aytyayindenizi.com.tr/demo/ayt-edebiyat.pdfb) türk tarihi c) atatürk ilke ve inkılapları d) halk...

UYGULAMAYI İNDİR VİDEO ÇÖZÜMLERE ULAŞ.

Rehberlik Bölümü

Deneme Sınavları

Perforajlı

ONLİNE“eğitimde yayındenizi online”

ÖĞRETMEN ÜYELİĞİ SEÇİMİ İLE SİSTEME ÜYELİK FORMUNU DOLDURUNUZ.

SİSTEME GİRİŞ YAPARAK DİJİ-TAL İÇERİKLERİNİZİ İSTE-DİĞİNİZ YERE İNDİREBİLİRSİNİZ.

İNTERNETE BAĞLI OLSUN VEYA OLMASIN DİLEDİĞİNİZ PLAT-FORMLARDA İÇERİKLERİMİZİ KULLANABİLİRSİNİZ.

İSTEDİĞİNİZ SORULARLA KENDİ TESTİNİZİ OLUŞTURA-BİLİRSİNİZ.

YAYIN DENİZİ TEK

VİDEO ÇÖZÜM

UYGULAMASI

İNDİR

ÖZELLİKLER

www.ydakillitahta.com

ÜCRETSİZ ÖĞRETMEN ÜYELİĞİ

KOLAY ERİŞİLEBİLİR DİJİTAL İÇERİK

ÖRNEK KİTAP TALEBİMÜFREDATA UYGUN SORU HAVUZU

AYTEDEBİYAT

SAYFA SAYISI

SORU SAYISI

TEST SAYISI

DENEME SAYISI

• Her tip soru çeşidini görmenizi sağlayacaktır.• Akıl ve mantık yürütmenizi kolaylaştıracaktır.• Düşünme becerinizi geliştirecektir.• Her seviyedeki öğrenciye hitap eden bu soru bankası eksiklerinizi görmede size kaynak olacaktır.• Seviyenizi belirlerken size yol gösterecektir.• Bazı soruların farklı formatlarının üst üste sorulması konuları daha iyi öğrenmenizi, kavramanızı ve pekiştirmenizi sağlayacaktır.

BU KİTAP BANA NE KAZANDIRIR?

• Testler konu başlıkları ve kazanımlar dikkate alınarak oluşturulmuştur. • Her test kendi içerisinde öğrenme sırası dikkate alınarak hazırlanmıştır.• Her zorlukta soru mevcuttur. Zorluk açısından orta düzeydedir. Zor soru oranı %20’dir. • Her konu öncelikle öğrenmeye yönelik sorularla başlamış daha sonra şekil ve algı gerektiren sorulara geçilmiştir. • Öğrencinin kitaptan tam verim sağlayabilmesi için rehberlik bölümüne yer verilmiştir.• Konuya ait her tip soru çeşidi mevcuttur.• Algı ve yorum gücünü ölçen sorular vardır.• Genel tekrar testleri ile üniteler bütünsel olarak değerlendirilmiştir.• Deneme sınavı eklenmiştir.• Tamamı video çözümlüdür.• Video çözümlerde yanlış şıkların sebeplerine dikkat ederek izlersek konularda kaçırdığımız noktaları yakalama- nızı sağlayarak eksiklerinizi kapatacaktır.• Bölüm kapaklarında konuya ait dikkat edilecek noktalar mevcuttur.

KİTAP İÇERİĞİ

SAYFA SAYISI

SORU SAYISI

TEST SAYISI

DENEME SAYISI

464 207 2430 2

ÇALIŞMA PLANI YAPALIM!Çalı

şma Planı Yaparken Bu Soruları Dikkate Alınız!

Hangi ders, hangi gün?

Konu öğrenme ve tekrar ne zaman?

Soru çözümü ve ödevler ne zaman?

Deneme Sınavları ne zaman?

Aksayan çalışmalar hangi gün ve ne zaman çalışılmalı?Ders dışı hangi etkinlikler ne zaman yapılmalı?

Tatil günü hangi gün?

EVDE ETKİN ÇALIŞMA

Evde olduğunuz zamanı çok iyi değerlendirmelisiniz. Çoğu zaman yoğun ve yorgun bir gün geçirerek eve gel-diğiniz için iyi ve uygulanabilir bir programa ihtiyacınız var.

Evde yapılması gereken işler:

● Uyuma ● dinlenme ● beslenme ● konuları tekrar etme, ●

soru çözme● çözemediğin sorular için araştırma yapma ● ödev yapma ● fazladan sınav uygulama ● önceden öngörülemeyen durumlar

gibi pek çok başlık altında toplanabilir.

Dersler gün boyu peşinizi bırakmadı. Okul bitti ama evde derse devam çünkü hedefleriniz ve hayalleriniz var. Bunu asla unutmamalısınız.

Eve gelince önce dinlenmelisiniz.

Kendinize bir ders çalışma saati belirlemeli ve sürekli bunu düşünmelisiniz. Çünkü zihin neyi tekrar ederse kendini o yönde yönlendirir.

Konu öğrenme, tekrar etme, soru çözme saatlerini birbiri arkasına yerleştirmelisiniz.

Ders çalışırken mutlaka ara vermelisiniz. Ara vermek odaklanma gücünüzü artıracaktır.

Her gün konu tekrarlarına zaman ayırmalısınız. Yeni bilgiyi günlük tekrar etmelisiniz. Tekrar etmek başarı-nın anahtarıdır. Bilginin pekiştirilmesini ve uzun sureli hazfızaya atılmasını sağlar. Tekrarlarınızı zihinden yapmayı öğrenmelisiniz. Bu size zaman kazandıracak kalıcı olarak öğrenmenize de katkı sağlayacaktır.

Bilginin kalıcı olmasını sağlamak için ilişkilendirerek öğrenmeye çalışmalısınız. Ezberden kaçınmalısınız. Öğrenilen bilginin tam olarak kullanılması için beyin tarafından analizinin yapılması gerekir. Ezberci sistem bunu engeller.

Not alma hızınızı kendinize göre belirlemelisiniz. Yavaş not alma beynin konsantre olmasını zorlaştırır, yazma hızı ile beynin çalışma hızı arasında boşluk meydana gelir. Zihin başka alanlara kayar ve konsantrasyon sorunu yaşarsınız.

Herşeyden arındırılmış ortam çalışma için iyi bir ortam değildir.

Dikkatinizi belli alanlara değil, genele yaymalısınız. Dikkatinizi uyanık tutmayı unutmamalısınız.

Sosyol hayattaki olumsuz etkenlere dikkat etmeli mümkün olduğunca ortadan kaldırmalısınız.

Yaptığınız programa beyninizi ikna etmelisiniz.

NASILNEREDENE ZAMAN

Herşey ne kadar karışık görünse de;

☛ Gerçekleştirilebilecek bir hedefin varsa,

☛ Hedefe ulaşmayı amaç edindiysen,

☛ Soru çözerek deneyim kazanıyorsan,

☛ Konuları birbiri ile ilişkilendirebiliyorsan,

☛ Sınav uygulayarak bilgilerini sık sık kontrol

ediyorsan.

☛ Kendine güveniyorsan

işler iyi gidecek demektir.

İYİ NOT ALMAK HER ŞEYİ YAZMAK DEMEK DEĞİLDİR!

İyi not almak; kendi cümlelerini kurmak, şekille veya yazıyla şifrelemek, baktığında kolayca anlayıp hatırlamak için materyal hazırlamak demektir.

Tutulan notlar; onlara geri dönmek, onları okumak, onları gözden geçirmek, oradaki fikirlerin üzerine düşünmekle bir anlam kazanırlar.

+ + = Bilgi Deneyim Duygu ve Davranış ÖĞRENME

Merak; öğrenme isteğini harekete geçirir, odaklanmayı sağlar, çabuk yorulmayı engeller.

EDEBİYAT SORU BANKASI

KÜNYE

ÖN SÖZ

REHBERLIK

ÜNITE 1: GIRIŞ

Güzel Sanatlar ve Edebiyat ................................................................................................................................................ 13

Edebiyatın Tarih, Din ve Toplum ile İlişkisi ......................................................................................................................... 17

Türk Edebiyatının Tarihî Dönemleri (İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı / Sözlü Edebiyat, Yazılı Edebiyat) ......................... 19

Türk Edebiyatının Tarihî Dönemleri (İslamî Dönem Türk Edebiyatı / Geçiş Dönemi, Halk Edebiyatı, Divan Edebiyatı) .... 23

Türk Edebiyatının Tarihî Dönemleri (Batı Etkisinde Gelişen Türk Edebiyatı / Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatı).............. 25

Türk Edebiyatının Tarihî Dönemleri (Batı Etkisinde Gelişen Türk Edebiyatı / Servetifünun Dönemi

Türk Edebiyatı ve Fecriati Topluluğu) ................................................................................................................................. 27

Türk Edebiyatının Tarihî Dönemleri (Batı Etkisinde Gelişen Türk Edebiyatı / Millî Edebiyat Dönemi) ............................... 29

Türk Edebiyatının Tarihî Dönemleri (Batı Etkisinde Gelişen Türk Edebiyatı / Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı) .......... 31

Türk Dilinin Tarihî Gelişimi, Türkçenin Önemli Sözlük ve Dergileri .................................................................................... 33

Metinlerin Sınıflandırılması (Edebî Metin, Öğretici Metin) .................................................................................................. 35

ÜNITE 2: ŞIIR

Şiirde Yapı – Şiirde Tema................................................................................................................................................... 41

Şiirde Ahenk ....................................................................................................................................................................... 45

Manzume ve Şiir (Şiir Türleri) ............................................................................................................................................. 57

Edebî Sanatlar (Söz Sanatları) ........................................................................................................................................... 63

İslamiyet’in Kabulünden Önceki Türk Şiiri (Koşuk – Sagu) ................................................................................................ 87

Geçiş Dönemi Türk Edebiyatı ............................................................................................................................................. 91

Halk Şiiri / Anonim Halk Şiiri ............................................................................................................................................... 99

Halk Şiiri / Âşık Tarzı Türk Halk Şiiri ................................................................................................................................. 103

Halk Şiiri / Dinî – Tasavvufi Türk Şiiri (Tekke Şiiri) ........................................................................................................... 117

Divan Şiiri ......................................................................................................................................................................... 127

Divan Nesri ....................................................................................................................................................................... 157

Tanzimat Şiiri .................................................................................................................................................................... 167

Servetifünun Şiiri .............................................................................................................................................................. 175

Fecriati Şiiri ....................................................................................................................................................................... 183

Saf Şiir .............................................................................................................................................................................. 187

Millî Edebiyat Dönemi Şiiri ............................................................................................................................................... 191

Millî Edebiyat Dönemi Bağımsız Sanatçılar...................................................................................................................... 195

Beş Hececiler ................................................................................................................................................................... 199

Cumhuriyet Dönemi Şiiri / Cumhuriyet Dönemi’nde Saf Şiir Anlayışını Sürdüren Şiir – Yedi Meşaleciler ....................... 201

Cumhuriyet Dönemi Şiiri / Toplumcu Şiir (1923 – 1960) .................................................................................................. 207

İçindekiler


İçindekiler

Cumhuriyet Dönemi Şiiri / Millî Edebiyat Zevk ve Anlayışını Sürdüren Şiir ...................................................................... 211

Cumhuriyet Dönemi Şiiri / Garip Akımı ............................................................................................................................. 215

Cumhuriyet Dönemi Şiiri / İkinci Yeni Şiiri ........................................................................................................................ 217

Cumhuriyet Dönemi Şiiri / Dinî Değerleri, Geleneğe Duyarlığı ve Metafizik Anlayışı Öne Çıkaran Şiir ........................... 221

Cumhuriyet Dönemi Şiiri / 1960 Sonrası Toplumcu Şiir ................................................................................................... 223

Cumhuriyet Dönemi Şiiri – 1980 Sonrası Türk Şiiri .......................................................................................................... 225

Cumhuriyet Dönemi Şiiri / Cumhuriyet Dönemi’nde Halk Şiiri .......................................................................................... 227

Cumhuriyet Dönemi Şiiri / Karma Test ............................................................................................................................. 229

ÜNITE 3: HIKÂYEHikâyenin Tanımı, Özellikleri, Tarihsel Gelişimi ve Unsurları, Anlatıcının Bakış Açısı, Hikâye Türleri ............................. 239

Hikâye ve Romanda Anlatım Teknikleri............................................................................................................................ 243

Geçiş Dönemi Türk Edebiyatı’nda Hikâye / Dede Korkut Hikâyeleri ................................................................................ 247

Divan Edebiyatı’nda Hikâye / Mesnevi ............................................................................................................................. 249

Halk Edebiyatı’nda Hikâye / Halk Hikâyeleri..................................................................................................................... 253

Tanzimat Dönemi’nde Hikâye........................................................................................................................................... 255

Servetifünun Dönemi’nde Hikâye ..................................................................................................................................... 257

Millî Edebiyat Dönemi’nde Hikâye .................................................................................................................................... 259

Cumhuriyet Dönemi’nde Hikâye / Bireyin İç Dünyasını Esas Alan Eserler ...................................................................... 265

Cumhuriyet Dönemi’nde Hikâye / Toplumcu Gerçekçi Eserler......................................................................................... 267

Cumhuriyet Dönemi’nde Hikâye / Millî-Dinî Duyarlılıkları Yansıtan Eserler ..................................................................... 269

Cumhuriyet Dönemi’nde Hikâye / Modernizmi Esas Alan Eserler .................................................................................... 271

ÜNITE 4: ROMANRomanın Tanımı, Özellikleri, Roman Türleri .................................................................................................................... 277

Romanda Anlatım Teknikleri ............................................................................................................................................ 279

Tanzimat Dönemi’nde Roman .......................................................................................................................................... 283

Servetifünun Dönemi’nde Roman..................................................................................................................................... 291

Millî Edebiyat Dönemi’nde Roman ................................................................................................................................... 297

Cumhuriyet Dönemi’nde Roman / Millî ve Dinî Duyarlılıkları Yansıtan Eserler ................................................................ 309

Cumhuriyet Dönemi’nde Roman / Toplumcu Gerçekçi Eserler ........................................................................................ 313

Cumhuriyet Dönemi’nde Roman / Bireyin İç Dünyasını Esas Alan Eserler ...................................................................... 317

Cumhuriyet Dönemi’nde Roman / Modernizmi Esas Alan Eserler ................................................................................... 321

Cumhuriyet Dönemi’nde Roman / Genel Karma .............................................................................................................. 325

Roman Özetleri................................................................................................................................................................. 329

İçindekiler


ÜNITE 5: TIYATRO

Tiyatronun Tanımı, Özellikleri, Terimleri ve Modern Tiyatro Türleri.................................................................................. 341

Geleneksel Türk Tiyatrosu................................................................................................................................................ 343

Tiyatro Terimleri, Modern Tiyatro Türleri, Geleneksel Türk Tiyatrosu .............................................................................. 347

Tanzimat Dönemi Tiyatrosu.............................................................................................................................................. 355

Millî Edebiyat Dönemi Tiyatrosu ....................................................................................................................................... 363

Cumhuriyet Dönemi Tiyatrosu .......................................................................................................................................... 367

ÜNITE 6: MASAL – FABL

Masal / Fabl ...................................................................................................................................................................... 373

ÜNITE 7: DESTAN – EFSANE

Destan / Doğal Destan, Yapma Destan, İslamiyet Öncesi Türk Destanları...................................................................... 379

Destan / İslamiyet’in Kabulünden Sonraki Türk Destanları .............................................................................................. 385

Efsane .............................................................................................................................................................................. 387

ÜNITE 8: BILGILENDIRICI (ÖĞRETICI) METINLER

Bilgilendirici (Öğretici) Metinler ......................................................................................................................................... 391

Tanzimat Dönemi Bilgilendirici (Öğretici) Metinleri ........................................................................................................... 401

Servetifünun Dönemi Bilgilendirici (Öğretici) Metinleri...................................................................................................... 405

Millî Edebiyat Dönemi Bilgilendirici (Öğretici) Metinleri .................................................................................................... 409

Cumhuriyet Dönemi Bilgilendirici (Öğretici) Metinleri ....................................................................................................... 413

ÜNITE 9: TÜRK DÜNYASI EDEBIYATI

Türk Dünyası Edebiyatı .................................................................................................................................................... 419

ÜNITE 10: EDEBIYAT AKIMLARI

Edebiyat Akımları ............................................................................................................................................................. 425

ÜNITE 11: DÜNYA EDEBIYATI

Dünya Edebiyatı ............................................................................................................................................................... 435

DENEME SINAVI ........................................................................................................................................445

CEVAP ANAHTARI ....................................................................................................................................453

31EDEBİYAT SORU BANKASI

1. Ü

NİT

E •

Giri

ş

YA

YIN

DA

TE

K B

AŞ

AR

IDA

TE

K

TEST10

1. I. Batı’dan gelen anlatım biçimleri reddedilmiş, bütü-nüyle ulusal kaynaklardan beslenilmiştir.

II. Cumhuriyet’in ilk yıllarıyla birlikte Anadolu’ya ve Ana-dolu insanına yöneliş görülür.

III. Atatürk ilke ve inkılapları, edebî eserlerde işlenmeye başlanmıştır.

IV. Dil ve üslup anlayışı, Servetifünun Dönemi’yle ben-zerlik gösterir.

V. Edebî eserlerde bilimsel gelişmelerden yararlanıl-mıştır.

Yukarıdaki numaralanmış yargılardan hangileri Cum-huriyet Dönemi Türk Edebiyatı’nın özellikleri arasın-da gösterilemez?

A) I ve II B) I ve IV C) II ve IV

D) III ve IV E) III ve V

2. Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı’nın oluşumunda ---- gibi bütün bir ulusu derinden etkileyen ve yaraları sarılmaya çalışılan tarihî bir olayla yeni bir ---- kurmanın verdiği millî heyecanın önemli bir rolü vardır.

Yukarıda boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakiler-den hangisinde verilenler getirilmelidir?

A) Tanzimat Fermanı – gazete

B) Islahat Fermanı – rejim

C) Kurtuluş Savaşı – devlet

D) Çanakkale Savaşı – meclis

E) Balkan Savaşı – ulus

3. Örnektir uluslara açtığımız yeni iz;İmtiyazsız, sınıfsız, kaynaşmış bir kitleyiz.Uyduk görüşte bilgi, gidişte ülküye biz;Tersine dönse dünya yolumuzdan dönmeyiz.

Türk’üz, Cumhuriyet’in göğsümüz tunç siperi,Türk’e durmak yaraşmaz, Türk önde, Türk ileri!

Yukarıdaki dizelerin içerik özellikleri dikkate alındı-ğında hangi edebiyat dönemine ait olduğu söylene-bilir?

A) Tanzimat Edebiyatı

B) Servetifünun Edebiyatı

C) Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı

D) Millî Edebiyat Dönemi

E) Fecriati Edebiyatı

4. Aşağıdakilerden hangisi Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı’nda yaygın olarak işlenen konulardan de-ğildir?

A) Kölelik kurumunun yaşattığı acılar

B) Kurtuluş Savaşı yılları

C) Anadolu halkının yaşam tarzı

D) Yeni başkent Ankara’da sosyal değişim

E) Atatürk ilke ve inkılapları

5. Aşağıdakilerden hangisi Cumhuriyet Dönemi’nde or-taya çıkmış bir edebî topluluk değildir?

A) Hisarcılar

B) Maviciler

C) Yedi Meşaleciler

D) Beş Hececiler

E) Garipçiler

6. I. Grup II. Grup

I. Anadolu’ya ve Anadolu insanının zevk ve yaşayışına yönelme

A. Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı

II Cumhuriyet Dönemi’ni oluş-turan değerlerin edebiyata yansıması

B. Varoluşçuluk

III 20. yüzyılda ortaya çıkan ve varlığın özden önce geldiği ilkesine dayanan felsefi akım

C. Memleket edebiyatı

Yukarıda I. grupta verilenler, II. grupta verilenlerle aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak eşleştiril-miştir?

I II III

A) A B C

B) C B A

C) B A C

D) C A B

E) B C A

TürkEdebiyatınınTarihîDönemleri(BatıEtkisindeGelişen TürkEdebiyatı/CumhuriyetDönemiTürkEdebiyatı)

TürkEdebiyatınınTarihîDönemleri(BatıEtkisindeGelişenTürkEdebiyatı/CumhuriyetDönemiTürkEdebiyatı)

32

YA

YIN

DA

TE

K B

AŞ

AR

IDA

TE

K


1. Ü

NİT

E •

Giri

ş

7. Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı, aynı zamanda yeni bir devlet kurmuş olan Türk ulusunun bu devletin dayan-dığı siyasi temel olan ---- ile çıktığı yolculuğun bir seyir defteri olarak da okunabilir.

Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?

A) Türk dili

B) Türk tarihi

C) Atatürk ilke ve inkılapları

D) Halk kültürü ve yaşayışı

E) Batı uygarlığı ve bilimi

8. I. Devletçilik

II. Halkçılık

III. Laiklik

IV. Milliyetçilik

Atatürk’ün yukarıdaki ilkelerinden hangileri Cumhu-riyet Dönemi Türk Edebiyatı’nın oluşumuna diğerle-rinden daha çok düşünsel zemin hazırlamıştır?

A) I ve II B) I ve III C) I ve IV

D) II ve IV E) III ve IV

9. I. Kurtuluş Savaşı’nın romanlara konu olması

II. Atatürk ilke ve inkılaplarının edebî eserlere yansıması

III. Eğitim kurumlarının yaygınlaşması ile okuryazarlık oranının yükselmesi

IV. Ulaşım ve iletişim alanlarındaki gelişmelerle aydınla-rın Anadolu’yu daha yakından tanıması

Cumhuriyet Dönemi ile ilgili olarak yukarıda verilen-lerle aşağıdaki yargılardan hangisi ilişkilendirilemez?

A) Toplumları derinden etkileyen olaylar edebî ürünlerin ilgi alanı içindedir.

B) Teknolojik ve bilimsel gelişmeler sanatı ve sanatçıyı etkiler.

C) Toplumsal eğitim düzeyinin yükselmesi için okulların en ücra köşelere kadar ulaştırılması gerekir.

D) Sosyal ve siyasal alandaki yenilik ve değişimler sa-natta mutlaka karşılık bulur.

E) Sanatı ve sanatçıyı yönlendirmek siyasal kurumların görev ve ilgi alanına girer.

10. I. Yakup Kadri Karaosmanoğlu

II. Necip Fazıl Kısakürek

III. Ömer Seyfettin

IV. Tevfik Fikret

V. Ziya Gökalp

Yukarıdaki sanatçılardan hangileri Cumhuriyet’in ku-ruluşundan sonra verdikleri eserlerle bu dönemdeki sanat anlayışının oluşmasında etkili olmuş isimler-dir?

A) I ve II B) I ve IV C) II ve IV

D) II ve V E) III ve V

11. Aşağıdakilerden hangisi Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı için söylenemez?

A) Batı edebiyatı, özellikle İngiliz edebiyatı, konuları ve sanatçıları ile örnek alınmıştır.

B) Batı’dan alınan anlatım biçimleri ve yeni konularla ulusal kimlikli bir edebiyatın oluşması sağlanmıştır.

C) Yeni bir toplum ve devlet kurmanın heyecanı edebî eserlere yansımıştır.

D) Bu dönemde Anadolu ve Anadolu insanı âdeta yeni-den keşfedilmiştir.

E) Millî Edebiyat Dönemi’nde başlayan dilde sadeleşme anlayışı, Türk Dil Kurumunun çabaları ile artarak de-vam etmiştir.

12. Aşağıdakilerden hangisi, eser vermeye Cumhuriyet öncesinde başlayıp Cumhuriyet Dönemi’nde devam eden sanatçılardan biri değildir?

A) Refik Halit Karay

B) Yakup Kadri Karaosmanoğlu

C) Halide Edip Adıvar

D) Reşat Nuri Güntekin

E) Ömer Seyfettin

TEST BAŞLIKLARI

• Öğretimprogramınınenkapsamlıünitesiolanşiirbaşlığında;şiirdeyapı,

tema,ahenk,şiirtürlerigibitemelbilgilerinyanındaTürkedebiyatındaşiir

türünün,“İslamiyetöncesiTürkşiiri”,“GeçişDönemişiiri”,“halkşiiri”,“divan

şiiri”,“Tanzimatşiiri”,“Servetifünunşiiri”,“Fecriatişiiri”,“MillîEdebiyatDöne-

mişiiri”,“CumhuriyetDönemişiiri”olmaküzeretarihîdönemleriçerisindeki

yeriveöneminindetaylıbirbiçimdekavranmasıbeklenmektedir.

• AYT’dekonukapsamınıngenişliğindendolayıçeşitlibaşlıklar

altında6soru,şiirleilgilikonulardansorulmaktadır.

•ŞiirdeYapı–ŞiirdeTema•ŞiirdeAhenk•ManzumeveŞiir(ŞiirTürleri)•EdebîSanatlar(SözSanatları)•İslamiyet’inKabulündenÖncekiTürkŞiiri(Koşuk–Sagu)•GeçişDönemiTürkEdebiyatı•HalkŞiiri/AnonimHalkŞiiri•HalkŞiiri/ÂşıkTarzıTürkHalkŞiiri•HalkŞiiri/Dinî–TasavvufiTürkŞiiri(TekkeŞiiri)•DivanŞiiri•DivanNesri•TanzimatŞiiri•ServetifünunŞiiri•FecriatiŞiiri•SafŞiir•MillîEdebiyatDönemiŞiiri•MillîEdebiyatDönemiBağımsızSanatçılar•BeşHececiler•CumhuriyetDönemiŞiiri/CumhuriyetDönemi’ndeSafŞiirAnlayışınıSürdürenŞiir–YediMeşaleciler

•CumhuriyetDönemiŞiiri/ToplumcuŞiir(1923–1960)•CumhuriyetDönemiŞiiri/MillîEdebiyatZevkveAnlayışınıSürdürenŞiir•CumhuriyetDönemiŞiiri/GaripAkımı•CumhuriyetDönemiŞiiri/İkinciYeniŞiiri•CumhuriyetDönemiŞiiri/DinîDeğerleri,GeleneğeDuyarlılığıve MetafizikAnlayışıÖneÇıkaranŞiir•CumhuriyetDönemiŞiiri/1960SonrasıToplumcuŞiir•CumhuriyetDönemiŞiiri–1980SonrasıTürkŞiiri•CumhuriyetDönemiŞiiri/CumhuriyetDönemi’ndeHalkŞiiri•CumhuriyetDönemiŞiiri/KarmaTest


2.Ü

NİT

E •

Şiir

YA

YIN

DA

TE

K B

AŞ

AR

IDA

TE

K

TEST1ŞiirdeYapı–ŞiirdeTema-I

1. I. Birşiirdenbağımsızolanvetekbaşınabiranlamta-şıyandizeler

II. Mısralarıbirbiriilekafiyeliolanbeyit

III. Şiirindildendiledolaşan,hafızalardayeredenengü-zeldizesi

IV. Mısralarıkafiyeliolmayanbeyit

Aşağıdaki terimlerden hangisinin yukarıda tanımı ve-rilmemiştir?

A)Musarra B)Mısra-ıberceste

C)Musammat D)Müfred

E)Azademısra

2. A.Bent ( )

İki dizeden oluşan ve bir bütünlükgösterenbölümlerdir.

B.Dörtlük ( )Şiirdeki en küçük nazım birimidir.Düzyazıdakisatırınkarşılığıdır.

C.Dize ( )Dörtdizedenoluşanveanlamsalbü-tünlükgösterenbölümlerdir.

D.Beyit ( )Bir şiirin bölümlerini oluşturan ge-nellikleikimısradandahabüyük,üç,dört,beş,altımısralıkbirimlerdir.

Yukarıdaki nazım birimleri karşılarındaki açıklamalar-la eşleştirildiğinde doğru sıralama aşağıdakilerden hangisi olur?

A)D/C/B/A B)A/C/B/D C)C/D/B/A

D)B/D/C/A E)D/B/C/A

3. Nazım türlerini belirleyen en önemli öge aşağıdakilerden hangisidir?

A)Ölçü B)Kafiyeörgüsü C)Konu

D)Nazımbirimi E)Dizesayısı

4. I. Sone Batıedebiyatı

II. Koşma Heceölçüsü

III. Müstezat Divanedebiyatı

IV. Mesnevi Beyitnazımbirimi

V. Koşuk Halkedebiyatı

Yukarıdaki numaralanmış terimlerden hangisi, karşısındakiyle ilişkilendirilemez?

A)I B)II C)III D)IV E) V

5. Breağalar,brebeyler Ölmedenbirdemsürelim Gözümüzekaratoprak Dolmadanbirdemsürelim Karacaoğlan

Bu dörtlüğün teması aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?

A) Yiğitlikvemertlik

B) Yaşamdanzevkalma

C) Ötedünyayahazırlık

D) Doğaylamücadele

E) Ölümkorkusu

6. KılığınkıyafetinsarmadıbeniSöylediğintürkülerbizimtürkümüzdeğilBaşkaçeşmelerdendoldurmuşsuntasınıYüreğindenakışyok,acıyokbizdenBulutlarrahmetinikesmedenyavaşyavaşİnsanlarselâmınıesirgemedenSavuşgitiçimizden...

Yukarıdaki şiirde altı çizili dizeyle şairin anlatmak iste diği aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kendiniönplanaçıkarma

B) Yadırganantutumlariçindeolma

C) Karşılığıolmayaniddialardabulunma

D) Kişiselçıkarınıönplandatutma

E) Ulusalolmayankaynaklardanbeslenme

7. Güzgeldiah,gülenesöylesemSananesöylesemömrümToparlan,kanınlakatılhaydiKalanömrünle,kanayanyanınlaBiryoğunluğakoygünlerini

Yukarıdaki şiirin teması aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yaşamayenidensarılma

B) Doğasevgisi

C) Geçmişeözlem

D) Kentyaşamındanbıkkınlık

E) Yalnızkalmakorkusu

ŞiirdeYapı–ŞiirdeTema-I

42

YA

YIN

DA

TE

K B

AŞ

AR

IDA

TE

K


2. Ü

NİT

E •

Şiir

8. Gözleriminönündehepaynıbeyazev.Herdağyamacınakurduğum,Belirenhersukenarında,Pembedamlı,yeşilpanjurlu,balkonlu,BalkonunatırmanansarmaşıkGece,pencerelerindensızacakışık,Kışıntütecekbacası.

Bu şiirle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söyle-nemez?

A) Şairözleminiduyduğubirevianlatmaktadır.

B) Halkşiirigeleneğiileoluşturulanşiirdekelimeleryanvemecazanlamlarıylakullanılmıştır.

C) Dil, anlatım ve şekil özelliğinden hareketle şiirinCumhuriyetDönemi’ndeyazıldığısöylenebilir.

D) Şairmütevazı,kargaşadanuzak,huzurlubirdünyaözlemiiçindedir.

E) Şiirindiliyalın,akıcıveanlaşılırdır.

9. Yağmuryorganoldu,döşekkarbanaAnladımkikendigönlümdarbanaAlevdolubardaklarıyârbanaSunuverdiiçtimiçtimkandımoy!

Bu şiir;

I. Halkşiirigeleneği

II. Sanatsız,kurubiranlatım

III. Ölçü

IV. Kafiyeveredif

V. Sevgiliyesitem

numaralanmış özelliklerden hangisiyle ilişkilendire-lemez?

A) I B)II C)III D)IV E)V

10. ÖndezeytinağaçlarıarkasındayârSene1946MevsimSonbaharÖndezeytinağaçlarıneyleyimneyleyimDallarıneyleyimYâryolunadökülmedikdillerineyleyimYâryâr…SenikarasaplıbıçakgibisinemesapladılarDeğirmenmisalidönerbaşımSevdadeğilbubirhışımGelgörbenidarmadağınTeltelçözülüpkalmışımyâryâr…CanımınçekirdeğindedikenGözümünbebeğindesitemvar

BedriRahmiEyüboğlu

Yukarıdaki şiirin teması aşağıdakilerden hangisidir?

A)Yaşamasevinci B)Aşkacısı

C)Geçmişeözlem D)Kıskançlık

E)Pişmanlık

11. Aşağıdaki dörtlüklerden hangisi divan şiiri geleneğiyle oluşturulmuştur?

A) Sakinolkimseningönlünüyıkma Gerçekerenlerinizindençıkma Eğeradamisenölmezsinkorkma Aşığıkurtyemezuc’dadeğildirB) Nevarlığasevinirim Neyokluğayerinirim Aşkınileavunurum BanasenigerekseniC) Birgünolurdevrandöner Vurulursunbenimgibi Volkanolursinenyanar SavrulursunbenimgibiD) Oldemkitecelliyat-ıaşkitdizuhûr Kıldıdil-ibî-kararıfevvâre-inûr Şolâteş-iaşkadüşmüşümdürbenkim Birlem’asınatahammülitmezbinTûrE) Ağlarımiştezarile Kaldumdiriğağyarile Bilişmedimsenyarile YaRabn’olahalümbenüm

12. Taşındaotlarbitenşusokaktayürümek.Birbahçeduvarınınkokulugölgesinden.Uzakta,mektepteykenokuduğumuzşarkı.Suiçmekotasasızgünlerinçeşmesinden.

Kalbeaşinabütünrastladıklarım,Herşeyeskisigibi,herkesbahtiyar,iyi!Banabüyükbabamıhatırlatanihtiyar,Çocuklukarkadaşımsarıbeneklikedi

Bu şiirle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söyle-nemez?

A) Şairgeçmişgüzelgünlereduyduğuözlemidilegetir-mektedir.

B) Şair, rastladığı kişi ve nesnelerle geçmiş günleredönmektedir.

C) Şiireiyimserveduygusalbiratmosferhâkimdir.

D) Şair, gelecek günlerin çok daha güzel olacağınıanlatmakistemektedir.

E) Şiirdenazımbiriminden,uyakveredifgibiahenkun-surlarındanyararlanılmıştır.


2.Ü

NİT

E •

Şiir

YA

YIN

DA

TE

K B

AŞ

AR

IDA

TE

K

EdebîSanatlar(SözSanatları)-XI TEST22

1. FakatSakaryabaşka,yokuşmuçıkıyorne

Kurşundanbiryükbinmiş,köpüktengövdesine

YukarıdakidizelerdeSakaryaNehri’ninyokuşçıkmasıveköpüktengövdesinekurşundanbiryükbinmesisözleriylekarşıtlıkoluşturulmuştur.

Aşağıdaki dizelerin hangisinde bu açıklamaya uygun bir söz sanatı vardır?

A) Lüzumsuzaydınlıkgünlereinat Tutarkaranlığıseverbirsüre

B) Yaslanırtaşlarauykuluyorgun Anidengeçliğiyanınagelir

C) Issızbiradada,sessizbiradam Bakarufuklara,ufuklarkara

D) Alırkarşısınaçocukluğunu Bakar,konuşamazdilitutulur

E) Yıllarbitsedeömürtükensede Anahtaryazıkkikapıyauymaz

2. I. Vahşiakköpüklüokyanusdalgalarıydık

II. TrengeldiAnkara’dan,herşeyolduayanbeyan

III. Yumruklarımızısıkarsessizceağlardık

IV. Evdenhabergetirenrüyalargörürdükgeceleri

Yukarıdaki dizelerin hangilerinde “mecazımürsel (ad aktarması)” yapılmıştır?

A) I ve II B) I ve III C) II ve III

D) II ve IV E) III ve IV

3. I. Bakışın,gülüşün,neşenvehüznün

Ayaltındabirgülnâmesiyüzün

(Teşbih)

II. Çekerlerönüneyedikatperde Zulümkimdengelir,adaletnerde (İstifham)

III. Yıllarboyuuykularınbölündü Uçacakkenkanatlarınyolundu (İstiare)

IV. Geçti,istememgelmeni Yokluğundabuldumseni (Tezat)

V.Fısıldarımsanayıllarcaiçimdebiriken Söyleyemediğimateştenkelimeleri (Tecahülüarif)

Yukarıdaki dizelerin hangisinde ayraç içinde verilen sanat yoktur?


4. I. Gölsanırdıknezamandolsakdagözlerine

Seyrederdiksenigünlercegülistanyerine

II. Gönlümüzbağlandızülfünteline

Alınmazgözlerimestimalınmaz

III. Aramazdıkgecemehtabıyüzünparlarken

Biruzakyıldızabenzerdigüneşsenvarken

IV. Senihasbahçelerüstündegörürkendahadün

Bizihayranediyorsaksıdabirgoncabugün

V. Hergeçenyılogüzelliklerinisendençalarak

Serpiyoryerlerebirgülgibiyaprakyaprak

Yukarıda numaralanmış dizelerin hangilerinde abart-ma sanatına başvurulmuştur?

A)IveII B)IveIII C)IIveIII

D)IIIveIV E)IVveV

5. I. Kimseninhaberiyokturtaşıdığımbuyükten BilmezlerkiHızır’ınsırdaşıolduğumu (Telmih)

II. Senmiydinumutveripgönülçalan Senmiydinaraftabırakıpkaçan (İstifham)

III. Hergünaynıyoldayız,hergünaynıkaderde Han,hamam,kervansaray,köprü,çeşmebiryerde (Tenasüp)

IV. Zannetmembubaharhepböyleakargider Ömrünbirdeçokzorlubirkışıvarderler (Tezat)

V. Nezamanbirhicranşarkısıduysam Gözlerimmeçhuledalıyoranne (Mecazımürsel)

Yukarıdaki dizelerin hangisinde ayraç içinde verilen sanat yoktur?


6. UçunkuşlaruçundoğduğumyereŞimdidağlarındamorsümbülvardırOrmanlarkoynundabirserindereDikenleriçindesarıgülvardır

Yukarıdaki dizelerde en belirgin söz sanatı aşağıda-kilerden hangisidir?

A)Tezat B)İntak C)Tenasüp

D)Tevriye E)Kinaye

EdebîSanatlar(SözSanatları)-XI

84

YA

YIN

DA

TE

K B

AŞ

AR

IDA

TE

K


2. Ü

NİT

E •

Şiir

7. Yazılışları aynı anlamları farklı sözcüklerle yapılan sözsanatınacinasdenir.

Buna göre aşağıdakilerin hangisinde “cinas” vardır?

A) Hepkendiniçektinnaza Yokbaharayahutyaza Bıktımgayrıyazayaza Gelsendebirgelmesende

B) Dağlarbaşınkaraldı Gületrafınharaldı Eceleborçlukaldım Bircanımvaryaraldı

C) Merhemtutmuyoryarada Kırıldıkolumkanadım Gençliğimgittiarada Ah,nedensonra,anladım

D) Yaşarangözlerimebak Ben,yalansöylemekbilmem Herşeyimgüneşteçıplak Nedametbendecehennem

E) Susuzkenkaynağımsın Boğulurkenimdatsen Cennettegülbahçesi Cehennemdesıratsen

8. I. Nesimi’yesordular,yârinilehoşmusun

Hoşolayım,olmayayım,oyârbenim,kimene

II. Rıhtımdakalanlarbuseyahattenelemli

Günlercesiyahufkabakargözlerinemli

III. Peykeler,duvaramıhlıpeykeler

Duvarda,başlardanyağlılekeler

IV. Senbirdevsin,yüküağırdırdevin

Kalkayağa,dimdikdoğrulvesevin

V. Dua,dua,ellerkarıncalanmış

Yıldızlaravuçta,gökparçalanmış

Yukarıda numaralanmış dizelerin hangisinde istif-ham sanatına başvurulmuştur?

A)I B)II C)III D)IV E)V

9. I. Dalçatlar,kahrındançiçeklerdonar

II. Hatıralaraltınkemergibiönümüzde

III. Masumlukakıyorduyüzünden

IV. CamlarındaherakşamyangınçıkanÜsküdar

V. Sencıvıldayıncautanıyordukuşlar

Yukarıdaki dizelerin hangisinde “istiare(eğretileme)” yapılmamıştır?

A) I B)II C)III D)IV E)V

10. İnsanlaraözgünitelikleriinsandışındakivarlıklaravermesanatınateşhis(kişileştirme)denir.

Buna göre aşağıdakilerin hangisinde “teşhis” yoktur?

A) Benikimseciklerokşamazmadem Öpbenialnımdan,senöpseccadem

B) Ondankalan,boynubükükvesefil Bahçeyediktiğiüçbeşkaranfil

C) MüdürBeydertdinler,bugünmaruzat Çatıkkaş,hükümetdediklerizat

D) Kaldırımlar,çilekeşyalnızlarınannesi Kaldırımlar,içimdeyaşamışbirinsandır

E) Vefasızdostluğakalleşzamana Gülmekistiyorsunbırakmıyorlar

11. Aşağıdaki dizelerin hangisinde “mübalağa(abartma)” vardır?

A) Birgünanarsanbuumarsıztürküyü Yeneceksinelbetbubitimsizkorkuyu

B) Beniyalnızfidanlarasormakardeşim Kimsesizkuşcıvıltılarındagizliyim

C) Birazdaha,birazdahasabıranacığım ParayıDünyakadaryığacağımkapına

D) Düşünürhayalmigerçekmidiye Gerçeksonnefesinsonunagelir

E) Uzatırellerinşefkatlisıcak Yazık çocukluğu kaçar kurtulur

12. Bir olguyu gerçek nedeninin dışında güzel bir nedenebağlamayahüsnütalil(güzelnedenbulma)denir.

Buna göre aşağıdakilerin hangisinde “hüsnütalil” sa-natı vardır?

A) Çocuklar,yalnızçocuklariçingeldi Gelmezdiyeunutulanbahar

B) Bütüntürediuygarlıklarumurumdamı Senbiruygarlıkoldunbirömürboyu

C) Yürügölgenseniuğurlamakta Küçülüpküçülüpkaybolırakta

D) Takaranlıklariçindebirden Birtürkügibiyükselirsinsen

E) Gelingüllebaşlayalımatalarauyarak Baharıkoklayarakgirelimkelimelerülkesine


2.Ü

NİT

E •

Şiir

YA

YIN

DA

TE

K B

AŞ

AR

IDA

TE

K

GeçişDönemiTürkEdebiyatı-II TEST27

1. Aşağıdakilerden hangisi İslami Dönem’de ilk dil ve edebiyat ürünlerinin özelliklerinden biri değildir?

A) İslamiyetöncesivesonrasıkültür,içiçedir.

B) Eserlerde toplum hayatını şekillendirme ve yönlen-dirmeamacıgüdülmüştür.

C) Yabancıdillerinetkisindenuzak,arıbirTürkçekulla-nılmıştır

D) Heceölçüsüylebirliktearuzölçüsüdekullanılmıştır.

E) Nazımbirimidörtlükvebeyittir.

2. Eser Yazar

I. DivânüLûgâti’t-Türk A. KaşgarlıMahmut

II. KutadguBilig B. AhmetYesevi

III. Atebetü’lHâkayık C. EdipAhmetYüknekî

IV. Divân-ıHikmet D. YusufHasHacip

Yukarıdaki gruplandırmada yapılan yanlışlığı düzelt-mek için aşağıdakilerden hangisi yer değiştirmelidir?

A)AveB B)AveC C)BveD

D)AveD E)CveD

3. Aşağıdakilerin hangisinde KutadguBilig’le ilgili bir bil-gi yanlışı vardır?

A) 1069-1070yıllarıarasındaKarahanlılarDönemi’ndeYusufHasHaciptarafındanyazılmıştır.

B) Nazımbirimibeyittiryeryerdörtlükleredeyerverilir.

C) KarahanlıTürkçesiyle(Hakaniyelehçesi)yazılmıştır.

D) Gazelnazımbiçimivearuzölçüsüyleyazılmıştır.

E) Didaktikvealegoriktarzdadır.

4. Kutadgu Bilig’de,

I. Hükümdar-KünTogdı(könitöri,kanun)

II. Vezir-Odgurmış(akıbet,kanaat)

III. Vezirinoğlu-Ögdülmiş(ukuş-bilgi)

IV. Dindar,zahitkişi-AyToldı(kut-saadetdevlet)

Yukarıda numaralanmış altı çizili kavramlarla ilgili yanlışlığın düzelmesi için hangilerinin yer değiştir-mesi gerekir?

A) I – II B) I – III C) I – IV

D)II–III E) II – IV

5. Arapçaolarakyazılaneserde7500’denfazlasözcüğeyerverilmiştir.TürkçesözcüklereArapçakarşılıklarverilmiş;busözcüklerinanlamlarınıdaaçıklamakiçinsözcükleringeçtiğidestansagu,savveçeşitlidizelerörnekolarakve-rilmiştir(AlpErTungaSagusu,OğuzKağanDestanıvb.). Edebiyatımızdakiilksözlükvedilbilgisikitabıolaneser,Türkdiliningrameri ile ilgilibilgiler içerir.Sözlükniteliğidışındaedebiyat,folklorvecoğrafyabilgileriniiçerir.Türkboylarıtanıtılmıştır.Halkıninanışı,kültürü,gelenekgöre-nekleri,diliileilgilibilgilerverir.Türkboylarınınisimlerininereden aldıklarına, Türk yer adlarına, Türk illerinin veboylarınınkullandığıağızlaradadeğinilmiştir.

Yukarıda sözü edilen eser aşağıdakilerden hangisi-dir?

A) KutadguBilig B) DivânüLûgâti’t-Türk

C) Atebet’ülHakayık D)Divân-ıHikmet

E) Risâletü’n-Nushiyye

6. KarahanlıveGeçişDönemiTürkEdebiyatı’nınilkbüyük I eseri olan Kutadgu Bilig, Yusuf Has Hâcip tarafından II Balasagun’da yazılmaya başlanmış, 1069-1070’te Kaşgar’datamamlanmıştır.Yazar,KutadguBiligsayesin- de“UlugHasHâciblik”makamınagetirilmiştir.Eser lirik III tarzdadır.Eserdedevlet,din,ahlak,siyaset, toplumko- nularını işleyendüşüncelere yer verilmiştir.Toplumya- şantısındakibozukluklarındüzeltilmesi, insanlarınmutlu edilmesiiçindevletyöneticilerineöğütlerverilmiştir.Birçok mısrada iç kafiye kullanıldığı görülür. Siyasetnâmenin IV V edebiyatımızdakiilkörneğidir.

Yukarıdaki parçada numaralanmış yerlerin hangisin-de bir yanlışlık yapılmıştır?

A) I B) II C)III D)IV E)V

GeçişDönemiTürkEdebiyatı-II

94

YA

YIN

DA

TE

K B

AŞ

AR

IDA

TE

K


2. Ü

NİT

E •

Şiir

7. ---- 11. yy.da Yusuf Has Hacip tarafından yazılmıştır.Eserinadı“MutlulukVerenBilgi”anlamınagelmektedir.Türk edebiyatında aruz ölçüsü, beyit nazım birimi ve ----nazımbiçimiilkkezbueserdekullanılmıştır.GeçişDönemi’ninbirbaşkaeseriolanDivânüLûgâti’t-Türkise---- tarafından yazılmış ilk sözlüğümüzdür. Eserin adı“TürkDilleriSözlüğü”anlamınagelmektedir.EdipAhmetYüknekî tarafındanyazılan ----adlıbueserinadı “Ger-çeklerinEşiği”anlamınagelir.HakaniyeTürkçesiyleya-zılmıştır. Eserde bilgi, iyilik, din, ahlak gibi kavramlarınövgüsüyapılmaktadır.

Parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakiler-den hangisinde verilenler sırasıyla gerilmelidir?

A) KutadguBilig/mesnevi/KaşgarlıMahmut/Atebet’ül-Hakâyık

B) Divân-ı Hikmet / mesnevi / Hoca Ahmet Yesevî /Divân-ıHikmet

C) Divân-ı Hikmet / söylev / Hoca Ahmet Yesevî /Atebet’ül-Hakâyık

D) KutadguBilig/kaside/KaşgarlıMahmut/Atebet’ül-Hakâyık

E) Kutadgu Bilig / kaside / Ali Şir Nevâî / Atebet’ül-Hakâyık

8. Atebetü’l-Hakâyık ile ilgili aşağıda yer alan bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) “Mutluluk veren bilgi” anlamına gelen bu eser, 12.yy.daEdipAhmettarafındanyazılmıştır.

B) Eserdearuzveheceölçüsübirliktekullanılmıştır.

C) Eserde40beyit,101dörtlükvardır.

D) EserHakaniyelehçesiyleyazılmıştır.

E) Dinveahlakkonularıdidaktikbirşekildeişlenmiştir.

9. Aşağıdakilerden hangisi KutadguBilig’in yazılış amaç-larından biri değildir?

A) Okuyanayolgöstermek

B) Herikidünyadadainsanımutluetmek

C) İdealbirinsandabulunmasıgerekennitelikleribildir-mek

D) TürkdilininvekültürününzenginliğiniAraplaraöğret-mek

E) Adaletvedoğrulukileilgilideğerlerinyaygınlaşması-nısağlamak

10. Aşağıdakilerden hangisinde İslami Dönem ilk dil ve edebiyat ürünleri ile yazar eşleştirilmesinde yanlışlık yapılmıştır?

A) Divân-ıHikmet/MevlânâCelaleddin

B) KutadguBilig/YusufHasHacip

C) Atebetü’lHakâyık/EdipAhmetYüknekî

D) DivânüLügâti’t-Türk/KaşgarlıMahmut

E) Muhâkemet’ülLügateyn/AliŞirNevâî

11. Metin Eser

I. “Küvencimavıncımsevincimkamuğ/SevinciiçindeturureyUluğ”(Güvenim,avuntum,sevincim/HepsiseninrızaniçindireyuluTanrım)

KutadguBilig

II. KeldüesinesneyüKadkatükelosnayuKirdibodunkasnayuKarbulutkükreşürRüzgâreserekgeldiKartipisinebenziyorduHalktitreyerekevleregirdiKarabulutlargörülüyor

DivânüLûgâti’t-Türk

III. Doğrusözbal,yalansözsoğangibidir;soğanyiyipağzıacılandırma,balye.Yalansözhastalık,doğrusözşifagibidir;busözeskidensöylenmişbirmasaldır.

Atebet’ül-Hakâyık

IV. Oğuzbeyleribirbirgeliptoplanmayabaşladı.MeğerDirseHanderlerdibirbeyinoğlukızıyokidi.Söylemiş,görelimhanımnesöylemiş:SerinserintanyelleriestiğindeSakallıbozaçalançayırkuşuöttüğündeSakalıuzunmüezzinezanokuduğunda

Muha-kemet’ül-Lügateyn

V. KadirRabb’imkudretilenazarkıldı;Mutluolupyeraltınagirdimişte.Garipkulunbudünyadangöçüpgitti;Mahremolupyeraltınagirdimişte.

Divân-ıHikmet

Yukarıda I. grupta verilen metinlerden hangisi karşı-sındaki eserden alınmış olamaz?

A) I B) II C) III D) IV E) V

12. Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

A) Yusuf Has Hacip, Kutadgu Bilig’de olay, kişi vemekânunsurlarındanyararlanaraköğütlervermiştir.

B) Atebetü’l-Hakâyık “hikmet” adlı şiirlerin toplandığı,nasihatnâmeözelliğitaşıyanbirkitaptır.

C) Divân-ıHikmet’tedinîbilgilermanzumolarakyorum-lanmıştır.

D) İslamiDönemilkdilveedebiyatürünlerindeHakani-yeTürkçesikullanılmıştır.

E) DivânüLûgâti’t-Türk,sözlüedebiyatürünlerinizama-nımızaulaştırmıştır.


2.Ü

NİT

E •

Şiir

YA

YIN

DA

TE

K B

AŞ

AR

IDA

TE

K

TEST33

1. KaldıdeligönülkaldıhepyastaMevlamerdirbenimuradakastaÂşıkÖmereydürsevgilidostaAllahaısmarladıkdiyemedimben

Yukarıdaki şiirle ilgili olarak

I. Semainazımşeklininözelliklerinitaşımaktadır. ( )

II. Aitolduğuşiirinsondörtlüğüdür. ( )

III. Nazımtürükoçaklamadır. ( )

verilen cümlelerden doğru olanın yanına (D), yanlış olanın yanına (Y) yazılırsa doğru sıralama aşağıdaki-lerden hangisi olur?

I II III

A) (Y) (D) (Y)

B) (D) (Y) (D)

C) (Y) (D) (D)

D) (D) (Y) (Y)

E) (D) (D) (D)

2. Nazımşekli Ölçüsü Birimsayısı

---- 11’liheceölçüsü 3–5

Semai ---- 3–5

Varsağı 8’liheceölçüsü ----

Yukarıdaki tabloda boş bırakılan yerlere sırasıyla aşa-ğıdakilerin hangisinde verilenler getirilmelidir?

A) Koşma–aruzölçüsü–5-15

B) Koşma–8’liheceölçüsü–3-5

C) Destan–11’liheceölçüsü–5-15

D) Koşma–11’liheceölçüsü–3-5

E) Mâni–7’liheceölçüsü–1

3. SelefinrüşvetlehüccetyazmasıHalefinanlayıphükmünbozmasıYıkılanbinanınbirdentozmasıAsılsermayenintopraklığından

Yukarıdaki dörtlüğün nazım türü aşağıdakilerden hangisidir?

A)Taşlama B)Ağıt C)Koçaklama

D) Güzelleme E) Destan

4. BendenselamolsunBoluBeyi’neÇıkıpşudağlarayaslanmalıdırOkgıcırtısındankalkansesindenDağlarsadaveripseslenmelidir

Yukarıdaki dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Nazımtürükoçaklamadır.

B) Köroğlutarafındansöylenmişbirşiirdir.

C) Koşmanazımşeklininözelliklerinigösterir.

D) Hecenin6+5kalabıylayazılmıştır.

E) Aitolduğuşiirinsondörtlüğüdür.

5. ÇarkbozulmuşdünyaıslaholmuyorEhlifukaranınyüzügülmüyorÂşıkRuhsatdediğinibilmiyorYazıbellideğilhatbellideğil


A) Birtaşlamadanalınmıştır.

B) Aitolduğuşiirinsondörtlüğüdür.

C) Yarımuyakkullanılmıştır.

D) Semainazımşeklininözelliklerinitaşımaktadır.

E) Dörtlüknazımbirimive11’liheceölçüsüyleyazılmıştır.

6. ÂşıkoldumcemâliningülüneAlkınalaryakmışsedefelineBirgönülbağlıdırherbirtelineHenüzçağıonüçondörtyaşlımın

Yukarıdaki şiirin nazım şekli ve türü aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?

Nazımşekli Nazımtürü

A) Koşma Güzelleme

B) Koşma Koçaklama

C) Semai Güzelleme

D) Destan Taşlama

E) Varsağı Koçaklama

HalkŞiiri/ÂşıkTarzıTürkHalkŞiiri-II

HalkŞiiri/ÂşıkTarzıTürkHalkŞiiri-II

106

YA

YIN

DA

TE

K B

AŞ

AR

IDA

TE

K


2. Ü

NİT

E •

Şiir

7. YürübîreBulgardağıHemendağlarsendem’olurYaylalısünbüllüyurtlarBüyükevlersendem’olur

Yukarıdaki dizelerle ilgili olarak

I. Yiğitçe,mertçebirüslupsözkonusudur.

II. Ölçüyütutturmakiçinünlüdüşmesinebaşvurulmuş-tur.

III. Varsağınazımşekliylekalemealınmıştır.

IV. Aitolduğuşiirinsondörtlüğüdeğildir.

V. Sarmauyakdüzenindeoluşturulmuştur.

yargılarından hangisi yanlıştır?


8. Ağacınızyapraklarladonanır

Taşlarınızbirbirliğeinanır

Hepçiçeklerbağrınızdagönenir

Pınarınızçağlar,akışırdağlar


A) 11’liheceölçüsüyleoluşturulmuştur.

B) Koşmanazımşeklininözelliklerinitaşır.

C) Redifvardır.

D) Nazımtürükoçaklamadır.

E) Teşhissanatındanyararlanılmıştır.

9. I. Azrailgelmişdeyârimalmaya Yabenkimlerilekalayımkalan Artırdılarfirkatımızarımı Bağrımıyerleresüreyimkalan

II. Mendilimyudumarıttım Gülündalındakuruttum Adıneidiunuttum Sorulmayısorulmayı

Yukarıdaki şiirlerle ilgili olarak aşağıdakilerden han-gisi söylenemez?

A) I.sikoşmanazımşeklindenalınmışbirdörtlüktür.

B) II.sininnazımşeklisemaidir.

C) Aitolduklarışiirlerinsondörtlükleridir.

D) I.si11’li,II.si8’liheceölçüsüyleyazılmıştır.

E) İkisideâşıktarzıhalkşiirigeleneğiyleoluşturulmuştur.

10. Dadaloğlu’myarınkavgakurulurÖtertüfekdavlumbazlarvurulurNicekoçyiğitleryereserilirÖlenölürkalansağlarbizimdir

Yukarıdaki dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Anonimhalkşiirigeleneğiyleyazılmıştır.

B) Semainazımşeklininözelliklerinitaşır.

C) Nazımtürükoçaklamadır.

D) Aitolduğuşiirinilkdörtlüğüdür.

E) Konubakımındanbenzerinesözlüedebiyattasavadıverilir.

11. BelimizdekılıcımızkirmaniTaşıdelermızrağımıntemreni

Hakkımızdadevletetmişfermanı

Fermanpadişahındağlarbizimdir

Yapı, izlek (tema), dil ve anlatım özelliklerine göre, bu dörtlüğün nazım türü ve şairi aşağıdakilerden hangi-si olabilir?

Nazımtürü Şairi

A) Nefes KaygusuzAbdal

B) Ağıt ÂşıkÖmer

C) Güzelleme Köroğlu

D) Taşlama Seyrânî

E) Koçaklama Dadaloğlu

12. Emrahderkidüştümdile Bülbülfiganedergüle Güzelsevmekbirsarpkale Yaalınıryaalınmaz

Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy-lenemez?

A) Tapşırmadörtlüğeörnektir.

B) Birsemaidenalınmıştır.

C) Teşhisveteşbihsanatlarındanyararlanılmıştır.

D) 8’liheceölçüsüyleyazılmıştır.

E) Zenginuyakkullanılmıştır.


2.Ü

NİT

E •

Şiir

YA

YIN

DA

TE

K B

AŞ

AR

IDA

TE

K

DivanŞiiri-VI

1. I. Birşairinşiirinebaşkabirşairceaynıölçüveuyakla yazılanbenzerinedenir.(mazmun)

II. Divanşiirindeşairlerinkullandıklarıkalıplaşmışsöz-lereverilenaddır.(nazire)

III. Divan nesrinde cümlelerin ortasında veya sonundayapılanuyağaverilenaddır.(seci)

IV. Beşmesnevininbirarayagelmesiyleoluşanyapıtadenir.(hamse)

V. Divanedebiyatındamensurolarakyazılmışeserlerinyadamektuplarıntoplandığıeserlerdir.(münşeat)

Yukarıda ayraç içinde verilen terimlerden hangi ikisi yer değiştirirse yapılan yanlışlık giderilmiş olur?

A)IveII B)IveIII C)IIveIII

D)IIIveIV E)IVveV

2. HürremSultan’ınentrikalarıylaŞehzâdeMustafa’nınöl-dürülmesiüzerineyazdığı“ŞehzâdeMustafa’yaMersiye”adlışiiriünlüdür.Sanatçı,aynızamandaedebiyatımızda-kihamsesahibişairlerdenbiridir.

Yukarıdaki parçada sözü edilen divan şairi aşağıda-kilerden hangisidir?

A)Fuzûlî B)TaşlıcalıYahya

C)ŞeyhGalip D)ŞeyhülislamYahya

E)AliŞîrNevâî

3. SaçmaeygözeşkdengönlümdekiodlarasuKimbudenlüdutuşanodlarakılmazçaresu

Âb-gûndurgünbed-idevvârrengibilmezemYamuhîtolmuşgözümdengünbed-idevvârasu

Fuzûlî’ye ait yukarıdaki şiirin nazım şekli aşağıdaki-lerden hangisidir?

A)Şarkı B)Mesnevi C)Müstezat

D)Kaside E)Murabba

4. – Divan edebiyatında en lirik şair olarak ayrı bir yerivardır.

– Türkçe“Divan”ınınbaşındaki“tevhid”i;“su”,“gül”ve“hançer” redifli kasideleri, onun sanatlı ve başarılıkasidelerindendir ancak şair daha çok “gazel şairi”olarakbilinir.

– Şiirlerindetasavvufönemlibiryertutarancaktasav-vufonuniçinbiramaçdeğil,araçtır.

– AdınınMehmetolduğunu“Matlaü’l-İtikad”adlıeseri-ninönsözündebelirtmiştir.

Yukarıda özellikleri verilen divan şairi aşağıdakiler-den hangisidir?

A)Bâkî B)Fuzûlî C)ŞeyhGalip

D)Nâbî E)Nef’î

5. I. Nedim Şarkı

II. BağdatlıRûhî Terkibibent

III. Nef’î Kaside

IV. Bâkî Mesnevi

V. KadıBurhanettin Tuyuğ

Yukarıda numaralanmış şairlerden hangisi karşısın-daki nazım biçimiyle ilişkilendirilemez?


6. Divanedebiyatınınrubaileriyleünyapmışşairidir.Divanşiirinderubaitarzınınenustatemsilcisiolarakbilinenşair,kendisiniİranlıünlüşairÖmerHayyam’lakarşılaştırırveonunkadargüzelrubaiyazdığınısöyler.Bazıkaynaklar-dabuşairden“Hayyam-ıRum”diyesözedilmesi,onunHayyamgibitanınmışolduğunungöstergesidir.Sanatçı,şairliğininyanısıraâlimliği ilededönemindeünkazan-mıştır. “Divan”ından başka “Sâkinâme”si ve “Münşeât”ıdavardır.

Yukarıdaki parçada sözü edilen divan şairi aşağıda-kilerden hangisidir?

A)AliŞirNevâî B)KeçecizâdeİzzetMolla

C)AhmetPaşa D)BağdatlıRûhî

E)AzmizâdeHâletî

TEST49

DivanŞiiri-VI

138

YA

YIN

DA

TE

K B

AŞ

AR

IDA

TE

K


2. Ü

NİT

E •

Şiir

7. Eymuhît-ikereminkatresiummân-ıkeremBâğ-ıcûdebr-ikefindendolubârân-ıkerem

Ayağıtoprağıdırcevher-iiksîr-ihayâtAsitânıtozudursürme-yiâyân-ıkerem

Açılırhulk-ınesîmiylegül-igülşen-icûdBezenirlütf-izülâliylegülistân-ıkerem

Güngibisaltanatıntopugöğeağsaneta’nSanasunuldubumeydandaçüçevgân-ıkerem

Kulhataetsenolaaff-ışehinşâhkanıTutalımikielimkandayımışhanikerem

Fatih Sultan Mehmet’in tahta geçmesinden sonra,Fatih’in büyük takdirini kazanmış, onun saltanatı döne-mindeöncekazasker,dahasonrayakınarkadaşıveho-casıolmuş,vezirlikpayesinieldeetmiştir.AncakFatih’inşaire gösterdiği teveccüh, onun Fatih’in gözdelerindenbirineilgiduymasısonucuöfkeyedönüşmüştür.Birsürehapsedilenşair,padişahınöfkesinigiderecekveaffedil-mesinisağlayacakkadargüzelolan,yukarıdabirbölümüalınanşiiriniyazmıştır.

Yukarıda sözü edilen divan şairi aşağıdakilerden hangisidir?

A) BağdatlıRûhî

B) Fuzûlî

C) AhmetPaşa

D) KadıBurhaneddin

E) Necâtî

8. I. Divanşiirindenazireyazmageleneğininöndegelenşairlerindendir.

II. Divaniçerisindeyeralanhicivağırlıklıonyedibentlikünlü “Terkib-i Bend”iyle kendisine şöhret kazandır-mıştır.

III. “Sebk-iHindî”akımınındivanşiirindekibaşarılıtem-silcisiolaraktanınır.

IV. Şiirlerindeİstanbul’uheryönüyleyansıtmaktaolduk-çabaşarılıdır;buyüzdenona“İstanbulŞairi”dedenir.

V. Şiirleri, şekil ve nazım tekniği yönüyle kusursuz olupİranlıünlüşairlerinşiirlerineteknikyönündenulaşmıştır.

Yukarıda verilen özelliklerle;

A. Nâilî

B. AhmetPaşa

C. Nedim

D. BağdatlıRûhî

E. Bâkî

adlı şairler eşleştirildiğinde, doğru sıralama aşağıda-kilerden hangisi olur?

A) I-B,II-D,III-A,IV-C,V-E

B) I-C,II-D,III-A,IV-B,V-E

C) I-B,II-D,III-E,IV-A,V-C

D) I-E,II-D,III-A,IV-C,V-B

E) I-D,II-A,III-B,IV-E,V-C

9. I. Fuzûlî Gazel

II. Nâbî Hikemîtarz

III. Nev’izâdeAtâî Hamse

IV. Bâkî Sultanu’ş-Şuarâ

V. KâtipÇelebi Seyahatnâme

Yukarıda numaralanmış isimlerden hangisi karşısın-daki terimle ilişkilendirilemez?


10. I. Türkî-iBasit

II. Mahallîleşme

III. Sebk-iHindî

Aşağıdakilerin hangisinde yukarıdaki divan edebiyatı akımlarının temsilcileri sırasıyla doğru olarak veril-miştir?

I II III

A) KadıBurhanettin Nâbî Nef’î

B) KeçecizâdeİzzetMolla Fuzûlî Bâkî

C) AydınlıVisâlî Nedim Nâilî

D) Neşâtî Şeyhî Nâbî

E) TaşlıcalıYahya Ahmedî Necâtî

11. – Fuzûlî

– Bâkî

Yukarıdaki şairlerle ilgili;

I. Tasavvuftanetkilenmeleri

II. Mesneviyazmışolmaları

III. Mahallîleşmeakımınıntemsilcisiolmaları

IV. Gazelnazımşeklindebaşarılıolmaları

V. Hamsesahibiolmaları

numaralanmış özelliklerinden hangisi ortaktır?


12. Şair Eser Tür---- KanûnîMersiyesi Mersiye

Nef’î ---- Hiciv

Fuzûlî SuKasidesi ----

Tabloda boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakiler-den hangisi getirilebilir?

A) ŞeyhGalip–KanûnîMersiyesi–Mesnevi

B) Fuzûlî–Keşfü’z-Zünûn–Surnâme

C) AliŞîrNevâî–BengüBâde–Terkibibent

D) Bâkî–Sihâm-ıKazâ-Naat

E) ÂşıkPaşa–Vesiletü’n-Necât–Pendnâme


2.Ü

NİT

E •

Şiir

YA

YIN

DA

TE

K B

AŞ

AR

IDA

TE

K

FecriatiŞiiri-II TEST73

1. • Edebiyatımızdailkedebîbildiriyi(manifesto/beyan-name)yayımlayantopluluktur.

• “Sanatşahsivemuhteremdir.”(Sanatkişiselvesay-gıyadeğerdir.)anlayışınabağlıdırlar.

• “Edebiyatciddiveönemlibiriştir,bununhalkaanla-tılmasılazımdır.”görüşünesahiptirler.

Yukarıda özellikleri sıralanan edebî dönem veya top-luluk aşağıdakilerden hangisidir?

A)ServetifünunEdebiyatı B)FecriatiEdebiyatı

C)TanzimatEdebiyatı D)Divanedebiyatı

E)Halkedebiyatı

2. Aşağıdakilerden hangisi Fecriati Beyannamesi’nde adı bulunan sanatçılardan biri değildir?

A) YakupKadri

B) FaikAli

C) MüfitRatip

D) MehmetÂkifErsoy

E) AhmetHaşim

3. Servetifünun şiiri ile Fecriati şiirinin karşılaştırıldığı aşağıdaki yargıların hangisinde bir yanlışlık yapıl-mıştır?

ServetifünunŞiiri FecriatiŞiiri

A) “Sanatiçinsanat”anlayışıhâkimdir.

“Sanatşahsivemuhteremdir.”anlayışıbenimsenmiştir.

B) Parnasizmvesemboli-zmdenetkilenilmiştir.

Sembolizmveempre-syonizmakımlarındanetkilenilmiştir.

C) Ritimheceölçüsüylesağlanmıştır.

Dahaçokaruzölçüsükullanılmıştır.

D) Alışılmamışyenikelimevetamlamalarlaoluşturulmuşağırbirdilkullanılmıştır.

Yabancıkelimelerleyüklüağırbirdilkullanmışlardır.

E) Siyasalkonulardanuzak,bireyselbirsanatanlayışıvardır.

Toplumsaliçeriktenuzak,bireyselbirsanatanlayışıvardır.

4. Fecriati, tiyatro alanında –Tanzimat kadar olmamaklabirlikte– Servetifünun Dönemi’ne nazaran daha hare-ketlibirdönemdir.Dönemintiyatrodakiönemliisimlerin-denbiride----.Sanatçının1908meşrutiyetindensonraFecriati’ninkadınyazarlarındanRuhsanNevvareileyaz-dığıüçperdelikJönTürk (1908)piyesidikkatçekicidir.Sanatçı, ŞahabettinSüleyman ile de ortak eserler ver-miştir.Bupiyeslerin içindeenönemlisi zamanınmoda-sınauyularakyazılanKösemSultan (1910) isimli tarihîpiyestir. Sanatçıyı asıl tanıtan üç perdelik adapte eseriRakibe’dir.Tiyatronunyanındaşiirdeyazansanatçışiir-lerinideRuh-ıBîkaydadıileyayımlamıştır.

Yukarıdaki parçada boş bırakılan yere aşağıdaki sa-natçılardan hangisi getirilmelidir?

A) EminBülentSerdaroğlu’dur

B) TahsinNahit’tir

C) CelalSahirErozan’dır

D) AhmetHaşim’dir

E) MehmetFuatKöprülü’dür

5. KİNGöstersema-yımağribeyükseldealnınıDökkalb-isaf-ımilletefeyz-ibeyanını

Albayrağınlaçık,yürüsağkenzafernümaBirgünşehitoluncasen,olsunkefensana

Eymakber-imuazzam-ıecdadıtitretenDüşmansadası,sus,yineyükselmegölgeden

KabrindemüsterihuyueynamdaratamEvladınınbugünküadısadeintikam

(EminBülentSerdaroğlu)

Yukarıdaki dizelerle ilgili olarak aşağıdaki yargılar-dan hangisi söylenemez?

A) Mesnevitipikafiyekullanılmıştır.

B) ArapçaveFarsçakelimelereyerverilmiştir.

C) Kahramanlıkduygularınınönplandaolduğubirkonu-dayazılmıştır.

D) Epikşiireözgübirbiçemkullanılmıştır.

E) Ahenk unsurlarına dikkat edilmemiş, kuru bir dilleoluşturulmuştur.

FecriatiŞiiri-II

186

YA

YIN

DA

TE

K B

AŞ

AR

IDA

TE

K


2. Ü

NİT

E •

Şiir

6. Fecriati şiirinin en güçlü ismi olan ----, sembolizmin et-kisinde kalmış ve şiirinde birmusiki oluşturmaya çalış-mıştır. İkinci ve son şiir kitabı olan ----, şiir hakkındakigörüşlerini Şiir Hakkında Bazı Mülahazalar başlığındaşu şekilde ifade eder: “Şair ne bir gerçek habercisi negüzelkonuşmayısanathâlinegetirmişbirkişinedebiryasakkoyucudur.Şairindili,düzyazıgibianlaşılmakiçindeğil,hissedilmekiçinyaratılmış,müzikilesözarasındaamasözdençokmüziğeyakınortalamabirdildir.Anlambulmakiçinşiirideşmek,etiiçinbülbülüöldürmekgibidir.Şiirde önemli olan sözcüğün anlamı değil, şiir içindekisöylenişdeğeridir.Şiiriortakbirdilolarakdüşünenlerboşbirhayalkuruyordemektir.”

Yukarıdaki parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisinde verilenler getirilmelidir?

A) CelalSahirErozan–BeyazGölgeler’de

B) YahyaKemal–KendiGökKubbemiz’de

C) TahsinNahit–Ruh-ıBîkayd’da

D) AhmetHaşim–Piyale’de

E) AliCanip–GeçtiğimYol’da

7. Dil ve anlatım özellikleri göz önüne alındığında, aşa-ğıdaki dizelerden hangisini Ahmet Haşim’in yazdığı düşünülemez?

A) Mehtapkemertazebelinde Üstündesemagizlibirörtü Yıldızlaronungüldürelinde

B) Yârindudağındangetirilmiş Birkatrealevdirbukaranfil Gönlümacısındanbunubildi

C) Denizlerden Esenbuincehavasaçlarınlaeğlensin Bilsen Melal-ihasretügurbetleufk-ışamabakan Bugözlerinle,buhüznünlesennedilbersin

D) Muhammed’inkitabınıkaldırtmam Osmancık’ınbayrağınıaldırtmam Düşmanımıvatanımasaldırtmam Tanrıeviviranolmaz,giderim

E) Akşam,yineakşam,yineakşam Birsırmakemerdirsuyabaksam

8. Aşağıdakilerden hangisi Fecriati Topluluğu’nun üç yıl gibi kısa bir sürede dağılmasının temel nedenidir?

A) Topluluküyelerininsanatsalyöndenzayıfolmaları

B) Sadeceşiiralanındaeservermeyeçalışmaları

C) Sanatanlayışlarınıbireyselliğedayandırmaları

D) Batıedebiyatınıyeterincetanımamaları

E) Divanedebiyatınatamamensırtçevirmeleri

9. Fecriati Dönemi’ni etkileyen sembolizm akımı ile ilgili,

I. Dışdünyanıngörüntülerinisomut,nesnelgerçeklik-leriyledeğildebugörüntüleredairsezgilerden,izle-nimlerdenyansıyanniteliklerişiireaktardılar.

II. Şairlerin doğa görüntülerini yarı aydınlık ortamlaroluşturur.Sararmışyapraklar,akşamınalacakaran-lığı,durgungöller,kızılgünbatımı,ayışıklıgecelersıkçabaşvurduklarıanlardır.

III. Şiiribirmesajaracıolarakgörmüşler,makalegibişi-irleryazmayaçalışmışlardır.

IV. Sembolvemecazlarladolukapalıbiranlatımıseç-tiler.Herkesçefarklıalgılanıpyorumlanabilecekşiirihedeflediler.

V. “Sanatiçinsanat”görüşünebağlıkalaraktoplumsal,siyasalsorunlarauzakdurdular.

numaralanmış cümlelerden hangisi söylenemez?

A) I B) II C)III D)IV E)V

10. FecriatiTopluluğu’nunkurucularındanbiridir.Toplumsalve ulusal konularda şiirler yazmıştır. Victor Hugo’nunMaviGözlüYunanÇocuğuadlıeserinekarşıyazdığıKin adlışiiriileodönemdeçokgenişyankılaruyandırmıştır.KinveHisarlaraKarşışiirleriyleMillîEdebiyat’ınhaber-cisiolmuştur.AhmetHaşim,onunşiiri için“Türkşiirininüstündenbirkuyrukluyıldızgibigeçti,ondanağzımızdatamamlanmamışbirlezzetkaldı.”demiştir.

Yukarıda tanıtılan şair aşağıdakilerden hangisidir?

A) TahsinNahit

B) EminBülentSerdaroğlu

C) ŞahabettinSüleyman

D) MüfitRatip

E) YakupKadriKaraosmanoğlu

11. Dizeler GünümüzTürkçesi

HükmüverrazıyımBüyükada’daOmuhît-ilâtîfütenhâdaÇamlıbirmeşcerindenizlerleLebbe-lebolduğusevâhilde(TahsinNahit)

HükmüverrazıyımBüyükada’daOtenhaveincemuhitteÇamlıbirkorunundenizlerleDudakdudağaolduğusahillerde

Yukarıdaki dizelerle ilgili olarak aşağıdaki yargılar-dan hangisi söylenemez?

A) Ahenkunsurlarınayerverilmiş,aruzölçüsükullanıl-mıştır.

B) ArapçaveFarsçakelimelereyerverilmiştir.

C) Fecriatişiiriningenelözelliklerineuyanbiranlayışlakalemealınmıştır.

D) Sanat yapma amacı güdülmüş, şiirsellik önemsen-miştir.

E) Gerçekvesomutmekânlaryerinebelirsizvesoyutdoğamanzaralarıanlatılmıştır.


2.Ü

NİT

E •

Şiir

YA

YIN

DA

TE

K B

AŞ

AR

IDA

TE

K

SafŞiir-II TEST75

1. Şair, Batı şiir akımlarının en seçkin özellikleriyle divanşiiri geleneğini birleştiren şiir anlayışını; “öz şiir”, “halisşiir”sözleriyleözetlemiştir.Özşiironagöreşekilvean-lamcamükemmel,duyguvedüşünceyieksiksizvefazla-sızifadeeden,sonderecedikkatledüzenlenmiş,ahenklicümlelerden oluşan bir kompozisyondur. Bu anlayışındevamıolarakdildedemillîliktaraftarıdır.Şiirinevdevesokaktakonuşulandilleyazılmasıgerektiğinisavunmuş,“anasütükadarakvelezzetli”bulduğuTürkçeyleengü-zelmısralarısöylemeyolunagitmiştir.

Parçada sözü edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?

A) ZiyaGökalp

B) MehmetÂkifErsoy

C) MehmetEminYurdakul

D) TevfikFikret

E) YahyaKemalBeyatlı

2. Tutbelâgati(açıklık)boğazından,sustur

Eldeğmişkenbirzahmetedahagir.

Kafiyeninağzınadabirgemvur

Bırakırsanneleryapmazkimbilir?

Güzelgözlertülardındagörünsün

Günışığıtitremelişiirinde

Akyıldızlarmaviliğebürünsün

Ilgıtılgıtsonbahargöklerinde.

Yukarıdaki dizelerde belirtilen şiir anlayışıyla aşağı-daki şairlerden hangisinin sanat anlayışı paralellik gösterir?A) ZiyaGökalpB) MehmetEminYurdakulC) MehmetÂkifErsoyD) AhmetHaşim

E) AbdülhakHamitTarhan

3. I. Şairinhedefietkiliveakıcıbirsöyleyişiyakalamaktır.

II. Şiirdeses,ahenkvemüzikalitegibiunsurlarçokönemlidir.

III. Gerçekşiireancakbirkuyumcutitizliğiyleçalışılarakulaşılabilir.

IV. Şiir,millîduygularındilyoluylaveheceölçüsüyleifadesidir.

V. Şiir,anlaşılmaktançokduyulmak,hissedilmekiçinyazılır.

Numaralanmış cümlelerin hangisi “özşiir” anlayışı ile ilgili değildir?


4. I. Türkşiirini,eskiveyenişiirleBatıtarzışiirinbirsenteziyapmayaçalışmıştır.

( )

II. Şiirlerindegazel,rubaigibidivanşiirinazımbiçimlerinidebaşarıylakullanmıştır.

( )

III. Millîkonularayönelmemiş,şiirdeevrenselkonularayerverilmesitaraftarıolmuştur.

( )

Yahya Kemal’in şiir anlayışı ile ilgili yukarıdaki yargı-lardan doğru olanın yanına (D), yanlış olanın yanına (Y) yazıldığında doğru sıralama aşağıdakilerden han-gisi olur?

I II III

A) (Y) (D) (D)

B) (D) (Y) (D)

C) (Y) (D) (Y)

D) (Y) (Y) (D)

E) (D) (D) (Y)

5. Türkedebiyatınınenbüyüksembolistşairidir.Şiirin,“söz-lemusikiarasında,sözdençokmusikiyeyakınbirsanat”olduğunu savunmuştur. Şiirlerinde geçmiş günlere vehayalîbirülkeyeduyulanözlem,insanruhununsırlarınıifadeedenbirtabiatverenklerleifadeedilenbirzamanduygusuhâkimdir. Heparuzvezninikullanmış,hecevez-nine tıpkı Servetifünuncular gibi “köylü vezni” gözüylebakmış,“sanatiçinsanat”anlayışınabağlıkalmıştır.

Yukarıdaki parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakiler-den hangisidir?

A) NamıkKemal

B) YahyaKemalBeyatlı

C) AhmetHaşim

D) RecaizadeMahmutEkrem

E) CenapŞahabettin

6. Sanat Eser

AhmetHaşim ----

---- KendiGökKubbemiz

Yukarıda boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakiler-den hangisinde verilenler getirilmelidir?

A) KarÇiçekleri–ZiyaGökalp

B) EskiŞiirinRüzgârıyla–YahyaKemalBeyatlı

C) GeçtiğimYol–MehmetEminYurdakul

D) TanSesleri–AhmetHaşim

E) GölSaatleri–YahyaKemalBeyatlı

SafŞiir-II

190

YA

YIN

DA

TE

K B

AŞ

AR

IDA

TE

K


2. Ü

NİT

E •

Şiir

7. YahyaKemal,Türkedebiyatındakendisindenöncekiçe-şitliedebîyönelişvetopluluklarınyaptığınıyapmayarakbüyükşairolabilmiştir.Geleneğiyıkmadan,onasaldırma-dan,yenibirnefhaileişleyerekyapmıştırbunu.AruzdanveeskiedebiyattanvazgeçmeyişiüzerineZiyaGökalp’in“Harabisin,harabatideğilsin/Kökünmazidedir,atideğil-sin!”şeklindekitenkidinecevapniteliğindekişumısralarıözsuyunugelenektenalanbiranlayışvearayışasahipolduğunuvebuanlayışlaçağdaşşiireulaşmakistediğinigöstermektedir:“Neharabi,neharabatiyim/Kökümazi-deolanatiyim!”

(Harabi:haraplık,viranlık.Harabati:eskimiş.Mazi:geç-miş.Ati:gelecek.Nefha:Ses,nefes.)

Yukarıdaki parçadan yola çıkılarak Yahya Kemal’in şiir anlayışı ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?

A) Batıedebiyatınahayranlıkduyanbirsanatçıdır.

B) ŞiirlerindeTürkkültürvemedeniyetinedeğinmektenkaçınmıştır.

C) Geçmişdönemşiiranlayışınasıkısıkıyabağlıkalmışvebuyüzdendepekçoksanatçıtarafındaneleştiril-miştir.

D) DivanşiiriileBatışiiriniaynıpotadayoğurupbirsen-tezeulaşmıştır.

E) Toplumayöngösterenmilliyetçişiirlerkalemealmıştır.

8. YahyaKemal’in, ----AçıkDeniz, Itrî,Erenköyü’ndeBa-har,Nazar,Ses,ÇinKâsesi,DenizTürküsü şiirleri çoközelürünleridir.DahaçokNedîm’denyolaçıktığıbuşi-irlerde,günlükyaşamınparıltısınıeldençıkardığı,deka-danbirgirişiminaşırıinceliklerivedilyabancılaşmasıylabir türresimsanatınayöneldiğigörülür.----şiirlerde isetemeldebir “aşk” ve “İstanbul” şairi olarak görünür.Biryandanda tarih tutkusuyladindarvemilliyetçibirgörü-nümkazanmayabaşlar.Süleymaniye’deBayramSaba-hı,Ziyaret,AtikValide’den İnenSokakta gibi şiirleri budurumunörnekleridir.

Yukarıdaki parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisinde verilenler getirilmelidir?

A) Piyale’deki–GölSaatleri’ndeki

B) Piyale’deki–KendiGökKubbemiz’deki

C) Eski Şiirin Rüzgârıyla’daki – Kendi Gök Kubbe-miz’deki

D) KendiGökKubbemiz’deki–Azizİstanbul’daki

E) EskiŞiirinRüzgârıyla’daki–GölSaatleri’ndeki

9. Aşkınsihirlişarkısıyüzlercedildedir.

İspanyaneşesiylebuakşambuzildedir

(YahyaKemal)

Yukarıdaki dizelerle ilgili olarak

I. Redifvetamkafiyeyeyerverilmiştir.

II. Aruzölçüsüylekalemealınmıştır.

III. Mecazımürsel(adaktarması)sanatındanyararlanıl-mıştır.

IV. BiçimveiçerikbakımındanMillîEdebiyatDönemiŞi-irininözelliklerinitaşımaktadır.

V. Sade,açıkveanlaşılırbirdilivardır.

yargılarından hangisi söylenemez?


10. “Şairnebirhakikathabercisi,negüzelkonuşanbirinsannedebiryasakoyucudur.Şairindilidüzyazıgibianlaşıl-makiçindeğilamaduyulmaküzereoluşmuşbirdildir.”

Yukarıdaki cümleyi söyleyen sanatçının, aşağıdaki dizelerden hangisini kaleme aldığı söylenemez?

A) Günbittiağaçtaneşesöndü Yaprakateşoldu,kuşdayakut

B) Eyvatanınbağrıyanıkbucağı Haniseninbereketlihasadın Yeşilyurdun,mesutçatın,şençiftin Haniseninmedeniyethayatın

C) Canangülüyoreskiyerinde Canankigündüzlerigelmez Akşamgörünürhavuzüzerinde

D) Gökyeşil,yersarı,mercandallar Dalmışüstündekikuşlaryâda Bizebirzevk-itahatturkaldı Busönen,gölgelenendünyada

E) İşveyle,fısıltıyla,gülüşle Olmuşsebisevdayinebihap Oklargibisaplanmadakalbe Düştükçesemadanyeremehtap

11. Saf (öz) şiirle ilgili,

I. Şiirdili,herşeyinüzerindedir.

II. Şiir,birbiçimsorunudur.

III. Şairler,içahengiyakalayabilmekiçinsözsanatların-dan,redifvekafiyedenyararlanmışlardır.

IV. Amaç,iyivegüzelşiirdenötefaydalıyaulaşabilmektir.

V. Sesvemusikiyedeğerverilir.

yargılarından hangisi söylenemez?



3. Ü

NİT

E •

Hik

âye

YA

YIN

DA

TE

K B

AŞ

AR

IDA

TE

K

TEST1

HikâyeninTanımı,Özellikleri,TarihselGelişimiveUnsurları, AnlatıcınınBakışAçısı,HikâyeTürleri-I

1. Yolculuğun ikinci günü akşamına doğru genç köylü, olduğu yerde rahat oturamamaya başladı. Yola çıkalıdan beri açtı. Köyden beraber aldığı azıcık yufkayı daha biner binmez yemişti. Yanı başında kuru ve siyah bir ekmeği ağır ağır geveleyen köylülere yutkunarak bakıyor, sanki başı dönüyormuş gibi gözlerini kapayarak kafasını kamyonun sarsılan tahtalarına dayıyordu. Sonra birdenbire irkiliyor, yerinden azıcık doğrularak öne, şoföre doğru bakıyor, tekrar sıkıştığı yere büzülüyordu.

Yukarıdaki metin ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Olay hikâyesine özgü nitelikler barındırmaktadır.

B) Olaylar, kahraman anlatıcının bakış açısı ile aktarılmıştır.

C) Farklı yapıda cümlelere yer verilmiştir.

D) Hikâyenin yapı unsurlarından zaman, mekân, kişi gibi ayrıntılara yer verilmiştir.

E) Niteleyici sözcüklerde varlıkların detayları gözler önüne serilmiştir.

2. Kapıyı yavaşça itip içeri girdim. Ayakkabı olmaktan çıkmış ayakkabılarımı kapının ardındaki ayakkabılığa koydum. Gömleğimi banyodaki çamaşır leğenine attım ve annemi acındırmayı kurarak üzerimdekilerin hiçbirini çıkarmadan salondaki demir somyaya uzandım. Ne başımın altına bir yastık çektim ne de üzerime bir örtü aldım. Başucumda miyavlayan kedinin gözleri boncuk boncuk parlıyordu.

Yukarıdaki metinle ilgili olarak aşağıdakilerden hangi si söylenemez?

A) Anlatmaya bağlı edebî türlerdendir.

B) Metindeki kişilerle ilgili bazı ipuçları vermektedir.

C) Olay akışı kesilerek geriye dönüş tekniğinden yararlanılmıştır.

D) Kahraman anlatıcının bakış açısıyla kaleme alınmıştır.

E) Kahramanın davranış ve düşüncelerinden yaşam biçimi ile ilgili bazı sonuçlar çıkarılabilir.

3.

M. Şevket Esendal

Refik Halit Karay––––––

S. Faik Abasıyanık

––––––Olay Hikâyesi

Hikâye

Yukarıdaki tabloda boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakiler den hangisinde verilenler getirilmelidir?

A) Ömer Seyfettin – Durum Hikâyesi

B) Haldun Taner – Olay Hikâyesi

C) Ömer Seyfettin – Olay Hikâyesi

D) Haldun Taner – Modern Hikâye

E) Vüs’at O. Bener – Modern Hikâye

4. Çatışma, anlatmaya bağlı edebî metinlerde temanın ortaya çıkmasını sağlayan ögelerin başında gelir. Güzelle çirkin, iyi ile kötü gibi zıtlıkların mücadelesinden ortaya çıkan, kişinin kendi içindeki gelgitleri de barındıran “çatışma”, edebî metinlerin çok okunmasını sağlayan etkenlerden biridir.

Buna göre aşağıdaki metinlerden hangisi bir çatışma barındırmamaktadır?

A) O hep baharı sevdi. Çiçeklerin renk cümbüşü ile açması, ardı arkası kesilmek bilmeyen kırkikindi yağmurları, toprağın ve tabiatın uyanması hep hayran bıraktı kendisine. En büyük hayali, kapının önündeki erik ağacının çiçek açtığı sırlı saatigözünü bir an dahi kırpmama pahasınayakalayabilmekti.

B) Bir elindeki silaha bir de karşısında yılların acısını bir zulüm anıtı gibi heykelleştiren Yılan Tevfik’e baktı. Kendisine doğru yarım adım dahi atsa gözünü kırpmayacak, basacaktı tetiğe. Ama Tevfik, gerçek bir hey kel gibi kıpırtısızdı.

C) Kimse bir şey söyleyemedi. O an herkes bildiği bütün duaları okumakla meşguldü. Düşman, bu yaşlı çınarın çürük gövdesi içine sığınmış bu üç minik yavruyu fark edecek miydi yoksa? Salih’in aklından ya biri hapşırırsa diye geçti.

D) Bakkal yaşlı adamın kılığını inceledi. Üstü başı dökülüyordu. Dilenci olmalı diye düşündü. Her gün onlarcası uğruyordu, böyle. Kasanın bozukluk gözüne gitti eli alışkanlıkla. Fakat birden yaşlı adamın, burnunun ucuna uzattığı koca bir deste para ile gülümseyerek kendisine baktığını görünce irkildi.

E) Eleni, buraların yerlisiydi. Ama bütün akrabaları, yakınları çok önceleri göç etmişti bu köylerden. O, ben burada doğdum, burada öleceğim. Hamurum, çamurum bu topraklardan karılmış diyerek onlarla birlikte gitmeyi reddetmişti. Ama bir tas çorbaya, hâlini hatırını soracak bir cana hasret kaldığı yaşlılık günleri gelip çatmıştı işte. Bütün sevdiklerinden uzak bu dağ köyünde bir başına ölüp gidecek miydi yoksa?

240

YA

YIN

DA

TE

K B

AŞ

AR

IDA

TE

K


3. Ü

NİT

E •

Hik

âye

HikâyeninTanımı,Özellikleri,TarihselGelişimiveUnsurları,AnlatıcınınBakışAçısı,HikâyeTürleri

5. Aşağıdaki metinlerin hangisinde “kahraman anlatıcının bakış açısı” kullanılmamıştır?

A) Gözlüğü burnunun ucuna düşeli seneler olmuş yaşlı adam, bacak bacak üstüne atmış ellerini kullanarak sürekli bir şeyler anlatıyor. Kızı unutup sohbete başlıyorlar. Ölçüsüz neşeleri, koyulaşan sohbetleri beni çileden çıkarıyor. Sonunda dayanamıyorum. Ne yapacağım hakkında bir fikrim yok ama yanlarına gidiyorum.

B) Hikâyeleri okuduktan sonra, o küçük istasyona geri dönüp satıcı çocuğu bulmaya, onunla enine boyuna her şeyi konuşmaya karar vermiştim. Yeni bir yolculuğu göze almıştım. Satıcı çocuk yine orada, o istasyondaydı.

C) O günün diğerlerinden farklı olduğunu hissediyordu. İçinde bugün ters giden her şeyin yoluna gireceği inancıyla dışarı çıktı. İyiden iyiye yorulmuştu. Gerçekten de uğurlu bir başlangıca ihtiyacı vardı.

D) Evde herkesin bir sırrı var. Mesela babaannem, sofrada etrafı kolaçan edip kimsenin bakmadığından emin olunca dolmaları kaşla göz arasında ağzına atıyor. Babam, ablamın kullandığı pahalı şampuanlar azaldıkça içlerini köşedeki bakkaldan getirdiği şampuanlarla dolduruyor.

E) Annem, âdeti olmadığı hâlde o gün dükkânda oturup çay üzerine çay içti. Bir türlü gitmek bilmedi. Babam arada bir dayanamayıp dosyaları yokluyor ama nedense renkten renge giriyor.

6. Şalgo’nun tepesinde, şan, namus kefeni olan uğursuz beyaz bayrak dalgalanıyordu. Demir kapılar açılmıştı. Korkudan sapsarı kesilen tuğlu kumandan, altın kılıçlı asilzadeler, zırhlı şövalyeler, Arslan Bey’in önünde dize gelmişlerdi. Silahları alınan düşman ikişer ikişer bağlanıyor, takım takım ordugâ hın arkasına götürülüyordu. Kalenin içindeki kıymetli şey lerden bir dağ ortada kabarıyor; al yeşil bayraklarla kalenin tepesine dolan askerler bağrışıyorlar, aralarındaki dervişler, bedenlerden sarkarak ezan okuyorlar, tekbir çekiyorlardı.


A) Anlatmaya bağlı edebî türlerdendir.

B) Durum hikâyesinin özelliklerini taşımaktadır.

C) Tarihî bir olay, kurmaca bir gerçeklikle okuyucuya sunulmuştur.

D) Gözlemci anlatıcının bakış açısıyla kaleme alınmıştır.

E) Eserde, anlatılan dönemin sosyal, kültürel ve siyasi özellikleri göz ardı edilmemiştir.

7. Hepsinin gözleri güzeldir. Hepsinin canlıyken pulları kadın elbiselerine, kadın kulaklarına, kadın yakalarına takılmaya değer. Nedir o elmaslar, yakutlar, akikler, zümrütler, şunlar bunlar? Mümkün olsaydı da balolara canlı balık sırtlarının yanar döner renkleriyle gidebilselerdi bayanlar; balıkçılar milyon, balıklar şan ü şeref kazanırdı. Ne yazık ki soluverir ölür ölmez, öyle ki büzülmüş böceklere döner balık sırtının parıltıları. Benim, size ölümünü hikâye edeceğim balığın öyle parıltılı, yanar döner pulları yoktur. Pulu da yoktur ya zavallının. Hafifçe, belirsiz bir yeşil renkle esmerdir. Balık ların en çirkinidir. Kocaman, dişsiz, ak ve şeffaf naylondan bir ağzı vardır. Sudan çıkar çıkmaz bir karış açılır. Açılır da bir daha kapanmaz.


A) Betimleyici anlatım türünden yararlanılmıştır.

B) Dinleyici kitlesiyle sohbet ediliyormuş gibi bir biçem kullanılmıştır.

C) “Balo, milyon kazanmak” gibi sözler dönemin zihniyetiyle il gili ipuçları vermektedir.

D) Olayın merkezinde bir balığın ölümü yer almaktadır.

E) Merak unsurunun ön plana alındığı metin, tanrısal (ilahi) anlatıcının bakış açısıyla oluşturulmuştur.

8. Aşağıdaki parçalardan hangisi “kahraman anlatıcının bakış açısı”yla kaleme alınmamıştır?

A) Kaburgaları sayılacak denli zayıf bir çocuğu karşı ma getirdiler. “Al işte usta sana bir çırak.” dediler. İçimden, “Bu çocuğun neresi çırak? Zavallının daha üç beş sene sıcak ana kucağı görmesi gerek.” diye geçirdim.

B) Uzun, dolambaçlı bir yolun sonunda birden karşımıza bir levha çıkardı: Derebozan. Bu köye ne zaman yak laşacak olsam ejderha gibi köpekler yoluma karşı çıkardı.

C) Sait’in kendinden küçük iki kardeşi daha vardı: Osman ve Kenan. Bunların yükü omuzlarına bindiği gün Sait, “Eyvah, ben ne yapacağım! Daha oyuna oyuncağa doymadan ev ocak tüttürme yükü bindi, omuzlarıma.” diye düşündü.

D) Artık diplomayı aldığıma göre Dâhiliye Vekaleti’nin kapısına dayanabilirdim. Paşa eniştem İstanbul harici de olsa bir kalemde iş bulabilirdi bana.

E) Gözlük kullanmaya başladığımdan beri sanki bütün eşya ruh kazandı da bana, “Biz hep buradaydık da sen alıcı gözle bir kez olsun bakmamıştın bize.” der gibi dillenmişti.


3. Ü

NİT

E •

Hik

âye

YA

YIN

DA

TE

K B

AŞ

AR

IDA

TE

K

HikâyeveRomandaAnlatımTeknikleri-I

1. Bu romanda herkesin gözleri lacivert. Hiç lacivert göz görmedim ama lacivert gözleri severim. Lacivert gözlerin derinliklerinde, bilinmeyen diyarlardan maceraperest seyyahların getirdiği anlamlar yatar. Bence tabii... Dışarıda cıvıltılı bir ilkyaz güneşi, tazelenen ve yeniden doğan dünyanın yeşillikleri üstüne, işveli bir salıntıyla sıcacık altın tozları serpiştiriyor. Ben, senin için ey kari, bir roman yazıyorum. Kapı çalınıyor. Kim geldi acaba? Kimi istersem kimin ismini yazarsam o gelir. Yazmanın bu yararı var işte, küçük bir işaretle, canımın istediğini getiririm. İstersem fikrimi değiştiririm. Kim ne yapabilir? Hadi bakalım, kapının zili çalmadı, gelen giden yok. Tamam mı? Yoo, tamam değil çünkü fikrimi yeniden değiştiriyorum, zil çalıyor ve Ali, yani kardeşim geliyor. Karşımdaki koltuğa oturuyor, bir yandan da önümdeki kâğıtlarla daktilo makinesine şöyle bir göz atıyor:

– Ne yapıyorsun?

– Roman yazıyorum.

Haksız yere azarlanmış bir çocuk gibi, bir an irkilerek anlamadan bakıyor yüzüme.

– Niye?

Yukarıdaki parça ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Postmodern bir anlatıdan alınan parçada, kurmaca içinde kurmacaya yer verilerek üstkurmaca oluşturulmuştur.

B) Yazar romanı yazmakla kalmamış, aynı zamanda kurmacanın içinde de yer almıştır.

C) Metnin yazılış süreci olay içerisine yerleştirilmiştir.

D) Sanatçı, eserine müdahale ederek okurla iletişim kurmuştur.

E) Metinler arasılıktan yararlanılan metinde pastiş tekniğine yer verilmiştir.

2. Nefret sinmişti. Onu azdıran korku imiş. Kirlilik hissi de azalıyordu. Fakat biraz evvel duyduğu kurtuluş sevinci ilk berraklığını kaybediyordu. İçinde yeni ve meçhul korkular vardı. Günün zevke ait anlarını hatırlamak istemiyordu. Kalktı oturdu. İçinde nereden geldiğini anlamadığı bir huzursuzluk başlamıştı birdenbire.

Bu parçada, aşağıdaki anlatım tekniklerinden hangi-sine özgü nitelikler ağır basmaktadır?

A) İç çözümleme B) Geriye dönüş

C) Pastiş D) Diyalog

E) Montaj

3. Herkes, er geç onların evleneceklerine kani idi. Fakat son aylar zarfında, Neriman’ın hâlindeki başkalıklara muhiti de dikkat etmeye başladı. Kıyafetten tavırlara ve yaşayış tarzına kadar tesir eden bu değişiklik, gün geçtikçe bariz şekiller alıyordu; Neriman’ın Şinasi’den ayrı gezmeleri, eve geç gelmeleri, semtin insanlarına karşı bakışlarındaki farklar, tuvaleti ve yürüyüşü tecessüs uyandırıyordu. Neriman’da herkesin dikkat ettiği bu yenileşme altı ay evvel başlamıştı: Macit’le tanıştığı zaman. Tam altı ay evvel, bir ilkbahar günü idi. Darülelhan’ın alafranga kısmında keman dersi almaya gelen Macit’i, arkadaşları Neriman’a tanıttılar. Macit bir aydan fazla bu derslere devam etmemiş ve mektebi bırakıp gitmişti fakat bu müddet Neriman’la Macit arasındaki münasebetin hususileşmesine kâfi geldi. Beyoğlu’nda, arada bir gizlice buluşuyorlardı. Altı aydan beri Neriman birkaç defa Macit’in randevusuna gitti ve bütün bunları Şinasi’den gizledi.

Yukarıdaki parçada, hikâye ve romanlarda kullanılan anlatım tekniklerinin özellikle hangisinden yararlanıl-mıştır?

A) İç çözümleme B) Geriye dönüş

C) Parodi D) Bilinç akışı

E) Montaj

4. Ali Rıza Bey’in zihninde üzücü şüpheler uyanmaya başlıyordu: Evet, kızın hemen hiçbir kusuru yok sayılırdı. Fakat onu anlayacak erkeği nereden, nasıl bulacaklardı? Günden güne artacak fukaralıkları bunu bir kat daha güçleştirmeyecek miydi? Her gün etrafında birtakım gençler görüyordu. Bunların çoğu ağız birliği etmiş gibi evlenmekten korkuyor veyahut alayla bahsediyorlar; birçoğu da bunu bir ticaret işi addettiklerini, yani paralı kız aradıklarını açıkça söylüyorlardı. Evet, karısı pek haksız değildi. Fikret, galiba yanlış terbiye edilmişti. Çirkin bir kalbin içine uyanık bir ruh koymak niçin? Beğenilmediğini, her yerde, her şeyde ihmal edildiğini daha çabuk fark etsin diye mi? Çirkinin ağzındaki güzel söz, âcizin ağzındaki haklı söz kadar boş, faydasız bir şeydi. Ali Rıza Bey, bu nokta üzerinde düşündükçe içindeki şüpheler kuvvetleniyordu: Evet, Fikret yanlış terbiye edilmiştir. Bu çirkin kız ne kadar anlarsa o kadar isteyecek, neticede o kadar ızdırap çekecekti. Keşke onu hayatta bir erkek gibi çalışıp çarpışacak dişli, tırnaklı, duygusuz ve fikirsiz bir kız olarak yetiştirseydi.

Yukarıdaki parçada, aşağıdaki anlatım tekniklerinden hangisine özgü nitelikler ağır basmaktadır?

A) Montaj B) Özetleme

C) İç çözümleme D) Diyalog

E) Pastiş

TEST3

HikâyeveRomandaAnlatımTeknikleri-I

244

YA

YIN

DA

TE

K B

AŞ

AR

IDA

TE

K


3. Ü

NİT

E •

Hik

âye

5. Vefik Paşa, kahkahalarla gülüyor, biraz evvel bir tek üzüm yemeye mecali olmadığını söylediği hâlde, her tabağın önünde ayrı ayrı duruyor, her birisini eline alarak lambaya tutuyor, hepsinden birkaç tane tadıyordu. Prens Vefik Paşa ile Münir Bey pek eskiden beri birbirlerini tanıyorlardı. Kırk sene evvel aileleri, birini İzmir’den, ötekini Mısır’dan, Paris’te tahsile göndermişti. Bu iki genç, orada hemen hemen beraber yaşamışlar, az çalışıp, çok eğlenmişlerdi. O zamana ait öyle hatıraları vardı ki yıllar geçtikçe aralarındaki bağları bir kat daha kuvvetlendirmişti. Daha sonra tesadüf, onları İstanbul’da birleştirmişti. İkisi de beş sene kadar Şûrayı Devlet âzalığında arkadaşlık etmişlerdi. Nihayet Münir Bey, sefaret kâtipliğiyle birçok sene Londra’da bulunmuştu. Her sene birkaç ay İngiltere’de yaşamaya giden Vefik Paşa, eski arkadaşıyla sık sık buluşurdu.

Yukarıdaki parçada,

I. Diyalog

II. Anlatma

III. Bilinç akışı

IV. Özetleme

V. Parodi

numaralanmış anlatım tekniklerinin hangisinden ya da hangilerinden yararlanılmıştır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve IV

D) III ve V E) III, IV ve V

6. Birden Allah’ın rahmeti erişiyor. Seydali yıllardır görmediği arkadaşı Sarıkamışlı Cevher’e rastlıyor. Cevher Bican’a. Bican’ın sırtında iş elbisesi. Elinde bir sopa. Sopanın ucunda bir kâğıt. Üzerinde: “Bütün işçiler birleşiniz…”

– Vay Seydali Ağam sen de mi buradasın?

Seydali, Bican’ın boynuna sarılıyor. Nerdeyse ağlayacak.

– Aman Bican gurban, ocağına düştüm.

– Ne oldu yahu? Neredeyse düşüp ölecen, hele anlat.

Ne mümkün. Söz değil nara vursa Seydali ağzından fısıltı çıkar. “Katil iktidar, iktidar!”

Yürüyorlar. Seydali, arabayı, karpuzları, zabıta memurlarını birbirine karıştırarak anlatıyor. Elleri kollarıyla geniş kavisler çiziyor.

Yukarıdaki parça ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Bilinç akışı tekniği kullanılarak kahramanın zihin dünyası aracısız aktarılmıştır.

B) İç çözümleme tekniği ile kahramanın iç dünyasının derinlikleri gün yüzüne çıkarılmıştır.

C) Metinlerarasılık tekniğiyle başka metinlerle ilişki kurulmuştur.

D) Anlatma ve gösterme teknikleri bir arada kullanılmıştır.

E) Başka metinlerin üslup özellikleri örnek alınarak pastiş tekniğinden yararlanılmıştır.

7. Nüzhet bana yalan söyledi.

Bunu onun yüzüne vurmak istiyorum. Hakikat, yalana karşı mücadeleye beni memur ediyor. Mukaddes iş. Bunu yapacağım. Bütün hayatımı buna hasredebilirim. Dünyanın hiçbir Nüzhet’i yalan söylememelidir. (Zavallı mürâhik.) Tek başıma ben buna mâni olacağım. (Zavallı on beş yaşındaki hasta mürâhik) Ben mâni olacağım! (Zavallı mürâhik... Zavallı...) O gece uyuyamayacağımı anlıyordum.

Nüzhet bana yalan söyledi.

Fakat sabaha kadar nasıl sabredebilirim? Ah, gene odama geliverse... Bu ihtimali düşünürken onun odasına gitmeyi de düşündüm. Bütün mahzurlarını hesap ediyordum.

Yukarıdaki parça ile ilgili;

I. Postmodern anlatı tekniklerinden yararlanılarak anlatıcı, kurmacanın bir parçası hâline getirilmiştir.

II. Başka metinlerden alıntı yapılarak montaj tekniğinden yararlanılmıştır.

III. Kahraman anlatıcının bakış açısıyla oluşturulmuştur.

IV. Pastiş ve parodi teknikleriyle başka metinler taklit edilmiştir.

V. Birkaç kez tekrar edilen “Nüzhet bana yalan söyledi.” cümlesiyle leitmotif oluşturulmuştur.

numaralanmış yargılardan hangisi ya da hangileri söylenebilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve IV

D) III ve V E) III, IV ve V

8. “Râviyânı ahbar ve nâkilanı âsâr, Yâfes Çelebi’nin bu akıl almaz tasarıları Zencefil Çelebi adında bir zata anlattığını rivayet ederler ki Katırcı Salim Ağanın kullar defterine düştüğü kayıt bunu doğrulamıştır. Ahırkapı delilerinden Çapraz Beşir Efendi’den nakledildiğine göre, Zencefil Çelebi’nin aşkı o günlerde dillere destan olmuştu. Ayasofyalı bir efendinin oğlu olan bu zat, yüzünü hiç görmediği, ama hamam koca karılarından duyduğu kadarıyla, elâ gözlü, kiraz dudaklı, kirpikleri ok, kaşları yay ve teni billur bir dilbere evsafını işitir işitmez âşık olmuştu.”

Meddah ve halk hikâyelerindeki kalıplaşmış ifadelere yer verilen yukarıdaki parçada, başka metinlerin üslubu taklit edilerek tekniğinden yararlanılmıştır.

Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakiler-den hangisi getirilmelidir?

A) Pastiş B) Bilinç akışı

C) İç monolog D) İç çözümleme

E) Üstkurmaca


3. Ü

NİT

E •

Hik

âye

YA

YIN

DA

TE

K B

AŞ

AR

IDA

TE

K

1. Dede Korkut Hikâyeleri’ne adını veren Dede Korkut, cümlesi

I. Oğuzların akıl hocasıdır, onların sorunlarını çözer.

II. hikâyelerde, yeni doğan çocuklara ad verir.

III. her hikâyenin sonunda dua eder, öğüt verir.

IV. hikâyeleri derleyip yazıya geçiren ozandır.

V. hikâyelerde evlenmek isteyenleri evlendirir.

numaralanmış ifadelerden hangisiyle devam ettirile-mez?


2. (I) Kitabın asıl adı “Kitabı Dede Korkut Ala Lisanı Taifei Oğuzan”dır. (II) Bu hikâyede 12 ve 13. yy.larda yaşamış, Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi’ne gelip yerleşen Müslüman Oğuzların iç ve dış savaşları anlatılmıştır. (III) 15. yy.ın ortalarında yazıya geçirilen eserin bugüne değin Dresten ve Vatikan olmak üzere iki nüshası ele geçirilmiştir. (IV) Hikâyelerde genellikle yiğitlik teması vardır, olağanüstülüklere yer verilmemiştir. (V) Kitap, bir ön söz ve on iki hikâyeden oluşmaktadır.

Dede Korkut Hikâyeleri ile ilgili yukarıdaki cümlelerin hangisinde yanlışlık yapılmıştır?


3. Aşağıdakilerden hangisi Dede Korkut Hikâyeleri’nin özelliklerinden biri değildir?

A) Hikâyeler, İslamiyet öncesi dönemde geçen birtakım bireysel ve toplumsal konuları ele almaktadır.

B) Hikâyelerin kim tarafından ve tam olarak ne zaman yazıldığı belli değildir.

C) Hikâyelerde gerçekçi unsurların yanında abartılı ve olağanüstü unsurlara da yer verilmiştir.

D) Hikâyeler nazımnesir karışık yazılmıştır.

E) Oğuz Türkçesiyle kaleme alınan eserde son derece akıcı bir üslup kullanılmıştır.

4. Aşağıdakilerden hangisi DedeKorkutKitabı’nı oluştu-ran hikâyelerden biri değildir?

A) DirseHanOğluBoğaçHanHikâyesi

B) DerdiyokileZülfüsiyahHikâyesi

C) SalurKazan’ınEvininYağmalanmasıHikâyesi

D) DuhaKocaOğluDeliDumrulHikâyesi

E) Basat’ınTepegöz’üÖldürmesiHikâyesi

5. El kavşurup ol yigide selam virgilElin öpüp boynın kuçgılKara tağum yüksegi kartaş digilNe turursın oğıl yortgıl

Günümüz TürkçesiyleEl bağlayıp o yiğide selam verElini öpüp boynunu kucaklaKara dağımın yükseği kardeş deNe duruyorsun oğul koştur

DedeKorkutHikâyeleri’nden alınan yukarıdaki dörtlük için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Yiğitlik motifine yer verilmiştir.

B) Belirli bir ahenk sağlanmaya çalışılmıştır.

C) Aile kavramına verilen önem dikkat çekmektedir.

D) Yurt toprakları için yapılan fedakârlık işlenmiştir.

E) Yazıya geçirildiği dönemin dil özelliklerini yansıtmaktadır.

6. DedeKorkutHikâyeleri’nden önceki anlatı geleneği, destanlaştırma anlayışına dayanıyordu. Gerçek, tarihî olayların içine olağanüstü ögelerin karıştırılması ve bunların manzum ifadesi anlamındaki destandan kopuş, işte ilk kez DedeKorkutHikâyeleri ile olmuştur. Bu hikâyelerdeki isimsiz anlatıcı, kurgusal olanı anlatıya ustalıkla katmayı bilmiş, manzum mensur oranını olağanüstü bir dengeye oturtmayı başarmıştır. Abartıdan koparak halkın dünyasındaki hikâyelere yaklaşan DedeKorkutHikâyeleri bu nedenle edebiyatımızda ilk örneği kabul edilir.

Yukarıdaki parçada boş bırakılan yere aşağıdakiler-den hangisi getirilmelidir?

A) anlatmaya bağlı edebî metinlerin

B) olay çevresinde oluşan metinlerin

C) destan geleneğinden halk hikâyeciliğine geçişin

D) büyük olayların anlatıldığı destanların

E) modern hikâye türünün edebiyatımızdaki

7. I. Aliterasyon ve seci vardır.

II. Hikâyelerdeki Dede Korkut, insanlara yol gösteren bilge bir kişidir.

III. Bir ön söz ile on iki hikâyeden oluşmuştur.

IV. Uygur boylarının birbiriyle ve düşmanlarıyla yaptığı savaşlar ve yaşam biçimleri anlatılmıştır.

V. İslamiyet’in kabulünden sonra oluşmuşsa da yer yer İslam öncesi inançların etkileri de görülmektedir.

Yukarıda verilen bilgilerden hangisi ya da hangileri DedeKorkutHikâyeleri için doğru değildir?

A) II ve III B) III ve IV C) Yalnız V

D) Yalnız IV E) IV ve V

TEST5

GeçişDönemiTürkEdebiyatı’ndaHikâye/ DedeKorkutHikâyeleri

GeçişDönemiTürkEdebiyatı’ndaHikâye/DedeKorkutHikâyeleri

248

YA

YIN

DA

TE

K B

AŞ

AR

IDA

TE

K


3. Ü

NİT

E •

Hik

âye

8. Kısırca Yenge derler bir hatun var idi, ona dediler. “Bre Kısırca Yenge kalk sen oyna, ne bilir deli ozan” dediler. Kısırca Yenge kalktı: “Bre deli ozan kocaya varan kız benim” dedi, oynamaya başladı. Beyrek kopuz çaldı söyledi, görelim hânım ne söyledi:

Ant içmişim kısır kısrağa bindiğim yokBinip gazâ meydanına vardığım yokÖküz ardında çobanlar sana bakarBuldur buldur gözlerinin yaşı akar

Sen onların yanına varMuradını onlar verir iyi bilSeninle benim işim yokKocaya varan kız kalksınKol sallayıp oynasınBen kopuz çalayım

Günümüz Türkçesine aktarılarak verilen yukarıdaki metinle ilgili olarak;

I. Üslup özelliğinden ve konusundan hareketle DedeKorkutHikâyeleri’nden alındığı söylenebilir.

II. Olay anlatımlarında nesir, söyleşmelerde nazım kullanılmıştır.

III. Anlatmaya bağlı edebî metin türüne özgü özellikler içermektedir.

IV. Kahramanların kopuz çalması, metnin İslam Öncesi Türk edebiyatına ait olduğunu göstermektedir.

V. Dönemin yaşantısına ait kavramlara yer verilmiştir.

numaralanmış yargılardan hangisi söylenemez?


9. Edebî eserleri bir döneme bağlamak çoğu kez zordur. Sanatçı, farklı dönemde farklı özellikler gösterebildiği gibi birden fazla dönem özelliği barındıran eserler de yazabiliyor. Ancak yine de bir genelleme yapma zorunluluğu ortaya çıkıyor. Bu konuda DedeKorkutHikâyeleri için varılabilecek en doğru yargılardan biri şudur: DedeKorkutHikâyeleri, ErgenekonDestanı ve KeremileAslıhikâyesinin tam ortasındadır.

Yukarıdaki parçada DedeKorkutHikâyeleri’nin hangi özelliği vurgulanmıştır?

A) Kimin tarafından yazıldığının bilinmemesi

B) Destan ile halk hikâyesi arasında bir köprü olması

C) Anadolu Türkçesi ile yazılması

D) Türk boylarının kültür ve tarihine ışık tutması

E) Dede Korkut’un sözü dinlenen, bilge bir kişi olması

10. DedeKorkutHikâyeleri’nde Hanlar Hanı Bayındır Han en üst mevkidedir. Ondan sonra Salur Kazan gelir. Her beyin bir divanı bulunmaktadır. Beylerin çocuklarına av avlayıp kuş kuşladıktan ve baş kestikten sonra beylik verilir. Yine av avlamayan, kuş kuşlamayan ve baş kesmeyen çocuğa ad verilmez. Hikâyelerde beylerin yanında 300, çocuklarının yanında ise 40 yiğit vardır. Hatunların yanında da 40 ince belli kız bulunmaktadır.

Yukarıdaki parçadan DedeKorkutHikâyeleri ile yargı-ların hangisine ulaşılamaz?

A) Dönemdeki hiyerarşik yapı gözler önüne serilmiştir.

B) Kahramanlık teması ön plandadır.

C) Törelerle ilgili ipuçları barındırmaktadır.

D) Kendisini ispat eden çocuklara Bilge Dede Korkut, ad vermektedir.

E) Destanlarda görülen “kırklar” motifine yer verilmiştir.

11. Oğlancık kaçmadı, ak meydanın ortasında durdu. Boğa da oğlana sürdü geldi. Diledi ki oğlanı helak kılsın. Oğlan yumruğu ile boğanın alnına kıyasıya tutup vurdu. Boğa geri geri gitti. Boğa oğlana sürdü tekrar geldi. Oğlan yine boğanın alnına yumruğu ile sert vurdu. Oğlan bu sefer boğanın alnına yumruğunu dayadı, sürdü meydanın başına çıkardı. Boğa ile oğlan bir hamle çekiştiler. Ne oğlan yener ne boğa yener. Oğlan fikreyledi der:

Bir dama direk vururlar, o dama destek olur, ben bunun alnına niye destek oluyorum, dedi.

Oğlan boğanın alnından yumruğunu giderdi, yolundan savuldu. Boğa ayak üstünde duramadı, düştü tepesinin üstüne yıkıldı. Oğlan bıçağına el attı, boğanın başını kesti. Oğuz beyleri gelip oğlanın başına toplandılar, aferin dediler. Dedem Korkut gelsin, bu oğlana ad koysun, beraberine alıp babasına varsın, babasından oğlana beylik istesin, taht alıversin dediler.

Yukarıdaki parça DedeKorkutHikâyeleri’nin hangisin-den alınmıştır?

A) Basat’ınTepegöz’üÖldürmesiHikâyesi

B) DuhaKocaOğluDeliDumrulHikâyesi

C) DirseHanOğluBoğaçHanHikâyesi

D) SalurKazan’ınEvininYağmalanmasıHikâyesi

E) KamBüreBeyOğluBamsıBeyrekHikâyesi

12. DedeKorkutHikâyeleri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi karşısındaki “Doğru (D) / Yanlış (Y)” değerlen-dirmesi ile uyuşmamaktadır?

A) Hem İslamiyet’e hem de İslamiyet öncesi döneme özgü özellikler dikkat çeker. (D)

B) Dede Korkut, her hikâyenin sonunda ortaya çıkarak öğüt verip hikâyeyi bitiren bilge bir kişidir. (D)

C) Olağanüstü olaylar ve varlıklara yer verilen hikâyeler, destan özelliği de gösterir. (Y)

D) Türk ulusunun, Moğollar ve Çinlilerle yaptığı amansız mücadeleleri anlatmaktadır. (Y)

E) Türk ulusunun yaşayışını, kültürünü, aile yapısını, töresini anlattığı için kültür tarihi açısından önemli bir eserdir. (D)


4. Ü

NİT

E •

Rom

an

YA

YIN

DA

TE

K B

AŞ

AR

IDA

TE

K

RomandaAnlatımTeknikleri-I TEST2

1. Hikâye ve roman gibi türlerde kahramanın iç dünyasını okuyucuya aktarabilmek için sessiz, sistematik ve zihin-de gerçekleşen konuşmalara “iç monolog” denir.

Buna göre aşağıdakilerin hangisinde “iç monolog” tek-niğine başvurulmuştur?

A) Biliyordum ondan hiçbir şey umamayacağımı. Hay ahmak kafa… O güz yolu… Gazel mi denirdi ölü yap-raklara? Mezarlıkta beni bekleyen bir kabir var. Yok hâlâ akıllanmadım ben. Bu yemek sarmadı beni...Sarı sarı yapraklarla… Sen gelirsin aklıma. Böyle de-ğildi galiba…

B) Şu tuhaf şapkalı kadın bana mı bakıyor? Yok canım Boğaz manzarası dururken bana bakıp ne yapsın? Ama yanımda da başka kimse yok ki… Şöyle biraz yana çekilsem bakışlarının açısı değişecek mi aca-ba? Onun bana baktığını düşünüyorsam ben de ona bakıyor sayılmam mı? Bakmamak elde mi? Şapka-sındaki şu egzotik kuş kanadı, nazar boncuğu gibi bütün bakışları üzerine çekiyor. Neyse, kimse fark etmeden bakışlarımı elimdeki bulmacaya indireyim.

C) Adamcağız çoktan vazgeçecekti bu alışverişten ama kendisine cimri denmesinden korkuyordu. Öyle ya, sen kasabanın namlı ve de eşraf arasında hatırı sayılır bir zahire tüccarı ol da üç kuruşluk bala kara çal. Sabit Ağa, akıllı insanları pek beğenirdi de tek kendinden akıllı olmasın. Şu at hırsızı kılıklı adamın halka bal diye şeker şurubu yutturmaya çalışmasına bile bile göz yumamazdı.

D) Sinemadan çıktığında alışveriş merkezinin otopar-kında kalan az sayıdaki araba arasında kendininkini bir türlü bulamadı. D8 mi, B8 miydi? O da olsa diğeri de olsa arabası yoktu işte. Ama belki mavi otopark değil de kırmızı otoparka bırakmış olabilirdi. Asansör çalışmaz ki bu saatte. Film de berbattı zaten. Yarın erkenden gidip biriken dosyaları halletmeli. Ama bu araba neredeydi? Her seferinde park adresini bir yere not etmeyi unutuyordu. Unutmaması gerektiğini de unutuyordu.

E) Sanatçı dediğin paraya pula tamah etmezdi. Bir va-kitler kendisini dâhi ressam aday adayı gören Cem de etmezdi ama neylersin hayat başka bir dilden konuşuyor. İhtiyaç dili. Önce reklamcılığa sonra grafikerliğe rücu. Paris’te gezdiği bütün sergilerde her resmin yanında kendisininkini de hayal eden bu adam mıydı? Şu yemek kitabının kapağı için üç kuruş parayı çok gören sonradan görme yayıncılara tahammül etmeyi öğrenen adam…

2. Çoğu vakit, bir dize için saatler harcadığı oluyordu. Yine de bazı kelimeler içine sinmiyor, bitmek tükenmek bilme-yen bir yarım kalmışlık duygusu yakasını bırakmıyordu. Bir tür, estetik tükenmişlik psikozu yaşıyordu. On beş yir-mi yıl önce birçok usta şairin “İşte şiirimizin ihtiyacı olan yeni ses, taze nefes…” diye kıskançlık duygularına bastı-racak kadar övmeye mecbur kaldıkları o genç şair, şimdi bu şiirleri nasıl ve hangi birikimle yazabildiğini kendine bile izah edemiyor; kendi şiiri karşısında bir tür imge hır-sızı mahcubiyeti duyuyordu.

Bu parça için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Çatışma, bir şairin başarısı-başarısızlığı, üretme enerjisi-tükenmişlik psikolojisi üzerine kurulmuştur.

B) İç çözümleme tekniği ile kahramanın neyi, nasıl algı-ladığına yönelik değerlendirmeler yapılmıştır.

C) Bilinç akışına yer verilerek kahramanın dağınık iç dünyası gözler önüne serilmeye çalışılmıştır.

D) Geçmiş yaşantılarla ilgili bazı durumlar özetleme tek-niği ile aktarılmıştır.

E) Hâkim (ilâhi) bakış açısıyla kahramanın iç dünyası bütüncül bir anlayışla kuşatılmıştır.

3. Belediye binasının altındaki polikliniğin tek doktorunun oğluydu. Şımarık ve şehirli havası bazılarımızı çileden çıkarsa da bunu onun doğal hakkı gibi görenlerimiz de çoktu. Zira, kasaba halkının ekseriyetine göre, iki dağın arasına sıkışmış ve kışı, en yakın yerden iki ay daha uzun süren bu yere gelmeyi kabul etmekle Doktor Bey ve ailesi, bizlere yeterince lütufta bulunmuş sayılabilirdi. Eh, kasabanın çocukları olarak bizler de el birliğiyle göz bebeğimiz doktorumuzun her teneffüs bir tüplü çikolata bitiren oğulcağızını idare etmeliydik artık.

Bu parçada aşağıdaki anlatım tekniklerinden özellik-le hangisi kullanılmıştır?

A) Parodi B) Bilinç akışı C) Anlatma

D) Gösterme E) Pastiş

RomandaAnlatımTeknikleri-I

280

YA

YIN

DA

TE

K B

AŞ

AR

IDA

TE

K


4. Ü

NİT

E •

Rom

an

4. Tarık Bey’in, maaşıyla döviz alıp zor zamanlar için bir kenara koyduğunu, faturalarını tarih sırasına göre istif edip bu görkemli yığın karşısında ibadetini tamamlamış bir mümin huzuru duyduğunu gördüm diyen yalan söyler. Efendim, Tarık Bey’in parasını AVM’ler değil, kediler yer. Evet evet, kediler… Bildiğiniz bitli, pasaklı mahalle kedi-leri. Her ayın on beşinde maaşını çeken Tarık Bey’in pe-şine takılan bir alay kedi, onu mahalle kasabının kapısına kadar takip eder. Tarık Bey, ülke ekonomisi için hayati öneme sahip olan AVM’lere gereken katkıyı yapmamak-la elbette iyi bir vatandaş olma şansını kaybediyor ama bu kadarla kalsa iyi. Onun mahallenin küçük esnafı ile yaptığı iş birliği, zamanı gelince kendisine pek pahalıya ödettirilecek Zararlı Cemiyetler faaliyeti olarak kayıtlara geçiriliyor elbette yetkili mercilerce. Bu bahtsız adamın hiçbir eylemi AVM’leri Koruma ve Güçlendirme Vakfı’nın gözünden kaçmıyor çünkü.

Bu parçada aşağıdaki anlatım tekniklerinden hangisi kullanılmıştır?

A) İroni B) Pastiş C) Bilinç akışı

D) Montaj E) Gösterme

5. Geride kalıyordu. Hakkı verilmemiş bir gençliğin yürekte bıraktığı tortu. Kasların bir daha ele geçmeyecek enerjisi…Geride Kalıyordu.Annemizin, babamızın dizlerine başımızı koyduğumuzda içimizi dolduran esenlik duygusu...Geride kalıyordu.Yaşamın penceresinden baktığımızda ufukta bizleretebessüm eden umutlar... Bu umutların zaman zaman parlattığı başarı ve zafer duygusu...Geride kalıyordu.

Bu parçada aşağıdaki anlatım tekniklerinden hangisi ön plana çıkmıştır?

A) Leit-motif B) Bilinç akışı

C) Üstkurmaca D) Metinler arasılık

E) İç çözümleme

6. Şeyh Galip’in Hüsn ü Aşk adlı mesnevisinde Hüsn’le evlenebilme uğruna Diyâr-ı Kalb’e gidip kimyayı getir-mek için yola çıkan Aşk’ın uzun ve zorlu yolculuğunda verdiği savaşım (sevgilisine benzetip peşinden koştuğu Çin padişahının kızı için kalelere hapsedilmesi, kuyulara atılması, orada devlerle cadılarla mücadele etmesi gibi) sonunda Hüsn’ün içinde olduğunu, onunla bütünleştiğini anlar. Zorlu sınavında kendisine yol gösteren, her yerde sıkıntılarından kurtaran Sühan’ın yardımlarıyla, Aşk’ın çektiği çileler, bir dervişin çektiği çilelere benzer. Orhan Pamuk’un postmodern bir anlayışla kaleme aldığı KaraKitap adlı romanın başkişisi Galip de benzer şekillerde çileler çeker. Rüya’yı ararken yer altı mahzenlerine girer, İstanbul’un sır dolu karanlık sokaklarında, labirent gibi dar ve çıkmaz yollarında dolaşır, gecekondu semtlerini, Beyoğlu batakhanelerini gezer, vaktiyle kuyu olan apart-man aralığının kirli ve boğucu havasını solur. Kalabalık meydanlarda ve Celâl’in fotoğraf koleksiyonundaki insan yüzlerini okuyarak taşıdıkları esrarı çözmeye çalışır. Sı-kıntılı anlarında ona yol gösteren Celâl’in yazıları ve üze-rinde hep, her yerde hissettiği “gözü”dür. Çetin bir ruh sınavı verdikten sonra çilelerin son bulduğu Şehrikalp apartmanına varır. Artık, yazar olup yazmaya başlar.

Bu parçada KaraKitap adlı romanda;

I. Özetleme

II. Parodi

III. Zamanda geriye dönüş

IV. İç monolog

V. Bilinç akışı

numaralanmış anlatım tekniklerinden hangisinden yararlanıldığı dile getirilmiştir?


7. Cephede yarıya kadar çamur içindeki siperlerde, karan-lık, kapkaranlık gecelerde bulutlar arasında bir görünüp bir kaybolan bir tek yıldıza gözünü dikmiş bakarken Mehmet Emin Yurdakul’un mısraları ateş gibi yanıyordu. Zihnimde: Ben bir Türk’üm dinim cinsim uludur / Sinem özüm ateş ile doludur.

Yukarıdaki parçada aşağıdaki roman tekniklerinden hangisi kullanılmıştır?

A) Parodi B) Pastiş C) Montaj

D) Bilinç akışı E) İroni


4. Ü

NİT

E •

Rom

an

YA

YIN

DA

TE

K B

AŞ

AR

IDA

TE

K

RomandaAnlatımTeknikleri-II

1. “E peki, küvet boş mu, temiz mi, ip orada mı yoksa baş-ka yere mi gitti lafa bak uçak kaçtı olur mu taksi parası yok diye dönmüş geri gelmiş hani ne oldu komşu hava-alanınaydı hani ben sana söyledim bunlar çekmez yolun altında silkeleyiverirler dedim şimdi yeni bir bilet alınması gerekecekmiş Bülent’in plak sabun paralarını da çaldır-dım artık siz ödersiniz değil mi Hoca somon füme seviyor boşver bir duş alırım sonra biraz uzanır kitap okurum din-lenirim bakalım belki Faruk telefon eder belki Asaf çıka-gelir artık bugünlerde gelmesi gerekir ama ne olsa önden haber verir yine de hazırlıklı olmalıyım”

RomantikBirViyanaYazı adlı eserden alınan yukarıda-ki parça ile ilgili;

I. Klasik anlatım teknikleri yerine modern tekniklerden yararlanılmıştır.

II. Noktalama işaretleri kullanılmayarak kahramanın zihnindeki karmaşa okuyucuya hissettirilmek isten-miştir.

III. Bilinç akışı tekniğinden yararlanılmış, kahramanın birbirinden anlamca kopuk düşünce dünyası metne yansıtılmıştır.

IV. İç çözümleme tekniği ile roman kahramanının psiko-lojik özellikleri, anlatıcı tarafından okuyucuya sunul-muştur.

yargılarından hangileri söylenemez?

A) Yalnız I B) Yalnız IV C) I ve IV

D) II ve III E) III ve IV

2. Yalnızız romanından alınan aşağıdaki metinlerden hangisi ayraç içerisinde verilen anlatım tekniğine ör-nek değildir?

A) Fakat elli sekiz yaşına, saçsız başına, kirpiksiz ve yorgun gözlerine, iri ve ortası çıkık burnuna rağmen hâlâ güzel adamdı. (Tasvir)

B) “Meral dün gece kaçta geldi, biliyor musun?” “Kaç-ta?” “Bir buçuğu geçiyordu.” “Ben müsaade ettim.” (Diyalog)

C) Birdenbire ayağa kalktı. Büyük bir hareket ihtiyacı. Mesela bir samba? Hayır. Yürümek istiyor, sadece, yürümek. Feriha’ya telefon etse ve hemen gitse? Yorgundur kız. (Kız! Ağız alışkanlığı). Hem Samim… (Montaj)

D) Yüzü yanıyordu. Elini yanağına götürdü. Başındaki ağırlık artmıştı. Annem gibi benim de bir yerime ine-cek bir gün. Ben dayanamam. Bu kızı doğuracağıma Allah canımı alsaydı. Gider şimdi onu uyandırır, sı-kıştırırım. Uyku sersemliğiyle her şeyi söyler. Söyleti-rim. Benim elimden kurtulamaz o. (İç monolog)

E) Nefret sinmişti. Onu azdıran korku imiş. Kirlilik hissi de azalıyordu. Fakat biraz evvel duyduğu kurtuluş sevinci, ilk berraklığını kaybediyordu. İçinde yeni ve meçhul korkular vardı. Günün zevke ait anlarını ha-tırlamak istemiyordu. (İç çözümleme)

3. Yerdeki kitaplardan birini rastgele aldı: Rilke’nin yer yer güzel ve sıkıcı bir kitabı: “Male Laurdis Brigge’nin Notla-rı”, Millî Eğitim klasik tercümelerinden. Bunlardan birini tekrar okudu:

“Düşünüyor, mümkün müdür, henüz hiçbir hakiki ve mü-him şey, görülmemiş, bilinmemiş, söylenmemiş olsun? Mümkün müdür, görmek, düşünmek ve yazmakla binler-ce yıl geçmiş bulunsun da, binlerce yıl, tereyağlı bir dilim ekmekle bir elma yenen bir okul teneffüsü gibi kaybedil-miş olsun?”

Yukarıdaki parça ile ilgili aşağıdaki yargılardan han-gisi söylenemez?

A) İlk paragrafta anlatma, ikincisinde gösterme tekniğin-den yararlanılmıştır.

B) Farklı cümle yapılarından yararlanılarak anlatıma canlılık katılmıştır.

C) Montaj tekniğine başvurularak farklı eserlerden alı-nan parçalar, romana eklenmiştir.

D) Tiyatro ve sinemada da kullanılan geriye dönüş tek-niği ile geçmişteki bir olaya dönülmüştür.

E) Anlatıcı, kişisel düşüncelerini eserine yansıtmış, par-çada sözü edilen eserle ilgili görüşünü dile getirmiştir.

4. Mustafa Kutlu’nun Kambur Hafız ve Minare adlı hikâyesinde geçen aşağıdaki parçada, kahramanın ya-zar ile konuşmasına yer verilmiştir:

Ali: – Benim yazımı yazmışsın, yakışıksız bir şey olmuş. Bir çift sürmeli göz uğruna kendini minareden atan bir müezzin olamaz.

Yazar-anlatıcı: – Peki, peki... Yeni baskıda değiştiririz, üzme kendini.

Bu parçada, yazar-anlatıcının vurgulamak istediği düşünce aşağıdakilerden hangisidir?

A) Okuyucunun anlatıma dâhil edilmesi

B) Anlatılanların yalnızca bir kurmacadan ibaret olduğu

C) Edebî eserlerin hayatı olduğu gibi yansıttığı

D) Hikâyelerde katmanlı bir anlatı yapısının bulunduğu

E) Yazarlığın sürekli değişim ve gelişim isteyen bir mes-lek olduğuna

5. Yusuf Atılgan’ın AylakAdam adlı romanında, “aylaklık” ifadesi “Şimdi yine aylakım.”, “Aylağım ben, demişti, pa-ram var. Hem yapacağım bir iş de yok.” “İş yapamam ben; aylakım.” biçiminde belli aralıklarla kahraman C. ta-rafından dile getirilmektedir. İçerikte sürekliliği sağlama amacının güdüldüğü bu tekrarlar, ---- tekniğine örnektir.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden han-gisi getirilmelidir?

A) leitmotif B) montaj C) ironi

D) patiş E) parodi

TEST3

RomandaAnlatımTeknikleri-II

282

YA

YIN

DA

TE

K B

AŞ

AR

IDA

TE

K


4. Ü

NİT

E •

Rom

an

6. Emir Bey’e baktı, yüzü gergin ama solukları düzgün. İki yıl önceki yangının son yuttuğu evi hatırladı. Aram Usta’nın oturduğu evi. Az yukarda, üç yol ağzındaydı. Şimdi, arta-kalan yığıntıda kuzukulağı, hindiba yetişiyor. Evin tahta perdeyle sokaktan ayrılmış bahçesinden mimoza ve ni-san gülü dalları sarkardı dışarı. Küçükken o köşede oyun oynamaktan korkmuştu hep. Kendinden sonra gelenler de korktular. Daha aşağı inip Mumhane Sokağı’nın sert bir dönemeçten sonra caddeye doğru uzanan sağ yanın-da oynadılar. Yumuşak kayalardan oyulmuş eski mum-hanenin önünde.

Yukarıdaki parça ile ilgili aşağıdaki yargılardan han-gisi söylenemez?

A) Farklı kiplerle çekimlenmiş fiiller ve farklı cümle yapı-ları kullanılarak anlatıma canlılık kazandırılmıştır.

B) Geriye dönüş tekniğine başvurulmuş, hatıralardan yararlanılmıştır.

C) Üçüncü kişili anlatıma başvurulmuş, olaylar gözlemci anlatıcının bakış açısı ile sunulmuştur.

D) Öyküleyici metinlere özgü zaman, kişi, olay ve mekân unsurlarına yer verilmiştir.

E) Kahramanın yaşamında yer eden bir mekândaki de-ğişim ele alınmıştır.

7. Tam bu sırada solundaki yolcu da inmek için şoföre ses-lenmişti. Araba durdu, solundaki in di. Solundakinden bo-şalan yere kaydı. Koca burun, sarkık gerdanlı da ortaya geçti. En sağa yeni bir yolcu. O da Cağaloğlu’ya gide-cekti. Tekliği uzattı. Şoför, elli kuruşu omuzu üzerin den en sağdaki yolcuya uzattı. Şoför, onun iki buçukluğunu sağlama unutmuştu. Bir ara:

“Şoför Efendi, benim iki buçukluğun üstünü unuttun!” di-yecekti vazgeçti. Adam belki de şöyle derdi:

“Ne iki buçukluğu?”

Kan tepesine sıçradı. Sanki şoför gerçekten bu karşılığı vermiş gibi sinirleri gerilmişti. İçinden: “Arabaya binerken verdim ya!” “Hatırlamıyorum.”

“Nasıl hatırlamazsın? Yalan mı söylüyorum?”

“Ben yalan mı söylüyorum?”

“Biz bu meslekte senin gibi neler gördük.”

Orhan Kemal’in İkiBuçuk adlı hikâyesinden alınan yu-karıdaki parça ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi söylenemez?

A) Farklı yapıdaki cümlelerle anlatıma canlılık kazandı-rılmıştır.

B) Anlatma tekniğinden yararlanılmış, öyküleyici ve be-timleyici anlatımlara başvurulmuştur.

C) Yer yer konuşma diline yer verilen parçada, iç diya-logdan da yararlanılmıştır.

D) İlahi bakış açısından yararlanılmış, hikâye kahrama-nının iç dünyası okuyucuya yansıtılmıştır.

E) Özetleme ve geriye dönüş gibi anlatım tekniklerinden yararlanılmış, olay anlatımı ikinci plana itilmiştir.

8. Bunun ufacık elleriyle... İşimiz var. Bekle ki küfe dolsun. Karnım da acıktı. Kışın bu derdi var işte. Bereket bu ak-şam konserdeyiz. İş yok Hamiyet’te... Nerede o eski ses. Tabii zamanla... Dün midemi bozdum. Karıştırıyorum... Bir gazoz çekmeli... Omzum ağrıyor. Uff! Rüzgâr çıktı be... Şu paltonun taksiti de ödenirse bir radyo kalır, eh o da...

Yukarıdaki parçanın anlatımında;

I. Diyalog

II. Bilinç akışı

III. Özetleme

IV Leitmotif

V. İç çözümleme

numaralanmış tekniklerin hangisinden yararlanılmış-tır?


9. Satış memuru kız, esans şişesini doldururken Neriman bir şey hatırladı: Küçükken babası onu Ramazan’da Beyazıt sergisine götürürdü. Orada, çadır gibi bir şeyin altında, Arap kılıklı bir adam, irili ufaklı birçok yağlı, kirli şişeler arasında, ayakta durur, kokular satardı. Bu çadıra uzaktan yaklaşırken bile sert bir nane, bahar, hacıyağı kokusu Neriman’ın midesini bulandıracak derecede bur-nuna dolardı ve oradan çabuk geçmek isterdi. Son gün-lerde sık sık yaptığı mukayeseyi tekrarladı ve bu iki koku arasındaki farkı düşündü.

Yukarıdaki parçanın anlatımı ile ilgili;

I. Olaylar, hâkim anlatıcının bakış açısından verilmiştir.

II. Geriye dönüş tekniğinden yararlanılmıştır.

III. Tahkiye etme (anlatma) tekniğine başvurulmuştur.

IV. Farklı tür ve yapıdaki cümlelerle anlatıma akıcılık ka-zandırılmıştır.

V. İç monolog tekniği ile kahramanın iç dünyası gözler önüne serilmiştir.

numaralanmış yargılardan hangisi söylenemez?



5. Ü

NİT

E •

Tiya

tro

YA

YIN

DA

TE

K B

AŞ

AR

IDA

TE

K

TiyatroTerimleri,ModernTiyatro, GelenekselTürkTiyatrosu-I

TEST6

1. Tiyatro ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlış-tır?

A) Göstermeyebağlıedebîmetinlerinbirtürüdür.

B) Edebiyatımızdamoderntiyatronunilkörnekleridivanedebiyatı sanatçıları tarafından verilmeye başlan-mıştır.

C) Yazaranlattığıolaylarladekoru,kostümü,aksesuarıbirmantıkçerçevesindebirleştirebilmelidir.

D) Tiyatro eserleri konuşmadiline en yakın eserlerdir;bunedenleuzuncümlekullanılmamalıdır.

E) Tiyatro;eserinmetnini,sahnelendiğiyerivesahne-lenmeeyleminikarşılayanbirterimdir.

2. Aşağıdakilerden hangisi geleneksel Türk tiyatrosu türlerinden biri değildir?

A)Meddah B)Komedi

C)Köyseyirlikoyunları D)Karagöz

E)Ortaoyunu

3. Tiyatrohem ----hem ----sanatıdır.Tiyatroeserinioluş-turandiğerögelerbuikiniteliğegörebiçimlenir.İnsanınbaşına gelebilecek her türlü olay, karşılaşabileceği herdurum tiyatro eserinin konusu olabilir. Konu, kahrama-nınınkendisiyleyadaçevresiyleçatışmasındandoğar.Oyunyinekahramanıneylemedönüşmüşbeğenme,is-tek,özlem,tutku,öfke,korkugibiduygularından,destekalarakgelişir,sonucaulaşır.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden han-gisinin getirilmesi en uygundur?

A) sinema–sahne

B) eylem–söz

C) anlam–söz

D) dram–olay

E) duygu–düşünce

4. Aşağıdakilerden hangisi kırsal kesimde yaşayan hal-ka yönelik geleneksel Türk tiyatrosu türüdür?

A)Meddah B)Karagöz

C)Komedi D)Ortaoyunu

E)Köyseyirlikoyunları

5. Geleneksel Türk tiyatrosu içinde ---- önemli bir yere sa-hiptir. Kavuklu ve Pişekâr; sıkça görülen sembolik kah-ramanlardır. Bu kişiler; yine, geleneksel tiyatromuzun önemli kahramanları Karagöz ile Hacivat’ın karşılığıdır-lar. Kavuklu, bilimsel anlayıştan uzak fakat ârif, halk ada-mını temsil etmektedir. Pişekâr ise Osmanlıca kelimeler kullanmakta yetenekli, okumuş insanı temsil etmektedir. Her ikisi de birbirlerinin açık yönlerini tamamlayan önemli tiplerdir. Bunlar, mizahî unsurlarla topluma mesajlar verir ve insanları bilgilendirirler.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden han-gisinin getirilmesi en uygundur?

A) gölgeoyunu

B) ortaoyunu

C) meddah

D) köyseyirlikoyunları

E) komedi

6. Aşağıdakilerden hangisi roman ile tiyatronun benzer-liklerinden biri değildir?

A) İkisi de bir olay çevresinde gelişir, bu temel olayınetrafındadahaküçükçaptagelişenolaylaryeralır.

B) İkitürdedeinsanlarınbaşlarındangeçenyadageçe-bilecekniteliktekiolaylargösterilir.

C) Olayın serim, düğüm ve çözüm bölümleri bulunur;olayın bir başlangıcı, gelişmesi ve sonunda da çö-zümlenişivardır.

D) İkitürdedezamanunsuruolayakışınınbirparçası-dır.

E) Buikitür;kullanılandil,anlatımbiçimiveanlatıcıbu-lunmasıyönlerindenbenzerlikgösterir.

7. Çoğu zaman yazılı bir metne dayanır. Bu metnin adı se-naryodur. Ancak tek ögesi edebiyat değildir. Oyunculuk, sahne düzeni, dekor, köstüm, aydınlatma, müzik ve dans gibi ögeleri de vardır. Burada ---- terimi, metin bakımın-dan edebî yönüyle ele alınmaktadır. Olayları oluş hâlinde gösterme, yazılanların canlandırılması yönünden göze ve kulağa seslendiği için etkili bir eğitim aracıdır.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangi-sinin getirilmesi en uygundur?

A) masal B) tiyatro C) mesnevi

D) opera E) hikâye

TiyatroTerimleri,ModernTiyatro,GelenekselTürkTiyatrosu-I

352

YA

YIN

DA

TE

K B

AŞ

AR

IDA

TE

K


5. Ü

NİT

E •

Tiya

tro

8. I. Oyunlar arasına sıkıştırılmış sözsüzoyun

Fars

II. Sözlerinin tümü ya da çoğu “koro,solo, düet” biçiminde şarkılı olaraksöylenenmüziklitiyatro

Opera

III. Hareketli, eğlenceli bir konuyadayanan, içinde şarkılara da yerverilenhafifkomedi.

Vodvil

IV. Güldürüögesidahaçokhareketlerdenvenüktelerdençıkankabaoyun

Pandomim

V. Konusu türlü dans ve davranışlarlaanlatılanmüzikli,sözsüztiyatro

Bale

Yukarıda tiyatro terimleri ve açıklamalarıyla ilgili yan-lışlığın düzeltilmesi için aşağıdaki kavramlardan han-gilerinin değiştirilmesi gerekir?

A) Vodvil–Pandomim

B) Bale–Vodvil

C) Fars–Pandomim

D) Opera–Vodvil

E) Bale–Fars

9. Oyuncular,oyunuhazırlıksızbirşekildesahneyekoyar.

----dekorsuz,metinsizbirtiyatrodur.Oyundaikitipvar-dır: ---- gölge oyunundaki Karagöz’ün; ----, Hacivat’ınözelliklerinigösterir.

Yukarıdaki paragrafta boş bırakılan yerlere sı rasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Meddah–Pişekâr–Kavuklu

B) Ortaoyunu–Kavuklu–Pişekâr

C) Ortaoyunu–Pişekâr–Tiryaki

D) Meddah–Tiryaki–Zenne

E) Ortaoyunu–Pişekâr–Kavuklu

10. Aşağıdakilerden hangisi Karagöz oyununun özellik-lerinden biri değildir?

A) Giriş,muhavere,fasılvebitişbölümlerindenoluşur.

B) OynatankişilerehayalîyadaKaragözcüadıverilir.

C) GelenekselTürktiyatrosununbirtürüdür.

D) Karagöz,okumamışhalkkesimini,Hacivatiseaydınkesimitemsileder.

E) Zenne,PişekârveKavukluoyununyardımcıkişileridir.

11. Aşağıdakilerden hangisi klasik komedi ve trajedinin ortak özelliklerinden biri değildir?

A) Üçbirlikkuralınauyulur.

B) Yaşanmışyadayaşanabilecekolaylarsergilenir.

C) Hemgözehemdekulağahitapeder.

D) Beşbölümdenoluşur.

E) Kanlıolaylarseyircininönündegeçebilir.

12. Aşağıdakilerden hangisi orta oyunundan alınmış bir metin olabilir?

A) QUINCE: — KonuşPryamus...Thisbe,sendehazırol. BOTTOM: — Thisbe!Çiçeklerinçirkinkokusu QUINCE: — Çirkindeğil,zengin... BOTTOM: — Çiçeklerinzenginkokususeninsoluğunyanın-

dayoksulkalır,canımThisbe!Amadur,birsesduyuyorum...Senburadabenibekle,hemendö-nerim.

B) HACİVAT:Ahefendimneolurduşudörtköşeperde-debanadabirarkadaşolsa,eli temiz,yüzü temiz,sözleritatlı.

KARAGÖZ:(Evinpenceresindenbakarak):Hoşgel-dinkeçisuratlı!

HACİVAT:Geliverseşumeydana,osöylesebendin-lesem, efendimhaddimolmayarakbendeniz söyle-sem,biziseyredendostlargülselereğlenseler,işneimişdiyelimişimiziMevlarastgetiree(Hacivatmusikigazeliokur)Gelseoçeşm-isiyahımHandelerpeydaolur.

C) KAVUKLU:SormaTosuncuğum,bir felaketatlattımkitarifkabuletmez...

PİŞEKÂR:Aman,geçmişolsunHamdiciğim! KAVUKLU:Geçmişolsunkigeçmişolsun... PİŞEKÂR:Nakletbakayım,merakettim. KAVUKLU:Canım,geçendefırtınaçıkmadımıydı? PİŞEKÂR:Evethattabenkorkudanevinbodrumuna

kaçmıştım;senneredeidin? KAVUKLU:Bengöklerde...

D) ÇOBAN-Senbenenegatmışdın? MALSAHİBİ-İnekgatmışdım. ÇOBAN-Oineğineyapacahdın? MALSAHİBİ-Sağipsüdüniyiyecahdım.

E) — NegörenÖmerEfendi,dedi. — Sennegörenbeğem,dedim. — Seniimtihanedecez,gıdeminegoycaz,(terfiet-

tirmek)dedi. — Goyun beğem, dedim.Çadırın direğine dürülü

hartayı(harita)indirdü,masanınüstüneyaydı. — Buneki?dedi. — Hartadırbeğem. — Yaşugördüğünuzun,kızıkcızgılarneki?dedi.


5. Ü

NİT

E •

Tiya

tro

YA

YIN

DA

TE

K B

AŞ

AR

IDA

TE

K

CumhuriyetDönemiTiyatrosu-II

1. Aşağıdakilerden hangisi Necati Cumalı’nın tiyatrola-rından biridir?

A) Vatan Kurtaran Şaban

B) Boş Beşik

C) Deli İbrahim

D) Fazilet Eczanesi

E) Tohum ve Toprak

2. Evrensel kavramları tarihte ve günümüzde arar. Türktiyatrosunun Shakespeare’i olarak kabul edilen ----, ilkoyunuTanrılar ve İnsanlar adlıeserini1954’tesahneyekoymuştur.Oyunlarının konusunudaha çok tarihsel vegüncelolaylardanseçensanatçı,50’yeyakınoyunyaz-mıştır. Bu oyunlar içerisindeHürrem Sultan, Fadik Kız oldukçaönemlidir.


A)TuranOflazoğlu B)RecepBilginer

C)MuhsinErtuğrul D)OrhanAsena

E)HaldunTaner

3. I.Grup II.Grup

I. RefikErduran Yaşasın Demokrasi

II. MuhsinErtuğrul Sarı Naciye

III. RecepBilginer IV. Murat

IV. TuranOflazoğlu Karayar Köprüsü

V. HaldunTaner

Yukarıda I. grupta verilen yazarlardan hangisi, II. gruptakilerden herhangi biriyle ilişkilendirilemez?


4. I. TuranOflazoğlu

II. GüngörDilmen

III. OrhanAsena

IV. CevatFehmiBaşkut

Aşağıdaki eserlerden hangisi yukarıdaki yazarlardan birine ait değildir?

A) Buzlar Çözülmeden B) Canlı Maymun Lokantası

C) Tohum ve Toprak D) Kösem Sultan

E) Sersem Kocanın Kurnaz Karısı

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde verilen bilgi, ayraç içindeki yazara ait değildir?

A) Geleneksel Türk tiyatrosundan da yararlanarak,Köşebaşı, Bir Pazar Günü, Satılık Ev adlı oyunlarıkalemealmıştır.Koçyiğit Köroğlu isehakveadaletkavramınıbirTürkefsanesindenyararlanarakortayakoyduğuoyunudur.(AhmetKutsiTecer)

B) Oyunlarında köy sorunlarını da ele alan sanatçı,Mine’deveNalınlar’dakadınıeşyagibigörenbirçev-reninyaşamınıvermiştir.BununlabirlikteYeni Çıkan Şarkılar, Aşk Duvarı, Zorla İspanyoladlıoyunlarıisetoplumsorunlarındançokbireyin içdünyasınıverir.(NecatiCumalı)

C) Devlet kurumlarıyla halk arasındaki kopukluğu elealan sanatçı, Hacivat Politikacı’da bu kopmuşluğuhalkınkötüyekullanışınıvepolitikacınınçıkarcılığınıvurgular.Fadik Kızadlıoyunundaisebirkızıntoplu-mumuzun çeşitli kesimlerince nasıl sömürüldüğünüortayakoyar.(NecipFazılKısakürek)

D) Toplumumuzdaki geleneksel, ataerkil ailenin, de-ğişen ve modernleşen değerler karşısında ortadankalktığınıortayakoyduğuGölgelerveO Böyle İste-mezdiadlıoyunlarıylatanınmıştır.(AhmetMuhipDı-ranas)

E) Bireyi hareket noktası olarak alan sanatçı, Fazilet EczanesiveHuzur Çıkmazıadlıoyunlarındadeğişentoplumkoşullarıkarşısındayanlışbirahlakdüşünce-siyle yaşamdaki değişikliklere karşı çıkanları verir.(HaldunTaner)

6. ----Türkiye’deepiktiyatronunvekabaretiyatrosununön-cüsüdür.Yazarıneserlerindegözlem,mizahveyergininönemliyerivardır.Büyükşehrindüzensizveçelişkilerledolu yapısını, görgüsüzlük ve bilgisizliğini yansıtan öy-küleriyle tanınmıştır. Skeç, öykü, oyun, kabare, senar-yo, hiciv, fıkra, köşe yazısı türlerinde yazdı. DevekuşuKabare’yi, Bizim Tiyatro’yu, Tef Kabare Tiyatrosu’nukurdu. Küçük Dergi’yi çıkardı. Öykülerini ve yazılarınıYedigün, Ülkü, Yücel, Varlık, Küçük Dergi, Yeni İnsan der-gilerinde,Yeni Sabah, Milliyet, Tercüman gazetelerindeyayımladı.TercümanveMilliyetgazetelerindeuzunyıllar,Devekuşuna Mektuplarbaşlığıyla fıkralaryazdı.Keşan-lı Ali Destanıadlıepikoyunuiledünyaçapındatanındı,oyunAtıfYılmaztarafındansinemayaaktarıldı.


A)HaldunTaner B)RecepBilginer

C)TuranOflazoğlu D)RefikErduran

E)OrhanAsena

TEST15

CumhuriyetDönemiTiyatrosu-II

370

YA

YIN

DA

TE

K B

AŞ

AR

IDA

TE

K


5. Ü

NİT

E •

Tiya

tro

7. Şiire Millî Mücadele yıllarında başlayan sanatçı, 1933yılından itibaren piyes ve hikâyeler de kaleme almayabaşlamıştır.Oyunlarındadaşiirlerindeolduğugibimeta-fizik sorunlara, korku vedüşünce temalarına yer verensanatçıTohum,Bir Adam Yaratmakgibiönemlieserlerkalemealmıştır.Tiyatroları,birikisihariç,vasatınüstün-de,eşiğigeçmişeserlerdir.BirincisınıfbireserolanBir Adam Yaratmak,onunistersebudüzeydeyapıtlarortayakoyabileceğiniispateder.

Bu parçada tanıtılan sanatçı aşağıdakilerden hangi-sidir?

A)PeyamiSafa B)AhmetHamdiTanpınar

C)TarıkBuğra D)HaldunTaner

E)NecipFazılKısakürek

8. Yazar, Atçalı Kel Mehmet oyunuyla 1970 TRT BaşarıÖdülü’nüveTürkiyeİşBankasıBüyükTiyatroÖdülü’nüalmıştır. Yazara, Kültür Bakanlığınca Devlet Sanatçısıödülü verilmiştir. Tanrılar ve İnsanlar adlı eseriyle ünekavuşmuştur.

Bu parçada tanıtılan sanatçı aşağıdakilerden hangi-sidir?

A) RecepBilginer

B) AhmetTuranOflazoğlu

C) HaldunTaner

D) RefikErduran

E) OrhanAsena

9. I. Zilli Zarife

II. Yaşasın Demokrasi

III. Âkif Bey

IV. Keşanlı Ali Destanı

Yukarıdaki eserlerden hangileri Cumhuriyet Dönemi tiyatro yazarlarından birine ait değildir?

A)YalnızI B)YalnızIII C)IveII

D)IIveIII E)IIIveV

10. Aşağıdakilerden hangisi Orhan Asena’ya ait tiyatro eserlerinden biri değildir?

A) Sokrates Savunuyor

B) Hürrem Sultan

C) Tohum ve Toprak

D) Ya Devlet Başa Ya Kuzgun Leşe

E) Fadik Kız

11. Aşağıdakilerde hangisinde bir bilgi yanlışı yapılmış-tır?

A) RecepBilginer,devlet-vatandaş ilişkilerindedevletideğil,vatandaşısorumlu tutanbiriolarakkarşımızaçıkar.Ben Devletimoyununda,yüksekdüzeydekiyö-neticilerleilişkilerde,vatandaşınhaksızlıkyapmadanvehakkınıçiğnetmedensavaşmasıgerektiğiniorta-yakoyar.

B) RefikErduran,Ayı Masalı’ndasınıflanmışbir toplu-mun çeşitli sorunlarını,Direkler Arasında adlı oyu-nuylaisekadınıneskizamanlardangünümüzedeğingelenbirtakımsorunlaravealışkanlıklaradeğinir.

C) Tarık Buğra’nınAyakta Durmak İstiyorum’unda öz-gürlükleriiçinsavaşaninsanlarıbuluruz.

D) AzizNesin’in,IV. Murat, Kösem Sultan, Genç Osman adlıeserleri,tarihselkonuluoyunlarolarakönemta-şır.

E) Kendideyişiyle,“dahadüzenli,dahaiyivedahagü-zelolanaerişmeyiamaçlamıştiyatroanlayışını”be-nimseyenMuhsinErtuğrul,çağdaşBatıTiyatrosunuTürkiye’de kurumsallaştıran, 60 yıllık sanat yaşamıboyuncaçağdaş tiyatrokültürünükurumlarıylageti-renveuygulayankişidir.

12. HaldunTaner,Lütfen Dokunmayınadlıoyunundailkola- Irak bireyden olaylara geçmeye başlamıştır. Devlet otorite-sinin güçsüzlüğü ve politikacılar, Haldun Taner’i de ilgilen-diren bir konu olmuştur. Günün Adamı’nda, devlet adam- IIlarına dayanarak büyük vurgunlar yapanların açıkgöz- lülüklerini belirtirken devletteki düzensizliği eleştirir. Ke-şanlı Ali Destanı’nda da devlet otoritesi olmayan bir top- IIIlumda özellikle yoksul çevrenin çektiği sıkıntıyı gözler önüne serer. Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım Tür- IVkiye’de geçimini güçlükle sağlayan kişilerin yıllarca sömü-rülüşlerini güldürü havasında verirken Şişhaneye Yağmur VYağıyordu adlı oyununda hayali bir ülkede sermaye pat-ronlarının üstünlüğünü sergiler.

Haldun Taner’in yukarıda numaralanmış eserlerin-den hangisinde yanlışlık yapılmıştır?



9. Ü

NİT

E •

Türk

Dün

yası

Ede

biya

tı

YA

YIN

DA

TE

K B

AŞ

AR

IDA

TE

K

TEST1Türk Dünyası Edebiyatı

1. Hiçbir zaman balık olamayacağını biliyor muydun? Issık-Göl’e kadar yüzemeyeceğini, beyaz gemini gö-remeyeceğini ve ona “Selam Beyaz Gemi, ben geldim, ben!” diyemeyeceğini biliyor muydun? Çay boyunca yüzüp gittin çocuğum. Şimdi ben sana yalnız şunu söy-leyebilirim: Çocuk kalbinin, çocuk ruhunun bağdaşama-dığı her şeyi reddettin. İşte beni teselli eden de budur. Bir şimşek gibi yaşadın sen. Bir defa çaktın ve söndün. Şimşeği çaktıran göktür. Ve gök ebedidir. İşte budur beni teselli eden. Bir başka tesellim daha var: İnsandaki çocuk vicdanı, tohumdaki öz gibidir. Ve o öz olmadan tohum filizlenmez, gelişmez. Yeryüzünde bizi neler beklerse beklesin, insanoğlu doğdukça ve öldükçe, insanoğlu ya-şadıkça hak ve doğruluk denen şey de var olacaktır… Sana, senin sözlerini tekrarlayarak veda ediyorum: “Mer-haba Beyaz Gemi, ben geldim!”

Aşağıdaki yapıtlardan hangisi bu parçanın yazarına ait değildir?

A) Toprak Ana

B) Gün Olur Asra Bedel

C) Selvi Boylum Al Yazmalım

D) Korkunç Yıllar

E) Elveda Gülsarı

2. Sadece Azerbaycan’ın değil, Türk dünyasının en büyük şairlerindendir. Farsça ve Türkçe şiirleri olan sanatçının en önemli özelliklerinden biri, şiirlerindeki eşsiz lirizmdir. Samimiyeti, şahsi duygu ve düşüncelerinin derinliği, ha-yal dünyasının genişliği ve renkliliğiyle ulaşılması zor bir zirveye erişmiştir. Heyder Baba’ya Selam adlı manzume-si, bütün Türk dünyasında büyük coşkuyla karşılanmış her yerde bu manzumeye nazireler yazılmıştır.

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden han-gisidir?

A) Bahtiyar Vahapzade

B) Özker Yaşın

C) Şehriyar

D) Samet Vurgun

E) Süleyman Çolpan

3. Eserlerinde Azeri Türkçesini en temiz şekilde kullanma-ya özen gösteren ve halkının duygularına tercüman olan ----, Azerbaycan’da “halk şairi” olarak anılır. 1995 yılında Azeri özgürlük mücadelesindeki hizmetlerinden dolayı “İstiklal Nişanı” ile ödüllendirilmiştir. Sanatçının eserleri arasında İnsan ve Zaman, Deniz Sahil, Menim Dostlarım sayılabilir.


A) Özker Yaşın

B) Cengiz Dağcı

C) Recep Küpçü

D) Şehriyar

E) Bahtiyar Vahapzade

4. Roman kahramanı Sadık Turan, Kırım’ın Yalta şehrinde dünyaya gelmiş bir Türk’tür. Pedagoji Enstitüsüne girer. Ancak burayı bitiremeden Ruslar tarafından askere alınır. Almanlara karşı savaşırken esir düşer. Türk olması ve bu savaşa zorla sürülmüş olmasına aldırmayan Almanlar, onu diğer savaş esirleri ile birlikte toplama kampına alır-lar. Bir süre sonra da diğer Türklerle birlikte Türkistan or-dusu adıyla bu sefer de Ruslara karşı savaşmak zorunda bırakılır. Roman kahramanı Sadık Turan, bir süre sonra savaştan kurtulup 1946 yılında Roma’ya gelir.

Bu parçada özeti verilen eserin yazarı aşağıdakiler-den hangisidir?

A) Cengiz Aytmatov

B) Bahtiyar Vahapzade

C) Cengiz Dağcı

D) Recep Küpçü

E) Özker Yaşın

5. 20. yüzyılın en önemli romancılarından olan sanatçı, dünyanın büyük bir kısmının da yaşadığı gibi, sömürge-leştirilmiş bir coğrafyada yaşadı ve o coğrafyanın roman-larını yazdı. Özellikle Gün Olur Asra Bedel adlı romanda ülkesi sömürgeleştirilmiş bir kültürü, küçük bir köy halkı üzerinden tanıtır ve o kültürün sömürgeci güçlerin uygu-ladıkları asimilasyon politikaları yüzünden ne kadar bü-yük trajediler yaşadığını anlatır.


A) Cengiz Dağcı

B) Recep Küpçü

C) Nimetullah Hafız

D) Osman Türkay

E) Cengiz Aytmatov

Türk Dünyası Edebiyatı

420

YA

YIN

DA

TE

K B

AŞ

AR

IDA

TE

K


9. Ü

NİT

E •

Türk

Dün

yası

Ede

biya

tı

6. Ana yurdum Kırım. Orada doğdum, orada büyüdüm. As-ker oldum. Almanya’ya karşı harp ettim. Günün birinde esir düştüm. Bir yıl esir kaldım. Esirlikte hayat zordu. Ha-yat bize orada işkence oldu. Dayandım gene de. Hayata kırılmadım bile! Sonra harp ettiğimiz Almanlar tarafından serbest bırakıldık. Müttefik olduk onlarla. Alman ünifor-ması giydik. Her şeyden önce, Alman hesabına Ruslara karşı savaşmaya yemin ettik. Doğru muydu? Bilmiyorum. Doğru, yanlış; kalbimin bana emrettiğini yaptım. Belki o günler hayatı olduğu gibi gördüm. Ama hayatın başka yolları varmış, ben ne bileyim.”

Aşağıdaki eserlerden hangisi bu parçanın yazarına aittir?

A) Yurdunu Kaybeden Adam

B) Menim Dostlarım

C) Heyder Baba’ya Selam

D) Yılkı Atı

E) Cemile

7. Kırım Türk edebiyatının önemli yazarlarındandır. Bütün dünyadaki Türklerin birliğini savunmuş, “Dilde, fikirde, işte birlik” sözüyle tanınmış, Millî Edebiyat sanatçılarını etkilemiştir.


A) Özker Yaşın

B) Mağcan Cumabayulı

C) İsmail Gaspıralı

D) Ayaz İshaki

E) Ata Atacanoğlu

8. Türkiye’nin dışında yaşayan ve Türk okuyucularına, Türk halklarının tek millet olduğunu anlatan ilk isimlerden biri olan sanatçının, ilk şiir kitabı Menim Dostlarım’ı, Bahar ve Dostlug Neğmesi izler. 1950’li yıllardan sonra asıl oriji-nal sanatkâr becerisini göstermeye başlayan sanatçı, bu yıllarda sosyal, ahlaki konulu, basit insanların hayatların-dan, duygu ve düşünce dünyasından esinlenmiş şiirle-riyle dikkati çekmiştir. 1960’lı yıllardan sonra -değişmeye başlayan siyasi hayatın da etkisiyle- başlangıçta biraz örtülü bir şekilde, sonraları daha da açık bir tarzda, millî problemleri dile getirmiş, insan ve zaman üzerinde dü-şüncelerini, duygularını derinleştirerek zamanla bilgece bir şiir kurmaya başlamıştır.


A) Hüseyin Şehriyar

B) Recep Küpçü

C) Bahtiyar Vahapzade

D) Osman Türkay

E) Celil Mehmet Kulizade

9. ---- , Molla Nasrettin takma adıyla yazdığı eserlerinde hu-rafelerle mücadele etmiş, ülkesinin ve İslam dünyasının gerilikten kurtulması için çaba göstermiştir. Azerbaycan edebiyatının gelişmesine önemli katkıları olmuş, modern hikâye alanında Poçt Kutusu, Usta Zeynal gibi önemli ve örnek alınan eserler kaleme almıştır.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki sa-natçılardan hangisi getirilmelidir?

A) Celil Mehmet Kulizade

B) Cengiz Dağcı

C) Osman Türkay

D) İsmail Gaspıralı

E) Mağcan Cumabayulı

10. Gözümde göllendi, güllendi yaşlar Dağıldı başımdan dostlar, tanışlar Bedbahtlık- üreğe çapraz dağ çeken Tekliğin zamanda ikiz kardaşı Teklik – gönül sıkan, teklik bel büken Dünyanın en büyük, en ağır taşı! Bahtiyar Vahapzade

Yukarıdaki şiirle ilgili aşağıdakilerden hangisi söyle-nemez?

A) 11’li hece ölçüsü ile kaleme alınmıştır.

B) Azerbaycan Türkçesi’nin özelliklerini taşımaktadır.

C) Tunç uyağa yer verilmiştir.

D) Yalnızlık teması işlenmiştir.

E) Mübalağa (abartma) sanatına başvurulmuştur.

11. Şair Çocuğun Sabah Duası

Tanrım ne olur böyle her gün Gökyüzü masmavi Hava sımsıcak olsun Beşparmak dağlarının ötesinden Güneş evimize annem gibi doğsun Arınmış sevinçlerle dudaklarımız Öpsün ışıkta titreşen çiçekleri Yün iğirsin nineler Emzirsin nur topu bebekleri anneler Kırlangıçlar sallasın beşikleri Tanrım ne olur ay yıldızın gölgesinde özgür Yaşayalım bir ömür boyunca mutlu Toroslardan esen yelde olsun ana sütümüz

Bu dizelerde geçen mekân ve kavramlardan hareket-le, yukarıdaki şiirin aşağıdaki sanatçılardan hangisi-ne ait olduğu söylenebilir?

A) Hüseyin Şehriyar

B) Osman Türkay

C) Bahtiyar Vahapzade

D) Recep Küpçü

E) Celil Mehmet Kulizade


10. Ü

NİT

E •

Edeb

iyat

Akı

mla

rı

YA

YIN

DA

TE

K B

AŞ

AR

IDA

TE

K

TEST1Edebiyat Akımları

1. Akıl, hiçbir yerde ve hiçbir devirde yanılmaz, aldanmaz, şaşmaz ve bizi daima doğru yola götürür. Aklın dışında bizi hakikate götürecek bir başka unsur yoktur. Doğru olan da güzeldir. Üstelik akıl bütün insanlarda aynı; duy-gu, hayal ve hassasiyetler ise farklı farklıdır. Bu nedenle eserlerimi oluştururken aklı rehber olarak seçtim.

Yukarıdaki parçada sanat anlayışını belirten yazarın aşağıdaki akımlardan hangisine bağlı olduğu söyle-nebilir?

A) Romantizm B) Realizm

C) Klasisizm D) Sembolizm

E) Natüralizm

2. (I) ---- aklın kesin hâkimiyetini ve sanatçıya rehberliğini kabul etmez. Zira böyle bir tavır, insan gerçeğinin duygu, his yönünün inkârı demektir. Hâlbuki asıl insan gerçeği, çoğu zaman dışarıdan alınan ve şartlara göre değişebi-len fikirlerde değil, ruhun derinliklerinden gelen ve kolay kolay değişmeyen duygulardır. Bu noktadan baktığımız-da, bu iki akım arasındaki temel farkın, ---- (II) de insanın akıl ve fikir tecrübesinin, ---- (III) de ise duygu tecrübesi-nin ön plana çıkmış olmasıdır.

Yukarıdaki parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilebilir?

I. II. III.

A) Romantizm Klasisizm Romantizm

B) Klasisizm Romantizm Klasisizm

C) Realizm Klasisizm Realizm

D) Romantizm Realizm Romantizm

E) Realizm Natüralizm Realizm

3. “Yazar, eserin dünyasından kendini çekmeli; olaylar, kahramanlar, mekânlar karşısında tarafsız olmalı; ro-manın dünyası ile kendisi arasındaki mesafeyi korumalı; olayların akışını çeşitli sebeplerle kesmemeli; kendi duy-gu, düşünce, zevk ve tercihlerini bütünüyle eserin dışın-da tutmalıdır. Yazarın görevi gözlemlerini değiştirmeden, bozmadan, abartmadan olduğu gibi ifade etmektir.” gö-rüşünü ileri süren bir sanatçı, aşağıdaki edebî akım-lardan hangisinin savunucusu olabilir?

A) Klasisizm B) Realizm

C) Empresyonizm D) Sembolizm

E) Egzistansiyalizm

4. Bilindiği gibi ---- , gerçeği yakalamak için gözleme büyük değer verirler. ---- , gözlemci gerçekçilikle yetinmeyip de-neysel gerçekçiliğe uzanırlar. Gözlem, olayların tabiatta yaşandığı gibi incelenmesidir. Gözlemde olaylara dışarı-dan müdahale söz konusu değildir. Bu sebeple gözlemci pasiftir. Hâlbuki deneyci aktiftir. O, gözlemci gibi olayları sadece dışarıdan seyretmez; olayların oluşumuna bizzat müdahale eder. Zira deney; olayların, deneyci tarafından hazırlanmış laboratuvar şartları altında yeniden oluşturul-ması ve bu çerçevede incelenmesidir.

Yukarıdaki parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilebilir?

A) Klasikler – Romantikler

B) Romantikler – Realistler

C) Realistler – Sembolistler

D) Realistler – Natüralistler

E) Parnasyenler – Sembolistler

5. Bir tapınaktır doğa, orda canlı sütunlar Anlaşılmayan sözler fısıldar zaman zaman Tanıdık bakışlarla kendisini gösteren Sembol ormanları arasından geçer insan

Aydınlık kadar sonsuz ve gece kadar enginKapkaranlık ve derin bir birliğin içinde Uzaklarda birleşen uzun yankılarleyin Kokular, renkler, sesler uyuşur birbiriyle

Yukarıdaki şiirde aşağıdaki edebî akımların hangisi-ne özgü nitelikler ağır basmaktadır?

A) Romantizm B) Natüralizm C) Fütürizm D) Klasisizm

E) Sembolizm

6. I. Grup II. Grup

Sembolizm Ahmet Mithat Efendi

Realizm Tevfik Fikret

Klasisizm Cahit Sıtkı Tarancı

Romantizm Yakup Kadri Karaosmanoğlu

Parnasizm

Yukarıda I. grupta verilen edebî akımlardan hangisi, II. gruptaki sanatçılardan herhangi biriyle eşleştirile-mez?

A) Klasisizm B) Realizm

C) Romantizm D) Sembolizm

E) Parnasizm

Edebiyat Akımları

426

YA

YIN

DA

TE

K B

AŞ

AR

IDA

TE

K


10. Ü

NİT

E •

Edeb

iyat

Akı

mla

rı

7. Nasıl ki bir biyolog bitkiler karşısında “bu güzel, bu çirkin; bu faydalı, bu zararlı” gibi peşin fikir taşıyamaz veya böy-le bir ayrıma gitmezse; bir kimyacı oksijene sevgi, azota nefret duyamazsa; sanatçı da olaylar ve insanlar karşı-sında iyilik-kötülük, doğruluk-yanlışlık, güzellik-çirkinlik ayrımı yapamaz.

Bu sözleri söyleyen bir yazarın, aşağıdaki edebî akımlardan hangisinin savunucusu olduğu söylene-bilir?

A) Empresyonizm B) Natüralizm

C) Klasisizm D) Fütürizm

E) Parnasizm

8. I. Grup II. Grup

I. Emile Zola Realizm

II. Paul Verlaine Romantizm

III. Racine Natüralizm

IV. Victor Hugo Klasisizm

V. Honore de Balzac

Yukarıda I. grupta verilen eser adlarından hangisi, II. gruptaki yazarlardan herhangi biriyle eşleştirilemez?


9. • Bilinçaltının, bilinç alanına olan egemenliği savunulur.

• İçinden geldiği gibi yazmak bu akımın en belirgin özelliğidir.

• Dizelerindeki sözcükler, mantıksal bir sıra izlemek yerine bilinç dışı psikolojik süreçlerle bir araya gelir.

Yukarıda özellikleri verilen edebî akım ve Türk edebi-yatında bu akımdan etkilenen şiir anlayışı aşağıdaki-lerin hangisidir?

A) Fütürizm – Toplumcu şiir

B) Romantizm – Garip şiiri

C) Parnasizm – Servetifünun şiiri

D) Empresyonizm – Maviciler

E) Sürrealizm – II. Yeni şiiri

10. Bu akımın anlayışına göre, şiirde uyak ve ölçü söz ko-nusu değildir. Yalın sözcüklerle ve belirli bir dize biçimi olmadan aktarılan duygular dikkat çekicidir. Bu yaklaşı-mıyla kendinden sonra gelecek olan bazı akımlara zemin hazırlamıştır. Rusya’da Mayakovski’nin öncülüğünü yap-tığı bu akım, 20. yüzyılın ikinci yarısında etkisini yitirmiştir.

Yukarıdaki parçada sözü edilen edebî akım ve bu akı-mın Türk edebiyatındaki temsilcisi aşağıdakilerden hangisi olabilir?

A) Fütürizm – Nâzım Hikmet Ran

B) Sürrealizm – İlhan Berk

C) Sembolizm – Ahmet Haşim

D) Dadaizm – Orhan Veli Kanık

E) Empresyonizm – Ahmet Muhip Dıranas

11. Güzel gözler tül ardında görünsün

Gün ışığı titremeli şiirinde

Ak yıldızlar maviliğe bürünsün

Ilgıt ılgıt sonbahar göklerinde

Ahmet Hamdi Tanpınar, Cahit Sıtkı Tarancı gibi şairler, yukarıdaki dörtlükte nitelikleri vurgulanan ---- anlayışıyla şiirler yazmışlar ve yine bu dörtlüklerde özellikleri dile ge-tirilen ---- akımından etkilenmişlerdir.

Yukarıdaki parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?

A) I. Yeni – sürrealizm

B) II. Yeni – romantizm

C) Öz (Saf) şiir – sembolizm

D) Toplumcu şiir – parnasizm

E) Hisar – egzistansiyalizm

12. Aşağıdakilerin hangisinde belirtilen özellik, ayraç içinde verilen akımla ilgili değildir?

A) Şiirde şekil mükemmelliğine önem verme, tablo gibi, resim gibi şiir yazma (Parnasizm)

B) Şiirde musikiye önem verme, kapalı muğlak şiirler yazma (Sembolizm)

C) Şiirde bilinçaltına yönelme, rüyayı temel ilham kay-naklarından biri olarak görme (Sürrealizm)

D) Olayları hayat-ölüm, imkân-imkânsızlık gibi zıtlık için-de algılama, eserlerde karşıtlıklara yer verme (Rea-lizm)

E) Gücünü gönülden değil de akıldan alma, hayal ve duyguları akıl ve mantığın kontrolünde tutma (Klasi-sizm)

aytyayindenizi.com.tr/demo/ayt-edebiyat.pdfb) türk tarihi c) atatürk ilke ve inkılapları d) halk...

Documents