banka e parë e investimeve - shqipëri sh.a. raporte ... · banka e parë e investimeve -...
TRANSCRIPT
Banka e Parë e Investimeve - Shqipëri sh.a.
RAPORTE FINANCIARE PERIODIKE
Tremujori I-rë, viti 2019
(Sipas Kërkesave të Rregullores Nr. 60, datë 29.08.2008 të Bankës së Shqipërisë)
Data e publikimit: Prill 2019
PËRMBAJTJA faqe
1 Të përgjithshme 1
2 Bilanci 4
2.1 Pasqyra e të ardhurave dhe shpenzimeve 5
2.1.1 Të ardhura neto nga interesat 6
2.1.2 Të ardhura neto nga veprimet financiare 6
2.1.3 Fitimi neto nga komisionet 6
2.2 Tregues të rentabilitetit të bankës 7
2.3 Aktivet dhe pasivet sipas maturimit të mbetur 8-9
3 Kapitali rregullator për mbulimin e rreziqeve të kredisë 10
4 Raporti i mjaftueshmërisë së kapitalit 11
4.1 Risku i kredisë 12
4.2 Totali i zërave të bilancit dhe jashtë bilancit të ndara sipas klasave të ekspozimit 13
5 Informacion për ekspozimin ndaj rreziqeve 14
6 Rreziku i kredisë: Informacion për portofolin e kredisë 14
6.1 Rreziku i kredisë 14
6.2 Klasifikimi i portofolit të kredisë 16
6.3 Klasifikimi i portofolit të kredisë sipas tipit të industrisë 17
6.4 Fondet Rezervë të Krijuara nga Banka 18
7 Rreziku i kredisë: Informacion për portofolin e kredisë sipas metodës standarde 19
8 Teknikat e zbutjes së rrezikut 20
9 Rreziku i kredisë së kundërpartisë 21
10 Titullzimi 21
11 Rreziku i tregut 22
12 Rreziku operacional 22
13 Ekspozimet në instrumenta të kapitalit: informacion mbi pozicionet e përfshira në librin e bankës
23
14 Rreziku i normës së interesit në librin e bankës 23
15 Rreziku i likuiditetit 24
16 Depozita ekuivalente e kapitalit të degës së bankës së huaj 24
17 Matja dhe kontrolli i kufijve të rrezikut të degës së bankës së huaj 24
18 Politika e shpërblimit 25
19 Format dhe elementët e shpërblimit për Këshillin Drejtues dhe drejtuesit ekzekutivë 25
20 Politika të rëndësishme kontabël 25
1
1. Të përgjithshme
Banka e Parë e Investimeve - Shqipëri (Banka) është themeluar në Republikën e Shqipërisë si shoqëri anonime më 1 Gusht 2005 dhe i ka zyrat e saj qendrore në Tiranë në adresën Bulevardi "Dëshmorët e Kombit" Kullat Binjake, Kulla 2, Kati 14.
Banka e Parë e Investimeve është regjistruar pranë Qendrës Kombëtare të Biznesit (QKB) në datën 19 Prill 2006 me Nr. Serial SN-017289-03-08 (NIPT: K72014801J) dhe është e licensuar nga Banka e Shqipërisë (BSh) më 6 Korrik 2007, në bazë të së cilës asaj i lejohet të kryejë të gjithë veprimet bankare të lejuara nga legjislacioni shqiptar. Banka është kryesisht e përfshirë në shërbimet bankare të korporatave dhe atyre retail si dhe është
licensuar nga BSh për të vepruar si depozitar i Sipërmarrjeve Kolektive me vendimin Nr.175 datë 13.12.2011. Banka është një filial i Bankës së Parë të Investimeve A.D. (më pas “Mëma”), një entitet i krijuar në Bullgari si institucion financiar e cila zotëron 100% të aksioneve të Bankës. (numri i kontributeve: 1,413,000; vlera nominale 1,073.26 Lekë) Më parë Banka operonte si një degë e huaj e Mëmës në Shqipëri që nga Shkurti i vitit 1999.
Zyrat qendrore të Bankës së Parë të Investimeve – Shqipëri sh.a. ndodhen në Tiranë. Rrjeti përfshin 1 degë dhe 12 agjensi. Një degë dhe dy agjensi ndodhen në Tiranë (Tirana 1, Twin Towers, Tirana 2) dhe agjensitë e tjera
ndodhen në: Durrës, Elbasan, Shkodër, Lezhë, Korçë, Fier, Berat,Vlorë, Sarandë dhe Lushnjë.
a) Informacion i degës së bankës së huaj lidhur me bankën-mëmë
Banka e Parë e Investimeve A.D. është kompani aksionere e regjistruar nga Gjykata e Rrethi Sofie më 8 Tetor 1993. Banka e Parë e Investimeve A.D. zotëron gjithashtu shumicën e aksioneve në institucionet të tjera financiare si: First Investment Finance B.V., Balkan Financial Services, Diners Club Bulgaria, FI Health Insurance AD, Creative Investment EOOD etj. Sipas Moody’s në korrik 2017 Banka mëmë është klasifikuar me B1 (e qëndrueshme). Struktura e aksionerëve të Mëmës më 31 mars 2019 është si më poshtë:
Aksionerët % e kapitalit aksioner
Z. Ivailo Dimitrov Mutafchiev 42.50
Z. Tzeko Todorov Minev 42.50
Aksionerë të tjerë (aksionerë të cilët kanë aksione të cilat tregtohen në Tregun e Aksioneve në Bullgari-Sofie)
15.00
Totali 100.00
b) Tregues të rentabilitetit të bankës mëmë:
Treguesit e rentabilitetit Më
31 dhjetor 2018 Më
31 dhjetor 2017
1) Kapitalin Rregullator (fondet e veta) (në ‘000 Lekë) 57,666,495 69,757,573
2) Raportin e Mjaftueshmërisë së Kapitalit (%) 16.18 15.89
3) Raporti kredisë me probleme ndaj totalit të kredisë (%) 14.87 14.19
4) Kthyeshmëria nga aktivet (ROA) (%) 1.71 1.03
5) Kthyeshmëria nga kapitali aksionar (ROE) (%) 18.04 10.24
6) Raporti i likuiditetit (%) 24.78 24.78
c) Informacion i përgjithshëm mbi degët e bankave të huaja. Jo e zbatueshme. (N/A)
2
d) Informacion mbi strukturën e organizimit, të administrimit dhe të funksionimit të bankës.
3
e) Informacion mbi aktivitetet e bankës
Banka e Parë e Investimeve, Albania sh.a. në përputhje me liçencën e lëshuar nga Banka e Shqipërisë si dhe me kriteret e përcaktuara në ligjin për bankat, mund të ushtrojë aktivitetet e mëposhtme financiare:
a) Të gjitha format e kredidhënies, duke përfshirë edhe kredinë konsumatore dhe hipotekare; b) Qiraja Financiare; c) Të gjitha shërbimet e pagesave dhe të transferimit të parave; d) Ofrimin e garancive dhe marrjen e angazhimeve; e) Tregtimin për llogari të saj ose për llogari të klientëve, qoftë dhe në një këmbim valutor, në një treg të
vetëorganizuar (OTC) ose ndryshe, si më poshtë:
i. Instrumente të tregut të parasë (çeqe, dëftesa, çertifikata depozitash etj,); ii. Këmbim valutor;
iii. Produkte derivative (instrumente derivative), duke përfshirë, midis të tjerave, kontrata të së ardhmes (futures) dhe kontrata me opsione (options);
iv. Instrumente të këmbimeve valutore dhe instrumente për vlerësimin e normës së interesit, duke përfshirë këtu produkte të tilla si marrëveshje swap dhe marrëveshje që përcaktojnë vlerën e interesit në të ardhmen (forward agreements);
v. Letra me vlerë të transferueshme; vi. Instrumenta të tjerë të negociueshëm dhe aktive financiare, duke përfshirë veprimet me arin;
vii. Pjesëmarrjen në emetimin e të gjitha llojeve të letrave me vlerë, duke përfshirë nënshkrimin dhe vendosjen si agjent (si publik, ashtu edhe privat) dhe kryerjen e shërbimeve lidhur me këto emetime;
f) Ofrimin e shërbimit të klasave të sigurimit: g) Faktoring-un dhe financimin e transaksioneve tregtare; h) Ndërmjetësimin për transaksionet monetare të mëposhtme:
i. Administrimin e aktiveve të tilla si administrimi i parave dhe i portofolit, administrimi i fondeve,
marrja në kujdestari, shërbimet depozituese dhe të besimit; ii. Shërbimin për kompensimin dhe shlyerjen e pagesave të aktiveve financiare, duke përfshirë letrat
me vlerë, produktet derivative dhe instrumente të tjera të negociueshme; iii. Sigurimin dhe transferimin e informacionit financiar si dhe përpunimin e të dhënave financiare e të
programeve që kanë lidhje me të nga furnizuesit e shërbimeve të tjera financiare;
i) Shërbimet këshilluese, ndërmjetësuese dhe shërbime të tjera ndihmëse për të gjitha veprimtaritë e listuara nga pika (1) deri në (9) këtu më sipër, duke përfshirë referencën e kredisë dhe të analizës, kërkimin dhe këshillimin në lidhje me investimet dhe portofolin si dhe këshillimin mbi blerjet e mbi strategjinë dhe ristrukturimin e shoqërive; kujdestar i letrave me vlerë të qeverisë.
j) Emetimin dhe administrimin e instrumentave të pagesës (të tilla si kartat e kreditit dhe të debitit, çeqet e udhëtarit dhe çeqet bankare, kartat e pagesës dhe pagesat me celular) etj, përfshirë emetimin e parasë elektronike.
f) Informacion mbi filialet e bankave dhe sipërmarrje
Jo e zbatueshme. (N/A)
g) Informacion mbi sipërmarrjet mëmë dhe sipërmarrjet aksioneve kryesore
Jo e zbatueshme. (N/A)
h) Informacion i degës së bankës së huaj lidhur me bankën-mëmë
Jo e zbatueshme. (N/A)
4
2. Bilanci
(në ‘000 Lekë) Më
31 mars 2019 Më
31 dhjetor 2018 AKTIVET
Arka dhe Banka Qendrore 2,491,868 2,192,658 Hua dhe paradhënie neto për bankat dhe institucionet e kreditit 3,940,200 2,448,132
Bono thesari dhe bono të tjera të pranueshme për rifinancim me Bankën Qendrore 146,698 161,489
Hua dhe paradhënie neto për klientët 12,796,999 11,596,511
Letra me vlerë 5,730,331 6,872,720
Aktive të qëndrueshme të trupëzuara 154,385 138,632
Aktive të qëndrueshme të patrupëzuara 26,223 25,326
Aktive të tjera 530,534 480,359
GJITHSEJ AKTIVET 25,817,237 23,915,827
PASIVET
Banka Qendrore - -
Detyrime ndaj bankave dhe institucioneve financiare 624,863 424,690
Detyrime ndaj klientëve 22,065,348 20,398,725 Letra me vlerë dhe bono thesari të shitura sipas marrëveshjes së riblerjes - 202,770
Detyrime të tjera 149,342 131,123
Fonde rezervë për rreziqe dhe shpenzime 148,598 134,782
Gjithsej detyrimet 22,988,150 21,292,090
Kapitali i paguar 1,516,517 1,516,517
Diferenca rivlerësimit të kapitalit (15,623) (38,615)
Rezerva ligjore 173,174 173,174
Fitimet/(humbjet) e mbartura 973,012 516,896
Fitimi i vitit ushtrimor 182,009 455,766
Kapitali aksioner 2,829,087 2,623,737
GJITHSEJ PASIVET 25,817,237 23,915,827
5
2.1 Pasqyra e të ardhurave dhe shpenzimeve
Pasqyra e të ardhurave dhe shpenzimeve (në ‘000 Lekë)
Më 31 mars 2019
Më 31 mars 2018
Të ardhura nga interesat 198,292 170,353
Shpenzime për interesat (51,501) (41,997)
Të ardhura neto nga interesat 146,790 128,356
Të ardhura neto nga veprimet financiare 238,037 89,668
Të ardhura nga komisionet 78,968 66,303
Shpenzime për komisione (12,365) (15,004)
Fitimi neto nga komisionet 66,602 51,298
Të ardhura / (Shpenzime) neto nga veprimtari të tjera bankare 16 (41)
Fitimi neto nga veprimtaria valutore 7,482 4,786
Totali i të ardhurave nga veprimtaria bankare 458,927 274,067
Shpenzime për personelin (91,110) (75,065)
Taksa përveç taksave mbi të ardhurat (1,085) (980)
Shpenzime për shërbime të jashtme (83,676) (64,265)
Shpenzime të përgjithshme të veprimtarisë (175,871) (140,309)
Të ardhurat e veprimtarisë përpara shpenzimeve për fonde rezervë 283,056 133,758 Shpenzime neto për amortizimin dhe zhvlerësimin e mjeteve të qëndrueshme (7,913) (7,903)
Shpenzime për fondet rezervë për huatë (76,622) 54,738
Shpenzime për fondet rezervë të tjera (16,610) (4,015)
Humbjet neto dhe shpenzimet për fondin rezervë për llogaritë
e dyshimta, letrat me vlerë dhe zërat jashtë bilancit - (70,222)
Humbjet neto dhe shpenzimet për fondin rezervë (101,145) (27,401)
(Humbja) / Fitimi neto nga veprimtaritë e jashtëzakonshme 98 88
Fitimi i vitit ushtrimor para tatimit mbi të ardhurat 182,009 106,445
Tatimi mbi fitimin - -
Fitimi i vitit ushtrimor 182,009 106,445
6
2.1.1 Të ardhura neto nga interesat
(në ‘000 Lekë) Më
31 mars 2019 Më
31 mars 2018
Nga veprimet e thesarit dhe ndërbankare 4,179 1,711
Nga veprimet me klientët 194,112 168,642
Nga letrat me vlerë të blera sipas marrëveshjeve të riblerjes - -
Të ardhura nga interesat 198,292 170,353
Për veprimet e thesarit dhe ndërbankare (4,150) (3,991)
Për veprimet me klientët (47,111) (36,681)
Për borxhe që përfaqësohen nga letrat me vlerë (240) (1,325)
Shpenzime për interesat (51,501) (41,997)
Të ardhura neto nga interesat 146,790 128,356
2.2.2 Të ardhura neto nga veprimet financiare
(në ‘000 Lekë) Më
31 mars 2019 Më
31 mars 2018
Nga Bonot e Thesarit të investimit - 3,043
Nga Bonot e Thesarit të vendosjes 763 -
Nga Bonot e Thesarit 763 3,043
Nga Obligacionet qeveritare të investimit - 55,082
Nga Obligacionet qeveritare të vendosjes 237,274 31,544
Nga Obligacionet qeveritare 237,274 86,626
Të ardhura neto nga veprimet financiare 238,037 89,668
2.2.3 Fitimi neto nga komisionet
(në ‘000 Lekë) Më
31 mars 2019 Më
31 mars 2018 Komisione nga veprimet e thesarit dhe ndërbankare
Nga transaksionet me klientët 22,972 14,171
Komisione për shërbimet bankare 55,996 52,132
Komisione të tjera -
Të ardhura nga komisionet 78,968 66,303
Komisione për veprimet e thesarit dhe ndërbankare (166) (80)
Komisione nga shërbime bankare (12,199) (14,924)
Shpenzime për komisione (12,365) (15,004)
Fitimi neto nga komisionet 66,602 51,298
7
2.2 Tregues të rentabilitetit të bankës
Më poshtë jepen treguesit kryesorë të renatabilitetit të kërkuara nga rregullorja nr. 60, “Për Kërkesat minimale të publikimit të informacionit nga bankat dhe degët e bankave të huaja”.
Treguesit e Rentabilitetit Më 31 Mars 2019
i) Kthyeshmëria nga aktivet mesatare (ROAA) = të ardhurat neto / aktivet mesatare *100; 2.9%
ii) rezultati neto i jashtëzakonshëm / aktivet mesatare; 0.0%
iii) shpenzimet e përgjithshme të veprimtarisë / të ardhurat bruto të veprimtarisë; 38.3%
iv) të ardhurat neto nga interesi / shpenzimet e përgjithshme të veprimtarisë; 83.5%
v) kthyeshmëria nga kapitali aksioner mesatar (ROAE) = të ardhurat neto /
kapitali aksioner mesatar *100; 26.70%
vi) aktive për punonjës = totali i aktiveve/ numri i regjistruar i punonjësve (në
‘000 Lekë) 133,079
vii) të ardhurat neto nga interesat / aktivet mesatare; 0.6%
viii) marzhi neto nga interesat = të ardhurat neto nga interesat / aktive mesatare që
sjellin të ardhura; 0.7%
ix) të ardhurat nga interesat / aktivet mesatare; 1.5%
x) shpenzime për interesa / aktivet mesatare; 0.2%
xi) të ardhurat neto nga interesat / të ardhurat bruto të veprimtarisë; 32.0%
xii) të ardhurat neto nga veprimtaritë e tjera / aktivet mesatare; 0.0%
xiii) shpenzimet jo për interesa / të ardhurat bruto të veprimtarisë; 2.7%
xiv) shpenzime personeli / të ardhurat bruto të veprimtarisë; 19.9%
xv) shpenzime për provigjone / aktivet mesatare. 0.4%
8
2.3 Aktivet dhe pasivet sipas maturimit të mbetur
DITE MUAJ VITE
AKTIVET (në ‘000 Lekë) Deri 7 7 dite - 1 1 - 3 3 - 6 6 - 12 1 - 5 > 5 Totali
Arka dhe Banka Qendrore 652,892 1,838,976 - - - - - 2,491,868 Hua dhe paradhënie neto për bankat dhe institucionet e kreditit 3,940,200 - - - - - 3,940,200 Bono thesari dhe bono të tjera të pranueshme për rifinancim me Bankën Qendrore 3,999 - 20,438 44,479 77,781 - - 146,698
Hua dhe paradhënie bruto për klientët 593,928 290,467 533,436 530,656 852,742 4,509,787 6,361,354 13,672,371
Letra me vlerë - 100,981 33,443 282,651 4,013,956 1,299,300 5,730,331
Aktive të qëndrueshme të trupëzuara - - - - - - 154,385 154,385
Aktive të qëndrueshme të patrupëzuara - - - - - - 26,223 26,223
Aktive të tjera 530,534 - - - - - - 530,534
Aktivet gjithsej 5,721,553 2,230,424 553,875 608,579 1,213,175 8,523,743 7,841,262 26,692,610
Angazhime financiare të dhëna klientëve (pjesë e papërdorur e linjave të kredisë ) 505,783 - - - - - - 505,783
Totali i zërave jashtë bilancit 505,783 - - - - - - 505,783
Totali i aktivit + totali i zërave jashtë bilancit 6,227,335 2,230,424 553,875 608,579 1,213,175 8,523,743 7,841,262 27,198,392
9
2.3 Aktivet dhe pasivet sipas maturimit të mbetur (vazhdim)
DITE MUAJ VITE
PASIVET (në ‘000 Lekë) Deri 7 7 dite - 1 1 - 3 3 - 6 6 - 12 1 - 5 > 5 Totali
Detyrime ndaj bankave dhe institucioneve financiare 400,464 - 15,166 50,150 125,962 33,121 - 624,863
Detyrime ndaj klientëve 8,511,074 704,328 627,458 2,708,532 3,909,120 5,604,835 - 22,065,348 Letra me vlerë dhe bono thesari të shitura sipas marrëveshjes së riblerjes - - - - - - - -
Detyrime të tjera 149,342 - - - - - - 149,342
Fonde rezervë për rreziqe dhe shpenzime - - - - - - 148,598 148,598
Detyrimet gjithsej 9,060,880 704,328 642,624 2,758,682 4,035,082 5,637,956 148,598 22,988,150
Kapitali i paguar - - - - - - 1,516,517 1,516,517
Diferenca rivlerësimit të kapitalit - - - - - - (15,623) (15,623)
Rezerva ligjore - - - - - - 173,174 173,174
Fitimet e mbartura - - - - - - 973,012 973,012
Fitimi i vitit ushtrimor - - - - - - 182,009 182,009
Kapitali i aksionerë gjithsej - - - - - - 2,829,087 2,829,087
Pasivet gjithsej 9,060,880 704,328 642,624 2,758,682 4,035,082 5,637,956 2,977,685 25,817,237
Angazhime financiare të marra instuticione të kreditit (pjesë e papërdorur e linjave të kredisë) - - - - - - - -
Totali i zërave jashtë bilancit - - - - - - - -
Totali i pasivit + totali i zërave jashtë bilancit 9,060,880 704,328 642,624 2,758,682 4,035,082 5,637,956 2,977,685 25,817,237
10
3. Kapitali rregullator për mbulimin e rreziqeve të kredisë
Kapitali rregullator
Rregullatori i Bankës, Banka e Shqipërisë, vendos dhe monitoron kërkesat në lidhje me kapitalin rregullator. Në implementimin e kërkesave aktuale për kapitalin rregullator, Banka është e detyruar të mbajë në jo më pak se 12% raportin e totalit të kapitalit mbi aktivet e ponderuara me normat rrezikut. Normat e rrezikut të përdorura për ponderimin e aktiveve përcaktohen në përputhje me kërkesat specifike të cilat kanë për qëllim të reflektojnë nivelet e ndryshme të rrezikut që mbartin aktivet dhe zërat jashtë bilancit.
Banka i llogarit kërkesat për ekspozimin e saj ndaj rrezikut të kredisë duke u bazuar në rregulloren e Bankës së Shqipërisë mbi mjaftueshmërinë e kapitalit. Ekspozimet merren në konsideratë duke përdorur shumat e tyre në datën e bilancit. Zërat jashtë bilancit të lidhura me angazhimet llogariten duke aplikuar kategori të ndryshme të faktorëve të konvertimit, të dizenjuara për të konvertuar këto zëra në ekuivalentë të bilancit. Shumat e rezultuara ekuivalente ponderohen për rrezikun duke përdorur përqindje të ndryshme (0%, 20%, 35%, 50%, 75%, 85% 100%, dhe 150%) në varësi të klasave të ekspozuara. Metoda të ndryshme janë përdorur për të zvogëluar rrezikun
si për shembull transaksione me kolateral dhe garanci. Kapitali rregullator i Bankës analizohet në dy kategori:
● Kategoria 1 e kapitalit (kapitali bazë), i cili përfshin kapitalin e aksioneve të zakonshme, primet e aksioneve, rezervat statutore, rezerva të tjera të përgjithshme, fitimi i akumuluar nga vitet e mëparshme dhe interesi i pakicës pas zbritjes së emrit të mirë, aktivet e qëndrueshme të patrupëzuara dhe humbjet e parealizuara nga investimet e vlefshme për shitje.
● Kategoria 2 e kapitalit (kapitali plotësues), i cili përfshin borxhin e varur të kualifikuar, përkatësisht borxhin e vazhdueshëm si dhe borxhin e varur.
Kufizimet e mëposhtme aplikohen tek elementët e kapitalit bazë: Kategoria 2 e kapitalit nuk mund të jetë më e madhe se kategoria 1 e kapitalit dhe kapitali i huave të varura te kualifikuara nuk mund të jetë më i madh se 50% e kategorisë 1 të kapitalit. Politika e Bankës është që të mbajë një bazë të fortë kapitali në mënyrë që të ruajë besueshmërinë te investuesit, kreditorët si dhe në treg dhe të mbështesë zhvillimin e biznesit në të ardhmen. Impakti i nivelit të kapitalit në të ardhurat e aksionerëve është i njohur dhe Banka e pranon nevojën për të mbajtur një balancë midis mundësisë për më shumë të ardhura dhe avantazheve dhe sigurisë që vjen nga një pozicion i
qëndrueshëm i kapitalit.
Drejtimi i Bankës bën monitorime të përditshme të gjithë aktiveve dhe detyrimeve, të ardhurave dhe shpenzimeve,
si dhe mbi zhvillimet e tregjeve ndërkombëtare duke aplikuar praktikat bankare më të mira. Mbi këtë bazë Drejtimi bën analiza mbi fitimin, likuiditetin dhe kostot e financimeve dhe implementon masat e duhura për rrezikun e kredisë, tregut (norma primare e interesit) dhe likuiditetit duke ulur kështu efektet e mundshme negative nga kriza globale financiare dhe ekonomike. Në këtë mënyrë Banka i përgjigjet sfidave të tregut duke mbajtur një pozicion kapitali dhe likuiditeti të qëndrueshëm.
11
3. Kapitali rregullator për mbulimin e rreziqeve të kredisë (vazhdim)
4. Raporti i mjaftueshmërisë së kapitalit
4.1 Risku i kredisë
Bazuar rregulloren nr. 48, neni 10, Bankat klasifikojnë çdo ekspozim të zërave, brenda dhe jashtë bilancit, në një nga klasat e ekspozimit në vijim:
• ekspozime ose ekspozime të mundshme ndaj qeverive qendrore ose bankave qendrore;
• ekspozime ose ekspozime të mundshme ndaj qeverive rajonale ose autoriteteve lokale;
• ekspozime ose ekspozime të mundshme ndaj organeve administrative dhe ndërmarrjeve jo tregtare (organizatat joqeveritare/jofitimprurëse);
• ekspozime ose ekspozime të mundshme ndaj bankave shumëpalëshe të zhvillimit;
• ekspozime ose ekspozime të mundshme ndaj organizatave ndërkombëtare;
• ekspozime ose ekspozime të mundshme ndaj institucioneve të mbikëqyrura;
• ekspozime ose ekspozime të mundshme ndaj shoqërive tregtare (korporatave);
• ekspozime ose ekspozime të mundshme ndaj portofoleve me pakicë (retail);
• ekspozime ose ekspozime të mundshme të siguruara me kolateral pasuri të paluajtshme;
• ekspozime (kredi) me probleme;
• ekspozime ndaj kategorive të klasifikuara me rrezik të lartë;
• ekspozime në formën e obligacioneve të garantuara;
• ekspozime në pozicione të krijuara nga titullzimi (securitization);
• ekspozime në formën e titujve të sipërmarrjeve të investimeve kolektive SIK; dhe/ose
• zëra të tjerë.
Kapitali rregullator për mbulimin e rreziqeve të kredisë (në ’000 Lekë)
Kapitali bazë I. Elementet përbërëse që shtohen (A):
1. Kapitali i nënshkruar (5711) 1,516,517
2. Rezervat (përveç rezervave të rivlerësimit) (5731, 5733, 5734) 173,174
3. Primet e emetimit dhe të fuzionimit (572) - 4. Fitimet e pashpërndara (e bartura) (577(P)) 714,609
5. Fitimi ushtrimor i fundit të vitit (578(P)) - 6. Fitimi ushtrimor i periudhës raportuese (578(P)) -
7. Diferenca rivlerësimi kreditore (574(P)) (15,623)
Nëntotali A=(1+2+3+4+5+6+7) 2,388,675
II. Elementet përbërëse që zbriten (B): 1. Kapitali i nënshkruar i papaguar (5712) - 2. Vlera nominale e aksioneve (të pashitura, të riblera) - 3. Humbjet e pashpërndara (të bartura) (577(-P)) - 4. Humbja ushtrimore (578(-P)) - 5. Diferenca rivlerësimi debitore (negative) (574(-P)) - 6. Aktive të qëndrueshme të patrupëzuara (531) 26,223
Nëntotali B=(1+2+3+4+5+6) 26,223
Totali kapitalit bazë C=(A-B) 2,362,453
Kapitali shtesë kapitalit shtesë pas zbritjes JA=0; në të kundërt JA=J-(P+Q+V) - kapitalit bazë CA=C+J-(P+Q+V); në të kundërt CA=C 2,362,453
Totali i kapitalit bazë dhe kapitalit shtesë: E=(JA+CA) 2,362,453
12
4. Raporti i mjaftuëshmërisë së kapitalit (vazhdim)
4.2 Totali i zërave të bilancit dhe jashtë bilancit të ndara sipas klasave të ekspozimit.
Zërave të bilancit dhe jashtë bilancit të ndara sipas klasave të ekspozimit
(në ‘000 Lekë)
010 KAPITALI RREGULLATOR 2,362,453
020 RMK (%) 14.61%
030 SHUMA TOTALE E EKSPOZIMEVE TE PONDERUARA ME RREZIK 16,164,586
RREZIKU I KREDISË -
040 1. Shuma e ekspozimeve të ponderuara me rrezik për rrezikun e kredisë, kundërpartisë, dhe rrezikun e shlyerjes së transaksioneve jo-DVP - Metoda Standarde (SA) 13,806,827
050 1.1 Klasat e ekspozimit sipas SA duke përjashtuar pozicionet e titullzimit 13,806,827
060 1.1.1 Ekspozime ose ekspozime të mundshme ndaj qeverive qendrore ose bankave qendrore; 228,417
070 1.1.2 Ekspozime ose ekspozime të mundshme ndaj qeverive rajonale ose autoriteteve lokale; -
080 1.1.3 Ekspozime ose ekspozime të mundshme ndaj organeve administrative dhe ndërmarrjeve jo tregtare (organizatat joqeveritare/jofitimprurëse); -
090 1.1.4 Ekspozime ose ekspozime të mundshme ndaj bankave shumëpalëshe të zhvillimit; -
100 1.1.5 Ekspozime ose ekspozime të mundshme ndaj organizatave ndërkombëtare; -
110 1.1.6 Ekspozime ose ekspozime të mundshme ndaj institucioneve të mbikëqyrura; 788,040
120 1.1.7 Ekspozime ose ekspozime të mundshme ndaj shoqërive tregtare (korporatave); 3,799,640
130 1.1.8 Ekspozime ose ekspozime të mundshme ndaj portofoleve me pakicë (retail); 1,166,619
140 1.1.9 Ekspozime ose ekspozime të mundshme të siguruara me kolateral pasuri të paluajtshme; 6,478,080
150 1.1.10 Ekspozime (kredi) me probleme; 422,441
160 1.1.11 Ekspozime ndaj kategorive të klasifikuara me rrezik të lartë; 17,200
170 1.1.12 Ekspozime në formën e obligacioneve të garantuara; -
180 1.1.13 Ekspozime në formën e titujve të sipërmarrjeve të investimeve kolektive SiK; -
190 1.1.14 Zëra të tjerë 906,390
200 1.2 Pozicionet e titullzimit SA -
200* 1.2 nga të cilat:rititullzime -
13
4. Raporti i mjaftueshmërisë së kapitalit (vazhdim)
4.2 Totali i zërave të bilancit dhe jashtë bilancit të ndara sipas klasave të ekspozimit. (vazhdim)
RREZIQET E TREGUT (në ‘000 Lekë)
210 2. Shuma e ekspozimeve të ponderuara me rrezik për rreziqet e tregut 239,550
220 2.1 Shuma e ekspozimit me rrezik për rrezikun e shlyerjes -
230 2.1.1 Rreziku i shlyerjes në librin e bankës -
240 2.1.2 Rreziku i shlyerjes në librin e tregtueshëm -
250 2.2 Shuma e ekspozimit me rrezik për rrezikun e pozicionit, kursit të këmbimit dhe mallrave (SA) 239,550
260 2.2.1 Rreziku i pozicionit të titujve të borxhit -
270 2.2.2 Rreziku i pozicionit të instrumentave të kapitalit -
280 2.2.3 Rreziku i kursit të këmbimit 239,550
290 2.2.4 Rreziku i investimeve në mallra -
300 2.3 Shuma e ekspozimit të ponderuar me rrezik për rrezikun e përqendrimit në librin e tregtueshëm -
RREZIKU OPERACIONAL -
310 3. Shuma e ekspozimit të ponderuar me rrezik për rrezikun operacional
2,118,210
320 3.1 Metoda e Treguesit Bazik (BIA) 2,118,210
330 3.2 Metoda Standarde / Standarde Alternative -
14
5. Informacion për ekspozimin ndaj rreziqeve
Menaxhimi i Riskut ka përgjegjësinë të identifikojë, masë dhe monitorojë riskun e kredisë, riskun e tregut dhe riskun operacional në të gjitha operacionet bankare. Menaxhimi i Riskut monitoron ekspozimet e bankës që mbartin riskun e kredisë si kreditë, overdraftet, garancitë, letrat e kredisë, llogaritë e depozitave me bankat e tjera, investimet në letra me vlerë dhe për të gjithë produktet e tjerë ku debitorët kanë ose mund të kenë një detyrim direkt ose të mundshëm kundrejt bankës.
Këshilli Drejtues ka përgjegjësinë e përgjithshme për vendosjen dhe mbikëqyrjen e menaxhimit të riskut të bankës. Për qëllime të menaxhimit të tipeve të ndryshme të risqeve në përputhje me kërkesat e Bankës së Shqipërisë, nëpërmjet strukturave që operojnë në zyrat qendrore:
Komiteti i Kredisë i Fibank Shqipëri ka autoritetin për të aprovuar kreditë sipas limiteve të aprovuar, në Shkurt 2016. Anëtarët e Komitetit të Kredisë janë: Drejtori i Përgjithshëm Ekzekutiv, Drejtori Ekzekutiv, Drejtori i Menaxhimit të Riskut, Drejtori i Departamentit të Financës dhe Drejtori i Departamentit Ligjor.
Komiteti i Riskut Operacional është përgjegjës për implementimin e politikave, proceseve dhe procedurave për administrimin e riskut operacional për të gjithë produktet/shërbimet, aktivitetet, proceset dhe sistemet e bankës. Komiteti i Ngjarjeve të Riskut Operacional është i përbërë nga Drejtori i Menaxhimit të Riskut, Drejtori i Operacioneve dhe Administrimit të Kredive, Menaxheri i Njësisë së Përputhshmërisë dhe PPP, Specialist i Operacioneve dhe Administrimit të Kredive dhe Kryespecialist i Riskut Operacional dhe Kredisë.
Politikat e bankës për menaxhimin e riskut janë hartuar për të identifikuar dhe analizuar risqet me të cilat përballet banka, për të vendosur limitet e risqeve dhe kontrollet dhe monitorimin e këtyre limiteve. Politikat e Menaxhimit të Risqeve dhe sistemet janë rishikuar në mënyrë permanente për të reflektuar ndryshimet në kushtet e tregut, produkteve dhe shërbimeve të ofruar.
6. Rreziku i kredisë: Informacion për portofolin e kredisë
6.1 Rreziku i kredisë
Banka është subjekt i rrezikut të kredisë nëpërmjet aktivitetit huadhënës dhe në ato raste kur ajo vepron si
ndërmjetëse për llogari të klientëve të saj ose palëve të treta ose jep garanci. Në lidhje me këtë, rreziku i kredisë
për Bankën lind nga mundësia që palë të ndryshme mund të mos përmbushin detyrimet e tyre kontraktuale.
Menaxhimi i ekspozimit të rrezikut të kredisë ndaj huamarrësve bëhet nëpërmjet analizave të rregullta të aftësisë
paguese të huamarrësve dhe përcaktimi i një note klasifikuese. Gjithashtu ekspozimi ndaj rrezikut të kredisë
menaxhohet pjesërisht duke marrë kolaterale dhe garanci.
Ekspozimi kryesor i Bankës ndaj rrezikut të kredisë lind nga huatë dhe paradhëniet. Në këtë kontekst shuma e
ekspozimit të kredisë është vlera kontabël e aktiveve në bilanc. Veç kësaj, Banka është e ekspozuar ndaj rrezikut
të kredisë për zërat jashtë bilanci nëpërmjet angazhimeve deri në nivelin e kredive dhe garancive të dhëna dhe
marrëdhënieve kontraktuale të qiramarrjes, nga investimet dhe detyrimeve ndaj bankave.
Përqëndrimi i rrezikut të kredisë (brenda ose jashtë zërave të bilancit) që lind nga instrumentat financiarë ekziston për palë të tjera kur ato kanë karakteristika të njëjta ekonomike të cilat mund të bëjnë që aftësia e tyre për të përmbushur detyrimet kontraktuale të ndikohet njësoj nga ndryshime në kushtet ekonomike ose faktorë të tjerë.
Përqëndrimi kryesor i rrezikut të kredisë lind nga lloje të ndryshme klientësh dhe vendodhja e tyre në lidhje me investimet e Bankës, huatë dhe paradhëniet, detyrimet e ardhshme të angazhimeve në nivelin e kredisë dhe garancive të dhëna.
15
6. Rreziku i kredisë: Informacion për portofolin e kredisë (vazhdim)
6.1 Rreziku i kredisë (vazhdim)
Huatë dhe paradhëniet ndaj klientëve raportohen neto nga provigjioni për humbjet specifike nga kreditë për kreditë e klasifikuara si nën-standarde, të dyshimta dhe të humbura. Provigjionet e krijuara për humbje të mundshme për kreditë e klasifikuara si standarte dhe në ndjekje janë klasifikuar si provigjon statistikor në pasiv të bilancit kontabël. Politikat e kredidhënies dhe procedurat e Bankës janë në përputhje me instruksionet e Bankës së Shqipërisë. Provigjonet krijohen në zbatim të rregullores Nr. 62 të Bankës së Shqipërisë “Për Menaxhimin e Rrezikut të Kredisë” (Rregullorja e kredisë) e miratuar me vendim të Këshillit Mbikqyrës datë 14 shtator 2011.
Banka i klasifikon kreditë sipas kategorive të mëposhtme duke adoptuar normat e mëposhtme të provigjionit për humbjet nga kreditë:
Lloji i kredisë Ditë vonese për
overdraftet Ditë vonesave për
huatë me afat Norma e
provigjonit
Standarde 1-30 ditë 1-30 ditë 1%
Në ndjekje 31-60 ditë 31-90 ditë 5%
Nën-standarde 61-90 ditë 91-180 ditë 20%
Të dyshimta 91-180 ditë 181-365 ditë 50%
Të humbura Mbi 180 ditë Mbi 365 ditë 100%
Provigjoni për humbje nga kreditë
Provigjioni është regjistruar si kundër aktiv ndaj kredive të klientëve në bilancin kontabël. Ky provigjion përfshin llogaritje të cilat mbulojnë humbjet e mundshme nga kreditë nën-standarde, të dyshimta dhe të humbura.
Provigjoni për rreziqet dhe shpenzimet
Provigjioni për rrezikun statistikor për kreditë dhe garancitë është i bazuar në informacion statistikor të lidhura me humbjet nga kreditë nga kreditë standarte dhe në ndjekje.
16
6. Rreziku i kredisë: Informacion për portofolin e kredisë (vazhdim)
6.2 Klasifikimi i portofolit të kredisë
a. Kredi për rezidentët sipas degëve të ekonomisë
Kredi për rezidentët sipas degëve të ekonomisë
TOTALI
Kredi e re Teprica gjithsej (në ‘000 Lekë) (për tremujorin) në fund të tremujorit
Kredi afatshkurtër 127,631 2,000,266 lekë 60,469 871,444
Sektori shtetëror - 22
Sektori privat 41,750 818,418 Individët 18,719 53,005
valutë 67,162 1,128,822 Sektori shtetëror - 39
Sektori privat 60,320 1,121,291
Individët 6,843 7,492
Kredi afatmesme 250,280 3,731,356 lekë 168,649 1,321,126
Sektori shtetëror - - Sektori privat 93,200 773,173
Individët 75,449 547,953
valutë 81,631 2,410,230 Sektori shtetëror - -
Sektori privat 39,431 2,162,664 Individët 42,200 247,566
Kredi afatgjatë 1,451,975 7,929,052 lekë 347,694 2,494,491
Sektori shtetëror - -
Sektori privat 157,000 1,016,358 Individët 190,694 1,478,134
valutë 1,104,281 5,434,560 Sektori shtetëror - -
Sektori privat 629,573 2,732,780
Individët 474,708 2,701,781
Totali 1,829,886 13,660,674
17
b. Kredi me probleme për rezidentët sipas degëve të ekonomisë
Kredi me probleme për rezidentët sipas degëve të ekonomisë
Teprica NPL Provigjione NPL Teprica net NPL (në ‘000 Lekë) (fund tremujori) (fund tremujori) (fund tremujori)
Kredi afatshkurtër 126,084 109,187 16,897 lekë 44,217 37,770 6,447
Sektori shtetëror - - - Sektori privat 35,448 29,490 5,958
Individët 8,769 8,280 489
valutë 81,867 71,417 10,450 Sektori shtetëror - - -
Sektori privat 81,247 70,797 10,450 Individët 620 620 0
Kredi afatmesme 251,124 203,551 47,573 lekë 154,175 126,324 27,851
Sektori shtetëror - - -
Sektori privat 60,690 43,807 16,883 Individët 93,485 82,517 10,967
valutë 96,949 77,227 19,722 Sektori shtetëror - - -
Sektori privat 62,497 44,581 17,916
Individët 34,453 32,646 1,806
Kredi afatgjatë 900,575 562,560 338,015 lekë 238,531 165,318 73,213
Sektori shtetëror - - - Sektori privat 171,851 124,905 46,946
Individët 66,681 40,414 26,267
valutë 662,044 397,242 264,803 Sektori shtetëror - - -
Sektori privat 508,524 295,446 213,077 Individët 153,521 101,795 51,725
Totali 1,277,783 875,298 402,485
18
c. Kredi për rezidentët sipas afatit dhe vendodhjes gjeografike
Huatë sipas rrethit (në mijë lekë)
Rrethi Tiranë
Rrethi Durrës
Rrethi Elbasan
Rrethi Shkodër
Rrethi Korçë
Rrethi Vlorë
Rrethi Lushnjë
Rrethi Fier
Rrethi Berat
Rrethi Sarandë
Rrethi Lezhë Total
Teprica gjithsej
Teprica gjithsej
Teprica gjithsej
Teprica gjithsej
Teprica gjithsej
Teprica gjithsej
Teprica gjithsej
Teprica gjithsej
Teprica gjithsej
Teprica gjithsej
Teprica gjithsej
Teprica gjithsej
Kredi afatshkurtër 1,100,373 408,260 62,383 21,915 78,282 99,949 9,810 118,133 87,463 600 13,096 2,000,266
ALL 595,543 12,694 19,998 19,602 18,918 23,885 1,630 90,565 87,463 600 545 871,444 Sektori shtetëror 22 - - - - - - - - - - 22 Sektori privat 571,350 10,647 17,415 14,105 16,755 22,175 - 87,170 78,800 - - 818,418 Individët 24,171 2,047 2,582 5,497 2,163 1,711 1,630 3,395 8,663 600 545 53,005
Valutë 504,831 395,566 42,385 2,312 59,364 76,064 8,180 27,568 - - 12,551 1,128,822 Sektori shtetëror 39 - - - - - - - - - - 39 Sektori privat 500,393 393,974 42,385 811 59,364 76,064 8,180 27,568 - - 12,551 1,121,291 Individët 4,399 1,592 - 1,501 - - - - - - - 7,492 Kredi afatmesme 1,686,732 1,226,745 48,773 105,420 175,404 142,760 5,348 244,819 54,092 2,074 39,189 3,731,356
ALL 378,084 394,801 35,949 52,078 121,186 52,564 5,104 194,012 46,637 1,913 38,799 1,321,126 Sektori shtetëror - - - - - - - - - - - Sektori privat 166,315 342,627 2,644 6,303 71,057 14,885 1,868 124,076 10,488 1,011 31,899 773,173 Individët 211,768 52,173 33,305 45,775 50,129 37,679 3,236 69,936 36,149 902 6,900 547,953
Valutë 1,308,648 831,945 12,825 53,342 54,218 90,196 244 50,806 7,455 161 390 2,410,230 Sektori shtetëror - - - - - - - - - - - Sektori privat 1,192,166 786,066 5,012 30,960 38,757 71,324 213 34,170 3,832 - 164 2,162,664 Individët 116,482 45,879 7,813 22,382 15,461 18,871 32 16,637 3,623 161 226 247,566 Kredi afatgjatë 4,676,332 815,433 267,082 397,705 388,602 388,267 83,661 199,558 328,712 254,930 128,771 7,929,052
ALL 1,112,885 191,881 200,391 106,708 281,232 141,032 58,847 119,677 177,076 19,917 84,845 2,494,491 Sektori shtetëror - - - - - - - - - - - Sektori privat 489,735 76,803 90,498 11,753 84,764 37,807 24,719 26,167 80,599 14,948 78,564 1,016,358 Individët 623,150 115,078 109,893 94,955 196,468 103,225 34,128 93,510 96,477 4,968 6,282 1,478,134
Valutë 3,563,447 623,551 66,691 290,997 107,370 247,235 24,814 79,881 151,636 235,013 43,925 5,434,560 Sektori shtetëror - - - - - - - - - - - Sektori privat 1,636,568 399,406 19,390 218,482 89,912 155,400 24,814 20,923 123,960 - 43,925 2,732,780 Individët 1,926,880 224,145 47,301 72,515 17,458 91,835 - 58,958 27,677 235,013 2,701,781 Totali 7,463,437 2,450,438 378,238 525,040 542,288 630,976 98,820 562,509 470,267 257,605 181,056 13,660,674
19
d. Klasifikimi i portofolit të kredive me probleme sipas sektorit dhe shpërndarjes gjeografike (Shuma e netuar)
Kreditë me probleme sipas rrethit (në mijë lekë)
Rrethi Tiranë
Rrethi Durrës
Rrethi Elbasan
Rrethi Shkodër
Rrethi Korçë
Rrethi Vlorë
Rrethi Lushnjë
Rrethi Fier
Rrethi Berat
Rrethi Sarandë
Rrethi Lezhë Total
Teprica gjithsej
Teprica gjithsej
Teprica gjithsej
Teprica gjithsej
Teprica gjithsej
Teprica gjithsej
Teprica gjithsej
Teprica gjithsej
Teprica gjithsej
Teprica gjithsej
Teprica gjithsej
Teprica gjithsej
Kredi afatshkurtër 5,934 8,575 107 69 1,451 194 - 547 19 - - 16,897
ALL 5,833 63 107 69 138 194 - 23 19 - - 6,447 Sektori shtetëror - - - - - - - - - - - Sektori privat 5,652 - - - 79 152 - - - - - 5,958 Individët 181 63 75 - 59 43 - 23 19 - - 489
Valutë 101 8,513 32 69 1,313 - - 524 - - - 10,450 Sektori shtetëror - - - - - - - - - - - - Sektori privat 101 8,513 - - 1,313 - - 524 - - - 10,450 Individët - - - - - - - - - - - - Kredi afatmesme 23,156 9,052 721 1,322 1,600 1,198 - 10,165 359 - - 47,573
ALL 21,668 538 721 867 1,547 961 - 1,240 308 - - 27,851 Sektori shtetëror - - - - - - - - - - - - Sektori privat 16,249 16 22 3 516 42 - - 36 - - 16,883 Individët 5,419 523 699 864 1,031 919 - 1,240 272 - - 10,967
Valutë 1,489 8,513 0 455 53 236 - 8,925 51 - - 19,722 Sektori shtetëror - - - - - - - - - - - - Sektori privat 146 8,466 - 189 - 210 - 8,905 - - - 17,916 Individët 1,343 47 0 266 53 26 - 20 51 - - 1,806 Kredi afatgjatë 120,214 22,029 50,646 130,140 403 989 - (34) 13,626 - - 338,015
ALL 16,390 13,399 26,443 1,859 179 1,064 - 254 13,626 - - 73,213 Sektori shtetëror - - - - - - - - - - - - Sektori privat 7,353 3,074 21,741 1,823 - 28 - 154 12,773 - - 46,946 Individët 9,036 10,325 4,701 36 179 1,036 - 100 854 - - 26,267
Valutë 103,825 8,630 24,204 128,281 225 (75) - (288) - - - 264,803 Sektori shtetëror - - - - - - - - - - - - Sektori privat 84,501 376 - 128,264 225 - - (288) - - - 213,077 Individët 19,324 8,255 24,204 17 - (75) - - - - - 51,725 Totali 149,304 39,656 51,475 131,531 3,454 2,382 - 10,678 14,005 - - 402,485
20
6. Rreziku i kredisë: Informacion për portofolin e kredisë (vazhdim)
6.3 Klasifikimi i portofolit të kredisë sipas tipit të industrisë
Evidenca e kreditit sipas degëve të ekonomisë TOTALI
Kredi e re Teprica gjithsej Degët e ekonomisë
(në ‘000 Lekë) (për tremujorin) në fund
të 3-mujorit
Bizneset 1,021,273 8,624,683 Bujqësia, Pyjet, Peshkimi - 324,624 Industria nxjerrëse - 12,590 Industria përpunuese 126,074 914,644 Energjia elektrike, furnizimi me gaz, avull dhe ajër i kondicionuar
- 446,573
Furnizimi me ujë, aktivitete të trajtimit dhe menaxhimit të mbeturinave, mbetjeve
- 100,932
Ndërtimi 64,988 1,090,281 Tregtia me shumicë dhe me pakicë; Riparimi i automjeteve dhe motoçikletave
229,628 2,954,792
Transporti dhe magazinimi 251,280 599,783 Akomodimi dhe shërbimi ushqimor 146,765 672,121 Informacioni dhe komunikacioni - 14,936 Aktivitete financiare dhe të sigurimit 40,000 518,028 Aktivitete të pasurive të paluajtshme - 60,680 Aktivitete profesionale, shkencore dhe teknike 200 111,778 Shërbime administrative dhe mbështetëse 2,406 66,192 Administrimi publik dhe mbrojtja; Sigurimi social i detyrueshëm
- -
Arsimi 7,520 469,096 Shëndetësia dhe aktivitete të punës sociale 150,408 219,354 Arte, argëtim dhe çlodhje - 33,668 Aktivitete të tjera shërbimi 2,005 14,611 Aktivitete të familjeve si punëdhënës; Aktivitete të prodhimit të mallrave e shërbimeve të pandryshueshme të familjeve për përdorimin e vet - - Aktivitete të organizatave dhe organizmave ndërkombëtare - - Korporata jofinanciare publike - 61 Individët 808,612 5,035,930 Hua konsumatore 169,694 1,048,269 Hua për blerje banesash 512,579 3,730,053 Hua të tjera 126,340 257,608
TOTALI 1,829,886 13,660,674
21
Evidenca e kredive me probleme sipas degëve të ekonomisë TOTALI
Teprica Fond Provigjioni Degët e ekonomisë
(në ‘000 Lekë) Kredi me probleme
Bizneset 920,256 609,025 Bujqësia, Pyjet, Peshkimi 25,034 16,557 Industria nxjerrëse - - Industria përpunuese 21,827 13,578 Energjia elektrike, furnizimi me gaz, avull dhe ajër i kondicionuar
- -
Furnizimi me ujë, aktivitete të trajtimit dhe menaxhimit të mbeturinave, mbetjeve
- -
Ndërtimi 107,722 56,776 Tregtia me shumicë dhe me pakicë; Riparimi i automjeteve dhe motoçikletave
337,365 287,019
Transporti dhe magazinimi - - Akomodimi dhe shërbimi ushqimor 249,364 108,391 Informacioni dhe komunikacioni 222 217 Aktivitete financiare dhe të sigurimit - - Aktivitete të pasurive të paluajtshme - - Aktivitete profesionale, shkencore dhe teknike 2,892 2,999 Shërbime administrative dhe mbështetëse 128 28 Administrimi publik dhe mbrojtja; Sigurimi social i detyrueshëm
- -
Arsimi 166,255 117,202 Shëndetësia dhe aktivitete të punës sociale 3,664 1,484 Arte, argëtim dhe çlodhje - - Aktivitete të tjera shërbimi 5,783 4,774 Aktivitete të familjeve si punëdhënës; Aktivitete të prodhimit të mallrave e shërbimeve të pandryshueshme të familjeve për përdorimin e vet - - Aktivitete të organizatave dhe organizmave ndërkombëtare - - Korporata jofinanciare publike - - Individët 357,528 266,273 Hua konsumatore 158,339 139,757 Hua për blerje banesash 199,065 126,394 Hua të tjera 124 122
TOTALI 1,277,783 875,298
22
6. Rreziku i kredisë: Informacion për portofolin e kredisë (vazhdim)
6.4 Fondet Rezervë të Krijuara nga Banka
FONDET REZERVË TË
KRIJUARA NGA BANKA Teprica
në Shtimi
i Rimarrje
e Kreditë e fshira
Korigjime të tjera
Teprica në
Kodi Llogaritë
(në ‘000 Lekë) fillim provigjon provigjon gjatë
periudhës gjatë
periudhës fund
128
FR për zhvlerësimin e bonove të përshtatshme për rifinancim me Bankën Qendrore - - - - - -
198
FR për llogaritë për t'u arkëtuar nga bankat, inst.e kreditit e inst.tjera fin me status të dyshimtë - - - - - -
238 FR për mbulimin e humbjeve nga huatë nënstandarde 86,720 8,374 24,046 - - 71,047
248 FR për mbulimin e humbjeve nga huatë e dyshimta 185,216 33,385 1,965 - - 216,636
258 FR për mbulimin e humbjeve nga huatë e humbura 540,713 50,129 3,152 - - 587,689
268
FR mbulimin e humbjeve nga llogaritë për t'u arkëtuar prej Qeverisë Shqiptare e org tjera publike me status të dyshimtë - - - - - -
298
FR për llogaritë për t'u arkëtuar të klientëve në status të dyshimtë përveç huave - - - - - -
3128 FR për të mbuluar zhvlerësimin - - - - - -
3138 FR për të mbuluar zhvlerësimin - - - - - -
3222 FR për të mbuluar zhvlerësimin - - - - - -
418 FR për zhvlerësimin e mjeteve të tjera 94,482 16,693 - - - 111,175
518 FR për zhvlerësimin - - - - - -
528 FR për zhvlerësimin - - - - - -
538 FR për amortizimin e mjeteve të qëndrueshme - - - - - -
551 FR për rreziqe e shpenzime 134,782 18,684 4,868 - - 148,598
558 FR specifike të tjera - - - - - -
TOTALI 1,041,912 127,264 34,032 - - 1,135,145
23
7. Rreziku i kredisë : Informacion për portofolin e kredisë sipas metodës standarde Në bazë urdhërit me nr. Prot. 1883 datë 22.04.2015, të Bankës së Shqipërisë është publikuar lista me institucionet e jashtme të vlerësimit të kredisë (ECAI) të cilat mund të përdoren nga bankat për llogaritjen e ponderimit në bazë të rregullores “Për Raportin e Mjaftueshmërisë së Kapitalit”. Lista e ECAI të cilat mund të përdoren nga Banka:
1. Moody’s
2. Fitch 3. Standard and Poor’s
4. Japan Credit Rating (JCR) Banka aktualisht përdor për qëllime të mjaftueshmërisë së kapitalit tre agjensitë e para të rating për vlerësimin e ekpozimeve me institucionet e mbikëqyrura, bankave dhe qeverive qendrore dhe organizatave ndërkombëtare. Fibank ka ekspozim në letra me vlerë me Qeverinë Belge dhe Qendrën e Stabilitetit Financiar Evropian. Sipas Fitch klasifikohet Qeveria Belge klasifikohet me rating AA-, ndërsa Qendra e Stabilitetit Financiar Evropian klasifikohet me rating AA më 31 mars 2019.
Cilësia e Kredisë
Rating S&P Ponderimi
1 AAA - AA- 0%
2 A+ - A- 20%
3 BBB+ - BBB- 50%
4 BB+ - BB- 100%
5 B+ - B- 150%
6 CCC+ - më poshtë 150% Tabela me Informacion përmbledhës për secilën klasë të ekspozimit sipas klasifikimit në rregulloren “Për raportin
e mjaftueshmërisë së kapitalit”:
Klasa e
ekspozimeve Vlera e
ponderuar (në ‘000 Lekë)
1. Aktive të ponderuara me: 0%: 8,372,971 -
2. Aktive të ponderuara me: 20%: 4,452,157 890,431
3. Aktive të ponderuara me: 35%: 310,876 108,807
4. Aktive të ponderuara me: 50%: 1,887,522 943,761
5. Aktive të ponderuara me: 75%: 959,703 719,777
6. Aktive të ponderuara me: 85%: 275,129 233,860
7. Aktive të ponderuara me: 100%: 6,842,307 6,842,307
8. Aktive të ponderuara me: 125%: 350,588 438,236
9. Aktive të ponderuara me: 150%: 2,419,765 3,629,647
Totali Aktiveve të Ponderuara 25,871,020 13,806,827
24
8. Teknikat e zbutjes së rrezikut
Politika e Bankës së Parë të Investimeve për kolateralin është pjesë përbërëse dhe e pandarë e administrimit të riskut të kredisë dhe dokumenti bazë për zbutjen e riskut të kredisë i cili përcakton rregullat/kushtet e brendshme për pranimin e një grupi standard të llojeve të kolateraleve, duke përfshirë gjithashtu edhe identifikimin e formave të pranueshme të kolateraleve.
Politika e Bankës është që të kërkojë kolateral të përshtatshëm nga klientë të sigurt përpara disbursimit të kredisë. Garancitë dhe letrat e kreditit janë gjithashtu subjekt i një vlerësimi strikt para se të aprovohen. Marrëveshjet
specifikojnë limite monetare të detyrimeve të Bankës. Niveli i kolateralit i mbajtur për garancitë dhe letrat e kreditit është të paktën 100 përqind. Kolaterali për kreditë, garancitë dhe letrat e kreditit është zakonisht në formë monetare, inventar hipotekor, investime të regjistruara ose pasuri të tjera.
Kjo politikë është në përputhje me rregulloren e Bankës së Shqipërisë për Raportin e Mjaftueshmërisë së Kapitalit. Tabela e mëposhtme tregon vlerën e ekspozimit sipas klasave të kredisë të përcaktuar në rregulloren e mjaftueshmërisë së kapitalit si dhe vlerën e kolateralit të marrë në konsideratë për secilën klasë ekspozimi.
Klasa e ekspozimit (në ‘000 Lekë)
Vlera Neto e ekspozimit
Kolaterali i marrë në konsideratë
sipas teknikave të zbutjes së kredisë
Kolateral në Mjete Monetare
Kolateral në Letra me Vlerë
Pasuri të Paluajtshme
Ekspozime ose ekspozime të mundshme ndaj qeverive qendrore ose bankave qendrore; 228,417 - - - - Ekspozime ose ekspozime të mundshme ndaj organizatave ndërkombëtare - - - - - Ekspozime ose ekspozime të mundshme ndaj institucioneve të mbikqyrura; 788,040 - - - -
Ekspozime ose ekspozime të mundshme ndaj shoqërive tregtare (korporatave); 3,799,640 696,469 696,469 - -
Ekspozime ose ekspozime të mundshme ndaj portofoleve me pakicë (retail); 1,166,619 226,294 155,398 70,897 -
Ekspozime ose ekspozime të mundshme të siguruara me kolateral pasuri të paluajtshme; 6,478,080 2,421,679 93,381 - 2,328,299 Ekspozime (kredi) me probleme; 422,441 92,059 125 - 91,934
Ekspozime ndaj kategorive të klasifikuara me rrezik të lartë; 17,200 163 163 - - Ekspozime në formën e obligacioneve të garantuara; - - - - -
Ekspozime në formën e titujve të sipërmarrjeve të investimeve kolektive SiK; - - - - -
Zëra të tjerë 906,390 - - - -
Grupet kryesore të kolateraleve që pranon janë si më poshtë:
• Kolateral në Mjete Monetare (Cash Collateral) • Pasuri të paluajtshme • Pasuri të luajtshme • Garanci • Letër angazhimi • Të ardhura të arkëtueshme • Aksione & Letra me vlerë
25
8. Teknikat e zbutjes së rrezikut (vazhdim)
Banka në rastin e mbrojtjes së financuar të kredisë, siguron që aktivet e përdorura të jenë mjaftueshëm likuide dhe vlera e tyre në kohë të jetë mjaftueshëm e qëndrueshme, për të dhënë sigurinë e nevojshme, për mbrojtjen e kredisë, që arrihet nëpërmjet tyre, në përputhje me metodën e përdorur për të llogaritur shumat e ekspozimeve të ponderuara me rrezikun dhe në masën e njohjes së lejuar.
9. Rreziku i kredisë së kundërpartisë Rreziku i kundërpartisë është rreziku i dështimit të një kundërpartie në një transaksion, para se të bëhet pagesa
finale e flukseve të parasë. Banka përllogarit kërkesën për kapital të ekspozimeve dhe ekspozimeve të mundshme
të ponderuara me rrezikun e kredisë dhe rrezikun e kredisë së kundërpartisë sipas Metodës Standarde të përcaktuar
në rregulloren “Për raportimin e mjaftueshmërisë së kapitalit”. Gjithashtu Banka vlerëson dhe raporton në lidhje
me rrezikun e kredisë së kundërpartisë në përputhje me rregulloren “Për administrimin e rrezikut nga ekspozimet
e mëdha të bankave”
Banka në njësinë e menaxhimit të riskut ka ngritur struktura përgjegjëse në lidhje me menaxhimin e rrezikut të
kundërpartisë duke hartuar politika dhe procedura për vlerësimin, monitorimin dhe vendosjen e limiteve të
brendshme në kuadër të mbrojtjes ndaj rrezikut të dështimit të kundërpartisë. Për vlerësimin dhe mbrojten ndaj
një niveli të caktuar ekspozimi të një kundërpartie komitetet drejtuese marrin në vlerësim dhe gjykojnë një ose
disa nga faktorët e mëposhtëm:
a) Kolateralin e ofruar;
b) Vlerësimin nga institucionet e jashtme të vlerësimit të kredisë (ECAI);
c) Vlerësimin e performancës financiare sipas parametrave të paracaktuar;
d) Informacione të tregut financiar;
Njësia e Menaxhimit të Riskut ka hartuar metodologji në lidhje me vendosjen dhe rishikimin e limiteve të
brendshme për ekspozimet institucionet financiare vendase. Vendosja e limiteve mbi ekspozimet bazohet në disa
tregues financiar dhe ka për synim mbrojtjen e bankës nga rreziku i luhatshmërisë në treg apo rreziku i dështimit
të kundërpartisë. Komiteti më i lartë drejtues aprovon limitet e propozuar dhe rishikimi i tyre kryhet mbi baza
vjetore.
10. Titullzimi
Jo e zbatueshme. (N/A)
26
11. Rreziku i tregut
Për kërkesa të përllogaritjes së kërkesës për kapital për riskun e tregut, Banka e kalkulon këtë tregues si shumë e pozicioneve të librit te tregtueshëm dhe kërkesa për kapital do të shumëzohet me koeficentin 12.5. Kërkesa për kapital për pozicionet në librin e tregtueshëm do të përfshijë:
Të gjitha
pozicionet Pozicionet
neto Kërkes për kapital
Ekspozimet e ponderuar me rrezik
in '000 Lekë Në blerje Në shitje Në
blerje Në
shitje
20 30 40 50 90 100
1 Pozicionet totale në monedhë të huaj 12,616,209 12,403,989 239,550 27,330 19,164 239,550
2 Monedhat me korrelacion të fortë - - - - -
3
Të gjitha monedhat (duke
përfshirë investimet në SKI të
trajtuara si monedhë e
vecantë) 12,609,014 12,403,989 232,355 27,330 18,588 -
4 Ari 7,195 - 7,195 - 576 -
11.1 Rreziku i monedhës
Rreziku i monedhës është rreziku që ka të bëjë me luhatjen e vlerës së drejtë ose flukset e ardhshme të parasë së
një instrumenti financiar nga ndryshimet në normën e kursit të këmbimit. Banka është e ekspozuar ndaj rrezikut të monedhës nëpërmjet transaksioneve në monedhë të huaj dhe emërtimi i instrumentave financiarë në monedhë të huaj.
Nga ekspozimi i transaksioneve të Bankës lindin fitime ose humbje nga këmbimet në monedha të huaja të cilat njihen në humbje ose fitim. Këto ekspozime përfshijnë aktivet dhe detyrimet të Bankës të cilat nuk janë në monedhën raportuese të Bankës.
27
12. Rreziku operacional
Banka llogarit kërkesën për kapital për rrezikun operacional, sipas metodës së treguesit të thjeshtë, e cila konsideron të ardhurën neto nga veprimtaria bankare për tre vitet e fundit të veprimtarisë së bankës dhe një koeficient α prej 15%.
Tabela më poshtë tregon totalin e kërkesës per kapital të mbajtur nga Banka për riskun operacional.
Aktiviteti bankar
Treguesi
(në ‘000 Lekë)
Kredi dhe paradhënie (Në rast të aplikimit të metodës standarte të
avancuar) Kërkesa për
kapital Ekspozimet e
ponderuara me rrezik
VITI-3 VITI-2 VITI I
FUNDIT VITI-
3 VIT2
VITI I FUNDIT
10 20 30 40 50 60 70 71
10
1. TOTALI I AKTIVITETEVE BANKARE SUBJEKT I METODËS SË TREGUESIT BAZIK (BIA)
1,004,228 1,123,218 1,261,690 - - - 169,457 2,118,210
13. Ekspozimet në instrumenta të kapitalit: informacion mbi pozicionet e përfshira në librin e bankës
Jo e zbatueshme. (N/A)
14. Rreziku i normës së interesit
Banka e vlerëson rrezikun e normës së interesit si rreziku që të ardhurat nga interesi gjeneruar nga aktivet që mbartin interesa mund të ndryshojnë për shkak të ndryshimeve të papritura të normave të interesit në treg.
Veprimtaritë e Bankës janë subjekt i rrezikut të luhatjeve të normës së interesit në atë nivel që aktivet që fitojnë interes dhe detyrimet që paguajnë interes maturohen ose riçmohen në kohë të ndryshme ose shuma të ndryshme. Në rastin e normave të ndryshueshme të aktiveve dhe detyrimeve Banka është gjithashtu e ekspozuar ndaj rrezikut bazë i cili është diferenca në karakteristikat e riçmimit të treguesve me norma të ndryshueshme, siç janë normat e repove të Bankës së Shqipërisë, LIBOR dhe EURIBOR. Veç kësaj, efekti aktual varet nga një numër faktorësh të tjerë, duke përfshirë nivelin e shlyerjeve që bëhen më përpara ose më vonë sesa data e kontraktuar dhe ndryshimet
në normat e interesave brenda periudhës së riçmimit dhe ndërmjet monedhave. Në mënyrë që të masë rrezikun nga interesat të aktiviteteve jo-tregtare, Banka e mat impaktin që ka një ndryshim në normat e tregut në të ardhurat neto nga interesat.
Forma totale e IRRBB-s
IRR Monedha
Shuma (në ‘000
Lekë)
1.1.
POZICIONET E PONDERUARA NETO SIPAS MONEDHES - (FIR+VIR) - monedha 1 ALL 66,137
1.2.
POZICIONET E PONDERUARA NETO SIPAS MONEDHES - (FIR+VIR) - monedha 2 EURO (141,872)
1.3.
POZICIONET E PONDERUARA NETO SIPAS MONEDHES - (FIR+VIR) - monedha 2 OTHER (14,998)
2. NDRYSHIMI NË VLEREN E EKSPOZIMIT 90,733
3. KAPITALI RREGULLATOR (fonet e veta) 2,362,453
4. (NDRYSHIMI NË VLERËN E EKSPOZIMIT / KAPITALI RREGULLATOR) * 100 3.84
28
15. Rreziku i likuiditetit
Rreziku i likuiditetit lind në financimet e përgjithshme të aktiviteteve të Bankës dhe në menaxhimin e
pozicionimit. Ai përfshin si rrezikun e paaftësisë për të financuar aktivet me maturitet dhe norma të përshtatshme
ashtu edhe rrezikun e paaftësisë për të likuiduar një aktiv me një çmim dhe brenda një afati kohor të arsyeshëm
për të përmbushur detyrimet. Fondet krijohen duke përdorur një sërë instrumentash duke përfshirë depozitat dhe
kapitalin e paguar. Kjo rrit fleksibilitetin e fondeve, kufizon varësinë nga një burim i vetëm financimesh dhe
përgjithësisht ul koston e fondeve. Banka përpiqet për të ruajtur balancën midis vazhdimësisë së fondeve dhe
fleksibilitetit nëpërmjet përdorimit të detyrimeve me maturitete të shpërndara në kohë. Banka vazhdimisht
vlerëson rrezikun e likuiditetit duke identifikuar dhe monitoruar ndryshimet e duhura në financime, në përputhje
me qëllimet dhe objektivat e vendosura në strategjinë e Bankës. Tabela e mëposhtme paraqet gjendjen e likuiditetit
në datën 31 mars 2019:
Aktivet likuide – Pasivet afatshkurtra (në ‘000 lekë) Lekë Valutë Totali
Arka 196,338 455,204 651,542
Llogaritë me Bankën e Shqipërisë, duke përfshirë rezervën e detyrueshme deri në masen e lejuar të përdorimit të saj, të përcaktuar me akt nënligjor të Bankës së Shqipërisë 370,605 369 370,974 Bonot e thesarit të emetuara nga Qeveria e Republikës së Shqipërisë, të regjistruara në bilanc si “të tregtueshme“/“të vendosjes“ 146,698 - 146,698 80 për qind të obligacioneve të emetuara nga Qeveria e Republikës së Shqipërisë të regjistruara në bilanc si “të tregtueshme“/“të vendosjes“ 3,911,048 359,156 4,270,204 Letra me vlerë “të investimit“ të Qeverisë Shqiptare (bono thesari dhe obligacione) me maturim të mbetur deri në 1 (një) muaj - - - Llogaritë rrjedhëse në bankat dhe institucionet e tjera financiare - 1,918,483 1,918,483 Depozita me bankat dhe institucionet e tjera financiare me maturim të mbetur deri në 7 (shtatë) ditë 1,735,191 93,803 1,828,994 Letrat me vlerë “të tregtueshme”/”të vendosjes” të emetuara nga qeveritë qendrore dhe bankat qendrore me klasifikime nga agjencitë ndërkombëtare të rating-ut ekuivalente me klasifikimin e S&P jo më pak se A +; - 164,018 164,018 Letra me vlerë “të tregtueshme”/”të vendosjes” të emetuara nga institucione financiare me vlerësim nga agjencitë ndërkombëtare të rating-ut ekuivalente me klasifikimin e S&P jo më pak se A+; - 125,132 125,132
Totali i aktiveve likuide 6,359,881 3,116,165 9,476,046
Totali i pasiveve afatshkurtra me afat të mbetur maturimi deri në 1 vit 7,269,486 8,874,528 16,144,014
Treguesi i likuiditetit (në %) Aktive likuide / pasive afatshkurtra * 100 87.5% 35.1% 58.70%
16. Depozita ekuivalente e kapitalit të degës së bankës të huaj Jo e zbatueshme. (N/A)
17. Matja dhe kontrolli i kufijve të rrezikut të degës së bankës të huaj
Jo e zbatueshme. (N/A)
29
18. Politika e Shpërblimit
Politika e shpërblimit të stafit dhe element të tjerë të kompesimit:
Politika e shpërblimit është e bazuar në meritat dhe kontributin e çdo individi, duke promovuar një mjedis ku
vlerësohet performanca e lartë.
Marrëdhënia midis Fibank dhe stafit është një marrëdhënie investimi dhe fitimi i dyanshëm. Është një marrëdhënie
e cila jo vetëm nuk njeh humbje, por përpos rezultateve të shumta sjell produktivitet dhe sukses për të gjitha palët.
Fibank investon tek punonjësit e saj, duke i konsideruar si asetin me të vlefshëm dhe një nga kontribuesit kryesorë
në suksesin e Bankës.
Shpërblimi i stafit pranë Fibank, përbëhet nga dy elemente: Të ardhurat Bazë + Të ardhurat variable
Të ardhurat bazë (paga) përfaqëson të ardhurat bruto duke përjashtuar bonuset dhe përfitime të tjera ekstra.
Të ardhurat variable janë të ardhurat e përfituara nga skema e bonusit dhe të ardhura të tjera të përfituara në fund
të vitit në varësi të rezultatit financiar të Bankës.
19. Format dhe elementët e shpërblimit për Këshillin Drejtues dhe drejtuesit ekzekutivë Vlera totale e agreguar e pagesave dhe shpërblimeve për drejtuesit ekzekutiv raportohet në zërin shpezime personeli. Përsa i përket pagesave dhe shpërblimeve të Këshillit Drejtues Banka nuk kryen asnjë formë apo element të shpërblimit.
Për periudhën e fundit fiskale dhe periudhën paraardhëse vlerat totale e agreguar e pagesave dhe shpërblimeve për drejtuesit ekzekutiv janë në shumën prej 5,953 mijë Lekë (31 dhjetor 2018: 24,222 mijë Lekë) për periudhën
e mbyllur më 31 mars 2019. Drejtuesit morën përfitime të tjera në shumën prej 5,012 mijë Lekë (31 dhjetor 2018: 8,615 mijë Lekë) gjatë periudhës së mbyllur më 31 mars 2019. 20. Politika të rëndësishme kontabël
a) Bazat e përgatitjes
Informacioni financiar është i paraqitur në Lekë, e cila është dhe monedha funksionale e Bankës, shumat janë të rrumbullakosura në mijëshen më të afërt. Sikurse lejohet edhe nga legjislacioni vendas, kapitali i paguar është rregjistruar në Euro në përputhje me kurset e këmbimit historike në datën e transaksionit, dhe është paraqitur në Lekë si ekuivalent i balancës origjinale të Euros.
Në përputhje me rregulloren e Bankës së Shqipërisë, diferenca midis vlerës në Lekë të kapitalit me kursin e këmbimit historik dhe kursit të këmbimit në datën e bilancit rregjistrohet si rezervë nga kursi i këmbimit në kapital.
b) Transaksionet në monedhë të huaj
Transaksionet në monedhë të huaj këmbehen në monedhën funksionale të Bankës me kursin e këmbimit të datës
së kryerjes së transaksionit. Në çdo datë raportimi, aktivet dhe pasivet monetare të shprehura në monedhë të huaj rikëmbehen në Lekë me kursin e asaj date. Fitimi ose humbja nga ndryshimi i kurseve të këmbimit është diferenca midis kostos së amortizuar në monedhën funksionale në fillim të përiudhës të rregulluara me interesin efektiv dhe pagesat gjatë periudhës, dhe kostos së amortizuar në monedhë të huaj të kthyer në monedhën funksionale me kursin e fundit të periudhës. Aktivet dhe pasivet jo monetare që maten me koston historike të një monedhe të huaj, këmbehen në Lekë me kursin e këmbimit të datës së transaksionit.
30
20. Politika të rëndësishme kontabël (vazhdim)
c) Mjete monetare dhe ekuivalente me to
Mjetet monetare dhe ekuivalente me to përbëhen nga balancat në arkë dhe balancat e pakushtëzuara me Bankën Qendrore. Për qëllime të pasqyrës së fluksit të mjeteve monetare, mjetet monetare dhe ekuivalente me to sipas përkufizimit të mësipërm janë dhe aktivet me likuiditet shumë të lartë dhe me maturitet më pak se tre muaj, të
cilat janë subjekt i rreziqeve jo të rëndësishme nga ndryshimi në vlerën e drejtë, dhe përdoren nga Banka për menaxhimin e detyrimeve afat-shkurtra.
d) Letra me vlerë të investuara të mbajtura deri në maturim
Letrat me vlerë të investuara të cilat kanë pagesa fikse ose të përcaktuara dhe maturitet fiks të cilat Banka ka qëllimin pozitiv dhe mundësinë për t’i mbajtur deri në maturitet përfshijnë bonot e thesarit dhe obligacionet qeveritare. Pas njohjes fillestare, letrat me vlerë të investuara mbarten me koston e amortizuar.
e) Letra me vlerë të investuara të mbajtura për shitje
Letrat me vlerë të investuara të mbajtura për shitje janë blerë me qëllimin që Banka nuk do t’i mbajë për më shumë se gjashtë muaj, me përjashtim të atyre të cilat Banka ka si qëllim t’i mbajë deri në maturim dhe të cilat janë klasifikuar sipas rregullave të letrave të investimit. Letrat me vlerë të investuara të mbajtura për shitje gjithashtu përfshijnë letra me vlerë të cilat nuk rregjistrohen as si të tregtueshme as si letra me vlerë të investimit. Letrat me vlerë të investuara të mbajtura për shitje fillimisht rregjistrohen me cmimin e blerjes duke përjashtuar kostot. Në
çdo datë bilanci bëhen provigjone përkundrejtë humbjeve të kapitalit të parealizuara të cilat vijnë si rezultat i diferencave midis vlerës kontabël dhe çmimit të tregut. Fitimet e kapitalit të parealizuara nuk rregjistrohen.
f) Aktive të qëndrueshme të trupëzuara
Aktivet e qëndrueshme të trupëzuara paraqiten në bilanc me koston e blerjes duke zbritur amortizimin e akumuluar. Jeta e përdorimit llogaritet në bazë të pritshmërisë së Drejtimit për jetëgjatësinë e aktivit. Amortizimi llogaritet me metodën lineare me normat e parashikuara për të ulur koston e aktiveve të qëndrueshme të trupëzuara përgjatë jetës së pritshme të përdorimit. Vitet e pritshme të përdorimit janë si më poshtë:
Përmirësime në aktivet e marra me qira 4-10 vite
Paisje dhe instalime 10 vite
Automjete 10 vite
Makineri dhe paisje 10 vite
Kompjutera dhe paisje informatike 5 vite
Aktive të tjera të trupëzuara 10 vite
Aktivet nuk amortizohen derisa ato futen në përdorim dhe transferohen nga aktive në konstruksion në kategorinë përkatëse të aktiveve.
g) Aktivet e qëndrueshme të patrupëzuara
Aktivet e qëndrueshme të patrupëzuara, të cilat janë blerë nga Banka, paraqiten me kosto duke zbritur amortizimin e akumuluar dhe humbje nga zhvlerësimi. Amortizimi llogaritet me metodën lineare mbi jetën e përdorimit të
aktivit. Jeta e përdorimit është si më poshtë:
Patenta dhe licenca 5 vite
Programe kompjuterike & aktive të tjera të patrupëzuara 5 vite
31
20. Politika të rëndësishme kontabël (vazhdim)
h) Aktivet e marra në riposedim
Aktivet e marra në riposedim nëpërmjet procesit të ekzekutimit të detyrueshëm të huave dhe paradhënieve në vonesë të klientëve, që nuk mbahen për t’u shitur, nuk sjellin të ardhura nga qiraja, që nuk përdoren për qëllime të veta dhe synohet të nxirren nga përdorimi brenda një periudhe të shkurtër kohe pa ndonjë ristrukturim janë të klasifikuara si inventar. Aktivet e marra në riposedim njihen me vlerën me të ulët midis kostos dhe vlerës neto të realizueshme dhe humbjet njihen në të ardhurat dhe shpenzimet. Të ardhurat apo humbjet nga pakësimet njihen
si fitim ose humbje.
i) Të ardhurat dhe shpenzimet për interesat Të ardhurat dhe shpenzimet për interesa njihen në bazë të të drejtave dhe detyrimeve të konstatuara, ndërsa të ardhurat nga interesat e huave nën-standarde, të dyshimta dhe të humbura, njihen në bazë të mjeteve monetare.
j) Komisionet
Të ardhurat nga tarifat dhe komisionet lindin nga shërbimet financiare të Bankës dhe njihen kur shërbimi respektiv
është kryer.
k) Tatimi
Banka përcakton tatimin në fund të periudhës kontabël në përputhje me legjislacionin tatimor shqiptar. Të ardhurat e tatueshme janë llogaritur duke rregulluar fitimin përpara tatimit për disa të ardhura dhe shpenzime siç kërkohet nga ligji shqiptar.
l) Marrëveshje këmbimi
Kontratat e kursit të këmbimit janë marrëveshje për shkëmbimin e vlerave të caktuara të monedhave me një kurs këmbimi në datën e blerjes ose shitjes. Vlera nominale e këtyre kontratave nuk përfaqëson riskun aktual të tregut ose kredisë të lidhur me këtë produkt.