cooltura.co.uk 50 (612)12 grudnia 2015

W środku coolturalny dodatek świąteczny

612-COVER.indd 1 10/12/2015 11:25:11

612-MAKIETA 1 01-23.indd 2 08/12/2015 19:38:07

612-MAKIETA 1 01-23.indd 3 08/12/2015 19:38:10

612-MAKIETA 1 01-23.indd 4 08/12/2015 19:38:13

038

Unit 8, Odeon Parade 480 London Road, Isleworth, TW7 4RL

GODZINY OTWARCIA: 9.00 – 17.00 TEL: 020 8846 3615 FAX: 020 8741 9490

www.cooltura.co.uk, info@cooltura.co.uk

REDAKTOR NACZELNYKORDIAN KLACZYŃSKI

kordian@cooltura.co.uk, wew. 256

Z-CA REDAKTORA NACZELNEGOPIOTR DOBRONIAK

dobroniak@cooltura.co.uk, wew. 261

DZIENNIKARZESYLWIA MILAN

sylwia@cooltura.co.uk MARCIN URBAN, wew. 248

m.urban@cooltura.co.ukDARIUSZ A. ZELLER

darek@cooltura.co.uk, wew. 255

DZIAŁ GRAFICZNY wew. 260 AGATA OLEWIŃSKA agata@cooltura.co.ukTOMEK WOŹNICZKA sergei@cooltura.co.uk

TOMEK WALĘCIUK tomasz.waleciuk@cooltura.co.uk

WSPÓŁPRACOWNICYLIDIA BARC / TOMASZ BOREJZA / MAŁGORZATA DEMETRIOU

/ MAGDALENA GIGNAL / PIOTR GULBICKI / SERGIUSZ HIERONIMCZAK / ŁUKASZ MARCZEWSKI / ANDRZEJ ŚWIDLICKI /

TOMASZ WILCZKIEWICZ / KAROLINA ZAGRODNA/ RADOSŁAW ZAPAŁOWSKI

KOREKTA BEATA TOMCZYK beata@cooltura.co.uk

MARKETING I REKLAMAmarketing@cooltura.co.uk

DYREKTOR MARKETINGU I REKLAMYKRZYSZTOF CHOWANIEC kc@cooltura.co.uk, wew. 244

WICEDYREKTOR MARKETINGU I REKLAMYJOANNA ROŻEK joanna@cooltura.co.uk, wew. 246

SPECJALIŚCI ds. MARKETINGU I REKLAMYEWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk wew. 245

EWA MROCZEK evach@cooltura.co.uk, wew. 250 MAŁGORZATA SAS m.sas@cooltura.co.uk, wew. 263

GRZEGORZ URBANEK g.urbanek@cooltura.co.uk

DZIAŁ OGŁOSZEŃ I PRENUMERATA

EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk

0208 846 3614

KSIĘGOWOŚĆ RADOSŁAW STASZEWSKI radek@cooltura.co.uk

KATARZYNA CEGIEŁKA kate@cooltura.co.uk

DYSTRYBUCJA distribution@cooltura.co.ukWYDAWCA Sara-Int Ltd.

ISSN 1743-8489

Poglądy zawarte w felietonach i listach do redakcji są osobistymi przekonaniami ich autorów i nie zawsze pokrywają się z przekonaniami redakcji Cooltury. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie

prawo do skracania i prze reda go wania tekstów. Publikowanie zamieszczonych teks tów i zdjęć bez zgody redakcji jest niezgodne

z prawem. Strony depeszowe redagowane są w oparciu o materiały Polskiej Agencji Prasowej.

coolturamagazine #coolturaUK issuu.com/cooltura tablet / smartfon

POLISHWEEKLYMAGAZINEW NUMERZE 612.

012

010

006 W OBIEKTYWIE

008 NA WYSPACH

014 PRZEGLĄD PRASY BRYTYJSKIEJ

022 PRAWO

024 TEMAT NUMERUBrytyjskie cztery kółka powstały z kolan

030 KOMENTARZ TYGODNIATerror lewactwa

032 FELIETONCzo tam szje dzieje, Polaczy?

034 PULS MIASTAPiwo, rower, inspiracja czasem

036 WYDARZENIAZegarek dedykowany bohaterom

038 TRANSPORTDo Polski nowym samolotem Wizz Air

062 ZDROWIEDepresja i kolory

064 OGŁOSZENIA DROBNE

074 PORADYGosia Demetriou radzi

Okładka: AGATA OLEWIŃSKA

076 CAFÉ COOLTURANadchodzące wydarzenia

082 WIELKA BRYTANIA OD KUCHNIStiltonowe koszmary

092 SPORT

096 KRZYŻÓWKA

097 HOROSKOP

KOMENTARZ TYGODNIA

W środku coolturalny dodatek świąteczny

612-MAKIETA 1 01-23.indd 5 08/12/2015 19:38:18

006 Zdjęcie tygodniatakie są wyspy

Miasta pod wodą

Wielu mieszkańców miasteczka Carlisle

musiało opuścić swoje domy po tym, jak nad północno-zachodnią Anglią i południowo-zachodnią Szkocją przeszedł huragan Desmond. Anomalie pogodowe przyniosły zakłócenia w funkcjonowaniu wielu obszarów. Pochłonęły także ofiary śmiertelne. Do pomocy mieszkańcom władze skierowały wojsko

Czytaj też na str. 16

612-MAKIETA 1 01-23.indd 6 08/12/2015 19:38:20

Fot.

Jeff

J M

itche

ll/Ge

tty

Imag

es

612-MAKIETA 1 01-23.indd 7 08/12/2015 19:38:22

008 WIADOMOŚCINA WYSPACH

» Jedna osoba została poważnie ranna a dwie lekko po ataku

nożownika w zeszłą sobotę wieczo-rem, na stacji Leytonstone londyń-skiego metra. Napastnik został zatrzy-many przez policję, która oświadczyła, że traktuje zajście jako „incydent ter-rorystyczny”.

Rzecznik londyńskiej Policji Metropolitarnej oświadczył, że do ataku doszło na stacji Leytonstone, we wschodnim Londynie, około godz. 19.

Uzbrojony w nóż (według innych relacji w białą broń) mężczyzna miał grozić pasażerom, znajdującym się

na peronie, i zdołał poważnie zranić jednego z nich. Zaatakował również dwie inne osoby, które doznały nie-groźnych zranień.

Wezwani policjanci użyli parali-zatora (tasera) i zatrzymali nożow-nika. Rzecznik policji nie potwierdził informacji dziennika „London Evening Standard”, według którego napastnik krzyczał: „To za Syrię!”.

– Traktujemy to (zajście) jako incydent terrorystyczny – oświad-czył Richard Walton, szef Dowódz-twa Antyterrorystycznego londyń-skiej policji.

W Wielkiej Brytanii obowiązuje

drugi, czyli „poważny” stan pogotowia antyterrorystycznego, który oznacza, że możliwość ataku jest wysoce praw-dopodobna. Wiąże się to z zagrożeniem ze strony tzw. Państwa Islamskiego (IS) w Iraku i Syrii, które wezwało swoich zwolenników do ataków w krajach ich pochodzenia.

Zagrożenie jeszcze wzrosło po niedawnym rozszerzeniu ataków lot-nictwa brytyjskiego na cele IS w Syrii. Dotychczas Brytyjczycy bombardo-wali obiekty dżihadystów jedynie w Iraku. «

Czytaj też str. 12

Fot.

PAP/

EPA

/Will

Oliv

er

Nożownik zaatakował na stacji metra

Policjant pilnuje wejścia do stacji metra Leytonstone w Londynie,

niedługo po ataku nożownika

612-MAKIETA 1 01-23.indd 8 08/12/2015 19:38:24

612-MAKIETA 1 01-23.indd 9 08/12/2015 19:38:26

010 WIADOMOŚCINA wyspAch

» Brytyjski astronauta Tim Peake zamierza przebiec maraton...

w kosmosie. 43-letni mężczyzna planuje dokonać tego przywiązując się do bieżni na międzynarodowej stacji kosmicznej, na której ma spędzić łącznie 173 dni. Ma „wystartować” w dniu maratonu londyń-skiego. – Maraton w Londynie jest znany na całej Ziemi. Zróbmy z niego imprezę na skalę wszechświata – powiedział Brytyj-czyk. Imprezę zaplanowano na 24 kwiet-nia, ma w niej wziąć udział prawie 40 tysięcy osób. Transmisję z biegu Peake będzie mógł obserwować na ekranie. Astronauta będzie pierwszym Brytyj-czykiem w kosmosie od 20 lat. Na zdję-ciu: Tim Peake pozuje do zdjęcia podczas konferencji prasowej w Muzeum Nauki w Londynie. «

Przebiegnie maraton w kosmosie

Fot.

PAP/

EPA

/And

y Ra

in

Większość Brytyjczyków chce opuścić Europę

» Większość Brytyjczyków jest za wyjściem ich kraju z Unii 

Europejskiej – wynika z sondażu, któ-rego wyniki opublikował na swej stro-nie internetowej dziennik „The Inde-pendent”.

Sondaż został przeprowadzony pod  koniec listopada wśród 2 tysięcy osób. 52 proc. ankietowanych opowiedziało się za wyjściem Wielkiej Brytanii z Unii 

Europejskiej, a 48 proc. było za pozo-staniem ich kraju w UE. Po raz pierwszy w sondażu przeprowadzonym na zlece-nie „The Independent” przeciwnicy pozo-stania Wielkiej Brytanii w UE są w więk-szości, co według dziennika może być efektem zamachów terrorystycznych w Paryżu i kryzysu migracyjnego. Gazeta zauważa jednak, że poparcie dla pozo-stanie Wielkiej Brytanii w strukturach 

unijnych spada już od dłuższego czasu. Brytyjski premier David Cameron chce wynegocjować zmianę warunków człon-kostwa Wielkiej Brytanii w UE przed pla-nowanym do końca 2017 roku referen-dum w sprawie wyjścia z Unii. Domaga się między innymi uzyskania prawa do ściślejszej kontroli imigracji ze Wspól-noty i daleko idącej reformy Unii Euro-pejskiej. «

612-MAKIETA 1 01-23.indd 10 08/12/2015 19:38:29

612-MAKIETA 1 01-23.indd 11 08/12/2015 19:38:31

012 WIADOMOŚCINa Wyspach

» Wniosek został przyjęty po ponad dziesięciogodzinnej debacie,

w której głos zabrało ponad 100 posłów, w tym między innymi brytyjski premier David Cameron, lider opozycji Jeremy Corbyn i minister spraw zagranicznych Philip Hammond.

– Wierzę, że Izba podjęła dobrą decyzję, która pozwoli Wielkiej Bryta-nii pozostać bezpieczną. Akcja zbrojna w Syrii jest elementem szerszej strate-gii – napisał Cameron na Twitterze tuż po głosowaniu.

Z kolei Hammond spytany przez BBC, czy naloty mogą potrwać nawet latami, odpowiedział: – Mam nadzieję, że nie będą to cztery lata, ale na pewno to nie jest kwestia kilku miesięcy.

Największą uwagę zdobyło jednak

piętnastominutowe wystąpienie mini-stra spraw zagranicznych w gabinecie cieni Hilary'ego Benna, który w bra-wurowy sposób wyjaśniał, dlaczego – wbrew stanowisku szefa Partii Pracy – zdecydował się poprzeć rząd Davida Camerona i zagłosować za nalotami na cele IS w Syrii.

W swoim przemówieniu Benn – wymieniany jako potencjalny kandydat na kolejnego lidera opozycji – odwoływał się do historii Partii Pracy, podkreślając bogate dziedzictwo w zakresie rozwią-zywania globalnych konfliktów i przy-pominając, że to lewicowy rząd Wielkiej Brytanii brał udział w zakładaniu Orga-nizacji Narodów Zjednoczonych.

– Rzeź w Paryżu klarownie poka-zała nam zagrożenie, z którym się mie-

rzymy. To mógł być Londyn, Glasgow, Leeds, Birmingham – i wciąż może być – powiedział Benn.

– Oni nami gardzą. Gardzą naszymi wartościami, wiarą w tolerancję i poczu-cie przyzwoitości. Wreszcie: gardzą naszą demokracją – tą samą, w ramach której podejmiemy dzisiejszą decyzję – wyli-czał Benn, nazywając islamistów „faszy-stami” i porównując polityczną odpo-wiedzialność za zatrzymanie dżihady-stów do tej związanej z Franco, Hitle-rem i Mussolinim.

Wystąpienie Benna zostało nagro-dzone przez Izbę Gmin długimi okla-skami po obu stronach Izby – zarówno przez polityków lewicy, jak i prawicy – co jest rzadko spotykane w brytyjskiej tradycji parlamentarnej.

Tornado GR4 Królewskich SiłPowietrznych ląduje po powrociez misji w bazie Akrotiri na Cyprze

Fot.

PAP/

EPA

/Em

ily B

urns

/Roy

al A

ir Fo

rce

Londyn idzie na kolejną wojnęBrytyjska Izba Gmin wyraziła w zeszłą środę wieczorem zgodę na rozszerzenie działań zbrojnych przeciwko Państwu Islamskiemu (IS), przyjmując rządowy wniosek stosunkiem głosów 397:223. Kilka godzin później lotnictwo rozpoczęło naloty na cele IS w Syrii.

612-MAKIETA 1 01-23.indd 12 08/12/2015 19:38:33

013Jego przemówienie było wyraźnym podkreśleniem

szerszego podziału w ramach Partii Pracy. Jej szef, Jeremy Corbyn, wielokrotnie sugerował bowiem, że „jedynym rozwiązaniem (wobec zagrożenia Państwem Islamskim) jest kontynuacja rozmów pokojowych w Wiedniu” i argu-mentował, że interwencja zbrojna tylko zwiększa groźbę zamachów terrorystycznych w Wielkiej Brytanii.

Według niepotwierdzonych informacji, aż 66 labo-urzystów zagłosowało jednak zgodnie z rządem, sprze-ciwiając się pozycji lidera ugrupowania.

Spodziewając się takiego rozłamu, jeszcze kilka dni przed głosowaniem Corbyn zrezygnował z dyscypliny partyjnej, pozwalając na tzw. „wolny głos”. W efekcie, wielu członków gabinetu cieni zagłosowało za rządowym wnioskiem, wyrażając zgodę na ataki na cele IS w Syrii. W Partii Konserwatywnej z głosowania za wnioskiem wyłamało się zaledwie siedmiu posłów.

Po głosowaniu Corbyn napisał w specjalnym oświad-czeniu, że „niestety, brytyjscy żołnierze i żołnierki są zagrożeni, a strata niewinnych cywilów jest niemal nie-unikniona”.

– Argumenty Camerona nie były przekonujące – bra-kowało w nich wiarygodnego planu interwencji naziemnej lub rozwiązania dyplomatycznego. Odkąd po raz pierw-szy poruszono ten temat, opozycja – w kraju, parlamen-cie, Partii Pracy – tylko narastała, dodał.

Według sondażu ośrodka badań opinii publicznej YouGov, poparcie dla nalotów RAF na Syrię na Wyspach rzeczywiście malało w ostatnich dniach: tydzień temu wynosiło aż 59 proc. – przy zaledwie 20 proc. przeciw-nych, a w środę rano zmniejszyło się do 48 proc. za i 31 proc. przeciwko.

Wielka Brytania bierze udział od ponad roku w nalo-tach na dżihadystów z IS w Iraku, ale w sierpniu 2013 r. deputowani odrzucili możliwość interwencji w Syrii. Na początku listopada 2015 r. parlamentarna komisja ds. zagranicznych odradziła rozszerzenia nalotów na Syrię pomimo faktu, że IS nie uznaje granicy między Irakiem a Syrią.

Brytyjskie bombowce Tornado dokonały pierwszego nalotu na cele Państwa Islamskiego (IS) w Syrii zaledwie po kilku godzinach od wyrażenia na to zgody przez par-lament w Londynie. Atakowano pola naftowe.

Minister obrony Michael Fallon poinformował, że celem przeprowadzonego w czwartek nad ranem nalotu były pola naftowe we wschodniej Syrii i że naloty były skuteczne. Dodał, że Wielka Brytania wysyła dodatkowo osiem samolotów bojowych – sześć myśliwców Typhoon i dwa Tornado – na Cypr, skąd będą one startować do ata-ków na cele Państwa Islamskiego w Syrii.

W brytyjskiej bazie Akrotiri stacjonowało dotąd osiem myśliwców Tornado. Na Cyprze znajdują się dwie brytyjskie bazy wojskowe, utworzone w 1960 r. na mocy traktatu ustanawiającego powstanie Republiki Cypryj-skiej. Bazy te są traktowane jako zamorskie posiadłości Wielkiej Brytanii i rząd brytyjski nie ma obowiązku kon-sultowania się z Nikozją na temat jakichkolwiek decy-zji, dotyczących ich wykorzystania. Rząd cypryjski wie-lokrotnie jednak oświadczał, że popiera wojskową akcję Londynu przeciwko IS. «

612-MAKIETA 1 01-23.indd 13 08/12/2015 19:38:34

014 WIADOMOŚCIPrasa na WysPach

ustępuje miejsca drugiemu i czeka na jego przejście, jako pierwszego. Do tego cisza w metrze, autobusie. Ostenta-cyjne rozmowy przez komórkę, wrza-ski, piski, głośne wymiany zdań – nie do wyobrażenia

rozpoczynający konwersację od tematu pogody

rzadko narzekający, a jeśli nawet, to w najłagodniejszy z możliwych sposo-bów: „mogłoby być gorzej”, „nie mogę narzekać”, „wiem, że to nie jest twoja wina”, „zwykle nie robiłbym z tego większego problemu”, „przepraszam, to chyba moja wina”

nie podnoszący głosu w żadnej sytu-acji. Utrata panowania nad sobą nie do zaakceptowania

rozmawiający częściej ze swoim psem, niż innym człowiekiem. Więź ze zwie-rzęciem wyjątkowo silna. Komplemen-towanie czworonożnego przyjaciela – jedynym z ulubionych tematów podczas

spotkań z właścicielem innego zwierzę-cia. Prawdziwy Brytyjczyk nienawidzi przemocy i okrucieństwa wobec słab-szych braci. Wspiera finansowo organi-zacje w kraju i za granicą, chroniące ich. Przygarniają porzucone zwierzęta

pilnują porządku. Wielka Brytania jest dość małym, przeludnionym kra-jem. Jeśli każdy rzuciłby coś na ulicę, po kilku miesiącach nie widać byłoby ludzi tylko śmieci. Co innego te bio-degradowalne, jak jabłka, banany czy inne owoce. Największym przestęp-stwem jest rzucenie gumy do żucia na ulicę

nie rozmawiają o pieniądzach. Pyta-nie wprost: „ile zarabiasz?” jest uzna-wane za bardziej obraźliwe, niż „jaką pozycję wolisz w łóżku?” Obnoszenie się z nimi – również w złym guście. Robią to jedynie bankierzy albo han-dlarze narkotykami. «

Paszport może dostać wielu

Prawdziwie brytyjski sposób bycia i klasę reprezentuje jedynie część. Kim są?

Przygotowała: Sylwia Milan Źródło: Daily ExPrESS

koneserami herbat, chętnie z dodat-kiem herbatników, zwłaszcza popo-łudniową porą. Pita z torebek? Tylko jedna na filiżankę. Nie wolno zrobić dwóch herbat z jednej. Torebka musi się znaleźć w filiżance jako pierwsza, następnie woda, na końcu mleko

osobowościami z natury zdystansowa-nymi, o wysokiej kulturze osobistej

w transporcie publicznym przestrze-gający zasad kolejności wejścia. Każdy

612-MAKIETA 1 01-23.indd 14 08/12/2015 19:38:34

015przegląd prasy

Matki piją, gdy dzieci opuszczają domSyndrom pustego gniazda przyczyną alkoholizmu matek.

Sylwia Milan

» Najnowsze badania ujawniły, że kobiety, których dzieci wyprowadziły się z domów, mają często

poważny problem z alkoholem. 2/5 matek w średnim wieku przyznaje, że piją dużo więcej, właśnie od tego momentu. Najbardziej zagrożone są kobiety w średnim wieku. Ludzie są przekonani, że butelka ukaja ból emo-cjonalny. To utajeni alkoholicy, kupujący wino w super-markecie i pijący w domowym zaciszu. W największym zagrożeniu są panie w wieku 45-64 lat. 28 proc. z nich mówi, że pije więcej, niż ich dzieci, a 14 proc. że znacznie więcej. Prawie 95 proc. z nadużywających alkohol przy-znaje, że nie martwi ich to i że nie wierzy, by mocny tru-nek miał niekorzystny wpływ na ich zdrowie.

Dla porównania, przebadani przez naukowców mło-dzi dorośli w wieku 18-24 lat, prawie dwa razy częściej zdawali sobie sprawę ze szkodliwości tego typu zacho-wań. Opublikowane w sierpniu w British Medical Journal badania Uniwersytetu Harvarda wykazały, że u kobiet, które codziennie zaglądają do kieliszka, prawdopodo-bieństwo zachorowania na raka piersi rośnie aż o 13 proc. Organizacja Economic Co-operation and Develop-ment chce w tym roku położyć duży nacisk na edukację Brytyjek, które znalazły się w światowej czołówce, jeśli chodzi o nadużywanie alkoholu. «

Dane: Badanie YouGov przeprowadzone na 500 matkach powyżej 45 roku życia,

których dzieci odeszły na swoje

612-MAKIETA 1 01-23.indd 15 08/12/2015 19:38:35

016 WIADOMOŚCINa Wyspach

» Zaostrza się spór pomiędzy związkiem zawodowym zrzesza-

jącym pracowników transportu a Keolis Amey Docklands, które jest operatorem wszystkich linii DLR. Związkowcy mają dość mobbingu i zapowiadają wiele akcji strajkowych, które mogą sparaliżować transport we wschodnim Londynie.

Strajk został zapowiedziany w trzech falach. W pierwszej związkowcy zawie-szą pracę na 24 godziny. Stanie się tak 11 stycznia, 13 stycznia i 11 lutego.

W drugiej turze strajku czas pro-testu wydłuży się do 48 godzin. Wów-czas 8 lutego, 7 marca i 10 marca będzie znaczniej trudniej dotrzeć do centrum ze wschodniego Londynu.

Jeżeli druga tura nie przyniesie rezul-tatu, to trzecia oznaczać będzie cztero-dniowe strajki – od 21 do 24 marca i od 29 marca do 1 kwietnia.

Przedstawiciele Rail, Maritime and Transport (RMT), największego związku

transportowców, skarżą się na „prze-rażającą kulturę pracy” w Keolis Amey Docklands. Ich zdaniem łamane są prawa pracownicze, a broniąca się przed tym załoga jest zastępowana przez pracow-ników agencji tymczasowych. Sama spółka określania jest przez nich jako najgorsza w całym sektorze. Do pierw-szego 48-godzinnego strajku doszło na początku listopada.

– Pokazaliśmy Keolis Amey Docklands swoją złość i determinację podczas poprzedniego strajku, ale oni nadal nie chcą słuchać. Nie dają nam innego wyboru, niż zaplanowanie sze-regu akcji strajkowych na początku przy-szłego roku – uważa Mick Cash, chary-zmatyczny szef związku, który słynie ze stanowczych posunięć.

Radykalizmu tego nie rozumieją władze spółki Keolis Amey Docklands. Uważają, że w ramach negocjacji obie strony wielokrotnie się spotykały i został

osiągnięty znaczący postęp. – To ogrom-nie frustrujące, że RMT woli podawać daty strajku, zamiast szukać możliwości porozumienia – żali się londyńskiemu „The Evening Standard” dyrektor ope-racyjny spółki Kevin Thomas.

Decyzję o strajku skrytykował rów-nież Transport for London ponieważ na całej kłótni najbardziej stracą pasa-żerowie DLR. Mimo to TfL od sporu umywa ręce, tłumacząc, że nie jest tutaj stroną.

Keolis Amy Docklands obsługuje linie kolejki DLR od lipca 2014 roku. Kontrakt został zawarty do kwietnia 2021 roku z możliwością przedłuże-nia do 2023.

Docklands Light Railway każdego dnia przewozi około 300 tys. pasaże-rów, obsługuje 7 linii, a pociągi zatrzy-mują się na 45 stacjach. «

Maximus.Media

»W zachodniej Anglii i południo-wo-zachodniej Szkocji, gdzie

w zeszłą sobotę uderzył bardzo silny huragan Desmond, zginęły dwie osoby a setki zostały ewakuowane. W ponie-działek ekipy ratownicze nadal poszu-kiwały ludzi, którym powódź odcięła drogę ucieczki.

Huraganowi towarzyszyły niezwy-kle intensywne opady; w ciągu ponad 24 godzin na dotknięty klęską region spadło więcej deszczu, niż zazwyczaj w ciągu miesiąca.

Na pomoc przeciążonym ekipom ratowników wezwano ponad 350 żoł-nierzy. W poniedziałek rano premier David Cameron zwołał kryzysowe spo-tkanie gabinetu.

W dotkniętym klęską regionie długo obowiązywał alarm przeciwpowodziowy, ponieważ służby meteorologiczne ostrze-gały przed kolejnymi ulewnymi opadami i ryzykiem powodzi.

W hrabstwie Cumbria zalanych zostało ponad 2 tys. budynków a 2,7 tys. gospodarstw nie ma prądu; w regio-

nie Lancaster dotyczy to 4,7 tys. gospo-darstw.

Agencja AFP przypomniała, że w Wielkiej Brytanii, gdzie takie zjawiska

pogodowe zdarzają się często, w oce-nie ekspertów od rynku nieruchomości jeden dom na pięć zagrożony jest zala-niem podczas powodzi.

Nadchodzi strajk na raty

Śmiertelny huragan

Brytyjscy żołnierze z 1 Batalionu Pułku Księcia Lancastera pomagają ludziom podczas powodzi

w północno-zachodniej Anglii

Fot.

PAP/

EPA

/Brit

ish

Min

istr

y of

Def

ence

/CPL

Mic

hael

Str

acha

n

612-MAKIETA 1 01-23.indd 16 08/12/2015 19:38:36

017

612-MAKIETA 1 01-23.indd 17 08/12/2015 19:38:37

018 WIADOMOŚCIna wyspach

»Wypowiedzi Camerona są reak-cją na list szefa Rady Europej-

skiej Donalda Tuska do przywódców państw UE, w którym poinformował on

w poniedziałek, że rozmowy o postu-lowanych przez Wielką Brytanię refor-mach UE posunęły się naprzód. Najtrud-niejsze do rozwiązania są żądania ogra-

niczenia praw do zasiłków dla imigran-tów z innych krajów UE.

Według rzeczniczki, Cameron przy-jął z aprobatą stanowisko przedstawione przez Tuska i uznał je za „kolejny krok w negocjacjach”. Jednak brytyjski pre-mier „absolutnie domaga się” czterolet-niej zwłoki w wypłacaniu zasiłków socjal-nych dla imigrantów z UE.

Wcześniej Tusk napisał: „Nie ma kon-sensusu co do żądania, by osoby przy-jeżdżające do Wielkiej Brytanii z innych krajów UE musiały mieszkać tam i pła-cić podatki przez cztery lata, zanim uzy-skają prawo do zasiłków związanych z zatrudnieniem albo mieszkalnictwem socjalnym”.

Jak skomentowała rzeczniczka Came-rona, jest oczywiste, że niektóre obszary negocjacji będą trudniejsze niż inne, a „skala zmian, których domaga się (Wielka Brytania) wskazuje na to, że negocjacje potrwają długo”.

Z listu Tuska wynika, że możliwe są reformy unijnych przepisów, które ogra-niczą „eksport zasiłków na dzieci”, czyli pobieranie przez imigrantów zarobko-wych z innych państw UE dodatków na dzieci pozostawione w krajach ojczystych. Tusk ocenia, że w lutym możliwe będzie przyjęcie porozumienia z Londynem.

Tusk zrelacjonował w swym liście dotychczasowe wyniki prowadzonych przez jego gabinet rozmów na temat żądań Wielkiej Brytanii, od których speł-nienia może zależeć pozostanie tego kraju w Unii. Najpóźniej w 2017 roku Brytyj-czycy mają wypowiedzieć się w refe-rendum na temat dalszej obecności we Wspólnocie.

W pozostałych trzech dziedzinach, w których Brytyjczycy chcą reformować UE, szanse na porozumienie są dużo więk-sze. Postulaty te dotyczą wypracowania zasad współpracy między strefą euro a państwami spoza niej, by zapewnić, że kraje bez wspólnej waluty nie będą dys-kryminowane; wzmocnienia konkurencyj-ności, rynku wewnętrznego i ograniczenia ciężarów regulacyjnych oraz zachowania suwerenności państw i zwiększenia roli parlamentów narodowych.

Rzeczniczka Camerona poinformo-wała jednak, że zdaniem premiera Bry-tyjczycy za konieczne uznają reformy we wszystkich czterech obszarach, które mają być przedmiotem renegocjacji.

Porozumienie z Londynem będzie jednym z głównych tematów szczytu UE planowanego na 17 i 18 grudnia. «

Chcą ograniczyć zasiłki na dzieci imigrantówBrytyjski premier David Cameron podkreślił w ostatni poniedziałek, że w ramach rozmów o postulowanych przez Wielką Brytanię reformach UE, Londyn chce wynegocjować prawo do kontroli migracji i ograniczenia zasiłków dla imigrantów – poinformowała rzeczniczka premiera.

Fot.

PAP/

EPA/

Facu

ndo

Arriz

abal

aga

Brytyjski premier David Cameron

612-MAKIETA 1 01-23.indd 18 08/12/2015 19:38:40

019

612-MAKIETA 1 01-23.indd 19 08/12/2015 19:38:41

020 ARTYKUŁ SPONSOROWANYPRAWO

Jeśli masz zapytania, proszę, skontaktuj się Alexandra Knipe jest prawnikiem, pracującym w kancelarii Anthony Gold, biegle operującym zarówno językiem angielskim, jak i polskim. Z panią Alexandrą można skontaktować się pod numerem telefonu 0207 940 4000 lub mejlowo: alexandra_knipe@anthonygold.co.uk

Jeśli masz zapytania, proszę, skontaktuj się

zarówno językiem angielskim, jak i polskim. Z panią Alexandrą można skontaktować się pod numerem

» Sąd do spraw kurateli podej-muje decyzje dotyczące zarówno

spraw majątkowo-finansowych jak i bytowych osób niepełnosprawnych umysłowo. Dane osoby, której doty-czy postępowanie są zawsze utajnione i stąd słyszymy tylko o pacjencie „P”. Sąd może decydować o tym gdzie “P” ma mieszkać lub jakiego rodzaju kontakt „P” powinien utrzymywać z określonymi osobami trzecimi. Sąd może nawet orzec, że “P” nie powinien mieć żadnego kon-taktu konkretną osobą. Sąd może orzec o kontynuacji lub zakazie kontynuacji leczenia „P” lub nakazać konkretnej osobie opiekę nad „P”.

Czasami nie jest jasne czy “P” rzeczywiście nie posiada pełnej zdolności umysłowej. Może się też zdarzyć, że „P” posiada zdol-ność umysłową do pewnych czynności. Do sądu do spraw kurateli można więc kiero-wać wnioski o orzeczenie tego do jakich czynności “P” posiada zdolność. Orzeczenie może być wymagane do stwierdzenia np. czy „P” powinien sam zarzą-dzać swoim majątkiem, mieć możliwość sprzedaży czy kupna domu, sam podjąć decyzję o amputacji czy aborcji, czy też podjąć decyzję o wej-ściu w związek małżeński lub też decy-zję rozwodową.

Sąd ma prawo, z którego często korzy-sta, do mianowania kuratorów do spraw majątkowych “P”. Sąd do spraw kurateli (Court of Protection) wraz z urzędem do spraw kurateli (Office of the Public Guar-dian) nadzorują pracę kuratorów. Kura-torzy muszą składać coroczny raport ze swojej działalności. Sąd ponadto zajmuje się sprawami pełnomocnictwa oraz spo-

rami pomiędzy członkami rodziny o waż-ność pełnomocnictw.

Sąd ma też moc sporządzania tzw. testamentów statutowych

w imieniu osób niespraw-nych umysłowo.

Sąd podejmuje rów-nież interwencje w sytu-

acjach, gdy dochodzi do wykorzystywa-nia finansowego lub

przemocy w stosunku do osoby niepełno-sprawnej umysłowo. Sąd może orzec czy doszło do ogranicze-nia wolności osoby niepełnospraw-nej oraz czy takie

ograniczenie w okre-ślonych okolicznościach może być uzasadnione.

Wszystkie decyzje podejmo-wane w imieniu osoby niepeł-nosprawnej umysłowo muszą być podejmowane w jak najlep-

szy interesie „P”. Każdy musi być uznany za osobę zdolną do

wszystkich czynności praw-nych dopóki nie dowie-dzie się braku takiej zdol-

ności. Osoba nie powinna zostać uznana za niezdolną do konkretnej czynności o ile nie podjęto wszelkich kroków aby pomóc jej podjąć daną decyzję niezależ-nie. Nie można też uznać nikogo za nie-zdolnego do podjęcia konkretnej decyzji dlatego, że podejmuje decyzję niemądra. Ponadto, zanim sąd podejmie decyzje w imieniu kogokolwiek, musi rozważyć czy ten sam skutek nie może zostać osią-gnięty w sposób mniej ograniczający wol-ność decyzyjną „P”.

Jak wskazano powyżej sąd do spraw kurateli ma znaczną moc decyzyjną w spra-wach osób niepełnosprawnych umysłowo. Jednakże, sąd ma też ściśle określone zobo-wiązania w stosunku do swoich podopiecz-nych i musi zawsze podejmować decyzje w ich najlepszym interesie. W naszej kancelarii mamy szerokie doświadcze-nie w sprawach dotyczących tego specja-listycznego sąd i chętnie odpowiemy na pytania, które kwestie poruszone w tym artykule mogą rodzić «.

Co to jest sąd do spraw kurateli?

Sąd do spraw kurateli (Court of Protection) to specjalistyczny sąd podejmujący ważne decyzje, często zmieniające życie osób, które nie mają pełnej zdolności umysłowej. Tradycje tego sądu sięgają czasów średniowiecza. Dziś funkcje i zadania sądu do spraw kurateli opisane zostały w Mental Capacity Act 2005.

612-MAKIETA 1 01-23.indd 20 08/12/2015 19:38:45

612-MAKIETA 1 01-23.indd 21 08/12/2015 19:38:47

022 WIADOMOŚCIprawo

612-MAKIETA 1 01-23.indd 22 08/12/2015 19:38:50

023

Polski mężczyzna, który doznał poważ-nych obrażeń głowy kiedy został potrącony przez samochód otrzymał

£800,000 odszkodowania. Mężczyzna spę-dził na oddziale intensywnej terapii kilka dni i ponad dwa miesiące w szpitalu aby dojść do zdrowia po wypadku. Pomimo tego, iż doznał on bardzo poważnych obrażeń, firma ubez-pieczeniowa kierowcy samochodu, zebrała dowody w formie filmu z monitoringu oraz raportów, które rzekomo ukazywały, że nasz klient podjął pracę zaraz po wypadku, pró-bując w ten sposób obalić część jego rosz-czenia o zwrot utraconych zarobków. „W tym czasie mieszkałem sam w Wielkiej Bryta-nii, nie miałem wsparcia rodziny czy przy-jaciół”, powiedział Polak. „Skontaktowałem się z adwokatami Slater Gordon ponieważ dowiedziałem się, że firma ta ma specjali-stów od poważnych urazów ciała, a także polskojęzycznych prawników” dodał. Mece-nas Pendower prowadząca sprawę uzyskała

dla mężczyzny zaliczkę oraz zorganizowała dla niego rehabilitację. Adwokat Pendower powiedziała, że pozwani, w końcu zrozu-mieli, że osobą nagraną przez monitoring w trakcie pracy był brat pokrzywdzonego, a nie pokrzywdzony i szybko rozpoczęli negocjacje w celu wypłaty odszkodowa-nia. „W ciągu pół godziny od zrozumienia błędu doszliśmy do porozumienia i uzyska-liśmy odszkodowanie w wysokości miliona funtów, z zastrzeżeniem redukcji 20% za jego współodpowiedzialność za wypadek,” powiedziała mecenas. Bezpłatne konsultacje w języku polskim z zakresu odszkodowań za wypadki w pracy i inne wypadki zapew-nia kancelaria Slater Gordon pod numerem 075 14 65 18 41.

Mec. Łukasz Wójcik LLMPolski Prawnik

Litigation Executivewww.slatergordon.co.uk/pl

£800,000 odszkodowania dla pieszego potrąconego przez samochód

612-MAKIETA 1 01-23.indd 23 08/12/2015 19:38:53

024 TEMAT NUMERUmotoryzacja

612-MAKIETA 2 24-41.indd 24 08/12/2015 19:39:41

025

Rolls-Royce, Bentley, Aston Martin, Jaguar, Rover. Nawet ktoś nie będący fanatykiem motoryzacji, zna przynajmniej jedną z tych marek. I choć brytyjskie są już tylko z nazwy, to stają się symbolem odrodzenia brytyjskiego sektora motoryzacyjnego po latach zapaści.

MarcIN SzczepańSkI

»Według tegorocznych danych orga-nizacji branżowej Society of Motor

Manufacturers & Traders (SMMT), przychody sektora motoryzacyjnego w Wielkiej Bryta-nii wyniosły w 2014 roku niemal 70 mld fun-tów. W tym okresie wyprodukowano 1,6 mln samochodów, co jest czwartym wynikiem wśród krajów Unii Europejskiej. Jeśli obecny trend zostanie zachowany, to według SMMT już w 2017 roku liczba wyprodukowanych na Wyspach samochodów sięgnie 1,95 mln sztuk, co oznaczać będzie pobicie dotychczasowego rekordu, sięgającego roku 1972.

Okresem największego kryzysu brytyj-skiego przemysłu samochodowego były nie-wątpliwie lata 90. XX wieku. Wówczas jednak dokonało się jedynie to, co nieodwracalnie zapowiadało się już przynajmniej do 20 lat. Brytyjscy producenci samochodów korzystali z przestarzałych technologii, kulało zarządza-nie, a ze względu na siłę związków zawodo-wych branżę prześladowały częste strajki, któ-rych efektem były rosnące koszty produkcji i niekonkurencyjność wobec zagranicznych producentów.

Wróćmy jednak na moment do okresu prosperity brytyjskiej motoryzacji i obiektu westchnień fanatyków motoryzacji na Wyspach.

Od rOzkwItu dO upadkuPoczątki motoryzacji w Wielkiej Brytanii to ostatnia dekada XIX wieku, kiedy to podejmo-wano pierwsze próby przeniesienia na brytyj-ski grunt technologii opracowanej przez Got-tlieba Daimlera. Choć jeszcze przed I wojną »

Fot.

Carl

Cour

t/Ge

tty

Imag

es

612-MAKIETA 2 24-41.indd 25 08/12/2015 19:39:42

026 TEMAT NUMERUmotoryzacja

światową roczna produkcja samocho-dów na Wyspach sięgnęła 14 tys. egzem-plarzy a potencjał rynku dostrzegł Henry Ford otwierając w Manchesterze fabrykę produkującą ponad 7 tys. samochodów rocznie, to największy rozkwit przemy-słu motoryzacyjnego przypadł na okres międzywojenny.

Już w 1922 roku Brytyjczycy mogli wybierać spośród 183 producentów samo-chodów. Oczywiście w ogromnej większości nie były to zakłady produkujące na skalę przemysłową a domowe manufaktury budujące niewielkie ilości samochodów. Faktem jest jednak, że już dekadę później, w 1932 roku, Wielka Brytania wyprze-dziła Francję i została największym pro-ducentem samochodów w Europie. Tytuł ten dzierżyła do 1955 roku.

Marki, takie jak Wolseley, Riley, Stan-dard, Rootes czy Sunbeam, dziś już niemal

zapomniane, były wtedy ikonami motory-zacji na skalę nie tylko krajową.

Po II wojnie światowej branża moto-ryzacyjna dotknięta została powszech-nymi niedoborami w dostępie do materia-łów, przede wszystkim stali. Rząd racjono-wał dostęp do tego surowca a pierwszeń-stwo miały firmy, które większość swojej produkcji przeznaczały na przynoszący największe korzyści eksport do USA i na kontynent. W efekcie tej polityki, Wielka Brytania stała się nie tylko największym producentem aut na świecie ale również hegemonem w ich eksporcie. W 1950 roku aż 52 proc. globalnego eksportu samocho-dów pochodziło z Wielkiej Brytanii.

Z roku na rok sytuacja ta zmieniała się na korzyść brytyjskich producentów. Amerykański sektor wytwórczy w coraz większym stopniu zaspokajał wewnętrzny popyt a na rynku pojawili się coraz sil-niejsi konkurenci, w tym przede wszyst-kim Niemcy, które dzięki amerykańskiemu wsparciu gospodarczemu oraz finanso-wemu już w 1956 roku wyprzedziły Wielką Brytanię pod względem liczby wyprodu-kowanych samochodów.

Początkiem końca złotych lat brytyj-skiej motoryzacji były lata 60. Na tle kon-kurencji, która w coraz większym stopniu dążyła do standaryzacji produkcji w celu zmniejszenia jej kosztów, brytyjskie firmy wyróżniały się bardzo szeroką ofertą modeli aut. Choć miała miejsce stopniowa konsolidacja rynku wokół największych firm to powszechną praktyką było pozo-stawianie w produkcji samochodów pod przejętymi markami, które do tego często konkurowały między sobą o klientów.

W latach 70. Wielka Brytania była już zaledwie szóstym producentem samocho-dów na świecie i jasne było, że nie nadąża za światowymi trendami w tym sektorze. Problemem były przede wszystkim wyso-kie koszty pracy potęgowane ciągłymi strajkami inicjowanymi przez związki zawodowe. Do tego produkowane w bry-tyjskich fabrykach auta nie grzeszyły naj-lepszą jakością a obrazu dopełniało nie-efektywne zarządzanie.

Lata 80. upłynęły pod znakiem walki konserwatywnych rządów o odbudowa-nie silnej pozycji brytyjskiego przemysłu samochodowego. Walki nieudanej, której symbolem było zamykanie fabryk kon-cernu British Leyland na terenie całego kraju i utrata zatrudnienia przez dzie-siątki tysięcy pracowników. Ten największy wówczas brytyjski producent samocho-dów zmienił tymczasem nazwę na Rover

Statystyczny pracownik generuje dziś około 440 tys. funtów przychodów rocznie.

Fot.

rolls

royc

e m

otor

car

s

Rolls Royce. Za kierownicą Charles Rolls

612-MAKIETA 2 24-41.indd 26 08/12/2015 19:39:43

027

Mekka sportów motorowychWielka Brytania to nie tylko luksusowe marki limuzyn, ale również potęga w sportach motorowych. Spośród dziesięciu zespołów, biorących udział w tegorocznym sezonie Formuły 1, aż siedem ma swoje bazy w Wielkiej Bry-tanii. Oprócz typowo brytyjskich McLa-rena, Williamsa czy Lotusa, są to rów-nież RedBull, Marussia, Force India czy nawet niemiecki Mercedes.

Z Wysp pochodzi wielu słynnych kierowców – mistrzów świata Formuły 1 czy innych serii wyścigowych oraz raj-dowych. Wystarczy wspomnieć takie nazwiska jak Jim Clark, Jackie Stewart, Stirling Moss, James Hunt, Nigel Mansell czy bardziej współcześnie: David Coul-thard, Lewis Hamilton czy Jenson Button.

Group. Na niewiele się to zdało, bowiem w 1994 roku Rover został przejęty przez BMW i tym samym przestał istnieć ostatni w pełni brytyjski koncern, produkujący masowe samochody.

Branża w oBcych rękachRover stał się w pewnym sensie symbolem upadku brytyjskiego przemysłu samocho-dowego. Pomimo znaczących inwestycji (szacunki mówią o 15 mld marek), BMW nie udało się uratować brytyjskiego pro-ducenta od upadku. Ostatecznie w 2000 roku niemiecki koncern sprzedał majątek Rovera m.in. Fordowi (marka Land Rover) a pozostałe aktywa pod nazwą MG Rover przejęło za symboliczne 10 funtów kon-sorcjum Phoenix.

Na tym jednak pechowa historia Rovera się nie kończy bowiem ledwie pięć lat później konsorcjum Phoenix sta-nęło w obliczu bankructwa (towarzy-szyła mu aura oskarżeń o niegospodar-ność nowych właścicieli) i ostatecznie oddało prawa do marki MG chińskiemu koncernowi SAIC.

Szereg zmian właścicielskich w pierw-szej dekadzie XXI wieku ukształtował obecny układ sił na brytyjskim rynku moto-ryzacyjnym. Do BMW należą dwie arcybry-tyjskie marki: Rolls-Royce oraz Mini. Wła-ścicielem luksusowego Bentleya jest Volks-wagen a Jaguara i Land-Rovera hinduski koncern Tata. Inny legendarny brytyjski producent – Aston Martin, ma kuwejckich udziałowców. A co z pechowym Roverem? Prawa do nazwy BMW sprzedało hindu-som z Tata, ale póki co nie podjęli oni prób wskrzeszenia tej zasłużonej marki.

Jeśli ktoś już uprze się, by kupić brytyj-ski samochód, którego właścicielem nie jest zagraniczny koncern, ma do wyboru kilka-naście niewielkich wytwórni luksusowych i rzecz jasna bardzo drogich aut, z których największym jest Morgan, produkujących rocznie nieco ponad tysiąc samochodów.

rynek kwitnie jak nigdyTyle historii. Oczywiście można spierać się na ile brytyjski przemysł motoryzacyjny pozo-staje „brytyjski”, ale z danymi finansowymi i statystycznymi spierać się nie sposób. A te wyraźnie wskazują, że od początku obecnej dekady sektor ten rośnie w oczach. W 2009 roku w brytyjskich fabrykach wyproduko-wano łącznie niecały milion samochodów a w 2014 było ich już ponad 1,5 mln, z czego na eksport trafia aż 78 proc.

Najwięksi producenci to japoński Nis-san, produkujący w swoim zakładzie w Sun-derland pół miliona aut rocznie; Land-Rover z produkcją rzędu 374 tys. sztuk oraz Mini, produkujące blisko 179 tys. aut rocznie. Pierwszą piątkę uzupełniają dwie inne japońskie marki – Toyota oraz Honda.

Zdaniem ekspertów z SMMT, obecne tempo wzrostu branży pozwala zakładać, że już w 2017 roku pobity zostanie rekord w liczbie wyprodukowanych samochodów z 1972 roku a w 2018 roku produkcja prze-kroczy 2 mln sztuk rocznie.

Skok, jaki wykonała brytyjska moto-ryzacja w ciągu zaledwie kilku lat, najle-piej pokazuje wartość sektora, szacowana obecnie na 69,5 mld funtów. Wzrosła ona w stosunku do roku 2000 aż o 65 proc. W samym 2014 roku inwestycje w tej branży wyniosły 4,7 mld funtów. »

Fot.

BMW

Gro

up

Rolls-Royce Phantom Limelight

612-MAKIETA 2 24-41.indd 27 08/12/2015 19:39:45

028 TEMAT NUMERUmotoryzacja028

Nie jest to jednak szczyt możliwości brytyjskiej motoryzacji. Eksperci przy-znają, że już dziś wartość ta mogłaby być o 4 mld funtów wyższa, gdyby tylko udało się wypełnić znaczącą lukę w rynku jaką jest produkcja elementów wyposażenia. W tej chwili tylko jedna trzecia części wykorzystywanych do produkcji samo-chodów w brytyjskich fabrykach pochodzi od brytyjskich producentów. Dla porów-nania, w Niemczech aż dwie trzecie części produkowanych jest lokalnie.

W sektorze zatrudnionych jest obecnie około 800 tys. osób, z czego 158 tys. pracuje bezpośrednio przy produkcji samochodów a pozostali zatrudnieni są przy produkcji silników czy innych elementów wyposaże-nia aut. Jeszcze w 2000 roku branża moto-ryzacyjna zatrudniała ponad 900 tys. osób, ale zdaniem ekspertów różnica ta wynika nie ze skali produkcji a jej lepszej wydajno-ści. Na jednego pracownika zatrudnionego przy montażu samochodów przypada dziś 11,5 samochodu rocznie, o ponad dwa wię-cej, niż zaledwie pięć lat temu. Statystyczny pracownik generuje dziś około 440 tys. fun-tów przychodów rocznie.

SMMT zauważa, że tak dobra kondy-cja sektora jest w dużym stopniu zasługą dobrej współpracy pomiędzy branżą a rzą-dem. „Nie można przecenić znaczenia poli-tyków dla tak konkurencyjnego globalnie sektora jak nasz. Wiele krajów rywalizuje o te same inwestycje” - przyznawał Mike Hawes, prezes stowarzyszenia.

Ogromne znaczenie ma również kon-dycja światowej gospodarki. Przy tak dużym uzależnieniu od eksportu każdy poważniejszy wstrząs gospodarczy może poważnie zachwiać branżą motoryzacyjną na Wyspach.

Marki odzyskują blask

Choć dla wielu konserwatywnych zwo-lenników brytyjskiej motoryzacji kultowe marki w rękach zagranicznych koncer-nów to profanacja – to przyznać trzeba, że to wsparciu zagranicznych inwestorów zawdzięczają one swoje przetrwanie.

Przykładem spektakularnego suk-cesu pod obcym zarządzaniem jest choćby konglomerat Jaguar Land Rover, od 2010 roku będący w rękach hindu-skiej Tata Motors, którzy odkupili obie marki od Forda za 1,4 mld funtów. Dziś cena ta wygląda na śmieszną po tym, jak w ciągu wspomnianych pięciu lat roczna sprzedaż spółki podwoiła się do 450 tys. sztuk a przychody uległy potrojeniu 19,4 mld funtów rocznie. Hinduska firma zain-westowała w brytyjskie fabryki póki co ponad 10 mld funtów i zapowiada kolejne wydatki.

Kolejnym fenomenem, choć na zdecy-dowanie inną skalę, jest odrodzenie słyn-nego Rolls-Royce po przejęciu przez BMW. Dekadę temu firma sprzedawała około 1000 samochodów rocznie. W tej chwili sprzedaż przekracza 4 tys. sztuk na rok a oddana do użytku w 2003 roku nowo-czesna fabryka w Goodwood nie nadąża z realizacją zamówień.

Dużymi sukcesami, po przejęciu przez zagraniczne koncerny, mogą pochwalić się również Bentley, Aston Martin czy Mini.

Eksport budujE sukcEsTrzeba jednak wspomnieć, że o sile odro-dzonej brytyjskiej motoryzacji, tak jak miało to miejsce w latach powojennych, znów stanowi eksport. Poza granice kraju trafia blisko 80 proc. wyprodukowanych w brytyjskich fabrykach aut. Skala jest tak duża, że branża motoryzacyjna stanowi 10 proc. całkowitego brytyjskiego eksportu. Aż 53 proc. eksportu trafia na rynki Unii Europejskiej ale coraz większy udział w eksporcie mają takie kraje, jak Chiny czy Rosja. W sumie brytyjskie samochody trafiają do ponad 100 krajów.

Chiny są tu ciekawym przykładem. Azjatycka potęga stała się w ostatnim czasie największym pojedynczym kie-runkiem eksportu brytyjskich samocho-dów (przy rozbiciu Unii Europejskiej na poszczególne kraje) z udziałem ponad 11 proc. Tylko w 2014 roku na chiński rynek trafiło z brytyjskich fabryk ponad 137 tys. samochodów, a więc aż o 14,5 proc. Wię-cej, niż rok wcześniej.

Skok, jaki wykonała brytyjska motoryzacja w ciągu zaledwie kilku lat, najlepiej pokazuje wartość sektora, szacowana obecnie na 69,5 mld funtów.

Fot.

BMW

Gro

up

MINI Cooper S

612-MAKIETA 2 24-41.indd 28 08/12/2015 19:39:46

029Zdaniem ekspertów, na popularność brytyjskich marek

w Chinach ma wpływ kilka czynników, w tym rosnący popyt na samochody klasy premium, duża rozpoznawalność bry-tyjskich marek a także ogólny pozytywny klimat wzajem-nych stosunków gospodarczych.

Zdaniem wielu miłośników czterech kółek, w tym rów-nież autora tego artykułu, motoryzacja jest jedną z najlep-szych rzeczy, jakie Wielka Brytania dała światu. Z tej per-spektywy niewątpliwie dobrze się stało, że udało się ura-tować choćby część zasłużonych brytyjskich marek a do tego zachować ich unikalną tożsamość.

Oczywiście zawsze znajdą się puryści twierdzący, że dzisiejszy Rolls-Royce czy Bentley to już tylko słupek w sprawozdaniu finansowym niemieckiego menedżera i będą mieli po części rację, o czym świadczy przypadek Rovera, który nie obronił się nawet pod niemieckim zarzą-dem i został skazany na upadek.

Na pewno jednak nie można powiedzieć, że brytyjskie samochody są nieznacznie tylko różniącymi się od siebie wcieleniami tej samej koncepcji motoryzacyjnej skiero-wanej pod masowego klienta, jakie coraz częściej możemy obserwować na ulicach.

Niektórzy twierdzą, że brytyjskie samochody mają duszę. Jeśli to prawda, to wygląda na to, że została ona uratowana. «

W ostatnich latach rośnie nie tylko produkcja samochodów na Wyspach, ale też ich sprzedaż. W 2014 roku zarejestrowanych zostało prawie 2,5 mln nowych samochodów, najwięcej od dekady.Największą popularnością wśród Brytyjskich kierowców cieszą się sprawdzone marki – Ford Fiesta, Ford Focus, Vauxhall Corsa i Astra czy Volkswagen Golf.

Co ciekawe, Brytyjczycy najczęściej sięgają po białe i czarne samochody. Te pierwsze stanowiły 22 proc. zarejestrowanych w 2014 aut a te drugie 19 proc. Należy zauważyć, że jeszcze 10 lat temu udział białych samochodów w rynku wynosił poniżej 1 proc. Szare samochody stanowiły 14 proc. nowych rejestracji a niebieskie, czerwone oraz srebrne po 13 proc.

Połowa nowych samochodów na brytyjskich drogach to diesle, 48 proc. napędzanych jest benzyną a 2 proc. to pojazdy zasilane paliwami alternatywnymi. Jeszcze 10 lat temu diesle stanowiły zaledwie 33 proc. rynku.

Czym jeżdżą BrytyjCzyCy?

nitin

ut38

0 / S

hutterstoc

k.co

m

Ford Fiesta

612-MAKIETA 2 24-41.indd 29 08/12/2015 19:39:47

030 KOMENTARZ TYGODNIApolityka

Radosław Zapalowski

» Dla tych, którzy wykazują się „niezdrowym”, obsesyjnym zain-

teresowaniem sprawami publicznymi – zeszły czwartek był dniem politycznego spełnienia. W tym samym czasie w pol-skim sejmie i w brytyjskiej Izbie Lordów odbywały się ważne, definiujące teraź-niejszość i przyszłość, budzące emocje debaty. Obie dotyczyły fundamentalnych spraw i obie pokazały klasę polityczną w całej okazałości. I chociaż obrado-wano na zupełnie różne tematy – oba parlamenty pokazały swoją brzydką, brutalną twarz.

Polscy posłowie spierali się o Try-bunał Konstytucyjny, brytyjscy o dołą-czenie Wielkiej Brytanii do koalicji kra-jów bombardujących pozycje samozwań-czego Państwa Islamskiego na terenie Syrii. Na pierwszy rzut oka porównanie

polskich i brytyjskich polityków jest nie-korzystne dla polskich parlamentarzy-stów. Brutalny język, polityczne cham-stwo, nieukrywana pogarda wobec oponentów, brak kultury politycznej i łamanie wszelkich możliwych zasad oraz standardów parlamentarnych przypominało bijatykę na prowincjo-nalnej dyskotece. Bez pardonu walono się werbalnymi sztachetami po głowach bez żadnej finezji i fantazji. A Marszałek Sejmu wystąpił w roli cenzora i partyj-nego bulteriera.

Na tym tle spór Brytyjczyków wyglą-dał jak kulturalna dyskusja w klubie dla dżentelmenów. Z wyjątkiem słów Davida Camerona, który powiedział, że każdy kto sprzeciwia się nalotom na ISIS jest zwolennikiem terrorystów. Jednak po tej erupcji wrednych politycznych insynuacji sytuacja się uspokoiła. Spiker Izby Gmin był łagodny i pozwalał na polityczną eks-

presję każdemu, kto chciał zabrać głos. Merytoryczne przygotowanie, elokwentne wypowiedzi, kurtuazja, oratorskie popisy i szacunek dla oponentów, charakteryzu-jący brytyjskich posłów, potęgował wraże-nie przepaści w kwestii kultury politycz-nej jaka dzieli wschodni i zachodni świat. Ale były to tylko pozory. Pod powierzch-nią kulturalnych obrad odbywała się fine-zyjna polityczna walka. Brutalna w zupeł-nie innym znaczeniu. Zamiast sztachet, cepów i łomów stosowano szpile i noże, które wbijano w plecy liderom. Zwłaszcza na lewicy. Bo dla wielu posłów Labour roz-ważania w sprawie nalotów na ISIS stały się szansą do zakwestionowania przy-wództwa Jeremiego Corbyna, zaś osta-tecznie wyniki głosowania pokazały pęk-nięcie wewnątrz partii, które zwiększa się z każdym kolejnym miesiącem i z każdym kolejnym politycznym tematem.

Terror lewactwaJeremy Corbyn ma problem z jednością partii pracy. parlamentarzyści kwestionują jego przywództwo, a partyjne doły bezpardonowo atakują prawe skrzydło laburzystów. Na lewicy trwa mała wojna domowa, na której tracą wszyscy.

Fot.

Kord

ian

Klac

zyńs

ki

Jeremy Corbyn przemawia pod meczetem na Finsbury Park w Londynie, podczas antyrasistowskiej demonstracji

612-MAKIETA 2 24-41.indd 30 08/12/2015 19:39:48

031Prawica gra lewicą

Plan Davida Camerona był stosunkowo prosty i w zasadzie się powiódł. Premier idealnie wykorzystał debatę w sprawie nalotów na Syrię, żeby włożyć kij w lewi-cowe mrowisko. Aby uzyskać poparcie Izby Gmin do realizacji swoich celów Cameron nie potrzebował głosów opo-zycji, ale była to okazja, której nie mógł nie przepuścić. Dlatego poddano Labour olbrzymiej politycznej presji i medialnym naciskom, które przedstawiały kwestie nalotów jako moralny obowiązek i patrio-tyczny imperatyw. Politykę „dorosłych” w przeciwieństwie do sprzeciwu wobec interwencji, który to uznano za polityczną naiwność i pacyfistyczny idealizm, pozba-wiony krzty politycznego realizmu. Ten manewr się powiódł.

Przez cały tydzień poprzedzający debatę i głosowanie brytyjskie media sku-piły się na Partii Pracy, donosząc o moż-liwych pęknięciach wewnątrz gabinetu cieni, ewentualnych dymisjach, partyj-nych buntach i osamotnieniu lidera. Cor-byn, który na początku chciał wprowa-dzić partyjną dyscyplinę został przyparty do muru i ostatecznie dał swoim posłom wolną rękę. Skutkowało to tym, że sześć-dziesięciu sześciu posłów i posłanek Par-tii Pracy głosowało za przystąpieniem Wielkiej Brytanii do wojny i osłabieniem pozycji Corbyna. Doszło nawet do kurio-zalnej, niemal surrealistycznej sytuacji kiedy, to w przemówieniu zamykającym debatę, mającym być czymś na kształt partyjnego stanowiska w imieniu Partii Pracy wystąpił Hillary Benn – minister spraw zagranicznych w gabinecie cieni Corbyna i w płomiennej mowie opowie-dział się po stronie Camerona. To był praw-dziwy oratorski popis, wystąpienie, które porwało całą Izbę Gmin i zostało nagro-dzone oklaskami, na które zazwyczaj spiker nie pozwala, a Benn został przez komentujące na gorąco media mianowany „prawdziwym liderem” laburzystów.

Polityka zamienia się czasem w teatr i to był jeden z takich momentów. Prze-kaz został wzmocniony przez czas, miej-sce, przewidywania i okoliczności. Benn, tak jak aktor występujący w wieczor-nym przedstawieniu, uwiódł publicz-ność. I nie zmienia tego fakt, że w świe-tle dnia ten popis nieco zbladł. Argu-menty okazały się naciągane, założenia dyskusyjne, a porównanie ideologi Pań-stwa Islamskiego do faszyzmu w zasa-dzie pozbawione sensu. Benna niemal od

razu porównano do Geoffrey’ego Howe'a, który w 1990 roku zrezygnował ze sta-nowiska w gabinecie Thatcher i którego przemowa była druzgocącą krytyką poli-tyki Żelaznej Damy i początkiem jej poli-tycznego końca. Jednak mimo nadziei czę-ści lewicowego establishmentu Bell nie będzie laburzystowską odmianą Howe’a. Głównie dlatego, że Jeremy Corbyn cie-szy się masowym, niemal fanatycznym poparciem partyjnych dołów.

Doły koPią góręW Partii Pracy – od samego początku objęcia urzędu przewodniczącego przez Corbyna – trwa ten sam polityczny pat. Lider uwielbiany jest przez partyjne doły i odrzucany przez partyjną górę. W efekcie Labour znajduje się w politycz-nym limbo. Parlamentarzyści chcieliby wymienić Jeremiego Corbyna na kogoś innego, ale wiedzą, że nawet gdyby ich pucz się powiódł, w kolejnych wybo-rach partyjnych Corbyn siłą i mobiliza-cją swoich zwolenników znów stanąłby na czele partii. A sytuacja się zaognia. Każdy najmniejszy sprzeciw lub kry-

tyka lidera kończy się bezpardonowym atakiem jego zwolenników. I tutaj nie ma już żadnych subtelności. „Corbyni-ści” jawią się jako agresywni sekciarze i szerzą „lewacki terror”.

Neil Coyle, laburzysta z Bermondsey, po tym jak zagłosował za atakami na ISIS otrzymuje groźby śmierci. Podobnie jak Diana Johnson, którą lewicowi wyborcy określają mianem „morderczej piz…y”. Paula Sherriff, posłanka z Dewsbury, która wezwała do społecznej jedności kiedy jeden z mieszkańców jej regionu poleciał walczyć dla Państwa Islamskiego, spotkała się z falą nienawiści i groźbami

gwałtu. „Mamy twój numer telefonu i znamy wszystkie detale. Jesteś chodzą-cym trupem. Mam nadzieję, że zostaniesz zgwałcona” – napisał jej w prywatnej wia-domości jeden ze skrajnie lewicowych wyborców. Z seksistowskimi uwagami zetknęły się też polityki, które walczyły o przewodniczenie partii z Corbynem – Liz Kendall i Yvette Cooper, które przez „corbynistów” były nazywane „krowami” i „wiedźmami”.

Na tym tle określanie każdego poli-tyka Partii Pracy, który nie mieści się na lewej flance mianem torysa brzmi nie-winnie, ale zaognia toczącą się od kilku miesięcy partyjną wojnę domową. Z jed-nej strony dyktat „blairystów”, którzy nie potrafią zaakceptować demokratycz-nego wyboru partyjnych dołów, z drugiej werbalny terror „corbynistów” powo-dują, że Labour staje się toksyczną par-tią gdzie coraz więcej działaczy czuje się źle. A w brytyjskim systemie wybor-czym, który premiuje duże partie będące w zasadzie koalicjami wielu ruchów poli-tycznych obie strony są na siebie ska-zane. I żeby odnieść wyborczy sukces muszą się dogadać.

Zwycięstwo w wyborach uzupełnia-jących w Oldham West i Royton – miejscu gdzie większość komentatorów stawiała na UKiP („Daily Mail” było tak pewne porażki Labour, że w swoim piątkowym wydaniu ogłosiło, iż „Efekt Corbyna kosz-tował Labour tysiące głosów”) pokazało, że mimo wrogości większości mediów, wewnątrzpartyjnego rozłamu i toksycz-nej atmosfery Partia Pracy może odno-sić sukcesy. Polityczna wojna domowa, jeśli będzie eskalowała, pogrzebie szanse Labour na przejęcie rządów. Obie strony sporu na lewicy muszą się pohamować, żeby pokonać Davida Camerona. «

Oba parlamenty – polski i brytyjski – pokazały swoją brzydką, brutalną twarz. (…) Na pierwszy rzut oka, porównanie polskich i brytyjskich polityków jest niekorzystne dla polskich parlamentarzystów

612-MAKIETA 2 24-41.indd 31 08/12/2015 19:39:48

032 FELIETONZNOWU DOBRONIAK

SŁOWNICZEK DLA NIEOGARNIĘTYCH

Felieton – specyfi czny rodzaj publicystyki, krótki utwór dziennikarski prasowy, radiowy i telewizyjny, utrzymany w osobistym tonie, lekki w formie, wyrażający – często skrajnie złośliwie – osobisty punkt widzenia autora.

» Ja nie wiem dlaczego tak się pod-niecają niektórzy tym, że PiS sto-

suje jakieś techniki, które pozwolą mu na pełnię władzy. Przecież to jest logiczne, że aby skutecznie wprowadzać swój pro-gram, to potrzebny jest „święty spokój” i najlepiej żeby nikt nie przeszkadzał. Mało tego, jestem pełen podziwu tak systema-tycznym i wręcz podręcznikowym wpro-wadzaniem metod politycznych, o których pisał już Niccolò di Bernardo dei Machia-velli. Najpierw zacząć od tego, co najgor-sze, a potem ludzie już zapomną co się wydarzyło. A to, że zapomną, to pewne. Dobrym przykładem amnezji politycznej rodaków jest ponowny wybór PiS-u.

Nie wiem, jak w tej grze zachowa się Peło, ale kto wie, może wróci Donald na kasztance i będzie znowu ciekawie. Być może powtórzy się pojedynek – silny lider przeciwko silnemu liderowi. O Korwinie i Kukizie nie wspominam, bo przeminą jak kolejne pory roku. No, może Korwin nie przeminie, ale Paweł będzie musiał wró-cić do śpiewania. Pomimo tego, że Petru jest przez prawicowych dziennikarzy – już teraz głównego nurtu – porównywany do Palikota, to jest to tylko pobożne życzenie, albo nawet przerażenie po prawej stronie. Przeminie to Kukiz i to nawet przy pomocy PiS-u, który wcześniej czy później wchło-nie część jego posłów, a narodowcy i tak będą dążyli do usamodzielnienia – takie

mają próżne ambicje. Zatem Kukiz zosta-nie zaraz jeszcze bardziej sam i będzie mógł najwyżej swoją agresję wyładowy-wać na sprzętach zapełniających pomiesz-czenia sejmowe. Bo to, że nie panuje nad emocjami, to już chyba wszyscy ogląda-jący jego wystąpienia widzieli.

Poza tym mogę śmiało powiedzieć: Paweł, oszukałeś mnie. Oszukałeś mnie, bo sugerowałeś, że wiesz o czym mówisz, a potem się okazało, że nie masz o tym zielonego pojęcia.

Jeśli chodzi o narodowców, to na dłuż-szą metę będą mieli problem, jeśli będą z góry traktować swoich interlokutorów. To źle wygląda, kiedy małolaci bez wąsów pouczają starszych profesorów. Nawet jeśli mają rację, to komunikacja społeczna rzą-dzi się swoimi prawami i odbiór w społe-czeństwie jest raczej negatywny.

Rządy Prawa i Sprawiedliwości mogą spowodować też w końcu większą mobi-lizację w społeczeństwie i większą party-cypację polityczną.

Ale to i tak wszystko c**j. Pomimo, że „wiem, że najlepsze jest jeszcze przed nami”, to ostatnie wydarzenia na Devoni po prostu spowodowały, że popłakałem się ze śmiechu. Prawdziwi Polacy-katolicy tuż po zabawie andrzejkowej pobili się pod kościołem w Londynie. Interweniowała policja i było śmiesznie, strasznie a cza-sem nawet przerażająco. Jak wiadomo,

Polak-katolik w niedzielę do kościoła na mszę pójdzie, potem odreaguje na żonie niepowodzenia w pracy zasłaniając się zupą, bo „była za słona”, a udana zabawa jest tylko wtedy, kiedy ktoś dostanie szta-chetą przez łeb. Już nie mogę się doczekać jasełek w parafii na Devonii A

I tym miłym akcentem chciałbym zakończyć moi drodzy parafianie. Do felie-tonu pragnę załączyć grafikę przedsta-wiająca faktyczny stan w obecnym par-lamencie. Jeśli ktoś będzie wam próbo-wał wmówić, że to są rządy większości, to nie dacie się już teraz oszukać. Może to są rządy większości, ale większości par-lamentarnej. Zatem wiecie, co z tym zro-bić. I nie przejmujcie się, że Polska może zostać zawieszona w prawach członka Unii Europejskiej. Zróbcie sobie obywa-telstwo innego kraju.

Amen. «

Czo tam szje dzieje, Polaczy?Gdy jedni Polacy kończą w Londynie imprezę andrzejkową z przytupem, to inni rodacy martwią się o swój kraj pod rządami byłej opozycji, a ta „raz wziętej władzy już nie odda”. I to się nazywa skuteczność i dobra organizacja.

Wszyscy uprawnieni do głosowania w ostatnich

wyborach: 30 629 150KUKIZ: 1 374 040 (5%)

RESZTA: 23 393 998 (76%)

PIS: 5 861 113 (19%)

612-MAKIETA 2 24-41.indd 32 08/12/2015 19:39:49

033

612-MAKIETA 2 24-41.indd 33 08/12/2015 19:39:51

034 Puls miastaLondyn

»W zeszły czwartek w Bromp-ton Junction przy Covent Garden 

w Londynie piwo zostało zaprezentowane wraz z nowym modelem roweru Bromp-ton Bike. Jak mówią twórcy, oba produkty przy swoim powstawaniu nawzajem się sobą inspirowały. Oba powstawały też w tym samym okresie.

Nowe piwo i rower zjednoczyła główna zasada:  czas  ich produkcji wyniósł sześć tygodni. I właśnie czas jest jednym z pierwszych składowych, które złożyły się na końcowy efekt obu marek. 

W przypadku piwa, czas pojawił się zaś nawet jako „piąty” składnik.

Sześć tygodni warzenia piwa typu lager to bardzo długo w porównaniu z  innymi tego typu trunkami.  Jednak tak długi czas prowadzi do specyficznej harmonii smaków i wywołuje niepowta-rzalność, która trafia potem do każdej beczki i butelki. Stąd właśnie wzięła się wyjątkowość piwa Meantime. Jest dzięki temu specyficznie nasycone i pozwala odczuć nuty smaków owoców, przy-praw i kwiatów. Z kolei fuzja chmielu 

Piwo, rower i inspiracja czasem

Piwo Meantime i rower Brompton zaprezentowano w zeszły

czwartek w Brompton Junction przy Covent Garden

Londyński browar Meantime wprowadza na rynek nową, limitowaną edycję piwa. Meantime Brompton Lager jest częścią kampanii „Make Time for It”. Trunek powstał we współpracy z Brompton Bicycle – producentem rowerów.

612-MAKIETA 2 24-41.indd 34 08/12/2015 19:39:53

035

– niemieckich Hersbrucker i Hallertau z domieszką amerykańskiego Liberty, nadaje piwu niepowtarzalny, lekko kwiatowy aromat. Do oryginalnej, głęboko nasy-conej i wyrazistej barwy przyczynia się zaś bawarski słód Carahell.

– Czas jest w naszym sercu od samego początku – nasza firma znajduje się w Greenwich, uniwersalnej sie-dzibie czasu – i właśnie dlatego czas jest jednym z głów-nych elementów naszego piwa – mówi Rich Myers, dyrek-tor marketingu Meantime Brewing Company.

Tymczasem inspirowany piwem Meantime rower Brompton też jest zbudowany z unikalnych komponen-tów. Dzięki swojej konstrukcji idealnie nadaje się do jazdy po Londynie. Posiadający dwie przerzutki i spor-towy wygląd wehikuł, szybko i wygodnie przewiezie nas po uliczkach brytyjskiej stolicy, do naszej ulubionej restauracji lub pubu.

– Rowery Brompton są wiodącą marką Londynu, a pasja ich producenta do swoich produktów jest taka, jak nasza. Rzuciliśmy więc im wyzwanie, aby w tym samym czasie, gdy my warzyliśmy nasze nowe piwo, oni stworzyli nowy rower. Teraz mamy okazję do wspólnego świętowania naszych przekonań, zwłaszcza tego, że czas jest takim samym składnikiem naszych produktów, jak wszystkie inne – dodaje Myers.

– Jesteśmy z tego dumni, że rower Brompton powstaje właśnie w Londynie. Każdy z naszych pracowników posiada przynajmniej trzyletnie doświadczenie. No ale jakość naszych produktów wymaga czasu. Warto go zainwestować – mówi z kolei Will Butler Adams, CEO Brompton Bicycle.

Zarówno Brompton Bicycle jak i Meantime Brewery przykładają ogromną wagę do odpowiedzialnej turystyki rowerowej i w żadnym wypadku nie zalecają jeździć po spożyciu alkoholu. Rower Brompton przeznaczony jest przede wszystkim dla mieszkańców miasta, którzy dojeżdżają nim do pracy czy robią wypady za miasto. Gdybyśmy trafili jednak na przygodną imprezę, na któ-rej przyszłoby nam skosztować nieco alkoholu, pamię-tajmy, że mamy do czynienia z tzw. składakiem, dzięki czemu możemy szybko złożyć go i swobodnie przewieźć np. w pociągu czy w bagażniku taksówki, które bezpiecz-nie dowiozią nas do domu. (kik)

612-MAKIETA 2 24-41.indd 35 08/12/2015 19:39:55

036 WydarzeniaPolska marka

»W roku 75. rocznicy Bitwy o Anglię, reaktywowana po 45 

latach marka Błonie wypuszcza na rynek swój drugi zegarek. Tym razem nie nawiązuje on do żadnego z histo-rycznych poprzedników z lat 60., ale jest hołdem dla polskich pilotów, wal-czących w Wielkiej Brytanii w czasie II wojny światowej. Zegarek inspirowany jest historią Dywizjonu 302 – pierwszej polskiej jednostki myśliwskiej, utworzo-nej w Anglii w 1940 r.

– Postanowiliśmy upamiętnić histo-rię tego właśnie dywizjonu, ponieważ był to pierwszy polski dywizjon myśliwski, utworzony w Wielkiej Brytanii, który jednak pozostaje nieco „w cieniu” naj-bardziej znanego Dywizjonu 303. A prze-cież jest to równie zasłużona jednostka – mówi Maciej Morawski, kierownik zakładu Błonie.

– To oddział, który przez prawie pięć lat bronił angielskiej ziemi i atakował wojska nieprzyjaciela we Francji, Bel-gii, Holandii oraz w Niemczech. Wśród jego pilotów znajdowali się lotnicy, któ-rzy w czasie wojny uzyskali tytuł asa, czyli pogromcy co najmniej pięciu samo-lotów przeciwnika – dodaje dr Grzegorz 

Śliżewski z Fundacji Historycznej Lotnic-twa Polskiego.

W zegarku zapisana została historia dywizjonu. Na wewnętrznym okręgu tar-czy, nawiązującym kształtem do celow-nika samolotu, widnieje symbol WX302 – oznaczenie kodowe polskiego Dywi-zjonu 302. Wskazówki z pomarańczo-wymi końcówkami mają kształt taki, jak śmigieł samolotu Spitfire. Na górze tarczy umieszczona została też wyraźna strzała, taka, jaka widniała na zegarkach żołnie-rzy brytyjskich sił lotniczych.

Ciekawostką jest również umiesz-czenie w wewnętrznej stronie tarczy zegarka, na wysokości 50. i pół minuty, dodatkowego okręgu oraz sylwetki samolotu.

– W ten sposób zaznaczyliśmy ilość zestrzeleń, dokonanych przez pilo-tów 302. 50 i pół to liczba, jaką podaje „lista Bajana”, czyli oficjalne zestawienie zwycięstw polskich pilotów w czasie II wojny światowej – tłumaczy Morawski. Owe „pół” to połowiczne zestrzelenie, które wynika z tego, że gdy do samolotu wroga strzelało dwóch pilotów jednocze-śnie i nie było pewności, które trafienie doprowadziło do zestrzelenia, dzielono 

je pomiędzy dwóch strzelców i często też pomiędzy dwa dywizjony.

Elementy historyczne widoczne są również na odwrocie zegarka. W wah-niku umieszczona jest sylwetka samo-lotu Spitfire, na którym latali piloci Dywi-zjonu 302.

Proces powstawania  i projekto-wania zegarka konsultowany był m.in. z Robertem Gretzyngierem, współzało-życielem Fundacji Historycznej Lotnic-twa Polskiego.

Zegarek dostępny będzie w trzech wersjach kolorystycznych: w stalo-wej kopercie i z jasną tarczą; w stalo-wej kopercie i z czarną tarczą; w czar-nej kopercie (z powłoką PVD) i z czarną tarczą. Zegarek ukaże się w limitowanej i numerowanej serii 300 sztuk – po 100 sztuk każdej z wersji. Producenci zmie-nili też mechanizm zegarka. Pierwszy model Błonie miał mechanizm japoń-ski – w tym pojawił się już mechanizm szwajcarski. (PAP)

Zegarek dedykowany bohaterom

612-MAKIETA 2 24-41.indd 36 08/12/2015 19:39:56

037

612-MAKIETA 2 24-41.indd 37 08/12/2015 19:39:58

038 FOTOREPORTAŻtransport

Linia lotnicza Wizz Air, zaprezentowała najnowszy model samolotu Airbus A321ceo, który zasilił jej flotę. Samoloty tego typu będą latać między innymi na trasach łączących Wielką Brytanię i Polskę.

MichAł GOlińSki

» Przedstawiciele mediów, odbyli premierowy lot z Luton do Bir-

mingham gdzie odbyła się konferen-cja prasowa poświęcona modelowi A321ceo - największemu z grupy Air-bus A320. Organizatorzy nie bez przy-czyny wybrali lotnisko Birmingham na miejsce konferencji, gdyż to właśnie naj-większe miasto w West Midlands ostat-nio dołączyło do oferty połączeń lotni-czych przewoźnika.

- Model A321ceo to „gamechanger| na rynku linii lotniczych - tymi słowami rozpoczął konferencję prasową John Ste-phenson, wiceprezes zarządu Wizz Air. - Największą zaletą najnowszego modelu Airbusa jest jego wyższa wydajność w porównaniu do swojego poprzednika

A320, dzięki czemu, możemy zaofero-wać naszym pasażerom niższe ceny bile-tów. Model A321 wyróżnia nowoczesny design wnętrza oraz większa ilość miejsc. Dodatkowym atutem jest jego obniżony negatywny wpływ na środowisko - pod-kreślał Stephenson.

Do Polski nowym samolotem Wizz Air

612-MAKIETA 2 24-41.indd 38 08/12/2015 19:39:59

039

Fot.

Arp

ad F

oldh

azi P

hoto

grap

hyModel A321ceo to odpowiedź firmy Wizz Air na rosnące zapotrzebowanie na tanie loty w regionie Europy Środkowo-Wschodniej. Airbus A321ceo to największy samolot z grupy Airbus A320, oferuje 230 miejsc na pokładzie. Do końca roku 2018 Wizz Air zamierza wprowadzić w obieg 26 maszyn tego typu. Pierwszą bazą samolo-tów będzie Budapeszt, do której dołączą kolejne w Warszawie i Bukareszcie.

W pierwszej połowie roku finanso-wego (kończącego się 31 marca 2016) liczba pasażerów korzystających z usług linii Wizz Air sięgnie 10.7 miliona - to o 20% więcej niż w podobnym okresie w roku ubiegłym. Oznacza to również, że współczynnik wykorzystania miejsc w samolocie wzrośnie aż do 90%.

Wizz Air to największa niskokosz-towa linia lotnicza w Europie Środkowo-Wschodniej. Rozbudowana siatka połą-czeń lotniczych węgierskiej linii obejmuje obecnie 115 miast w 39 krajach. W skład floty przewoźnika dotychczas wchodziły 64 samoloty Airbus A320 odbywające regularne loty na ponad 390 trasach. «

612-MAKIETA 2 24-41.indd 39 08/12/2015 19:40:00

040 CAFÉ COOLTURAwydarzenia

612-MAKIETA 2 24-41.indd 40 08/12/2015 19:40:03

2016

część 2

swieta 2015 part 2.indd 1 08/12/2015 19:46:12

święta, święta

02

MAGDALENA GIGNAL

yspiarze uwielbiają Boże Narodzenie. Niektóre sklepy zaczynają sprzedawać

świąteczne ozdoby i słodycze już w sierpniu. Na Trafalgar Square w Londynie co roku staje najbardziej znana na świecie choinka. Nawet nie wszyscy mieszkańcy stolicy Wielkiej Brytanii, a co dopiero przyjezdni, wiedzą, że drzewko jest – niezmiennie od 1947 r. – prezentem od Norwegów z Oslo, wdzięcznych londyńczykom za pomoc, jakiej udzielili ich ojczynie podczas II wojny światowej. Światełka na tej centralnej choince Londynu zostają uroczyście zapalone zawsze w pierwszy czwartek grudnia, a wokół drzewka przez cały grudzień chętnie gromadzą się kolędnicy. Sam zwyczaj ubierania choinki przywędrował na Wyspy z Niemiec dopiero w XIX w., kiedy to książę Albert podarował drzewko królowej Wiktorii. Tradycja tak przypadła królowej do gustu, że od 1839 r. na zamku w Windsorze i w domach Brytyjczyków co roku gości pięknie udekorowana choinka.

Poprzedzający święta czterotygodniowy okres adwentu nie jest raczej – jak w Polsce – czasem zadumy, ale radosnego oczekiwania. Cały kraj błyszczy od świateł i dekoracji, odbywają się niezliczone imprezy świąteczne, alkohol leje się strumieniami, a prezenty przechodzą z rąk do rąk. Bardzo żywa jest na Wyspach tradycja wysyłania i przekazywania kartek świątecznych. Rekordziści potrafią zgromadzić kilkadziesiąt pocztówek od przyjaciół i rodziny. To zwyczaj wywodzący się z czasów wiktoriańskich. Jako pierwszy świąteczną kartkę zaprojektował na zlecenie lorda Henry’ego Cole’a malarz John Calcott. Własnoręcznie robione kartki są wciąż popularne w Wielkiej Brytanii. Wszystkie otrzymane pocztówki ustawia się na kominku. W poprzedzającą święta wigilię Anglicy co najwyżej spotykają się z przyjaciółmi w pubie, a dzieci ustawiają przy kominku talerz z ciasteczkami dla Mikołaja, marchewki dla reniferów, szklankę mleka, w bardziej postępowych domach – sherry – i wieszają na kominku skarpety na prezenty. „Właściwe” obchody Bożego

Wyspy Bożego NarodzeNia

ŚWiąteczNe szaleństWo W Wielkiej BrytaNii zaczyNa się, jak Wszyscy doskoNale Wiemy, zaraz po HalloWeeN. Na początku grudNia Wszystkie Bez Wyjątku domy Błyszczą od dekoracji, cHoiNki są uBraNe, a ulice

miast rozŚWietlają setki lampioNóW.

W

swieta 2015 part 2.indd 2 08/12/2015 19:46:14

święta, święta

03

Jak spędzą święta polacy na wyspach?Paweł:Na święta jedziemy z żoną oczywiście do Polski. Nie wyobrażam sobie spędzać Bożego Narodzenia z dala od bliskich. Mamy bardzo dużą rodzinę i zawsze w okresie świątecznym całe dwa tygodnie spędzamy na odwiedzaniu wszystkich krewnych i po prostu świętowaniu. Często w międzyczasie trafia nam się jakieś wesele czy chrzciny. Uwielbiam ten świąteczny rozgardiasz, prezenty (wieziemy ich zawsze cały wór, dlatego na święta jeździmy do Polski samochodem), spotkania z dawno niewidzianymi kuzynami. Po świętach zawsze jeździmy do Zakopanego i tam – już od 15 lat – witamy z przyjaciółmi Nowy Rok. Nie ma mowy, żebyśmy kiedykolwiek zmienili nasz sposób spędzania świąt!

Marcin:Mieszkamy w Londynie już 5 lat i do tej pory zawsze wracaliśmy na święta do Polski. W tym roku – po kilkugodzinnym horrorze, jaki rok temu przeżyliśmy z dzieckiem na lotnisku w związku z opóźnionym lotem – zdecydowaliśmy, że zostaniemy w domu. Po raz pierwszy będziemy spędzać święta tylko we troje, z moją żoną i dwuletnią córeczką. Będzie pewnie ciszej niż w gwarnym domu moich rodziców, gdzie na wigilii gromadzi się zwykle 20 osób, ale przygotujemy wszystkie tradycyjne polskie potrawy, na pewno wybierzemy się też do polskiego kościoła, może nawet pośpiewamy kolędy. A do rodziny zadzwonimy przez Skype. Szczerze mówiąc, nawet cieszę się na te spokojne święta.

Narodzenia odbywają się 25 grudnia. Ranek zaczyna się od otwierania prezentów, a wczesnym popołudniem cała rodzina zasiada do uroczystego obiadu. Na stołach króluje pieczony indyk. To dzień na spotkania rodzinne i – dla wierzących – na wizytę w kościele. W świątecznym okresie koniecznie też trzeba wybrać się do teatru na panto – angażujące publiczność świąteczne przedstawienie dla dzieci, zazwyczaj z elementami komediowymi, których przekaz jest jasny tylko dla dorosłych. Drugiego dnia świąt na Wyspach świętuje się już zupełnie na luzie. Na lunch podaje się kanapki z resztkami bożonarodzeniowego obiadu, a w sklepach zaczyna się szaleństwo wyprzedaży. Przed domami towarowymi ustawiają się długie kolejki polujących na designerskie okazje Brytyjek i zainteresowanych elektronicznymi gadżetami Brytyjczyków. 26 grudnia jest nazywany „Boxing Day” (dzień pudełkowy). Nazwa pochodzi od pudełek z prezentami, którymi tego dnia tradycyjnie obdarowywano służbę. Do dziś wiele osób kultywuje ten zwyczaj, zasilając kieszenie listonoszy, dostawców czy śmieciarzy, świątecznymi napiwkami.

swieta 2015 part 2.indd 3 08/12/2015 19:46:15

święta, święta

04

Starszy pan ze śnieżno-białą brodą, na którego przyjście dzieci szykują się

już kilka tygodni wcześniej i który z pewnością nie jest też obojętny dla dorosłych. Poznajcie historię najbardziej oczekiwanego gościa świąt bożonarodzeniowych.

Święty Mikołaj był postacią niezwykle barwną. Urodził się w miejscowości Patara w połowie II w. w bardzo zamożnej rodzinie. Uwielbiał życie i nie stronił od jego przyjemności. Ubóstwiał łowić ryby i polować, nie stronił też od zabawy. Miał przy tym bardzo radosne uspo-sobienie, wobec czego zawsze był mile widziany w towarzystwie. Jak to w życiu bywa, gdy miał już wszystko, okazało się, że jednak czegoś mu brakuje. Rozdał więc majątek i został bożym sługą – biskupem Miry, por-towego miasta w Licji. Działo się to wszystko za rządów cesarza Diokle-cjana (284 – 305), a więc w czasach, gdy chrześcijan prześladowano z niezwykłym okrucieństwem. Le-gendy mówią też, że choć mógł on

odnaleźć jedność z Bogiem w życiu monastycznym, uznał, że nie chce zamykać się w klasztorze, gdyż chce iść w ślady Jezusa, wędrującego po Palestynie. W czasie jednej ze swych podróży uciszył fale morza – dlatego też uważany jest za patrona żeglarzy i podróżników.

LegendaZnana legenda głosi, że pewien obywatel Patary utracił swój mająte, a skoro nie mógł zapewnić posagu swym trzem córkom, groziło im zejście na złą drogę. Słysząc o tym, Mikołaj wziął mieszek ze złotem i wrzucił go przez okno do domu tego człowieka. Najstarsza córka wyszła dzięki temu za mąż. Podobnie uczynił też wobec dwóch pozostałych dziewcząt. Stąd często przedstawiano go na obrazach z trzema mieszkami. Błędna inter-pretacja tego wizerunku (myślano, że są to głowy dzieci) przyczyniła się do powstania innej historii, według której Mikołaj wskrzesił trzech chłopców, zamordowanych wcześniej i zakonserwowanych przez właściciela gospody.

PatronŚw. Mikołaj bronił chrześcijań-stwa ze wszystkich swych sił, za co niebawem trafił na tortury i na długo do więzienia. Przeżył jednak wszystkie przeciwności i został uwolniony przez Konstantyna Wielkiego. Zmarł 6 grudnia i stąd tego dnia właśnie obchodzimy popularne Mikołajki. O cu-dach, jakie wydarzyły się za jego przyczyną, krążyły legendy po całej Europie. Za patrona obrało go bardzo wielu, bo postać to iście niezwykła.

Jest patronem literatów, choć nie napisał nic, co byłoby znane, jest opiekunem chłopów, pasterzy, księży i zakonników. Patronuje więźniom i karczmarzom, pielgrzymom i podróżnikom, a także żeglarzom i rybakom. Za swojego patrona obrały go panny bez posagu i dziewice, a tak-że… kurtyzany. Praktycznie wszyscy, z którymi wiódł życie doczesne.

Za swojego życia znany był z dobroczynności i potajemnej pomocy ludziom. Szczególnie lubił

dzieci, którym rozdawał miodowe ciasteczka.

Prezenty, PrezentyPopularne wyobrażenie „świętego Mikołaja” (Santa Claus, Sint Klaus) jest mieszanką elementów różnych kultur ludowych: niderlandzki zwyczaj obdarowywania dzieci pre-zentami w dniu jego święta miesza się tu z wyobrażeniem czarodzieja, który karze niegrzeczne dzieci, grzeczne zaś nagradza, a także z postacią germańskiego bóstwa – Thorem, który kojarzony był z zimą i jeździł na saniach zaprzężonych w kozy.

Zwyczaj obdarowywania się prezentami był znany w Europie od dawna. Początkowo obdarowywano dzieci wspomnianego 6 grudnia – słodyczami wraz z medalikami, różańcami lub świętymi obrazkami. A wszystko to, aby zachęcić dzieci do modlitwy. Prezenty wkładano najczęściej do… butów lub pod poduszkę. Skąd my to znamy?

W oczekiWaniu na śWiętego Mikołaja

W

swieta 2015 part 2.indd 4 08/12/2015 19:46:17

święta, święta

05

swieta 2015 part 2.indd 5 08/12/2015 19:46:18

święta, święta

06

Świętom Bożego Narodzenia od wieków towarzyszą różne symbole. Począwszy od choinki, która zajmuje poczesne miejsce w każdym domu, poprzez wigilijne potrawy, aż do zwyczajów całego okresu świątecznego. Przyjrzyjmy się zatem bliżej starym tradycjom i dowiedzmy się co nieco o znaczeniu świątecznych symboli, które przecież pojawiają się w naszych domach także i dziś.

Choinka jest symbolem wiecznie zielonego, żywego drzewa, które ma obrazować nowo narodzonego Chrystusa jako źródło życia. Dzisiejszy wystrój choinki dalece jednak różni się od tego, co wieszano na niej w dawnych czasach. Dawniejsze ozdoby najczęściej były wykonywane ręcznie i znajdowały

się na choince nieprzypadkowo – każda z nich miała symboliczne znaczenie. I tak np. jabłka symbolizowały starotestamentowy owoc, którym kuszeni byli w raju Adam i Ewa. Pojawienie się jabłek na choince miało zapewnić domownikom zdrowie i urodę. Orzechy, zawijane w złotka, były symbolem siły i dobrobytu. Łańcuchy, wykonywane najczęściej z papieru i słomy, odnosiły się do ludzkiego zniewolenia grzechem, ale miały też wzmacniać rodzinne więzi i chronić domostwo przed wszelkimi złymi wydarzeniami. Dzwonki oznaczały dobre i radosne nowiny, a anioły miały symbolizować opiekę nad domem i jego mieszkańcami. Obecne na choince, także i współcześnie, światełka, mają zgodnie z tradycją odstraszać

ŚWIĄTECZNA SYMBOLIKA

Świętom Bożego Narodzenia się na choince nieprzypadkowo

złe moce, a gwiazda, którą i dziś umieszczamy na szczycie drzewka, jest oczywiście nawiązaniem do Gwiazdy Betlejemskiej i symbolizować ma światło, które zawsze prowadzi do domu.

PIERWSZA GWIAZDKAPodobne znaczenie ma też tradycja oczekiwania na pojawienie się na niebie pierwszej gwiazdy, które jest sygnałem do rozpoczęcia wigilijnej wieczerzy. Stary zwyczaj nakazuje spożywanie podczas niej 12 potraw, które symbolizują 12 apostołów lub 12 miesięcy. Jedna z tradycji głosiła też, że jeśli gospodarzom nie uda się przygotować 12 dań, ich liczba powinna być nieparzysta. Tak naprawdę jednak im ich więcej, tym

lepiej, gdyż oznaczało to większy dostatek w domu w kolejnym roku. Na kolację wigilijną przygotowywało się potrawy postne, a głównym założeniem było – by były to dary pól, lasów, wód i ogrodów. Stąd też po dziś dzień na wigilijnym stole królują dania przyrządzane głównie z ziaren zbóż, warzyw, grzybów, maku i miodu.

OPŁATEKCzęść potraw wigilijnych, które spożywamy współcześnie, zachowała swoją dawną symbolikę. I tak opłatek, którym przełamujemy się na początku wieczerzy, jest symbolem chleba. Pierwsi chrześcijanie dzielili się chlebem na znak tego, że są wspólnotą, dziś my łamiemy się opłatkiem na znak pojednania, miłości i pokoju. W dawnych czasach

swieta 2015 part 2.indd 6 08/12/2015 19:46:22

święta, święta

07

opłatek wyglądał inaczej niż dziś – był grubszy, często kolorowy i bardzo ozdobny.

Barszcz z uszkamiNajczęściej wigilijną wieczerzę rozpoczyna czerwony barszcz z uszkami. Nie bez przyczyny. Buraki bowiem od dawna są symbolem długowieczności. Barszcz jest także uważany za jedną z najzdrowszych zup. Barwnik, który występuje w burakach, ma działanie przeciwnowotworowe. W barszczu gotowanym na zakwasie jest także mnóstwo witamin i mikroelementów. Uszka z kolei, zgodnie z tradycyjną symboliką, oznaczają szczęście i zdrowie. Tak krzepiąca zupa jest więc wymarzonym początkiem wigilijnej wieczerzy. Rozgrzewa żołądek i pobudza apetyt.

ryByRyby, które dziś powszechnie goszczą na wigilijnym stole, jeszcze 100 lat temu były na nim rzadkością. Jako wigilijna potrawa pojawiły się dopiero po drugiej wojnie światowej. Najpopularniejszy wówczas był śledź, który symbolizował post i wyczekiwanie na przyjście Jezusa. Ryby są oczywiście znanym w chrześcijaństwie symbolem odnoszącym się do chrztu i zmartwychwstania, ale symbolizują też obfitość, płodność i odradzające się życie.

Pierogi i… chleB z czosnkiemWszelkie potrawy z ziaren zbóż, a więc także pierogi, kluski i chleb, są symbolem dostatku i mają zagwarantować nam w nadchodzącym roku dobrobyt i pomyślność. Ciekawym zwyczajem, który kultywowany jest w protestanckich rodzinach z okolic Beskidu Śląskiego, jest spożywanie na Wigilię kawałka chleba z czosnkiem, miodem i solą. Ma to symbolizować pamięć tego, że w ciągu roku zdarzają się rzeczy i dobre, i złe.

grzyByGrzyby są symbolem zdrowia. Spożywanie ich ma zapewnić domowi materialny dostatek. Kapusta z kolei symbolizuje urodzaj. Jedzenie jej ma gwarantować, że po zimowym uśpieniu przyroda na nowo obudzi się do życia. Groch daje nadzieję ochrony przed chorobami. Kapusta, groch, grzyby, fasola, buraki i pszenica były też spożywane, aby podziękować Bogu za urodzaj i prosić go o dobre zbiory w następnym roku.

orzechyOrzechy symbolizują zdrowie i siłę. Mak z kolei jest symbolem obfitości i płodności – podobnie jak miód, którego spożywanie ma zapewnić mieszkańcom domu przychylność Boga. Pierniki i ciasta z dodatkiem miodu symbolizują słodycz, radość i szczęście. W niektórych regionach kraju w Wigilię spożywano też ryż na słodko albo kaszę mannę, aby w domu nie było kłótni.

Oczywiście potrawy wigilijne różnią się w zależności od regionu i rodzinnych tradycji. Jednak zwyczajem w ten wieczór jest, aby spróbować każdej z nich. Ma nam to zapewnić szczęście i dostatek przez cały następny rok.

co na stole?Także wystrój stołu podczas tego wyjątkowego wieczoru pełen jest symbolicznych znaczeń. Powinien go przykrywać biały obrus, pod którym powinniśmy położyć sianko – na pamiątkę tego, że Jezus urodził się w biednej szopce i leżał w żłóbku na sianie. Na stole zostawiamy też jedno wolne nakrycie. Pierwotnie miało ono symbolizować oczekiwanie na Jezusa, który zaraz przyjdzie na świat, ale także zabłąkanego wędrowca, któremu w tę szczególną noc powinniśmy udzielić schronienia i nakarmić go. To miejsce jest jednak także symbolem pamięci o naszych bliskich, którzy nie mogą spędzić świąt z nami, lub też o tych, którzy odeszli na zawsze.

hej kolęda, kolęda…Ze świętami Bożego Narodzenia nieodłącznie wiąże się też kolęda. Słowo to pochodzi od łacińskiego „calendae”, co oznacza pierwszy dzień miesiąca. Starożytni Rzymianie obchodzili kalendy hucznie, bawiąc się, śpiewając, obdarowując się prezentami i składając sobie życzenia. Z tego starego, pogańskiego obrzędu wywodzi się chrześcijańska tradycja śpiewania pieśni o narodzinach Jezusa, odwiedzania się w domach i obdarowywania. Pierwsze kolędy pojawiły się w Polsce w XIII wieku. Za najstarszą polską kolędę uznaje się „Zdrów bądź królu anielski”. Pochodzi ona z 1424 r. Powstanie kolęd wiąże się z czasem, kiedy w naszym kraju pojawili się franciszkanie. Św. Franciszek z Asyżu także pierwszy przygotował żłóbek przedstawiający narodzenie Chrystusa. To właśnie franciszkanie rozpropagowali urządzanie w kościołach szopek oraz jasełka, czyli widowiska o Bożym

Narodzeniu. Największy rozkwit polskich kolęd przypada na XVII i XVIII wiek. Wówczas powstały pieśni znane do dziś, m.in. „Bóg się rodzi”, „Wśród nocnej ciszy” czy „Lulajże Jezuniu”.

Prezenty!Niewątpliwie jednak najmilszą – szczególnie dla najmłodszych – częścią bożonarodzeniowej tradycji jest wzajemne obdarowywanie się prezentami. Podobno wywodzi się ono z Saturnaliów, czyli obchodzonego raz w roku w starożytnym Rzymie święta ku czci Saturna – boga rolnictwa. Z czasem zwyczaj ten został nazwany przez kościół Gwiazdką, ponieważ prezenty wręczano, gdy na niebie pokazała się pierwsza gwiazda.

Świąteczne tradycje i symbole są więc liczne i – jak widać – nie pozostały tylko wspomnieniem odległej historii. Cieszmy się świętami i czerpmy z nich pełnymi garściami, kultywując piękne polskie tradycje, a przede wszystkim dzieląc się świąteczną radością z innymi.

swieta 2015 part 2.indd 7 08/12/2015 19:46:22

święta, święta

08

To oczywiste, że potrawy wigilijne nie mogą być ot, takie sobie, zwyczajne, po-

nieważ wszystko, co tego wieczoru się dzieje, ma znaczenie magiczne albo wróżebne. Z tego też powodu w Wigilię rano, gospodyni, gdy wstała, najpierw gotowała wodę,

rozpalała ogień i okadzała

bydło, by się go czary nie imały. Nie sprzątano domostwa, gdyż Pan Jezus narodził się w stajence. Dnia tego nie wypadało się wzajemnie odwiedzać, choćby krewnymi byli, a już do karczmy zaglądać to grzech ciężki.

PIECZYWOZ ciekawszych zwyczajów wigilijnych odnotujmy ten, że dziewczęta,

gdy już

umiesiły ciasto chlebowe, z nieobtar-tymi rękami biegły do sadu i dotyka-ły drzew, dla lepszego urodzaju. Przy posiłku każdy dostawał swój kawałek placka, który powinien ugryźć, a resztę schować. Nazajutrz należało pieczywo obejrzeć. Gdy spleśniało – był to zły omen.

DARY PÓL I LASÓWŻelazną zasadą, trochę już zapo-mnianą w świecie hamburgerów, coca-coli i kurczaków z Kentucky, było to, że dania powinny być złożone z darów naszych lasów, pól, ogrodów i wód. I tak na polskim

wigilijnym stole miały prawo znajdować się wyłącznie

TRADYCJA RZECZ ŚWIĘTA

PREZENTY, MULTIKULTUROWOŚĆ LONDYNU – TO WSZYSTKO SPRAWIA, ŻE W CZASIE ŚWIĄT BOŻEGO NARODZENIA CZASEM

ZMIENIAMY NASZE PRZYZWYCZAJENIA I PRÓBUJEMY INNEJ, NIŻ RODZIMA, POLSKA, TRADYCJI. TYM JEDNAK, KTÓRZY CHCĄ SPĘDZIĆ

ŚWIĘTA TRADYCYJNIE, PO POLSKU, POLECAMY PONIŻSZY TEKST.

T

swieta 2015 part 2.indd 8 08/12/2015 19:46:26

święta, święta

09

potrawy z ziarna, mąki, kaszy, grzy-bów, owoców suszonych i świeżych, orzechów i miodu. I oczywiście różnorakie dania rybne.

Liczba potrawZasadą bywało, że potraw nie mogło być mniej, niż siedem (ale nie 13), stąd liczne wariacje „kapuściano-grzybowe” albo karp na kilkanaście sposobów. Np. na Lubelszczyźnie: „Na Wilię wieczo-rem, skoro gwiazda zaświeci, według powszechnego zwyczaju jedzą siedem potraw: barszcz z grzybami lub kaszę z mlekiem makowem, kapustę, groch, placuszki z mąki pszennej łamane (stąd łamańcami zwane) makiem i miodem okraszone albo z makiem kluski, grzyby smażone w oleju z chrzanem, gotowane z miodem gruszki suszone i śliwki”.

Kutia, sianKo…Warto dodać, że w najuboższych do-mach daniem był też chleb. Notabene potraw musiała być liczba nieparzysta, ale gości przy stole – wręcz przeciwnie, bo kto był bez pary, ten następnej Wilii nie doczekał. Szczególną rolę w starych polskich domach odgrywała kutia, czyli potrawa z mleka, orzechów, miodu i specjalnie preparowanego ziarna. Są ludzie, którzy powiadają, że nie ma nic pyszniejszego (chyba że wywodzą się ze stron, gdzie zamiast kutii – jak u niżej podpisanego – podawano np. łamańce z makiem), ale generalnie chodziło o to, że najstarszy z rodu miał obowiązek rzucić łyżką kutii ku podwa-le i z przylepionych ziaren wnioskować o przyszłorocznym urodzaju. Obyczaj ten nazywano „ciskaniem kop”. W po-dobnych celach zresztą snop zboża stawiano w kącie izby, a z przypadkowo wyciągniętych ździebeł wnioskowano o urodzaju, a także o prognozach na długie życie. Dodatkowo parzysta liczba ziaren w kłosie oznaczała rychłe zamęście (lub ożenek). Podobnie wróżono z siana pod obrusem, które mówiło o stanie zdrowia w przyszłym roku. Zwyczaj ten interpretuje się jako związany z sianem w betlejemskim żłóbku, lecz tak naprawdę dawni Polacy nie wyzbyli się dostatecznie mocno prasłowiańskich wierzeń, gdyż ob-wiązanie drzewa w sadzie powrósłem z takiego siana (lub słomy) gwaranto-wało urodzaj. A przy okazji – dziś, gdy

mak kojarzy nam się niemal wyłącznie z narkomanią, warto pamiętać, że u dawnych Polaków był symbolem nie-zmiernej płodności i przez to ceniony był jako ważna potrawa wigilijna.

DoDatKowe naKrycieNa wigilijny posiłek zapraszano nieobecnych i zmarłych, pozostawiając przy stole dodatkowe nakrycie – dla duchów. A gdy zwyczaj ten wykpiono jako pogański, to dla bezdomnych. Bywało też, że wydzielano część jadła, wystawiając je przed próg domostwa. Niekiedy łyżkę każdej potrawy wsy-pywano (czy wlewano) do maśnicy, aby ta się przez cały rok odwdzięczała świeżym masłem.

Łamanie się opŁatKiemBardzo świeżej daty (jak na tradycje wigilijne) jest obyczaj łamania się opłatkiem podczas składania życzeń wigilijnych. Jak odnotowuje Jan Bystroń, jeszcze sto lat temu zwyczaj ten był popularny jedynie w miastach i dworach, gdy na polskiej wsi łamano się chlebem.

aLKohoL i… snyWódka? No cóż, bardzo trafnie kościół nawołuje, by szczególnie w święta kościelne nie używać napojów wysko-kowych. Tymczasem w dawnej Polsce wódka musiała być w każdym domu tego dnia, aby się… szczęściło. Także – skoro zarówno Wigilia, jak i okres od niej do Trzech Króli, mają właściwości wróżebno-magiczne – pijaczkowie raczyli się gorzałką, aby jej nie zabrakło w całym roku. Nawiasem mówiąc, wiel-kie znaczenie informacyjno-wróżebne miały też sny od Wigilii do Trzech Króli. Sny w tym czasie odpowiadały przyszłym dwunastu miesiącom, ponoć niekiedy dzień po dniu.

Drugi Dzień świątW dawnej Polsce bardzo istotny był drugi dzień świąt, czyli tzw. św. Szczepan, gdyż był to zwyczajowy

dzień godzenia służby. Mawiano: „Na św. Szczepan każdy sobie pan”. Dnia owego „pracodawcy” i „pracobiorcy” gromadzili się w karczmie, i ci pierwsi starali się zjednać tych drugich, szczodrze polewając gorzałkę. Inny ciekawy obyczaj tego dnia polegał na tym, że gospodyni gotowała czeladzi przepyszny barszcz okraszony mięsi-wem. Gospodarz zapraszał do stołu słowami: „Pożywajmy, co Bóg dał”. Gdy ktoś ze służby nie podchodził do stołu, oznaczało to, że rezygnuje ze służby od Nowego Roku. Warto wie-dzieć, że nikt nikomu nie miał prawa czynić z tego powodu wymówki. Zaś sąsiedzi, szukający parobków pilnie nasłuchiwali, kto też u kogo barszczu szczepanowego jeść nie chciał. A zadatek na nową służbę nazywano „kolendą”.

traDycja poświęce-nia ziarnaA skoro przy tym świętym jeste-śmy… Był tego dnia obyczaj, aby

udać się do kościoła w celu poświę-cenia owsa, jęczmienia i grochu, i na pamiątkę ukamienowania św. Szcze-pana obrzucić kapłana w kościele poświęconymi ziarnami. Kobiety zaś podczas wieczornej mszy starały się część tego ziarna podnieść, gdyż nad-zwyczajnie sprzyjało nośności kur.

znaK czasuNo cóż, dawni Polacy znacznie bar-dziej celebrowali czas między Bożym Narodzeniem a świętem Trzech Kró-li. Był dla nich – takie mam wrażenie – znacznie bardziej świąteczny niż dla nas. Znacznie bardziej podniosły. Kutią też nikt nie rzuca do powały, bo sufitu szkoda, a o liczbie kop zboża dowiemy się niezawodnie z ra-dia lub od kupców, prowadzących handel międzynarodowy. I kto dziś po pasterce pójdzie do potoku, by obmyć nogi, aby się nas choroby nie imały? Zaś potrawy na wigilijnym stole też bardziej z supermarketów, niż dzieła z rąk własnych. Ech, czasy takie… ( JJK)

swieta 2015 part 2.indd 9 08/12/2015 19:46:27

święta, święta

10

Karp wigilijny Składniki: 1 karp o wadze około 1,5 – 2 kg (karpia można zastąpić łososiem) 4 cytryny sól mąka bułka tarta olej do smażenia

SpoSób przygotowania:Karpia pokroić i podzielić na dzwonka. Wycisnąć sok z 3 cytryn, 1 cytrynę pokroić na plasterki. Karpia obtoczyć w soku z cytryny i obłożyć plasterkami. Pozostawić w naczyniu na 30 min.

Rozgrzać olej na patelni. Osuszyć dzwonka, posolić i obtoczyć w wymieszanej mące z bułką tartą. Smażyć na patelni do uzyskania złotego koloru.

7 98Świąteczny makowiecSkładniki: 0,5 kg maku 0,85 l mleka 200 g cukru + 3 łyżki 250 g masła 100 g drożdży 10 jajek 300 g bakalii wg uznania łyżeczka aromatu migdałowego 1 kg mąki 16 g cukru waniliowego

SpoSób przygotowania:Mak sparz we wrzątku, a później gotuj w mleku (do gotowania potrzeba 0,5 litra, resztę odlej), aż będzie miękki. Następnie mak pozostaw w mleku (najlepiej na kilka godzin lub całą noc). Przemiel mak dwukrotnie, np. maszynką do mielenia mięsa. Utrzyj masło z cukrem i 5 żółtkami. Masę dodaj do maku. Bakalie pokrój na małe kawałki. Do masy makowo-maślanej dodaj pokrojone bakalie i olejek migdałowy. Z 10 białek ubij sztywną pianę. Dodaj pianę do masy makowej.

Drożdże posyp cukrem (3 łyżeczkami) i odstaw w ciepłe miejsce. Mąkę wymieszaj z cukrem waniliowym. Gdy drożdże zaczną się „spieniać”, dodaj je do mąki, dodaj również 5 żółtek i mleko.

Wyrób ciasto na gładką masę. Podziel ciasto na 6 porcji, rozwałkuj. Na rozwałkowane fragmenty ciasta nakładaj masę makową, zostawiając brzegi wolne. Zwijaj makowce w rolady. Każdą roladę owiń papierem do pieczenia. Ułóż zawinięte papierem makowce w blaszce.

Piecz przez ok. 35-40 minut w temperaturze 200 stopni C.

Sałatka śledziowa z jabłkiem, burakiem i rodzynkamiSkładniki: pół kg śledzi 2 cebule 2 jabłka 2 małe buraczki upieczone 100 g przecieru pomidorowego 2 łyżki rodzynek 4 łyżki octu winnego pół szklanki oleju rzepakowego łyżeczka cukru 2 ziarna ziela angielskiego listek laurowy SpoSób przygotowania:Śledzie, jeśli są solone, namoczyć w wodzie kilka godzin. Opłukać, osuszyć i pokroić w kawałki. Cebulę pokroić w półplasterki i zeszklić na kilku łyżkach oleju. Do zeszklonej cebuli dodać przecier pomidorowy, rodzynki, ocet, resztę oleju, przyprawy i gotować minutę. Zostawić do ostygnięcia.

Jabłka oczyścić z gniazd nasiennych, pokroić w cienkie plasterki. Buraki obrać, pokroić w małe, cienkie kawałki. Zimny sos wymieszać ze śledziami, jabłkiem i burakami. Pozostawić w chłodnym miejscu na kilka godzin, najlepiej na cały dzień.

SainSbury’S poleca 12 potraw Świątecznych

Sainsburys.co.ukPrzedstawione składniki dostępne w wybranych sklepach Sainsbury’s i zależne od dostępności. Można dobrze żyć, taniej niż myślisz, korzystając z ofert sklepów Sainsbury’s. Dane na podstawie cen z października 2015. Więcej informacji znajdziesz na stronie sainsburys.co.uk/livewellforless

swieta 2015 part 2.indd 10 08/12/2015 19:46:29

święta, święta

11

SainSbury’S poleca 12 potraw świątecznych

pierogi ruskie z boczkiem SokołówSkładniki: 1 łyżka oliwy z oliwek lub oleju roślinnego 200 g boczku Sokołów pokrojonego w paseczki 1 cebula, posiekana 400 g – 1 opakowanie pierogów ruskich firmy Virtu posiekana natka świeżej pietruszki do posypania (według uznania) zielona sałata, do podania

SpoSób przygotowania:1. Podgrzej oliwę na patelni, dodaj boczek i cebulę.

Smaż na wolnym ogniu, aż cebula będzie miękka i nabierze złotego koloru, przez około 20 minut.

2. W międzyczasie, w dużym garnku zagotuj osoloną wodę, a następnie do gotującej się wody wrzuć pierogi. Doprowadź znowu do wrzenia i gotuj przez około 5 minut, lub aż pierogi wypłyną na powierzchnię.

Dobrze odcedź pierogi i serwuj z boczkiem i cebulką na górze, posyp posiekaną pietruszką według uznania i serwuj z zieloną sałatą na boku.

ryba po greckuSkładniki: 1kg filetów z ryby (najlepszy będzie dorsz lub mintaj) 2 cebule 2-3 marchewki ½ selera 1 pietruszka 4 łyżki przecieru pomidorowego 1,5 szklanki mąki pszennej olej do smażenia 2 jajka szklanka wody sól pieprz

SpoSób przygotowania:Jajko roztrzep z solą i pieprzem. Filety rybne pokrój na kawałki (około 5-7 cm długości). Obtaczaj filety najpierw w roztrzepanym jajku, a następnie w mące. Smaż filety na rozgrzanym oleju, aż będą złociste. Kiedy ryba będzie już usmażona, zdejmij ją z ognia i odstaw. Cebulę obierz i posiekaj. Następnie przesmaż. Marchew, pietruszkę i selera obierz.

Warzywa zetrzyj na grubej tarce. Dodaj je do cebuli. Dodaj również wodę, sól, pieprz.Duś wszystko na niewielkim ogniu przez 30-40 minut (do miękkości). Dodaj przecier pomidorowy i duś przez kolejne 5 minut.Na półmisek wykładaj naprzemiennie rybę i warzywa.

11 12Sernik polskiCiaSto: 125 g mąki 55 g cukru ½ łyżeczki proszku do pieczenia 55 g masła 1 duże żółtko 2 łyżki kwaśnej śmietany MaSa: 75 g miękkiego masła 150 g cukru pudru 2 duże jaja (oddzielone zółtka i białka) 1 łyżeczka wanilii 2 łyżki kwaśnej śmietany 500 g twarogu, przeciśniętego przez sitko lub zmiksowanego w robocie kuchennym świeże jagody lub truskawki do udekorowania.

podStawa:1. Wymieszaj w misce lub robocie kuchennym mąkę,

cukier i proszek do pieczenia. W całość wetrzyj masło. W osobnej misce, wymieszaj żółtka z kwaśną śmietaną, a następnie dodaj to do mieszanki z mąką, mieszajac tak długo, aż wszystkie składniki się połączą. Zawiń ciasto w folię kuchenną i włóż do lodówki na 20 minut.

2. Nagrzej piekarnik do 200°C/180°C. Lekko wysmaruj blaszkę 23-centymetrową. Rozwałkuj ciasto na wielkość blaszki i wyłóż nim dno, równo uciskając. Włóż do piekarnika i piecz przez 10-15 minut, aż ciasto nabierze lekko złotego koloru i będzie suche. Zmniejsz temperaturę piekarnika do 180°C/160°C z termowentylacją.

MaSa:1. W dużej misce lub robocie kuchennym wymieszaj

masło z cukrem na lekką i puszysta masę.2. Wbij w masę żółtka jajek, wanilię oraz kwaśną

śmietanę i dokładnie wymieszaj. Następnie wmieszaj dokładnie twaróg.

3. W osobnej misce, ubij białka jajek na sztywną pianę. Delikatnie połącz z resztą dodając po trochu i mieszając. Wlej całą masę na blaszkę.

4. Piecz przez 40-45 min. lub do momentu, gdy środek sernika będzie tylko delikatnie miękki.

Odstaw ciasto do całkowitego wystygnięcia, następnie wstaw do lodówki na co najmniej 4 godziny. Podawaj ze świeżymi jagodami lub truskawkami.

PRZePiS WeDług ReCePtuRy SZeFa KuChNi RObeRta KuSegO

10

część

2

swieta 2015 part 2.indd 11 08/12/2015 19:46:33

święta, święta

12

WINTER WONDERLAND

Do 3.1.2016. Hyde Park, Londyn W2 2UH. Otwarte: codziennie 10:00 – 22:00.Wstęp bezpłatnyhydeparkwinterwonderland.com

Największy jarmark świąteczny w Londynie połączony z wesołym miasteczkiem, lodowiskiem, lodowym pałacem i cyrkiem. Winter Wonderland oferuje przejażdżkę na kole widokowym, z którego można podziwiać pano-ramę miasta, a także ekstremalne doznania w parku rozrywki. Osobom o słabszych nerwach, a przede wszystkim dzieciom, polecamy jedną z karuzeli vintage.

CRAFTY FOX MARKET12 - 13.12.2015 CLF Art Cafe, The Bussey Building, 133 Rye Lane, Peckham, Londyn SE15 4ST. Otwarte:

11:00 – 17:00. Wstęp bezpłatnycraftyfoxmarket.co.uk

Na tym jarmarku swoje unika-towe produkty sprzedają artyści i projektanci przedmiotów użyt-kowych. Można tu kupić orygi-nalne ozdoby i wykonane ręcznie lub ręcznie zdobione przedmioty codziennego użytku.

SOUTHBANK CENTRE WINTER FESTIVAL

Do 24.12.2015. Belvedere Road, Londyn SE1 8XX. Otwarte: niedz. – czw. 11:00 – 21:00, pt. – sob. 11:00 – 22:00. Wstęp bezpłatnysouthbankcentre.co.uk

Najbardziej zatłoczony i oblegany przez turystów kiermasz, położony na promenadzie przy Tamizie. Tradycyjne drewniane domki są wy-pełnione rękodziełem, ekologicznym jedzeniem, słodkościami i ozdobami.

WINTERVILLEDo 23.12.2015. Crown Gate, Victoria Park, Tower Hamlets, Londyn E3 5TB. Otwarte: pon. – czw. 15:00 – 22:00, pt. 15:00 – 22:30, sob. 11:00 – 22:30, niedz. 11:00 – 22:00. Wstęp bezpłatnywinterville.co.uk

To kiermasz z wyjątkowo bogatą ofertą dodatkowych atrakcji. Na miejscu jest lodowisko, dyskoteka na wrotkach i ogromny namiot, w którym wystawiane są alterna-tywne spektakle. Odbywają się tam także klubowe noce z muzyką techno. Na miejscu można spró-bować tradycyjnego grzanego wina, a także niefiltrowanego piwa z małych, często rodzinnych browarów.

REAL FOOD CHRISTMAS MARKET 2013Do 23.12. Plac przed stacją King’s Cross, Londyn N1C 4QP. Stacja: King’s Cross. Otwarte: codziennie 12:00 – 19:00. Wstęp wolnyrealfoodfestival.co.uk

Największy wybór jedzenia i napojów, w tym wiejskie sery,

wędliny, przetwory z owoców, czekolada i oczywiście grzane wino.

KEW GARDENS

25.11. – 2.01.2016. Kew Gardens, Kew, Richmond, Surrey TW9 3AB. Stacja: Kew Gardens. Otwarte codziennie 17:00 – 22:00. Bilety: od £16kew.org/christmas

Tunel świateł, śpiewające krzaki, święty Mikołaj z elfami, podświe-tlane dekoracje, a do tego stoiska z jedzeniem i prezentami. Dla najmłodszych – wiktoriańska karuzela. To wszystko stwo-rzy w ogrodach Kew Gardens wyjątkowy świąteczny klimat. Największe wrażenie zrobi z pew-nością efektownie podświetlona palmiarnia. Warto też dodać, że to właśnie w ogrodach Kew, w 1790 roku, ustawiono jedną z pierw-szych angielskich choinek.

Kiermasze świąteczne

Kew Gardens

swieta 2015 part 2.indd 12 08/12/2015 19:46:36

święta, święta

13

swieta 2015 part 2.indd 13 08/12/2015 19:46:37

święta, święta

1414

EYESKATE

Do 03.01. EDF Energy London Eye, Riverside Building, County Hall, Westminster Bridge Road, SE1 7PB. Stacja: Waterloo. Otwarte: codziennie 10:00-21:00. Bilety: od £9.45www.londoneye.com

Lodowisko Eyeskate jest położone w jednym z najbardziej

zatłoczonych miejsc w Londynie – na brzegu Tamizy w cieniu London Eye. Koło widokowe i rzeka tworzą wyjątkowo oryginalną scenerię. Kupując bilety na lodowisko i London Eye można liczyć na zniżkę.

SOMERSET HOUSE ICE RINK

Do 10.01. Somerset House, The Strand, WC2R 1LA. Stacja: Temple, Charing Cross, Covent Garden. Otwarte codziennie 10:00 - 22:30. Bilety: od £7.50 www.somersethouse.org.uk/ice-rink

W ramach weekendowych rozrywek polecamy ruch na świeżym powietrzu, a o tej porze roku najlepiej poruszać się na łyżwach. Lodowisko w Somerset House to najbardziej “elegancka” ślizgawka w Londynie, położona na dziedzińcu monumentalnego budynku.

CANARY WHARF ICE RINK Do 27.02.2016. Canada Square Park, Canary Wharf, E14 5AH. Stacja: Canary Wharf. Otwarte: pon.-czw. 10:00-22:15, pt. - sob. 10:00-22:45, niedz. 10:00-21:00. Bilety: dzieci £9.95, dorośli (powyżej 13 lat) £14.50. www.icerinkcanarywharf.co.uk

Jazda � gurowa na lodzie w otoczeniu zerkających zazdrośnie przez okna maklerów, bankierów i rekinów biznesu? Takie kontrasty tylko w Canary Wharf.

Jedno z lodowisk stanęło w samym sercu dzielnicy � nansowej. Uważajcie, bo w świecie wielkiej � nansjery noga wyjątkowo łatwo może się powinąć, szczególnie na ślizgawce.

WINTERVILLE

Do 23.12.2015. Victoria Park, East London, E3 5TB. Otwarte: codziennie 10:00 – 22:00. Bilety: dzieci od £8.50, dorośli od £12.50 (lokalni mieszkańcy £5.50).

LODOWISKAW LONDYNIE

www.londoneye.com

Lodowisko Eyeskate jest położone w jednym z najbardziej

codziennie 10:00 - 22:30. Bilety: od £7.50 www.somersethouse.org.uk/ice-rink

otoczeniu zerkających zazdrośnie przez okna maklerów, bankierów i rekinów biznesu? Takie kontrasty tylko w Canary Wharf.

dzieci od £8.50, dorośli od £12.50 (lokalni mieszkańcy £5.50).

swieta 2015 part 2.indd 14 08/12/2015 19:46:39

święta, święta

15

Lodowisko położone w środku zimowego miasteczka. Obok znajduje się bożonarodzeniowy kiermasz, dyskoteka na wrotkach i ogromny namiot, w którym odbywają się koncerty.

WINTER WONDERLAND ICE RINK

Do 03.01.2016. Hyde Park, W2 2UH. Stacja: Hyde Park Corner. Otwarte: codziennie 10:00-22:00. Bilety: Bilety: dzieci £9.50, dorośli (powyżej 13 lat) £14.50. www.hydeparkwinterwonderlabd.com

Lodowisko to jedna z atrakcji zimowego miasteczka Winter Wonderland w Hyde Parku. Szczególnie popularne wśród rodzin z dziećmi. Wyróżnia się wiktoriańskimi ozdobami oraz efektownym oświetleniem, zbudowanym ze 100 tysięcy lampek.

NATURAL HISTORY MU-SEUM ICE RINK

Do 03.01.2016. Natural History Museum, Cromwell Road, SW7 5BD. Stacja: South Kensington. Bilety: dzieci £8.80, dorośli £12.65. Bajkowe lodowisko przy Muzeum Historii Naturalnej oferuje oprócz tafli głównej, także mniejszą ślizgawkę dla najmłodszych. To zatłoczone o każdej porze roku miejsce teraz przeżywa prawdziwe oblężenie, szczególnie w weekendy. W pobliżu znajduje się wiele atrakcji dodatkowych atrakcji – barek z ciepłymi napojami i karuzela. Zziębnięci mogą ogrzać

się w ciepłych murach Natural History Museum czy pobliskiego Science Musem, oglądając aktualne wystawy.

HAMPTON COURT PALACE ICE RINK

Do 04.01.2016. Hampton Court Palace, East Molesey, Surrey, KT8 9AU. Stacja: Hampton Court. Otwarte: codziennie 10:00-22:00. Bilety: dzieci od £8.50, dorośli od £13.00. www.thehamptoncourticerink.co.uk

Na wizytę na lodowisku w Hampton Court Palace warto zarezerwować cały dzień i przy okazji zwiedzić sam pałac. Jego początki sięgają XVI wieku kiedy zaczęła się seria przebudów, w wyniku których budowla nabrała renesansowego kształtu. W 1528 roku pałac przejął król Henryk VII, a później użytkowali go kolejni angielscy monarchowie.

WESTFIELD LONDON ICE RINKDo 03.01.2016. Ariel Way, White City, Londyn W12 7SL. Stacja: White City, Shepherd’s Bush. Otwarte codziennie w godzinach otwarcia galerii. Bilety: dorośli od £10, dzieci od £8Zadaszone lodowisko w samym sercu galerii handlowej Westfield w Shepherd’s Bush.

swieta 2015 part 2.indd 15 08/12/2015 19:46:40

święta, święta

016

Święta, Święta i… po Świętach

Każdy szanujący się „shopoholiK” wie, że londyn po Świętach Bożego narodzenia oznacza tylKo jedno –

wielKie wyprzedaże! MiMo Kuszących oKazji w internecie BrytyjsKa stolica to nadal Miejsce, gdzie w tyM

czasie Można upolować najwyższej jaKoŚci produKty w najniższych cenach. najsłynniejsze londyńsKie sKlepy

oferują nawet do 75 proc. oBniżKi w tyM oKresie. doradzaMy, co, gdzie, za ile i jaK Kupować.

swieta 2015 part 2.indd 16 08/12/2015 19:46:42

święta, święta

017

edia angielskie pisały jakiś czas temu, że przez wyjątkowo mroźną pogodę sklepy na

brytyjskich high streets straciły aż do miliarda funtów. Badania wskazują również, że konsumenci stają się coraz bardziej pesymistyczni z powodu kryzysu ekonomicznego i stanu swoich finansów w okresie świątecznym. Jak donosiło BBC, sprzedaż w samym Londynie spadła w grudniu 2010 r. aż o 28,6 proc. Czy pogoda i problemy finansowe Brytyjczyków powstrzymają ich jednak od wyruszenia na łowy podczas najbliższych wyprzedaży?

CoroCzna pokusaKażdego roku w centrum Londynu obserwujemy ten sam fenomen – tłumy zahipnotyzowanych klientów, zarówno londyńczyków, jak

i turystów, wydających tysiące funtów na „superokazje”, które, jak się później okazuje, nie do końca były okazjami. Poświąteczne wyprzedaże sprawiają, że nasz mózg szaleje i działa jak w amoku.

Zimowa wyprzedaż w Londynie zaczyna się już w drugi dzień świąt Bożego Narodzenia. Przed wieloma sklepami ustawiają się wtedy kolejki najbardziej zagorzałych amatorów okazyjnych zakupów, zdecydowanych za wszelką cenę dostać się do sklepu jako pierwsi. Większość wyprzedaży trwa prawie do końca stycznia, a dodatkowe obniżki cen wprowadzane są w ostatnim tygodniu.

Dla niektórych skorzystanie z wyprzedaży staje się misją strategiczną, a co sprytniejsi planują zakupy z wyprzedzeniem, żeby nie ominęły ich najlepsze okazje.

– Nie potrafię odeprzeć się pokusie. Można powiedzieć, że żyję od wyprzedaży do

wyprzedaży – przyznaje 31-letnia Ewa, pracująca w PR w Londynie.

– To właśnie wtedy warto wydać pieniądze i kupić klasyczne ubrania, na które normalnie nas nie stać. Jednym ze sposobów, jaki praktykuję, jest kupowanie czegoś na następny sezon. Np. w sierpniu kupiłam 5 golfów za cenę jednego. Odczekuję też często kilka dni, ponieważ ceny cały czas spadają – dodaje Ewa.

– Potrafię wstać wcześnie rano i koczować przed sklepem tylko po to, aby zgarnąć najlepsze produkty – opowiada 22-letnia Brytyjka Ann. – W mojej rodzinie większość prezentów kupujemy sobie po świętach, to właśnie wtedy można dostać wymarzone ciuchy za pół ceny – dodaje.

Jak mądrze kupować?Istnieją sposoby, poparte

nauką i psychologią, które powstrzymują nasze prymitywne instynkty przed wydawaniem ciężko zarobionych pieniędzy na produkty, poniekąd nam zbędne. Psycholog instytutu badawczego Synovate Tim Dension radzi, jak oprzeć się pokusie:

– Pamiętaj, kluczem do najbardziej efektownych zakupów jest nabywanie tylko tych ciuchów, butów i dodatków, które naprawdę ci pasują i rzeczywiście są w twoim stylu. Nie kupuj 15-centymetrowych szpilek czy dżinsów, do których wciśniesz się tylko, jeśli schudniesz kilka kilogramów. Kupuj tylko te dodatki, których naprawdę potrzebujesz.

nie przegap „okazJi”– Podczas wyprzedaży nie patrzymy na cenę. Najważniejsze, że jest to „superokazja” –

M

swieta 2015 part 2.indd 17 08/12/2015 19:46:45

święta, święta

018

twierdzi Denison. – Czujemy się poganiani. Jesteśmy jak zahipnotyzowani i wydaje nam się, że wszystko jest dużo tańsze, niż zwykle. Jesteśmy pod wrażeniem 75-procentowej obniżki i nie myślimy o cenie, jaką w rzeczywistości płacimy – dodaje.

Kobiety lepiej „polują”– Zarówno kobiety, jak i mężczyźni potrafią ślepo wydawać podczas wyprzedaży, ale w inny sposób – twierdzi Denison. – Mężczyźni nie zawsze wiedzą, ile dany produkt kosztuje bez zniżki, tylko dlatego, że mniej kupują. Kobiety natomiast są lepsze w odnajdywaniu najlepszych ofert, aczkolwiek zamiast liczyć, ile tak naprawdę wydały, skupiają się na tym, ile zaoszczędziły – mówi.

Brytyjka Amy z Brighton zawsze bierze ze sobą notatnik i długopis, kiedy wybiera się na wyprzedaże.

– Podczas oglądania ciuchów, jak coś mi się spodoba, notuję to: co to jest, jaką ma cenę, w jakim sklepie się znajduje. Jak skończę, wracam w to miejsce; jeśli dany produkt dalej tam jest, a ja nadal czuję, że go chcę, to go kupuję. Często jednak, jak wracam, dana rzecz już nie wydaje mi się taka wyjątkowa, a jeśli już tego nie ma, znaczy, że dobrze, że nie kupiłam, bo będzie następne, i tańsze – doradza Amy.

NadmierNe KupowaNie daje Nam „Kopa”Kiedy widzimy coś, co nam się podoba, w naszym mózgu następuje wybuch tzw. dopaminy – substancji chemicznej, która działa podobnie do heroiny. Taki „haj” chemiczny nie pozostaje z nami długo, ale możesz mieć go permanentnie, jeśli uważasz, że wyprzedaże dają ci „pozwolenie”, aby bez przerwy kupować.

Westfield – z 265 sklepami pod jednym dachem; jesteśmy pewni, że podczas wyprzedaży nie wyjdziemy stamtąd z pustymi rękami.

Harrods – cięcie cen rozpoczyna się 27 grudnia, a kończy 23 stycznia.

Harvey NicHols – wyprzedaże od 26 grudnia – obniżki na ciuchy od najlepszych projektantów, akcesoria, kosmetyki i wiele innych produktów.

JoHN leWis – przy prawie pół miliona produktów, od guzików i spinek po łóżka i poduszki – nic dziwnego, że to jeden z najpopularniejszych celów zagorzałych klientów.

liberty – ten imponujący dom towarowy oferuje wszystko: od książek po buty Manolo Blahnika. Wyprzedaże zaczynają się 26 grudnia.

House of fraser – to miejsce dla nieco młodszych poszukiwaczy wyprzedaży, zawierające takie sklepy, jak Miss Sixty czy Warehouse.

selfridges – wyprzedaże w słynnym Selfridges na Oxford Street rozpoczynają się już w Boxing Day, czyli drugiego dnia świąt. To jedno z najsłynniejszych miejsc na wyprzedaże w Europie.

DEBEnhaMS – najsłynniejszy, jeśli chodzi o brytyjskie marki, takie jak Jasper Conroan, Frost French i wiele innych. W całej Wielkiej Brytanii i Irlandii znajdują się 153 sklepy Debenhams.

FOrTnuM&MaSOn – znany z najlepszych produktów spożywczych. W sklepie na Piccadilly masz szansę zakupić najbardziej luksusowe jedzenie dużo taniej, niż zwykle, od 27 grudnia.

Co, gdzie, kiedy i za ile

w Londynie

swieta 2015 part 2.indd 18 08/12/2015 19:46:45

święta, święta

019

Panuje również tzw. społeczna konkurencja, związana z zawodem, jaki czujemy, jeśli znajomi lub rodzina znajdą lepsze okazje. Badania na 2 tys. kupujących przeprowadzone przez Corinne Sweet, psychologa konsumentów, dla YouGov pokazały, że 78 proc. kupujących odczuwa ukryty zawód i poczucie winy, kiedy inni znajdują lepsze oferty, niż oni.

Uważaj na świąteczne kolory– Sprzedawcy mają w zwyczaju zwracać naszą uwagę, używając czerwono-białych kolorów dla produktów znajdujących się na wyprzedaży, ponieważ kojarzą nam się one ze świętami i miłym czasem – twierdzi Denison. To działa, co sklepy używające innych kolorów z przykrością potwierdzają. Pamiętaj więc, aby nie mylić tych kolorów z najlepszą okazją.

Bierz gotówkęBadania udowodniły, że płacenie gotówką jest dużo boleśniejsze niż kartą. Fizyczne wydawanie pieniędzy stymuluje w naszym mózgu rejony, które wprawiają nas w dyskomfort psychiczny. Dlatego na wszelki wypadek wybierając się na wyprzedaże, warto zamiast karty płatniczej zabrać gotówkę.

kUpUj z facetem!Mężczyźni zawsze się stresują podczas zakupów. Udowodniono, że para może robić zakupy razem przez 70 minut, dopóki nie zacznie się kłócić. Mężczyźni szybciej mają dosyć, podczas gdy kobiety chcą szukać dłużej. Jeśli więc nie chcesz za dużo wydać, zabierz na zakupy chłopaka.

swieta 2015 part 2.indd 19 08/12/2015 19:46:47

święta, święta

PRIVATE MEDICAL CENTRE

Oferta ważna za okazaniem kuponu do 31.01.2016 0208 993 4444 www.pmc-medic.com

Dentystyczne wypełnienie estetyczne

*

-10%*

Polska Przychodnia - oddział Acton

Bajecznieświąteczne

kupony rabatowe dla naszych czytelników

SARA-INT LTD

dla biur, sklepów, szkół, restauracji, barów oraz małych i dużych przedsiębiorstw profesjonalne usługi sprzątające

20% zniżki 020 8846 3615 ext. 242

swieta 2015 part 2.indd 20 08/12/2015 20:09:15

061

612-MAKIETA 3 42-63.indd 61 08/12/2015 19:41:40

062

ZadZwoń i Zapytaj o oGŁoSZENiE RaMKowE 020 8846 3614

CAFÉ COOLTURAZdRowiE

Grażyna Woźniak, Mw Media

» – Kolor wpływa na reakcje che-miczne organizmu. Skóra ludzkiego

ciała w 80 procentach wchłania barwne pro-mienie. Może wpływać zdrowotnie i wywo-ływać określone nastroje. Nie bez znacze-nia są więc barwne akcenty dominujące w naszej szafie – twierdzi Zbigniew Kocik, socjolog i kulturoznawca, prezes stowarzy-szenia „Poznaj samego siebie” z Łodzi.

Czerwień to barwa witalności. Dosko-nale zdynamizuje nasze działania. Powinny jej jednak unikać osoby nadmiernie pobu-dliwe, bo może rozbudzić w nich agresyw-ność. Amatorzy czerwieni gustują w miłości, która z uduchowieniem niewiele ma wspól-nego. – Właściciele lokali gastronomicznych, decydując się na czerwony wystrój wnętrza, powinni się spodziewać, że ich klienci nie będą wysiadywać przy stolikach. Konsump-cja będzie szybka. W barach, gdzie serwuje się mocne trunki, czerwień może sprowo-kować krewkich klientów. O bójkę więc tam nie trudno – twierdzi Kocik.

W chromoterapii barwę tę stosuje się w „wychodzeniu” z zaburzeń krąże-nia. Czerwień pobudza pracę serca, tętno. Wskazana jest więc dla osób nadmier-nie ospałych, flegmatycznych. Kolor ten jest również sprawdzonym środkiem na zwiększenie systemu odpornościowego naszego organizmu.

BaloWanie W pomarańczach– Gustowanie w różach to oznaka bardziej uduchowionego usposobienia. Lokatorzy mieszkań z elementami tej barwy są spra-gnieni bezpieczeństwa. Dla przygnębionych czy zmęczonych życiem najbardziej wska-zany będzie kolor pomarańczowy. Podziała jak środek antydepresyjny. Nie tylko pobu-dzi nasz optymizm, ale zwiększy potencjał twórczy. Przyjęcia czy zabawy w pomarań-czowej oprawie z pewnością nie będą mono-tonne – zapewnia Zbigniew Kocik.

W pomarańczach gustują ludzie tole-rancyjni, otwarci, z dużą odpornością na

stresy, bóle barków czy dolegliwości krę-gów szyjnych i stawów. Dla zapewnie-nia skuteczności twórczych działań czy przezwyciężania konfliktów, najbardziej pomocny będzie kolor żółty.

neGocjacje Bez GranatóWAntybólowo podziała na nas dawka zie-leni. Doskonale zharmonizuje nasz orga-nizm. Nawet krótki wypoczynek w zielo-nej oprawie podziała jak akumulator nad-wątlonych sił witalnych. Z reguły kolor ten preferują osoby zrównoważone, o jasno sprecyzowanych poglądach, potrafiące też skutecznie bronić swoich racji.

Negocjacje z granatami w tle nie będą miały powodzenia. Podobnie jak zieleń, granatowy skutecznie podziała na sys-tem nerwowy i układ oddechowy. Może okazać się dobrym likwidatorem bezsen-ności, nerwobóli.

– Imprezy w niebieskich czy granato-wych barwach nie będą najlepszym pomy-słem. Potrawy serwowane w niebieskich zastawach będą konsumowane wolno i w niewielkich ilościach. Biesiadnicy zaś staną się nadmiernie powściągliwi i mało-mówni – twierdzi Zbigniew Kocik. «

Depresja i kolory

612-MAKIETA 3 42-63.indd 62 08/12/2015 19:41:41

063

612-MAKIETA 3 42-63.indd 63 08/12/2015 19:41:42

064

okolicy Greenford Red Lion Tel. 07828054106, 07983996731.

>Hounslow. jedynka w domu z ogrodem. blisko komunikacji i sklepów. tel.07523510272

>Mitcham mam duza jedynkę dla dziewczyny do wynajęcia w czystym domu, blisko Mitcham tram stop . £100 za tydzień oraz 1 tydzień depozytu. Tel 07980295558 Ewa.

>Stockwell. Wynajme miejsce w pokoju we fl acie czystym i spokojnym, 5 min. od st. metra, tel.07748348973 po 17.00-tej.

>Tottenham, N17 6TN , 6 Pokojowy dom z ogrodem , £2350 miesiecznie + rachunki. 5 podwojnych oraz 1 mniejsza sypialnia, lazienka , 2 osobne toalety , kuchnia z jadalnia , ogrod . Dostepny od ZARAZ. 02088851890, 07436792779, 07436582103.

>Wembley Pokoje do wynajecia okolica Wembley (NW9)wysoki standard .Kontakt pod nr 07944307263

>Wood Green/Tottenham, N17 7QB, 3 Pokojowy dom z ogrodem , £1800 miesiecznie + rachunki . 3 podwojne sypialnie , osobny salon , kuchnia z wyjsciem na ogrod .Dostepny od ZARAZ. 02088851890, 07436792779, 07436582103, 07436582104.

(postępuj według instrukcji)

Uwaga! Ogłoszenia drobne (£1) reklamujące jakąkolwiek działalność usługową lub handlową, nie będą zamieszczane. Ten typ ogłoszeń można zamieścić, jako ogłoszenie ramkowe (szczegóły poniżej), kontaktując się z DZIAŁEM MARKETINGU.

Telefonicznie:

lub online:

JAK ZAMIEŚCIĆOGŁOSZENIEUWAGA! Ogłoszenia przyjmowane są do PONIEDZIAŁKU DO GODZ. 15.00. Ogłoszenia przesłane po godzinie 15.00 opublikowane będą w następnym wydaniu Cooltury(decyduje godzina otrzymania ogłoszenia przez redakcję, w związku z tym prosimy o wcześniejsze wysyłanie ogłoszeń).

Warunki:

internet cooltura.co.uk

ramkowe (usługi)

sms 81616

1. Wszystkie ogłoszenia drobne przyjmowane są do poniedziałku do godziny 15.00. Każde ogłoszenie wysłane po tej godzinie zostanie zamieszczone w następnym numerze.2. Ogłoszenia wysłane z innego numeru niż podany w ogłoszeniu

zostaną odrzucone, ogłoszenia napisane drukowanymi literami zostaną

odrzucone (OPŁATA ZA OGŁOSZENIE NIE PODLEGA ZWROTOWI).3. Dopuszczalna długość ogłoszeń drobnych to 160 znaków.4. Gdy treść ogłoszenia jest obraźliwa lub przekracza zasady

powszechnie przyjętych norm społecznych, redakcja zastrzega sobie prawo do nie umieszczania ogłoszeń. Prosimy o prawidłowe podawanie numerów telefonów. W przypadku podania niepełnego numeru (czyli zawierającego mniej niż 11 cyfr) ogłoszenie

nie zostanie wydrukowane. Redakcja nie ponosi odpowiedzialno-ści za treść ogłoszeń i zastrzega sobie prawo do ich skracania

oraz do nie umieszczania bez podawania przyczyny.5. Wszelkie ogłoszenie dot. usług towarzyskich nie będą zamieszczane.6. Ogłoszenia (szczególnie te przesłane SMS-em) drukowane są w oryginalnej treści i pisowni.

020 8846 3614

cooltura.co.uk£30

+vat

Ramka do 25 słów

Ramka do 15 słów

£25+vat

Koszt ogłoszenia £1 + standardowa opłata operatoraWpisz: CL (spacja) kod (spacja) treść ogłoszenia.Przykład: CL 01 Wynajmę pokój... 079 111X111XKoniecznie podaj numer telefonu w treści smsa taki sam jak ten z którego wysyłasz!

Kody działów:

CL 01 mieszkania wynajmęCL 02 mieszkania szukamCL 03 praca damCL 04 praca szukamCL 05 kupię

CL 06 sprzedamCL 07 auto-motoCL 08 randka w ciemnoCL 09 inne

OGŁOSZENIADROBNE + USŁUGI

mieszkaniado wynajęcia

SMS: 81616 KOD: 01cooltura.co.ukzasady zamieszczania ogłoszeń – str. 62

Wynajmę pokój jedno-osobowy na Putney / Barnes (SW15). Dom jednorodzinny, pełne wyposażenie, duża kuchnia, dwie łazien-ki. Darmowy parking. Internet. £80/tydzień + 2 tyg. depozytu. Ra-chunki wliczone. Tel. 07462663981.

>Mitcham Mam duza jedynkę dla dziewczyny do wynajęcia w czystym domu, blisko Mitcham tram stop . £100 za tydzień oraz 1 tydzień depozytu. Tel 07980295558 Ewa.

>Acton Vale przy Uxbridge Road pokoj2 inter. TV polska ogrod parking 3 osoby w domu. 07875024389

>Duży, świeżo odmalowany pokój w czystym dużym domu z ogrodem do wynajęcia od zaraz. Szukam lokatora spokojnego, pracującego, czystego bez nałogów. 07714241877

>Enfi eld mam do wynajęcia pokój 2 i jedynka na Enfi eld dobra warunki mieszkaniowe blisko polskego sklepów i przystanek autobusowy o więcej info prosze 07417562544

>Enfi eld mam do wynajęcia pokój 2 i jedynka na Enfi eld dobra warunki mieszkaniowe blisko polskego sklepów i przystanek autobusowy o więcej info prosze 07417562544

>Enfi eld, EN1 4HG, 3 pokojowy dom z ogrodem, £1450/miesiecznie + rachunki. 2 podwojne sypialnie, 1 pojedyncza, lazienka z wanna, salon, ladna kuchnia.Dostepne od 02/12/2015. 02088851890, 07436582103, 07715677401.

>Greenford Wynajme tanio pokój jednoosobowy lub dwuosobowy w

UWAGA! ZMIANA TERMINU PRZYJMOWANIA

OGŁOSZEŃ W OKRESIE ŚWIĄTECZNYM

Uprzejmie informujemy, że w związku ze zbliżającymi się świętami Bożego Narodzenia wszystkie ogłoszenia, które mają

ukazać się w wydaniu magazynu z 26 grudnia, powinny być przesłane do redakcji do poniedziałku 21 grudnia, do godziny 9.00.

Z kolei te, które zostaną opublikowane w wydaniu z 2 stycznia 2016 r. prosimy przesłać do środy 23 grudnia, do godziny 9.00.

ŻYCZYMY WESOŁYCH ŚWIĄT

612-MAKIETA 4 64-91.indd 64 08/12/2015 19:42:45

065

612-MAKIETA 4 64-91.indd 65 08/12/2015 19:42:47

066 OGŁOSZENIAdrobne + UsŁUgi

pracadam

SMS: 81616 KOD: 03cooltura.co.ukzasady zamieszczania ogłoszeń – str. 62

Suzanne Neville are looking for an experi-enced seamstress who speaks good English to work full-time in our studio based on Har-row-on-the-Hill. Please contact Annabel: info@suzanneneville.com.

Poszukuje doświad-czonych Pań do sprzą-tania. Doświadczenie i referencje wymaga-ne. Możliwość stałej współpracy lub prace dorywcze. Magdalena proszę dzwonić od Pn – Pt w godz 9.00 – 18.00 07985427487

Poszukujemy kierow-ców do rozwożenia gazet. Praca dodatko-wa w czwartek/piątek wieczorem. Płatne od zrzutu. Chętnych proszę o kontakt. ju-styna@cooltura.co.uk / tel. 07969391967

Poszukujemy osob do sprzątania biur i domów prywatnych. Doświadczenie mile widziane. Stawka £7.00/h. Osoby zain-teresowane prosze o kontakt. cleaning@saraint.co.uk tel. 07969391967

>Business development opportuni-ty for English or Russian speaking people. London and Birmingham 07757422896

>Get some extra cash every month working in a marketing company. Monthly payment and bonuses. Must speak English or Russian. 07778711662

>Szukam milej pani do odprowadza-nia i odbierania dzieci ze szkoly 07928119733

>Zarabiaj Przez Internet 24h na dobę. Nauczę za darmo każdą osobę jak od podstaw wystartować i zarabiać

w Internecie 07961222932

>Poszukujemy doświadczonej kosmetyczki do pracy w soboty i jeden dzień w tygodniu w angielskim salonie spa. Wymagane NVQ level 3. Start od zaraz! 07970627188

>Poszukujemy 50-60os. na stanowisko magazynier. praca zmianowa. 7,5 - 8,5£/h Lokalizacja: Weybridge 01622823943

>Porzeba kelnerów, baristów i kucharzy do Thomas Chase visitors centre (Upminster) Osoba zaintereso-wana powinna byc dyspozycyjna 7 dni w tygodniu. D 07773674983

pracaszukam

SMS: 81616 KOD: 04cooltura.co.ukzasady zamieszczania ogłoszeń – str. 62

>Malarz dekorator i nie tylko wykonuje również hydraulike stolarke elektryke itd wlasny van i narzedzia cis cscs nin itd podejmie prace tel 07873608707

>Malarz dekorator podejmie prace własne narzędzia doświadczenie i solidność 07902621050 Krzysiek

>Malarz dekorator i nie tylko wykonuje rowniez stolarke hydraulike elektryke itd wlasne narzedzia i van cscs utr nin podejmie prace tel 07873608707

>Elektryk- Hydraulik z 12 letnim doświadczeniem w angielskiej firmie z własnymi narzędziami i vanem szuka pracy. Certyfikaty NICEIC i Gas Safety. Tel. 07707717053

>Elektryk z długoletnim doświad-czeniem zawodowym, instalacje dome-stic & comercial szukam pracy. Pomogę przy awariach i problemach związanych z prądem 07883974669

>Plastrarze z wlasnymi narzędziami szukają pracy gwarantujemy wysoka jakość i czystość Marcin 07515464677

>Kafelkarz, elektryk, ogolnobudow-laniec szuka pracy przy remontach mam wlasne narzedzia tel. 07951975871 Arek

>Elektryk 13 lat w UK. Instalacje zgodne z 17 Edition. Fuseboxy. Automatyka HW CH. Certyfikat NICEIC. Referencje. Insurance Policy. Szuka pracy. Pawel 07469234481

>Elektryk z brytyjskimi uprawnie-niami. Instalacje, bezpieczniki, przeróbki i usprawnienia, naprawy usterek. Tel. 07726141296

>Malarz dekorator i nie tylko wykonuje również stolarke, hydraulike elektryke itd własne narzedzia i van cscs cis utr nin itd tel 07873608707

>Stolarz szuka pracy na cene wykonuje stolarke meblowa szafy, kuchnie, garderoby (sprayed) schody. itp. Tel.07988683016

>Tapeciarz malarz poszukuje pracy na dłużej w stabilnej firmie posiadam własne narzędzia transport , tel 07463227169

>Ksiegowa z doświadczeniem szuka pracy lub współpracy; księgowość firm, CIS, self-assessment, ltd, partnership, podatki, benefity. Londyn Kontakt 07522043231

>Elektryk NICEIC szuka pracy. Pelne instalacje, fuseboardy, 07825268434

>Stolarz wykonuje stolarkę meblowa na cene szafy, kuchnie, 07988683016

>Ogolnobudowlaniec szuka pracy malowanie stolarka hydraulika 07873608707

>Hydraulik Gas Safe szuka pracy. Pełne instalacje, boilery, 07843676480

>Plastrarze z własnymi narzędziami szukają pracy gwarantujemy wysoka jakość i czystość Marcin 07515464677

inneSMS: 81616 KOD: 09cooltura.co.ukzasady zamieszczania ogłoszeń – str. 62

>English gentleman wishes to meet lady for friendship and exchanging language lessons. 07811327399

auto-motoSMS: 81616 KOD: 07cooltura.co.ukzasady zamieszczania ogłoszeń – str. 62

Opony Zimowe. Wulkanizacja na Park Royal. Opony Nowe i Używane. Laserowa zbieżność kół na miejscu! Przystępne ceny! NW10 7UD Londyn 07776823881 02084514488

Pomoc drogowa 24h/7. Skup, sprzedaż i zło-mowanie aut, darmo-we holowanie powy-padkowe, MOT. Paweł 07727244856

>Sprzedam Vauxhall Astra sri 1.9 cdti, maunual, 2005r czarny w dobrym stanie. Po wymianie rozrzadu, pompy wody, filtrow ,klockow itd.07988785799

sprzedamSMS: 81616 KOD: 06cooltura.co.ukzasady zamieszczania ogłoszeń – str. 62

>Do sprzedania cztery opony w dobrym stanie po jednej zimie 235/50 R18 97H M+S Cena 200£ 07840289427

>Duzy polsko-angielski słownik 2 tomy, nowy 07523510272

>Gillette Mach-3 turbo(pakowane po 8 nożyków) sprzedam w atrakcyjnej cenie 07809116461

>Biuro na sprzedaż, N19, Holloway Road, przy głównej ulicy, parter, blisko stacji Archway, licencja A2, £12000, czynsz £750/mies. 2 pokoje, aneks kuchenny, toaleta. Ok. 45m2. Premium. 07715677401, 07436582104.

randkaw ciemno

SMS: 81616 KOD: 08cooltura.co.ukzasady zamieszczania ogłoszeń – str. 62

>Witam szukam dyskretna kobiete Wiktor 07732432389

>Witam szukam dyskretna kobiete z zachodniego Londynu Wiktor 07932432389

>Jestes fajny, zadbany, cieply i konkretny (28-40)? Odezwij sie. Nie pozalujesz. Ja 27 l. atrakcyjna i szczupla. Jestes w zwiazku? Nie dzwon! 074 7075 0110

>Poznam chłopaka ale tylko zadbanego, fajnego, konkretnego (28-40). Ja 27 atrakcyjna, zadbana, z pazurem. Na malo konkretne smsy nie odpisuje 074 7075 0110

>Szukam mężczyzny na dobre i zle, ktory umie docenic wartosc trwalego związku i czuje się równie samotny. Kobieta 36 lat. 07786674294.

>41 latek wysoki po rozwodzie bez dzieci. Szukam kobiety z Londynu otwartej szczerej zdecydowanej na staly zwiazek 07772387104

>Mężczyzna 32 letni pozna fajna dziewczynę do niezobowiązujących spotkań w weekendy. Tel- 07752527785

>Szukam normalnej dziewczyny. kawaler 38 lat.07770933889

612-MAKIETA 4 64-91.indd 66 08/12/2015 19:42:48

067

telewizjasatelitarna

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 62

Anteny satelitarne. Montaż, fachowe usta-wienie sygnału, akce-soria, Telewizja na kar-tę, nc+, polsat. 9 letnie doświadczenie Niskie ceny. Mariusz Doma-radzki. 07523486296, mariusz-cyfra@wp.pl

Satelitarna Telewizja Najszybsze i naj-lepsze rozwiązanie wszystkich twoich problemów. Ustawie-nia, montaż, polskie zestawy TNK An-drzej 07840650509 07423602647

Profesjonalny montaż i ustawienia anten satelitarnych. Sprze-daż całych zestawów oraz akcesoria. Tel 07725977203, 07902002757 Przemysław

NC+, olsat – na umowę lub kartę, wymiany dekoderów, dodanie multiroomu, usta-wianie anten – to wszystko w punkcie: 60 The Mall, Ealing Broadway W53TA, tel:02088101577, Instalacje: 07779631401 Zapraszamy

zdrowiei uroda

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 62

Polskie Kursy Kosme-tyczne, 5 dniowy kurs Stylizacji Paznokci tylko £395, Przedłuża-nia rzęs, Przedłużania, Włosów, MakeUpu – Akredytowane Certyfi-katy 0784-920-3526 Szczegóły Na www.BeautyTrainingStudio.co.uk

usługiróżne

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 62

Tłumaczenia przysię-głe 24/7 bezpośred-nio nie przez google akceptowane wszędzie w UK i PL. Prawnicze i medyczne, dokumenty, świadectwa. Szybciej i taniej niż inni. Kontakt: slav.translations@gmail.com lub 07981753699

Architekt rejestro-wany w Anglii wyko-nuje projekty: lofts, extensions. Usługi: Planning Applications and Building Control mob.: 07708696377 stasch@stasch.co.uk

Architekt z upraw-nieniami, wieloletnia praktyka, specjalizacja konserwacja zabyt-ków, wszelkie prace architektoniczne, kon-takt: 0790 3034463; szymon@dylewski.fsnet.co.uk

Wszystkie rodzaje instalacji, prowadze-nie budowy od strony elektryki certyfikaty NICEIC wymiana insta-lacji, naprawy zareje-strowany inspektor NICEIC Certyfikaty 07949085999

Najtańszy wywóz Śmieci, Wywrotki 3.5 i 7,5 t Przeprowadzki cały Londyn Holowanie -przewóz aut Vany i osobówki Wynajem skipów 8 yrd i 12 yrd tel:07862278729 07862278730

Profesjonalne sesje fo-tograficzne: fotografia noworodkowa, dziecię-ca, rodzinna i okolicz-nościowa. Zapraszam na moja stronę www.fairyworldphotogra-phy.co.uk Super niskie ceny. Zapraszam 07736217120

komputeryserwis

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 62

H-Tech Serwis Kom-puterowy. Rozwią-zywanie wszelkich problemów z Laptopa-mi i PC. Odzyskiwanie Danych, Instalacje, Administracja, Zabez-pieczanie Sieci, CCTV. Dojazd do Klienta. Tel.: 07723012148, email: halskyt@yahoo.co.uk www.halskytech.co.uk

612-MAKIETA 4 64-91.indd 67 08/12/2015 19:42:49

068 REKLAMAtransport

HL-Computer Service; Profesjonalne na-prawy; Reinstalacja Windows; Usuwanie wirusów; Instalacja Internetu; Technik-Informatyk; Olgierd 07961222932

Naprawa: laptop, ta-blet, konsola, telefon, Zmiana języka, wirusy, przegrzewanie się, wymiana ekranu/kla-wiatury, strony www, kamery CCTV, rok gwa-rancji. Laptop zastęp-czy dojazd do klienta tel. 07411123340

transportprzewozy, paczki

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 62

Lotniska Van 9 osobowy i Przeprowadzki – największy van Licencja PCO i ubezpieczenie. Odpowiedzialny kierowca. Taniej kontakt 07985600960

Przeprowadzki , wywóz śmieci Londyn i cała Anglia, duży van z windą, profesjonalna obsługa. Przewóz na lotniska, dziewięcioosobowy van. Piotr, 07749174695

612-MAKIETA 4 64-91.indd 68 08/12/2015 19:42:50

069

612-MAKIETA 4 64-91.indd 69 08/12/2015 19:42:52

070 OGŁOSZENIASKUP ZŁOMU

612-MAKIETA 4 64-91.indd 70 08/12/2015 19:42:53

071

612-MAKIETA 4 64-91.indd 71 08/12/2015 19:42:55

072 OGŁOSZENIAwywóz śmieci

612-MAKIETA 4 64-91.indd 72 08/12/2015 19:42:57

073

612-MAKIETA 4 64-91.indd 73 08/12/2015 19:42:59

074

Projekt jest współfinansowany ze środków finansowych, otrzymanych z Ministerstwa Spraw Zagranicznych w ramach konkursu na realizację zadania „Współpraca z Polonią i Polakami za granicą w 2015 r.”.

PORADYNASZE SPRAWY

GosiaDemetriouradziDemetriou

DROGA GOSIU

Zwracam się do pani z wielką prośbą o pomoc. Chodzi o moją wnusię Anię (imię zmienione), której już nie widzieliśmy od roku. Wraz z moim synem jesteśmy zroz-paczeni, że nie możemy jej zobaczyć choć bardzo się staramy. Syn nie utracił praw rodzicielskich, a wręcz przeciwnie – opie-kował się Anią przez 3 lata, kiedy jej mama wyjechała do Anglii szukać nowego życia. Kiedy Anusi mama ułożyła sobie życie z mężczyzną pochodzenia arabskiego i miała z nim więcej dzieci, Ania odwie-dziła ją w wakacje w tamtym roku, ale już nie wróciła do Polski. Rozumiem, że Ania może chce zostać teraz z mamą w dużym świecie, ale jestem przekonana, że chce odwiedzić rodzinę i przyjaciół w Polsce, ale nie pozwalają jej na to mama i jej nowy mąż. Jak można tak robić dziecku? Mój syn błagał byłą żonę, żeby pozwoliła Ani przyjechać na wakacje do nas, ale teraz ona nawet nie chce odbierać tele-fonów i wszelkie kontakty się zerwały. Bardzo martwimy się o Anię. Może pani, pani Gosiu, porozmawiałaby z mamą Ani lub poradziła nam co zrobić? Może regu-larny kontakt z Anią możliwy jest drogą sądową? Błagamy o pomoc.

Z poważaniem,BABCIA

Z POLSKI

WITAM,

Dziękuję za kontakt. Jest mi bardzo przy-kro, że musiałaś pisać do mnie z Polski i to w tak poważnej sprawie. Dzieci mają wiele potrzeb, które mogą być zaspoko-jone w nowym, wielokulturowym społe-

czeństwie i rodzinie, ale poszukiwanie własnej tożsamości będzie zaburzone, jeśli dzieci są odcięte od rodzin w Polsce. Brak kontaktu z jedną stroną rodziny będzie miało też zły wpływ na poczucie własnej wartości u dziecka.

Nie mogę skontaktować się z mamą Ani (uważałabym to za formę napasto-wania), ale mogę zaapelować do niej i innych rodziców, żeby przemyśleli swoje postępowania od strony potrzeb dzieci. Według danych podawanych na stronie www.dad.info tylko 10 procent rodziców po rozwodzie lub rozłące trafia do sądów, żeby roztrzygnąć spór o kontakt pomię-dzy nieobecnym rodzicem i dziećmi. Mam więc nadzieję, że tylko mała liczba rodzi-ców na Wyspach odmawia dzieciom ich praw do kontaktu z nieobecnymi rodzicami i rodziną. Jeśli to naprawdę konieczne, to sprawę o ustalenie kontaktu z dzieckiem powinno się złożyć w miejscu zamieszki-wania dziecka. Ojciec Ani ma prawo zwró-cić się do angielskiego prawnika z prośbą o wystąpienie do sądu w jego imieniu. Sąd będzie chciał wiedzieć o życzeniach i uczu-ciach dziecka w tej sprawie i prawdopo-dobnie zgłosi się do lokalnego oddziału opieki społecznej o przeprowadzenie wywiadów z dzieckiem, również środo-wiskowego.

Od organizacji The Children’s Legal Centre dowiedziałam się też, że emocjo-nalnie dojrzałe dziecko (a to określa sąd w przypadku dzieci około 12-letnich) może samo podjąć decyzję o kontakcie z ojcem, zakładając w sądzie sprawę. Więcej o tym centrum prawnym dla dzieci na stronie www.childrenslegalcentre.com.

Z całego serca życzę całej rodzinie powodzenia.

GOSIA

612-MAKIETA 4 64-91.indd 74 08/12/2015 19:43:01

075

612-MAKIETA 4 64-91.indd 75 08/12/2015 19:43:03

076 CAFÉ COOLTURAKSIĘGARNIA

Redaguje PIOTR DOBRONIAK

Gwiezdne wojny. Jak podbiły wszechświat?W 1973 roku George Lucas nabazgrał w swoim notatniku pierwsze zdania o walce Galaktycznego Imperium z Rebeliantami. Cztery dekady i ponad 40 miliardów dolarów później, gadżetów związanych z uniwersum Gwiezdnych Wojen było więcej, niż mieszkańców Ziemi, a wiara Rycerzy Jedi stała się oficjalnie uznawaną religią.

Bracia Kliczko z kozackiego rodu...Biografia bezkonkurencyjnych ukraińskich pięściarzy, którzy dali się poznać jako zręczni biznesmeni i filantropi, angażujący się w różne projekty charytatywne. W barwnej opowieści o słynnych braciach znajdziemy nie tylko kulisy ich bokserskiej kariery, ale również wiele „smaczków” z ich prywatnego i publicznego życia

PiechniczekNieznane kulisy ostatniego jak dotąd wielkiego sukcesu polskiej reprezentacji i opowieść o niezwykłym życiu chłopaka ze Śląska, którego w 1982 roku chciała nosić na rękach cała Polska.

» Chłopak ze Śląska, który wyma-rzył sobie, że w Mysłowicach

można grać jak w Manchesterze. Lider najważniejszej polskiej kapeli przełomu tysiącleci, któremu było jednak za ciasno w rockowym składzie, więc wybrał wła-sną drogę. Jeden z najważniejszych gło-sów polskiego rocka, który zmienił pisa-nie tekstów w żywą, ostrą poezję.

W rozmowie z Aleksandrą Klich Artur Rojek oprowadza nas po swoim

dzieciństwie na granicy wielu różnych światów, wprowa-dza za kulisy funkcjono-wania rockowego feno-menu pod nazwą Myslo-vitz, prowadzi w głąb swo-ich tekstów, opowiada, o czym myśli, kiedy mówi o muzyce, pływaniu, bie-ganiu, byciu sobą i byciu z innymi. «

Artur Rojek. Inaczej

Redaguje PIOTR DOBRONIAK

dzieciństwie na granicy wielu różnych światów, wprowa-dza za kulisy funkcjono-wania rockowego feno-menu pod nazwą Myslo-vitz, prowadzi w głąb swo-ich tekstów, opowiada, o czym myśli, kiedy mówi o muzyce, pływaniu, bie-ganiu, byciu sobą i byciu

612-MAKIETA 4 64-91.indd 76 08/12/2015 19:43:04

077

Co może pójść nie tak?Nikt nie potrafi pisać o samochodach lepiej, niż Jeremy Clarkson. Podczas gdy większość jego kolegów z branży koncentruje się na osiągach i spalaniu, Jeremy skupia się na ważniejszych kwestiach. Uzbrojony w genialne poczucie humoru, ostre pióro i parę porządnych dżinsów, nie bacząc na przepisy BHP i nie troszcząc się o normy poprawności politycznej, Jeremy brawurowo przemierza świat w poszukiwaniu odpowiedzi na zagwozdki i problemy codzienności. A nam pozostaje tylko zadać pytanie: Co może pójść nie tak?

Jutro w Nowym Jorku„Pan jest niebezpieczny” – powiedział do Rafała Brzoski premier Donald Tusk gratulując mu podczas gali wręczania nagrody im. Jana Wejcherta. Rafał Brzoska to najmłodszy polski milioner i doświadczony menedżer. Prawdziwy bohater współczesności. Determinacją udowadnia, że wszystko jest możliwe – wystarczy w to wierzyć i konsekwentnie do tego dążyć.

Dzienniki 1952„Umrzeć pijanymi Życiem” to manifest Agnieszki Osieckiej. Chce przeżyć najsubtelniejsze jego półtony i zapisać wszystkie barwy. Pomieścić ludzi, zdarzenia i spotkania. Nauczyć się balansować na cienkiej linii między światem zewnętrznym i wewnętrznym. I wreszcie móc wypowiedzieć siebie. To kolejny tom dzienników Osieckiej.

» Rock jest kategorią należąca nie tylko do świata muzycznego, lecz

także społeczno-kulturalnego. Rock staje się najciekawszym zjawiskiem wtedy, gdy nie tylko uczestniczy w typowych zjawiskach kultury oficjalnej, popular-nej, ale sam taką kulturę wokół siebie stwarza. Historia rocka pokazuje, że muzyka ta wszędzie na świecie najle-piej funkcjonowała w momentach kry-zysu kultury, wtedy, gdy żywioł wygrywał

z ładem, następowały przesi-lenia, a utarte koleiny życia przestawały być wygodne. Zarówno muzyka rockowa, jak i wszystkie towarzy-szące jej zjawiska okołomu-zyczne w znacznym stop-niu wpłynęły na kształt kultury młodzieżowej i popularnej – świato-wej i polskiej.. «

Rock w PRL-u. O paradoksach współistnienia

077

z ładem, następowały przesi-lenia, a utarte koleiny życia przestawały być wygodne. Zarówno muzyka rockowa, jak i wszystkie towarzy-szące jej zjawiska okołomu-zyczne w znacznym stop-niu wpłynęły na kształt kultury młodzieżowej i popularnej – świato-

«

Rock w PRL-u. O paradoksach współistnienia

612-MAKIETA 4 64-91.indd 77 08/12/2015 19:43:06

078 CAFÉ COOLTURATWÓRCZOŚĆ WSZELAKA

Redaguje PiOTR DObROniAK

info@cooltura.co.uk

JAkUb bOLeC

Chlapa Autobus zabuksował na topnieją-

cym śniegu. Wskoczył w ostatnim momencie.

Wczorajszy, przedwczorajszy. Musiał być w cugu. Ledwie złapał za górną rurkę. W ciżbę przedświąteczną, w sam środek rozmowy się wtoczył.

– Wczoraj było – rozwodził się z fotela szpakowaty w baraniej kaszkietce, zaga-dując po sąsiedzku blondynę w średnim wieku. – Na przystanku, tutaj, facet nogę złamał. W zatoczce się pośliznął. Do roboty jechał. Mówię pani, szklanka. Jak mokrego napada, w nocy zetnie, się zabić można. Nie odśnieżą, nie posypią, gdzie tam… po co?

– Soli nie ma. Nie kupili. Syn dzisiaj w internecie czytał.

– U siebie, pod domem, mają posy-pane. Niech się pani nie boi.

– Z zagranicy podobno ściągają, bo naszej nie starcza. Tak sypią.

– Sypią… do kiełbasy, słyszała pani? Sól drogową do żywności dodają. Nie dziwne, że na drogi brakuje.

– A my potem jemy wszystko. I dzieci. Afera na aferze. Dobrze pan mówi. Proszę pana, do brata w odwiedziny poleciałam, do Londynu. Myśli pan, że tam lepiej? Mielonkę kupiłam, w markecie, przysmak staropolski. Trzy funty za słoik. W niedzielę rano kanapki szykuję, szczęściem, że na cienkim chlebie, bo bym nie poczuła. Niech pan sobie wyobrazi, zgrzyt coś w zębach. Takie szkło z ust wyję-łam. Takie szkło… jak kieł jakiś.

–To ci doprawili … – wtrącił niespo-dziewanie Wczorajszy, uwieszony u górnej rury. – Proszę ja ciebie, na ostro…

– Zdjęcie zrobiłam, dla sanepidu – ciągnęła niezrażona Blondyna. – Powie-dzieli …

– Sanepid też dobry – wcisnął się w pół zdania Szpakowaty. – Wszystkich nas załatwią.

– Mówi pan?

– Nie szkłem, to solą. Tę mielonkę pewnie też posolili, jak trzeba. Ja wiem, co mówię. A ty płać człowieku…

– Milion złotych poszło. Na tę sól. Syn mówił. Ale żeby naszej nie było?

– Naszej nie ma, ale za n a s z e jest. Już tam dobrze policzone.

– No, Panie Jasiu, wysiadamy.

Stęknęły drzwi. Śnieg skapywał z nieba ciężkimi płatami.

Wbiegła w ostatniej chwili. Z narę-czem kolorowych toreb, z telefonem komórkowym przy uchu. Energiczna Czterdziecha.

– Mówiłam akumulator, ale ty wiesz lepiej, jak zwykle. Proszę mi z łaski swo-jej skasować.

Z pomocą wyrwał się pryszczaty stu-dencik. Wczorajszy klapnął na siedzenie. Jakby przysnął. Zamruczał kasownik.

– Dziękuję. Nie do ciebie, w autobusie jestem. Nie będę przepłacać. Mówiłam na zakupach – trajkotała Czterdziecha, upy-

612-MAKIETA 4 64-91.indd 78 08/12/2015 19:43:07

079

POSKlub wraz z tygodnikiem „Cooltura”

zapraszają wszystkich na nastrojowy

WIECZÓR PRZY POEZJI I ŚPIEWIE

Jeśli chcesz posłuchać twórczości poetów,

literatów czy muzyków, koniecznie musisz nas odwiedzić.

Zapraszamy również do współpracy wszystkich chcących

zaprezentować swoją twórczość.

Wieczór Twórczości Wszelakiejpod patronatem

tygodnika „Cooltura”

Wieczór Twórczości Wszelakiej

POSK, 238-246 King StreetHammersmith

London W6 0RF

17 grudnia (czwartek) godz. 19.00 POSKlub, 4 piętro

Gwiazdą wieczoru będą Zuzanna Muszynskai Janusz Gutner

chając swoje dizajnerskie klamoty. – Pora-dzę sobie mówię. Przecież wiem. Do mecha-nika? Skąd teraz mechanika? Sama wymie-nię. Zobaczymy. Nowy kup. Nowy! Pa.

Autobus zatańczył na szosie, wszedł w zakręt. Wczorajszy chybnął się na bok i zanurkował między dobytek stojącej w przejściu Czterdziechy.

– Halo! No proszę pana! To są deli-katne rzeczy.

– Damsko męskie – otworzył usta Wczorajszy i rozlepił z trudem powieki. – No, no, figurka. Ale mężem, to bym być nie chciał.

– Że co? – żachnęła się Czterdziecha. – Wychowania trochę.

Dźwignął się na nogach.– Proszę bardzo. – Dziękuję. Postoję. – Jak postoję? Nikt nie wstaje, dajmy

na to, ustąpię…– Głupszemu, niech pan jeszcze

wymyśli …– … jak człowiek człowiekowi. Trzeba

się zachować.– Pan się nie fatyguje. Pan siada.– Zaraz mam przystanek. Wstałem, to

nie będę siadał. Na wuefie nie jestem. Roześmiał się tylko studencik.

– Pan myśli, że kobieta, to co? Nie-pełnosprawna?

– Ja myślę, że skąd ja mam wiedzieć, czy pani jest w ogóle kobieta? Kobieta, jak się ustępuje, to siada.

– C h a, c h a. Niech pan sobie wyobrazi, tak mam napisane. W dowodzie.

– Adolf Hitler nie miał jednego jądra. I też miał różne rzeczy napisane. A jedna taka, na ten przykład, kiedyś papieżem została. I co? Trzeba wiedzieć, co się na świecie dzieje.

– Proszę pana, pan jest ciężko niedzi-siejszy – roześmiała się wymownie Czter-dziecha. - Generalnie, kobiety, radzą sobie dzisiaj lepiej od mężczyzn.

– Taa, w autobusach pewnie. – Autobusy teraz kobiety p r o w a d

z ą. Samoloty, pociągi, firmy. Utrzymują dom, wychowują dzieci, jeszcze samochody naprawiają. I są mocniejsze psychicznie, nie muszą topić żalów w alkoholu, a potem się leczyć, za nasze podatki.

– No właśnie, za moje… i o co w ogóle…

– Ciekawe z czego pan żyje…– Ja…? Z procentów.– Nie wątpię.– A pani?

– A ja jestem, tak się dziwnie składa, p s y c h o l o ż k ą…

– Rzeczywiście dziwnie.– …i znam się trochę na ludziach. – Się kłaniam uniżenie. Mój dzia-

dek, przed wojną, grał na trąbce hejnał mariacki. Różne rzeczy się dzieją. A ta baba za kółkiem, to co jest…?

– Proszę pana, skończmy lepiej tę roz-mowę, do niczego ona nie doprowadzi.

– Mam nadzieję, zdrowia życzę - wybełkotał Wczorajszy, wyglądając cze-goś za oknem.

Autobus podpłynął do krawężnika i zacumował w zatoczce.

– Siada pan czy wysiada? – Nie. Odlatuję. – Świetnie.– Do ciepłych krajów.– Radzę szybciej, bo pan nie zdąży. – Radzi szybciej… ministra… się kurwa

mać znalazła. Kierownica…

Wytoczył się w drzwi otwarte. W śnieg przedświąteczny, w miasto zalane.

(Miniatura literacka wyróżniona na Festiwalu Jana Himilsbacha

– KAFEL 2015)

612-MAKIETA 4 64-91.indd 79 08/12/2015 19:43:10

080

612-MAKIETA 4 64-91.indd 80 08/12/2015 19:43:12

081

A METROPOLIS MUSIC & DF CONCERTS PRESENTATION BY ARRANGEMENT WITH UNITED TALENT AGENCY

PLUS SPECIAL GUESTS

TICKETMASTER.CO.UKGIGSANDTOURS.COMWED 13 JANUARY / MANCHESTER RITZ

THU 14 JANUARY / GLASGOW GARAGEFRI 15 JANUARY / LONDON O2 FORUM

THREEDAYSGRACE.COM THREEDAYSGRACE

612-MAKIETA 4 64-91.indd 81 08/12/2015 19:43:16

082082 CAFÉ COOLTURAWIELKA BRYTANIA OD KUCHNI

SERGIUSZ HIERONIMCZAKsergiusch72@yahoo.co.uk

»Wśród tych anegdot istnieje jed-nak okruszyna prawdy w twier-

dzeniach o szkodliwości angielskiej cuisine. Słyszeliście zapewne o tym, że jedzenie sera przed snem może powo-dować koszmary. Jak wykazały badania British Cheese Board, u 75% przebada-nych mężczyzn i u 85% kobiet wystą-piły takie koszmary, po spożyciu na pół godziny przed pójściem do łóżka angiel-skiego sera STILTON. Gdybyśmy chcieli więc uprzykrzyć komuś nockę, wystar-czy przygotować kolacyjkę z dużą ilo-ścią wspomnianego produktu.

W innych okolicznościach Stilton to wspaniały ser, w całości stworzony i pro-dukowany przez Anglików Jest chroniony przez normy europejskie. Podobnie jak nasz polski oscypek , jest jedyny w swoim

Stiltonowe koszmaryJak subtelnie zrobić na złość komuś, kto zaszedł nam za skórę? Chyba każdy z nas miewa czasami takie czarne myśli. Nie są z pewnością chwalebne, ale odrobina samodzielnie wymierzonej sprawiedliwości to doskonałe lekarstwo na brak odpowiedzialności innych. Niektórzy twierdzą, że angielska kuchnia wspaniale nadaje się do planowania zemsty, a co złośliwsi – że po to właśnie została stworzona.

612-MAKIETA 4 64-91.indd 82 08/12/2015 19:43:30

083rodzaju i podrabianie jego nazwy może zakończyć się w sądzie.

Nazwa sera pochodzi od miejsco-wości Stilton w hrabstwie Cambridge-shire. Co ciekawe, nie jest tam produ-kowany i nigdy nie był, a swoją nazwę zawdzięcza punktowi dystrybucji, który właśnie w tej wiosce się mieścił. Stilton został odkryty około 1730 roku przez niejakiego Coopera Thomilla, właści-ciela zajazdu właśnie w wiosce Stil-ton. Przebywając w Melton Mowbray odkrył ten właśnie ser i zakochał się w nim do szaleństwa. Częstował nim wszystkich gości, przyczyniając się do jego rozpowszechnienia. Wspomniana miejscowość znajdowała się na ważnym szlaku komunikacyjnym i ser rozjechał się po całej Wielkiej Brytanii. Produk-cja Stiltona odbywa się pod ścisłą kon-trolą proceduralną i jest produkowany tylko w trzech miejscach: Derbyshire, Leicestershire i Nottinghamshire. Tylko pochodzące stamtąd sery mogą nosić nazw Stilton.

Anglicy kochają swoje sery, a mają ich naprawdę dużo rodzajów. Stilton jest jednym z najbardziej znanych i cenio-nych gatunków. Najczęściej spożywany

jest na kanapkach razem z dżemem żura-winowym. Doskonała jest również zupa z brokuł z dodatkiem tego sera.

Osobiście uwielbiam sery w każdej postaci i gatunku. Anglia to miejsce, gdzie wybór jest znakomity: od owczych, kozich przez owocowe, pleśniowe. Zachęcam was jednak do kupowania angielskich serów w specjalnych „serowych” skle-pach. Nie ma ich wprawdzie wiele, ale znaleźć nietrudno, choćby po zapachach jakie od nich biją. Niektóre sery śmier-dzą wybitnie, ale to wcale nie ma więk-szego wpływu na ich smak. «

MAKARON SZLACHECKI

SKŁADNIKI50dkg makaronu penne1 jajko125dkg świeżych grzybów (kurki są znakomite, ale pieczarki też są ok!)10dkg sera Stilton300ml śmietany kremówkikieliszek białego wytrawnego wina5dkg masła10dkg szpinakusok z połowy cytryny

2 ząbki czosnkusól i pieprz do smakugałka muszkatołowa

SPOSÓB PRZYRZĄDZENIASzpinak myjemy i osuszamy. Gotujemy makaron al dente. Tak dla przypomnie-nia powiem, że makaronu nie płucze się w zimnej wodzie. Gdy osiągnie poziom al dente, dolewamy do gotującego się makaronu szklankę zimnej wody, aby zatrzymać proces gotowania. Następ-nie wysypujemy makaron na durszlak i skrapiamy oliwą z oliwek. Trzeba go co jakiś czas zamieszać, aby się nie skleił. Nie płukać w zimnej wodzie, bo straci smak!!! W tym czasie w dużym rondlu topimy masło i dusimy w nim zmiażdżony czosnek, następnie pokrojone na małe kawałki grzyby. Po 2 min. dodajemy wino, redukujemy do połowy objętości i dodaje-my śmietanę, i mieszając gotujemy ok. 2 min, aż sos zgęstnieje. Makaron przekła-damy z powrotem do gorącego jeszcze garnka, dodajemy surowe , roztrzepane jajko, posiekany szpinak , pokruszony ser, gorący sos oraz przyprawy. Podgrzewa-my chwilę, aby jajko się ścięło. Doprawia-my do smaku i… smacznego!

612-MAKIETA 4 64-91.indd 83 08/12/2015 19:43:33

084084084 REKLAMABUDOWNICTWO

612-MAKIETA 4 64-91.indd 84 08/12/2015 19:43:35

085

612-MAKIETA 4 64-91.indd 85 08/12/2015 19:43:38

086 REKLAMABUDOWNICTWO

ZadZwoń i Zapytaj o oGŁoSZENiE RaMKowE 020 8846 3614

612-MAKIETA 4 64-91.indd 86 08/12/2015 19:43:39

087

612-MAKIETA 4 64-91.indd 87 08/12/2015 19:43:41

088 OGŁOSZENIABUDOWNICTWO

612-MAKIETA 4 64-91.indd 88 08/12/2015 19:43:43

089

612-MAKIETA 4 64-91.indd 89 08/12/2015 19:43:44

090 sportmotoryzacja

612-MAKIETA 4 64-91.indd 90 08/12/2015 19:43:46

091

612-MAKIETA 4 64-91.indd 91 08/12/2015 19:43:48

092 SPORTpiłka nożna

» 28-letni Vardy wpisywał się na listę strzelców w każdym ligowym

występie od 29 sierpnia. Jego rekordowa w historii Premier League seria rozpoczęła się kiedy w bramce rywali stał Artur Boruc, a zakończyła za sprawą Fabiańskiego.

Polak nie miał jednak powodów do radości, gdyż musiał trzykrotnie wycią-gnąć piłkę z siatki. Za każdym razem po strzale Algierczyka Mahreza, który w tym sezonie zdobył już 10 goli.

- Każdy patrzył na Vardy'ego, ale to Mahrez był dzisiaj fantastyczny – podkreślił trener zwycięzców, Claudio Ranieri.

Leicester, z Marcinem Wasilewskim na ławce rezerwowych, odniósł szóste zwycięstwo w ostatnich ośmiu spotka-niach i z dorobkiem 32 pkt. awansował na pozycję lidera. O dwa punkty wyprze-dza Arsenal Londyn, a o trzy obie ekipy z Manchesteru.

Znacznie gorsze nastroje panują w Walii. Swansea w niczym nie przypo-mina zespołu z poprzednich sezonów, kiedy była groźna dla najlepszych. W sobotę po raz piąty z rzędu nie sięgnęła po trzy punkty i jest 15.

Leicester na prowadzeniu zmienił Man-chester City, który niespodziewanie prze-grał na wyjeździe ze Stoke 0:2. Oba gole strzelił Austriak Marko Arnautovic, któ-remu asystował za każdym razem Szwaj-car Xherdan Shaqiri. Wynik ustalono już po kwadransie.

W drużynie gości z powodu kontuzji nie zagrali m.in. Yaya Toure, Sergio Aguero i Vincent Kompany, ale jak wyliczono, ofen-sywny kwartet zespołu trenera Manuela Pellegriniego – Raheem Sterling, Wilfried Bony, David Silva i Kevin de Bruyne – wart jest prawie 230 mln dolarów.

– Zaspaliśmy na początku. Słabo roz-poczęliśmy mecz i później już nie udało się odwrócić jego losów - przyznał bramkarz pokonanych Joe Hart, który podkreślił, że brak kilku podstawowych zazwyczaj graczy nie może być usprawiedliwieniem.

Inaczej ocenił to chilijski szkolenio-wiec „The Citizens”. – Zostaliśmy z 13 pił-karzami, a jako chyba jedyni uczestniczymy we wszystkich możliwych rozgrywkach. Nie mam praktycznie żadnego pola manewru i zawodnicy mogą odczuwać zmęczenie – zauważył Pellegrini.

Zwycięstwa nie zdołał odnieść także drugi zespół z Manchesteru – „Czerwone Diabły” zremisowały na Old Trafford z West Ham United. Gospodarze liczyli na więcej, a marnym pocieszeniem jest dla nich fakt, że nie przegrali po raz siódmy z rzędu.

Fabiański zatrzymał Vardy'ego, ale nie Leicester Łukasz Fabiański w bramce Swansea zatrzymał Jamiego Vardy'ego na 11 kolejnych meczach ze zdobytym golem, ale jego zespół uległ Leicester City 0:3. Najlepszego strzelca angielskiej ekstraklasy piłkarskiej godnie zastąpił Riyad Mahrez, który popisał się hat-trickiem.

Fot.

Ben

Hos

kins

/Get

ty Im

ages

612-MAKIETA 5 92-100.indd 92 08/12/2015 19:44:56

093

Alexis Sanchez piłkarzem roku w głosowaniu kibiców

» Chilijczyk Alexis Sanchez z Arse-nalu Londyn został uznany pił-

karzem roku przez brytyjską Federację Kibiców Piłkarskich, skupiającą około pół miliona fanów w Anglii i Walii.

– To był dla mnie wspaniały rok. Czuję się fantastycznie, ponieważ kibice mnie docenili - powiedział Sanchez, cytowany na stronie internetowej Arsenalu.

Drugie miejsce w plebiscycie zajął Jamie Vardy z Leicester City, pierw-

szy w historii zawodnik, który strzelił bramki w 11 kolejnych meczach Pre-mier League. Na liście kandydatów do wyróżnienia byli także Sergio Aguero (Manchester City), David de Gea (Man-chester United), Harry Kane (Tottenham) i John Stones (Everton). Oddano ponad 180 tys. głosów.

W poprzednich latach triumfo-wali Luis Suarez (2013) oraz Aguero (2014). «

Potknięcia City i United wykorzystał Arsenal. Londyńczycy pokonali przed wła-sną publicznością Sunderland 3:1 i zostali wiceliderem. Gospodarze objęli prowa-dzenie w 33. minucie po trafieniu Kosta-rykanina Joela Campbella. Do przerwy był jednak remis, kiedy do własnej bramki wbił piłkę napastnik „Kanonierów” Oli-ver Giroud. Francuz zrehabilitował się w 63. minucie, kiedy zapewnił Arsena-lowi prowadzenie, a rezultat ustalił tuż przed końcowym gwizdkiem sędziego Aaron Ramsey.

W innym spotkaniu Chelsea Londyn uległa AFC Bournemouth 0:1. Do bramki gości po czterech meczach przerwy wrócił Artur Boruc i przyczynił się do pierwszego od 19 września zwycięstwa beniaminka. Gola zdobył w 82. minucie Glenn Murray.

Obrońcy tytułu po raz kolejny w bieżą-cych rozgrywkach zawiedli. Na Stamford Bridge przegrali połowę z ośmiu pojedyn-ków i obecnie z 15 pkt. zajmuje 14. lokatę w tabeli. Zespół z Bournemouth ma dwa punkty mniej i jest 17, plasując tuż przed strefą spadkową.

- Staraliśmy się naciskać na Chelsea. Myślę, że byliśmy bardzo dobrzy, gdy mie-liśmy piłkę. Dobrze się broniliśmy i kilka razy groźnie kontratakowaliśmy, stwarza-jąc rywalom problemy - przyznał trener Bournemouth Eddie Howe.

Opiekun gości nazwał to zwycię-stwo najlepszym pojedynczym wynikiem w historii klubu, a agencja AP przypo-mniała, że Chelsea nie przegrała z benia-minkiem od 2001 roku.

- To nagroda dla moich piłkarzy za

ciężką pracę - dodał trener 38-letni Howe. Kibice jego drużyny śpiewali, że mają swo-jego „Special One” (tak nazywany jest zwy-kle szkoleniowiec rywali Jose Mourinho).

Tuż po ostatnim gwizdku sędziego media społecznościowe zapełniły się spekulacjami, że był to ostatni mecz Mourinho w roli trenera „The Blues”. Niektórzy z komentatorów zastanawiali się, co gorszego musiałoby się stać, żeby Portugalczyk stracił pracę, a jeden z nich swój wpis na Twitterze wykonał odwra-cając litery, co ma oznaczać, że piłkarski świat w Anglii stanął do góry nogami. - Nie zasłużyliśmy na porażkę. Nasz rywal myślał niemal wyłącznie o obronie, a mimo to zdołał strzelić gola. Stało się to jed-nak po wyraźnym błędzie arbitra - oce-nił Mourinho. «

Fot.

Ben

Step

hen

Pond

/Get

ty Im

ages

612-MAKIETA 5 92-100.indd 93 08/12/2015 19:44:57

094 SPORTPiłka nożna

» Zespół „Białej Gwiazdy” przy-stąpił do tego spotkania mocno

osłabiony. Przede wszystkim bez swojego najlepszego strzelca Pawła Brożka. Do składu „Wojskowych” wrócił natomiast Michał Pazdan. Kiedy wydawało się, że spotkanie zakończy się bezbramkowym remisem, goście rozstrzygnęli losy spo-tkania na swoją korzyść. Trener Legii Sta-nisław Czerczesow postawił wszystko na jedną kartę i w końcówce w jego zespole było trzech napastników.

Pięć minut przed upływem regu-laminowego czasu gry, niezawodny w tym sezonie Nikolic pokonał Rado-sława Cierzniaka po asyście Arkadiusza Piecha, który wszedł na boisko osiem minut wcześniej. W doliczonym czasie gry drugą bramkę dla „Wojskowych” po kontrataku strzelił inny rezerwowy Aleksandar Prijovic, a asystował Niko-lic. Węgier z dorobkiem 20 goli umoc-nił się na czele w klasyfikacji strzelców. Legia (36 pkt.) zmniejszyła stratę do Pia-

sta (41 pkt.) do pięciu punktów. Wisła natomiast prowadzona przez Marcina Broniszewskiego, który zastąpił zwol-nionego Kazimierza Moskala, z dorob-kiem 23 punktów jest ósma.

W innym spotkaniu Lechia poko-nała Śląsk Wrocław 1:0 po bramce Bra-zylijczyka Gersona w 33. minucie. Tym samym zespół z Gdańska odniósł zwy-cięstwo po pięciu przegranych z rzędu. Pasmo porażek utratą pracy przypłacił niemiecki trener Thomas von Heesen.

Legia zmniejszyła stratę do Piasta Legia Warszawa po wygranej z Wisłą Kraków 2:0 zmniejszyła stratę do Piasta Gliwice do pięciu punktów. Z kolei Lechia Gdańsk, po pięciu porażkach z rzędu pokonała Śląsk Wrocław 1:0 w innym spotkaniu 19. kolejki piłkarskiej ekstraklasy.

612-MAKIETA 5 92-100.indd 94 08/12/2015 19:44:59

095

Jego miejsce zajął Dawid Banaczek. Z kolei w Śląsku urlopowanego Tade-usza Pawłowskiego zastępuje Grzegorz Kowalski. Śląsk mający 16 punktów zaj-muje ostatnie miejsce w tabeli. Lechia ma pięć punktów więcej i jest 11.

Lider rozgrywek Piast Gliwice zre-misował u siebie z trzecią w tabeli Cra-covią 2:2. To drugi mecz z rzędu zespołu z Gliwic bez zwycięstwa; we wtorek nie-spodziewanie przegrał z zamykającym wówczas tabelę Górnikiem Zabrze 2:5. Bramki dla Piasta padły po samobój-czym strzale Bartosza Rymaniaka oraz ósmym w sezonie trafieniu Czecha Mar-tina Nespora. Natomiast gole dla Craco-vii strzelili Łotysz Deniss Rakels (12. bramka) oraz Paweł Jaroszyński.

Trwa świetna seria Lecha. Pozna-niacy, którzy sezon rozpoczęli fatalnie, od czasu przejęcia drużyny 12 paździer-nika przez Jana Urbana spisują się zna-

komicie. Tym razem pokonali na wyjeź-dzie Koronę Kielce 1:0 po bramce Fina Kaspera Hamalainena i zajmują siódme miejsce z dorobkiem 25 punktów.

Z ośmiu ligowych meczów pod wodzą Urbana wygrali sześć (w tym pięć ostatnich), a dwa zremisowali. Licząc wszystkie rozgrywki, nie stracili gola w sześciu ostatnich meczach. Z kolei kiel-czanie przegrali po raz czwarty z rzędu w ekstraklasie.

Podbeskidzie Bielsko-Biała zremiso-wało z czwartym obecnie Ruchem Cho-rzów 1:1. Obie bramki padły z rzutów karnych. W pierwszej połowie „jede-nastkę” wykorzystał zawodnik gospo-darzy Dariusz Kołodziej, a po przerwie - Mariusz Stępiński.

„Górale” wciąż czekają na pierw-sze w sezonie zwycięstwo na swoim stadionie. Po ostatnim spotkaniu mają w dorobku pięć remisów i cztery porażki.

Po raz ostatni wygrali u siebie 2 czerwca, gdy jeszcze w poprzednich rozgrywkach okazali się lepsi od Górnika Łęczna 1:0 po golu w ostatniej minucie.

Natomiast w Białymstoku Jagiellonia uległa Górnikowi Zabrze 2:3. Decydującą bramkę dla gości zdobył w 87. minucie Słowak Roman Gergel, bohater wtor-kowego spotkania z Piastem (wówczas zaliczył cztery trafienia). To drugie zwy-cięstwo z rzędu podopiecznych trenera Leszka Ojrzyńskiego, który awansowali - kosztem Śląska Wrocław - na przedostat-nie miejsce w tabeli (17 pkt.).

W Lubinie piłkarze KGHM Zagłębia Lubin pokonali beniaminka Termalicę Bruk-Bet Nieciecza 2:0. Goście już od 38. minuty grali w dziesiątkę po czer-wonej kartce dla Bartłomieja Babia-rza. Piłkarze z Niecieczy w ostatnich 10 kolejkach zdołali odnieść tylko jedno zwycięstwo. «

» Po krótkiej przerwie siatka-rzy IBB Polonia Londyn cze-

kają kolejne mecze w lidze Super 8. W najbliższy weekend podopieczni Vangelisa Koutouleasa zagrają z Lon-don Docklands.

Mecz zaplanowano na sobotę, 12 grudnia w Sobel Sports Centre (Horn-sey Road, N7 7NY). Początek o godzi-nie 12:40.

– Mamy tyle samo punktów, co Docklands, więc ten mecz zdecyduje o tym, kto spędzi przerwę świąteczną w czołówce ligi. Obu drużynom na pewno będzie zależało na dobrym wyniku, więc kibice mogą liczyć na dobry spektakl - mówi prezes IBB Polo-nia Bartek Łuszcz.

Nagrody i koszulki dla kibicówKolejne spotkanie odbędzie się tuż przed Bożym Narodzeniem, w niedzielę 20 grudnia. Rywalem IBB Polonia będzie Team Northumbria z Newcastle.

– Na ten mecz przygotowujemy wiele atrakcji dla kibiców. Będzie można wygrać atrakcyjne nagrody,

m.in. przeprawę promem z DFDS czy kolację w Tatra Restaurant. O szczegó-łach będziemy informować na naszym Facebooku – mówi Łuszcz. – Teraz nato-miast zachęcamy do kupowania sper-sonalizowanych koszulek IBB Polonia. To spełnienie próśb naszych fanów. Koszulki można zamawiać do niedzieli 13 grudnia, a do odebrania będą na meczu z Team Northumbria 20 grud-nia. Mamy wszystkie rozmiary, od nie-mowlęcego do 5XL, więc każdy znaj-dzie coś dla siebie – dodaje prezes IBB Polonia. «

Koszulki można kupić przez profil IBB Polonia na Facebooku:

www.facebook.com/PoloniaVC.

Siatkarze IBB Polonia wracają do gry

612-MAKIETA 5 92-100.indd 95 08/12/2015 19:45:02

096 ROZRYWKAKrzyżówKa + HorosKop

612-MAKIETA 5 92-100.indd 96 08/12/2015 19:45:02

097STRZELEC (22.11–21.12)

Nadszedł moment kiedy nie masz ochoty na zdecydowane działania. Nie możesz jednak uciekać i chować się przed światem. Nadal musisz funkcjonować, choć nie masz wcale ochoty na zdobywanie kolejnych szczytów. Poświęć ten czas na doskonalenie swoich umiejętności.

KOZIOROŻEC (22.12–19.01)

Raz lepiej raz gorzej. I tak w kółko w ostatnim czasie. Ale zaraz to się zmieni. W towarzystwie niezwykle miłej osoby poczujesz się znacznie lepiej. Tym bardziej, że podpowie Ci, co zrobić, by za chwilę poczuć pozytywne skutki swoich działań.

WODNIK (20.01–18.02)

Nie popełniaj tych błędów, które już nieraz popełniałeś. Dziś tylko rozsądek Cię ratuje. Jest szansa, że w końcu to zrozumiałeś, bo widać na horyzoncie pozytywne wydarzenia. Już niebawem to odczujesz.

RYBY (19.02–20.03)

Sprawy, które ostatnio Ci doskwierały, zaczną się układać. Nareszcie odzyskasz ochotę i wenę do pracy. Wykażesz się dobrymi pomysłami, czym zwrócisz na siebie uwagę współpracowników. Wykorzystaj ten czas na wypromowanie swojej osoby.

BARAN (21.03–20.04)

Twoje życie towarzyskie w najbliższym czasie mocno się rozkręci. Czas spotkań i imprez z ludźmi, w których towarzystwie będziesz się czuł wyśmienicie. Uważaj jednak, bo w gronie bawiących się z Tobą ludzi może znaleźć się ktoś zawistny.

BYK (21.04–20.05)

Odczuwasz niepokój i końcówka roku daje Ci mocno do myślenia. Starasz się oceniać działania, które podejmowałeś przez ostatni okres. Nie bądź zbyt surowy, bo w ostatecznym rozrachunku Twoje poczynania były słuszne. Ich efekt odczujesz już w najbliższym czasie.

BLIŹNIĘTA (21.05–21.06)

Teraz zdrowie jest na pierwszym miejscu. Pomyśl o diecie i ruchu. Nie zajmuj swojego umysłu sprawami mało istotnymi. Teraz zrób wszystko dla ciała, by funkcjonowało jak najlepiej. Zadbaj o to, bo niebawem będziesz potrzebował dużo energii. Przed Tobą ciężki ale owocny okres.

RAK (22.06–22.07)

Czas na relaks. Czytaj książki, oglądaj filmy, a jak masz okazję wybierz się na imprezę ze swoją drugą połówką. Musisz zadbać o swój związek i tylko wypoczęty będziesz w stanie temu sprostać. Jeśli możesz, ogranicz pracę na rzecz życia osobistego.

LEW (23.07–22.08)

Czas na relaks. Czytaj książki, oglądaj filmy, a jak masz okazję wybierz się na imprezę ze swoją drugą połówką. Musisz zadbać o swój związek i tylko wypoczęty będziesz w stanie temu sprostać. Jeśli możesz, ogranicz pracę na rzecz życia osobistego.

PANNA (23.08–22.09)

Problemy w ostatnim czasie to Twoja specjalność. Niestety to się w najbliższej przyszłości raczej nie zmieni. Możesz z tym jednak coś zrobić. Wymaga to jednak od Ciebie więcej pokory. Zrób coś pozytywnego, bezinteresownie. Może to odmienić złą passę.

WAGA (23.09–22.10)

Ktoś w ostatnim czasie interesuje się Tobą. Motywy tej osoby są nie do końca zrozumiałe. Czy to troska czy jakiś interes – w najbliższym czasie to się wyjaśni. Raczej nie musisz się obawiać. Sytuacja miło Cię zaskoczy. Miej jednak oczy szeroko otwarte.

SKORPION (23.10–21.11)

Było wesoło, ale nie aż tak, jak chciałeś. Liczyłeś na więcej i miałeś nadzieję, że w końcu coś nowego się pojawi na horyzoncie. Nowa znajomość, nowe interesy, nowe sytuacje. Właściwie sam już nie wiesz czego chcesz. Skup się i wytycz swoje priorytety.

612-MAKIETA 5 92-100.indd 97 08/12/2015 19:45:03

612-MAKIETA 5 92-100.indd 98 08/12/2015 19:45:05

612-MAKIETA 5 92-100.indd 99 08/12/2015 19:45:07

612-MAKIETA 5 92-100.indd 100 08/12/2015 19:45:09