b ö l m ü pediatrik ortopedi p kemik displazileri … derman tıbbi yayıncılık pediatrik...

10
Derman Tıbbi Yayıncılık 341 Özgür Baysal Pediatrik Ortopedi Kemik Displazileri (Dwarfizm) Orantısız Dwarfizm-Orantılı Dwarfizm Orantısız Cücelik 1. Akondroplazi 2. Pseudoakondroplazi 3. Multiple Epifizyal Displazi 4. Spondiloepifizyal Displazi 5. Diastrofik Displazi 6. Kniest Displazi 7. Metafizyel kondroplazi Orantılı Cücelik 1. Kleidokranial Displazi 2. Mukopolisakkaridoz 1-AKONDROPLAZİ En sık görülen orantısız cücelik tipidir.[1-6] Otozomal dominant geçişli, FGFR 3 genindeki mutasyon sonucu fizin proliferatif zonunu etkiler.[7] İleri baba yaşı risk faktörü olarak bildirilmektedir. Spinal tutulum ön plandadır. Kısa pediküller nedeniyle lomber spinal stenoz bulguları, torakolomber kifoz; nöro- lojik semptomlara, foramen magnum ve üst servikal stenoz; apne ataklarına neden olabilir K i t a p B ö l ü m ü DERMAN DOI: 10.4328/DERMAN.3521 Received: 16.04.2015 Accepted: 22.04.2015 Published Online: 30.04.2015 Corresponding Author: Özgür Baysal, Ortopedi ve Travmatoloji Kliniği, Dr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi, 34890 Kartal, İstanbul, Türkiye. E-Mail: [email protected] GSM: +90 2164413900-1421

Upload: hoangduong

Post on 03-May-2019

228 views

Category:

Documents


1 download

TRANSCRIPT

Page 1: B ö l m ü Pediatrik Ortopedi p Kemik Displazileri … Derman Tıbbi Yayıncılık Pediatrik Ortopedi / Kemik Displazileri (Dwarfizm) 0llmØrlØ ØlmØlrnlnlØy AbpklfVwlih 2 dØmØnlØnl

Derman Tıbbi Yayıncılık 341Derman Tıbbi Yayıncılık 1

Özgür Baysal

Pediatrik Ortopedi Kemik Displazileri (Dwarfizm)

Orantısız Dwarfizm-Orantılı Dwarfizm

Orantısız Cücelik1. Akondroplazi2. Pseudoakondroplazi3. Multiple Epifizyal Displazi4. Spondiloepifizyal Displazi5. Diastrofik Displazi6. Kniest Displazi7. Metafizyel kondroplaziOrantılı Cücelik1. Kleidokranial Displazi2. Mukopolisakkaridoz 1-AKONDROPLAZİ• Ensıkgörülenorantısızcüceliktipidir.[1-6]• Otozomaldominantgeçişli,• FGFR3genindekimutasyonsonucufizinproliferatifzonunuetkiler.[7]• İleribabayaşıriskfaktörüolarakbildirilmektedir.• Spinaltutulumönplandadır.• Kısapediküllernedeniylelomberspinalstenozbulguları,torakolomberkifoz;nöro-lojiksemptomlara,foramenmagnumveüstservikalstenoz;apneataklarınanedenolabilir

Kit

ap B

ölümü

DERM

AN

DOI:10.4328/DERMAN.3521 Received:16.04.2015 Accepted:22.04.2015 PublishedOnline:30.04.2015CorrespondingAuthor:ÖzgürBaysal,OrtopediveTravmatolojiKliniği,Dr.LütfiKırdarKartalEğitimveAraştırmaHastanesi,34890Kartal,İstanbul,Türkiye.E-Mail:[email protected]:+902164413900-1421

Page 2: B ö l m ü Pediatrik Ortopedi p Kemik Displazileri … Derman Tıbbi Yayıncılık Pediatrik Ortopedi / Kemik Displazileri (Dwarfizm) 0llmØrlØ ØlmØlrnlnlØy AbpklfVwlih 2 dØmØnlØnl

342 Derman Tıbbi Yayıncılık

Pediatrik Ortopedi / Kemik Displazileri (Dwarfizm) PediatrikOrtopedi/KemikDisplazileri(Dwarfizm)

Derman Tıbbi Yayıncılık 2

Klinik özellikler• Zekadüzeylerinormaldir• Gecikmişmotorfonksiyonlar• Spinalstenozsemptomları(güçsüzlük,hissizlikveparestezi…)

Fiziksel özellikler • Klasikrizomelikcücelik,• Gövdeboyutlarınormalolmaklabirlikte,humerusönkoldan,femurtibiadankısa-dır.Frontalçıkıntı,düğmeburunmevcuttur,• Altextremitelerdebowing,üstextremitedeRadiusbaşısubluksasyonu,tridentel,• Kaslardahipotoni,• Torakolomberkifozveciddilomberlordoz

Radyolojik özellikler • Vertebra,pelvisAPveextremitegrafileriçekilir• Pelvisgrafisindeşampanyakadehibulgusu(Şekil1),

• Lombergrafilerde;kısapediküller, interpedikülermesafeazalmıştır.Lordozart-mıştır(Şekil1).• MRG;stenozdaşüphelenildiğindeistenir.

Tedavi • Spinalkifoziçincerrahidışıtedavi;breysleme• 5yaşlarındakifoz>60˚;cerrahi• Lomberstenoz;Cerrahidışı;Kilomodifikasyonu,Fiziktedavi,KortikosteroidenjeksiyonuCerrahi;Çokseviyelilaminektomivefüzyon• Foramenmagnumstenoz;kordkompresyonumevcutssaacildekompresyon• Genuvarum;osteotomileryadahemiepifizyodez• Kısaextremiteleriçinextremiteuzatma

2-PSEUDOAKONDROPLAZİ• Otozomaldominatgeçişli,• COMP(kıkırdakoligomerikmatriksprotein)genindedefekt.[8]

Şekil1.Şampanyakadehibulgusu,vertebradaskolyoz

Page 3: B ö l m ü Pediatrik Ortopedi p Kemik Displazileri … Derman Tıbbi Yayıncılık Pediatrik Ortopedi / Kemik Displazileri (Dwarfizm) 0llmØrlØ ØlmØlrnlnlØy AbpklfVwlih 2 dØmØnlØnl

Derman Tıbbi Yayıncılık 343

Pediatrik Ortopedi / Kemik Displazileri (Dwarfizm) PediatrikOrtopedi/KemikDisplazileri(Dwarfizm)

Derman Tıbbi Yayıncılık 3

• Klasikakondroplazidenfarklıolarak;Fizikmuayenedenormalyüzgörüntüsü,Odontoidhipoplaziyebağlıservikalinstabilitevarlığı,Spinalstenozunolmaması[1-5]

3-MULTİPLE EPİFİZYAL DİSPLAZİ • Tümepifizlerdekemikleşmeningecikmesiylekarakterizedwarfizmformudur,• Otozomaldominantgeçişli,• COMP (kıkırdakoligometrikmatriksprotein)genindeki defekt sonucumeydanagelir.[1-5,9]

Klinik özellikler• 5-14 yaşlarına kadar klinik olarak tanınamayan extremitelerin kısa olduğudwarfizm’dir.• Eklemağrısı,topallamailebulguverir.Fiziksel özellikler • Eklemdeformiteleri(valgusdiz),erkenosteoartrit• Vertebratutulumgeneldegörülmez

Radyolojik özellikler • Kısametakarplar,kısametatarslar,• Valgusdiz,• Pelvistebilateraltutulum(LegCalvepertheshastalığıilekarışabilir)(Şekil2)

Tedavi • Erkenosteoartrit;analjeziktedavivefiziktedavi• Eklemdeformiteleridurumunda;düzelticiosteotomiler,artroplastiseçenekleri

4-SPONDİLOEPİFİZYAL DİSPLAZİ• Epifizdekikemikleşmemerkezindekidefektebağlıolarakmeydanagelenkısagöv-delicücelikilekarakterizedir,• Aileselgeçişgösterebilir,ileribabayaşıriskfaktörüdür.• Otozomaldominant(SEDkonjenita),X’ebağlıgeçişgösteren(SEDtarda),rastge-lemutasyon(%50mutasyon),

Şekil2.bilateralfemurbaşıepifiztutulumu

Page 4: B ö l m ü Pediatrik Ortopedi p Kemik Displazileri … Derman Tıbbi Yayıncılık Pediatrik Ortopedi / Kemik Displazileri (Dwarfizm) 0llmØrlØ ØlmØlrnlnlØy AbpklfVwlih 2 dØmØnlØnl

344 Derman Tıbbi Yayıncılık

Pediatrik Ortopedi / Kemik Displazileri (Dwarfizm) PediatrikOrtopedi/KemikDisplazileri(Dwarfizm)

Derman Tıbbi Yayıncılık 4

• COL2A1genindemutasyon[1-5]• İlişkiliklinikdurumlar;atlantoaksiyalinstabilite

2formuvardır.1-SpondiloepifizyalDisplazikonjenita• Otozomaldominantgeçişli,SEDtarda’dandahaciddi(Şekil3)

2-SpondiloepifizyalDisplazitardaX’ebağlıgeçiş,konjenitaformundaortayaçıkanaltextremitedekiaçısaldeformitetardaformundayoktur.Klinikdahaselimseyreder.

Klinik özellikler • Atlantoaksiyelinstabiliteninnedenolduğuservikalmyelopati• Torasikdisplazi’yeikincilsolunumzorluğu• Retinalayrışmaveyamyopininnedenolduğugörmesorunları• Coxavara;kalçaağrısı,erkenOA• İskeletdeformitelerinebağlıyürümesorunları

Fiziksel özellikler • Kısaboy,• Düzleşmişyüz,• Kifoskolyoz,lomberlordoz,• Coxavara,genuvalgum• Topallayarakyürüme,eklemROMazalması

Radyolojik özellikler• Servikalinstabilteşüphesi,MyelopatisemptomlarındaMRG;Spinalkordsinyalde-ğişiklikleri

Ayırıcı tanı Akondroplazi,diastrofikdisplazi

Tedavi• Multidisiplineryaklaşım;fiziktedavi,göz,göğüshastalıkları,ortopedist

Şekil3.SEDtardaiskeletsistemtutulum

Page 5: B ö l m ü Pediatrik Ortopedi p Kemik Displazileri … Derman Tıbbi Yayıncılık Pediatrik Ortopedi / Kemik Displazileri (Dwarfizm) 0llmØrlØ ØlmØlrnlnlØy AbpklfVwlih 2 dØmØnlØnl

Derman Tıbbi Yayıncılık 345

Pediatrik Ortopedi / Kemik Displazileri (Dwarfizm) PediatrikOrtopedi/KemikDisplazileri(Dwarfizm)

Derman Tıbbi Yayıncılık 5

• Atlantoaksiyeldislokasyon,skolyoz,coxavalgadurumlarındacerrahi

Komplikasyonlar• Servikalvertebrainstabiltesi,spinaldeformite,• Kalçadeformiteleri,dejeneratifkalçahastalıkları• Görmeproblemleri

5-DİASTROFİK DİSPLAZİ• Epifizdekikemikleşmemerkezininhasarısonucukısaextremitelerilekarakterizedwarfizm’dir,• İlerleyicideformiteilekarakterizedir,• Otozomalresesifgeçişgösterir,• DTDSTgenindeki,mutasyon(sülfattransportprotein)[1-5,10]

Klinik özellikler • Kısaboy(rizomelikkısalık)• Yarıkdamak(%60),karnabaharkulak(güreşçikulağı)(%80)• Elbaşparmaktadeformite(otostopçuparmak)(Şekil4)

• Torakolomberskolyoz,ciddiservikalkifoz,• Kalçavedizkontraktürleri• Genuvalgum,ayaktaskewfoot((serpentinveyaZayak)• Pesekinovarus

Tedavi• Cerrahidışıtedavi;gözlemvedestektedavisi(çoğuhastalarda)• Servikalkifozgenelliklekendiliğindendüzelir• Occipital-servikalfüzyon,posteriorservikalfüzyon,torakolomberfüzyon,• İskeletdeformiteleriiçinosteotomiiledüzeltme,totaleklemartoplastisi

6-KNİEST DİSPLAZİ• Tip2kollajensentezindekidefektebağlıkısagövdelicücelikilekarakterize,• Otozomaldominantgeçişli,• COL2A1genindekidefekt,[1-5]

Şekil4.Elvebaşparmaktutulumu

Page 6: B ö l m ü Pediatrik Ortopedi p Kemik Displazileri … Derman Tıbbi Yayıncılık Pediatrik Ortopedi / Kemik Displazileri (Dwarfizm) 0llmØrlØ ØlmØlrnlnlØy AbpklfVwlih 2 dØmØnlØnl

346 Derman Tıbbi Yayıncılık

Pediatrik Ortopedi / Kemik Displazileri (Dwarfizm) PediatrikOrtopedi/KemikDisplazileri(Dwarfizm)

Derman Tıbbi Yayıncılık 6

Ortopedik tutulum; • Kısaboy,orantısızkısagövdelicücelik,• Eklemsertliğivekontraktürler,• Hipoplastikpelvisvevertebra• Skoyoz,kifoz,• Erkenosteoartrit• Diğertutulum;solunumsalproblemler,yarıkdamak,retinalayrışmavemyopi• İşitmekaybı

Fiziksel özellikler • Orantısızkısagövdelicücelik,• Eklemlerdebüyümevesertlik• Skolyoz,kifoz,• Yarıkdudak• Belirgingözler

Radyolojik özellikler• Osteopeni,coxavara,genuvalgum

Tedavi • Myopiiçingözkonsültasyonu• Eklemkontraktürleriiçinerkenfiziktedavi• Kalçanındejeneratifartritiiçineklemrekonstriksiyonu

7-METAFİZYEL KONDRODİSPLAZİ• Epifizlerinnormalolduğu,metafizyeltutulumunönplandaolduğubirhastalıkgru-budur.(Şekil5:Multiplemetafizyelkondrodisplaziliolgu)

• Epifiznormaliken,fizinproliferatifvehipertrofikzonundaiçinealanmetafizyeldisplazinin3tipivardır.• Jansen,Schmid,McKusick[1-5]Jansentip• Otozomaldominantgeçişli,• PTHRPreseptördefekt,

Şekil5.Multipleepifizyaltutulumluolgu

Page 7: B ö l m ü Pediatrik Ortopedi p Kemik Displazileri … Derman Tıbbi Yayıncılık Pediatrik Ortopedi / Kemik Displazileri (Dwarfizm) 0llmØrlØ ØlmØlrnlnlØy AbpklfVwlih 2 dØmØnlØnl

Derman Tıbbi Yayıncılık 347

Pediatrik Ortopedi / Kemik Displazileri (Dwarfizm) PediatrikOrtopedi/KemikDisplazileri(Dwarfizm)

Derman Tıbbi Yayıncılık 7

Klinik özellikler• Mentalretardasyon,• Kısaextremitelicücelik,• Gözlerarasımesafeuzak,• Hiperkalsemi

Schmid tip• OtozomalDominantgeçişli,• Tip10kollajendefekti,

Klinik Özellikler• Kısaextremitelicücelik,• Aşırılomberlordoz,• Altextremitelerdebowingvedizlerdegenuvalgum,• Kalçadacoxavara,extremitelerdekontraktürlervetrandelenburgyürüyüş(Riketsilekarışabilir)• McKusick• Otozomalresesifgeçişli,

Klinik özellikler• Atlantoaksiyelinstabilite,• Ayakbileğideformiteleri,• Kansergelişimriskiartmıştır,• Bağırsaklardaemilimbozukluğu,megakolon

Tedavi Atlantoaksiyelsubluksasyon,coxavara,genuvalgum,kısalıkveiskeletdeformitele-rine(coxavara,genuvalgum)yönelikcerrahiuygulanabilir.

ORANTILI CÜCELİK1-KleidokranialDisplazi2-Mukopolisakkaridoz• Glikozaminglikan(mukopolisakkaridoz)yıkımındarolalanlizozomalenzimlerinka-lıtsalbozukluklarınabağlıolarakglukozaminglikanlarınvücuttabirikmesisonucuolu-şanbirgrupdepohastalığıdır.[1-5,12]• Mukopolisakkaridozun13alttipivardır.• Glikozaminglikanlar;Kemikte,kıkırdakta,tendonlarda,korneada,cilttevebağdo-kudabirikir.

Ortopedik tutulum • Orantılıcücelik,• Karpaltünelsendromuoranıartar,• C1-C2instabiltesi,• Gecikmişkalçadisplazisi,• Anormalepifizler(Şekil6),• Genuvalgum,• Falanksdeğişiklikleri

Page 8: B ö l m ü Pediatrik Ortopedi p Kemik Displazileri … Derman Tıbbi Yayıncılık Pediatrik Ortopedi / Kemik Displazileri (Dwarfizm) 0llmØrlØ ØlmØlrnlnlØy AbpklfVwlih 2 dØmØnlØnl

348 Derman Tıbbi Yayıncılık

Pediatrik Ortopedi / Kemik Displazileri (Dwarfizm) PediatrikOrtopedi/KemikDisplazileri(Dwarfizm)

Derman Tıbbi Yayıncılık 8

Diğer organ ve sistem tutulum • İdrardakompleksşekeratılımı,• Organomegali,• Kornealtutulum,• Sağırlık,• Zekageriliği(Morquiohariç),• Genişlemişkafatası(Şekil7)

1. Morquio sendrom• Otozomalresesifgeçişli• Keratansülfatbirikimilekarakterize,ensıkgörülenmukopolisakkaridozdur.• Kıkırdaklarınbüyümeplaklarınıetkiler,• 18-24aylıkikenklinikolarakortayaçıkar• TipA;galaktozamin6-sülfatsülfatazeksikliği• TipB;betagalaktozidazeksikliği• TipAformenciddiformiken,TipAveTipBerişkinyaşakadarhayattakalabilir.

Klinik özellikler • Orantılıcücelik,• Normalzeka,

Şekil6.Anormalepifizler

Şekil7.Genişlemişkafatası

Page 9: B ö l m ü Pediatrik Ortopedi p Kemik Displazileri … Derman Tıbbi Yayıncılık Pediatrik Ortopedi / Kemik Displazileri (Dwarfizm) 0llmØrlØ ØlmØlrnlnlØy AbpklfVwlih 2 dØmØnlØnl

Derman Tıbbi Yayıncılık 349

Pediatrik Ortopedi / Kemik Displazileri (Dwarfizm) PediatrikOrtopedi/KemikDisplazileri(Dwarfizm)

Derman Tıbbi Yayıncılık 9

• Topallayarakyürüyüş,• Genuvalgum,• Torasikkifoz,• Kornealbulanıklaşma

Radyolojik özellikler• Kalınlaşmışkafatası,• Genişlemişkostalar,• Coxavara,• Torasikkifoz,• Odontoidhipoplazi,• Metakarpdeğişiklikleri(Şekil8)

Biyokimyasal özellikler• İdrardakeratansülfatbirikimi

Tedavi • C1-C2instabilitedurumundadekompresyon+füzyon• Extremitelerdedeformitelereyönelikdüzelticiosteotomiler2.HurlerSendromu• AlfaLiduronidazenzimeksikliğinebağlıolarakdermatansülfatbirikimiylekarak-terizemukopolisakkaridozdur.• Otozomalresesifgeçişli,• Genellikleyaşamınilkdekadındaölümlesonuçlanır.

Klinik özellikler • Orantılıcücelik,• İlerleyicizekageriliği,• Kornealbulanıklaşma,• C1-C2instabilite,• Karpaltünelsendromvetetikparmak

Biyokimyasal özellikler • İdrardadermatansülfatbirikimitespitedilir.

Şekil8.Metakarpdeğişiklikleri

Page 10: B ö l m ü Pediatrik Ortopedi p Kemik Displazileri … Derman Tıbbi Yayıncılık Pediatrik Ortopedi / Kemik Displazileri (Dwarfizm) 0llmØrlØ ØlmØlrnlnlØy AbpklfVwlih 2 dØmØnlØnl

350 Derman Tıbbi Yayıncılık

Pediatrik Ortopedi / Kemik Displazileri (Dwarfizm) PediatrikOrtopedi/KemikDisplazileri(Dwarfizm)

Derman Tıbbi Yayıncılık 10

Tedavi • Kemikiliğinakli

3. San Flippo sendromu• Heparansülfatbirikimiylekarakterizemukopolisakkaridozdur.• Otozomalresesifgeçişli,• Hayatın2.dekadındayaşamlarısonaerer.

Klinik özellikler • Orantılıcücelik,• Zekageriliği,• Kornealbulanıklaşma

Biyokimyasal özellikler • İdrardaheparansülfattespitedilir.

Tedavi • Kemikiliğinakli

4. Hunter Sendromu• Sulfo-iduronat-sülfatazeksikliğinebağlıdermatan-heparansülfatbirikimiyleka-rakterizemukopolisakkaridozdur.• X’ebağlıresesifgeçişgösterir.• 2.dekadakadarhayatlarınısürdürebilirler.

Klinik özellikler • Zekageriliği,• Orantılıcücelik,• Korneadabulanıklaşma

Biyokimyasal özellik • İdrardadermatan-heparansülfatbirikimi

Kaynaklar1.ReviewofOrthopaedics,6thEdition,MarkD.MillerMD,StephenR.ThompsonMBBSMEdFRCSC,JenniferHartMPASPA-CATC,animprintofElsevier,Philadelphia,Copyright20122.AAOSComprehensiveOrthopaedicReview,JayR.Leiberman.PublishedbyAmericanAcademyofOrthopaedicSurge-ons,RosemontIL.Copyright20093.OrthopaedicKnowledgeUpdate10,JohnMFlyn.PublishedbyAmericanAcademyofOrthopaedicSurgeons,Rose-montIL.Copyright20114.Tachdjian’sPediatricOrthopaedics.4.Basım,2007.JohnHerring5.ÇocukOrtopedisi.2012.EmreÇullu.BayçınarTıbbiYayıncılık6.Shirley,E.D.andM.C.Ain,Achondroplasia:manifestationsand treatment. JAmAcadOrthopSurg,2009.17(4):p.231-241.7.Aviezer,D.,M.Golembo,andA.Yayon,Fibroblastgrowthfactorreceptor-3asatherapeutictargetforAchondroplasia--geneticshortlimbeddwarfism.CurrDrugTargets,2003.4(5):p.353-365.8.MerrittTM,AlcornJL,HaynesR,HechtJT.,Expressionofmutantcartilageoligomericmatrixproteininhumanchond-rocytesinducesthepseudoachondroplasiaphenotype.JOrthopRes,2006.24(4):p.700-707.9.AnthonyS,MunkR,SkakunW,MasiniM,MultipleEpiphysealDysplasia.JAmAcadOrthopSurg,2015.23(3):p.164-172.10.RyöppyS,PoussaM,MerikantoJ,MarttinenE,KaitilaI,Footdeformitiesindiastrophicdysplasia.Ananalysisof102patients.JBoneJointSurgBr,1992.74(3):p.441-444.11.Mundlos,S.,Cleidocranialdysplasia:clinicalandmoleculargenetics.JMedGenet,1999.36(3):p.177-182.12.White,K.K.andT.Sousa,Mucopolysaccharidedisorders inorthopaedicsurgery. JAmAcadOrthopSurg,2013.21(1):p.12-22.