Biyoloji DersleriBiyoloji Dersleri

Öğretim ProgramıÖğretim Programı

9.-12. Sınıf lar

HAZIRLAYANLAR: Komisyon Üyeleri:Prof. Dr. Musa DOĞANProf. Dr. Abdullah BAYRAMDoç. Dr. Mehmet BAHARDr. Raziye AYDINLIDr. Fatma TEZCANDr. İlknur KARACAEsin ÜLGÜT Gülseren ŞENYÜZGülgün ÇAKMAK

SUNAN: UZMAN BİYOLOJİ ÖĞRETMENİ ALİ İHSAN KIRTAŞ

Öğretim programının değişim nedenleri

Biyoloji alanındaki gelişimler Eğit im bil imleri, bi l işsel psikoloji , ölçme ve

değerlendirme alanındaki gel işmeler Gelişmiş ülkelerdeki fen bil imleri alanındaki program

gelişt irme çalışmaları 2004 Fen ve Teknoloji Dersi öğretim programı

değişikl iği Diğer derslerdeki (Matematik gibi) program gelişt irme

çalışmaları

İhtiyaç Analizleri İ l lerden gelen zümre raporları (Öğretmen,

müfett iş, yönetici görüşleri) Biyoloji ve fen eğit imi alanında yapılan l isansüstü

tezler Ulusal ve uluslar arası dergi lerde ve kongrelerde

yayınlanan makaleler EARGED tarafından hazırlanan taslak programlar Sivil toplum örgütlerinin ulaşılabilen raporları 2004 Fen ve Teknoloji Programının Yapısal

Analizi

2007 Biyoloji Dersleri Öğretim Programının Vizyonu

Bu programın vizyonu biyoloji okuryazarı ( l i teracy of biology) bireyler yetişt irmekt ir. Biyoloj i okuryazarı bir birey;

Genelde bil imin, özelde biyolojinin doğasını anlar ve özümser,

Kendisini tanıyabilmesi ve çevresindeki olayları anlayabilmesi için biyoloj i öğrenmenin gerekl i l iğini idrak eder;

Biyolojiye ait anahtar kavramlar etrafında yapılanmış anlamlı

bir bi l işsel yapıya sahipt ir ; Geçmiş, bugün ve gelecekle i lgi l i olarak bil im-teknoloji toplum-çevre arasındaki etki leşimi analiz edebil ir ; Karşılaşacağı problemleri bi l imsel yöntemi kullanarak

çözme eğil imindedir; Ruhen ve bedenen sağlıklı , yeteneklerinin farkında sosyal

bir birey olarak çeşit l i i let işim beceri lerine, tutum, değer ve anlayışlara sahipt ir;

Biyolojiye i l işkin çalışma alanlarında gerekli teknolojik ve psiko-motor beceri leri elde etmişt ir.

2007 Biyoloji Dersleri Öğretim Programının Genel Amaçları

Tüm bireylerin biyoloji okuryazarı olarak yetişmesini amaçlayan bu programın genel amaçları şunlardır;

Bil imin doğasını anlamak, Biyolojiye i l işkin çağın gerektirdiği bi lgi, beceri lere ve

tutumlara sahip olmak ve tüm bunları doğal dünyayı daha iyi anlamak için kullanmak,

Sorumluluk taşıyan bi l inçl i bir birey olarak, bi l imsel değerlerin birey, toplum ve çevre açısından önemini fark etmek ve bu değerleri özümsemek,

Günlük hayatla i lgi l i konu ve sorunların çözümünde biyoloji bi lgisini kullanmak,

Karşılaşı lan problemlerin çözümünde bil imsel metodu kullanmak,

Biyolojiye i l işkin meslekler için gerekli bi l işsel ve duyuşsal temelleri oluşturmak,

Öncelikle ülkemizin sonra dünyamızın sahip olduğu biyolojik zenginl iklerin tanınmasına ve korunmasına yönelik bi l inç kazandırmak,

Biyoloji öğretimi yoluyla; öğretmen rehberl iğinde öğrenci merkezli etkinl ikleri ön plana çıkaran; bireysel farklı l ıkları dikkate alan ama sosyal beceri leri de göz ardı etmeyen; ürün kadar süreç odaklı bir değerlendirme anlayışını benimsemiş oluşturmacı (yapılandırmacı) öğretmen t ipinin olgunlaşmasına olanak sağlamaktır.

2007 Biyoloji Dersleri Öğretim Programında Vurgulanan Temel

Anlayışlar

•Biyoloji okuryazarlı l ığının gereklerini gözetme

•Oluşturmacı (yapılandırıcı) öğrenme yaklaşımı

•Alternatif ölçme ve değerlendirme yaklaşımları

•Öğrencilerin zihinsel ve f iziksel gelişim seviyelerini gözetme

•Sarmallık

•İ lgi l i diğer derslerin (f izik, kimya ve matematik) programları i le

paralel l ik ve bütünlük

Oluşturmacı Öğrenme Yaklaşımı

Oluşturmacı öğrenme yaklaşımı;

bilginin bir bi lenden diğerine doğrudan aktarı lamayacağını, öğrenenlerin eski

bi lgi lerini kul lanarak kendilerini çevreleyen dünya hakkında bilgi lerini ya da

derste anlatı lan konuyu kendilerinin akt if olarak oluşturduğunu ifade eder.

Oluşturmacı Öğrenme Yaklaşımının Temel Prensipleri

Öğrenciler öğrenme ortamına kendilerine özgü ön bilgi ve inançlarla gelirler ve bu ön bilgi, tutum ve amaçlar öğrenmeyi etkiler.Öğrenme pasif bir süreç değil öğrencinin öğrenme sürecine katılımını gerektiren akti f, sürekli ve gelişimsel bir süreçtir. İnsanlar amaçları olan ve öğrenmelerini kontrol eden varlıklardır.Bilgi ve anlayışlar her birey tarafından eşsiz bir şekilde hem kişisel hem de sosyal olarak yapılandırı l ır . Ancak ortak fiziksel deneyimler, dil ve de sosyal etkileşimler nedeniyle bireylerin yapılandırdığı anlam kalıplarında düzenlilikler vardır.Fen öğrenme basitçe mevcut kavramlara eklemeler yapılması veya mevcut kavramların genişletilmesi meselesi değildir, aynı zamanda mevcut kavramların radikal bir şekilde yeniden düzenlenmesini gerektirebil i r.İnsanlar dünyayı anlamlandırmaya çalışırlarken yapılandırdıkları yeni bi lgi leri değerlendir ir ler ve yeni bi lgi leri özümleyebil ir, düzenleyebil ir veya reddedebil ir ler.Öğretme ile öğrenme arasındaki ilişki her zaman doğrusal ve bire bir değildir. Bi lgi ve beceri ler öğretim uygulamaları i le öğretmenden öğrenciye bir paket olarak, olduğu gibi aktarı lamaz.

Öğretim Yöntem ve Teknikleri

Öğretmen merkezli (Düz anlatım, gösteri vb.)

Öğrenci merkezl i

(proje, drama, vb.)

2007 Biyoloji Dersleri Öğretim Programında Ölçme ve

Değerlendirme

Öğrenmede bireysel farklı l ıkları dikkate alan, bireyin kendine özgülüğünü ön plana çıkararak herkesin halihazırda sahip olduğu bi lgi lerle yeni aldığı bi lgi leri kendine özgü biçimde yapılandırdığını öne süren, bu nedenle de öğretim yöntem ve tekniklerinin mümkün olduğunca çeşit lendiri lmesi gerektiğini vurgulayan oluşturmacı anlayış, ölçme ve değerlendirmede de öğrencilere bilgi, beceri ve tutumlarını sergileyebilecekleri çoklu değerlendirme fırsatları sunulması gerektiğini vurgular.

Geleneksel Ölçme ve Değerlendirme

Alternatif Ölçme ve Değerlendirme

2007 Biyoloji Dersleri Öğretim Programında Ölçme ve

Değerlendirme Geleneksel Ölçme ve

DeğerlendirmeTeknikler iAlternatif Ölçme ve

DeğerlendirmeTeknikleri

Çoktan seçmeli testler Performans değerlendirmeDoğru yanlış soruları Ürün seçki dosyası (portfolyo)Eşleştirme soruları Kavram haritalarıTamamlama soruları Yapılandırılmış gridYazılı yoklamalar Tanılayıcı dallanmış ağaç

Kelime ilişkilendirmeProjePosterGrup ve/veya akran değerlendirmesiÖz değerlendirme

Öğretim Programının Yapısı

(ÜNİTELER)

•Organizma ve Metabolizma

•Biyoloj ik Çeşit l i l ik, Genetik ve Evrim

•İnsan ve Çevre

Beceri, Anlayış, Tutum ve Değerler

•Bil im-Teknoloji-Toplum-Çevre

•Bil imsel Süreç Beceri leri

•İ let işim Beceri leri, Tutumlar ve Değerler

Sarmallık

Öğretim programında sarmal yaklaşım benimsenmiştir. Dolayısıyla konular bir sınıf ın bel ir l i bir döneminde ve bir defa işlenmek yerine her defasında bir önceki i le i l işki l i biçimde bütün sınıf lara dağıtı lmıştır.

9 10 11 12

* Çevre Sorunları * Atatürk’ün Doğa ve Çevre anlayışı

* Ekosistemin Yapısı * Ekosistemde Enerji Akışı ve Madde Döngüleri * Ekosistemlerin Önemi

* Komünite Ekolojisi * Popülasyon Ekolojisi * Biyomlar

* Çevrenin Rehabilitasyonu * Çevre Sorunlarının Etik, Politik, Ekonomik ve Çevresel Açıdan Ele Alınması *Sürdürülebilir Kalkınma

BECERİ, TUTUM, DEĞER VE ANLAYIŞLAR

A. İ letişim beceri ler i, tutum ve değerler (20 Kazanım)(üştbil işsel farkındalık, empati, azim, açık f ikir l i l ik, dürüstlük,

gerçeği bulma arzusu, gir işimcil ik, kişisel ve toplumsal sorumluluk bi l inci, en iyiye ulaşma, eleştirel bakış ve alçak gönüllülük gibi üst düzey davranışlar)

İTD 2. Öğrenme sürecine aktif olarak katı lmaya istekl i olur İTD 8. Çoğu problemin birden fazla çözümü olduğunun ve bir

çözümün tercih edilmesine i l işkin kararın o şart ları belir leyen farklı durumlardan etki lendiğinin farkına varır.

İTD 12. Kendisini karşısındaki insanın yerine koyarak onun duygularını ve düşüncelerini doğru olarak anlar.

İTD 17. Grup ve sınıf tartışmalarında diğerlerinin eleşt ir i lerini ve öneri lerini dinler ve tüm bunları objekt if (yansız) biçimde değerlendir ir .

İTD 18. Soru sorma beceri lerini gel işt irme hususunda istekli davranarak bunun için neler yapabileceğini sürekli biçimde sorgular.

BECERİ, TUTUM, DEĞER VE ANLAYIŞLAR

B. Bil imsel Araştırma ve Süreç Beceri leri (27 Kazanım)(Gözlem, sınıf landırma, tahmin, çıkarım yapma, hipotez kurma,

değişkenleri belir leme, ölçme, deney yapma, veri toplama, sonuç çıkarma, genelleme vb. araştırma ve süreç beceri leri)

BAS 1. Varlıkları duyu organlarını ve/veya uygun araç ve gereçleri kullanarak gözlemler.

BAS 4. Güvenil ir , kesin veri lere dayalı tahminlerde bulunur.BAS 13. Veri len probleme bir veya daha fazla çözüm öneri leri

getir ir .BAS 15. Etkinl ik (veya deneyi) uygun biçimde planlar ve yapar.BAS 8. Yanlı l ık gösteren bilgi ve görüşleri ayırt eder.BAS 16. Uygun araç ve gereçleri kullanarak doğru ölçümler

yapar.BAS 27. Araştırma sonuçlarını, bi l imsel kavramları ve süreçleri

çizim, yazma ve/veya sözel i let işim yoluyla özetleme kabil iyet ini gösterir.

BECERİ, TUTUM, DEĞER VE ANLAYIŞLAR

C. Bilim-Teknoloji-Toplum-Çevre (33 Kazanım)BTTÇ 1. Bireysel ve toplumsal iht iyaçların karşı lanmasında

bil imin rolünü anlar ve eleşt ir irBTTÇ 2. Bil imin sınanabil ir , sorgulanabil ir , yanlışlanabil ir ve

deli l lere dayandırı labi l ir bir yapısı olduğunu anlar. BTTÇ 7. Biyolojinin yaşamın anlaşılmasına sağladığı katkı ların

farkına varır.BTTÇ 22. Bil imdeki gel işmelerin; teknoloj inin gelişmesine,

teknolojide yeni icat lara ve uygulamalara yol açtığına örnekler verir.

BTTÇ 26. Yerel, ulusal ve küresel çevre sorunlarını bi l ir ve olası çözüm yollarını ve sonuçlarını tart ışır.

BTTÇ 28. Çevre, yaban hayatı ve doğal kaynakları korumada hem bireylerin hem de toplumun sorumluluklarını bi l ir.

BTTÇ 33. Günlük yaşamında kullandığı her türlü tüket im mallarına i l işkin olarak fayda, kal ite ve maliyet anlayışı gelişt ir ir .

SINIF

Organizma ve Metabolizma

Biyolojik Çeşitlilik, Genetik ve Evrim

İnsan ve Çevre

9 • ÜNİTE 1: Hücre, Organizma ve Metabolizma

• ÜNİTE 2 Canlıların Sınıflandırılması ve Biyolojik Çeşitlilik

• ÜNİTE3: Bilinçli Birey- Yaşanabilir Çevre

10 • ÜNİTE 1: Canlılarda enerji dönüşümü

• ÜNİTE 2: Hücre bölünmesi ve Üreme

• ÜNİTE 3: Ekosistem Ekolojisi

11 • ÜNİTE 1: Bitki Biyolojisi

• ÜNİTE 2: Kalıtım, Gen Mühendisliği ve Biyoteknoloji

•ÜNİTE 3: Komünite ve Popülasyon Ekolojisi

12 • Hayvan Biyolojisi ve Hayvanlarda Davranış

• Evrim • Çevrenin Rehabilitasyonu•Sürdürülebilir Kalkınma

Biyoloji Dersi Programının Ünite Organizasyonu:

Ünitenin Amacı: Ünitenin amacı verilmektedir.

Önerilen Konu Başlıkları: Öneri niteliğindeki konu başlıkları verilmektedir.

Ünitenin Kavram Haritası: Ünitede yer alan kavramlar ve bu kavramların birbirleriyle ilişkisi kavram haritası aracılığı ile gösterilmektedir.

Ünite Kazanımları ve Açıklamalar: Bu bölüm tablolardan oluşmaktadır. Bu tablolarda; kazanımlar ve ilişkili BAS, BTTÇ ve İTD kazanımları kazanımın sonunda parantez içinde verilmektedir.

Ünite Sonu Örnek Değerlendirme Soruları: Öğrencilerin, kazanımları ne derece kazandığını belirleyecek ve öğretimi yönlendirebilecek öneri niteliğinde, farklı tekniklerde hazırlanmış örnek sorular verilmektedir. Çevre Sorunları.doc