bölüm 6 yatırım kararları

1Bölüm 6: Yatırım KararlarıMTY500 – Mühendislik Ekonomisi ve Maliyet Analizi

Bölüm 6Yatırım Kararları

• Finansal Varlıklara Yatırım

• Yatırım Stratejileri

• Hisse Senetleri

• Tahviller


Yatırım Faktörleri

• Likidite – Paraya hangi hızda dönüştürülebiliyor?

• Risk – Yatırımın güvenilirliği nedir?

• Geri dönüş – Yatırımdan ne kadar kar bekliyorsunuz?


Reel Kazanç %2

Enflasyon %4

Risk primi %0

Toplam beklenen kazanç

%6

Reel Kazanç %2

Enflasyon %4

Risk primi %20

Toplam beklenen kazanç

%26

Beklenen Kazancın Hesabı

RisksizReel

kazanç

EnflasyonRiskprimi

Devlet Tahvilleri

Amazon.com

Düşük risk

Çok riskli


Ortalama vs. Bileşik Kazanç

• $1000 bir yatırımın 3 yıllık performansına ilişkin aşağıdaki senaryoları dikkate alalım. Her bir durum için ortalama ve bileşik kazançlarını hesaplayınız.

Yıllık Yatırım Getirisi (Başlangıç yatırım = $1,000)

Yatırım Durum 1

Durum 2

Durum 3

Durum 4

Durum 5

Durum 6

Yıl 1 9% 5% 0% 0% -1% -5%

Yıl 2 9% 10% 7% 0% -1% -8%

Yıl 3 9% 12% 20% 27% 29% 40%


Ortalama vs. Bileşik Kazanç

3

(1 0.05)(1 0.10)(1 0.12)

1.2936

(1 ) 1.2936

%8.96

F

i

i

%5 %10 %12

3%9

i

Yıl Kazanç1 5%2 10%3 12% 0 1 2 3

%5 %10 %12

Ortalama Kazanç Oranı Bileşik Kazanç Oranı


Bileşik vs. Ortalama Kazanç

Yatırım Durum 1

Durum 2

Durum 3

Durum 4

Durum 5

Durum 6

Ortalama kazanç

%9 %9 %9 %9 %9 %9

3. Yılın sonunda bakiye

$1,295 $1,294 $1,284 $1,270 $1,264 $1,224

Bileşik kazanç %9 %8.96 %8.69 %8.29 %8.13 %6.96

Yıllık Yatırım Getirisi (Başlangıç yatırım = $1,000)

Yatırım Durum 1

Durum 2

Durum 3

Durum 4

Durum 5

Durum 6

Yıl 1 %9 %5 %0 %0 -%1 -%5

Yıl 2 %9 %10 %7 %0 -%1 -%8

Yıl 3 %9 %12 %20 %27 %29 %40


Beklenen Finansal Riskin Hesabı

• Risk: istenmeyen olayların oluşma olasılığı.• Volatilite: beklenen değerden sapma veya

değerde ani dönüşler – yüksekten düşüğe veya tersi.

• Standart sapma belirsiz bir olay hakkında olasılıklı bilgimiz olduğunda volatiliteyi ölçer.

• Beta bir yatırım aracının performansının genel piyasa hareketleri ile ne kadar ilişkisi olduğunu ölçer.

• Alfa bir yatırım aracının riski verildiğinde beklenenden daha iyi veya kötü bir kazanç verip vermediğini ölçer.


Çeşitli Yatırım Sınıflarında Kazançlar

Ortlama Yıllık Kazanç

1970-1997

En İyi Yıl En Kötü Yıl

A.B.D. Hisse piyasası

13.0% 37.6% (1995)

-26.5% (1974)

Uluslararası Hisse piyasaları

12.7% 39.4% (1993)

-26.2% (1974)

Mevduat 6.8% 14.1% (1981)

3.0% (1991)

Gayri Menkul Estate

8.8% 20.5% (1979)

-5.6% (1991)

A.B.D. Tahvilleri

9.3% 33.5% (1982)

-5.6% (1994)


Yatırım Stratejileri

• Risk ve Kazanç Arasındaki Ödünleşim– Nakit: en az risk, en düşük kazanç– Mevduat: orta risk, orta kazanç– Hisseler: en riskli, en yüksek kazanç

potansiyeli

• Para-maliyet ortalama kavramı

• Çeşitlilik ile risk düşürme

• Çeşitlilik ile beklenen kazancın artırılması


Para-Maliyet Ortalama Kavramı

Zaman

Yatırılan Miktar

Birim Fiyat Satın Alınan Birim

Sayısı

Dönem Sonu

Bakiye

Ay 1 $1,000 $5.00 200 $1,000

Ay 2 $1,000 $4.00 250 $1,800

Ay 3 $1,000 $2.50 400 $2,125

Ay 4 $1,000 $3.75 267 $4,189

Ay 5 $1,000 $5.00 200 $6,585

Toplam $5,000 1,317


Yatırımlarda Çeşitlilik


Örnek 6.2- Çeşitlilik – Kazanç Artırma

• Elimizde yatırım yapmak için $10,000 nakit olsun ve aşağıdaki iki yatırım opsiyonu düşünelim:– Opsiyon 1: Paranın tamamını uzun vadeli

Devlet tahviline yatırma (getiri %7)

– Opsiyon 2: Parayı 5 eşit parçaya bölme ve değişik risklere sahip yatırım alternatiflerine yatırma.


Opsiyon 2

Miktar Yatırım Beklenen Kazanç

$2,000 Piyango bileti alma

-%100 (?)

$2,000 Yastık altına koyma

%0

$2,000 Banka

Mevduat

%5

$2,000 Şirket tahvili %10

$2,000 Hisse senedi %15


Opsiyon Miktar Yatırım Beklenen Kazanç

25 yıldaki değeri

1 $10,000 Tahvil %7 $54,274

$2,000 Piyango bileti -100% $0

$2,000 Yastık altı 0% $2,000

2 $2,000 Mevduat 5% $6,773

$2,000 Şirket tahvili 10% $21.669

$2,000 Hisse Senedi 15% $65,838

$96,280

1


Hisse Senetlerine Yatırım

• Hisseler: Şirkette pay sahibi olma

• Sahiplik: Şirkette sahiplik oranı eldeki hisselerin toplam hisselere oranı ile sınırlıdır.

• Değerleme: (1) nakit kar payı ve (2) satış anında kazanç


Örnek 6.3- Hisse Değerleme

• 2002 yılı sonunda hisse başına $1 kar payı verecek olan IBM firmasının hisselerini dikkate alalım. Gelecek 5 yıl için kar paylarının yıllık %13 artacağı tahmin edilmektedir.Hisse senedi 3 yıl elde tutulacak ve 3. yılın sonunda fiyatının $230 ulaşması beklenmektedir. Eğer istenen kazanç oranı %10 ise, bugun için (2001 yılının sonu) hissenin fiyatı ne olmalıdır?


Çözüm

IBM:Verilen:20 Temmuz 2001’de hisse fiyatı : $105.50/hisse5 yıl için kazançta artış : %132002’de nakit kar payı ödemesi : $2.00/hisse3 yıl içinde beklenen fiyat : $230/hisseİstenen kazanç oranı : %10İstenen: hissenin şimdiki değeri

P

$2

( . )

$2( . )

( . )

$2( . ) $230

( . )

$175. $105. ,

1 010

1 013

1 010

1 013

1 010

61 50

2

2

3

underpriced


Finansal Opsiyon

• Bir hisseyi belli bir süre için belli bir fiyattan (strike price) almak veya satmak için tanınan fırsat

• Belli bir prim ödemesi (hisse fiyatından daha düşük)

– Call opsiyonu: Fiyatın artması beklendiğinde• Bir hisseyi belli bir fiyattan belli bir süre satın alma

hakkını satın alma

– Put opsiyonu: Fiyatın düşmesi beklendiğinde• Bir hisseyi belli bir fiyattan belli bir süre için satma

hakkını satın alma.


Finansal Opsiyon

• Out-of money: İstenen fiyat karlı değil.

• In-the-money: İstenen fiyat karlı.

• At-the-money: İstenen fiyat = hissenin gerçek fiyatı


Finansal Opsiyon

CallOpsiyonu

PutOpsiyonu

100 hisse

ÖncedenBelirtilmiş

fiyattan

Belirtilen tarihteveya daha önce

Strike (Exercise) fiyatı

Son tarih

AOL Temmuz Call(2001)

AOL hissesi

$50

20 Temmuz 2001

Satınalmahakkı

Satmahakkı

Varlık


Call Opsiyonu

$1.45 $60$39.47

Mevcut Fiyat(04/09/01)

Opsiyon Primi

Hisse FiyatıTemmuz 20, 2001

StrikeFiyatı

$50

AOL Call Opsiyonu Temmuz 2001

Kar: $8.55BaşabaşFiyat

$51.45 İşleme koymama:Zarar $1.45 ile sınırlı

Kısmi zararı kabullen


Elde tut veistenen fiyattansatAOL

Tarih:Şub 13, 2001Fiyat:$48.09

İstenen fiyat:$75Prim:1000 hisseiçin $5,900

Son tarih:Ocak 2003

Opsiyonbitmedensat

Opsiyonunbitmesini bekle Eğer fiyat $70’a düşerse

Eğer fiyat $100’a çıkarsa



Eğer fiyat $80!a çıkarsa

($100-$75)* 1000=$25,000 satıştan-$ 5,900 prim$19,000 kar

$5,000 satıştan-$5,900 prim$ 900 zarar

$15,000 satıştan-$ 5,900 prim$ 9,100 kar

$3,000 satıştan-$5,900 prim$2,900 zarar

Sadece primikaybetme$5,900 zarar


Tahvile Yatırım

• Tahviller: Yatırımcıların şirketlere ve develet verdiği borçlardır.

• Nominal değeri: • Ana para• Kupon oranı: • Yıllık faiz ödemesi• Vade(maturity): kredinin

süresi


Finans Piyasalarında Tahvil Fiyatı İçin Kullanılan Notasyon

Şirket Tahvilleri Hazine Tahvilleri1/8=$1.25 5/8=$6.25 1/32=$0.3125

2/32=$0.6250

3/32=$0.9375

4/32=$1.25

17/32=$5.3125

18/32=$5.6250

19/32=$5.9375

20/32=$6.25

1/4=$2.50 3/4=$7.50 6/32=$1.5625

7/32=$1.8750

7/32=$2.1875

8/32=$2.50

21/32=$6.5625

22/32=$6.8750

23/32=$7.1875

24/32=$7.50

3/8=$3.75 9/32=$2.8125

10/32=$3.1250

11/32=$3.4375

12/32=$3.75

25/32=$7.8125

26/32=$8.1250

27/32=$8.4375

28/32=$8.75

1/8=$5.00 1=$10 13/32=$4.0625

14/32=$4.375

15/32=$4.6875

16/32=$5.00

29/32=$9.0625

30/32=$9.3750

31/32=$9.6875

32/32=$10


AT&T 7s05

Kapanış fiyatı: 108 1/4

$1,082.50

Faiz oranıMaturity tarihi2005


Tahvil Türleri


Fiyat ve Kazanç (Yield) Belirlemesi

• Yield to Maturity: Tahvilden elde tutma süresine göre kazanılan faiz

• Current Yield: Mevcut piyasa fiyatının yüzdesi olarak yıllık faiz kazancı.


Örnek 6.4 Yield to Maturity & Current Yield

• Nominal değeri $1000 AGLC (Atlanta Gas & Light Company) tahvillerini 996.25 olan piyasa fiyatından satın alalım. Tahvilin faiz ödemesi 6 aylık olup, ödeme periyodu başına faiz oranı %4.8125 ve 10 yıl boyunca 20 faiz ödemesi vardır. a) yield to maturity b) current yield değerlerini bulunuz.


Yield to Maturity

(a) Yield to maturity:

per semiannual period

(b) Current yield:

per semiannual period

$996. $48. ( / , ,20) $1, ( / , ,20)

.

( . ) .

$48.

$996..

25 13 000

4 84%

1 0 0484 1 9 91%

13

254 83%

2

P A i P F i

i

ia


Örnek 6.5

• AGLC tahvil yatırımını tekrar düşünelim. Eğer yield to maturity %9.68 (yıllık) değerinde sabit kalırsa;

• a) Tahvilin 1 yıl sonraki değeri ne olur?

• b) Eğer piyasa faiz oranı bir yıl sonra %9’a düşerse, tahvilin piyasa fiyatı ne olur?


Çözüm

• A) $48.13 (P/A, %4.84, 18) + $1000(P/F, %4.84, 18)= $996.80

• B) $48.13 (P/A, %4.5, 18) + $1000 (P/F, %4.5, 18) = $1038.06


Problem 6.8

• Bir yatırımcı nominal değeri $1000 olan bir tahvili satmak istemektedir. Tahvil, %8 faiz oranı ve altı aylık ödemelere sahiptir. 4 yıl önce, bu tahvil için $920 ödenmiş olsun. Bu yatırımdan en az %9 kazanç beklenmektedir. Minimum satış fiyatı ne olmalıdır?


Çözüm

• Piyasa fiyatı = $920

• N= 8 adet 6 aylık periyot• YTM= %9 (6 aylık bileşik)

• $920= $40 ( P/A, %4.5, 8) + F (P/F, %4.5, 8)

• F= $933.13


Problem 6.1

• Nokia firmasının 5 yıllık hisse fiyatları(1 Ocak itibariyle)

1996 $31997 $4.751998 $51999 $162000 $452001 $40

• Ortalama yıllık kazanç oranı nedir?• Bileşik yıllık kazanç oranı nedir?


Çözüm

A) 1996-1997 58.33%1997-1998 5.26%1998-1999 220%1999-2000 181.25%2000-2001 -11.11%Ortalama yıllık kazanç = (58.33+5.26+220+181.25-

11.11)/5=90.75%

B) P=$3 F=$40 N=5$40=$3(1+i)5

i= 67.88%

bölüm 6 yatırım kararları

Documents