bantlı konveyor hesaplama esasları

Upload: yldztek

Post on 13-Jul-2015

571 views

Category:

Documents


16 download

TRANSCRIPT

BLM 5.

BANTLI KONVEYRLER HESAP ESASLARI

5.1. GR Bugn endstride iletme ekonomisine en fazla etki eden faktrlerden biri malzeme iletimidir. Bantl konveyrle, srekli malzeme iletiminde bir ok uygulama alanlar iinde en elverili sistemi olutururlar. Eriilebilen yksek tama kapasitesi, uzun mesafelere yk tama yetenei, transport yolunun kavisli olabilmesi, basit tasarm, hafif yap, gvenilir iletme gibi zellikler bantl konveyrleri en ok kullanlan transport makinas durumuna getirmitir. Tanan malzemeler kuru veya slak, plverize hububatta olduu gibi tane veya kmrde olduu gibi para halinde olabilir.

Dr smail GERDEMEL [email protected]

MAK534 - Srekli Transport Sistemleri

80 Srekli Transport Sistemleri Bantl konveyrler esas itibariyle iki kasnak arasnda gerilmi ve rulolarla mesnetlenmi usuz bir banttan ibarettir. Normal olarak bandn st yz malzemenin naklinde kullanlmakla beraber dn kolundan istifade edilen konveyrler de vardr. Malzemenin yklemesi ve boaltlmas konveyr boyunca herhangi bir noktada yaplabilir. Daha nce belirtildii gibi mesafeler uzun ve kapasite byk olursa bantl konveyr uygun malzemenin naklinde en ekonomik zm salar. 5.2. BANTLI KONVEYRLERN HESABI 5.2.1. Bant Genilii Dkme ykler tandnda, band geniliini konveyrn kapasitesi ve nakledilen malzemenin boyutu belirler. Para mal tanmas durumunda ise bu genilii paralarn says ve dtan da lleri belirler. Dz tayc rulolarla desteklenen bir band zerinde, serbest akl bir malzemenin bir ikizkenar gen biimini alaca kabul edilir. Band kenarlarndan salmay nlemek iin gen taban, B band genilii ve ise ykn statik sevk as olmak zere b = 0.8 B ve genin taban as 1 0.35 alnr. Eim bir konveyrde, ykn muhtemel salmalarn nlemek tanmlamak iin C1 dzeltme katsays hesaba katlr. Bu katsay konveyr eimine baldr. Bir dz band zerindeki ykn enine kesitinin alan:

F1 =

0.8 B 0.4 B C1 tan 1 bh C1 = = 0.16 B 2 C1 tan (0.35 ) 2 2

(5.1)

Bir oluklu tayc rulo takm tarafndan desteklenen bir band zerindeki ykn enine kesitinin F alan F2 genlerinin alanlarnn toplamna eittir. Yan rulolarn eim as 20o ve orta rulolarn uzunluu P0 0.4 B ise toplam alan: F = F1 + F2 0.16 B 2 C1 tan 1 + 0.0435B B 2 = B 2 (0.16C1 tan 0.35 + 0.0435) a) Dz tayc rulolarn desteklendii bant iin debi:Qd = 3600 F1V = 576 B 2 C1V tan (0.35 )

(5.2)

[t/saat]

(5.3)

ve bant genilii;Bd = Qd [m] 576C1V tan (0.35 )

(5.4)

(a) Tek RuloluDr smail GERDEMEL [email protected]

(b) Rulolu ekil 5.1 Konveyrler

(c) Para Mal Tayan

MAK534 - Srekli Transport Sistemleri

Bantl Konveyer Hesap Esaslar

81

b) Oluklu bir tayc rulo takmnn destekledii band iin;Qo = 3600 FV = Bo2 V [576C1 tan (0.35 ) + 160]

[t/saat]

(5.5)

= 160 Bo2 V [3.6C1 tan (0.35 ) + 1]

Bant genilii;Bo = Qo [m] 160V [3.6C1 tan (0.35 ) + 1]

(5.6)

Kaba bir yaklam iin ortalama 45o alnabilir. C1 katsaysnn deeri ise konveyrn eim asna gre;Tablo 5.1 C1 katsays 0 10o 10 15o 15 200

C1

20o 0.85

1

0.95

0.90

Bant hz tanan ykn cinsine, konveyr eimine, ara boaltmalar olup olmayacana baldr. Pulluklar araclyla boaltmalarn yapld konveyrlerde band hz 1.25 ile 1.6 m/syi gememelidir. a parann boyutu olmak zere amax en byk para boyutu, amin en kk parann boyutu olarak alndnda amax / amin oran 2,52dan bykse malzeme boyutlandrlmam malzeme .olarak adlandrlr. Eer bu oran 2.5den kkse malzeme boyutlandrlmtr denir. Boyutlandrlm malzemeler ortalama para bykl diye ifade edilen;a = a max + a min 2

(5.7)

deeri ile nitelendirilir. Boyutlandrlmam malzemelerde a = amax alnr. Yukarda bulunan bant genilikleri aadaki bantlara gre para boyutuyla irdelenmelidir. Snflandrlmam malzemeler iin : Snflandrlm malzemeler iin :B a + 200 [mm] B 3.3a + 200 [mm]

(5.8) (5.9)

olmaktadr. Son olarak seilen bant genilii hesaplanan geniliin stnde en yakn standart genilie yuvarlatlmaldr. Para mallar tamak zere tasarlanm bir bantta, bant genilii iletilecek ykn dtan da llerine ve band zerindeki konumuna baldr. Mallar bandn iki kenarndan 50-100 mm ieride olacak biimde yklenmelidir.

Dr smail GERDEMEL [email protected]

MAK534 - Srekli Transport Sistemleri

82 Srekli Transport Sistemleri Birim ykler tanan bandlarda hz; birim arlk, ykleme ve boaltma yntemi ve istenen iletim kapasitesi belirler.

ekil 5.2 Gergin ve gevek koldaki kuvvetler

Tamburda oluan moment, D M = (T1 T2 ) 2 ve dier taraftan evresel kuvvet P = T1 T2 olarak yazldnda, PD M= 2 ve kasnan gc net ekme kuvveti P [daN] ve bant hz v [m/s] olmak zere N=Pv 75

(5.10)

(5.11)

[BG]

(5.12)

olacaktr. Gergin ve gevek kollardaki ekme kuvvetlerinden ayr olarak banda gelen tesirler santrifj kuvvetten ve gene bandn kasnaa sarlmasndan yana eilme momentinden ibarettir. Bantl konveyrlerde v hz dk olduundan santrifj kuvvetler ihmal edilebilecek mertebelerdedir.75 N e T1 = T1 = ve v e 1

T2 =

75 N 1 v e 1

(5.13)

yazlr. Eimli olarak malzeme iletiminde kullanlan konveyrlerde band arlnn band dorultusundaki bileeninden dolay da bir germe kuvveti vardr. Tahrik kasnann stte olmas halinde bant arlndan dolay gergin ve gevek kolda kuvvetler birbiri ile ayndr ve bu germe kuvvetlerinin g iletimine etkisi yoktur. Ancak bandn mukavemet hesabnda ve germe kuvvetinin tayininde, arlktan dolay meydana gelen germe kuvveti dikkate alnmaldr. Konveyrlerde iki kasnak arasndaki l uzunluundaki bandn arl WB l ise bant arlndan dolay ilave olarak meydana gelen germe kuvveti;

S B = WB l sin olacaktr.

(5.14)

Dr smail GERDEMEL [email protected]

MAK534 - Srekli Transport Sistemleri

Bantl Konveyer Hesap Esaslar

83

5.2.2. Bant Tipi ve Tabaka Saysnn Tayini

Konveyrlerde bant tipi malzeme ve alma artlarna; tabaka says ise maksimum germe kuvvetine gre hesaplanr. Tabaka saysnn imkan nispetinde az olmas bandn tayc rulolar zerinde kolay form almasn salar. Bu bakmdan yksek kaliteli band malzemesine ihtiya vardr. Banttaki maksimum germe kuvveti Smax ve malzeme iletim kapasitesine gre genitir. Bant genilii B ve tabaka bana dokunum mukavemeti KZ olmak zere banttaki tabaka says

Z=

S max BK z

(5.15)

bants ile bulunur.5.2.3. Bandn Tahrik Gc

Band tahrik etmek iin gerekli gc aadaki bileenlere ayrabiliriz. Sistemi bota altrmak iin gerekli olan g Malzemeyi yatay nakletmek iin gerekli g Malzemeyi dey olarak nakletmek iin gerekli g Sistem bota alrken sadece srtnme kayplar karlanr. Bu halde rulolardaki ve tamburlardaki srtnme kayplarn tespit edebilmesi iin gerekir. Ancak ok sayda rulonun ayn srtnme karakteristiklerini vermesi g olduu gibi mekanik montaj ve imalat hatalar, hesap sonularna bir hayli tesir edebilir. Hatta zamanla alma esnasnda rulo yataklarnn yal olup olmamas ve kasnt yapmas bile srtnme kayplarn deitirebilir. Dier taraftan kaybn nemli bir ksmn tekil etmekle beraber hesaplanmayan u tesirler de vardr: Bandn rulo sralar arasnda tekil ettii erinin bant hareketi dolaysyla srekli deimesinden meydana gelen kayp. Bu kayp, band hz rijitliine, rulolar arasndaki mesafeye ve rulo sralar arasndaki bandn maruz kald ekme kuvvetine baldr. Bandn formlu kesitindeki malzemenin rulolar zerinden geerken eklinin deimesinden meydana gelen kayp. Bu kayp da banttaki ekme kuvvetine, rulo eksen alarna ve rulo sralar arasndaki mesafeye baldr. u halde toplam srtnme kaybn bulmak iin btn hareketli paralarn srtnme kayplarn toplamak ve yukardaki tesirleri gz nne almak lazmdr. Bu ise imkansz gibidir. Pratik olarak srtnme kaybn hesaplayabilmek iin gerek nakledilen malzemenin gerekse konveyrn hareketli paralarnn toplam arl sisteme ait ortalama bir srtnme katsays ile arplr. Tecrbeler ortalama alan bir ok konveyr tesisat iin ortalama srtnme katsays 0.03 deerine esas alnabileceini gstermitir. Bota almaya ait srtnme kaybnn bulunmas iin nce bant ve hareketli paralarn birim boyuna isabet eden arl tespit edilmeli ve bu deer konveyr uzunluu ile arplarak toplam arl bulunmaldr. Toplam arln srtnme katsays ile arpm ise srtnme kuvvetini verir. Band ve hareketli paralarn birim boya isabet eden arl; W W W1 = 2WB + T + D [kg/m] (5.16) LT LD Edeer konveyr uzunluu L [m] olmak zere bo konveyr tahrik iin gerekli g;Dr smail GERDEMEL [email protected] MAK534 - Srekli Transport Sistemleri

84 Srekli Transport Sistemleri

N1 = N1 = olur.

lWl Lv75

[BG]

(5.17)

Edeer konveyr uzunluu L tayin edilirken her iki utaki kasnaklarda meydana gelen srtnmeye tekabl etmek zere konveyr eksenleri arasndaki L0 mesafesine sabit bir uzunluk eklenmektedir. Konveyr zerine yaplan tecrbeler bu uzunluun 15 ile 45 m arasnda seilmesi gerektiini gstermektedir. Daha emniyetli olmas bakmndan 45 m seilirse; L = L0 + 45 [m] Edeer boyla ilgili verilen bir bant da: L = 1.07 L0 + 15 [m]. Bu durumda bo konveyr tahrik iin gerekli g; N1 = (5.19) (5.18)

lWl (Lo + 45)v75

[BG]

(5.20)

Benzer ekilde saniyede q [kg] malzemeyi nakletmek iin gerekli N2 gc, srtnme katsays 2 olmak zere; N2 =

2 q(Lo + 45)75

[BG]

(5.21)

veya konveyrn iletim kapasitesi Q [ton/saat] ise; N2 =

2 Q(Lo + 45)270

[BG]

(5.22)

Bu denklemde 2 = 0.03 alnmaldr. Malzemeyi dey olarak nakletmek iin gerekli N3 gc dey mesafe H olmak kouluyla; N3 = qH 75 veya N3 = QH [BG] 270 (5.23)

yazlabilir. Malzemenin yoku yukar naklide N3 pozitif, yoku aa naklinde ise negatiftir. Bylece tahrik tamburunda gerekli g; N = N1 + N 2 + N 3 (5.24)

Motor gc iin tahrik tambur gcn tahrik mekanizmasnn verimi ya blnmelidir. Verim, tahrik mekanizmasnn konstrksiyonuna bal olarak deiir ve 0.8 ile 0.96 arasnda seilebilir.Dr smail GERDEMEL [email protected] MAK534 - Srekli Transport Sistemleri

Bantl Konveyer Hesap Esaslar

85

5.3. BANTLI KONVEYRLERN KONSTRKSYONU 5.3.1. Bantl Konveyrn alma Prensibi

Konveyr bant sistemi, iki tambur arasnda bulunan sonsuz (usuz) banttan oluur. Tanacak yk bir taraftan yklenir dier yerden boaltlr. ekil 5.3te grlen bantl konveyr elemanlar: Tahrik tamburu (tahrik nitesine bal), dn tamburu (germe dzenine bal), st ve alt makara, klavuz rulo, gergi sistemi, motor ve elik konstrksiyondan oluur. Hareketin salanmas iin bant sistemine bir n gerilme kuvvetinin uygulanmas arttr.

ekil 5.3 Bantl konveyr ve elemanlar

Bant tahrik yntemleri, konstrksiyona ve tanacak malzemenin zelliine bal olarak; batan tahrik, kuyruktan tahrik veya ift tahrik olarak batan ve kuyruktan olabilir. ok tamburlu sistemlerde dk bant gerilmeleri meydana gelir ancak ilave motor ve dili sistemlerinden kaynaklanan ilave masraf yaratr. Banl konveyr konstrksiyonunda bant hareket hz ve tahrik gc bulunmasna etkiyen tasarm parametreleri olarak, tama malzemenin zellikleri ve younluu ile konveyr kapasitesi; bant zellikleri, tama uzunluu ve eimi bilinmesi gereken teknik deerlerdir. Tayc makaralar tek paral ya da ok paral olarak elik konstrksiyon zerinde tespit edilmilerdir. Tayc makaralar, st ksmda banda dz veya oluk formunda, alt ksmda ise dz olarak yaplr. Dz bantlar para mallarn iletiminde ve dk kapasitelerde kullanlabilirler. Dkme mallarn byk tama kapasitelerinde iletimi 2, 3 veya 5 paral tayc makaralarn yataklk ettii oluklu, geni bantlarla yaplr.

ekil 5.4 Tayc makaralar ve bantlarn oluk ekilleri

Konveyr bandnda kuvvet iletimi, tayc bant ile tahrik tamburu arasnda Eytelwein bantsna dayanr. Tambur evresindeki band gerilme kuvvetleri T1 ve T2 arasnda Eytelwein bantsndan elde edilen logaritmik bir oran mevcuttur. letim deeri; e logaritma taban, bant srtnme katsays , sarm as olmak zere snr halinde,

Dr smail GERDEMEL [email protected]

MAK534 - Srekli Transport Sistemleri

86 Srekli Transport Sistemleri

T1 = e T2

(5.25)

Tahrik tamburu tarafndan kauuk banda iletilen evre kuvveti, bandn her iki ucundaki kuvvetlerin farkdr. Yatay pozisyonda alan bir konveyrde bant boyunca etkiyen kuvvetler ekil 5.5te grlmektedir. Burada, T1 ve T2 kuvvetlerini salamak iin banda bir n gerilme verilmesi gereklidir. Bu n gerilme, tahrik tamburunda gerekli olan minimum T2 kuvvetini temin edecek kadar olmaldr. ekil 5.5de tahrik tamburu zerinde oluan bant kuvvet dalm gsterilmitir. Hareket ynne gre kuvvetler azalmaktadr.

ekil 5.5 Tahrik tamburunda meydana gelen kuvvetler 5.3.2. Bant Tahrik Yntemleri

Yukar doru iletimde, iletilen maln ve bant arlnn hareket ynnde dik bileeni srtnmeyi artrmaktadr. Bir konveyr aa doru eimli bir pozisyonda alyorsa, yklerin bant dorultusundaki bileenleri de faydal etkide bulunur ve bant kollarndaki germe kuvvetlerinin daha az olmasn salar. Bu nedenlerle, uygun konstrksiyonlar yapld takdirde, bant kollarndaki germe kuvvetleri byk deerler almamaktadr. ekil 5.6da grlen bantl konveyr zerine etki eden kuvvetler ve tasarm parametreleri kullanlarak deiik tahrik tarzlar iin hesap esaslar aada srasyla verilmitir. Bandn st ksmnda oluan kuvvet FO, diren katsays C, makara yatak srtnme katsays , bant boyu L, bant arl GG [kg/m], iletilen maln arl GB [kg/m], st ksm tayc makara arl GRO [kg/m] olmak zere F0 = C L (GG + GB + G RO ) ile ifade edilir. Bandn alt ksmnda oluan kuvvet FU, alt ksm tayc makara arl GRU [kg/m] ile FU = C L (GB + G RU ) (5.27) (5.26)

dir. st ve alt ksmda oluan kuvvetlerin toplam bant zerindeki evre kuvvetine eittir.Dr smail GERDEMEL [email protected]

MAK534 - Srekli Transport Sistemleri

Bantl Konveyer Hesap Esaslar

87

ekil 5.6 Eimli tahrik edilen bir bant zerinde etkiyen kuvvetler

Bant tahrik hesaplarnda eimsiz ve eimli tasarma gre, batan kuyruktan ve her iki yerden tahrik ayr ayr ele alnm ve bant germe kuvvetleri her biri iin hesaplanmtr. P = FO + FU5.3.2.1. Eimsiz alma durumu

(5.28)

Bandn dz sathta alt yatay pozisyonunu koruduu konstrksiyondur. ekil 5.7de eimsiz durumda 3 deiik tahrik yntemi gsterilmitir. ekil 5.7.ada eimsiz batan tahrik, ekil 5.7.bde eimsiz kuyruktan tahrik ve ekil 5.7.cde her iki utan tahrik yntemleri gsterilmitir. Her bir ekil zerinde tahrik tamburunun konumuna uygun olarak tambur dn ynleri ile oluan bant gergi kuvvetleri iaretlenmitir. a) Eimsiz batan tahrik yntemi ekil 5.7ada grlen eimsiz batan tahrik ynteminde, (5.28) eitliinde bulunan evre kuvveti ve srtnme katsays ile bant sarm as yardmyla T1 kuvveti,

1 T1 = P1 + e 1

(5.29)

olarak bulunur. Dier bant gergi kuvvetleri ise (5.28) ve (5.29) eitliklerinden, T2 = T1 P yazldnda, T3 ve T4 kuvvetleri srasyla (5.27) ve (5.29) eitliklerinden bulunur. T3 = T2 + FU ve T4 = T3 (5.30)

Dr smail GERDEMEL [email protected]

MAK534 - Srekli Transport Sistemleri

88 Srekli Transport Sistemleri

ekil 5.7 Eimsiz tahrik yntemleri

b) Eimsiz kuyruktan tahrik yntemi ekil 5.7de grlen eimsiz kuyruktan tahrik ynteminde, batan tahrik ynteminde kullanlan (5.29) ve (5.30) eitlikleri srasyla T1 , T2 ve T4 ile bant gergi kuvvetleri ve (5.26) ve (5.27) eitlikleri yardmyla T3 gergi kuvveti T3 = T2 + FO olarak elde edilir. c) Her iki yerden tahrik yntemi ekil 5.7cde grlen eimsiz her iki ynden tahrik ynteminde, batan ve kuyruktan yaratlan tahrik iin evre kuvvetleri ayr ayr hesaplanr. Bunun iin ilk olarak PB evre kuvveti, PB1 ve PB2 bileenlerinin hesaplanmasyla elde edilir.e B B 1 e A A e B B 1 PB 2 = P + FU e B B 1 PB1 =

(5.31) (5.32) (5.33)

(

)

PB = PB1 + PB 2

Dier tamburda oluan PA evre kuvveti ise, PA = P PB olarak elde edilir. Bant gergi kuvvetlerinin yerinin sras ve yerinin tespit edilmesi iin bir karlatrma ilemi yaplr ve bunun iin (5.27) ve (5.33) eitliklerden faydalanlr.

1 1 PA A A FU < PB 1 + B B 1 1 e e

(5.34)

Eitsizlik gerekletii durumda, T3 bant gergi kuvveti (5.33) eitlii kullanlarak

1 T3 = PB 1 + B B (5.35) 1 e olarak elde edilir. Dier bant gergi kuvvetleri ise (5.33) ve (5.35) eitliklerindenT4 = T3 PB T2 ile T1 bant gergi kuvvetleri: T2 = T3 FU ve T1 = T3 + PADr smail GERDEMEL [email protected]

(5.36)

(5.37)

MAK534 - Srekli Transport Sistemleri

Bantl Konveyer Hesap Esaslar

89

olur. Eitsizlik gereklemedii durumda ise, T1 bant gergi kuvveti, PA evre kuvveti kullanlarak,

1 T1 = PA 1 + A A 1 e

(5.38)

olarak elde edilir. Dier bant gergi kuvvetleri ise, PA evre kuvveti ve T1 bant gergi kuvvetinden elde edilir.

T2 = T1 PA

;

T3 = T1 F0

;

T4 = T3 + PB

(5.39)

5.3.2.2. Eimli alma durumu

Konveyr bandnn yatayla a yaparak malzemeleri yukarya veya aaya doru tad konstrksiyondur. Eimli alma durumunda tamburlar arasnda dey mesafe, ekil 5.8de gsterilen eim as ve bant boyuna gre H = L sin ile elde edilir. Bu durumda eim asn etkisiyle (5.26) ile (5.27) eitlikleri sarasyla, F0 = C L ((GG + GB )cos + GRO ) FU = C L (GB cos + GRU ) olacaktr. a) Yukarya doru tahrik yntemleri ekil 5.8de yukarya eimli durumda 3 deiik tahrik yntemi gsterilmitir. ekil 5.8ada yukarya eimli batan tahrik, ekil 5.8bde yukarya eimli kuyruktan tahrik ve ekil 5.8cde yukarya doru her iki utan tahrik yntemleri gsterilmitir. Her bir ekil zerinde tahrik tamburunun konumuna uygun olarak tambur dn ynleri ile oluan bant gergi kuvvetleri iaretlenmitir. (5.40) (5.41)

ekil 5.8 Yukarya doru tahrik yntemleri

(5.28) eitlii, tamburlar arasndaki dey mesafe ile yukarya tahrik yntemi iin elde edilir. P = FO + FU + H GGDr smail GERDEMEL [email protected]

(5.42)

MAK534 - Srekli Transport Sistemleri

90 Srekli Transport Sistemleri a.1) Yukarya batan tahrik yntemi ekil 5.8ada grlen bant gergi kuvvetlerinden T1 ve T2 (3.29) ifadesinde hesaplanr. T3 gergi kuvveti ise (5.30) ve (5.41) eitliklerinden, T3 = T2 + FU H GG T4 bant gergi kuvveti ise (5.30) eitliinde elde edilir. a.2) Yukarya kuyruktan tahrik yntemi ekil 5.8bde grlen bant gergi kuvvetlerinden T1 bant gergi kuvveti (5.29) eitliinden ve T2 = T1 P ile elde edilir. T3 gergi kuvveti ise (5.30) ve (5.41) eitliklerinden, T3 = T1 + H GB FU T4 bant gergi kuvveti ise (5.30) eitliinde elde edilir. a.3) Yukarya her iki yerden tahrik yntemi ekil 5.8cde grlen bant gergi kuvvetlerinin bulunmas iin, batan ve kuyruktan yaratlan tahrikte evre kuvvetleri ayr ayr hesaplanr. Bunun iin ilk olarak PB evre kuvveti, PB1 ve PB2 bileenlerinin hesaplanmas ile elde edilir. PB1 kuvveti, (5.31) eitliinden, PB2 bileeni ise:PB 2 = P + ( FU H G B ) e B B 1

(5.43)

(5.44)

(

)

(5.45)

ile elde edilir. Dier tamburda oluan PA evre kuvveti ise, (5.33) eitliinden yazlr. Bant gergi kuvvetlerinin yerinin bulunmas iin her iki utaki evre kuvvetleri karlatrlr ve uygun ekilde kuvvetler yerletirilir.

1 1 PA A A + HGB FU < PB 1 + B B 1 1 e e

(5.46)

Eitsizlik gerekletii durumda, T3 ve T4 bant gergi kuvvetleri srasyla (5.35) ve (5.36) eitlikleriyle elde edilir. Dier bant gergi kuvvetleri ise, T2 = T4 + H G B FU (5.47) (5.48)

T1 = T2 + PA

Eitsizliin gereklemedii durumda ise, T1 bant gergi kuvveti (5.29) eitliinden ve T2 = T1 P ile elde edilir ve dier bant gergi kuvvetleri ise, T4 = T1 F0 H (GG + G B ) T3 = T4 + PBDr smail GERDEMEL [email protected]

(5.49) (5.50)

MAK534 - Srekli Transport Sistemleri

Bantl Konveyer Hesap Esaslar

91

b) Aa doru tahrik yntemleri ekil 5.9da aa doru eimli durumda 3 deiik tahrik yntemi gsterilmitir. ekil 5.9ada aaya eimli batan tahrik, ekil 5.9bde aaya eimli kuyruktan tahrik ve ekil 5.9cde aaya doru her iki utan tahrik yntemleri gsterilmitir.

ekil 5.9 Aaya doru tahrik yntemleri

(5.28) eitlii, tamburlar arasndaki dey mesafe ile yukarya tahrik yntemi iin elde edilir. P = F0 + FU H GG b.1) Aa batan tahrik yntemi ekil 5.9.bde grlen bant gergi kuvvetlerinden T1 bant gergi kuvveti (5.29) eitliinden ve T2 = T1 P ile elde edilir ve T3 gergi kuvveti ise, T3 = T2 + FU + H G B ifadesinden ve T4 bant kuvvet gergi kuvveti ise (5.30) eitliinde elde edilir. b.2) Aaya kuyruktan tahrik yntemi ekil 5.9.bde grlen bant gergi kuvvetlerinden T1 bant gergi kuvveti (5.29) eitliinden ve T2 = T1 P ile elde edilir ve T3 gergi kuvveti ise, T3 = T1 H G B FU ifadesinden ve T4 bant kuvvet gergi kuvveti ise (5.30) eitliinde elde edilir. b.3) Aaya her iki yerden tahrik yntemi ekil 5.9.cde grlen bant gergi kuvvetlerinin bulunmas iin, batan ve kuyruktan yaratlan tahrikte evre kuvvetleri ayr ayr hesaplanr. Bunun iin ilk olarak PB evre kuvveti PB1 ve PB2 bileenlerinin hesaplanmas ile elde edilir. PB1 kuvveti, (5.31) eitliinden, PB2 bileeni isePB 2 = P + (FU + H G B ) e B B 1

(5.51)

(5.52)

(5.53)

(

)

(5.54)

Dr smail GERDEMEL [email protected]

MAK534 - Srekli Transport Sistemleri

92 Srekli Transport Sistemleri ile elde edilir. Dier tamburda oluan PA evre kuvveti ise, (5.33) eitliinden yazlr. Bant gergi kuvvetlerinin yerinin bulunmas iin her iki utaki evre kuvvetleri karlatrlr ve uygun ekilde kuvvetler yerletirilir.

1 1 PA < PB 1 + B B HG B FU A A 1 1 e e

(5.55)

Eitsizlik gerekletii durumda, T3 ve T4 bant gergi kuvvetleri srasyla (5.35) ve (5.36) eitlikleriyle elde edilir. T1 gergi kuvveti, (5.48) eitlii ile ve dier bant gergi kuvvetleri ise, T2 = T4 H G B FU (5.56)

olarak elde edilir. Eitsizliin gereklemedii durumda ise, deilse; T1 bant gergi kuvveti (5.29) eitliinden ve T2 = T1 P ile elde edilir ve dier bant gergi kuvvetleri ise, T3 = T2 + F0 + H G B ve T4 = T3 PB (5.57)

5.4. BANTLI KONVEYRLERN HESABI

Bir bantl konveyrde kay ana boyutlar ve gerekli motor gcn belirlemek iin kullanlan ilk veriler: letilecek ykn karakteristikleri Hesaplanm ortamla ve maksimum kapasite Konveyrn geometrisi ve ana boyutlar letme koullar (kuru veya slak ortam, ak veya kapal blge ve besleme ve boaltma yntemleri) Dkme ykler tandnda, kay (bant) geniliini, konveyrn kapasitesi ve tanan malzemenin boyutu belirler. Para mallarn tanmas durumunda ise bu genilii paralarn says ve dtan da lleri belirlemektedir. Dz tayc makaralarla desteklenen bir bant zerinde serbest akl malzemenin bir ikizkenar gen biimini alaca kabul edilir (ekil 5.1a). Bant kenarlarndan salmay nlemek iin, B kay genilii ve ise ykn statik ev as olmak zere gen taban b = 0.8 B ve genin taban as 1 = 0.35 alnr. Eimli bir konveyrde, ykn muhtemel salmalarn tanmlamak iin C1 dzeltme katsays hesaba dahil edilir. Bu katsay konveyrn eimine baldr. Bir dz kay zerindeki ykn enine kesit alan (ekil 5.1a):F1 = bh C1 0.8 B 0.4 B C1 tan 1 = = 0.16 B 2 C1 tan (0.35 ) 2 2

(5.58)

Bir oluklu tayc makara takm tarafndan desteklenen bir kay zerindeki ykn (ekil 5.1b) enine kesitinin F alan ise F2 yamuu ile F1 geninin alanlarnn toplamna eittir. Yan makaralarn eim as 20o ve orta makarann uzunluu l 0 = 0.4 B ise toplam alan:

Dr smail GERDEMEL [email protected]

MAK534 - Srekli Transport Sistemleri

Bantl Konveyer Hesap Esaslar

93

F = F1 + F2 0.16 B 2 C1 tan 1 + 0.0435 B 2 dir. Gerekli dzenlemeler yapldnda toplam alan F = B 2 [0.16C1 tan (0.35 ) + 0.0435] olur ve bu durumda konveyrn kapasitesi Q = 3600 Fv = 3600 FO v [t/saat]

(5.59a)

(5.59b)

(5.60)

ile hesaplanr. Ykn hesaplanan bir enine kesit alan deerlerini (5.60) denklemine konulursa, konveyrn kapasitesi, dz tayc makaralar iin d; oluklu tayc makaralar iin o indisi kullanlarak,2 Qd = 3600 F1v = 576 Bd C1v tan (0,35 )

[t/saat] [t/saat]

(5.61a) (5.61b)

Qo = 3600 Fv = Bo2 v [576C1 tan (0,35 ) + 160]

olarak hesaplanr. Burada bant geniliiBd = Qd 576C1v tan (0,35 )

[m]

(5.62a)

Bo =

Qo [m] 160v [3,6C1 tan (0,35 ) + 1]

(5.62b)

olacaktr. Deiik ykler iin statik ev as ve yma arl [t/m3] deerleri Tablo 1.3de verilmitir. Kaba bir yaklam iin ortalama = 45 alnabilir ve C1 katsaysnn deerleri ise Tablo 5.1de verilmitir. Eer = 45 alndndaBd Bo Qd Qd 1 12,7 vC1 160vC1 1 Qd 18 vC1 Qd 324vC1

[m] [m]

(5.63a) (5.63b)

deerleri bulunur. Bant hz; iletilen maln cinsine, bant geniliine, konveyr eimine ve ara boaltmalar olup olmayacana baldr. nerilen bant hzlar Tablo 5.2de verilmitir. Pulluklar araclyla ara boaltmalarn yapld konveyrlerde bant hz 1.25 1.6 m/s deerini gememelidir. (5.62a) ve (5.62b) denklemlerinden hesaplanan bant genilii, Snflandrlmam malzemeler iin : B 2a + 200 [mm] Snflandrlm malzemeler iin : B 3.3a + 200 [mm]Dr smail GERDEMEL [email protected]

MAK534 - Srekli Transport Sistemleri

94 Srekli Transport Sistemleri bantlara gre ykn para boyutuyla irdelenmelidir. Seilen bant genilii, en yakn standart genilie yuvarlatlmaldr. Para-mallar tamak zere tasarlanm bir bandn genilii, tanacak ykn dtan da llerine ve bant zerindeki konumuna baldr. Mallar, bandn iki kenarndan en az 50 100 mm kadar ierde olacak biimde yklenmelidir (ekil 5.1c). Birim ykler tayan konveyrlerde hz; birim arlk, ykleme ve boaltma yntemi ve istenen iletim kapasitesi belirler.Tablo 5.2 nerilen bant hzlar Bant genilii, B [mm]

Dkme yk zellikleri

Malzemeler

400 1.0 1.6 1.0 1.25 1.0 1.25

500-650 1.25 2.0 1.0 1.6 1.0 1.6 1.0 1.6

800-1000 1200-1600 2.0 4.0 1.6 2.0 1.0 1.6 1.25 1.6 0.8 1.0 2.0 4.0 2.0 3.0 1.6 2.0 1.6 2.0

Bant hz, v [m/s] Andrmaz ve andrc Kmr, tuz, kum, malzemeler, krlm fakat turba snflandrlmam Andrc, kk ve orta paral (a< 160 mm) Andrc, byk paral (a > 160 mm) Krlgan ykler, snflandrlm malzeme Plverize yk, tozlu Tahl akl, cevher, cruf, krma ta Kaya, cevher, ta Kok, kmr, odun kmr Un, imento, fosforit avdar, buday

2.0 4.0

Bant hzlarnda genellikle, v = 0.5 L 0.8 m/s arasnda alnmaktadr. Eer bir teknolojik sre dorudan doruya bant zerinde gerekletiriliyorsa bant hz bu srecin istemlerine gre belirlenir. Para-mallar tayan bir konveyrn kapasitesi, Q= 3.6 G z v a [t/saat] (5.64)

ifadesinden bulunur. Konveyrn eitli blmlerindeki harekete kar diren katsaysnn belirlenmesi gerekmektedir. Bant dorusal blmlerdeki (kesitlerde) tayc makaralar zerinde hareket ederken, diren kayplar bilyeli yataklardaki srtnmeden, tayc makaralar zerinden geen bandn yuvarlanmasndan ve bandn tayc makaralar zerindeki eilmesinden doar. Eimli konveyrlerde dorusal blmlerdeki diren kuvvetleri,Wd = (q + q o )( H + L yat w) Wb = q o ( H + L yat w)

(5.65a) (5.65b)

olarak hesaplanr. Ykl erit iin:Dr smail GERDEMEL [email protected]

MAK534 - Srekli Transport Sistemleri

Bantl Konveyer Hesap Esaslar

95

W y = q + q k + q d Lw cos (q + q k )L sin W y = q + q k + q d L yat w (q + q k )H

(5.66)

olarak diren kuvvetleri hesaplanmaktadr. Bo (dn) eridi iin ise Wb = q k + q d Lw cos q k L sin Wb = q k + q d L yat w q k H

(5.67)

dir. Burada q qk qd qd L Lyat H w

Ykn birim arl Bandn birim arl Ykl erit iin tayc makaralarn birim arl Bo erit iin tayc makaralarn birim arl Konveyrn yatay dzlemle as [derece] Dorusal blmn uzunluu [m] Dorusal blmn yatay izdm uzunluu [m] Ykseklik [m] Tayc makaralar ile kay arasndaki diren katsays

(5.66) ve (5.67) denklemlerinde art iaret kayn yukar doru hareketi iin; eksi iaret ise aaya doru hareket iin kullanlmaktadr. Bandn birim arl qk deeriq k = 1.1B ( i + 1 + 2 )

[kg/m]

(5.68)

ile hesaplanr. Tayc makaralarn dnen paralarnn arl bunlarn tasarm biimine ve boyutlarna baldr. Burada B Bant genilii [m] i Kat says Kalnl 1, 2 Kaplama kalnlklar [mm] l ve l2, srasyla ykl ve bo eritlerde tayc makaralar arasndaki aklk olmak zere tayc makaralarn dnen ksmlarnn arlklar G qd = d l

ve

G qd = d l2

[kg/m]

(5.69)

dr. Bilyeli yatakl tayc makaralardaki w katsaysnn deerleri Tablo 5.3te verilmitir. Kaymal yatakl tayc makaralarda bu deer 3 ila 4 kat yksek alnr.

Dr smail GERDEMEL [email protected]

MAK534 - Srekli Transport Sistemleri

96 Srekli Transport SistemleriTablo 5.3 Tayc makaralarla bant arasndaki diren katsays w w katsays letme zellikler koullar Dz Oluklu

Uygun Orta Kt

Temiz, kuru ortam, andrc toz yok Istlan bir ortam, snrl miktarda andrc toz, normal hava nemi Istlmayan ortamda veya ak hava, byk lde andrc toz, ar nem

0.018 0.022 0.035

0.02 0.023 0.04

Bandn ykl eridi, srtnme katsays 1 olan bir sabit kzak zerinde kayyorsa, eimli ve dorusal bir blmdeki diren kuvveti,W y = (q + q k )(Le 1 H )

(5.70)

dir Yatay blmde iseW y = (q + q k )(L1 )

(5.71)

olur. elik bir kzak zerinde kayan bandn srtnme katsays 1 = 0.35L 0.6 ; lifleri boyunca planyalanm bir tahta kzak zerindeki bandn srtnme katsays ise 1 = 0.4 L 0.7 arasnda alnabilir. Alt deerler elverili, st deerler ise elverisiz iletme koullarnda geerlidirler. Saptrma tamburlarnn direnci, 180olik sarlma as iin K = 1.03L1.05 arasnda alnarak,S gev = K S ger

(5.72)

olarak hesaplanr. Tahrik tamburundaki diren iseWev = (0.03 L 0.05 )(S ger + S gev )

(5.73)

denkleminden elde edilir. Makara takmlarnn Wmt direnciWe = S ger e w 1

(

)

(5.74)

denkleminden veya konveyrn yapt kk al dnler iin, bandn makaralardan getii yerdeki ekme kuvveti Sger [daN] ve Makara takmndaki toplam dn as [rad] alndndaWe = S ger w

(5.75)

yaklak forml ile hesaplanr. Boaltma pulluunun direnci, tanan ykn bandn metresine den q birim arlna ve B bant geniliine bal olarakW pl = 2.7 q B [daN]

(5.76)

Dr smail GERDEMEL [email protected]

MAK534 - Srekli Transport Sistemleri

Bantl Konveyer Hesap Esaslar

97

ile hesaplanr. Bant gerginliinin, btn profili boyunca ayrntl bir hesab, bandn dndrme tamburundan zld noktadan balar ve bu tambura girdii noktada tamamlanr. Tambur zerinde bandn gergin tarafndaki Sger ekme kuvvetinin, gevek taraftaki Sgev ekme kuvvetiyle ayrlma ve girme noktalan arasndaki btn blmlerin direnleri toplamna eit olduu bilinmektedir. Bandn gergin tarafndaki Sger ekme kuvveti, yerel direnlerin iddetlerinin belirledii, kay gerginliine bal, saysal katsay K ve lineer direnleri gsteren bir saysal miktar A [daN] alnarak,S ger = K S gev + A

(5.77)

bulunur. Kurulacak altrma biriminin tr kararlatrldktan ve buna bal olarak tambur zerindeki kayn sarlma as ve kayla tambur arasndaki srtnme katsays belirlendikten sonra (Tablo 5.4e uygun olarak) e saysal deeri hesaplanr ve konveyrn ayr blmlerdeki btn direnler hesaplandktan sonra, Sgev teriminin saysal deeri bulunur. Bu ilk verilerle, bant profili boyunca her noktadaki gerginlik hesaplanabilir.Tablo 5.4 Srtnme katsaysnn deerleri

Tambur tr ve koullar Dkme demir veya elik tambur, ok nemli atmosfer, kirli Aa veya lastik kaplanm tambur, ok nemli atmosfer, kirli Dkme demir veya elik tambur, nemli atmosfer, kirli Dkme demir veya elik tambur, kuru atmosfer, tozlu Aa kaplanm tambur, kuru atmosfer, tozlu Lastik kaplanm tambur, kuru atmosfer, tozlu

Srtnme katsays, 0.1 0.15 0.2 0.3 0.35 0.4

Ykl eridin gerginliinin Symin minimum deerini ald iki tayc makara arasnda bant sarkmasnn meydana gelmedii kontrol edilmelidir. Kay bir bklebilir halat olarak kabul edilerek, tayc makaralar arasndaki maksimum sarkma (sehim):f =

(q + q k )l 28S y min

(5.78)

olacaktr. Pratik olarak, dkme ykler iin f max (0.025 L 0.03) l olmaldr. Buradan bant gerginlii iin minimum deerin aadaki banty salamas gerektii anlalr:S y min (5 L 4 )(q + q k ) l

(5.79)

dir. Para mallarn tand durumlarda, bant arl dzgn yayl bir yk olarak alnrken, malzemeninki nokta yk kabul edilir. Tayc makaralar arasndaki blm yalnz bir birimlik G ykn tayorsa, toplam kay sarkmas

Dr smail GERDEMEL [email protected]

MAK534 - Srekli Transport Sistemleri

98 Srekli Transport Sistemleriqk l 2 Gl + 8S y min 4 S y min

f =

(5.80)

olacaktr. Eer iki tayc makara arasndaki blmde birok birim yk varsa kay sarkmas, dzgn yayl yk varsaymna gre (5.78) denkleminden bulunur. Ykl eritteki minimum gerginlik, noktalara gelen kuvvetler toplanarak, hesaplanm ve (5.79) ve (5.80) denklemlerinden hesaplanan Symin ykl eridin gerginliinden daha kk bulunmusa, hesap yeniden yaplmal ve ykl eritte ekme kuvvetinin minimum olduu gerek nokta bulunarak bu noktann Symn deeri alnmaldr. Bu yeni hesaplamada bant profili, bandn dndrme tamburuna sarlma ve zlme noktalarna kadar, iki ynde izlenir ve bant sarkmalarn kabul edilebilir snrlar iinde tutan Sger ve Sgev deerleri bulunur. , Gerekli kay katsaysnn belirlendii maksimum ekme kuvveti.

i

k S max B Kt

(5.81)

ile ifade edilir. Burada Kt 1 cm genilik iin kat bana kopma gerilmesi [kg/cm] k Emniyet katsays (Tablo 5.5)Tablo 5.5 Bant kat saysna bal olarak emniyet katsaylar Kay kat says 24 45 68 9 11 12 14

Emniyet katsays, k

9.0

9.5

10.0

10.5

11.0

Sger ve Sgev deerleri belirlendikten sonra, Wo etkin ekme kuvveti bulunur. Kullanlacak motorun gc genellikle hesaplanan bu deerden % 15 ila 20 daha yksek olarak alnr. Konveyrn ayr blmlerindeki gerginlikleri gsteren bir diyagram ekil 5.10da verilmitir.

1- dndrme tamburu 2- gerdirme tamburuekil 5.10 Bant gerginlii diyagram

Dr smail GERDEMEL [email protected]

MAK534 - Srekli Transport Sistemleri

Bantl Konveyer Hesap Esaslar

99

5.4.1. rnek Bantl Konveyrler Hesab

Bir n ileme atlyesinin stlan blmne kurulacak olan ve ekil 5.11de grlen bir yatay bantl konveyr, saatte Z = 1600 para mal, L = 60 m uzakla iletmektedir. Besleme dzgnszln katsays K = 1.25 ve tanacak paralarn boyutlar b = 220 mm, b1 = 180 mm ve ykseklik 100 mm olup, paralarn arlklar G = 10 kg dr.

ekil 5.11 Yatay bantl konveyr

a) Konveyrn ana parametreleri Dz konveyr kay, bilyal yatakl dz tayc makaralar zerinde dnmektedir ve bu tayc makaralar arasnda bir elik sa kzak bulunmaktadr. Minimum dtan da boyutlar ve basit bir tasarm salamak amacyla; X = 0.01 ve L = 600 mm stroklu bir vidal gerdirme dzeni kullanlmaktadr. Bant genilii,B = b + 2 90 = 220 + 180 = 400 mm

dir. Para kay zerine, ekil 5.1de grld gibi yanlamasna konduu zaman, parann kay kenarndan uzakl kegenel olarak:

0.5 (400 284) = 58 mmolur. Bant hz Tablo 5.2den 0.5 m/s olarak ve ykl eritte tayc makaralar arasndaki aklk l = 1.4 m ve bo eritte l 2 = 2.8 m kabul edilmektedir. Tanabilecek maksimum para saysnda konveyrn maksimum teorik kapasitesi Z max = Z K = 1600 1.25 = 2000 para/saat ile bulunur. Kapasite iseQ= G Z max 10 2000 = = 20 t/saat 1000 1000

dir. Maksimum ykte, ayr birim ykler arasndaki ortalama uzaklk (5.7) denkleminden elde edilir.

a=

3600 v 3600 0.5 = = 0.9 m 2000 Z max

Dr smail GERDEMEL [email protected]

MAK534 - Srekli Transport Sistemleri

100 Srekli Transport Sistemleri b) letilen metre bana ykler Bandn her metresi bana yk, (3.5) denklemine gre q= G 10 = = 11.1 kg/m a 0.9

dir. Banttaki kat says, ilk yaklamda (Tablo 5.6) i = 4 ve kaplama kalnl, (Tablo 5.7) ykl tarafta 1 = 3 mm, bo tarafta 2 = 1.5 mm bulunur.Tablo 5.6 nerilen bant katlar

Bant genilii [mm] Kat says, i

300 3 4

400 3 5

500 3 6

650 3 7

800 4 8

1000 1200 1400 1600 1800 2000 5 10 6 12 7 12 8 12 8 12 9 14

Tablo 5.7 nerilen kaplama kalnlklar

Yk

Malzeme Dkme ykler

Kaplama kalnl [mm] Ykl Bo taraf taraf 1.5 1.5 3.0 3.0 4.5 6.0 1.0 1.0 1.0 1.5 1.5

Taneli ve pudra, andrc deil nce taneli ve kk paral, andrc, orta veya ar (a< 60 mm; < 2 t/m3) Orta taneli, hafif andrc, orta veya ar (a< 160 mm; < 2 t/m3) Orta taneli, andrc, orta veya ar (a< 160 mm; < 2 t/m3) Byk paral, andrc, ar (a> 160 mm; > 2 t/m3) Kat veya kuma ambalajda, hafif Yumuak kaplardaki ykler Sert kaplardaki ykler < 15 daN Sert kaplardaki ykler > 15 daN Darasz ykler

Tahl, kmr tozu Kum, dkm kumu, imento, krma ta, kok Kmr, turba briketi akl, ta, cevher, kaya tuzu Manganez cevheri, demir cevheri Birim ykler Paketler, kutular, kitaplar antalar, balyalar Kutular, variller, sepetler Makine paralar, seramik eya, yap elemanlar

1.0 1.5 3.0 1.5 3.0

1.0 1.0 1.0

1.5 4.5 1.0 - 1.5 1.5 6.0 1.0 - 1.5

= 1.25 mm alarak, bandn birim arl (5.68) denklemine gre,q k = 1.1 0.4(1.25 4 + 3 + 1.5) = 4.2 kg/m

Dr smail GERDEMEL [email protected]

MAK534 - Srekli Transport Sistemleri

Bantl Konveyer Hesap Esaslar101

bulunur. Tayc makaralarn dnen paralarnn arl, G d = 10 B + 3 = 10 0.4 + 3 = 7 kg olarak bulunur. Ykl ve bo eritteki tayc makaralarn dnen paralarnn metre bana arlklar (5.69) denklemlerinden hesaplanr. 7 qd = = 5 kg/m ve 1.4 7 qd = = 2.5 kg/m 2.8

c) Harekete kar diren ve banttaki ekme kuvveti Konveyr profilindeki direnler ayr blmlere ayrlmaldr. Ancak (ekil 5.11) a ve b saptrma tamburlarnn direnleri ihmal edilebilir ve profil 1 den balayarak numaralandrlr. Bandn dndrme tamburundan zld 1 noktasndaki T1 gerginlii Sgev olarak alnr. 2 noktasndaki gerginlik, harekete kar bant diren katsays (Tablo 5.3) w = 0.022 alnarak, T2 = T1 + W1, 2 = T1 + (q k + q ) L w d= T1 + (4.2 + 2.5) 60 0.022 = T1 + 9

olur. 3 noktasndaki gerginlik, T3 = K T2 = 1.07 (T1 + 9) = 1.07T1 + 10 daN bulunur. Bandn ykl eridindeki harekete kar diren, tayc makaralarn direnleri ile elik sa kzan direnleri toplamna eittir. elik sa zerinde bandn srtnme katsays = 0.4 deeri alnmaktadr. 4 noktasndaki gerginlik iki durum iin hesaplanmaldr. lk olarak, boaltma pulluu iletme durumunda olarak (paralarn ara boaltmasndan dolay T4 meydana gelir) ve boaltma pulluu kaldrlm olarak (boaltma yalnzca kuyruk tamburu zerinden T4 meydana gelir). Birinci durum iin: T4 = T3 + W3, 4 + W p= 1.07T1 + 209.4 kinci durum iin: T4 = T3 + W34 ,

= T3 + [0.5(q k + q ) + q d ]L1 w + 0.5(q k + q )L1 1 + (0.5q k + q d )L2 w + 0.5q k L2 1 + 2.7 qB

= T3 + [0.5(q k + q ) + q d ]L1 w + 0.5(q k + q )L1 1 = 1.07T1 + 210.2

(5.77) denklemindeki K katsaysn hesaplarda 1.07 ve A deerini birinci durumda 209.4 ve ikinci durumda 210.2 gstermektedirler. Hesapta yk iin st deeri veren ikinci sonu alnr. Dndrme tamburundaki sarlma as = 210o ve srtnme katsays Tablo 5.4e gre elik tambur ve nemli ortam iin = 0.2 alnrsa, S ger = T4 S gev e = S gev 2.08 = 2.08 T1 bulunur. Son hesaplanan iki denkleme gre: 2.08 T1 1.07 T1 + 210.2 ve T1 208Dr smail GERDEMEL [email protected]

MAK534 - Srekli Transport Sistemleri

102 Srekli Transport Sistemleri

T2 = 208 + 9 = 217 daN T3 = 1.07 208 + 10 = 232.6 daN T4 = 1.07 208 + 210.2 = 432.8 daNBandn dolu ve bo eritlerini paralel kabul ederek ve kzaklar zerinde hareket eden tambur iin gerekli kuvvet WT = 15 daN alndnda gerdirme arlG g = T2 + T3 + WT = 217 + 232.6 + 15 = 464.6 kg dr.

d) Bant yapsnn hesab Kauuk kaplamal ve katlar B-820 snfndan bir bant kullanld kabul edilirse, (5.81) denkleminden i= 9.5 432.8 = 1.87 40 55

bulunur. Gerdirme vidasnn ar yklemelerini gz nne alarak i = 3 alnr. nceki hesaplarda kay kat says i = 4 alnd iin, bant birim arlnda bir deiiklik olacaktr. e) ekme kuvveti ve gerekli elektrik gc Dndrme tamburundaki dire n (yataklardaki kayplar ihmal edilirse) Wev = k (S ger + S gev ) = 0.03(T4 + T1 )= 0.03(432.8 + 208) = 19.2 kg

deere eittir. ekme kuvveti ise W0 = S ger S gev + Wev = T4 T1 + Wev= 432.8 208 + 19.2 = 244 kg

dir. ift dz aln dili takmndan meydana gelen bir g aktarma dzeni bulunduu, her dili iftinin verimi = 0,96 ve dndrme tamburunun kavramalar ile yataklarn toplam verimi = 0,95 olduu kabul edilirseN= 244 0,5 = 1.42 kW 102 0,96 3 0.95

olarak bulunur. Kullanlan motor gc 1.6 kW olacaktr. f) Konveyrn toplam diren katsays367 N 367 1.42 = = 0.435 QL 20 60 bulunur. Band btn hareket yrngesi boyunca bir dolu kzak tarafndan desteklenen bir konveyrn toplam direnci, hesaplanan bu deerden daha da yksek olacaktr. w=

Dr smail GERDEMEL [email protected]

MAK534 - Srekli Transport Sistemleri