E-Mail: mcitekci@gelisim.edu.tr

BENLİK

&

İMAJ

BENLİK (KENDİLİK)

Bireyin kendine ilişkin bilinçli algılarından oluşmaktadır.Benlik, bir kişilik özelliğidir.

Benlik, kişinin kendisi hakkında bildikleri, başkalarının kişiyeilişkin görüşlerinden kişiye yansıyanlar ve kişinin kendineilişkin değerlendirmelerinden elde edilir.

BENLİK BİLEŞENLERİ

1) MADDESEL BENLİK

2) PSİKOLOJİK BENLİK

3) DUYGUSAL BENLİK

4) SOSYAL BENLİK

5) İDEAL BENLİK

BENLİK BİLEŞENLERİ

1- MADDESEL BENLİKBireyin fiziksel benliğine ilişkin algısı, objektif gerçeklikleuygun olduğunda, fiziksel beden doğru olarak yansıtılır.«Gördüğümüz aldığımızdır» Ör: Bireyin kaybettiği organınıvarmış gibi hissetmesidir.

2- PSİKOLOJİK BENLİKHerhangi bir dönemde kişinin kim olduğuna ilişkin verdiğikararı içeren özel bir görüştür. Bu durum öznel bir yapıdadırve zamana göre değişikliğe uğrayabilir.

BENLİK BİLEŞENLERİ

3- DUYGUSAL BENLİKPsikolojik düşünce sonucu vurgulanırken, düşünme benliğigerçek düşünce, imgeleme ve duyumlama süreçlerininvurgulanmasıdır. Ör: Kendini çok zeki veya ünlü bir sanatçıolarak gören narşistik insanlar kendi düşünce süreçlerine çokfazla değer verirler.

4- SOSYAL BENLİKBireyin toplumdaki diğerleri tarafından gözlenen yönüdür.Sosyal Benlik, sıklıkla bireyin oynadığı rolü yansıtmalıdır. Ör:Çevremizde yaşayan insanların gözün bizim çok ünlü bir yazarolmamız.

BENLİK BİLEŞENLERİ

5- İDEAL BENLİKİdeal benliğin objektif olarak değerli olması gerekmez, İdealBenlik, bireyin olmak istediğidir. İdeal benlik, gerçeğe yakınolduğu kadardır. Ör: Sahip olduğumuz mevcut statümüz,Öğrenci olarak başarılı bir öğrenci olmamız.

BENLİK SÜRECİ VE SOSYAL YAŞAMA KATKILARI

1- Benlik oluşumunda, başkalarının kişiye yansıttığı özellikler,kişinin kendisi hakkında gözlemlerinden elde ettiği bilgilerkadar etkili olur.

2- Her sosyal ilişkinin sonucu belirli bir gereksinimidoyurmaktadır.

3- Birçok insan sosyal ilişkilere sadece bağlanmayı kurmakyada başkalarıyla birlikte olmak şeklindeki bir temelgereksinimi doyurmak için çalışır. Fakat, bağlanma, doğuştanmı ya da sonradan öğrenilmiş bir şey mi sorusuçözümlenememiştir.

BENLİK SÜRECİ VE SOSYAL YAŞAMA KATKILARI

4- Sosyal ilişkiler bireylerin karşılıklı rahatlığını içerir. Ör: Bizisevmek isteyen bir kişi bizi neyin sevindirdiğini, neyinkızdırdığını bilmezse bize sevgi göstermez.

5- İnsanlar bizim hakkımızda görüşlerini dış görünüşümüze,sosyal davranışlarımıza göre oluşturur. İlk izlenim çokönemlidir.

6- Birey kendisinin kim olduğunu bilir ve buna inanır vekendini başkalarına bu şekilde sunar.

BENLİK SÜRECİ VE SOSYAL YAŞAMA KATKILARI

7- Sosyal benlik bizim toplumdaki diğerleri tarafındangözlenen parçamızdır.

8- Doyurucu bir sosyal ilişki, iyi bir izlenim ya da kendimizeilişkin uygun bir imaj yapmak için uygun bir ortamsağlamaktadır.

KENDİNİ (BENLİĞİ) TANIMAJOHARİ PENCERESİ

Bireylere sorulan «kendinizden bahsedermisiniz» sorusunaverilen cevapların bazılarında girişken, çekimser, iyi, kötü,uzun, kısa, zayıf, şişman gibi anlatımlar vardır. Bazı bireylerkendilerini tanımadıklarından kolay ve açık bir biçimdekendisini anlatamaz.

Joseph Luft ve Hanry Ingham, Johari Pencerisi ile bireyinkendini tanıma yönünden kişilerarası farklılıklaraçıklanmaktadır.

JOHARİ PENCERESİ

AÇIK PENCERE

Kişinin hem kendisi, hem debaşkaları tarafından bilinen yönlerivardır. Bilinen ve dışta görülen tümözellikler burada toplanmıştır.

KÖR PENCERE

Kişinin kendisi tarafındanbilinmeyen fakat başkalarıtarafından bilinen yönleri vardır. Biranlamda kişi bu özelliklerine kördür.

GİZLİ PENCERE

Yalnız kişinin kendisinin bildiğibaşkaları tarafından bilinmeyen yönlerivardır. Kişinin özel yaşantıları ve sırlarıvardır.

BİLİNMEYEN PENCERE

Kişinin kendisinin de başkalarının dabilmediği yönleri vardır. Bunlar hiçkimse tarafından bilinmediği için neleriiçine aldığını söyleyebilmek güçtür.

BENLİK SAYGISI

Benlik, toplumsal yaşantılar sonucunda kazanılan biroluşumdur. Başkalarının bizim hakkımızdaki düşünceleri,sosyal benliğin oluşmasında önemli bir rol oynar.

BENLİK BİLEŞENLERİ

1- SOSYAL BENLİK

2- RUHSAL BENLİK

3- MADDİ BENLİK

BENLİK BİLEŞENLERİ

SOSYAL BENLİK: İnsanların birbiriyle etkileşimi sonucuoluşur. İnsanlar sosyal yaşamda pek çok statü işgal etmektedir.Diğer insanların bu statüleri değerlendirmesiyle sosyal benlikoluşur.

RUHSAL BENLİK: İnsanın, düşünme, hissetme, algılama gibihalleri Ruhsal Benliği meydana getirir.

MADDİ BENLİK: İnsanın kendi bedeni, elbiseleri, ailesi,arabası, evi, yazlığı, bankada bulunan paraları Maddi Benliğioluşturur.

BENLİK VE BEDEN İMAJI

Benlik imajı, kişinin kendisini nasıl düşündüğü, vehissettiğidir. Benliğin gerçekte ne olduğu değil, bireyin kendisihakkında görüşleri, düşüncelerinin benlik imajı üzerinde nasıletkili olduğudur.

Varoluşçu felsefeye göre kişilik ve beden bir bütündür,ayrılamaz. Beden ancak bir bütün olarak algılandığında biranlam ifade eder.

Beden İmajı, kişinin fiziksel gelişimini, benlik gelişimini,toplumdaki yerini, meslek seçimini, kişilerarası iletişiminietkileyebilecek güçte hem bedensel hem de psikososyaletkileri olan bir olgudur.

SOSYAL İLİŞKİLERDE DAVRANIŞIN ÖNEMİ

BAĞLANMABirçok insan sosyal ilişkilere sadece bağlanmayı kurmak ya dabaşkalarıyla birlikte olmak şeklindeki bir temel gereksinimidoyurmak için girmeye çalışır. Bağlanma kavramı doğuştan mıya da sonradan mı kazanılan bir şey olduğu konusunda net biraçıklama yapmamıştır. Ör: Yaşlılıkta korunmak için bağlanmadurumu, Yalnız kalmaktan korktuğunuz için bağlanma.

SEVGİDikkate alınmak ya da sevilmek. Sevgi bir zaman içinde ikiinsan arasında gerçekleşir. Sevgi karşılıklı gerçekleşmesigerekir. Bir babanın sahip olduğu 5 çocuğuna eşit sevgi vermesimümkün değildir. Çünkü sevgi karşılıklıdır.

İLGİLENMEİnsanların sevildiklerini anladıklarında kendilerini sevenleredaha fazla ilgi gösterdiklerini belirtmektedir. İlgilenme,insanların bizi nasıl algıladığının doğrudan sonucudur.