20 A

dım

da

Fel

sefe

Kita

p v

e D

efte

r

CEVAP ANAHTARLARI

1

ADIM 01Etkinlik

FELSEFENİN BAŞLANGICI

1. a. Merak b. Sükuneti c. Zerdüşt d. Metafizik e. Milet

2. 1. e

2. d

3. a

4. c

5. b

3. 1. D

2. Y

3. D

4. Y

5. D

6. D

Etkinlik

İLK ÇAĞ FELSEFESİNİN KARAKTERİSTİK ÖZELLİKLERİ

1. a. 5 b. 2 c. 4 d. 1 e. 3

2. 1. Atomdan

2. Platon

3. Göreli

4. İdeaların

5. Bilgili

3. 1. Y

2. D

3. D

4. Y

5. D

ADIM TESTİ 1

1. 2. 3. 4. 5. 6.

A E B D C D

7 8 9 10 11 12

B D B A A C

ADIM TESTİ 2

1. 2. 3. 4. 5. 6.

B E D C B D

7 8 9 10 11 12

A D B D D E

ADIM 02Etkinlik

1. Sokrates, zenginlikten daha çok erdeme önem vermektedir. Kendi çocukları bile olsa erdemsiz olduklarında cezalandırıl-maları gerektiğini belirtir.

2. Konfüçyus’un düşüncesinde önem taşıyan kavramlardan biri “Li”dir. Li de terbiyeyi, toplumun kurallarını içerisinde barın-dırmaktadır. Bu da gösteriyor ki Konfüçyus ahlaka ve değer-lere önem veren bir düşünürdür.

3. 1. Y

2. D

3. D

20 A

dım

da

Fel

sefe

Kita

p v

e D

efte

r

2

CEVAP ANAHTARLARI

4. Y

5. D

6. D

Etkinlik

1. 1. İnsana

2. Bilgi

3. Erdem

4. Bilginin

5. Tanrı’nın

2. İnsan her şeyin ölçüsüyse bilginin de ölçüsüdür. Bu yüzden herkese göre değişen bir bilgiden söz edilebilir. Bu da insan-ları ortak bir bilgide buluşturamayacaktır. Fakat bunun yanın-da her insan kendisi için doğru olanı seçtiği için sorunlarını da bu bilgiler sayesinde çözecektir.

3. 1. Y

2. D

3. Y

4. D

5. D

ADIM TESTİ 1

1. 2. 3. 4. 5. 6.

D A C A D B

7 8 9 10 11 12

D E D E B D

ADIM TESTİ 2

1. 2. 3. 4. 5. 6.

A E C D D E

7 8 9 10 11 12

A D B D C

DEĞERLENDİRME ADIMI 01ADIM 03M.Ö. 6. YÜZYIL –M.S. 2. YÜZYIL FELSEFESİ

1. Felsefenin Eski Yunan’da Doğmadan Önce Etkinlik Göster-diği Yerler ve Temsilcileri

a. Hindistan’da Buda b. Çin’de Konfüçyüs c. Çin’de Lao Tse d. İran’da Zerdüşt

2. a. maddesi b. bir topluma c. ateş d. plüralist e. tao

3. Yunan Felsefesinin Ön Plana Çıkmasının Nedenleri a. Refah seviyesinin yüksek olması b. Doğal olayların doğal nedenlerle açıklanması gerektiği

inancı c. Merak duygusuna sahip olunması d. Dini ve mitolojik düşüncenin yerine akla önem verilmesi

4. Sofist Düşünürlerin Bilgi Anlayışları Sofist filozoflardan Protagoras, “İnsan her şeyin ölçüsüdür,

var olanların ve var olmayanların var olmamalarının ölçüsü” diyerek bilginin göreli olduğunu belirtmiştir. Doğruluk, kişiden kişiye değişir. Çünkü duyulara dayalı bilgi söz konusu oldu-ğunda, duyumlar duyumlayanın o andaki durumuna bağlıdır. Bu görüşe göre, aynı şey hakkında birbirinin karşıtı iki sav ileri sürülebilir, ancak bunlardan herhangi birinin genelgeçer bir hakikat olduğu söylenemez.

Diğer bir sofist düşünür olan Gorgias ise üç sav ileri sürmüş-tür.

- Hiçbir şey yoktur. - Bir şey olsaydı bile biz onu bilemezdik. - Bir şey olsaydı ve bilinseydi de biz onu başkasına aktara-

mazdık. Bu düşüncesinde Gorgias, göreliliği aşmış ve bilme-nin imkansız olduğunu savunmuştur.

5. Sokrates’in doğru bilgiye ulaşmada kullandığı yöntemleri yazarak kısaca açıklayınız. ( 10 puan )

İroni ( alay ): Bir şey bildiğini sanan kişileri sorgulayarak ona gerçekte bir şey bilmediğini gösterir.

Maiotik ( doğurtma ): Bu yöntemle bir konuda bir şey bilmediğini sanan kimseye yönelttiği sorularla aslında o konuda çok şey bildiğini kanıtlardı. Bu yaptıklarını da ebe olan annesinin yaptıklarına benzetirdi. Annem nasıl var olan bebeğin dünyaya gelmesine yardımcı oluyorsa öğ-retmen de öğrencisine yeni bir şey öğretmez; ancak onun aklında var olan bilgileri gün ışığına çıkarır. Çünkü bilgiler aklımızda doğuştan vardır.

20 A

dım

da

Fel

sefe

Kita

p v

e D

efte

r

3

CEVAP ANAHTARLARI

6. 1. Y

2. Y

3. D

4. D

5. D

7. Platon’un benimsediği ideal devlet anlayışı hakkında bilgi veriniz.

Platon insan ile devlet arasında bir benzerlik olduğunu ka-bul eder. Platon’a göre insan bedenindeki gibi devlette de belli organlar belli görevleri yerine getirirler. Devlet üç ayrı sınıftan oluşmuştur ve kendine ait erdemleri bulunmaktadır. Yönetici sınıfının erdemi bilgelik, bekçilerin yani koruyucu sınıfın erdemi cesaret olmalıdır. Yönetilen üretici sınıfın ise kendine özgü bir erdemi yoktur. Bununla birlikte ölçülülük ve adalet yöneticiler ve bekçiler sınıfının da erdemi olmalıdır. Bu erdemler düzenli bir toplumda olması gereken temel erdem-lerdir. Platon’a göre adalet her sınıfın üzerine düşeni yerine getirmesidir. Bir toplumu oluşturan her sınıf kendine düşeni yaptığında o toplum adil bir toplum olur.

8. Aristoteles’in varlık anlayışı: O, varlığı idea olarak kabul et-mektedir. Ancak O’na göre idea; varlığın içinde değil, varlı-ğın kendisiyle birliktedir. Aristoteles ideayı varlıkların formu şeklinde tanımlamıştır. İdea maddenin şekli olduğu için mad-deden ayrı olamaz. Her oluşumun da mutlaka maddesi ve formu vardır. Aristoteles’e göre, en yüksek varlık, salt form Tanrı’dır. Bütün varlıklar, oluşlarını bu ilk hareketi veren do-ğurucu, oluşturucu salt formdan alır.

9. Bilgili olmak bireyi erdemli kılar. Çünkü bilgili olan birey neyi yapıp neyi yapmaması gerektiğini bilir. Mesela, çok fazla ya-lan söyleyen bir kişi aslında yalan söylemenin kötü olduğunu bilmemektedir.

ADIM TESTİ 1

1. 2. 3. 4. 5. 6.

A B C B C E

7 8 9 10 11 12

D D C C C D

ADIM TESTİ 2

1. 2. 3. 4. 5. 6.

B E D C E A

7 8 9 10 11 12

D D E A E

ADIM 04Etkinlik

M.S. 2. YÜZYIL –M.S. 15. YÜZYIL FELSEFESİ

1. 1. Hristiyan

2. ahiret

3. bilim

4. Tanrı-teolojik

5. ontolojinin

6. Aristoteles’in

7. Yöntemi

2. 1. Y

2. D

3. Y

4. D

5. D

6. D

7. Y

Etkinlik

1. 1. inanç-akıl

2. Antikçağ’ın

3. iki

4. okul

5. Aristoteles

6. çifte hakikat anlayışı

7. Eleştiri

2. 1. D

20 A

dım

da

Fel

sefe

Kita

p v

e D

efte

r

4

CEVAP ANAHTARLARI

2. Y

3. Y

4. D

5. D

6. D

7. Y

ADIM TESTİ 1

1. 2. 3. 4. 5. 6.

A B C A E D

7 8 9 10 11 12

A B E B A C

ADIM TESTİ 2

1. 2. 3. 4. 5. 6.

B C B E A B

7 8 9 10 11 12

E D E C D B

ADIM 05Etkinlik

1. Kişi Tanrı’yı aradığında huzur bulacaktır. İnsan ruhunu da her şeyi olduğu gibi Tanrı, iradesiyle yaratmıştır. Tanrı’nın iradesi bütün yaratılanların üstündedir.

2. İbn Sina iki tür varlıktan bahseder. Zorunlu ve zorunsuz var-lık. Zorunlu varlık varlığı bir sebebe bağlı olmayan Tanrı’dır. Bu hikayede beşeri aşktan yani zorunsuz bir varlığa olan bir aşktan bahsedilmiştir. Fakat bu aşk daha sonraları ilahi aşka yani zorunlu varlığa olan aşka dönüşmüştür.

3. 1. D

2. Y

3. D

4. D

5. Y

6. D

7. D

4. 1. Platon

2. aklı

3. zorunlu-zorunsuz

4. inanç

5. Sonsuz-sonlu

6. bilgi

7. erdemli-erdemsiz

Etkinlik

1. İnsan her şeyin üstünde değerli bir varlıktır. Bu yüzden de bütün değerlerin temelinde insanın kendinden başka hiçbir belirleyici yoktur. İnsanın kendinden başka bir güce ihtiyacı yoktur.

2. Hacı Bektaş Veli’ye göre insanla Allah ayrı değildir. Allah na-sıl değerliyse, O’nun yarattığı insan da değerlidir. Bu yüzden insan başta olmak üzere bütün yaratılanlar Tanrı yarattığı için değerlidir.

Yunus Emre’ye göre, insan hem beden hem ruhtan oluşur. Fakat beden kalıcı değildir. Ruh kalıcıdır. Ruhun özünü ise gönül oluşturur. Gönül ile insan Tanrı’yı ve Tanrı’nın yarattık-larını sevebilir.

3. Akıl ile inanç aslında beraber hareket eder. İnsan inandığı şeyi de bilmek zorundadır. İnanç ile akıl uyumlu olmalıdır.

4. 1. D

2. Y

3. D

4. D

5. Y

6. Y

7. D

5. 1. Evrensel

2. Tanrı’dan

3. sevgi

4. beden

5. anlayabilmek için inanıyorum.

6. Vahdetikusüd

7. Tanrı-Tanrı’yı

20 A

dım

da

Fel

sefe

Kita

p v

e D

efte

r

5

CEVAP ANAHTARLARI

ADIM TESTİ 1

1. 2. 3. 4. 5. 6.

B A E C D C

7 8 9 10 11 12

C E D C D

ADIM TESTİ 2

1. 2. 3. 4. 5. 6.

D D C C A B

7 8 9 10 11 12

A B C E E D

DEĞERLENDİRME ADIMI 02ADIM 06M.S. 2. YÜZYIL –M.S.15. YÜZYIL FELSEFESİ

1. - Batı Roma İmparatorluğu’nun yıkılışından İstanbul’un fethi-ne kadar süren yaklaşık 1000 yıllık bir süreyi kapsar.

- Bu felsefe genellikle Hristiyan öğretisi üzerine kurulmuştur. Öğretmenleri kilisenin “aziz” diye tanıdığı din adamlarıdır.

- Kendine özgü bir düşünce yapısına sahiptir. Felsefe tarihin-de özel bir yeri vardır. Amacı; Hristiyanlığı korumak ve savun-maktır.

- Antik Yunan felsefesinin kavramlarını kullanmışlardır. Orta-çağ’ın durağan bir felsefesi vardır. Kilisenin doğruları her şeyi açıklamaya yetmektedir.

- Bu çağda görülen akım “Dogmatizm”dir.

2. a. İç faktörler: O dönemin siyasal ortamı, Kuran-ı Kerim ve Hadis-i Şeriflerin buyruklarıdır.

b. Dış faktörler

a. İslamiyet’in doğuşu ve Arap yarımadasında başlayan “yeni bir kültür akımı”, Doğuda Hint; Batıda Yunan kültürü ile karşılaşmıştır. Ayrıca İran ve Hint medeniyetlerinden çeşitli eserlerin tercümeleri de İslam felsefesinin doğuşunu etkile-miştir.

b. Eski Yunan ve Roma eserlerinin çeviri faaliyetleri etkili olmuştur.

c. İslam dünyası, kilise tarafından yasaklanan veya değişti-rilerek Hıristiyanlıkla uzlaştırılan Yunan ve Roma felsefesine ait yapıtları, çeşitli çeviri merkezlerinde tanımıştır. Böylece Batı dillerinden Arapçaya çeviriler başlamış ve bu çeviriler,

İslam dünyasının dikkatini Antik döneme çekmiştir.

d. İslam dünyasında özellikle Platon ve Aristo’nun tartışıldı-ğı görülür.

3. - İslam coğrafyasında ortaya çıkan felsefi hareketliliktir. - İslam felsefesi, Yunan felsefesinin sonucudur. - İslam felsefesi, rasyonalist bir felsefedir. - İslam felsefesi, farklı kültürlerle karşı karşıya gelmesi ve

savaşların etkisiyle ortaya çıkmıştır. - İslam filozoflarının genel amacı, Aristoteles ve Platon’u bir-

leştirmeye çalışmaktır.

4. Augustinus: İtiraflar

Farabi: Medinet’ül Fazıla

İbn Sina: Salaman ve Absal

İbn Rüşd: Tehafut et-Tehafut el - Felasife

5. 1. dine

2. İslam coğrafyasında

3. Tanrı’da

4. Aynü’l cem

5. İşrak ( Nur )

6. Farabi’nin devlet anlayışı: O’na göre her insanın yapması gereken işlerde başka insanlara bağlanması, doğal bir eği-limdir. Bütün insanlar, ihtiyaçlarını giderebilme hususunda birbirleriyle yardımlaşmaya ve birlikte bulunmaya muhtaçtır. Kendi türüyle bir arada bulunmak diğer canlılarda olduğu gibi, insanın doğasında da vardır. Bu nedenden dolayı Farabi, insan için “içtimai ve siyasi hayvan” tanımlaması yapmıştır.

İbn Sina’nın varlık anlayışı: İbn Sînâ, zorunlu varlık ile zorun-suz varlık ayırımını ilk defa ortaya koymuştur. Zorunlu varlık varlığı başka hiçbir varlığa muhtaç olmayan varlık, zorunsuz varlık ise varlığı zorunlu varlığa bağlı olan varlıktır.

7. 1. D

2. Y

3. Y

4. D

5. Y

20 A

dım

da

Fel

sefe

Kita

p v

e D

efte

r

6

CEVAP ANAHTARLARI

8. İbn Rüşt: O’na göre dünya bir yaratıcının eseridir. Bütün var-lıklar insanın faydası için vardır. İbni Rüşd, insanı bilme ve Tanrı’yı bilme olarak iki bilme düzeyi ortaya koyar. İnsanı bilme, insana özgü olup akla ve duyu organlarına dayanır. Tanrı’yı bilme ise Tanrı’ya aittir ve nesnelere bağlı değildir. Nesneler Tanrı’nın bilgisine bağlıdır. Ayrıca İbn-i Rüşd ruhun ölümlü, düşüncenin ölümsüz olduğunu düşünür.

9. - Mevlana Celaleddin Rumi: Mevlana felsefesinin temelinde aşk vardır. Mevlana’ya göre Allah’a ulaşmak için gerekli olan en önemli şey aşktır. Mevlana tüm insanlığa derin bir sevgi beslemiştir. Mevlana’nın sevgisi evrenseldir, ırk dil, din ayrımı yapmadan tüm insanları kapsar. O tasavvuf inancını sadece bir nazariye olarak benimsememiş, günlük hayatına da mal etmiştir.

- Hacı Bektaş Veli: Türk mutasavvıflarından olan Hacı Bek-taş’ın benimsediği felsefi öğreti vahdet-i vücuddur. Bu görüşe göre Tanrı’dan başka hiçbir varlık gerçek değildir. O tüm var-lıkların varlık nedenidir.

- Yunus Emre: O’na göre, gerçek varlık Tanrı’dır. Evren ise bir görüntüler alanı, bir hayaldir. Doğru bilgi, Tanrı’yı tanımaktır. Tanrı’yı tanımanın tek yolu ise sevgidir, aşktır. Yüce değer, Tanrı’ya yönelmektir. Yunus Emre’ye göre de bu dünyadaki her şey Tanrı’nın kendisindeki sevgi sayesinde varlığa getiril-miştir.

ADIM TESTİ 1

1. 2. 3. 4. 5. 6.

A C D E D C

7 8 9 10 11 12

A C E D D

ADIM TESTİ 2

1. 2. 3. 4. 5. 6.

C C E C D E

7 8 9 10 11 12

D C E C E D

ADIM 07Etkinlik

M.S.15. YÜZYIL –M.S. 17. YÜZYIL FELSEFESİ

1. 1. Mısır-Mezopotamya, Yunanca-Hintçe

2. Orta Çağ-Özgür aklının

3. Rönesans

4. felsefenin

5. insan

6. Rönesans

7. Orta Çağ’daki

2. 1. Y

2. D

3. D

4. D

5. Y

6. D

7. Y

Etkinlik

1. 1. Descartes’a

2. Kilisenin-bilim

3. Hümanizm

4. Empirik - Dedüktif

5. fizik-matematik

6. otorite-gözlem

7. Sivil toplum

2. 1. D

2. Y

3. Y

4. D

5. D

6. Y

7. Y

20 A

dım

da

Fel

sefe

Kita

p v

e D

efte

r

7

CEVAP ANAHTARLARI

ADIM TESTİ 1

1. 2. 3. 4. 5. 6.

B E D E C A

7 8 9 10 11 12

B D C E D A

ADIM TESTİ 2

1. 2. 3. 4. 5. 6.

B D E C D E

7 8 9 10 11 12

B C E D B E

ADIM 08Etkinlik

1. Leviathan, İncil’de bahsedilen bir deniz canavarıdır. Hobbes’a göre insan kötüdür. Tek başına kalan insan güvenliği sağla-yamaz ve devlete ihtiyaç duyar. Devletin esas görevi baskı yapmak değil, güvenliği sağlamaktır.

2. Spinoza’nın ahlak görüşünde temel unsur özgürlüktür. Peki insan gerçekten özgür müdür? Aslında insan özgür değildir. Sadece kendini özgür zannetmektedir. İnsan eylemlerini ken-disi oluşturmaz. Önceden belirlenmiştir.

3. 1. var olduğunu-metodik

2. toplumsal-yapay

3. Köle

4. doğuştan

5. İradeleriyle

6. İnsan insanın kurdudur

7. ruh-madde

4. 1. Y

2. D

3. Y

4. Y

5. Y

6. D

7. D

Etkinlik

1. Bilgi sahibi olmanın entelektüel ve pratik açıdan birtakım ge-tirileri vardır. Genel-kültür açısından bilgi sahibi olan bireyler toplumda söz hakkı alabilirler. Kendilerini ifade edebilirler. Bu bir toplumsal güçtür. Ayrıca bilgi sayesinde insan hayatını kolaylaştıran araçlar yapılmıştır. Fakat bu araçlar dışında in-san hayatını olumsuz yönde etkileyen silahlar, bombalar da yine bilgi sayesinde ortaya çıkmıştır. Bu da bir güçtür. Fakat bu güç olumsuz, yıkıcı bir güçtür.

2. Ütopya, hayali ülke anlamına gelir. Gerçekleşmesi pek müm-kün değildir. Ütopyalar hayali bir yönetimi ifade eder. Fakat insan hayatında olmayacak şeyleri de ütopya olarak kabul edersek herkesin ütopyaları, hayalleri farklı olacaktır. Kiminin hayali iyi bir yönetimdir, kimi iyi bir eğitimi hayal eder. İşte bu tarz hayaller de birer ütopya sayılabilir.

3. 1. var olmayan- olması hayal edilen

2. Güneş ülkesi

3. Bacon

4. “bilgi güçtür”-bilginin

5. Ütopik

ADIM TESTİ 1

1. 2. 3. 4. 5. 6.

C E C D A E

7 8 9 10 11 12

A D B B E E

20 A

dım

da

Fel

sefe

Kita

p v

e D

efte

r

8

CEVAP ANAHTARLARI

ADIM TESTİ 2

1. 2. 3. 4. 5. 6.

C A D E D B

7 8 9 10 11 12

D E A C E D

DEĞERLENDİRME ADIMI 03ADIM 09M.S. 15. YÜZYIL –M.S.17. YÜZYIL FELSEFESİ

1. Rönesans Felsefesi - Rönesans felsefesinde her türlü bağlılıktan, dinden kopuş

söz konusudur. Dinin değil, aklın ve deneyin verileri esas alınmıştır.

- Rönesans felsefesinde sistem çokluğu görülmüştür. Herkes kendi eserine kendi kişiliğini yansıtabilmiştir. Latince bırakılıp milli diller kullanılmaya başlanmıştır.

- Rönesans felsefesinde yazarlar, bilim adamları felsefe yapmışlardır. Rönesans filozofu araştırıcı ve yapıcıdır.

- Rönesans’ta çok sayıda fikir akımı ortaya çıkmıştır. - Felsefenin konusu din ve ilahiyattan akıl, mantık, eleştiri,

gözlem ve deneyin verileriyle tabiat ve insana kaymıştır.

17. yüzyıl Felsefesi - 17. Yüzyıl dönemi durulma dönemidir. - 17. Yüzyıl, Rönesans’ın elde ettiği sonuçları derleyip dü-

zenleyen, bunlarla bağlantılı yeni bir dünya görüşü sunmaya çalışan yüzyıldır.

- 17. Yüzyıl felsefesinin dayanağı ve metodu Matematik Fizi-ğidir. Bu nedenle bu yüzyılda Rasyonalizm ( Akılcılık ) ege-men olmuştur.

2. Skolastik düşünce ile bilimsel düşünce arasındaki farklar: Bilimsel düşünсe kanıtlanırkеn, skоlаstik düşünсe kanıtlana-

maz. Bilimsel düşünce tüm inѕanlığa hizmet ederken, skоlastik dü-

şünсe bellі kеsimlеrin çıkаrlаrınа hizmet еdеr. Skolаstik düşünсede kilisenin bilim insanlаrı üzеrindе уoğun

bir bаskısı vardır. Fakat bilimѕel düşünсede bilim insanları desteklenmelidir.

Günümüzde skolastik düşünce hеmеn hemen tüm vаrlığını уitirmişken, bilimsеl düşünсe güçlеnеrеk tüm varlığını devаm ettirmektedir.

Günümüzde icat edilen tüm buluşların temelinde bilimsеl düşüncе varken günümüzdеki ilmi gelişmelere skolastik dü-şünсenin hiçbir katkısı yoktur.

3. Bilimsel yöntemin basamakları Problemin belirlenmesi, Problem ile ilgili gözlem yapma ve veriler toplama, Hipotezler kurma, Deneyler tasarlayıp, hipoteze dayalı tahminlerde bulunma, Kontrollü deneyler yapma, Verilerden sonuç çıkartma, Sonuçları teori ya da yasa haline getirip duyurma

4. Descartes’in bilgi ve varlık görüşü Descartes’in varlık anlayışı: O’na göre varlık hem madde

hem düşüncedir. Bütün varlıklar bu iki tözden oluşmuştur. Ruhu ruh yapan özelliği düşünme, maddeyi madde yapan özellik ise yer kaplamadır. İki cevherden madde yer kapla-makta, ruh ise düşünmektedir. Madde ile ruh arasında bir ilişki yoktur. Bunlar mutlak olarak birbirinin zıttıdır. Bu düşünceler Descartes’in “dualizminin” temelini oluşturur. Dualizm, var-lığı birbirine indirgenemeyen iki cevherden oluştuğunu savu-nur.

Bilgi anlayışı: Descartes, insan zihninde doğuştan var oldu-ğunu kabul ettiği gerçeklerden başlanarak ve matematiğin metodu kullanılarak apaçık bilgilere varılabileceğini iddia et-miştir. Descartes, doğrulara varmada “şüphe” metodunu kul-lanmıştır. Kullandığı şüphe, bir amaç değil bir araç şüphesidir.

5. T. Hobbes’a göre devlet yapay bir kurumdur. Çünkü insan-ların birbiriyle savaş halinde olduğu ortam insanın varlığını sürdürmesine uygun değildir. Bunun için insanlar, herkesin güvenliğini sağlayacak bir düzen arayışına girmiştir. Doğa nimetlerinden yararlanırken zora başvurmaktan vazgeçmek üzere birbirlerine söz vermiş, zora başvurma yetkisini ve gü-cünü, boyun eğecekleri bir kişiye devretmek için aralarında anlaşmışlardır.

6. 1. bilgileri-bilgiyi

2. İnsan

3. Aristoteles’in-deney

4. metod

5. fizik

7. Spinoza’nın ahlak görüşü evrensel ahlak yasasının bulun-duğunu ve bunun da nesnel bir temele dayandığını savunur. O’na göre, insan tutkular ve düşünce ikilemi içinde yaşar. Tutkular, ruhun karışık ve bulanık yanını oluşturur ve bun-lar güçsüzlük, erdemsizlik ve yetkinsizlik halleridir. Tutkular içinde insan bir köledir, düşünce durumunda ise özgürdür. Özgürlük erdemdir. Ahlakın ödevi ise düşünce aracılığıyla tutkuları yenmektir.

20 A

dım

da

Fel

sefe

Kita

p v

e D

efte

r

9

CEVAP ANAHTARLARI

İnsan özgür olmak istiyorsa bilgi sahibi olmalıdır. Bu bilgi Tanrı ve evrenin bilgisidir. Çünkü evren ve Tanrı aynıdır. İnsan evrenin doğasına kendini bırakmalıdır. Sonuçta insan evrenin bilgisine ulaşarak ona uygun hareket etmelidir.

8. Ütopya: Gerçekte var olmayan, ama gelecekte var olabile-ceği düşünülen devlet ve toplum tasarımıdır. Thomas More – Ütopya, Campanella – Güneş Ülkesi, Francis Bacon – Yeni Atlantis

9. Leviathan: T. Hobbes Felsefenin İlkeleri: Descartes Ethica: Spinoza

ADIM TESTİ 1

1. 2. 3. 4. 5. 6.

C B B E B C

7 8 9 10 11 12

A E D E D B

ADIM TESTİ 2

1. 2. 3. 4. 5. 6.

D E B E D A

7 8 9 10 11 12

D B C A B C

ADIM 10Etkinlik

18. YÜZYIL – 19. YÜZYIL FELSEFESİ

1. 1. İngiliz Devrimi-Fransız Devrimi

2. insan aklının

3. ansiklopedi

4. Orta Çağ’da

5. mutluluğu

6. laik

7. aklını kullanma cesaretini göster

2. 1. Y

2. D

3. D

4. Y

5. Y

6. D

7. Y

Etkinlik

1. 1. akıl-doğa

2. din-din

3. bencillik ahlakı

4. buyurucu

5. nesnel

6. tabula rasaydı

7. insancıl-seçkin

2. 1. D

2. Y

3. Y

4. D

5. D

6. Y

7. D

ADIM TESTİ 1

1. 2. 3. 4. 5. 6.

E C A D B E

7 8 9 10 11 12

C D A B C E

20 A

dım

da

Fel

sefe

Kita

p v

e D

efte

r

10

CEVAP ANAHTARLARI

ADIM TESTİ 2

1. 2. 3. 4. 5. 6.

C E D B D A

7 8 9 10 11 12

D C E B D

ADIM 11Etkinlik

18. YÜZYIL –M.S. 19. YÜZYIL FİLOZOFLARININ GÖRÜŞLERİ

1. 1. İnsan zihni üzerine bir deneme

2. görev anlayışıyla

3. diyalektik

4. ahlak

5. iç-dış

6. Felsefe

7. akıl-deney

2. 1. Y

2. D

3. Y

4. D

5. D

6. Y

7. Y

ADIM TESTİ 1

1. 2. 3. 4. 5. 6.

C A C D E A

7 8 9 10 11 12

B C B E D

ADIM TESTİ 2

1. 2. 3. 4. 5. 6.

B D A C D B

7 8 9 10 11 12

E A C B D E

DEĞERLENDİRME ADIMI 04ADIM 1218. ve 19. Yüzyıl Felsefesi

1. 18. Yüzyıl Felsefesinin Genel Özellikleri

1. Akla kesin bir güven duyulmuştur

2. Doğa bilimlerinin yanı sıra insana ve insani bilimlere ve-rilen önem artmıştır.

3. Laik bir dünya görüşü benimsenmiştir.

4. Otoritelere karşı mücadele kendini göstermiştir.

19. Yüzyıl Felsefesinin Genel Özellikleri

1. 19. Yüzyıla “doğa bilimi yüzyılı” denmektedir.

2. “Gerçek olan şey gözleyeceğimiz şeydir” fikri ön plana çıkmıştır.

3. Bu dönemde asıl gerçeklik olarak zaman ve mekan içe-risindeki cisimler dünyası kabul edilmektedir.

4. Tek gerçeklik, gözleme ve deneye dayanan olgulardır.

2. Kant’a göre; “Yardıma muhtaç olan insanlara yardım etmek ödevimizdir” anlayışı ile yardım edersek burada çıkar söz ko-nusu değildir. Sadece iyiyi gerçekleştirme söz konusudur. Bu nedenle ahlak yasasına uygundur. Kısacası eylemler gerçek-leştirilirken hiçbir çıkar gözetilmemelidir. Ödev duygusu ile yapılmalıdır. Sadece iyiyi gerçekleştirme amaçlanmalıdır.

3. Rasyonalizm (Akılcılık) Mutluluk Aydınlanmış Din İnsan Hakları ve Özgürlük Bilim ve Doğa

20 A

dım

da

Fel

sefe

Kita

p v

e D

efte

r

11

CEVAP ANAHTARLARI

4. Pozitivizm: Temsilcisi A. Comte’tur. Bu görüş, olgulara, de-neye ve gözleme dayananı gerçek kabul eden görüştür. Ol-gulara, bilime dayanmayanı, metafiziği, dünyanın sınırlarını aşanı gerçek kabul etmeyen görüştür. Bu yaklaşıma göre, olaylar arasında değişmez ilkeler bulunmaktadır. Doğru bilgi, deneye ve gözleme dayanarak elde edilen pozitif bilgidir.

Pragmatizm: Bu anlayışı savunan düşünürlere göre bir şey yararlı olduğu ölçüde değerlidir, doğrudur. Bir kuram, pratikte işe yaradığı ölçüde doğrudur, aksi taktirde doğruluk değeri taşımaz.

5. J. Locke’un bilgi anlayışı: O, doğuştan düşüncelerin bulun-madığını düşünür. O’na göre, ruhun içinde bulunanların hep-sinin kaynağı deneydir. Deneyle karşılaşmadan önce insan zihni boş bir kağıt gibidir ( Tabula Rasa ). Bilgilerimiz de-neyden gelir ve bu deneyin iki yönü vardır: Bilincin dışındaki şeyleri bildiren “dış deney” ile bilincin içinde olup bitenler, yani öğrendiğimiz “iç deneydir”. İç deney ile ruhumuzdaki du-rumları ve etkinlikleri, dış deney ile de ruhumuzun dışındaki nesnelerin etkinliklerini kavrarız.

6. 1. bireye

2. akıldan

3. koşulsuz buyruk

4. emprizmin-deney

5. ruh-tin

7. Rousseau’ya göre, devletin kaynağı insanın doğasında bulu-nan özgürlük ve hak eşitliği duygusudur. Rousseau, insanın doğa durumundayken tam bir eşitlik içinde, mutlu yaşadığını ileri sürer. Ama doğa durumu, tarımın başlaması ve ona bağlı olarak mülkiyet kavramının ortaya çıkması ile sona ermiş-tir. Doğal eşitliğin ortadan kalkması da insanları sözleşme yoluyla bir araya gelmeye zorlamıştır. Devlet ve toplum bu sözleşmenin ürünüdür.

8. Hegel’in varlık anlayışı: O’na göre varlık, düşünce gibi diya-lektik olarak gelişen bir süreçtir. Hem varlık hem de düşünce karşıtların içinden geçerek, karşıtları uzlaştırarak gelişir. Va-rılan her uzlaşmada yeniden çözülmesi gereken karşıtlıklar gizli olduğundan, diyalektik hareket, düşüncenin varlığı bir bütün olarak kavramasına, varlığın da bilincine erişip özgürlü-ğünü elde etmesine kadar sürüp gider. Hegel, tüm varlığın ar-kasında bulunan ilkeyi ide, tin, töz ya da akıl olarak adlandırır. Evrende bulunan idenin amacı kendi kendini bularak bilinç ve özgürlüğe ulaşmasıdır. Bu gelişmede ide; tez, antitez, sentez sürecinden geçer.

9. İnsan Zihni Üzerine Bir Deneme: J. Locke Saf Aklın Eleştirisi: I. Kant Tinin Fenomenolojisi: Hegel

ADIM TESTİ 1

1. 2. 3. 4. 5. 6.

B C E A B C

7 8 9 10 11 12

E A C D B E

ADIM TESTİ 2

1. 2. 3. 4. 5. 6.

D A E C B C

7 8 9 10 11 12

D C A D E B

ADIM 13Etkinlik

19. Yüzyıl - 20. Yüzyıl Felsefesi

1. 1. ideolojilerin

2. pragmatizm-pozitivizm-maksizm

3. Hegel’in-somut

4. güçlü-korkusuz

5. duyguların

6. rasyonel-iradenin

7. başarı-yararlarla

2. 1. D

2. Y

3. Y

4. D

5. D

6. Y

7. D

20 A

dım

da

Fel

sefe

Kita

p v

e D

efte

r

12

CEVAP ANAHTARLARI

Etkinlik

ÇAĞDAŞ FELSEFENİN KARAKTERİSTİK ÖZELLİKLERİ

3. 1. J. Paul Sartre

2. toplumsal olaylar

3. Emprizm-pozitivizme

4. klasik-felsefelerin

5. metafiziğe-gereksiz

6. N. Hartmann-dört

7. Nermi Uygur

4. 1. D

2. Y

3. Y

4. D

5. D

6. Y

7. D

ADIM TESTİ 1

1. 2. 3. 4. 5. 6.

A E D B A C

7 8 9 10 11 12

A E B C A

ADIM TESTİ 2

1. 2. 3. 4. 5. 6.

C B E D E A

7 8 9 10 11 12

B C E C E

ADIM 14Etkinlik

ÇAĞDAŞ FELSEFE ÇAĞININ FİLOZOF VE DÜŞÜNCELERİ

1. 1. nihilist

2. sezgiciliğin

3. hareket felsefesini

4. varoluşçuluk-varoluşun-Tanrı’nın

5. etkinliktir-öznel

6. ontolojik

7. tümevarım

2. 1. Y

2. D

3. D

4. Y

5. Y

6. D

7. D

20 A

dım

da

Fel

sefe

Kita

p v

e D

efte

r

13

CEVAP ANAHTARLARI

ADIM TESTİ 1

1. 2. 3. 4. 5. 6.

D E C B A B

7 8 9 10 11 12

E B A D E

ADIM TESTİ 2

1. 2. 3. 4. 5. 6.

D A C E D B

7 8 9 10 11 12

A B C C D

DEĞERLENDİRME ADIMI 05ADIM 1519. YÜZYIL - 20. YÜZYIL FELSEFESİ

1. 20. Yüzyıl Felsefesinin Genel Özellikleri

- Bu yüzyıl felsefesinin çıkış noktası Kant’tır. 20. yüzyıl felse-felerinin çoğu Kant’la hesaplaşmaya girişir. Kant’ın gerçeğin bilgisiyle ilgili görüşleri ve yalnızca akla dayanan metafiziği-nin eleştirisi bu yüzyılın dönüm noktası olmuştur.

- Deneyciliğin etkili olduğu bir dönemdir. Bu anlayışa göre gerçekliğe sadece deney yoluyla ulaşılır. Bu nedenle, fel-sefenin araştırmaları ve konusu “mantık ve bilim” konusu ile sınırlanmalıdır.

- Bilim ve teknolojinin gelişmesiyle ortaya çıkar. Kültür buna-lımı denen sorun da bu dönemde ortaya çıkmıştır. Bu neden-le din, ahlak, sanat, toplum gibi kültür alanları temellendiril-meye çalışılmıştır.

- 20. yüzyıl felsefesinde ayrımlaşma ve uzmanlaşma göze çarpar. Geçmişte felsefe tüm alanları kapsarken bu yüzyılda bilimlerin bağımsız hale gelmesiyle bu alanlar da ayrımlaş-mıştır

- Bu yüzyılda insanın, varlığı doğru kavrayabilme yeterliliğine ve gücüne sahip olduğuna inanılmıştır. Nesnel gerçeklik yay-gınlık kazanmıştır.

2. a. 3

b. 1

c. 4

d. 2

e. 5

3. 1. üstün insan

2. akılcılığa-bilimciliğe

3. Tanrı’nın yokluğu

4. metafizik, bilim olamaz

5. çokluk-birlik

6. yanlışlanabilir

4. Mantıkçı Pozitivizmin Özellikleri - Deney ve gözleme öncelik verir. - Metafiziğe karşı çıkar ve bu tarz şeyleri gereksiz ve yararsız

sayarlar. - Dış dünyanın deneyle tanınabileceğini savunurlar.

5. T. Kuhn’un bilim anlayışını kısaca özetleyiniz. Thomas Kuhn’un bilim anlayışı: Kuhn, bilimi bir süreç ve bilim

adamları topluluğunun gerçekleştirdiği bir etkinlik olarak ka-bul eder. Kuhn’un görüşünün temelinde “paradigma” kavramı yer almaktadır. Paradigma; bilim adamının dünyayı açıkla-mada kullandığı bakış açısı, bilimsel bir yaklaşımın doğayı ve toplumu algılama ve sorgulama biçimidir.

Kuhn’a göre bilimin gelişim aşamaları: 1. Bilim Öncesi Dönem: 2. Olağan Bilim Dönemi: 3. Bunalımlar Dönemi: 4. Bilimsel Devrim Dönemi

6. Diyalektik materyalizmin temsilcisi K. Marx’tır. Karl Marx’a göre evrendeki her şey diyalektik bir çatışmalı gelişim için-dedir. Tez ve antitez birbiriyle savaşırken aynı zamanda yeni sentezlerde bir araya gelir, ancak her sentez aynı zamanda bir tezdir de. Bu kaçınılmaz bir süreçtir

20 A

dım

da

Fel

sefe

Kita

p v

e D

efte

r

14

CEVAP ANAHTARLARI

7. - Bedia Akarsu - Nermi Uygur - Ziya Gökalp - Cemil Meriç - Uluğ Nutku

8. Nietzsche’nin ahlak anlayışı: Nihilizmin temsilcisidir. Mevcut ahlaki değerlere karşı çıkmış ve bunu köle ahlakı olarak nite-lendirmiştir. Köle ahlakı insanın zayıflığına dayanır. Nietzsc-he’ye göre yapılması gereken insanları ahlaktan kurtarmaktır. “Üstün insan” mevcut ahlaki değerleri bir kenara bırakmalı ve yeni değerler yaratmalıdır. Üstün insan kendi değerlerini kendisi yarattığı için ahlak yasası evrensel olamaz.

9. Varoluşçuluk felsefesi: Bu anlayışa göre insan, kendi varlığını kendisi yaratmıştır. Varoluşçuluk varlığın özünü değil, varlığın kendisini ele alır. İnsanın var oluşu onun özünden önce gelir, var olur, sonra kendi kendini tanımlayıp belirleyerek özünü ortaya çıkarır. İnsan ne olacağını kendisi seçer ve özünü oluşturur. Kendisini çevreleyen tüm şartlara istediği gibi dav-ranır. Varoluş bir durum değil, bir süreçtir. İnsanın kendini var edebilmesi için özgür olması gerekir.

ADIM TESTİ 1

1. 2. 3. 4. 5. 6.

B E C D A D

7 8 9 10 11 12

E A B D B C

ADIM TESTİ 2

1. 2. 3. 4. 5. 6.

D B E B A D

7 8 9 10 11 12

C E E D A B