediakan oleh pihak

sekolah. Pihak sekolah perlu membersihkan semak-samun kawasan, laluan dan jalan

yang digunakan seharian oleh para pelajar agar lebih terbuka dan selamat.Aspek

kawalan keselamatan sekolah haruslah menumpukan kepada kawalan dalaman dan

luaran sekolah. Kawalan terhadap bangunan melibatkan tindakan-tindakan mengawal

pergerakan pelajar di antara bangunan, melakukan penyeliaan berterusan, dan

menyediakan sistem kawalan terhadap khabar angin dalam kawasan.

Menyediakan sistem dan prosedur keselamatan pelajar dan sekolah

Pengetua perlu menjadikan peraturan mengenai keselamatan sebagai sebahagian

daripada Peraturan Sekolah yang perlu difahami dan dipatuhi oleh semua pihak

termasuk guru-guru, pekerja pekerja dan ibu bapa. Pelaksanaan mengenai peraturan

keselamatan di sekolah perlu dijalankan secara tegas dan berterusan. Ini meliputi

peraturan keselamatan dalam aktiviti sukan dan kokurikulum, peraturan di bangunan

sekolah seperti bilik darjah, bengkel dan makmal, disiplin murid, lawatan dan aktiviti

aktiviti yang melibatkan pelajar. Pihak polis boleh membantu mewujudkan sekolah

selamat dengan melakukan rondaan berjadual di kawasan sekolah dan memberikan

ceramah berkaitan hal-hal keselamatan kepada warga sekolah. Pihak komuniti pula

dapat memainkan peranan dengan menjadi sukarelawaan mengawasi tingkah laku

pelajar.

Untuk memastikan sekolah berada dalam keadaan lebih selamat, usaha-usaha secara

bersepadu perlu dilaksanakan bukan sahaja oleh pengetua sebagai pengurus sekolah

tetapi juga seluruh warga sekolah termasuk guru, pelajar, ibu bapa, dan PIBG, pihak

berkuasa Kementerian Pelajaran dan ahli komuniti termasuk pertubuhan kerajaan dan

bukan kerajaan. Strategi perancangan dan pelaksanaannya juga perlu dilakukan dalam

proses yang berterusan tidak kira elemen- elemen yang menggugat keselamatan

berkenaan sudah wujud atau belum di sekolah kita.

10


1.4.1.1 Program- program atau aktiviti Sekolah Selamat

Bagi memastikan Dasar Sekolah Selamat Berjaya, beberapa program atau aktiviti

telah dijalankan di sekolah. Antaranya:

POLISI 1:KESELAMATAN PERGI DAN BALIK SEKOLAH

Pendahuluan

Pergi dan balik sekolah merupakan cara pelajar dan guru menjaga keselamatan diri semasa

pergi dan balik sekolah. Kemalangan jalan raya berlaku akibat kecuaian dan kurang

kesedaran para pengguna jalan raya. Pelaksanaan polisi ini dapat mewujudkan budaya

selamat semasa pergi dan balik sekolah.

Objektif

Mewujudkan persekitaran selamat pergi dan balik sekolah.

Memastikan pelajar memahami peraturan jalan raya dan tahu menjaga keselamatan

diri semasa berada di jalan raya.

Tatacara Pergi Sekolah

Pelajar mesti tiba di sekolah sebelum jam 7.30 pagi. Pelajar yang lewat ke sekolah

akan dikenakan tindakan.

Jika datang awal, jangan merayau di luar kawasan sekolah. Pelajar digalakkan datang

berkumpulan dan duduk di kawasan Dataran Perhimpunan atau kantin.

Pelajar bermotosikal hendaklah berlesen dan meletak kenderaan di tempat yang

disediakan. Pelajar tidak dibenarkan menunggang basikal dan motosikal dalam

kawasan sekolah.

Kenderaan pelajar wajib memenuhi spesifikasi yang ditetapkan oleh pihak

berkuasa(JPJ).

Kenderaan ibu bapa tidak dibenarkan masuk ke kawasan sekolah.

Semasa menyeberang jalan pastikan tiada kenderaan di kiri dan kanan jalan.

Bila berlaku kemalangan, lapor segera kepada guru / pentadbir.

11


Tatacara Balik Sekolah

Pelajar hendaklah sentiasa mematuhi peraturan lalulintas.

Pelajar mesti terus pulang ke rumah masing-masing selepas tamat sesi persekolahan.

Pelajar hendaklah memaklumkan kepada pihak sekolah sebarang masalah yang

dihadapi semasa perjalanan pulang dari sekolah.

Bagi pelajar yang membawa kenderaan sendiri mesti memastikan keselamatan diri

dan kenderaan serta mematuhi peraturan lalulintas.

Bagi pelajar yang balik dengan bas, van dan kenderaan ibu bapa hendaklah menunggu di stesen bas yang disediakan.

POLISI KE-2: SALAH LAKU SIFAR

Pendahuluan

Dekad ini menyaksikan perkembangan sosial para pelajar semakin meningkat

sehingga membawa mereka terjerumus ke dalam masalah disiplin serta sosial yang

keterlaluan. Banyak pihak termasuk sekolah memandang serius akan hal ini

sehingga mewujudkan pelbagai program untuk mewujudkan salah laku sifar di

kawasan sekolah.

Objektif

Mewujudkan persekitaran sekolah yang bebas dari masalah disiplin pelajar.

Membenteras budaya sosial yang keterlaluan.

Membentuk suatu suasana yang bersifat harmoni, aman dan saling menghormati di

kalangan warga sekolah.

Jenis Salah Laku

Salah laku jenayah

Tingkah laku lucah

Kekemasan diri

Tingkah laku tidak mementingkan masa

Tingkah laku kurang sopan dan biadap

12


Tingkah laku musnah

Tingkah laku tidak jujur/menipu

Ponteng

Punca Salah Laku

Diri sendiri Persekitaran /pengaruh luar Keluarga Sekolah

Langkah-langkah Pencegahan Nasihat/Kaunseling Amaran Rotan Digantung persekolahan Dibuang sekolah Laporkan kepada polis

POLISI KE-3: KESELAMATANMEMBULI

Pendahuluan

Perbuatan membuli bermaksud percakapan atau perlakuan fizikal yang tidak disenangi atau

tidak diterima. Dengan pelaksanaan polisi ini dapat mewujudkan budaya selamat semasa

berada di dalam kelas dan di kawasan sekolah.

Objektif

Menimbulkan kesedaran pelajar dan warga sekolah agar menghindari perbuatan

membuli.

Memberi panduan kepada mangsa dan pemangsa kejadian untuk jalan penyelesaian

dan tindakan selanjutnya.

Jenis Pelakuan Membuli

Mengejek dan peras ugut

Kata-kata jenaka, simbol, kartun, lukisan, gambar tulisan dan lain-lain.

Mengemukakan soalan yang tidak munasabah.

13


Memaksa melakukan sesuatu kerja.

Memaksa kawan untuk mencuri dan melakukan perkara yang salah.

Punca-Punca Perbuatan Membuli

Untuk menunjukkan kuasa

Pengaruh rakan sebaya dan media massa

Memenuhi kehendak dan kepuasan diri sendiri.

Mengukut trend semasa

Langkah Pencegahan Membuli

Sentiasa berada dalam kumpulan.

Mempunyai kesedaran bahawa dirinya terlibat dengan kes buli atau tidak.

Mempelajari seni pertahanan diri untuk keselamatan.

Menjauhkan diri daripada bergaul dengan pelajar yang berisiko tinggi dan kawasan

berisiko tinggi.

Memberitahu guru sekiranya pelajar menjadi mangsa.

Tindakan Susulan Pelakuan Membuli

Melaporkan kepada guru sekiranya anda mengalami atau melihat sebarang bentuk

perbuatan membuli.

Mengisi borang aduan.

Melapor kepada HEM/guru disiplin/guru/ibu bapa.

POLISI

KE-4:KESELAMATAN SEMASA KEGIATAN KOKURIKULUM

Pendahuluan

Kebanyakan aktiviti kokurikulum tidak terlepas dari kejadian-kejadian kemalangan

disebabkan oleh tahap kesihatan yang tidak seimbang serta peralatan yang digunakan.Justeru

itu satu tatacara tindakan yang dapat menjadi panduan perlu disediakan untuk menjamin

keselamatan semua pihak.

14


Objektif

Memastikan aktiviti yang dijalankan dirancang dengan mengambil kira tatacara

keselamatan dan mematuhi dasar Kementerian Pendidikan.

Memastikan pengurusan peralatan dan diri pelajar mengikut tatacara yang disediakan.

Tatacara Pelajar

Sukan dan Permainan

Melaporkan tahap kesihatan kepada guru.

Memakai pakaian dan kasut yang sesuai dengan aktiviti.

Jika rasa tidak selesa atau tidak mampu meneruskan aktiviti maklumkan kepada guru.

Tidak menggunakan peralatan yang telah rosak.

Melaporkan kepada guru tentang kemalangan yang berlaku.

Unit Beruniform

Taraf kesihatan yang sihat dan berpakaian sesuai.

Ketua pasukan merekodkan kedatangan ahli.

Jalankan aktiviti secara berkumpulan serta mematuhi arahan guru.

Sekiranya berlaku kemalangan laporkan kepada guru.

Kelab dan Persatuan

Memaklumkan sebab/alasan kepada guru jika tak dapat hadir.

Memakai pakaian yang telah ditetapkan dan mematuhi arahan guru sepanjang aktiviti

dijalankan.

Sekiranya berlaku kemalangan /kecemasan hendaklah diberi rawatan segera atau

laporkan kepada guru.

Pulang ke rumah segera setelah tamat aktiviti atau aktiviti dibatalkan

15


1.4.2 Pelaksanaan Dasar Sekolah Selamat di Luar Negara

Flannery dan Huff (1990) menyatakan bahawa keselamatan sekolah tertakluk

kepada penyeliaan dan pemantauan tingkah laku pelajar yang berkesan. Keselamatan

sekolah juga dapat ditingkatkan dengan membina persekitaran yang selamat dan

melaksanakan program-program untuk membantu pelajar-pelajar yang bermasalah

emosi dan tingkah laku.

National Association of School Psychologists (1991) di Amerika Syarikat

menyatakan bahawa sesebuah sekolah yang selamat bukan sahaja mempunyai

langkah-langkah pencegahan yang proaktif, tetapi mempunyai persekitaran fizikal

yang selamat, pasukan krisis, rancangan intervensi, penyeliaan keselamatan, dan

rangkaian komunikasi yang baik.

Kajian Thomas Hutton dan Kirk Bailey (2007) di United States yang bertajuk

School Policies Supporting Safe Schools menyatakan bahawa sekolah yang selamat

memerlukan penglibatan dan usaha daripada komuniti, pendidik, pelajar, ibu bapa ,

agensi perundangan, ahli perniagaan dan lain- lain lagi. Dengan menggunakan

pendekatan yang komprehensif, Sekolah Selamat mampu untuk

16


1.5 Implikasi Pelaksanaan Sekolah Selamat

Adalah diharapkan melalui pelaksanaan Polisi Sekolah Selamat ini, pelajar, warga sekolah

dan masyarakat memahami serta mengenal pasti langkah- langkah keselamatan yang patut

diambil serta dapat mewujudkan kesedaran kepada pelajar tentang pentingnya menjaga

keselamatan diri terutama ketika berada di luar rumah. Polisi ini juga diharap dapat

digunakan oleh pihak sekolah untuk merangka, meningkatkan dan melaksanakan program

keselamatan pelajar serta langkah- langkah pencegahan bagi mewujudkan persekitaran

sekolah yang selamat.

Polisi ini juga boleh dijadikan panduan oleh pihak Kementerian Pelajaran Malaysia untuk

merangka program bagi menangani masalah keselamatan pelajar semasa di sekolah ataupun

semasa menunggu kedatangan ibu bapa mereka. Di samping itu, penglibatan dan kerjasama

pihak sekolah dengan pihak luar seperi polis dapat membantu pihak sekolah mencegah dan

menangani masalah kemalangan yang berlaku.

Kenyataan ini disokong oleh kajian Banks dan Stephanie (2000), yang mendapati bahawa

pihak sekolah Berjaya membentuk persekitaran yang selamat dengan menyediakan program-

program serta polisi- polisi yang positif melalui kerjasama yang erat antara komuniti sekolah,

ibu bapa dan masyarakat.

Senario pengurusan sekolah telah banyak berubah sejak kebelakangan ini. Segala perubahan

dan pembaharuan yang dirancang dan dilaksanakan adalah bertujuan untuk meningkatkan

keupayaan dan keberkesanan sekolah. Ini adalah sebagai cabaran dalam pendidikan bagi

mencapai Falsafah Pendidikan Negara bagi melahirkan pelajar yang seimbang dari segi

jasmani, rohani, emosi dan intelek sebagai asas kepada insan kamil. Untuk itu, system

pengurusan sekolah perlu dijalankan sebaik mungkin bagi memastikan segala asset yang ada

di sekolah seperti guru, pelajar, pusar sumber, PIBG dan masyarakat dapat mencapai

matlamat kecemerlangan melalui pengurusan dan strategi- strategi yang sesuai. Ini secara

tidak langsung menjadi faktor kepada kewujudan pengurusan yang berkesan dan seterusnya

membentuk sekolah yang selamat.

17


Carolyn (1998) menggariskan beberapa implikasi yang dapat dilihat sekiranya sekolah yang selamat dapat diwujudkan. Antaranya ialah:

a. Misi, visi dan matlamat sekolah jelas kepada seluruh warga sekolah.

b. Iklim pembelajaran wujud dan penumpuan utama sekolah ialah kepada peningkatan

potensi pelanggan yang sentiasa berurusan.

c. Hubungan interpersonal antara guru, pelajar, ibu bapa, pengetua dan staff berjalan

secara telus dan saling mempercayai.

d. Komuniti akan merasai kepunyaan terhadap sekolah.

e. Kualiti dan standard pelajar sentiasa pada tahap yang tinggi.

f. Masalah sekolah akan diselesaikan secara kolaboratif.

g. “Team Work” akan terbina dengan harmoni dan bekerja secara proaktif.

h. Kepakaran staf sentiasa berkembang secara berterusan.

i. Perkhidmatan berteraskan kualiti dan penuh mesra.

j. Peraturan dan interaksi dijadikan landasan melaksanakan tanggungjawab.

k. Kecuaian dapat dielakkan dan komitmen bekerja sentiasa tinggi.

Dengan adanya Polisi Sekolah Selamat ini, pihak sekolah secara tidak langsung akan dapat

meningkatkan kesedaran kepada warga sekolah itu sendiri tentang kepentingan menjaga

keselamatan sama ada secara individu mahupun secara berkumpulan. Dengan sikap

tanggungjawab yang cuba diterapkan ke dalam diri warga sekolah akan dapat mengurangkan

kadar kemalangan, kecederaan dan penyakit yang sering berlaku di sekolah. Polisi Sekolah

Selamat akan memberi satu rangsangan untuk menunaikan tanggungjawab dalam keadaan

yang tenang dan menyeronokkan. Keadaan ini sekaligus akan memberi keyakinan dan tarikan

kepada masyarakat untuk belajar, bekerja dan berada di kawasan sekolah.

18


1.6 Kritikan dan Cadangan

Bagi memastikan Polisi Sekolah Selamat berjaya, pihak pengurusan sekolah hendaklah

memastikan segala kemudahan yang disediakan berada dalam keadaan baik dan selamat.

Selain itu, pemeriksaan dari semasa ke semasa ke atas peralatan dan kelengkapan sekolah

seperti kerusi, meja, pendawaian elektrik, termasuk struktur bangunan itu sendiri supaya

kerosakan dan keadaan yang membahayakan dapat dikesan awal untuk dilakukan baik pulih

di samping menyediakan peraturan- peraturan tertentu mengenai keselamatan misalnya untuk

makmal sains, bengkel kemahiran hidup, setor sukan dan sebagainya yang perlu dipatuhi oleh

semua orang.

Pengawasan perlu dilakukan pada setiap masa supaya peraturan- peraturan tersebut tidak

diengkari. Pihak pengurusan sekolah juga harus menyebarkan maklumat bukan sahaja kepada

pelajar dan warga sekolah sahaja tetapi juga kepada ibu bapa dan penjaga kepada pelajar dari

semasa ke semasa melalui perhimpunan, mesyuarat, perjumpaan atau surat- surat siaraan.

Pihak sekolah juga boleh menubuhkan sebuah jawatankuasa keselamatan di sekolah yang

bertanggungjawab merancang serta mengawasi pelaksanaan Polisi Sekolah Selamat mengikut

setiap prosedur yang telah ditetapkan.

Walaupun pelbagai prosedur dan tatacara yang digariskan oleh Kementerian Pelajaran

Malaysia berkenaan dengan Polisi Sekolah Selamat, namun polisi ini tidak akan Berjaya

sekiranya kerjasama antara pihak sekolah dengan komuniti tidak dapat diwujudkan. Pihak

Kementerian Pelajaran Malaysia pula seharusnya menjalankan pemantauan dengan lebih

kerap untuk memastikan pelaksanaan Polisi Sekolah Selamat dilaksanakan di setiap sekolah

yang terdapat di Malaysia dan bukan hanya pada waktu- waktu tertentu sahaja.

19


Kesimpulan

Untuk memastikan sekolah berada dalam keadaan lebih selamat, usaha-usaha secara

bersepadu perlu dilaksanakan bukan sekadar merekabentuk dan membina bangunan sekolah

yang selamat. Usaha bersepadu itu bukan sahaja oleh pengetua sebagai pengurus sekolah

tetapi juga seluruh warga sekolah termasuk guru, pelajar, ibu bapa, dan PIBG, pihak berkuasa

Kementerian Pelajaran dan ahli komuniti termasuk pertubuhan kerajaan dan bukan kerajaan.

Strategi perancangan dan pelaksanaannya juga perlu dilakukan dalam proses yang berterusan

tidak kira elemen-elemen yang menggugat keselamatan berkenaan sudah wujud atau belum

di sekolah.

Sekolah dan persekitaran merupakan faktor utama dalam mempengaruhi pembentukan

sahsiah dan pencapaian pelajar. Faktor sekolah termasuklah guru, kemudahan pembelajaran,

persekitaran pembelajaran, pembiayaan pendidikan, sistem pendidikan, cara penyampaian

pendidikan, program sokongan, dan hubungan sekolah dan komuniti. Faktor persekitaran

termasuk komuniti, budaya sesuatu bangsa atau kaum serta sistem sokongan yang wujud

dalam masyarakat akan terus mewarnai kehidupan seseorang murid. Dengan lain perkataan,

budaya belajar seseorang pelajar itu dipengaruhi oleh pelbagai faktor termasuklah faktor

keselamatan, keluarga, sekolah serta persekitaran yang boleh menentukan kejayaan atau

kegagalan seseorang pelajar baik dalam apa bidang pun serta dalam kehidupan sebenarnya.

20


Rujukan

Carolyn, R.Pool (1998). “A Safe And Caring Place”. Jurnal Association for Supervision and

Curriculum Developmental.Vol.21, 1998.

Kementerian Pendidikan Malaysia. Surat Pekeliling Ikhtisas Bil.6/2000.

National Education Association. (1996). “Safe School Manual” . NEA: United States.

Quin, Mary Magee.et.al. (1998). “Safe, Drug-Free and Effective Schools for All Students:

What Works”!

21

definisi dan konsep sekolah selamat

Documents