BLM KONUSUNDA YASAL DZENLEMELER

Bilgi Teknolojileri ve letiim Kurumu2813 sayl Telsiz Kanununda deiiklik yapan 27.1.2000 tarihli ve 4502 sayl Kanunla

kurulan Telekomnikasyon Kurumu, 10.11.2008 tarihli ve 5809 sayl Elektronik Haberleme Kanunu ile yeni bir dzenlemeye tabi olmu ve ad Bilgi Teknolojileri ve letiim Kurumu olarak deitirilmitir. 2813 sayl Telsiz Kanunu yeni bir dzenleme ile Kanunun ad "Bilgi Teknolojileri ve letiim Kurumunun Kuruluuna likin Kanun" olarak deitirilmitir.

30.03.2009 tarihinde nternet Alan Adlar tahsisine ilikin grev Bilgi Teknolojileri ve letiim Kurumuna verildi. 07.11.2010 tarih ve 27752 Sayl Resmi Gazete'de "nternet Alan Adlar Ynetmelii" yaynland.

Telekomnikasyon letiim BakanlTelekomnikasyon letiim Bakanl, Bilgi Teknolojileri ve letiim Kurumu bnyesinde

dorudan Kurum Bakanna bal olarak faaliyet gsterir.3 Temmuz 2005 tarihinde TBMM'de kabul edilen 2559, 2803 ve 2937 sayl Kanunlarda

deiiklik yapan Telekomnikasyon letiim Bakanlnn kuruluuna ilikin 5397 sayl Kanun 23.07.2005 tarihinde Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girdi.

Telekomnikasyon letiim Bakanlnn grevleri, Telekomnikasyon Yoluyla Yaplan letiimin Tespiti, Dinlenmesi, Sinyal Bilgilerinin Deerlendirilmesi ve Kayda Alnmasna Dair Usul ve Esaslar le Telekomnikasyon letiim Bakanlnn Kurulu, Grev ve Yetkileri HakkndaYnetmeliin 17 nci maddesinde aadaki ekilde saylmtr:

Bakanln GrevleriMADDE 17- Bakanln grevleri unlardr:

a) 2559 sayl Kanunun ek 7 nci maddesi, 2803 sayl Kanunun ek 5 inci maddesi ve 2937 sayl Kanunun 6 nc maddesi uyarnca, telekomnikasyon yoluyla yaplan iletiimin tespiti, dinlenmesi, sinyal bilgilerinin deerlendirilmesi ve kayda alnmasna ynelik i ve ilemleri tek bir merkezden yrtmek,

b) 5271 sayl Kanunun 135 inci maddesi kapsamnda yaplacak iletiimin tespiti, dinlenmesi, kayda alnmas ve sinyal bilgilerinin deerlendirilmesine ynelik i ve ilemleri tek bir merkezden yrtmek,

c) (a) ve (b) bentleri kapsamndaki taleplerin bu Ynetmelie ve dier ilgili mevzuata uygun olup olmadn incelemek ve gerektiinde yetkili mercilere bavuruda bulunmak,

d) (a) ve (b) bentleri uyarnca gerekletirilen ilemler sonucunda elde edilen verileri ve bilgileri ilgisine gre Mill stihbarat Tekilat Mstearlna, Emniyet Genel Mdrlne ve Jandarma Genel Komutanlna, talep etmeleri halinde mahkemeye ve Cumhuriyet basavclklarna iletmek,

e) Bu Ynetmelik erevesinde yaplacak tespit, dinleme, sinyal bilgilerinin deerlendirilmesi ve kayda alnmas faaliyetleri ile 5651 sayl Kanunla ve dier mevzuatla verilen grevlerin ifasn olanakl klacak her trl teknik alt yapnn, kamu kurum ve kurulular ile kamu hizmeti veren kurulular ve iletmeciler tarafndan kurulmasn salamak, salatmak, gerekli alt yapy kurmayan iletmecilerin cezalandrlmas ynnde giriimde bulunmak,

f)12 nci maddenin ikinci fkras ile 15 inci maddenin nc fkras sakl kalmak kaydyla,Bakanlk faaliyetleriyle ilgili olarak kamu kurum ve kurulular, kamu hizmeti veren kurulular ile iletmecilerden gelen her trl bilgi, belge ve kaytlarn bilgi gvenlii kriterlerine uygun olarak arivlenmesini salamak,

g) Grev alanna giren konularla ilgili ulusal ve uluslararas alanda meydana gelen gelimeleri takip etmek, bu kapsamda uluslararas kurum ve kurulularla ibirlii ve koordinasyonu salamak ve gelimelerin Bakanlk hizmetlerine yanstlmas iin gerekli nlemleri almak,

h) Bakanlk faaliyetleri iin yurt iinden ve yurt dndan teminine ihtiya duyulan her trl malzeme, sistem, yazlm ve donanm belirleyerek Kurum Bakanna bildirmek,

i) Bakanlk faaliyetleriyle ilgili olarak talep ettiinde derhal Babakana bilgi vermek,j) 5651 sayl nternet Ortamnda Yaplan Yaynlarn Dzenlenmesi ve Bu Yaynlar Yoluyla

lenen Sularla Mcadele Edilmesi Hakknda Kanun kapsamnda Ulatrma Bakanl, kolluk kuvvetleri, ilgili kamu kurum ve kurulular ile ierik, yer ve eriim salayclar ve ilgili sivil toplum kurulular arasnda koordinasyon oluturarak internet ortamnda yaplan ve 5651 sayl Kanun kapsamna giren sular oluturan ierie sahip faaliyet ve yaynlar nlemeye ynelik almalar yapmak; bu amala, gerektiinde, her trl giderleri Kurumca karlanacak alma

1

kurullar oluturmak,k) nternet ortamnda yaplan yaynlarn ieriklerini izleyerek, 5651 sayl Kanun

kapsamna giren sularn ilendiinin tespiti halinde, internet ortamnda yaplan yaynlara eriimin engellenmesine ynelik olarak 5651 sayl Kanunla ngrlen tedbirleri almak,

l) nternet ortamnda yaplan yaynlarn ieriklerinin izlenmesinin hangi seviye, zaman ve ekilde yaplacan belirlemek,

m) Kurum tarafndan iletmecilerin yetkilendirilmeleri ile mlk idare amirlerince ticar amal toplu kullanm salayclara verilecek izin belgelerinde filtreleme ve bloke etmede kullanlacak sistemlere ve yaplacak dzenlemelere ynelik esas ve uslleri belirlemek,

n) nternet ortamndaki yaynlarn izlenmesi suretiyle, 5237 sayl Trk Ceza Kanununda yer alan;

intihara ynlendirme (madde 84), ocuklarn cinsel istismar (madde 103, birinci fkra), uyuturucu veya uyarc madde kullanlmasn kolaylatrma (madde 190), salk iin tehlikeli madde temini (madde 194), mstehcenlik (madde 226), fuhu (madde 227), kumar oynanmas iin yer ve imkn salama (madde 228) sular ile 5816 sayl Atatrk Aleyhine lenen Sular

hakknda kanunda yer alan sularn ilenmesini nlemek iin izleme ve bilgi ihbar merkezi dhil, gerekli her trl teknik altyapy kurmak veya kurdurmak, bu altyapy iletmek veya iletilmesini salamak,

o) nternet ortamnda herkese ak eitli servislerde yaplacak filtreleme, perdeleme ve izleme esaslarna gre donanm retilmesi veya yazlm yaplmasna ilikin asgar kriterleri belirlemek,

p) (n) bendinde saylan sularn, internet ortamnda ilenmesini konu alan her trl temsili grnt, yaz veya sesleri ieren rnlerin tantm, lkeye sokulmas, bulundurulmas, kiraya verilmesi veya satnn nlenmesini teminen yetkili ve grevli kolluk kuvvetleri ile soruturma mercilerine, teknik imknlar dhilinde gereken her trl yardmda bulunmak ve koordinasyonu salamak,

r) nternet Kurulu ile gerekli ibirlii ve koordinasyonu salamak; nternet Kurulunca izleme, filtreleme ve engelleme yaplacak ierii haiz yaynlarn tespiti ve benzeri konularda yaplacak neriler ile ilgili gerekli her trl tedbir veya kararlar almak,

s) 5651 sayl Kanunun 8 inci maddesi ve 7258 sayl Kanunun 5 inci maddesi kapsamnda hkim, mahkeme veya Cumhuriyet savcs tarafndan verilen eriimin engellenmesi kararlarn uygulamak ve buna ilikin i ve ilemleri yrtmek,

t) erii (n) bendinde belirtilen sular oluturan yaynlarn ierik veya yer salaycsnnyurt dnda bulunmas halinde veya ierik veya yer salaycs yurt iinde bulunsa bile, ierii ocuklarn cinsel istismar (madde 103, birinci fkra) ve mstehcenlik (madde 226) sularn oluturan yaynlara ilikin olarak resen eriimin engellenmesi karar vermek ve bu karar, eriimsalaycsna bildirerek gereinin derhal ve en ge kararn bildirilmesi anndan itibaren yirmidrtsaat iinde yerine getirilmesini istemek,

u) (t) bendine gre verilen eriimin engellenmesi kararnn konusunu oluturan yayn yapanlarn kimliklerinin belirlenmesi hlinde, Cumhuriyet basavclna su duyurusunda bulunmak,

v) Kanunlarla verilen dier grevleri yerine getirmek.

hbar alma yntemleri:Web sayfas: http://www.ihbarweb.org.trTelefon: 0312 582 8282SMS: 1199

2

MEVZUAT(1) 04/05/2007 tarihli ve 5651 sayl "internet ortamnda yaplan yaynlarn

dzenlenmesi ve bu yaynlar yoluyla ilenen sularla mcadele edilmesi hakknda kanun" (23.05.2007 tarih ve 26030 sayl Resmi Gazete)

(2) Telekomnikasyon kurumu tarafndan eriim salayclara ve yer salayclara faaliyet belgesi verilmesine ilikin usul ve esaslar hakknda ynetmelik. (24/10/2007 tarihli Resmi Gazete)

(3) nternet toplu kullanm salayclar hakknda ynetmelik. (01/11/2007 tarihli Resmi Gazete)

(4) nternet ortamnda yaplan yaynlarn dzenlenmesine dair usul ve esaslar hakknda ynetmelik. (30/11/2007 tarihli Resmi Gazete)

(5) Telekomnikasyon kurumu tarafndan eriim salayclara ve yer salayclara faaliyet belgesi verilmesine ilikin usul ve esaslar hakknda ynetmelikte deiiklik yaplmasna dair ynetmelik. (01/03/2008 tarihli Resmi Gazete)

FAALYET TPLER1. Eriim Salayc:

24 Ekim 2007 tarihli Ynetmelie gre; eriim salayc olabilmek iin sermaye irketi olmak gerekmektedir. Eriim salaycl faaliyeti bir telekomnikasyon hizmetidir. 406 sayl Telefon ve Telgraf Kanununa gre; herhangi bir telekomnikasyon hizmeti verebilmek iin Telekomnikasyon Kurumu tarafndan yetkilendirilmesi gerekmektedir. Bu itibarla, sermaye irketi olan iletmeciler eriim salaycl faaliyetinde bulunabilecektir. Eriim salayc trafik bilgisi, eriim salayclar tarafndan tutulmas gerekmektedir .

2. Yer Salayc:nternet'e ak hizmet ve ierikleri barndran sistemleri salayan/ileten gerek veya

tzel kiiler yer salaycdr. Yer Salaycl hizmetini ticari olarak yapmasa bile web sitelerini kendi sunucularnda barndran gerek veya tzel kiilerin Ynetmelik gereince Yer SalayclFaaliyet Belgesi almalar gerekmektedir. Mevcut durum itibariyle, kamu kurum ve kurulular ile niversiteler yer salayc olarak deerlendirilmektedir.

Kendi sisteminde (baka bir yer salaycda deil), en az bir web sitesi olan gerek veya tzel kii yer salaycsdr. Baka kullanclara yer salama hizmeti vermese dahi yer salaycsdr.

Sunucu barndrma hizmetinde, yer salayc kullancya verdii hizmeti, kendisine ilgili mercilerden iletilen ieriin yayndan kaldrlma taleplerinin nasl uygulanacan da bir protokolaltna alarak vermelidir. (niversite BMleri)

Ykmllkleri:(1) Yer Salayc;

a) Yer salad hukuka aykr ierikten, ceza sorumluluu ile ilgili hkmler sakl kalmak kaydyla, 5651 sayl Kanun ve ilgili mevzuat hkmlerine gre Bakanlk, adli makamlar veya haklar ihlal edilen kiiler tarafndan haberdar edilmesi halinde ve teknik olarak engelleme

3

imkn bulunduu lde hukuka aykr ierii yayndan kaldrmakla, (Burada, mevcut teknolojik imkan ieriin yayndan kaldrlmasna imkan salyorsa, yer salayc kaldrmakla ykmldr. Kendi teknolojik imkanlarnn yetersiz olduunu ileri srmesi kabul edilemez. )

b) Sunucu barndrma hizmeti dhil, dier btn hizmetlerinde (a) bendindeki hkmlereuymakla,

c) Yer salayc trafik bilgisini alt ay saklamakla, bu bilgilerin doruluunu, btnln oluan verilerin dosya btnlk deerlerini (hash) zaman damgas ile birlikte saklamak ve gizliliini temin etmekle ykmldr. Zaman damgas ,bir elektronik verinin retildii, deitirildii, gnderildii, alnd ve/veya kaydedildii zamann tespit edilmesi amacyla nitelikli veya nitelikli olmayan elektronik imza ile dorulanan kayd ifade etmektedir.

(2) Yer salayc, yer salad ierii kontrol etmek veya hukuka aykr bir faaliyetin sz konusu olup olmadn aratrmakla ykml deildir.

Yer salayc trafik bilgisi, internet ortamndaki her trl yer salamaya ilikin olarak; kaynak IP adresi, hedef IP adresi, balant tarih-saat bilgisi, istenen sayfa adresi, ilem bilgisi (GET, POST komut detaylar) ve sonu bilgisi gibi bilgileri ifade etmektedir. Trafik bilgisinin loglanmas ilemiiin; kullanlan web sunucunun belgelerine bavurulmas ve uygun log tutulmas iin hangi ilemlerin yaplmas gerektiinin renilmesi gerekmektedir.

Yer salayc faaliyet belgesi:Yer salayc olmak isteyen bavuru sahibi, yer salaycl faaliyetine balamadan nce

http://faaliyet.tib.gov.tr/yetbel adresinden elektronik ortamdan bavurusunu yapp gerekli evraklar bir hafta iinde Kuruma elden teslim etmek ya da iadeli taahhtl posta yoluyla gndermekle ykmldr. (24 Ekim 2007 tarihli Ynetmelik, md.9/2)

Yer salayc olmak isteyen bavuru sahibinin faaliyet belgesine ilikin yapaca eksiksiz bildirimi mteakip bir ay ierisinde faaliyet belgesi ilgiliye gnderilir.

Yer salayc faaliyet belgesi, dzenlendii tarihten itibaren be yl sreyle geerlidir. (24 Ekim 2007 tarihli Ynetmelik, md.5/2)

Trkiye Cumhuriyeti snrlar ierisinde, yer salayc faaliyet belgesi almakszn yer salaycl faaliyetinde bulunanlarn internet eriim hizmeti, Bakanlk kararyla ilgili eriim salayc tarafndan durdurulur. (24 Ekim 2007 tarihli Ynetmelik, md.4/3)

3. erik Salayc:"nternet ortam zerinden kullanclara sunulan her trl bilgi veya veriyi reten,

deitiren ve salayan gerek veya tzel kiileri" ifade eder. "Ekonomik amal ierik salayc"; salad ierikten maddi kazan elde eden ierik

salaycdr. Mevcut durum itibariyle, kamu kurum ve kurulular ile niversiteler kendi web

sitelerinde saladklar ierik dolaysyla ierik salayc olarak deerlendirilmektedir.

Ykmllkleri:Madde 6/1: erik salayc, internet ortamnda kullanma sunduu her trl

ierikten sorumludur. Madde 6/2: erik salayc, balant salad bakasna ait ierikten sorumlu deildir.

Ancak, sunu biiminden, balant salad ierii benimsedii ve kullancnn sz konusu ierie ulamasn amalad aka belli ise, genel hkmlere gre sorumludur.

"erik salayclara ilikin tartmal konularn ii zaman iinde mahkemeler tarafndan doldurulacaktr. Hakim somut olayda ieriin kime ait olduunu deliller nda belirleyebilecektir. te yandan, biliim dnyasnn mahiyeti gz nne alndnda, her konununkanun veya ynetmelie aka yazlmas hem anlaml deildir, hem de pratikte bir faydas olmayacaktr. " (Alnt: TB, Mays 2008, Seluk niversitesi)

4. nternet Toplu Kullanm Salayc:"Kiilere belli bir yerde ve belli bir sre internet ortam kullanm olana salayan gerek

ve tzel kiileri" ifade eder.Mevcut durum itibariyle, kamu kurum ve kurulular ile niversiteler internet toplu

kullanm salayclar olarak deerlendirilmektedir. nternet toplu kullanm salayclar, konusu su oluturan ieriklere eriimi nleyici

4

tedbirleri almak kapsamnda internet filtreleme yazlmlar kullanabilirler veya belirleyecekleri baka nlemleri alabilirler. nternet toplu kullanm salayclarn, Bakanlk tarafndan onaylanan ierik filtreleme yazlm kullanmalar ykmll yoktur.

Ykmllkleri:1. Konusu su oluturan ieriklere eriimi nleyici tedbirleri almak. (Md. 4/1-a)2. IP Datm Loglarn elektronik ortamda kendi sistemlerine kaydetmek. (Md. 4/1-b)

Ticari nternet Toplu Kullanm Salayclar, Bakanlk tarafndan verilen yazlm ile, kaydedilen bilgileri ve bu bilgilerin doruluunu, btnln ve gizliliini teyit eden deeri kendi sistemlerine gnlk olarak kaydetmek ve bu verileri bir yl sre ile saklamak ile ykmldr. (Md. 5/1-e)

1/11/2007 tarihli Ynetmelie gre, " IP Datm Loglar: Kendi i alarnda datlan IP adres bilgilerini, kullanma balama ve biti tarih ve saatini ve bu IP adreslerini kullanan bilgisayarlarn tekil a cihaz numarasn (MAC adresi) gsteren bilgileri," ifade etmektedir.

ZEL DURUMLAR:Akademik almalar: Akademik almalar kapsamnda, eitim ve aratrma amal olarak, 5651 sayl kanun kapsamndaki sitelere eriilmesi, ocuk pornografisi ierii dnda, idari makamlardan alnacak onayla ile mmkn olabilecei deerlendirilmektedir.

Bilgilerin gizlilii: Bu kanun ve ynetmelikler kapsamndaki bilgilerden (rn. trafik bilgileri vb.), telekomnikasyon sektrne ilikin olanlar, 06.02.2004 Tarih ve 25365 Sayl Resmi Gazetede yaymlanan "Telekomnikasyon Sektrnde Kiisel Bilgilerin lenmesi ve Gizliliinin Korunmas Hakknda Ynetmeliin" 8, 9, 10 ve 11.nci maddelerinde belirtildii zere yasalarn ve yarg kararlarnn ngrd durumlar haricinde ve haberlemeye taraf olanlarn tamamnn izni olmadka nc ahslar ile paylalamaz. Telekomnikasyon sektr haricindeki bilgiler ise meri mevzuattaki kiisel bilgilerin gizlilii kapsamnda deerlendirilebilir.

SONU:TB tarafndan niversitelerin tad belirtilen vasflar:1. Yer salayc (nternet'e ak hizmet ve ierikleri barndran sistemleri iletiyoruz. Web

hizmeti veren en az 1 sunucu bulunmas yeterli.)1. Yer salayc faaliyet belgesi almak ve 5 ylda bir yenilemek,2. Bakanlk, adli makamlar veya haklar ihlal edilen kiiler tarafndan haberdar edilmesi

halinde hukuka aykr ierii yayndan kaldrmak,3. Yer salayc trafik bilgisini alt ay saklamak, bu bilgilerin doruluunu, btnln

oluan verilerin dosya btnlk deerlerini (hash) zaman damgas ile birlikte saklamak ve gizliliini temin etmek,

2. erik salayc (nternet ortam zerinden kullanclara sunulan bilgi veya veriyi retiyor, deitiriyor ve salyoruz)1. erik salayc, internet ortamnda kullanma sunduu her trl ierikten sorumludur. 2. erik salayc, balant salad bakasna ait ierikten sorumlu deildir.

3. nternet toplu kullanm salayc (Kiilere belli bir yerde ve belli bir sre internet ortam kullanm olana salyoruz)1. Konusu su oluturan ieriklere eriimi nleyici tedbirleri almak.2. IP Datm Loglarn elektronik ortamda kendi sistemlerine kaydetmek.

Kaynaklar: 5651 sayl yasa ve bal ynetmelikler, BTK ve TB web sitesi, TB tarafndan 2008'de Seluk niversitesinde yaplan sunu.

12.12.2010Murat ZALP

5