^

^

^

^̂^̂^ ^^^

^ ^ B ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^

HET BEUGELJONG

# s&

^ %

\

„Ik zat maar zo'n beetje te denken. Paps." blz. 27

HET BEUGELJONG D O O R

A N N A HERS

GEÏLLUSTREERD DOOR RIE R E I N D E R H O F F

VIERDE DRUK

AMSTERDAM VAN HOLKEMA& WARENDORF N.V.

In de „KNAL" SERIE zijn verkrijgbaar:

van F. J. DE CLERCQ ZUBLI 't Rimboekind

van DANIËL DE FOE Robinson Crusoe

van SANNE VAN HAVELTE Het complot

van ANNA HERS Ko weet uitkomst Het buurtje Het Beugeljong Beugeljong getrouwd

van BABS VAN DER HOEVEN Op eigen beenen

van FRANS LELIE Groene slangen

van N. RENIER Toni, de scheepsjongen van Columbus

van MARK TWAIN Prins en bedelknaap

van HENK VAN VLOTEN De held

van ONNO WIN Met de Trekpot op avontuur

van J. P. ZOOMERS-VERMEER Katrijntje van Waterhoek Japie Groen gaat op avontuur

INHOUD

I. Geen weer voor Beugeltje 7 II. Paps en Beugeltje 25

III. Het huis zonder moeder 39 IV. De schooiert]es van den dokter . . . . 50 V. Nieuwe avonturen van de schooiertjes . 63

VI. Haar vader is een dief 86 VII. 't Andere, dat waar was 93

VIII. Kerstgedachten 102 IX. De Schuytema's 112 X. Toch het ziekenhuis 125

XL Bezoekdag 131 XII. Bep heeft nieuws 151

XIII. Margrietje 168 XIV. Weg van de lependaal 179 XV. Joop 189

XVI. Longontsteking 209 XVIL Weer Kerstmis 219

Voor Fred, Co en To

I

GEEN WEER VOOR BEUGELTJE

Noortje Ten Hemert zat in de brede vensterbank van de kinderkamer op de lependaal en staarde een beetje gemelijk naar buiten. Ze had het ene beentje onder zich getrokken, dat, waar de zware beugel aan bevestigd was, hing onhandig naar beneden. Het ver­moeide Noortje, maar toch veranderde ze haar hou­ding niet, bleef in de natte tuin kijken en naar de overkant van de Straatweg, waar het kleine huisje van Engelien stond. Ze wist, dat Jobs en Dobs daar binnen waren en ze had een hevig verlangen om even­tjes de weg over te steken, maar Paps had haar die morgen beslist verboden uit te gaan. ,,Het is geen weer voor mijn Beugeltje," had Paps gezegd en Noortje had in zijn uitspraak berust. Een beetje weemoedig, maar overtuigd, dat hij gelijk had. Tweemaal de lange weg naar school in storm en re­gen was te zwaar voor haar. Als Noortje er over na­dacht, wist ze toch niet, hoe dat later gaan moest. Nooit zou zij, als het zo doorging, zoals Linda op de H.B.S. of zoals Joop op het gymnasium kun­nen komen en Paps was daar juist zo op gesteld. Nu was het eerst November en voordat het weer voor­jaar was, zou Paps nog menigmaal zeggen: ,,Het

7

is geen weer voor mijn Beugeltje." Paps zei altijd Beugeltje tegen haar en eigenlijk scheen iedereen in huis wel vergeten te zijn, dat ze Noortje heette. Alleen moeder noemde haar altijd Noortje en soms een enkele keer Nora. Moeder vond het harteloos een kind op die manier voortdurend aan zijn ongeluk te herinneren en het leek Noortje of daar wel iets van aan was. En toch, dacht ze soms, dat juist moeder dit deed. In het Noor­tje van moeder klonk nooit de innige liefde, die Paps en oom Jaap in het Beugeltje wisten te zeggen. Er wa­ren dagen, dat Noortje hunkerde om ook eens door moeder Beugeltje genoemd te worden. Oorspronkelijk hadden Jobs en Dobs de naam Beu­geltje op de lependaal ingevoerd. De mensen op het dorp spraken altijd van het Beugeltje van den dokter, zodat Jobs, die lang Nojetje gezegd had, vanzelf de meewarige bijnaam ging gebruiken. Wat Jobs deed, volgde Dobs ogenblikkelijk na. Zelfs Noortje had er om gelachen. Het klonk zo grappig en eigenwijs van de tweelingen, vooral nog door de medelijdende klank, die zij in het woord wis­ten te leggen. En zo was het ook in huis Beugeltje geworden. Op school heette Noortje het Beugeljong. Daar waren de jongens er mee begonnen en eerst had zij op die naam met tranen en woedeuitvallen gereageerd, totdat zij er zich tenslotte ook maar weer in geschikt had. Nu was het zo, dat zelfs de onder­wijzers haar af en toe Beugeljong noemden, maar Noortje moest bekennen, dan klonk het zo hartelijk en trouwhartig. ,,Ons Beugeljong," zei mijnheer Schuivers altijd en

8

van mijnheer Schuivers hield Noortje veel. Als het lang achtereen geen weer voor haar was, kwam hij haar op de lependaal bijwerken, zodat ze toch nog wat leerde en hij bezorgde haar altijd een schat van mooie boeken. Maar nu was Noortje eerst sedert die morgen thuis gebleven. Paps had mijnheer Schuivers nog niet ge­waarschuwd en ze had een taaie dag gehad. Moeder was uitgegaan, maar eigenlijk maakte dat weinig ver­schil, vond Beugeltje, want als moeder thuis bleef, was ze óf ziek, óf bezig met dingen, waarbij ze geen kleine meisjes kon gebruiken. En vooral Beugeltje niet. Beugeltje maakte haar nerveus door de manier, waarop ze met het zieke beentje stampte en omdat ze voortdurend naar gelang van haar stemming de dikke kastanjerode krullen naar voren of naar achteren schudde. Ja voor die eigenaardigheid was Beugeltje al wat bestraft door moeder, hoewel Paps en oom jaap er altijd om lachten. Moeder had graag Beugeltje's krullen laten knippen. Zelf droeg ze het haar gebobd, zoals Linda en Joop en Beugeltje vond, dat het wat leuk stond. Vooral moeder zag er gewoon snoezig mee uit. Moeder had net zulk haar als zij, behalve dan dat de kleur zwart was. Maar Paps wilde het bij haar niet hebben, was er zelfs heel boos om geworden, toen moeder het toch wilde doorzetten. Gek, en van Linda en Joop had hij het direct goedgevonden. En toen opeens had ieder­een er zich mee bemoeid. Tante Nans, die Paps gelijk gaf met het oog op het voetje. Zo iets bizars. Beugel­tje wist eigenlijk niet goed wat bizar was, vooral toen oom Jaap haar had aangekeken, in de lach was gescho-

9

ten en beweerd had, dat ze toch al bizar genoeg was. Niemand had zulk haar als zij. Toen had Bengeltje zelf voorgesteld om het dan maar net zo kort te laten knippen, als dat van Jobs en Dobs, wat tante Nans afgrijselijk had gevonden en Paps andermaal had doen verbieden ook maar de kleinste krul weg te laten snijden. Beugeltje zuchtte en keek verdrietig naar de kleine klompjes van Jobs en Dobs op het straatje van Enge-lien. Hè, dat die kinderen nu toch eindelijk eens te voorschijn kwamen! De middag was zo stil verlopen. Huibertje had het altijd zo druk en Maagje was de ge­hele dag al uit haar humeur, omdat Paps haar een aanmerking had gemaakt over de mortieren uit de apotheek. Zo echt vervelend. Anders maakte Maagje nog eens een grapje, maar nu was zij boos en smeet met deuren, vooral, omdat Huibertj"e haar ook onder handen genomen had. Een licht gerucht in de kamer deed Noortje omkijken. Huibertje stond daar met het theeblad en een schaal­tje boterhammen met appelstroop. ,,Ben je nog alleen, kind?" zei Huibertje goedmoedig. ,,Ik dacht, dat ik de schoolbus al hoorde." Juist hield een grote autobus vol kinderen voor het hek van de lependaal stil. ,,Daar zijn ze," zei Noortje blij en ze wuifde tegen twee meisjes, die net op de grond sprongen en blijk­baar nog lang niet gereed waren met een belangwek­kende conversatie, waaraan de chauffeur onbarmhar­tig een eind maakte door opeens vooruit te schieten. Joop en Linda bleven verbluft staan, liepen dan lang­zaam op het huis toe.

10

„Wat die kinderen toch altijd te praten hebben?" zei Hmbertje. ,,Och," deed Beugeltje onwillig. Het was een beetje een teer punt bij haar. Jobs en Dobs, die altijd samen waren en Linda en Joop, die iedere dag weer nieuwe geheimen schenen te hebben. Al waren de zusjes ook nog zo lief voor haar, eenzaam bleef Beugeltje zich toch altijd voelen. ,,Zijn Jobs en Dobs er nog niet?" vroeg Huibertje en ze keek verschrikt om zich heen. , ,0 jeetje, kind, ik had het zo druk met de eetkamer en Maagje is zo lastig vandaag, dat ik de schaapjes niet eens gemist heb. O jeetje, kind, wat zal ons nu weer gebeuren?" ,,Helemaal niets, Huib," lachte Beugeltje. ,,Ze kwa­men precies half vier de Straatweg af, maar de rak­kers zitten bij Engelien." ,,'t Is wat moois," bromde Huibertje. ,,Ze weten, dat ze zich eerst thuis moeten vertonen." ,,Ik heb nog op de ramen gebonsd," zei Beugeltje, „maar ze keken helemaal niet op. Ik geloof, dat Enge­lien vanmiddag brokken zou bakken." Op dat ogenblik ging de deur van Engeliens huisje open en kwamen twee kleine kabouters te voorschijn, die blindelings met de voetjes handig naar de klomp­jes tastten. De regencapes hingen zwaar neer langs de tengere lijfjes en van de gezichtjes was niets te zien door de puntige kappen, die bezorgde Engelien zeker over de wollen mutsen getrokken had. Engelien zelf kwam op de drempel van haar woning om de tweelingen na te kijken. Het oude vrouwtje was er nooit gerust op, als de kinderen de Straatweg moesten over steken.

I I

Er kwamen altijd zoveel auto's langs, dat iemand niet te voorzichtig kon zijn, hoewel Jobs en Dobs bij de hand genoeg waren om op zichzelf te passen. Maar Engelien had de kinderen van de lependaal al ver­zorgd, toen ze pas geboren waren en hen later in menige ziekte trouw opgepast. Bengeltje liet zich van de vensterbank glijden en strompelde naar de tafel, waar Huibertje bezig was met thee te schenken. ,,Ziezo," zei ze. ,,Nu kunnen jullie het wel vinden. Ik moet nodig naar m'n eten zien en Jobs en Dobs vergeten misschien depantoffeltjes weer." Maar Jobs en Dobs kwamen behoorlijk gepantoffeld binnen­stormen. ,,Beugeltje, we hebben een heel doosje brokken voor jou," schreeuwde Jobs. Jobs schreeuwde altijd, als ze opgewonden was. ,,In Dobs haar zak." ,,Ja," zei Dobs plechtig. ,,In mijn zak." ,,Ga eens weg, pukkies", zei Linda een lang, vijftien­jarig meisje met een fris gezichtje en koele klare ogen. ,,Jullie verstopt ons de weg." ,,Ja, dat doen jullie," bevestigde Jopie. Ze was een jaar jonger dan Linda maar wel anderhalf hoofd kleiner. Ze had een vriendelijk gezichtje en drome­rige blauwe ogen, die echter nu met belangstelling over de tafel keken. ,,Hè fijn," zei ze en klakte met de tong. ,,Appel­stroop." Linda zei niets. Ze dacht er over, hoeveel leuker het zou zijn, als moeder beneden thee schonk. Tante Nans wachtte Noortje en Charlot altijd in de zit-

12

kamer op en dan brak volgens de nichtjes het gezel­ligste uurtje van de dag aan. Linda zag in gedachten de suite van tante Nans en het zitje bij het bankje onder de schemerlamp. Heerlijk was het zo'n thuis te heb­ben, als Noortje en Charlot en een moeder zoals tante Nans, die altijd belangstelling voor je dingen had. Mistroostig keek ze naar het grove kinderkamerser­vies, zag dan om zich heen in het een beetje rommeli­ge vertrek. Overal slingerden speelgoed en boeken en op het hekje om de kachel hingen wat schortjes van de tweelingen te drogen. ,,Moet jij geen thee, Linda?" vroeg Beugeltje, toen Huibertje het licht opgestoken had en naar beneden was gegaan. ,,Jawel," zei Linda en trok de gordijnen voor de ramen dicht. Hè, nu werd het meteen gezelliger! Zwijgend dronken de kinderen thee. Linda vergeleek de boterhammen met de sandwiches en koekjes van tante Nans, hoewel ze toch ook wel genoot van de appelstroop. Om deze tijd had ze altijd honger. ,,Is Paps al thuis?" vroeg ze dan. ,,Nee, nog niet," antwoordde Beugeltje en ze trok met haar wijsvinger figuurtjes op het bruine met inkt­vlekken bezaaide tafelzeil. ,,Waar is moeder eigenlijk heen?" vroeg nu Joop. ,,Komt ze met het eten thuis?" ,,Ik weet het niet," zei Beugeltje een beetje moe. ,,Ik heb haar toch de gehele dag niet gezien." Linda keek medelijdend naar haar zusje, maar keer­de zich haastig af, toen ze het rimpeltje tusschen Beugeltje's ogen zag. Beugeltje hield er niet van om beklaagd te worden.

13

,Jk hoop maar," zei ze dan, ,,dat Paps er gauw is. Ik heb een tien voor mijn scheikunde." ,,Een tien?" zei Beugeltje bewonderend. ,,Wat veel!" Heerlijk was het om zoals Linda te zijn, dacht ze. Zij zou wel nooit ergens een tien voor krijgen, al deed ze ook nog zo haar best. Telkens zou het im­mers geen weer voor haar zijn om naar school te gaan. Maar Paps zou wel blij zijn. Paps, die altijd zo'n belangstelling had voor Linda's hokje boven op zolder, waar ze knoeide met allerlei potjes en de oude reageerbuisjes uit de apotheek. Het stonk er soms vreselijk en Huibertje verwachtte altijd, dat Linda het huis nog wel eens in de lucht zou laten springen. ,,Wil iemand nog thee?" vroeg Joop en ze schudde eens aan de bruine pot. „Er is nog wel in." ,,Geef mij," zei Jobs, „voor Nicolientje." ,,Ja," echode Dobs,,,voor Nicolientje." ,,Nee," besliste Linda. ,,Geen gemors. Nicolientje lust geen thee. Ga maar spelen, jongens." Jobs en Dobs trokken pruilend naar haar hoekje, vergaten daar het leed in belangstelling voor din­gen, die ze sinds de vorige avond niet gezien had­den. Linda en Joop kregen haar tassen, verdiepten zich in de lessen en fluisterden over het werk, dat ze altijd samen bespraken, al gingen ze ook op twee verschillende scholen. Weer voelde Beugeltje zich uitgestoten. Ze speelde verdrietig met het kleine blinkende trommeltje, dat

14

Dobs haar met de groeten van Engelien in de handen gestopt had, totdat een luide slag op de gong beneden in de gang aankondigde, dat het eten op tafel stond. Beugeltje zuchtte van verlichting, was het eerst bij de deur en het laatst onder aan de trap, want de an­deren, zelfs de achtjarige Jobs en Dobs gleden haar langs de leuning voorbij. Iets wat Beugeltje weer even benijdenswaardig vond als alle genoegens, die ze om haar beentje niet delen kon. In de eetkamer zaten Paps en moeder reeds aan tafel. Paps zag er moe en ongelukkig uit, moeder keek een beetje boos rond, speelde nerveus met mes en vork. Meteen voelde Beugeltje, dat er weer iets niet in orde was en tegelijkertijd ging haar hele hartje naar Paps uit. Een beetje bedremmeld zochten de kinderen haar plaatsen. Linda, ontstemd, pruttelde in zichzelf over haar tien, waarvoor ze zo graag dadelijk belangstel­ling gehad had. Dokter Ten Hemert sneed vlees en gaf het bord rond. „Jongens," zei hij hartelijk. „Ik dacht, dat Paps helemaal niks ging zeggen," zuchtte Jobs. ,,Niks ging zeggen," viel Dobs bij. „Paps, Jobs en ik hebben brokken gebakt bij EngeUen. Ik en Jobs, Paps." ,,Jobs en ik, moet je zeggen, Dobs. Eerst zei je het goed," onderwees Joop afwezig. Haar aandacht was bij de schaal, waar ze de groente in wist. Ze vermoed­de iets van raapjes en de gedachte aan raapjes was voor Joop al voldoende om kippenvel te krijgen. ,,En het is gebakken," zei ze dan haastig, want moe-

15

der lichtte het deksel op. Jasses, het waren raapjes! ,,Dobs mag het zeggen, zo ze wil," merkte Jobs vinnig op. ,,Hè, Paps?" ,,Welzeker," troostte Paps, luisterde dan belangstel­lend naar een onsamenhangend verhaal over Enge-lien, de tang en de brokken. ,,Heerlijk vies," merkte mevrouw Ten Hemert op en ze lachte een beetje spottend. Beugeltje keek naar haar. Zoals moeder daar zat, leek ze precies nog een heel jong meisje, net een ouder zusje van Joop of Linda. Eigenlijk meer van Joop. Joop had precies zoiets over zich als moeder. Beugeltje kon het niet zo analyseren, maar het was iets, dat je schattig vond en waar je tegelijkertijd boos om werd. Zoals Joop nu weer op­zag naar moeder met zo'n langzaam opheffen van haar lange wimpers en zo'n beetje half dromerig, half ondeugend lachte om dan opeens twee of drie raapjes op haar bord te leggen. En moeder glimlachte terug, gaf Jobs en Dobs, die ook niet van raapjes hielden, een gewone portie. De tweelingen verzetten zich niet. Daarvoor waren ze te philosophisch aange­legd. Het hielp immers toch niet, ze moesten nu eenmaal alles leren eten. Maar Joop had het toch weer overwonnen. Alleen maar met dat leuke aanhalige kijken van haar en Beugeltje bedacht, hoe moeder het op die manier ook bijna altijd van Paps won. ,,Wat bestudeer je me weer, Noortje?" informeerde moeder. ,,Kind, je kijkt zo critisch. Uit jou groeit ze­ker nog eens een niets ontziende, alles uit elkaar rafe­lende criticus."

i 6

,,Kom vrouwtje, eet eens," zei Paps. ,,Och," deed Beugeltje onwillig. Flauw van moeder. En wat was nu eigenlijk een criticus? ,,Kom," herhaalde Paps en hij tikte behulpzaam het dopje van haar ei. Beugeltje had een afschuw van vlees en hoewel het eerst hevige scènes had gegeven, omdat moeder haar excentriek vond, had Paps aan deze excentriciteit direct toegegeven door een vlees vervangend voedsel voor te schrijven. ,,Paps," zei Linda, als eindelijk iedereen met zijn bord bezig was, zelfs het altijd met tegenzin etende Beugeltje. ,,Paps, ik heb een tien voor mijn schei­kunde." ,, Wat een knappe dochter," lachte mevrouw Ten He-mert. ,,Dat is meer, dan ik met mijn gehele familie ooit heb kunnen bemachtigen!" Linda haalde de schouders op, keek dan in gespan­nen verwachting naar haar vader. „Paps," zei Beugeltje. „Paps, Linda heeft een tien." Hè, soms kon Paps zo langzaam zijn om de dingen te begrijpen en heel dikwijls leek het net, alsof hij helemaal niet hoorde, wat je vertelde. „Ik heb wel tien brokken," zong Jobs en Dobs slikte haastig een dikke opgezamelde prop raapjes door om dan hijgend aan te vullen: ,,Van Engelien. Fijn!" Paps lachte. „Nou, maar ik vind de tien van Linda veel fijner," zei hij vrolijk. Linda's even teleurgesteld gezichtje klaarde op. „Ja Paps?" Toen overtoog een diepe warme kleur haar voorhoofd en wangen tot in haar hals en fluisterde ze:

2 Het Beugeljong 17

„Paps en... en... een negen plus voor wiskunde en... en... de directeur heeft me gevraagd of ik al plannen had en... Beugeltje's donkere, haast zwarte ogen keken bewon­derend naar Linda. Dat van die negen en den direc­teur had ze boven niet eens gezegd. ,,Is die negen ook een repetitiecijfer?" vroeg Jopie belangstellend. ,,Anders zou ze er niet zo'n drukte over maken," viel Beugeltje nors uit. Hè, waarom was Paps nou niet opgetogen? ,,Nora," bestrafte mevrouw Ten Hemert. Zo onheb­belijk, als dat kind zich af en toe toch uiten kon. Maar Beugeltje stootte Paps aan. „Paps, hoort u niet?" zei ze verontwaardigd. Ze had zo'n medelijden met Linda, die zo verlangd had het Paps te kunnen zeggen. Paps lachte. „Stil maar, vrouwtje," zei hij. Hij begreep zijn Beu­geltje zo best en daarom werd hij ook nooit ongedul­dig tegen haar. „Ik ben wat blij met wat mijn oudste meisje me vertelt, maar ik moet toch eventjes naden­ken of ik het kan volbrengen, wat ik haar ga belo­ven." ,,Wat Paps?" vroeg Linda ademloos. „Wat zou je willen, kind?" Linda's blik gleed van Joop naar de tweelingen, bleef dan rusten op Beugeltje. „Dat zou toch niet kunnen," zei ze stil. „Zeg jij het maar," zei Paps hartelijk. „En dan kwam het nauw hoorbaar over Linda's lip­pen: „Delft."

i 8

,,Ik had je dat willen beloven," zei de dokter kalm en tikte met zijn mes tegen Beugeltje's bord ten teken, dat ze door moest eten. Ondanks de raapjes hadden de tweelingen al een tweede portie verwerkt, maar op Beugeltje's bord stolde een onsmakelijk prakje. Eten leerde Beugeltje nooit! , ,0 Paps, Paps," snikte Linda haast. ,,Denk je heus, dat het gaan zal en anders Paps, de directeur praatte van een beurs. Ik zou er stellig voor in aanmerking komen, zei hij, en hij zou ook nog eens met jou pra­ten. Paps." ,,Mooi," zei Paps. ,,Dan houden wij het op Delft. En nu we toch over de toekomst spreken, zou ik de plan­nen van mijn tweede dochter wel eens willen horen." ,,Och," zei Joop nadenkend, ,,als ik het gym afge­lopen heb, zou ik het liefst maar worden zoals moe­der." ,,Voorwaar een benijdenswaardige positie," spotte moeder, zodat Beugeltje van schrik weer ophield haar mondje vol te stoppen en angstig naar Paps keek. Hè, waarom zei moeder dat nu? Het was nu zo vredig en rustig, Linda was zo blij en Paps scheen niet meer zo moe en terneergeslagen als toen ze binnenkwamen. En nu opeens door dat ene gezegdetje van moeder leek het net, alsof er iets heel akeligs zou gebeuren. Alleen Jobs en Dobs vervolgden onverstoorbaar haar conversatie over de nieuwe winterjurk van Nicolien-tje. De anderen keken bedrukt voor zich heen. En Jopie, wist Beugeltje, meende het toch goed. Ze wilde later een huishouden met een boel kinderen, een man zoals Paps of oom Jaap en dan worden zoals tante Nans. Dat was toch ook weer net zo goed te begrij-

19

pen, als het naar Delft willen van Linda. Maar som­mige dingen scheen je nooit te kunnen zeggen, als moeder er bij was. En Bengeltje met haar zo sterk voor indrukken vatbare zieltje, voelde plotseling een groot verdriet in Paps en om Paps. Een verdriet, dat ze niet begreep, maar dat op allen terugsloeg. ,,En wat denkt Noortje te worden?" begon moeder opnieuw. Beugeltje slikte haar etensprop door. Treurig over­woog ze wat er voor haar te doen viel. Stel je voor, tante Nans met zo'n been als zij! En was het niet om dat been, dat ze telkens niet naar school mocht? Hoe kon zij nu ooit iets leren? Wild rinkelde ze opeens met de beugel aan het zieke voetje. Het deed haar pijn, maar wat gaf dat? ,,Ik ben immers het Beugeljong," zei ze ruw onver­schillig. ,,Kom," zei moeder strak. ,,We zullen Maagje maar bellen." Maar Paps tikte op Beugeltje's bord en zei liefdevol: ,,Ze is mijn teugelloos Beugeltje." Beugeltje propte haar laatste hapje er in en was net klaar, toen Maagje bij haar kwam. „Wij," zei Jobs voldaan, „gaan een apotheek opzet­ten alleen van zoethout en drop. Waar Dobs?" ,,Ja," stemde Dobs gelaten toe. En toen lachten ze allen, zelfs Maagje, die een grote schaal rijst met bessensap op tafel zette. ,,Paps," zei Joop even later. „Ik heb je nog niet kun­nen vertellen, dat ik een acht voor latijn heb. Repe­titiecijfer, Paps." En met een scheef kopje en een lange aanhalige

20

blik: „Weet jij een belovertje, Paps? Ik wel." Paps schoot in de lach. ,,Nu?" zei hij en hij tikte tegen het bord van Beu-geitje, die met twee balletjes rijst, vermengd met nog restjes ei en raapjes in haar wangen naar Joop staarde. ,,Slikken, vrouwtje." Beugeltje slikte, totdat ze de tranen in haar ogen kreeg. O, als Joop nou maar niet dat ene noem­de, dat altijd weer verdriet bracht, omdat moe­der het voor haar dochtertjes verlangde en Paps er tegen was. ,,Papsie," zong Joop. ,,Laat ik nou lid worden van de dansclub. Ze hebben er me al zovaak voor gevraagd." Even was het stil. Alleen moeder lachte. Een beetje kirrend plaagachtig klonk het, vond Beugeltje en verslagen gluurde ze van achter haar krullen, die ze naar voren geschud had, naar Paps. Toen haastig propte ze haar mondje vol en vergat te slikken. Het brandde zo achter haar ogen en haar keel voelde zo gezwollen, dat ze niet begreep, hoe ze ooit de bal rijst achter haar kiezen weg zou krijgen. Als er tenminste iemand maar iets zei, want zelfs de tweelingen zwegen bedrukt om wat ze aanvoel­den. „Nee Joop," zei Paps dan rustig. „Dat kan ik je niet toestaan. En kom daar nu niet weer op terug." ,,Hè Paps," pruilde Joop, ,,wat vind je nu eigenlijk aan dansen?" ,,Niets, als je het hier in de gang wilt doen." ,,Ja met Linda. Die is net zo'n olifant." En Linda met haar negen voor wiskunde en haar

21

tien voor scheikunde, merkte in het minst niet be­ledigd over het „olifant" kalm op: ,Ja, maar je moet er ook zo bij denken en dan gaan telkens je benen in de knoop." ,,Bij denken!" schamperde Joop. ,,Moeder, moetje nu wel denken bij dansen?" ,,Nee Joop," viel Paps in. ,,Daar heeft Linda volmaakt ongelijk in. Hoe minder hersens je hebt, hoe beter, dat je danst." ,,Och Joop," zei moeder koel, „vader is bang, dat je naar een dancing wilt." ,,Ja," zei Paps ernstig, ,,daar ben ik bang voor. Bang om alles, wat er uit voortvloeit. Het spijt mij. Joop, dat ik je teleurstellen moet om iets, dat je nu nog niet begrijpen kunt, maar vertrouw jij Paps een beetje." ,,Dät doe ik wel," zei Joop lief en ze lachte even later het jöligste van allemaal om Jobs, die weten wou, wat een ,,dansding" was. Ze veronderstelde schoentjes en Dobs begreep niet, waarom Paps die niet aan Joop wilde geven. Heel stil zat Beugeltje voor haar bordje. Ze voelde zich diep ongelukkig en het was haar onmogelijk om nog een hapje naar binnen te werken. Nu wa­ren ze allemaal weer vrolijk, leek het of alleen zij, Beugeltje daar zat met een groot dof verdriet, dat zij niet omschrijven kon. Toen gingen Linda en Joop naar boven om te wer­ken, verdwenen de tweelingen blijkbaar vervuld van een of ander plannetje haastig uit de kamer. Alleen Beugeltje bleef aan tafel met Paps en moe­der. Het maakte haar zenuwachtig en het gaf haar

22

een gevoel van zo grote vereenzaming, dat ze niet begreep, hoe zoiets mogelijk was met Paps naast haar. Was het dat onbestemde iets, dat in de kamer hing en dat weer sterker werd, nu de anderen weg waren? Bengeltje wist het niet. Ze roerde een beetje in haar bordje en probeerde te slikken met een hul­peloos gebaar van onmacht. Dokter Ten Hemert keek naar het zielige in elkaar gedoken figuurtje. Hij zag het spitse bleke gezichtje nu zo angstig betrokken, de tere magere handjes en zuchtte. Het kind leed onder dingen, die zelfs aan Linda nog gedeeltelijk voorbijgingen, dacht hij en in een diep medelijden met zijn kleine meisje lepelde hij haastig haar bord leeg. Bengeltje keek verbaasd op. Wat deed Paps nu? En tegelijkertijd was er iets van blijdschap in haar, dat ze tenminste van dat hatelijke eten bevrijd werd. Verlegen gluurde ze naar moeder, maar die lachte alweer. ,,Ik moet zeggen, dat het paedagogisch is," zei moeder en ze stak meteen een sigaret op. Beugeltje's gezichtje versmalde. Ze dacht aan tante Nans. Tante Nans rookte nooit en Paps had er zo'n hekel aan. Waarom deed moeder het dan? ,,Och," hoorde ze opeens Paps zeggen, ,,de beste paedagogie faalt soms." Het leek Bengeltje of Paps' stem zo vreemd klonk. Net, alsof het hem heel veel moeite kostte die woor­den te zeggen. Stil liet ze zich van haar stoel glijden en strom­pelde naar de deur. De kinderkamer leek haar eens­klaps zo veilig en rustig toe. Toen zei Paps plot-

23

geling: ,,Beugeltje, ik had gedacht, dat jij me van­avond wel eens poeders kon helpen vouwen." „O Paps," zei het kind blij en haar gezichtje straal­de plotseling van een diepe innerlijke vreugde.

24

II

PAPS EN BEUGELTJE

Nergens voelde Bengeltje zich gelukkiger dan in de kelderkamer van de lependaal, waar de apotheek stond. Het rook er altijd zo geheimzinnig naar allerlei kruiden, en 's winters als het kleine potkacheltje rood gloeiend stond en het groen wollen gordijn voor het brede raam dichtgeschoven was, zag alles er zo prettig en gezellig uit. Naast de apotheek was de spreekkamer, maar daar kwam Beugeltje haast nooit. Daar kwamen zo heel veel vreemde mensen in en het was net of je dat voelen kon, vond ze. Paps zat er ook nooit te werken en misschien kwam het ook daardoor, dat het net was, alsof de spreekkamer met het aangrenzende wachthokje niet tot de lependaal behoorde. Moeder ergerde er zich altijd aan, dat Paps nooit aan het grote bureau-ministre in zijn kamer schreef, maar de kleine vurenhouten tafel in de apotheek in de avonduren gebruikte. Maar Beu­geltje kon het best begrijpen. Het was er veel en veel rustiger en eigenlijk ook meer de plaats, waar Paps thuishoorde. Moeder zei altijd, dat het er haveloos was en dat er zo'n akelige lucht hing van tabak en medicijnen door

25

elkaar. Ze kwam dan ook nooit in de kelderkamer, maar de anderen, zelfs Joop, die toch het meest op moeder leek, vonden het er zalig. Ja, haveloos zag het er wel uit, dat moest Beugeltje eerlijk bekennen. De geverfde planken vloer zat vol krassen, afkomstig van haar beugel, doordat ze hier vaak evenals in de kinderkamer op de grond speelde. Van de zoethoutla was de knop af, omdat Joop er eens op was gaan staan en Linda had de grote vlek­ken aan de linkerkant gemaakt voor zij haar hokje op zolder kreeg. De kurkenla was helemaal verveloos. Dat was het werk van de tweelingen, die daar juist met de voetjes kwamen, als ze op de hoek van de toonbank zaten. En wie kon nu een paar slingerende beentjes stil houden? Ja, haveloos was het. Beugeltje dacht aan de kamer van oom Kees, den man van tante Nans, die specialist in de stad was. Moeder zei altijd, dat oom Kees ideaal geïnstalleerd was voor een dokter en dan klonk het precies, alsof ze Paps de planken vloer en de vurenhouten tafel kwalijk nam. Het had Beugeltje telkens opnieuw verdriet gedaan, totdat ze eens op een dag aan Paps gevraagd had, of hij wel graag zo'n mooie kamer gehad zou hebben als oom Kees. Toen had Beugeltje gehoord, dat Paps veel liever zijn apotheek had met de krassen op de grond, de gehavende laden en de lelijke uitgebeten vlekken. ,,De mooiste dingen in je kamer," had Paps gezegd, zijn de achtergelaten sporen van hen van wie je houdt." , ,Hallo Beugeltje,'' riep dokter Ten Hemert, terwij 1 hij een waaier van blanke vierkantjes op de tafel uit-

26

spreidde en behoedzaam uit de stenen mortier met een hoornen lepeltje een witachtig poeder verdeelde. „Hallo, zit je te dromen?" ,,Ik zat maar zo'n beetje te denken, Paps," lachte Bengeltje. ,,Mag ik aan deze kant beginnen?" ,,Ja, maar netjes vouwen, hoor. Anders zeggen de mensen: ,,watwordtdie dokterTenHemert slordig"." ,,Ik doe het keurig," zei Bengeltje in haar eer getast. ,,Kijk maar. Oom Jaap heeft het laatst zo raar gedaan. Het waren hoestpoeders voor Engelien en ze dacht, dat Jobs en Dobs je geholpen hadden. Ja, toen heb ik maar niet verteld, dat oom Jaap het gedaan had. ,,Die lieve hartjes," zei ze, ,,nu helpen ze me nog veel beter." Toen kon ik het niet meer zeggen, hè Paps?" „Natuurlijk niet." Dokter Ten Hemert bukte zich haastig om een doos­je te krijgen en meteen zijn gezicht te verbergen. ,,Zeg, Paps, voor wie zijn deze poeders?" ,,Voor Wiesje van Vechten." ,,Och! Paps, mag ik er plakplaatjes tussen stoppen? Ik heb een heel doosje in mijn zak." „Ja," vond Paps. „Dat is leuk." Bengeltje tobde een poosje om de poeders en de ver­rassing in het cartonnetje te krijgen, en slaakte dan een zucht van verlichting. ,,Nu netjes opschrijven," zei Paps. ,,Voor Wiesje van Vechten, driemaal daags een poeder op wat war­me melk. Kleintjes schrijven, dan gaat het precies op het etiketje." Beugeltje's tong ging van inspanning heen en weer, maar het kwam er keurig op.

27

,,Prachtig," zei Paps en rinkelde alweer met buisjes en glazen. „Wat ga je nou doen, Paps?" ,,Nog twee drankjes mengen en daar mag jij de hoed­jes voor maken." , ,0 fijn," jubelde Beugeltje. „Mag ik een goud en een zilver nemen, Paps?" ,,Ja," zei Paps, ,,en twee kleine kurkjes moet je zoeken." Beugeltje strompelde heen en weer. Paps werd nooit zenuwachtig van een stampende, krakende beugel en ze mocht met haar krullen slingeren, zoveel ze wilde. Het maakte, dat ze zich veel meer op haar gemak voel­de, haar eigen hulpbehoevendheid vergat. Haar kleine tengere vingertjes vouwden handig de capsules om de flesjes. „Kijk eens. Paps." ,,Prachtig. Je doet het veel mooier dan ik, vrouwtje." , Ja Paps?" Maagje tikte op de deur. ,,Heeft dokter nog medicijnen?" ,,Ja," zei de dokter en hij schreef haastig de etiketjes, terwijl Beugeltje het laatste touwtje doorknipte. ,,Als je bUeft, Maagje," zei ze dan en ze las vlug op: ,,Voor Wiesje van Vechten, voor Simon Terwey en voor Dirk Kanteel." ,,Kanteel, Kanteel," peinsde Maagje. ,,Dat is die jongen van de oude Jaan?" ,,Juist," zei de dokter, „en Maagje breng nog even een beker melk hier?" , ,0 Paps," zei Beugeltje verwijtend, maar ze dronk toch even later gehoorzaam de melk op. Drinken ging

28

toch altijd nog beter dan eten, overwoog ze. ,,Ennu mijn Beugeltje," zei Paps vriendelijk, ,,denk ik, dat je naar bed moet." ,,Nog vijf minuutjes. Paps. Jobs en Dobs moeten je nog goeiennacht komen zeggen." ,,Och ja," zei Paps. ,,Nee, dan blijven we nog even praten, totdat de kabouters komen." ,,Vanmiddag in de regen leken het precies kabou­ters," lachte Beugeltje en toen betrok haar gezichtje om de gedachtenassociatie, die het woord ,,regen" bij haar opwekte. Even luisterde ze naar de wind, die om het huis bulderde en waarop ze eigenlijk nog niet had gelet. ,,Het stormt! Hoort Paps het wel?" ,,Ja," zei Paps en zijn hart vloeide over van medelij­den met zijn kleine meisje. ,,Morgen is het weer geen weer voor Beugeltje," zei het kind een beetje verbitterd. ,,Daar is best kans op," stemde de dokter rustig toe. , ,0 Paps, hoe moet het toch? Ik zal zo dom worden. Naar Delft kan ik nooit en hoe kun je ooit op tante Nans lijken met zo'n been als ik?" ,,Wil je dan op tante Nans lijken?" ,,Jopie wil het toch. Ze wil net als moeder worden met een boel kinderen en een man als jij of oom Jaap en dan zijn als tante Nans." Worden als moeder en zijn als tante Nans. Beugeltje wist niet, hoe wreed ze zich uitsprak en het duurde even, voordat de dokter de diepere betekenis van haar woorden verwerkt had. ,,Maar het doet er toch niet toe, wat voor benen je hebt om te zijn als tante Nans," zei hij dan ernstig.

29

„Maar ik kan toch nooit worden, wat Linda en Joop willen, Paps. Dat kan toch niet." ,,Misschien niet, vrouwtje," zei Paps en hij trok haar op zijn knie. ,,Maar daarom kun je nog wel zijn als tante Nans." En toen moest Beugeltje eventjes nadenken. Ja, ze geloofde toch wel, dat ze Paps begreep. Worden en zijn had een bizondere betekenis. ,, Bedoel je, datje niet bepaald iets behoeft te worden om goed en lief te zijn?" vroeg ze zacht. ,,Ja, zo ongeveer." Beugeltje keek naar het te korte mismaakte beentje, vervolgde dan: ,,En dat het er niet veel toe doet, wat voor benen je hebt?" .Ja." ,,Paps, maar ik ben toch maar een beugeljong." ,,Misschien is het nog wel een voorrecht om een beugeljong te zijn," dacht Paps. ,,Dat zei vrouw van Vechten, Wiesje's moeder laatst ook tegen me," peinsde Beugeltje. Dokter Ten Hemert knikte weemoedig. Wiesje had een ongeneeslijk hartgebrek en vrouw van Vech­ten wist wel, dat de dagen van haar dochtertje geteld waren. ,,Maar ik bedoel het toch anders dan vrouw van Vechten," zei hij snel. Doch Beugeltje had er al bij stil gestaan. ,,Wiesje kan niet meer beter worden," fluisterde ze, ,,en Hansje uit het ziekenhuis was veel ongelukkiger dan ik. Toch is het verschrikkelijk om een beugel­jong te zijn, hoor Paps." „Ja," zei Paps. „Dat geloof ik best. Maar toch klein

30

Beugeltje kan het een voorrecht wezen om telkens aan de kant van de weg te moeten rusten. Je ziet de dingen dan zoveel beter in jezelf en daardoor ook in anderen." ,,Hoe kan je dingen in jezelf zien, Paps?" ,,Kijk eens, Beugeltje, als je 's avonds buiten bent en je ziet de hemel vol sterren, dan voel je meer dan op de dag de grootheid van hft heelal. En je ziet alles om je heen en je huivert om wat je niet begrijpt en wat niemand begrijpt. Je denkt God, je voelt God en toch... je mist je doel, want ondoordringbaar is de muur, die het weten verbergt van de wereld en de planeten. Begrijp je dat?" ,,Ja," zei Beugeltje en ze nestelde zich gemakkelijker in de beschermende arm, die haar omvat hield. ,,Jobs zegt: achter de lucht en achter de lucht en dan achter de lucht. Wat is daar dan?" Dat bedoel je, hè Paps met de muur, die toch alles verbergt. Maar weet je, wat ik geloof? Dat achter de muur de schatten van den sprookjesprins liggen." ,,Geloof dat maar vrij, mijn Beugeltje." ,,De sprookjesprins, dien je hoort zingen in de popels langs de Straatweg. Hoort Paps het nooit?" ,,Ja," zei de dokter volmondig en hij overwoog of dit de manier was om met het kind over de eindig­heid van het leven en de oneindigheid van de Geest te spreken? Maar Beugeltje begreep alles, als het maar in de vorm van een sprookje was. ,,In jezelf, heel diep in jezelf," ging hij dus kalm verder, ,,liggen ook de schatten van den sprookjes­prins."

31

„In iedereen, Paps?" ,,In iedereen, klein Beugeltje." Bijna had Beugeltje gevraagd: ,,Ook in moeder?" Maar direct wist ze, dat ze niet alles moest uitspre­ken, wat ze niet begreep. En toch haar sprookjesprins leek zo dicht bij Paps en zo heel ver van moeder af te staan. Eigenlijk was dit zo met iedereen, die ze kende. En Beugeltje dacht aan de zusjes, aan Huibertje en Maagje, aan iedereen op en om de lependaal, die ze liefhad. In de een leefde de sprook­jesprins zoals in haar, in de ander nog niet de ver­wachting, dat er iets wonderlijks was. Zou het zijn, omdat toch niet iedereen van den sprookjes­prins wist? De dingen in jezelf, dat waren de schatten van den sprookjesprins en die waren in iedereen. Maar niet alle mensen zagen die dingen in zichzelf en in an­deren. Alleen zij, die aan de kant van de weg zaten, zagen ze en dat was een voorrecht, zei Paps. Zou er soms in jezelf ook een muur zijn? Het was soms zo vreemd in je. Soms kon je dagen over iets tobben, totdat het opeens weg was en het alles weer blij en zonnig in je werd. Diep in je was het helemaal van jezelf en toch ook weer niet. ,,Malhumeurtjes," noemde Engelien dat. Zouden grote mensen het ook in zichzelf kennen en kwam het daardoor, datje elkaar dan in het geheel niet ver­stond? Omdat je je naar buiten altijd anders hield, dan je voor jezelf was. Was in haar zelf niet het schrijnende verdriet om de beugel en zei ze niet altijd hatelijk onverschillig: ,,Ik ben toch het Beugeljong maar?" Gek, het was net, alsof Paps en oom Jaap

32

haar dan alleen maar verstonden. Al viel ze nog zo ruw uit, Paps en oom Jaap bleven lief en goed. „Teugelloos Beugeltje," zeiden ze alleen maar en dan was er opeens zo'n heerlijk warm gevoel in haar. Wist ze weer, dat er toch nog wel erger dingen op de wereld waren, dan om een eigenlijk door iedereen geliefd Beugeljong te zijn. Paps noemde het zelfs een voorrecht. Om een kant van de weg. Ja, dat begreep ze toch niet. ,,Paps, wat is er eigenlijk met de kant van de weg?" vroeg ze onbewust een beetje angstig. Dokter Ten Hemert schoot in de lach. Wat bezielde hem zo wijs en diep met het kleintje te praten. Nu dacht ze natuurlijk aan de Straatweg. Morgen oor­deelde ze het nog nodig daar af en toe te gaan zitten en dat leek hem met het oog op het gure herfstweer nu minder geschikt. ,,Ik bedoel geen echte weg," begon hij haastig. ,,Maar dat begrijp ik wel," zei Beugeltje een tikje verontwaardigd. ,,Net zo min als een echte muur. Zeg Paps, is er eigenlijk in jezelf ook niet een muur? Net als achter, achter, achter de lucht." ,,Ja," zei de dokter getroffen. ,,En soms zien we er in ons zelf en bij anderen doorheen. Zo weten we dat van de schatten van den sprookjesprins." ,,Ja een sprookjesmuur," zei Beugeltje. ,,Een sprook­jesmuur en een sprookjesweg. Maar wat was er nu met die weg?" ,,Wel," zei Paps, ,,alle mensen moeten de sprookjes­weg gaan om tot een wonderlijk doel te geraken." ,,Net Paps, als we gaan wandelen en we afspreken, dat we tot de Driesprong gaan?"

3 Het Beugeljong 33

, Juist," zei Paps. ,,En wie moet er dan telkens rus­ten?" ,,Ik," zei Beugeltje benauwd. , Ja ," stemde Paps toe, ,,en dan roep je: ,,lopen jullie maar door. Ik kom wel achteraan"." ,,Maar jij, Paps, wacht toch telkens op me en dan scheelt het niet zo'n heel stuk. Maar die Linda en Joop rennen zo en zelfs de tweelingen kan ik niet altijd volgen. Zeg Paps, kun je op de sprookjesweg ook op elkaar wachten?" ,,Nee," zei Paps besHst. ,,Dan is het voor iedereen vooruit naar het doel en niet omkijken." Beugeltje zuchtte. Ja, dan zou ze wel altijd eenzaam achterblijven. En opeens dacht ze aan Wiesje en Hansje, die ook niet meekwamen. Zouden die zich ook zo alleen, zo buitengesloten voelen? Gek, dat Wiesje, Hansje en zij toch ook weer niet zo met el­kaar konden zijn als Linda en Joop. Wiesje zei altijd: ,,Als ik beter ben, doe ik dit of dat." En Hansje kon telkens weer zo treurig zeggen: ,,Straks ga jij weg en dan kun je weer lopen, maar ik moet altijd blijven liggen." Waar Hansje nu zijn zou? ,,Droom je, Beugeltje?" vroeg Paps vriendelijk. ,,Ik dacht aan Wiesje en Hansje," zei Beugeltje eenvoudig. ,,Maar we hadden het over onze wandeling naar de Driesprong," glimlachte Paps. ,,Ik vrees toch wel, dat mijnheer Schuivers gelijk heeft." ,,Wat zegt hij dan. Paps?" ,,Dat je een droomstertje bent." Beugeltje keek een beetje schuldbewust. Ze wilde zo

34

graag heel veel leren en toch moest mijnheer Schui­vers telkens: ,,Opletten, Noortje," zeggen. ,,Ja," zei ze verlegen, ,,maar ik dacht over dat achter­blijven op de sprookjesweg en toen vanzelf aan Wiesje en Hansje." ,,Dus jij moet altijd weer rusten," bepaalde Paps zich bij het onderwerp, ,,als we gaan wandelen." ,,Ja," zei Beugeltje beschaamd en ze voegde er mis­troostig aan toe: ,,Het zou heel wat leuker zijn om vooraan te hollen net zoals Wodan doet, als we hem meenemen." „Dat weet ik niet," zei Paps nadrukkelijk. „Als we thuiskomen, heb jij altijd weer iets nieuws gezien. Jij weet het eerste van ons allen of de sneeuwklokjes en viooltjes al uitkomen. Jij ziet zoveel, dat de anderen telkens weer verbaasd vragen: ,,Maar waar was dat toch?" Ze gingen toch dezelfde weg." „Maar ze lopen altijd alles voorbij," merkte Beugeltje een tikje minachtend op. ,,Omdat er voor hen geen reden is om stil te staan, Beugeltje," merkte Paps ernstig aan. Beugeltje keek nadenkend voor zich uit. ,,Is ziek zijn een reden om stil te staan op de sprook­jesweg, Paps?" ,,Ja en dat kun je mopperend of tobberig doen, maar als je van het hout gemaakt bent, waarvan mijn Beugeltje gemaakt is, dan zie je de diepere dingen van het leven, die de gezonde mensen voorbij hollen om maar tot hun doel te komen. Dan zie je in jezelf de schatten van den sprookjesprins en daardoor ook in anderen. Mijn Beugeltje, dan leer je wat liefde en begrijpen waard zijn."

35

,,Maar je komt nooit aan het doel. Ik kom immers ook nooit aan de Driesprong." ,,Toch wel. Alleen langs een andere en laat ik het maar zeggen, al begrijp je me misschien niet hele­maal, langs een vluggere en oneindig veel mooiere weg." ,,Ik geloof toch wel, dat ik het begrijp," zei Beugeltje langzaam. ,,Is het, omdat het er meer toe doet, wat je bent, dan watje wordt?" ,,Ja," zei Paps en hij drukte zijn Beugeltje eens heel stevig tegen zich aan. ,,Maar Paps, laatst hoorde ik je tegen oom Jaap zeggen, datje er op stond, dat je kinderen de H.B.S. of het gymnasium afliepen." .Ja?" ,,En je weet wel, dat ik dat nooit zal kunnen." ,,Hoor eens, Beugeltje. Ik herinner me, dat ik dat gezegd heb, maar, hoewel ik wil, dat mijn jongens flinke mensen worden, verg ik toch het onmogelijke niet. Met Linda en Joop gaat het heel gemakkelijk. Misschien met Jobs en Dobs ook. Maar misschien ook niet en dan overlegt Paps met mijnheer Schui­vers. Zie je, Beugeltje, Paps kan niets voor zijn kin­deren doen, dan hen een heel goede opvoeding geven. Begrijp je dat, Beugeltje?" ,,Jawel," antwoordde Beugeltje. ,,Zo praatte je im­mers met oom Jaap. Ik zat in de vensterbank en jullie letten niet op me. Zo Beugeljong," zei oom Jaap later, ,,jij moet maar vlijtig leren bij mijnheer Schui­vers, hoor. Je hebt gehoord, wat Paps gezegd heeft." En toen ging hij stoeien met me en zei, dat ik maar bokser moest worden. Die gekke oom Jaap altijd.

36

maar," voegde ze er dan wanhopend aan toe: ,Je ziet het zelf, wat moet er nu van een beugeljong wor­den?" ,,Een heleboel goeds, hoop ik," zei Paps vol vertrou­wen. ,,Maar ik weet iets heel moois voor je. Als je eens apothekersassistente werd? Je kent het nu al zo prachtig en je vindt het altijd wat leuk om me te helpen." ,,Maar ik kan toch nooit geregeld in de schoolbus mee," hield Beugeltje ongelukkig aan. ,,Dat hoeft ook niet," troostte Paps.,,Mijnheer Schui­vers en ik kunnen je helemaal klaarmaken. En je eerste betrekking is bij mij. Lijkt je dat niet fijn?" , ,0 Paps," zei Beugeltje en ze straalde plotseling van een zo grote innerlijke blijdschap, dat de dokter er van ontroerde. Dat stralen was zoiets wonderlijks bij Beugeltje. Net alsof er van binnen uit bij haar een lampje ontstoken werd, dat het hart verwarmde van een ieder, die het schijnsel zag. En toen klonk er buiten de deur het bekende geluid van de tweelingen, die iedere avond het keldertrapje afrolden, voor ze binnenvielen. Niemand informeerde er ooit meer naar of ze zich soms pijn deden. ,,We komen goeiennacht zeggen," zei Jobs. „En Beugeltje halen," zei Dobs. „Dat moest voor Huibertje." ,,Ga dan maar gauw," zei Paps vrolijk en hij kuste het drietal, dat dadelijk daarop vertrok. Beugeltje was een beetje teruggetrokken voor de woeste bewegingen van haar zusjes. Ze voelde zich zo blij en gelukkig. En lang, nadat ze in haar kamertje lag — Jobs en Dobs deelden de voor- en Linda en

37

Joop de achterkamer, zodat ze ook in dit opzicht een waardig hoewel somtijds een bitter eenzaam middel­mootje was, — moest ze denken aan wat Paps gezegd had. Boven alles stond dat ene belangwekkende feit, dat ze iets worden ging net als anderen. Een heel ge­woon iets en juist daarom zo heerlijk. Nu zou ze niet meer buitengesloten zijn, als toch maar het Beugel-jong. Nee, Paps rekende op haar ook, verwachtte net als van Linda en Joop, dat zij slagen zou in wat hij voor haar bereikbaar achtte. Stil lag Beugeltje te luisteren naar al de lieve ver­trouwde geluiden in huis. Ze hoorde, hoe Huibertje boven kwam met thee voor Linda en Joop, hoe Paps Wodan uit de keuken haalde. Paps verlangde zeker naar gezelligheid en Beugeltje wist, hoe moeder nu op de divan in het salon lag te lezen en de ene sigaret na de andere rookte. Straks zou ze Paps laten waar­schuwen, dat de thee klaar was en dan... Beugeltje's ogen werden zwaar. Vaag hoorde ze de storm om het huis loeien. Even dacht ze nog aan Paps, aan moeder, aan het onbegrijpelijke, dat altijd tussen die beiden in zweefde. Toen sliep ze in.

38

III

HET HUIS ZONDER MOEDER

Dagen achtereen was het geen weer voor Beugeltje om er uit te gaan en het waren lange eenzame uren, die ze in de kinderkamer doorbracht. Mijnheer Schui­vers kwam iedere dag, bracht haar telkens nieuwe boeken mee en vertelde haar allerlei verhalen over school. Het leek soms wel, alsof hij alleen daar voor kwam, hoewel hij toch erg streng de hand hield aan haar lessen. Maar dat was juist zo wonderlijk bij mijn­heer Schuivers, je begreep hem haast nog voor hij uitgesproken was. Reeds de eerste dag, toen hij weer kwam, had Beu­geltje hem verteld van het plan, dat Paps en zij ge­maakt hadden. Zij was er zelf zo opgetogen over; als nu mijnheer Schuivers maar geen bezwaren had, die haar nog wanhopiger zouden doen zijn over haar toe­komst dan te voren. Maar haar vrees bleek volkomen ongegrond te zijn. Integendeel, mijnheer Schuivers had al maar goedkeurend met het hoofd geknikt en gezegd: ,,Dat is iets voor mijn Beugeljong! Dat doen we!" Heerlijk was het. En Linda had naar voren gebracht, dat ze dan ook goed in de scheikunde moest zijn, haar

39

zelfs uitgenodigd in het kleine heiligdom op zolder. Beugelt] e was heel vereerd geweest met de invitatie, hoewel ze er gevolg aan gegeven had met een angstig popelend hartje. Tot nog toe was de hele familie min of meer griezelig van Linda's proeven. In het alge­meen voelde Beugeltje zich de laatste tijd minder on­gelukkig dan gewoonlijk onder het besef „anders" te zijn dan de anderen. Het hinderde haar niet meer zo, als Engelien of Huibertje haar ,,arm schaap" noem­den. Zo minderwaardig was ze heel en al niet, nu ze immers later voor zichzelf zou kunnen zorgen. Paps vroeg haar geregeld aan tafel, net zo goed als aan Lin­da en Joop, hoe het met haar werk gesteld was en in de apotheek noemde hij haar nu zijn rechterhand. Toch viel er juist in die tijd een donkere schaduw over de lependaal. Linda en Joop fluisterden er over 's avonds in bed en Beugeltje, die het aanhoorde, om­dat de tussendeur altijd openstond, verwerkte de op­merkingen van de zusjes met haar eigen ziening in het geval. Het betrof moeder. Moeder, die nooit ge­lukkig scheen op de lependaal en óf uren op de divan lag óf uitging, soms dagen achtereen, totdat Paps haar haast smeekte of ze nu toch niet eens thuis kon blij­ven. Beugeltje was er meer dan eens getuige van geweest. Ze was veel meer thuis dan de anderen en de volwas­senen waren zo aan haar stille tegenwoordigheid ge­wend geraakt, dat ze soms haar aanwezigheid niet eens meer opmerkten. Enige dagen geleden had ze een hevige scène tussen haar ouders meegemaakt en later had ze Paps, haar eigen Paps zien huilen in de apotheek. Het had haar

40

dieper geschokt dan ze zelf wel besefte en ze was haastig op hem toegestrompeld, had getracht hem te troosten, zoals ze Jobs en Dobs deed, hoewel ze wel gevoeld had, dat dit zo iets ergs was, dat al haar lief­kozingen niets betekenden. En toch had Paps haar zo heftig tegen zich aangedrukt, dat haar adem stokte. Toen had Paps haar verteld, dat moeder naar oma in Den Haag ging. Oma, die volgens oom Jaap in de schouwburg woonde en nog meer sigaretten rookte dan moeder. Moeder ging voor een hele tijd, had Paps gezegd. Eerst had Beugelt]e gehoopt, dat moeder nog wel thuis zou blijven, dat alles zich wel weer schikken zou en moeder in zou zien, dat Paps gelijk had, als hij be­weerde, dat het op de lependaal toch zo goed kon zijn. Kon zijn? Maar was het er dan niet goed? Was het er niet veilig en rustig met Paps, die alles zo be­greep en de zusjes, die zoveel van elkaar hielden? En toch, moeder scheen zich nooit veilig en rustig te voelen. Beugeltje vond het iets afschuwelijks in zich­zelf, maar het was toch, alsof moeder er eigenlijk niet bij hoorde, altijd weer de dingen bedierf. De meiden in de keuken spraken er ook vaak genoeg over. Huibertje zei altijd, dat het een schande was voor God, en ze vloog voor Paps, liet moeder soms tien keer achtereen bellen. Maagje beweerde, dat het ook niet meeviel om doktersvrouw te zijn. Altijd na­righeid en een man, die nooit uitging. Maagje voelde meer voor moeder dan voor Paps, maar dat kwam, omdat Maagje bij moeder alles doen mocht. Beugeltje vond Maagje's oordeel dan ook erg onrechtvaardig, want moeder trok zich nooit iets van de praktijk aan

41

en Paps ging vaak genoeg met haar uit. En Engelien bestrafte de anderen om haar gebabbel, sprak van die arme schapen van kinderen en dat het niets als zenu­wen van mevrouw waren. Toen was Beugeltje lang­zamerhand in de overtuiging gaan verkeren, dat moe­der ziek was, totdat ze plotseling weer door het ge­praat van de zusjes tot een andere mening overhelde, moeder onaardig en zelfzuchtig vond en medelijden met Paps kreeg. Want op een avond had Linda aan Joop verteld, dat ze 's middags oom Kees had horen zeggen, dat hij geloofde, dat het met Paps en moeder wel op een scheiding zou uitlopen. Linda en Joop dronken altijd koffie bij tante Nans en oom Kees had geen erg gehad in Linda, die juist achter de piano naar een boek zocht. Het had Joop hevig geïnteresseerd, maar Beu­geltje was al schreiend in slaap gevallen. O, het was verschrikkelijk. Niet alleen, dat moeder dan voor goed wegging, maar alles wat er nog uit voort zou ko­men, want Linda had er geheel verslagen nog aan toe­gevoegd, dat zij nu ook wel uit elkaar zouden gaan. De kinderen werden altijd verdeeld, wist ze. Er was een meisje in de vierde, wier ouders ook gescheiden waren. Zij was bij haar vader en haar zusje in Duits­land bij haar moeder. Nadien had Beugeltje geen rust meer. Ze ging er slecht uitzien, tobde zich af, of zij toch wel bij Paps zou blijven. En dan weer was ze wanhopend bij de gedachte een of twee van de zusjes te moeten missen. Moeder zou Joop wel nemen, dacht ze. En Joop kon juist zo schattig wezen. Moeder zou Joop ook helemaal bederven, dacht ze dan weer, want Joop wilde altijd

42

dingen, die Paps verkeerd voor haar achtte. Mis­schien was het dan nog maar beter, dat moeder Lin­da of de tweelingen nam, hoewel ze voor zichzelf niet wist, wat ze moest beginnen zonder Linda en de lependaal uitgestorven zou zijn als die leuke Jobs en Dobs er geen streken meer uithaalden. Beugeltje kon het verdriet haast niet verwerken, dat ze in en om zich voelde groeien. En het naarste was, dat ze hier met niemand over spreken kon, zelfs niet met Paps. Dit was het leed van grote mensen en als je daar iets van merkte was het altijd maar beter om te zwijgen, zei oom Jaap eens, toen ze op zijn kamer was en naar het portret van het meisje keek. Het meisje, dat heel ver weg in Zwitserland gestorven was en dat oom Jaap beloofd had met hem te zullen trouwen, zodra ze beter was. Maar ze was niet meer beter geworden en oom Jaap had, wat hij noemde de dingen in zich moeten verbijten. De dingen in zich verbijten deden grote mensen. Het hielp niet of je er al over sprak. Een ieder moest toch zijn eigen kruis dragen en een ander mocht nog zoveel met hem mee voelen, alleen stond hij toch in de grote levensstrijd. Beugeltje had het niet helemaal begrepen, wat oom Jaap haar had gezegd en ze was het ook niet helemaal met hem eens geweest. Het was juist zo heerlijk om met iemand, die je begreep te praten over wat je be­zwaarde. Hoe loste Paps alles niet altijd voor haar op en soms kon ook Linda haar zo echt iets zeggen, dat haar goed deed. Ze had het oom Jaap gezegd en oom Jaap had eerst gelachen, haar toen geknuffeld. ,,Misschien had ze wel gelijk," had hij toen beweerd,

43

, ,maar hij praatte ook veel te wijs met haar. Dat kwam, omdat ze ook zoveel op Liesje geleek." En toen had ze weer naar het portret gekeken en zich afgevraagd of dat Liesje ook rood haar en een zo met sproeten bezaaid bleek gezichtje gehad zou hebben als zij. Ja, grote-mensenverdriet was toch nog iets anders dan haar eigen getob over hoe het later met haar moest, haar bittere wanhoop om de beugel, die haar zo heel veel deed missen, wat voor iedereen gewoon en bereikbaar scheen. Een week ging voorbij en Beugeltje koesterde on­danks alles alweer een stille hoop, dat het nog bij het oude zou blijven, dat moeder per slot toch niet van de lependaal weg wilde, misschien alleen maar een poos­je bij oma zou gaan logeren, zoals ze wel meer deed omstreeks Kerstmis en Nieuwjaar. Dat was wel altijd saai, maar je had aan moeder eigenlijk toch niets. Zelfs van St. Nicolaas maakte ze geen werk en Jobs en Dobs geloofden er nog zo vast in. Paps maakte er altijd een feest van in de apotheek en ieder jaar was er opnieuw de angst, dat de bel over zou gaan en Paps weggehaald zou worden voor alles nog goed en wel begonnen was. Hè, het zou zo prettig geweest zijn, als moeder eens echt meegedaan had. Maar met St. Ni­colaas ging moeder ook bijna altijd naar oma en dan kwam er een kist met allerlei dingen, die ze eigenlijk niet eens leuk vonden en waarover Paps het hoofd schudde. Op een onverklaarbare manier verdween er later altijd de helft van en alleen Joop betreurde dat, kon er zich soms heftig over opwinden. Och, misschien ging het nu wel weer net als andere jaren, bleef moeder misschien alleen ineens van

44

St. Nicolaas tot na Nieuwjaar weg. Dat was toch ook een hele tijd. Zo troostte en bemoedigde Bengeltje zichzelf, totdat ze eens op een morgen een paar grote koffers zag staan, die altijd bewaard werden achter het gordijn op de vliering. Oma's adres stond er op en in de namiddag werden ze gehaald door den beurtschipper. Ja, nu was het toch wel heel anders dan gewoonlijk, begreep Beugeltj e, nu niet zoals anders alleen moe­ders suit-case gepakt werd. De volgende morgen na het ontbijt ging moeder weg. Paps was reeds vroeg uitgereden en de zusjes waren naar school. Beugeltje was er dus alleen bij, toen moeder het huis uitging. ,,Dag Noortje," had moeder gezegd en ze had haar even vluchtig op de wang gekust. Toen had het kind een grote vereenzaming over zich voelen komen, was naar de kinderkamer gevlucht en had nog juist ge­zien, hoe moeder bij het hek in de bus stapte, terwijl Maagje haar de suit-case toereikte. Nu zat ze daar nog steeds in de vensterbank onbe­weeglijk naar buiten te staren in de natgeregende tuin, naar de modderige Straatweg met aan de over­kant het kleine huisje van Engelien. En ze zat er nog, toen Bles bedachtzaam het hek binnentrad. Bles had een verre tocht achter zich over slechte haast onbegaanbare wegen en was tot aan de buik met slijk bespat. Hè, daar kwam Paps thuis! Beugeltje kreeg er een kleur van. Paps en zij dadelijk samen aan de koffie! Het was zo heel gewoon en nu toch zo bizonder, om­dat er dat ene beklemmende was, waar je niet over

45

spreken mocht, omdat het tot grote-mensenverdriet behoorde. Gewoonlijk was het juist zo leuk als moeder ergens anders koffie dronk. De zusjes bleven van zelf op school, zelfs Jobs en Dobs, die wat in haar schik wa­ren met haar blinkende broodtrommeltjes en haar nog gloednieuwe thermosflessen. Beugeltje herinner­de zich nog best, hoe fijn ze dat zelf in het begin had gevonden. Nu echter prefereerde ze het stille koffie-uurtje met Paps alleen. Het vergoedde haar de storm­achtige regendagen met het onverbiddelijke parool: , ,Geen weer voor Beugeltje". Het was zo heerlijk met Paps alleen aan tafel te zitten. Dan mocht zij koffie schenken. Voorzichtig, heel voorzichtig. Eerst het kopje ongeveer drie kwart met warme melk gevuld en dan met twee handen de grote stenen kan opgetild om het geheel te volmaken, zoals Paps altijd zei. En het was zo leuk, dan vertelde Paps van alles, wat hij die morgen beleefd had. Soms was hij heel stil, dan had hij ernstige patiënten, wist Beugeltje en dan praatte ook zij niet, bewoog zich wijs en rustig om hem heen met de eeuwigdurende broodprop in haar mond en een altijd rinkelende krakende beugel, maar daar werd Paps nooit nerveus van. Moeder werd nu letterlijk overal nerveus van, zelfs van Paps' ver­halen. ,,Het interesseert me in het minst niet, Leo," zei ze altijd. ,,Je maakt me zo hopeloos moe met je kwalen-opsommerij." Hè, wat duurde het lang, eer Paps uit de stal kwam! Zou Arie er niet zijn, om Bles af te sponzen en haver te geven? Kom, ze moest nu eigenlijk toch maar

46

naar beneden gaan, Paps was misschien door de zij­deur in huis gekomen, wachtte haar mogelijk al met ongeduld. Of — en weer kreeg Beugeltje een kleur— zou Paps er ook tegen opzien met haar alleen te zijn, te moeten praten over moeder, die wegging? Grote-mensenverdriet en toch... was het ook niet het ver­driet van Linda, Joop en haar, begrepen zij het allen niet een beetje, wat er ging gebeuren? Maar er over spreken met Paps, nee, dat voelde Beugeltje wel, dat ging toch niet. Langzaam strompelde ze naar beneden, voorzichtig om niet te vallen op de steile trap, die, hoewel met een brede platte leuning, toch ouderwets besloten zat achter een deur en dan daarbuiten heel verrader­lijk nog drie treden telde. Bij de eetkamerdeur stond ze even stil, deels om op adem te komen, deels om, zoals ze gewoonlijk deed te luisteren naar wat daarachter was, voor ze binnen­trad. Nu klonken er tot haar verwondering stem­men. Dof en triest. Het scheen, dat Paps iets vertel­de, onderbroken telkens door sussende overredende woorden. Beugeltje herkende, dat was oom Jaap, Paps' beste vriend en dien ze daarom allemaal oom noemden. Oom Jaap was redacteur van een groot dagblad en had het altijd verbazend druk. Hoe kwam oom Jaap nu toch opeens hier en dan op dit uur? Aarzelend draaide Beugeltje de knop om en hinkelde naar binnen. Paps en oom Jaap keken beiden gelijk­tijdig om. Ze zagen er ongelukkig en misnoegd uit en Beugeltje voelde direct: ze hadden gepraat. Gepraat over het grote-mensenverdriet, dat zich dan toch

47

zeker niet meer verzwijgen liet. Onderzoekend gleden Beugeltje's blikken langs de gezichten der beide man­nen, bleven dan op oom Jaap rusten. Vragend en bekommerd. ,,Zo, mijn teugelloos Beugeltje," zei oom Jaap en het was even of hij iets heel onhandelbaars doorsHkte. „Zou je mij eindelijk eens begroeten?" Met een juichkreet vloog Beugeltje in zijn armen. Alle narigheid raakte opeens op de achtergrond en misschien — o misschien was het toch wel net, zoals altijd. Tersluiks gluurde Beugeltje door haar krullen heen naar Paps, Paps, die op een onverklaarbare manier opeens opgevrolijkt scheen te zijn. Beugeltje her-irmerde zich in lang niet zo'n gezellig koffieuurtje meegemaakt te hebben. Paps had van allerlei te ver­tellen en het leek wel, alsof oom Jaap nog nooit zo grappig geweest was. En hij had een heel pak jeugd-bladen van zijn courant meegebracht. ,,Daar was hij expres voor gekomen," beweerde hij, maar dat geloofde Beugeltje toch niet en ze schudde zenuwachtig met haar krullen heen en weer, plotse­ling opnieuw herinnerd aan het vreselijke, dat er gebeuren ging. Schuw blikte ze andermaal naar Paps, maar deze leidde haar haastig af door om koffie te verzoeken. En stil verheugd, voorzichtig met trillende handjes, tilde Beugeltje de kan op, gaf met een huismoederlij k airtje de broodschaal rond. Maar toen Paps zijn spreekuur begonnen was en oom Jaap stil in gedachten op de bus naar de stad wachtte, vroeg ze angstig: ,,Oom Jaap, zou ik van Paps weg-

48

moeten? Oom Jaap, weet jij er iets van?" Bewogen blikte oom Jaap op haar neer, dan zei hij bitter:,, Wie anders dan Paps, zou er nu zo'n nietig Beugeltje willen hebben?" Bengeltje herademde. Moeder kon haar immers nog geen halfuur om zich heen hebben. Maar later in de stille verlaten kinderkamer, kwam het oude trieste gevoel weer over haar. Zij niet, dus dan Linda of Joop...

4 Het Beugeljong 49

IV

DE SCHOOIERTJES VAN DEN DOKTER

Het was een paar dagen voor St. Nicolaas en het weer zo mistig en druilig, als het omstreeks die tijd altijd is. De wegen waren zo modderig, dat Bles niet meer schoon te krijgen scheen, volgens Arie het knecht] e, dat met het onderhoud van de merrie be­last was. En over het dorp hing een weeë misselijk makende lucht, die de nu in volle actie werkende sui­kerfabriek verspreidde. Toch liep de campagne op het laatst, tot iimige spijt van Jobs en Dobs, die met de arbeiderskinderen aasden op de grote brokken on­geraffineerde suiker, waar altijd wel aankomen aan was. Het was een lekkernij, die ondanks de rokerige smaak grote aftrek vond en menig kind dwaalde be­gerig om de onsmakelijke bergen heen, net zolang bedelend, totdat de een of andere goeierd het een portie gaf, het niet achtend, dat het ook menigmaal met snauwen de plaats afgejaagd werd, waarna het dan buiten het grote hek bleef rondhangen, tot aan de aflossing der ploegen. Huibertje vond het een vieze liefhebberij, deelde van tijd tot tijd zelfs klappen uit om de kleverige zakjes van de tweelingen, maar Engelien, altijd goedertieren,

50

bakte er brokken van, als er een extra kluit bemach­tigd was. Geen wonder dan ook, dat Jobs op zekere morgen, heel zwaarmoedig gestemd, naar school baggerde. Haar klompjes klotsten over de natte Straatweg met zo'n naargeestige nadruk, dat Dobs er zenuwachtig van werd. ,,Als de campagne afgelopen is," troostte ze wijs en ze klepperde achter haar zusje aan met een onheil­spellend geluid. Dobs' voetbedekking was eeuwig en altijd gerepareerd door blikjes, die ook eeuwig en altijd dadelijk aan een kant loslieten. ,,Als de campagne afgelopen is, komt na Nieuwjaar toch nog het naproduct." ,,Pff," deed Jobs minachtend. „Het naproduct! Wat hebben wij daar nou aan? Maak maar liever voort, we moeten Heindersje nog halen." Vijf minuten later lichtte ze de klink van een klein arbeidershuisje op en schreeuwde naar binnen:,,Vol-lek! Gaat Heindersje mee?" Heindersje zelf noodde vriendelijk tot binnenkomen en verwerkte juist de laatste hap van een dikke boter­ham met stroop. ,,Moeder," gilde ze dan naar de zolder, waar Moeder de was ophing. ,,Moe, mag ik een cent?" ,Ja," riep moeder, ,,maar poets je af met de hand­doek, voor je naar school gaat." ,,Moè, maggen Jobs en Dobs ook een cent?" ,,Ja zeker," antwoordde moeder vriendelijk. Stel je voor, dat je de kinderen van dokter Ten Hemert een cent zou weigeren!

51

,,Pak ze maar van tafel. Daar ligt nog geld van den bakker. Moeder kan nu niet naar beneden komen." Met blij popelende hartjes pakten ze ieder een cent weg van het hoopje, dat daar in gezelschap van een gloednieuw kwartje vertrouweHjk naast het brood en een pakje boter lag. Toen gehoorzaam kreeg Heindersje de handdoek van achter de deur en wreef zich schoon onder adem­loze belangstelling van Jobs en Dobs, die telkens weer nieuwe stroopplekken ontdekten. Eindelijk dan toch was alles in orde. Heindersje schoot in haar klompjes, werkte zich handig in haar omslagdoek en trippelde achter de tweelingen aan. Nu moesten ze nog naar oude Sanna, het snoep-vrouwtje. De cent moest toch besteed worden. Mid­delerwij 1 beraadslaagden ze wat ze kopen zouden. Dobs wist het wel. Apenootjes natuurlijk! Jobs voelde veel voor een suikeren schaartje en Heindersje neigde zoals altijd tot anijsdrop over. „Dat riekt," zei Dobs practisch. ,,Dat nemen ze je zo af." Heindersje overwoog het argument. Langzaam be-staarde ze oude Sanna's theeblad met heerlijkheden. Jobs en Dobs waren allang klaar, drongen op bespoe­diging der zaken aan. Maar Heindersje koos en koos, totdat de dorpsklok begon te slaan en ze haastig een zuurbal nam met heel zuinig ,,een half je weerom". Toen draafden de kinderen de Dorpsstraat door om zo mogelijk nog met de laatste slag de schooldeur binnen te kunnen wippen. Dobs was achter geraakt. Het blikje van haar rechter klomp had bijkans geheel losgelaten en uitgeput, hij-

52

gend van het harde lopen, was ze op de stoep van het hoge huis boven aan de Dijk neergezegen. Zo moe was ze, dat ze in het geheel niet besefte op welke stoep ze een rustplaats gezocht had. Critisch be­schouwde ze haar voeten. Ze zou wel weer een standje van Huibertje krijgen, inplaats van Arie, die toch het blikje weer niet stevig genoeg getimmerd had. En ze had nu toch heus niet op haar klompje gestaan, zoals ze anders deed. Ze was juist zo heel voorzichtig ge­weest, bedacht ze en gilde dan ,,ja" op het herhaald roepen van Jobs en Heindersje om toch voort te ma­ken, totdat ze opeens hevig schrikte van een luid klop­pen achter haar. Ontsteld keek ze om. O jeetje, wat was ze begormen! Op de stoep van het huis van On­zen Lieven Heer was ze gaan zitten. De stoep, waar­aan niemand raken durfde en die door groot en klein ontzien werd. ,,Oude heer Wolfson was niet gemak­kelijk," zeiden de mensen in het dorp en hij was zo rijk en machtig, dat haast iedereen iets met hem te maken had. Oude heer Wolfson? Het mocht wat! Dobs wist wel beter. Niemand anders dan Onze Lie­ve Heer woonde in het hoge huis boven aan de Dijk. Je kon het immers aan zijn lange baard en zijn borste­lige wenkbrauwen zien. Engelien en Huibertje hadden nimmer rekening ge­houdenmet Dobs' ongebreidelde fantasie en behoefte om het abstracte vast te leggen in de mensen en din­gen om haar heen. Angstig en met heftig bonzend hartje rende Dobs naar school en kwam precies vijf minuten te laat op haar plaats aan, waardoor ze haar recht op het vrije kwartiertje verspeelde. Wat betee-kende dit alles echter tegenover het feit, dat Onze

53

Lieve Heer Zelf op de ruiten gebonsd had? Gebonsd om haar! En je kon er met niemand over praten, want eens toen zij van het huis van Onzen Lieven Heer ge­sproken had tegen Huibertje, was deze erg boos ge­worden en had gezegd, dat ze niet spotten mocht. Nu sprak ze maar net als Jobs en iedereen van mijnheer Wolfson, ofschoon ze voor zichzelf best wist, dat hij Onze Lieve Heer was. Zelfs met Jobs durfde ze er niet over te spreken, maar Jobs van zelf ook niet met haar. Stil en bedrukt zat ze in de lange schoolbank tussen Jobs en Heindersje in en deed haar best belang te stellen in de sommetjes, die de juffrouw op het bord maakte. De juffrouw hield er nu eenmaal van, datje er met al je aandacht bij was en ze had dan ook al een paar maal gezegd:,,Opletten Jobs, Dobs, bedoel ik." Dat was zo grappig. De juffrouw kende haar nooit uit elkaar. Eigenlijk deed dat niemand. Thuis waren ze zelfs na de waterpokken nog wel eens in de war. Paps beweerde altijd, dat Jobs de oudste was en vijf minuten eerder geboren werd. Hij had Jobs zelf di­rect een blauw lintje om het ene polsje gebonden en zo was het best gegaan om haar uit elkaar te houden, totdat Engelien haar öp zekere dag bij het baden ver­wisseld had. Toen wist niemand er meer raad op. Engelien had het nooit goed willen weten en ze had zo met het lintje gewerkt, dat niemand er later meer uit wijs had kunnen worden, totdat ze waterpokken kregen. Jobs had net boven haar linkeroog er een paar echte tussen gehad, die een smal lang litteken na lieten. Na die tijd was Jobs Jobs en Dobs Dobs, hoe­wel Paps naar voren gebracht had, dat niemand

54

ooit meer zou kunnen uitmaken, wie nu feitelijk de oudste was. Niemand vond echter, dat het er ook maar iets toedeed, tenminste, als er, volgens oom Jaap, geen wonderlijke testamentaire beschikkingen van onbekende familieleden opdoken. Voor de tweelin­gen zelf, was het altijd nog een onopgelost probleem en bij iedere voorstelling van haar belangwekkende persoonlijkheidjes aan vreemde autoriteiten, klonk het plichtmatig: ,,Ja, ziet u, ik ben Jobs, maar mis­schien ook wel Dobs, want Engelien heeft ons door elkaar gegooid." ,,Dobs, opletten," vermaande de juffrouw. ,,Ja juffrouw," zei Dobs schuldbewust. „Nee, Jobs bedoel ik." ,,Ja juffrouw," stemde Jobs vriendelijk toe en ze volgde een late vlieg, die over Heindersje's lei kroop. Dobs volgde de blik van haar zusje, merkte dan op, hoe Heindersje's ene wang schrikbarend gezwollen scheen. ,,Van de zuurbal," fluisterde Jobs en Dobs moest even voelen naar de apennootjes in haar zak. Hoe het kwam, wist ze zelf niet, maar opeens rolde het builtje op de grond. In minder dan geen tijd, was Dobs haar schat ge­volgd, maar dat,,lamme jong van Dirksen" was haar al voor. Jobs, zoals gewoonlijk, was direct hevig in actie voor haar zusje en Heindersje als trouwe bond­genote liet zich lang niet onbetuigd. Het werd dan ook onder de banken een allergezelligste knokpartij. Heindersje, getraind door haar twee broertjes, wist de toestand te redden, want Jobs en Dobs vochten als wilde katten, maar zonder enig overleg. ,,Het lamme

55

jong van Dirksen" vluchtte naar boven onder een jammerlijk gekrijs, precies in de armen van de wre­kende gerechtigheid, want de juffrouw, ontsteld door het plotselinge tumult, trachtte van de omringende buurtjes een juist relaas van het gebeurde te ver­krijgen. Met een paar woorden herstelde ze de orde en Jobs en Dobs kropen langzaam weer op de bank. Niemand lette er op, dat ze de plaatsen intussen verwisseld had­den. Heindersje, bijdehand, had nog zoveel nootjes gered, als ze maar kans gezien had, maar moest haar buit direct afstaan tot diepe verontwaardiging van Dobs. De juffrouw echter voltrok haar strafoefening zonder enige emotie, vergiste zich ettelijke malen in Jobs en Dobs, die echter nu zelf haar individualiteit vergeten hadden en collectief antwoordden op een der beide namen. Eindelijk leek het wel een Babyloni­sche spraakverwarring, want Heindersje deed een verward verhaal van ,,het lamme jong van Dirksen", die op zijn beurt heel mannelijk betoogde: ,,Die be­roerde meidens ook." Tenslotte vond de juffrouw het dan ook maar het verstandigste de les te vervolgen. Achter de waarheid kwam ze toch niet en met de schooiertjes van den dokter, zoals Jobs en Dobs algemeen in het dorp ge­noemd werden, wat het altijd moeilijk om tot een vergelijk te komen. Op dit critieke moment ging de deur open en kwam de schoolopziener binnen. Ogenblikkelijk was èn de juffrouw èn de klas op haar best. Alleen Jobs en Dobs hadden zich niet zo gauw hersteld en vestigden dus direct de aandacht op zich.

56

,,Wel," grapte de schoolopziener en hij bekeek de tweelingen, die er met haar bruinrode verbrande ge­zichtjes, waarboven de steile donkere kuifjes, aller-grappigst uitzagen. ,,Wel, wat is er met de schooier-tjes van den dokter vandaag?" ,,Nu niet zo heel veel moois," vertelde de juffrouw en tot Dobs' grote verbazing en ergernis deed ze het gehele verhaal, voor zover ze het tenminste begrepen had. ,,Dat lamme jong van Dirksen," begon Jobs. ,,Ja," zei Dobs, ,,hij met zijn rooie kop." „Pff," viel ,,het lamme jong van Dirksen" in, „je zus heeft zelfs een rooie kop." ,,'t Is nietes," kwam Heindersje te hulp. „Welles, 't Beugeljong toch." ,,Nou, nou," suste de schoolopziener, want de juf­frouw stond er te gegeneerd bij om ook maar enig initiatief in deze netelige kwestie van haar te ver­wachten. ,,Dobs, ga recht zitten," commandeerde ze eindelijk. „Ik zit recht," verweerde Dobs zich. ,,Nu Jobs dan," zuchtte de juffrouw. Het was om wanhopend te worden. ,,Nee, dat is Dobs," hielp Heindersje gedienstig. ,,Dobs zit altijd naast mij." De schoolopziener lachte zo luid, dat het Hoofd der school boven de matglasruitjes van het andere lokaal kwam kijken. ,,Ja," herhaalde Heindersje kalm. ,,Heus waar, juf­frouw. Dobs zit altijd naast mij." Jobs en Dobs staarden elkaar verbluft aan. Ja, Dobs zat altijd naast Heindersje. Dat was waar.

57

„Kom," hielp de schoolopziener en hij wees Jobs aan., Jij heet?" , Josephina Dorothea Ten Hemert," zei Jobsprompt. ,,En zij, Dorothea Josephina. Of andersom, maar dat weten we niet goed, want Engelien heeft ons door elkaar gegooid." ,,Ja, maar..." weifelde Heindersje. ,,Dobs zit altijd naast mij." Weer beschouwden de zusjes elkaar aandachtig en Jobs stelde voor om Paps even te laten halen. Toen opeens zei Dobs blij: ,,Dat is Jobs. Kijk maar. Zij heeft het putje boven haar oog en van de water­pokken af is dat Jobs. O jeetje, juffrouw, we zijn zo­even verkeerd gaan zitten." ,,Ja," zei de juffrouw strak. ,,Het zou wel wonder zijn, als jullie niet iets verkeerd deden." Ze voelde best, dat mijnheer Hannema haar uitlachte en ze had zo graag met haar klasje gepronkt. ,,Kom juffrouw," plaagde mijnheer Hannema, ,,we zullen vandaag maar niet informeren naar de vorde­ringen van uw leerlingen. Ik vrees, dat waar geen voorbeeldige orde heerst, het onderwijs lamgeslagen ligt. Juffrouw, jongens. Als ik St. Nicolaas tegenkom, zal ik hem naar jullie verwijzen, hoor." De kinderen brulden het uit van plezier. De juffrouw groette beleefd, maar met een vuurrood hoofd. Ze was totaal verslagen. Had mijnheer Hannema haar niet geciteerd uit haar voordracht op de laatste school­vergadering? En het hatelijkste was, dat ze altijd orde had, zolang die schooiertjes van den dokter tenmin­ste de boel niet bedierven. Tussen de middag stortte ze haar hart uit bij haar

58

kostjuffrouw en daar deze toevallig een paar uur later Huibertje ontmoette, ging het verhaal bijna woordelijk over. „Waarom kleden jullie de kinderen ook zo precies eender?" besloot ze eindelijk. ,,Het zou voor mijn juffrouw heel wat gemakkelijker zijn, als er enig ver­schil bestond." ,,Wel," zei Huibertje, gereed om huiswaarts te keren. ,,Me dunkt, dat wij daar alleen over hebben te be­slissen. Het staat aardig en het is meteen voordelig. Sommige mensen moeten dan maar leren uit hun ogen te zien." Ondanks deze uitspraak echter wachtte ze de twee­lingen vol ongeduld af en maakte onderwijl zoveel lawaai met potten en pannen, dat Maag je er zenuw­achtig van werd. , .Lieve schepsel," zei deze ten slotte. ,,Wat een druk­te voor een handvol olienoten." ,,Ik vraag jou niets," snauwde Huibertje. ,,Nee, maar ik zeg jou iets," diende Maagje van repliek. Argeloos en onbewust van hetgeen hun te wachten stond, sloften Jobs en Dobs om vier uur de keuken binnen. „Zo," zei Huibertje, ,,zijn jullie daar?" „Ja," bevestigde Jobs kalm. ,,Nu, ik heb weer wat moois van jullie gehoord." Dobs verschoot van kleur. Ze dacht aan het bonzen van Onzen Lieven Heer. O jeetje, dat ze toch ook op die stoep was gaan zitten. „L..i...ik... H...Hui...Huibertje," hakkelde ze. „M... m...m...mijn bl...blik...je..."

59

Maar Huibertje liet haar niet uitstotteren, inquisi-teerde dadelijk: „Hoe kwamen jullie aan olienoten?" „Gekocht," zei Jobs. ,, Gekocht,'' herhaalde Dobs weer vol zelfvertrouwen. „Gekocht?" ,,Ja voor een cent," betoogde Jobs. ,,Dobs tenminste, ik had een suikeren schaartje en Heindersje een zuur-bal met een halfje weerom." ,,En hoe kwamen jullie aan die centen?" informeerde Huibertje met een gezicht, dat weinig goeds voor­spelde. Maagje keek belangstellend toe. ,,Wel, bij Heindersje's moeder van de tafel geno­men," zei Jobs gul. ,,Ja," viel Dobs bij. ,,Daar lag nog een kwartje ook, maar dat hebben we tuurlijk niet genomen, waar Jobs?" ,,'t Was spiksplinternieuw," wist Jobs nog. Huibertje stond sprakeloos. Toen resoluut, gelastte ze Maagje op het eten te letten, snoot Dobs' neus, trok Jobs' kousen op en in iedere hand een kinder-knuistje vattend, commandeerde ze:,,Vooruit, mee." Jobs en Dobs begrepen er niets van, maar trippelden gehoorzaam op haar klompen voetjes naast Huibertje voort zonder iets te durven vragen. Moesten ze de hele lange Straatweg weer terug tot aan het dorp? Och, dat was toch iets. Dobs voelde zich nog altijd heel schuldbewust over het geval met Onzen Lieven Heer, voor Wien je eer­bied moest hebben. En eerbied hebben voor iemand, sloot uit, datje op zijn stoep ging zitten om je klomp te

60

herstellen. Jobsdaarentegen dachtover de apennootjes en de moeder van dat „lamme jong van Dirksen". Ze herinnerde zich best, dat ze den jongen gebeten had en zijn moeder was, wist ze, een nicht van Huibertje. Dicht bij het huisje van Heindersje kwamen ze Roet, den veldwachter, tegen. ,,Wel Huibertje," zei hij bars, hij rook de misdaad gewoon, „wat hebben de schooiertjes vandaag ge­daan?" ,,Niet veel goeds," zei Huibertje. ,,Je moest ze met­een maar meenemen naar het hok." Dobs begon dadelijk erbarmelijk te schreien, maar Jobs zei minachtend: „Ik zou niet weten, wat Roet ermee te maken heeft. Om deze tijd zijn de noten toch van St. Nicolaas, al verkoopt oude Sanna ze." ,,Wel, wel," zei Roet. ,,Die zijn wat mans. Zal ik ze dan maar meenemen, Huibertje?" ,,Nee," zei Huibertje,,,wacht er nog maar even mee.'' En met hevig snikkende Dobs en diep verontwaar­digde Jobs, sukkelde ze het erfje van Heindersje op, die juist aan de deur kwam en op het gezicht van de wonderlijke processie luidkeels om haar moeder be­gon te roepen. Hijgend en blazend van het lopen en het hele gedoe — het was me toch ook iets — deed Huibertje een omstandig verhaal aan Heindersje's moeder, die meewarig toeluisterde. ,,Och, die kleine gastjes," zei ze dan en ze droogde Dobs' tranen met haar voorschoot. ,,Het is heel en al in orde, Huibertje. Ik was op de zolder en omdat ik geen tijd had weer af te klimmen, riep ik de kinderen

6i

toe, dat ze ieder een cent van de tafel mochten nemen. Nu, dat hebben ze gedaan. Is daar nou al dat verdriet voor? Heindersje, krijg jij de balletjes eens." Voldaan zuigend op een balletje aanvaardden de zus­jes met Huibertje de terugtocht. ,,Waarom," vroeg Huibertje een beetje boos, toen ze het hek van de lependaal weer bereikt hadden. Ze voelde wel, dat ze een dwaas figuur geslagen had tegenover Heindersje's moeder, ,,waarom hebben jullie me dat niet dadelijk gezegd?" ,,Dat hebben we toch," zei Jobs diep verongelijkt. ,,Ja, dat hebben we," beaamde Dobs. „Nee," zei Huibertje, „dat hebben jullie niet gedaan. Alleen maar, datje die centen van tafel gepakt hebt." „Nou," zei Jobs, „we hébben ze toch van de tafel gepakt." ,,Ja, maar je vertelde er niet bij, dat het mocht." Even keken de zusjes in stomme verbazing naar Huibertje op. Hoe kón iemand zo onbegrijpelijk zijn. „Nee maar," zei Jobs dan. „Wie pakt er nou centen weg, als het niet mag." Dobs zweeg, maar lange tijd was haar vertrouwen in Huibertje diep geschokt.

62

V

NIEUWE AVONTUREN VAN DE SCHOOIERTJES

„Beugeltje," zei Paps een paar dagen na St. Nicolaas, ,,morgen gaan we naar Utrecht." Beugeltje schrikte. Ze had zich juist zo gezellig in haar gewone hoekje van de apotheek genesteld om zich een uurtje in haar nieuwste sprookjesboek te ver­diepen en nu was haar rust opeens heen. Naar Utrecht gaan, betekende opnieuw onderzocht te worden door professor Bergman en helemaal ver­slagen thuis te komen. Het ging haar zo vervelen telkens weer een gehele serie pijnlijke oefeningen te moeten doen, die geen ander doel schenen te hebben dan haar geheel uit te putten. En het verdrietigste was, dat het toch niets hielp. Hè, altijd was er toch iets naars. Eerst dat weg­gaan van moeder en toen toch nog de gewone gezelli­ge St. Nicolaasavond met oom Jaap als extra sur­prise. Oom Jaap, die zich aangemeld had als patiënt, juist toen het feest in volle gang was en St. Nicolaas zelf in vol ornaat in Paps' stoel zat. Niemand had eigen­lijk geweten, wie St. Nicolaas was, want oom Jaap

63

had voor alles gezorgd. Later bleek het, dat het een van de machinezetters van oom Jaap geweest was. En zo grappig, Jobs en Dobs kenden eigenlijk Theunisse heel goed. Maar nu was al haar stille vreugde om die mooie avond door de gedachte aan het consult bij professor Bergman weer weg. Waarom wilde Paps dat toch telkens? Hij wist toch ook wel, dat het weer op niets zou uitlopen. Ze zou immers altijd wel het Beugel-jong van den dokter blijven. Verdrietig bladerde Bengeltje in haar boek. Ze was er zo blij mee geweest, toen St. Nicolaas het haar over­handigde en ze had dadelijk geweten, dat oom Jaap het in de mand gestopt had. Oom Jaap wist wel, hoe dol ze op sprookjes was. Maar nu was al haar plezier er af. Nu was er alleen nog maar die ene tobbende, zorgvolle vraag in haar, wat professor Bergman zeg­gen zou. O, ze kende het hele verloop van het bezoek zo goed. Eerst dat akelige vermoeiende onderzoek en dan moest ze alleen in de wachtkamer gaan, totdat Paps haar weer kwam halen. En dan waren Paps en professor Bergman over haar aan het praten, over het beentje, dat immers toch altijd wel zo blijven zou. Het allerergste vond Beugeltje altijd het lange wach­ten tussen al die vreemde mensen, die zo meewarig naar haar beugel keken. En o, dan de beklemmende angst voor wat er misschien komen ging. Was er toch nog niet immer die stille dreiging van weer het zie­kenhuis? Niemand sprak er ooit over, maar altijd in de wachtkamer van professor Bergman wist Beu­geltje voor zichzelf, dat die mogelijkheid niet uit­gesloten was.

64

,,Beugeltje," zei Paps zacht begrijpend, ,,ik geloof toch niet, dat je er zo over tobben moet." Bengeltje haalde een beetje onwillig haar schouders op, schudde al haar roodbruine krullen voor het smalle gezichtje en gluurde opnieuw in het geliefde sprookjesboek. Toen plotseling laaide een helle vreugde in haar op. O, moeder zou haar zeker niet bij zich verlangen met dat eindeloos getob van nieuwe beugels en bezoeken aan professor Bergman. Het kon niet anders of zij moest wel bij Paps blijven. De volgende morgen, juist toen Beugeltje door Linda in haar duffeltje gewerkt werd, terwijl Joop de wacht bij het hek hield om de bus op te vangen, kwam Maagje berichten, dat de tweelingen ziek waren. Dokter Ten Hemert, die Huibertje zijn laatste in­structies gaf omtrent de practijk en eventueele spoedgevallen, holde haastig naar boven, waar ge­lukkig alleen Dobs de patiënte bleek te zijn. Maar de tweelingen waren zo gewend solidair in alles op te treden, dat Jobs ogenblikkelijk verklaarde, dat ze zich ,,heel erg naar" voelde en een ,,frambozen"-drankje verlangde. De dokter negeerde haar warm en blozend snuitje, bezag met meer aandacht niezende en snuivende Dobs, die hem metpijnlijkknippende oogjes aankeek. ,,Warm houden en citroen laten drinken," werd Maagje bevolen en toen Joop op dat ogenblik gilde: ,,Paps, de bus," draafde de dokter naar beneden en rende naar het hek, waar Beugeltje een beetje be­nauwd reeds stond te wachten. ,,Linda," schreeuwde Paps nog, ,,zeg Huibertje, dat

6 Het Beugeljong 65

ze Engelien laat komen en de jongens vooral in bed houden moet. Het konden wel eens mazelen worden." Toen schoot de bus vooruit, zodat Beugeltje bijna van het bankje rolde. Linda en Joop zwaaiden uit alle macht en werden dan bijkans overreden door de schoolbus. Er was geen tijd meer om nog eens het huis in te gaan, vooral daar Lettie van den dominee die morgen de gehele bende opgehouden had, doordat ze haar tas natuurlijk weer niet kon vinden, haar haar lint verlo­ren had en haar laarzen nog niet vast waren. Joop en Linda vergenoegden zich dus met in koor aan Engelien te roepen, krachtig bijgestaan door Trees Schuytema. Engelien, hevig verschrikt, verscheen aan de deur van haar huisje en juist toen de chauffeur de motor aanzette werd ze driestemmig toegesproken:,,Enge­lien, je moet naar ons gaan en de schooiertjes in bed houden, want die krijgen de mazelen." ,,'t Is zonde," zei Engelien. ,,Wat krijgen ze?" ,,De mazelen," brulde de chauffeur nu en toen schoot de auto vooruit. ,,'t Is zonde," pruttelde Engelien. ,,En moet iedereen dat nou zo maar weten? 't Is me toch wat!" En al mopperend in zichzelf, ruimde ze haar boeltje wat op, deed een schoon voorschoot voor en sloot haar huisje. ,,Mens, je komt, alsof je geroepen bent," zei Hui-bertje. ,,Is me dat hier een toestand ' ,,Wel, ik ben ook geroepen," zei Engelien nadrukke­lijk. ,,Ik ben nog niet bekomen van de schrik, 't Is me wat en dan de mazelen."

66

„De mazelen?" verbaasde Huibertje zich. , Ja, ik moet ze goed in bed houden, want ze krijgen de mazelen." ,,Mens, wie?" ,,Wel, de tweelingen natuurlijk." ,,Hoe haal je dat nou in je hoofd?" ,,Nee, nou nog mooier," viel Engelien boos uit en ze keek wantrouwend om zich heen. ,,Ik moest de kin­deren in bed komen houden, want ze krijgen de ma­zelen. De chauffeur en al bemoeide zich er mee." ,,De chauffeur?" zei Huibertje kwaadaardig. ,,Wat heeft die nou met ons huishouden te maken?" ,,Dat vind ik ook," viel Maagje haar bij en omdat ze Engelien niet al te best verdragen kon, Engelien maakte haar te veel aanmerkingen, voegde ze er bij: „En ik vind ook, dat ik Jobs en Dobs best in bed kan houden. Daar behoeft niemand voor te komen." ,,Hoor eens, meisje," zei Huibertje waardig. ,,Jij gaat aan je werk. Je moet al de kamers nog doen en het ontbijt wegwassen. Ik begrijp eigenlijk niet, wat jij nu in de keuken hebt te maken." , ,0 zo," merkte Engelien voldaan op. Maagje mompelde iets van ,,het stoffer en blik", vluchtte dan haastig naar boven, op de voet gevolgd door Engelien, die zich dan maar eerst eens zou gaan overtuigen, wat er met haar lieve schooiertjes aan de hand was. Bleek het bericht schromelijk over­dreven, dan keerde ze ,,subiet" naar haar huisje te­rug. ,,Hè fijn," begroette Jobs haar echter, zodra ze de kamer binnenkwam. ,,Heeft Paps je gestuurd om op ons te passen? Dobs,

67

kijk eens, daar heb je Engelien en nou komt ze ons verhaaltjes vertellen." Arme zieke Dobs vond zelfs Engelien maar een matig genoegen. Ze lichtte niet eens haar bolletje op. ,,Wel, mijn lieve hartje," zei Engelien en ze boog zich voorzichtig over Dobs heen, ,,je hebt het flink te pakken." ,,Ja, hè," klonk het uit het andere ledikantje. ,,Dobs is snip, snip verkouden. En ik ook. We moeten war­me citroen drinken van Paps en in bed blijven." ,,Dat zullen we dan maar hebben," troostte Enge­lien en schommelde terug naar de keuken om de nodige ingrediënten voor een mazelenpatiënt. ,,Maar hoe kom jij toch aan mazelen?" zei Huibertje opnieuw verontwaardigd. Stel je voor, dat de dokter dat hädr dan niet gezegd zou hebben! ,,Wel, van de kinderen." En Engelien vertelde nu uitvoerig, waarom ze eigen­lijk zo gauw gekomen was. ,,Met mazele&moet je niet spotten," besloot ze haar verhaal, ,,al moeten ze het allemaal toch krijgen. En als je het mij vraagt, is Dobs al een heel eindje op weg, hoor. Maar het is niets, het komt best te­recht." ,,Ja, dat zal wel," bromde Huibertje en pookte in het fornuis. ,,Mazelen kunnen we er nu juist nog bij gebruiken." ,,Och," troostte Maagje, die ook weer op het toneel verscheen. ,,Er heerst mazelen op het dorp en Hein-der sj e Veltman was gisteren al ziek, vertelde Jobs." „Nou 't is wat moois en dan dokter de gehele dag niet thuis," zei Huibertje, en vervolgde opeens woe-

68

dend: ,,Wat doe jij nou weer in mijn keuken?" ,,Mens, eet me niet op," verweerde Maagje zich. , Jouw keuken! Ik zal toch zeker nog wel een schone stofdoek mogen halen?" ,,Kom," zei Engelien, ,,ik ga dan maar weer." Boven stelde alleen Jobs belang in haar terugkomst, hoewel Dobs toch ook lang niet ongevoelig bleek voor de warme kwast. ,,Ziezo," zei Engelien, ,,heeft Maagje de kachel aan­gemaakt? Dat is best. Nu zullen we eens een stoel pakken en dan zeggen jullie maar, liefjes, wat Enge­lien doen moet. O kijk eens, daar heb je Wodan ook." Wodan, de grote herder, snuffelde eens langs de bedjes, legde zich dan op het kleedje voor de kachel en keek Engelien in gespannen verwachting aan. ,,Hij denkt, dat jij een snoepje voor hem in jouw zak hebt," zei Jobs, die altijd precies op de hoogte was van Wodans innerlijke gevoelens. ,,Dan denkt hij toch verkeerd," lachte Engelien en zocht haar breikous. Ze kon nu eenmaal niet stilzit­ten en was altijd onafscheidelijk van haar breiwerk, dat haar intussen nog een aardige bijverdienste op­leverde. Jobs keek een poosje naar het oude vrouwtje. Ze vond haar altijd zo aardig om naar te kijken met haar mooie geplooide muts, haar leuke boezelaar vol klei­ne ruitjes. Jobs wist wel, hoe ze die er in kreeg met het strijkijzer. Het was nog een heel werk, want het moest telkens en telkens weer dubbel gestreken wor­den net zolang totdat het hele schort een onmogelijk nietig pakje geworden was, met de banden er stijf omheen gestrikt.

69

,,Voor wie zijn die kousen?" onderbrak Jobs einde­lijk haar beschouwing. ,,Wel voor Melis Dirksen." ,,Hè, voor dat lamme jong van Dirksen!" „Toe liefje, zeg dat toch niet altijd." ,,Nou het is toch een lam jong. Zo'n echt flauw grien-kindterig jog." „Foei kind." „'t Is toch! Altijd klikken en grienen." „Pas maar op, dat Huibertje je niet hoort." ,,'t Is toch waar," hield Jobs koppig vol, maar omdat Huibertje juist binnenkwam met de warme kruikjes voor de tweelingen en een kopje koffie voor Engelien, zweeg ze toch haastig stil. Huibertje had harde han­den en ze vond het,,lamme jong van Dirksen" blijk­baar een engel. Nu ja, het was haar neefje eenmaal. Zo'n pafferig bleek jog! ,,Hij is precies een beschuitbol, die niet gaar gewor­den is," bedacht ze overluid. ,,Wie?" vroeg Huibertje wantrouwend en ze keek naar de kousen. ,,Kom," leidde Engelien af. ,,Als ik nou eens vertel­de van de hond, die wittebroodspap moest hebben." ,,Hè ja, "juichte Jobs, ,,dat is echt gebeurd. In de Franse tijd, hè Engelien? Toen jouw moeder een klein meisje was." „Ja," zei Engelien. „Vind Dobs dat dan ook goed?" ,,Ja," antwoordde Dobs met een zeurig stemmetje. ,,En van 't lamme prinsje en zingen van 't ruitertje." Engelien werkte haar repertoire af, totdat Dobs in slaap gesukkeld was en Jobs veel neiging toonde dit voorbeeld te volgen.

70

Engelien vond het een mooie gelegenheid om zich eens even te vertreden. Een mensch zou er stijf van worden. Kom, ze moest maar eens gaan zien of Hui-bertje al thee had. Ze had immers de gehele dag boven gezeten en de kinderen lagen nu zo rustig, dat ze best eventjes kon wegsnappen. Het bleek, dat Huibertje niet alleen de thee klaar had, maar bovendien zeer interessant nieuws ge­hoord had van den beeldjeskoop, die aan de keuken­deur geweest was. En Engelien moest eens zien, wat een aardig poppetje ze gekocht had voor haar kastje. Engelien bewonderde en luisterde, krachtig bijge­staan door Maagje. Wie kon er op zo'n ogenblik nog aan zieke tweelingen denken? Intussen had ondeugende Jobs heel goed gemerkt, dat Engelien haar werk opgerold had en naar bene­den gegaan was. Ze begon er langzamerhand al meer dan genoeg van te krijgen om met een volkomen gezond lichaampje onbeweeglijk in een warm bedje te liggen. En die gekke Dobs bleef maar snuffen, gaf zelfs niet eens antwoord, als je wat tegen haar zei. Het kwam alleen, omdat Paps zo'n haast gehad had, dat hij niet eens voor een behoorlijk drankje had kunnen zorgen. Hoe kon je nu beter worden zonder een drankje van Paps? Maar wacht eens, als ze daar zelf eens werk van maakte? Denken en doen was één bij Jobs. Het volgende ogen­blik wipte ze over het hekje van haar ledikantje, zocht haar wollen slofjes op en troostte Dobs met een: ,,Ik ga een lekker drankje voor je halen, hoor." Dobs reageerde er niet op, Wodan alleen lichtte loom de kop op, bij het woord halen.

71

Stil glipte Jobs het vertrek uit, zocht in de kinder­kamer een kopje van het blauwe poppenservies en haastte zich naar de apotheek. Daar stond ze even in beraad, dan schoof ze het trapje bij de kast en bemachtigde een grote dikbui-kige fles. Die zou wel goed zijn, want de vloeistof was roodachtig en Paps gaf altijd een rood drankje. Voorzichtig draaide ze de stop los, schonk het kopje zo vol, als maar enigszins kon. Toen zette ze alles weer netjes op zijn plaats en bracht de medicijn heel handig, zonder een druppeltje te morsen, bo­ven. ,,Hier Dobs, hier heb ik een drankje voor je. Drink eens op," zei ze voldaan en ze maakte haar zusje wakker. ,,Neeje," deed Dobs onwillig. ,,Hè Dobs, wat ben je onaardig. Wil je dan niet be­ter worden." ,,Neeje," verklaarde Dobs. , , 0 , maar Dobs, je mag nooit toegeven. Kinderen, die toegeven, worden vervelende mensen. Toe, drink op, hoor." „Neeje," huilde Dobs, „ik wil dat vieze goed niet." ,,'t Is niet vies. 't Is een lekker rood drankje." ,, Rood ?'' vroeg Dobs wantrouwend en dan misschien om van het gezeur af te wezen, zette ze haar lipjes aan het kopje en slobberde het vocht op. Het viel haar blijkbaar niet mee, want ze proestte, hoestte en kokhalsde op een hevige manier. ,,Hè Dobs, wat stel jij je aan," verweet Jobs haar van narigheid half stikkend zusje. Toen, omdat ze toch ook ziek was, likte ze de laatste druppels op en grie-

72

zelde haast even erg als arme Dobs. Bah, dat viel toch niet mee, maar Paps zei altijd: ,,Van lekkere drankjes word je niet beter." Het zou dus juist daarom wel goed zijn. Wodan, die het gehele proces met belangstelling ge­volgd had, likte ook eens aan het kopje, trok min­achtend zijn bovenlip op en keerde haastig naar zijn plaatsje terug. ,,Ik ben zo akelig," kermde Dobs en daar Jobs op dat ogenblik voetstappen op de trap hoorde, stopte ze gauw het kopje in een van de zakjes van haar pyama en kroop in haar bedje. Juist op tijd, want Engelien verscheen met thee en biscuit. ,,Zo, zijn julHe weer wakker," zei ze gemoedelijk en in het geheel niet bewust van hetgeen er tijdens haar afwezigheid gebeurd was. Jobs met een weifelende blik op Dobs nam het kopje met graagte, knabbelde lustig aan het biscuitje, tot­dat ze opeens besliste: ,,Ik lust niet meer. Ik word er misselijk van." ,,Zet dan maar op het tafeltje," raadde Engelien en keek een beetje bevreemd naar Jobs, die ongemeen zoet achterover ging liggen. ,,Schepsellieve," ontdekte ze dan plotseling Dobs, die haar kopje over haar bed gegooid had en nu op een allerhevigste manier aan het braken was. ,,Ze spuugt," zei Jobs laconiek en voegde er voor Engelien onverklaarbaar aan toe: ,,Het helpt ook al niet veel." Maar Engelien verdiepte zich niet lang in Jobs, doch snelde Dobs te hulp, die het doodsbenauwd scheen te hebben.

73

Hemeltje, wat moest ze toch beginnen? Als ze Hui-bertje of Maagje maar roepen kon, want ze kon het kind alleen niet helpen. Gelukkig kwamen juist Linda en Joop thuis en natuurlijk dadelijk naar de zieke zusjes kijken. Het volgende ogenblik was ook Huibertje boven, die al even ontsteld keek als de anderen, maar toch dadelijk aanpakte. Engelien wik­kelde Dobs in een deken en ging met haar bij de ka­chel zitten, terwijl Huibertje het bedje verfiiste. ,,Geef maar wat handdoeken," zei Engelien dan en Joop trachtte Dobs te troosten met een aandoenlijk verhaal van een jongen, die konijnen op zolder hield. Paps had het verzonnen en het was daarom zo mooi, omdat er nooit een eind aan kwam. Maar Dobs' aandacht was niet gevangen te houden. Ze schreide en braakte onophoudelijk en nam niet de minste notitie van hetgeen er tegen haar beweerd werd. Zelfs de wolf met de zeven geitjes, die Enge­lien nog eens deed opleven, kon haar niet tot rust brengen. ,,Ik begrijp niet, hoe het kind zo ziek komt," zuchtte Huibertje. ,,Ik heb het er niks op en ik wou, dat dok­ter maar thuis was." ,, Laten we dokter Koning opbellen,'' stelde Joop voor. ,,Welnee," zei Linda, ,,dan kunnen we nog beter even wachten. Dokter Koning is natuurlijk niet thuis en eer hij hier is, is Paps er ook. Paps komt voor het eten thuis, hè Huibertje?" ,,Ja, maar we eten later," antwoordde Huibertje en ze beschouwde Dobs aandachtig. Het kind leunde nu stil en afgemat tegen Engelien aan, nam nergens notitie van.

74

,,Ik heb het er niks niet op," herhaalde Huibertje. ,,Och, jullie moest haar liever in haar bedje leggen," zei Linda tenslotte. ,,En misschien zou een warm kruikje haar goed doen. Ze voelt zo koud aan." Ja, dat leek Engelien ook het beste en Dobs werd warm ingepakt in haar ledikantje gelegd, waar ze echter opnieuw aanving met braken. Jobs vergeten, lag het een beetje schuldbewust, maar nog meer verbaasd aan te zien. Het was waar, die laatste druppels van het rode drankje hadden ook haar een onplezierig gevoel gegeven, vooral toen ze die warme thee in haar maagje kreeg. Maar het was per slot toch een drankje van Paps en hoe kon dat iemand zo ziek maken? Tenslotte als iedereen radeloos was, Joop huilde en Linda toch maar dokter Koning wilde opbellen, hoor­den ze Paps en Beugeltje beneden in de gang. ,,Gelukkig," zuchtte Huibertje en EngeUen zei innig: ,,God zij dank." Linda rende de trap af, juist toen Paps naar boven wilde komen. , ,0 Paps," snikte Linda, ,,ik... we... geloven, dat Dobs sterft." Ontsteld vloog Paps haar voorbij en bevond even later, dat, hoewel Linda's bericht schromelijk over­dreven was, zijn kleine meisje toch in een deernis­waardige toestand verkeerde. ,,Wat is hier gebeurd?" informeerde hij haastig, onderzocht Dobs en vroeg nadrukkelijk: ,,Dobsie, je buikje doet toch geen pijn?" Maar Dobs wees dan eens op naar buik, dan weer

75

op haar maag en schreide intussen: „Mijn hoofdje doet me zo'n zeer." ,,Wat hebben jullie haar laten eten?" vroeg dokter Ten Hemert eindelijk. Het kind leek wel vergeven 1 ,,Net wat u gezegd hebt," kwam Engelien een beetje beledigd. ,,Warme melk en citroen." ,,En de schooiers zijn niet alleen geweest?" peinsde de dokter en keek van het betrokken snuitje van Jobs naar Wodan, die hem heel verstandig aanzag. Zo verstandig, dat Jobs dacht: ,,Straks zegt Wo­dan het tegen Paps." En tegelijkertijd moest ze daarom lachen. Stel je voor, dat Wodan opeens pra­ten ging. Paps lette echter noch op Jobs, noch op Wodan, maar onderzocht Dobs vlug en handig, terwijl Linda en Joop ademloos toekeken en Engelien een beetje benauwd dacht aan haar kopje thee in de keuken. „Begrijpt Paps dat nou?" klonk opeens een helder stemmetje. ,,Dat drankje schijnt helemaal niet te helpen." Paps richtte zich haastig uit zijn gebogen houding op. ,,Drankje?" vroeg hij dan opeens vol aandacht voor Jobs in het andere ledikantje. ,,Dobs had toch geen drankje, wel?" ,,Paps had het toch vergeten," begon Jobs te vertel­len. ,,We willen toch altijd een frambozendrankje. Weet Paps dat nou al niet meer?" ,,Ja zeker," zei Paps. „Ik wilde het jullie vanavond geven." ,,Tuurlijk, Paps, maar al die tijd was Dobs zo erg ziek. En hoe kon ze nu beter worden zonder jouw

76

drankje? Heindersje was direct beter, toen ze maar een drankje van jou had." ,,Zijn jullie bij Heindersje geweest?" vroeg Paps, nog steeds geïnteresseerd in het verhaal. ,,Welnee. Dat mochten we toch niet van haar moe­der, omdat ze de mazels heeft. Ik denk, dat wij de mazels ook hebben. Paps en daarom heb ik voor ons een van jouw drankjes klaargemaakt." ,,Ben je dan in de apotheek geweest. Jobs?" vroeg Linda verbaasd. ,,Ja, toen Engelien vanmiddag beneden was." , ,0 jou stout kind," zei Engelien. ,,En ik dacht, dat ze sliepen, dokter. Ik ben maar even wegge­weest." ,,'t Is wat moois," bromde Huibertje. ,,Nou is het jouw schuld, als je zusje doodgaat." Jobs verbluft over deze opvatting van het geval, staarde hulpeloos naar Paps en de zusjes, barstte dan in een luid snikken uit. „Hoe... kan... n...n...nou... D...D...Dobs d...d...d... doodgaan van Paps zijn d...d...drankjes?" schreide ze diep ongelukkig. ,,Natuurlijk niet," troostte Paps en hij gaf de ande­ren een wenk verder te zwijgen. ,,Het was heel goed van je, hoor Jobsekind. Vertel jij Paps maar eens, hoeveel je Dobs gegeven hebt." Jobs voelde haar zelfvertrouwen terugkeren en diep­te het poppenservieskopje uit haar zakje. ,,Zoveel heb ik Dobs gegeven, omdat ze de ziekste was en zoveel heb ik zelf opgelikt. En Wodan heeft alleen maar geruikt." Paps vond haar wel erg gul voor arme Dobs geweest.

77

,Ja," bekende Jobs eerlijk, „maar ze was ook zieker, Paps." Paps antwoordde niet, rook eens aan het kopje en zijn dochtertje uit haar bed tillend, zei hij: ,,Ga jij eens met Paps mee, wijfje." Jobs klemde haar armpjes stijf om Paps' hals en babbelde honderd uit, terwijl hij met haar naar be­neden Hep. Die Engelien en Huibertje keken zo kwaad en Paps scheen het juist heel goed gevonden te hebben, dat ze Dobs geholpen had. Beugeltje was al die tijd aan het tobben geweest om haar jekker en muts behoorlijk op te hangen en wilde juist naar boven strompelen, toen Paps met Jobs in de armen de trapdeur openstiet. ,,Hè," zei ze verslagen, hinkelde dan achter de pro­cessie aan en vroeg verbaasd: ,,Wat is er toch alle­maal. Paps?" Maar Paps antwoordde haar niet. Hij luisterde maar steeds naar hetgeen Jobs vertelde, totdat hij haar in de apotheek opeens onderbrak: ,,En wijs jij nou Paps eens met je kleine vingertje uit welke fles je het drankje genomen hebt." Jobs keek een beetje aarzelend rond. ,,Toe dan, schat," drong Paps aan en opeens wist Jobs het weer. Het was een van die grappige dik-buikjes geweest. ,,Die daar," besliste ze. Dokter Ten Hemert herademde. Ja, net zoals hij gedacht had. Braakwijn! Haastig, een beetje ruw, liet hij Jobs op de grond glijden, duwde haar dan niet alleen tot haar verbazing, maar ook tot haar diepe verontwaardiging op zij.

78

,,Weg Jobs, niet lastig zijn." ,,Hè Paps," verweet Beugeltje, omdat ze er niets van begreep en Paps ongemeen hardvochtig vond. Maar Paps stoorde zich noch aan Beugeltje, noch aan opeens heftig schreiende Jobs. Haastig gooide hij iets in een maatglaasje en stormde de kamer uit, tegen Joop op, die kwam zeggen, dat Dobs weer braakte. ,,Och Jobsekind," beklaagde ze dan Jobs, die een vergeefse poging aanwendde om bij Beugeltje op schoot te klimmen. ,,Sta jij hier zo op je blote voet­jes? Kom maar bij Joop, hoor." Snikkend kroop Jobs tegen haar zusje aan. Ze was maar al te bereidwillig om getroost te worden, want Beugeltje hing een beetje versuft, moe op een stoel en hoorde haar blijkbaar niet eens. , ,0 , maar Jobs is heel stout," kwam Linda binnen­lopen. ,,Ze heeft Dobs braakwijn ingegeven en Paps zegt, dat het rustiger voor Dobsie is, als we Jobs tot na het eten beneden houden. Hier Jobs, doe je kousen en pantoffeltjes aan." ,,Hoe verzint ze het?" zij Joop, maar ze moest toch lachen om het kleine zusje, dat zich diep beschaamd op de grond liet zakken en al snikkend haar kousen aantrok. ,,Braakwijn," stamelde Beugeltje, die eindelijk licht in een duistere zaak ging zien. Nu begreep ze Paps. , ,0 , hoe afschuwelijk van je. Jobs." Maar nu vloog Jobs, volslagen in haar eer getast, diep verontwaardigd op. ,,A...a...af...afschuwelijk," hakkelde ze. ,,W...w... weet je w...w...wat a...a...afschuwelijk is? Dat Paps

79

dr.. .drankjes heeft, die iemand z.. .2.. .ziek maken. Hoe k...k...kan ik d...d...dat nou weten?" , Ja juist," zei Linda koeltjes, ,,en daarom moet je van Paps zijn boel ook afblijven. En hoe krijg je het in je hoofd om zo over Paps te spreken, jou ondeugend nest?" Jobs antwoordde niet, maar trapte verwoed tegen het kleine medicijntafeltje, zodat alles wat er op stond rinkelde en gilde huizen hoog, waarop Hui-bertje ontsteld kwam aanlopen om te zien, wat er nu weer aan de hand was. ,,Kom Jobs," suste Joop, die het land had aan scènes en als Jobs een driftbui kreeg, was je nog niet klaar met de jongedame. ,,Kom Jobs, je meende het goed, dat weten we immers wel." ,,In ieder geval zou ik tenminste nu eens aan mijn zieke zusje denken en niet zo'n kabaal schoppen," bromde Huibertje. ,,Is dat me een middag! Het zal mij benieuwen of ik het eten nog op tafel krijg!" ,,Hè ja," zei Joop belangstellend. ,,We hebben nog geen thee gehad ook." ,,Nu, als dokter klaar is, gaan we eten", beloofde Huibertje. ,,Tot zolang moetje dan maar wachten." Intussen duurde het nog wel een vol uur, eer Paps beneden kwam en ze aan tafel gingen. Dobs was tot rust gekomen en sliep nu. Als Jobs gege­ten had, moest ze ook maar weer naar haar mandje. Jobs, moe en verhuild, knikte en treuzelde met haar bordje nog erger dan Beugeltje. ,,Is jouw maagje ook ziek van het drankje. Jobs?" vroeg Paps vriendelijk. ,,Nee," zei Jobs wijs, ,,maar ik heb verdriet. Ik

80

vind het verschrikkelijk, dat mijn Paps er drankjes op nahoudt, die iemand bijna dood laten gaan." ,,Maar Dobs was niet bijna dood, wel Paps?" vroeg Joop. ,,Nee," zei Paps ernstig en hij tikte tegen Beugel-tje's bord. ,,Maar ze was toch wel erg naar, hoor Jobs. En het lag niet aan Paps' drankjes, maar aan het kleine meisje, dat aan dingen kwam, waar ze niet mocht aankomen." ,,Ik begrijp er niets van," verklaarde Jobs versla­gen. Ze voelde zich diep verongelijkt.,,Eerst zei je toch zelf, dat het goed was en nu is ineens ieder­een weer boos op me." ,,Dat zei Paps," begreep Beugeltje, „omdat Paps zo ongerust was over Dobsie en hij weten wilde, wat je nu eigenlijk gedaan had." ,,Ja," hielp Joop, ,,want als jij begint te huilen, duurt het tot de andere dag, eer je een verstandig woord zegt. En dan was Dobs allang dood ge­weest." ,,Dood van Paps zijn drankjes," zei Jobs minach­tend. „Nou!" ,,Ja Jobs, dat kan. Paps weet, hoe je drankjes klaar moet maken en jij gooide zo maar wat in een kopje. Wie doet nou zo," verdiepte de scheikundige van de familie zich in het geval en zocht naar een woord, dat Jobs begrijpen kon. „Onwetenschappelijk," hielp Paps met een onver­stoorbaar ernstig gezicht. Jobs knoeide een beetje met haar eten, keek dan eens naar Paps en zei zelfbewust: ,,Nou Paps, dan zal ik het een volgende keer eerst klaarmaken."

6 Het Beugeljong 8i

,.Hemeltje," ontsnapte Linda en Joop schaterde van de pret. Die gekke Jobs! ,,We zullen voortaan de apotheek op slot doen," besliste Paps droog. ,,Dat lijkt me veiliger dan op de zelfkennis van Jobsekind te vertrouwen." ,,Zodat," zuchtte Beugeltje, ,,het arme Beugel-jong per slot de straf krijgt." Ze lachten er allemaal om. Het klonk zo grappig, hoewel Paps toch heel goed de teleurstelling in zijn dochtertje aanvoelde. ,,Natuurlijk krijgt mijn assistente de sleutel," zei hij zacht en Beugeltje straalde plotseling, alsof er opeens wonderlijke, zachtglanzende lichtjes in haar ontstoken werden. ,,Alle lampjes in Beugeltje zijn aan," zei Joop en Linda keek peinzend naar haar zusje. Joop kon zo fijn de dingen zeggen. Ze dacht natuurlijk aan Droomkoninkje. Ze lazen 't in de vierde. Oom Jaap vond het zonde, maar Trees Schuytema had het Joop geleend en Joop vond het prachtig. Ze begreep het beter dan de gehele vierde bij elkaar, voelde hoe in het boek naast de mooie, sterke liefde, de grootste eenzaamheid kwam te staan, juist om het niet begrijpen van die toch zo goed willende mensen van eikaars diepste wezen. ,,Het is een boek van verdriet," had Joop gezegd, toen ze het Trees teruggegeven had. ,,Maar niet om de narigheid, die er in voorkomt, maar om de narigheid, die er niet in voorkomt." En toen had de hele schoolbus tot aan de stad plei-zier gehad om Joops niet voorkomende narigheid.

82

Maar dat was juist zo fijn gevoeld van Joop, vond Linda, omdat het zo waar was. Was er op de Iepen-daal ook niet altijd het onuitgesproken verdriet, dat niemand zag? Wist ze niet, dat de meisjes haar op school, Linda, de bevoorrechte noemden om haar stel goeie hersens, haar schat van een vader, die in alles met haar meeleefde, haar vrolijke moeder, die zich tegen geen enkele wens van haar verzette? Wist ze niet, hoe ze haar benijdden om lieve alles begrijpende Joop? ,,Och," zei Lizzy Vermeerte eens. ,,Die lependaal van jou is nu eenmaal een Eldorado, maar thuis leven we eigenlijk allemaal een beetje naast elkaar." Was de lependaal een Eldorado? Ja, toch wel en naast elkaar leven deden ze niet bepaald. Alleen moeder stond overal buiten. En waarom? Als je daar diep over doordacht, voelde je naast al de liefde op de lependaal, de grote eenzaamheid, het niet begrijpen van elkaar. Het verborgen leed, dat tussen hen in groeide, steeds groter werd en als een stille dreiging over het gezin scheen te hangen. Een drei­ging van iets onafwendbaars, dat steeds nader­kwam en waarover Joop en zij soms angstig fluister­den en dat zij toch in al zijn omvang niet begrepen. Niemand zei er ook iets over. Paps niet en oom Jaap niet. Tante Nans en oom Kees deden of alles bij hen thuis heel gewoon was, of daar niet een donkere wolk over de lependaal hing, die zo straks de diep­ste ellende ging ontlasten. Beugeltje's zieke voetje was de tastbare narigheid en daar werd wel over ge­praat. De meisjes op school vonden het ,,zielig", fluisterden over Linda's ongelukkige zusje. De

83

mensen op het dorp spraken van een heel kruis voor den dokter. Babbelden ze misschien toch ook wel over dat andere? Och, wat wist ze er immers eigen­lijk van. Ze wist niet eens, hoe Paps en Beugelt]e er tegenover stonden. Joop had gelijk. De narigheid, die niet aangeroerd werd, was in een boek de narig­heid, die er niet in voorkwam, maar die je toch, als je het zelf doorleefd had, aanvoelde. ,,Droom je, Linda?" lachte Paps. ,,Dat doet anders alleen Beugeltje maar. Of spin je misschien een nieuwe formule uit?" ,,Misschien zoekt ze wel een nieuwe verbinding, die ons allen rijk maakt," zei Beugeltje wijs. Linda sloeg haar klare grijze ogen naar Paps op. Dacht hij nu net als zij plotseling aan moeder en de lege plaats aan tafel? Het was, alsof Beugeltje wist, dat ze iets heel teers aanraakte. Maar dat dacht je meer met Beugeltje. Engelien zei altijd: ,,Ge­brekkige kinderen zien in de Hemel." ,,We weten nog niet eens, wat professor Bergman van je gezegd heeft, Beugeltje," zei ze dan zacht en ze keek naar het gebogen hoofdje van haar zusje. Angstig zag Beugeltje op. Ja, wat had professor Bergman gezegd? Anders zei Paps altijd, zodra ze weer buiten waren: ,,Ziezo Beugeltje, dat weten we." En dan werd er een nieuwe beugel aangeme­ten en bleef alles bij het oude. Maar nu waren ze niet naar Kikkers, den instrumentmaker gegaan en Paps had zo stil naast haar voortgelopen en helemaal niet verkondigd, dat ze het wisten. Ze had er voort­durend in de trein over getobd, toch niets dur­ven vragen. Even wachtte ze in spanning of Paps

84

nu iets zeggen zou, maar het bleef stil, heel stil in de kamer. ,,Dat ik een beugeljong ben en blijf," viel ze dan uit, schudde woest haar krullen naar voren en rin­kelde met de beugel. ,,A1 Beugeltje's lampjes zijn uit," zei Joop zacht.

85

VI

HAAR VADER IS EEN DIEF

Het was enkele dagen vóór Kerstmis en prachtig vriezend weer, zodat alles er op wees, dat er een mooie vacantie voor de deur stond. De tweelingen waren weer geheel hersteld. Natuurlijk hadden zij mazelen gekregen, maar even natuurlijk hadden zij ze behoorlijk verwerkt, wandelden ze nu weer iedere dag welgemoed de Straatweg langs om in gezelschap van Heindersje nieuwe levenservaringen op te doen. Hoewel koud, was het nu zo droog en zonnig buiten, dat er in het geheel geen bezwaar bestond om ook Beugeltje deze tochten te doen delen en tot aan het huisje van Heindersje dan ook liepen de kleine meis­jes heel bedaard om gelijke tred te houden met de zo moeilijke gang van het ongelukkige zusje. Eerst dan holden ze met Heindersje vooruit. Ze wisten immers, dat waar het Zandpad de Straatweg kruiste, Bep Schuytema op Beugeltje stond te wachten. Hoe het kwam, begreep eigenlijk niemand, maar Bep had nooit lust in wilde spelletjes, wanneer Beugeltje in de buurt was. Misschien begreep Beugeltje het zelf wel zo'n beetje, maar nadat ze er eens op aange­drongen had, dat Bep toch de anderen achterna zou

86

rennen, had deze haar zo pijnlijk verbaasd aange­keken, dat ze er nooit meer op teruggekomen was. Dat kwam, omdat er eigenhjk iets vreemds met de kinderen Schuytema was en er van allerlei in het dorp over de familie gefluisterd werd. Ze schenen het heel arm te hebben, hoewel mijnheer een mooie betrekking op een groot notariskantoor in de stad had en iedere morgen met de bus naar zijn bureau ging. Mevrouw hield zich altijd een beetje weg en ze deed haar huishouden zonder enige hulp. Beu-geitje wist, dat Trees en Bep thuis van alles moesten doen en vooral Bep en de twee kleine jongens, die nog niet school gingen, zagen er soms meer dan slordig, ja eigenlijk bijna haveloos uit. Daarom had Beugeltje er maar niet meer op aangedrongen, dat Bep haar toch in de steek zou laten bij voorkomende gelegenheden. Ze mocht eens denken, dat het was, omdat ze er altijd zo verwaarloosd uitzag. En dat was het immers niet. Ze hield veel te veel van dikke ge­zellige Bep om haar daar ook maar iets van te laten merken en ze liet zich dus voortaan maar alle op­offeringen kalm welgevallen. Bep vereerde Beugeltje van haar kant als een heilige en ze beschouwde haar geheel als ,,het" vriendinnetje, hoewel ze haar zel­den, heel zelden bij zich thuis verzocht. Iets, wat Beugeltje helemaal niet onbeleefd scheen te vinden, haar integendeel altijd weer meenam naar de Iepen-daal. En op de lependaal was Bep graag. ,,Ziezo," zei Beugeltje op een middag, dat ze naar huis wandelden met de tassen op de rug, ,,morgen begint de vacantie. Ik ben benieuwd naar de rappor­ten van Joop en Linda. Jij niet naar dat van Trees?"

87

,,Och ja," zei Bep een beetje moe. Dat van Trees zou zo schitterend wel niet zijn, maar hoe kon het ook, als je er het halve huishouden nog bij moest doen. Moeder had de laatste tijd bijna voortdurend hoofdpijn en vader was ongemakkelijker dan ooit. ,,Zou jij het niet leuk vinden, als mijnheer Schuivers ons ook een rapport gaf?" vroeg Beugeltje en ze stak haar arm door die van Bep. De mensen op het dorp beweerden, dat Bep Schuytema daarom haast net zo kreupel ging als 't Beugeljong. ,,Nee," antwoordde Bep eerlijk. ,,Liever niet." En ze bedacht, hoe er dan bij al de zorg en verdriet in haar leventje nog een nieuw getob zou ontstaan. Ze maakte het immers alles mee met Trees, die zich gewoon afmartelde om tenminste net voldoen­de te hebben. Wat zouden de Schuytema's moeten beginnen, als ze eens een keer bleven zitten? Hoe­wel, dit kon haar eigenlijk bij mijnheer Schuivers ook gebeuren. Maar dan was het niet zo erg, tenminste wat het geld betrof. „Het lijkt mij juist zo echt," vervolgde Beugeltje, bleef dan plotseling door een invallende gedachte getroffen staan. ,,Stel je voor, dat het rapport van Charlot nu eens niet goed is. Over dat van Noortje maak ik me niet ongerust. Dat is zo'n knappertje. Net als onze Linda. Maar die Charlot let nooit op en oom Kees is dan zo boos. Hè, dat zou vervelend zijn, want ze komen met Kerstmis allemaal bij ons, tante Nans, oom Kees, Noortje, Charlot en oom Jaap. Tweede Kerstdag hebben we een boom. De tweelingen vragen Heindersje en ik vraag jou. Kom je?"

88

,,Graag," zei Bep blij, tobde dan in zichzelf, hoe het gaan moest met thuis en of ze wel een geschikte jurk zou hebben. Moeder zou haar stellig niet laten gaan, als ze er niet keurig netjes kon uitzien, want die tante Nans was alles zo fijn gewoon. De Ten Hemertjes zeiden het zelf en ze schaamden zich soms nog voor Jobs en Dobs, als die er wat verwil­derd bijliepen. ,,Zie je," zei Beu geitje tevreden met het toestemmen­de antwoord van haar vriendinnetje, ,,we zouden eerst naar tante Nans gaan, maar dan kon Paps niet mee voor de practijk. Als er nu die avond maar niemand ziek wordt. Van jouw vader ben je altijd zeker als je plannetjes maakt. Dat is toch maar fijn." „Ja," vond Bep een beetje benepen. ,,Maar haar vader is een dief," riep opeens een harde stem aan de andere kant van de weg. Beugeltje werd vuurrood van drift. Dat was dat lelijke treiterjong van Dirksen weer. Natuurlijk! Die sloop altijd achter je aan om alles af te luisteren, wat je vertelde. Hij was nog familie van Huibertje en daarom kon je er thuis niet te veel van zeggen, maar Jobs en Dobs haatten hem hartgrondig en staken dit onder geen stoelen of banken. ,,Wil je maken, dat je wegkomt," strompelde Beu­geltje op hem af. „Je kunt nog geeneens lopen," sarde de jongen. ,,Hard genoeg om jou je leugens af te leren, lelijk mispunt." ,,'t Bennen geen leugens. Haar vader is een dief." ,,En jouw vader is dronken Teun," viel Bep nu uit en ze stotterde van kwaadheid.

89

„Och nee, Bep," zei Beugeltje zacht, „dat moet je liever niet zeggen," ,,Maar het is waar," verklaarde Bep woest, ,,en dan moet hij dat maar niet van vader vertellen." ,,Kom, wat kan je dat schelen? Je weet best, dat die jongen liegt..." ,,Nou laat ze het dan aan haar moeder vragen," zei de jongen kwaadaardig, omdat hij niet geloofd werd. ,,De dienders bermen hem wezen halen." ,,Wat een onzin," zei Beugeltje en ze stak opnieuw haar arm door die van Bep. Maar Bep stond verslagen. Moeder had vanmor­gen zo gehuild en vader was al in geen twee dagen naar kantoor geweest, hield zijn kamer, omdat hij zich ziek voelde. En vroeger had er ook nog eens iets dergelijks plaats gehad. Toen was oom Reinier uit Leeuwarden overgekomen en het leek wel, alsof die heel kwaad op vader geweest was. ,,Kom nou, Bep," drong Beugeltje aan. ,,Je moet Jobs en Dobs over dat jog horen. Hij is de domste en de oudste van zijn klas. Wat zou die nou van jouw vader weten?" ,,Ik ben zo bang, dat hij gelijk heeft," snikte Bep opeens en toen ontstak Beugeltje in zo'n woede, dat haar hand plotseling zwaar op het bleke bolle gezicht van den jongen neerkletste. Het was karakteristiek in Melis Dirksen, dat hij niet terugsloeg, maar grienend achteruitstoof, om op een veilige afstand zijn laatste schot af te schie­ten. ,,En jouw... jouw moeder is vort. Ze gaat met een ander. Lekker!"

90

Beugelt)e stond perplex. Moeder ging met een an­der? Hoe kon dat nou? O maar, dat... dat beteken­de, dat Paps en moeder gingen scheiden, omdat moe­der met een vreemden mijnheer wilde trouwen. Nu herinnerde ze zich, hoe Joop en Linda 's avonds in bed over die mogelijkheid gepraat hadden. Het gebeurde bijna altijd. De moeder van Mietzi uit de vierde was ook weer getrouwd met een mijnheer in Duitsland. En Mietzi's zusje noemde dien mijn­heer nu oom, omdat haar eigen vader toch nog leefde. Mietzi had het allemaal zelf verteld. Hoe dat mogelijk was, begreep Beugeltje niet goed, hoewel Linda misschien erg bevriend met haar was. Maar Linda zelf zou toch nooit iets van thuis vertellen. Nog niet eens aan Trees Schuytema, dat wist ze wel zeker. Maar natuurlijk was dat van moeder niet waar, was ze gewoon bij oma gelogeerd, al was het niet aardig, dat ze met Kerstmis niet thuiskwam om het feest op de lependaal te vieren. Hè, het was heerlijk, dat tante Nans het dit jaar gezellig ging maken. Diep in haar hartje vond Beugeltje: met Kerstmis en Nieuw­jaar hoorde je op de lependaal, zelfs, als Paps het druk had en nergens voor zorgen kon. Maar nu kwam tante Nans en het leek Beugeltje, alsof de blij­heid van het Kerstfeest reeds op haar afstraalde. Alleen als die nare jongen van Dirksen..., maar och, wat had die niet van mijnheer Schuytema gezegd? Dat was nu helemaal onzin. Haastig keek ze naar Bep. Wat liep die eigenlijk stilletjes naast haar. Hè, huilde ze? ,,Bep," zei Beugeltje hef, ,,toe, denk er toch niet meer over. Het is immers onzin."

91

Maar Bep, ruw en onverschillig, trok haar arm naar zich toe. Ze waren juist aan het Zandpad en aan het eind daarvan woonden de Schuytema's. ,,Het is geen onzin," zei ze hard en toen holde ze weg. ,,Bep," gilde Beugeltje haar na en ze probeerde zelfs nog even om haar in te halen, maar Bep draafde ge­woon. Toen diep ongelukkig vervolgde Beugeltje haar weg naar huis. -

92

VII

'T ANDERE. DAT WAAR WAS

,,Morgenavond komt tante Nans," zei Joop gelukkig. Ze zaten gezellig om het kleine potkacheltje in de apotheek. Paps en zijn drie oudste meisjes. De twee­lingen ravotten in de gang, bolderden af en toe het keldertrapje eens af, als ze een bezoek gebracht had­den aan de rest van de familie. ,,Fijn," antwoordde Linda en keek eens naar Beu-geitje, die zo stilletjes in elkaar gedoken zat. Waar was haar stralende blijdschap van de laatste dagen om het komende Kerstfeest gebleven? Paps had haar zelfs al een paar maal gevraagd of ze moe was. ,,Hè," zei Joop weer. ,,Zalig! Morgen uitslapen, jongens. Geen wekker, geen porrende Huibertje en geen schoolbus. Paps, wat zeg je nou van onze rap­porten?" „Wel, wat moet ik zeggen," lachte Paps. „Ik ver­wacht niet anders." „Ja, van Linda. Achtjes, negentjes en een scheikunde tien. Maar het mijne is toch ook welletjes. Acht voor Latijn! Ik wed, Paps, dat jij nooit meer dan een zes maakte. Oom Kees heeft het me lekker verklapt." „Rakker!"

93

,,Hoe zijn de cijfers van Charlot?" vroeg Beu geitje een beetje angstig. „Behoorlijk, vrouw Zorg," dolde Joop, imiteerde dan oom Kees: ,,Houdt het nu zo, Charlot." ,,En Trees heeft net weer voldoende," zuchtte Lin­da. ,,Op het kantje af, maar tenminste zonder ,,sneer" van den directeur." ,,Zeg," zei Joop opeens nadenkend. ,,Wat had Trees vanmiddag?" „Niets." ,,Hè flauw kind! Je hebt in de bus voortdurend met haar zitten smoezen. En het leek net alsof Trees gehuild had. Was het om haar voldoendes?" „Nee." „Toch ergens om?" „Ja, maar ik kan het je niet vertellen." ,,Hè Paps," pruilde Joop. ,,Vind jij dat nou aardig? Trees is net zo goed mijn vriendinnetje en boven­dien thuis vertel je toch alles." Beugeltje keek naar Paps. Diep in haar hartje voel­de ze, dat je zelfs thuis niet alles vertelde. Dat er dingen waren, die je verzweeg, omdat je begreep, dat ze alleen maar jou toevertrouwd waren. Weer hoorde ze Bep zeggen: ,,Het is geen onzin." O, dat betekende dus, dat haar vader een dief was. Wat moest ze dan van dat andere denken? „Linda heeft geUjk, Joop," zei Paps rustig. ,,We mo­gen nooit iets vertellen, wat ons toevertrouwd is, zelfs niet tegen iemand, die we heel liefhebben. Ook niet, als het toevertrouwde ons zo benauwt, dat we het zo graag met iemand zouden willen bespreken. Ik hoop, dat mijn kinderen dat altijd goed zullen beseffen."

94

En Paps keek bij deze woorden zo liefdevol naar Beugeltje, die hem in gespannen verwachting zat aan te kijken, dat Linda er opeens alles van be­greep. Och, natuurlijk had Bep Schuytema Beugel­tje in vertrouwen genomen en daarom keek haar zusje zo zielig bedroefd, dat Joop aan tafel gevraagd had: ,,Beugeltje, wanneer ontsteek je jouw Kerst­lampjes weer?" , ,0 Paps," stormde Jobs naar binnen, op de voet gevolgd door Dobs. , ,0 Paps, die Huibertje zegt, dat Beugeltje dat lamme jong van Dirksen geslagen heeft." Beugeltje werd vuurrood onder het ontstellend kij­ken van Paps en de zusjes, zodat niemand eigenlijk behoefde te vragen, of het wel waar was. ,,Hoe kwam je daar nou bij?" vroeg Joop verbaasd. Beugeltje en vechten! Zoiets was alleen maar te verwachten van de tweelingen. Schuldbewust en heel verlegen schudde Beugeltje haar krullen naar voren. ,,Ik weet het niet," zei ze zacht. ,,Wat een idioot!" vond Joop met overtuiging. Maar Paps en Linda keken precies, alsof ze er alles van begrepen. ,,Niets idioot," verklaarde Jobs. ,,Dat lamme jong zegt, dat Bep haar vader een diefis." ,,Zegt, dat Bep haar vader een diefis," echode Dobs. ,,Mijnheer Schuytema? Hoe kan dat nou?" Beugeltje herademde. Natuurlijk kon het niet. Joop geloofde het immers ook niet. Maar waarom had Bep dan zo vreemd gedaan en waarom, o waarom had Trees gehuild?

95

,,Geloof jij dat nou, Paps?" vroeg Joop eindelijk, omdat de tweelingen steeds bleven beweren, dat het wel kon. Beugeltje keek angstig naar Linda. Had Trees haar misschien meer verteld? Was het dat, wat ze zoeven niet aan Joop had willen zeggen? ,,Ik vrees het wel te moeten geloven, Joop," zei Paps. ,,Wist Trees het al? Ja Linda?" ,,Ze zei alleen, dat ze zo bang was, dat er iets met haar vader op zijn kantoor niet in orde was. En ze durfde haast niet naar huis." „En wat wist Bep, Beugeltje?" vroeg Paps en hij trok het kleine nu opeens hevig snikkende kind naar zich toe. ,,Dat...dat...dat het geen onzin w...w...was, w...w... wat d...d...dat 1...1...lamme jong van Dirksen zei." ,,En daarom heb jij hem natuurlijk geslagen," zei Jobs triomfantelijk. ,,Zijn vader is dronken Teun, maar dat zeggen wij hem toch ook niet. Waar Dobs?" „Nee," zei Dobs zoet. ,,Kom," vond Paps, ,,nu we er allemaal al zoveel van weten, doen we beter er maar eens openlijk over te praten. Mijnheer Schuytema heeft al meermalen iets heel verkeerds gedaan en ik denk, dat hij er nu zwaar voor gestraft zal worden." ,,Maar heeft hij dan heus gestolen?" vroeg Joop al meer en meer verbaasd. Het idee, dat een doodge­wone mijnheer, zoals Paps of oom Jaap een dief zou zijn, bleef ver boven haar bevattingsvermogen. ,,Och kind," zei Linda een tikje ongeduldig. ,,Ge­speculeerd natuurlijk!" ,,Maar dat is toch geen stelen," hield Joop aan.

96

,,Eerlijk is het nooit," zei Paps ernstig. ,,Maar als je het met geld van een ander doet is het wel degelijk stelen." ,,En heeft mijnheer Schuytema dat gedaan?" ,Ja, maar natuurlijk kunnen noch mevrouw, noch de kinderen dat helpen. Ik hoop, dat jullie dat goed begrijpen, jongens." ,,Tuurlijk," zeiden de tweelingen tegelijk. ,,Ik heb Bep voor de boom gevraagd," zei Beu-geitje bedroefd. ,,Maar nu zal ze misschien niet ko­men." ,,En ik vroeg Trees," zei Linda zacht, ,,maar ik zal er nu maar niet op aandringen, hè Paps?" ,,Speculeren is dat iets met effecten?" informeerde Joop nadenkend. ,,Niet altijd, Joop," legde Paps uit. ,,Speculeren is in het algemeen een of ander artikel zo goedkoop mogelijk kopen met het doel het zo duur mogelijk weer van de hand te doen. ,,Maar dat is juist heel slim," vond Joop bewonde­rend. Paps lachte. ,,Nou, die slimmigheid gaat bijna altijd ten koste van veel ellende voor anderen." ,,Het is toch eigenlijk spelen, Paps?" zei Linda en ze verbood de tweelingen, die al lang alle belangstel­ling in het gesprek verloren hadden en nu probeer­den om de kurkenla op de grond om te keren. ,,Spelen, dat is steken om centen," zei Jobs. ,,Dat doen de jongens 's Zondagsmiddags achter de kerk, maar het mag niet voor Roet." „Paps," begon Beugeltje. „Heeft mijnheer Schuy-

7 Het Beugeljong 97

tema nu geld van dien mijnheer van zijn kantoor genomen om te spe...spe..., hoe heet het ook weer?" ,,Wat een idioot," zei onbegrijpelijke Joop.,, Waar­om nam hij zijn eigen geld niet?" ,,Wat ben jij toch suf," viel Linda uit. ,.Natuurlijk, omdat hij zoveel verloor, dat hij het zelf niet meer dekken kon, hè Paps? Daarom natuurlijk is de Zand-hoeve zo vervallen en zijn de Schuytema's zo arm. Niet, Paps?" ,,Ja kind. Met speculeren kun je aardig wat ver­hezen, als je ongelukkig bent. 't Is eigenlijk om medelijden mee te hebben als je denkt aan de angst, die de man de laatste tijd doorleefd moet hebben." ,,Nu," zei Linda hard, ,,ik heb veel meer medelijden met mevrouw en de kinderen." En ze dacht aan alles wat Trees haar verteld had. Aan het verdriet en de narigheid, die haar vrien­dinnetje de laatste jaren meegemaakt had. Toch had ze daar nooit iets van doen blijken. Ze was altijd zo vrolijk en opgeruimd, kon zo luchtig zeggen, als er in de klas bijdragen voor een of ander ge­vraagd werden: ,,Kind, ga nu! De Schuytema's zijn arm, hoor!" Net alsof het haar in het geheel niet schelen kon, dat er altijd weer om haar heen ge­fluisterd werd: ,,Zullen we Trees vragen of maar overslaan?" Ja bij de Schuytema's was het ook de narigheid weer geweest, waar niet over gesproken werd. ,,Arm zijn en zorg hebben, och dat is tenslotte," had Trees gezegd, ,,het ergste niet. Dat is iets, waar we over praten kunnen. Moeder en ik, soms ook Bep en ik. Maar dat andere! Die voortdurende angst, die we alleen maar even in elkaar aanvoelen

98

en die we eigenlijk voor elkaar nog trachten te ver­bergen. Ja, dat is het wat moeder oud maakt en ons heel anders doet zijn dan jullie." Hoe goed had ze dat niet begrepen in Trees. Was het zo ook niet op de lependaal? Niet de zorg om Beugeltje's gezondheid was het, maar dat andere, dat dreigende, waar niemand over sprak, maar dat van dag tot dag naderkwam. En toch, nooit zou ze dit aan Trees hebben kurmen zeggen. Ze zou het als een soort verraad tegenover de lependaal voelen. Maar tegenover Trees leek het weer een tekort aan vertrouwen over dingen, die zo diep in jezelf leefden, te zwijgen. Wat was het toch vreselijk moeielijk om altijd weer in alles, zoals oom Jaap het noemde de rechte weg te gaan! ,,Paps, denk jij, dat Trees er liever niet met mij over had moeten spreken? Tegenover haar vader, bedoel ik," zei ze opeens. Beugeltje keek op. ,,Misschien is het wel een beetje uit huis praten," vond ze. ,,Van Bep ook." Maar Paps zei zo rustig: ,,Och jullie lieve kinderen, als je altijd met zoiets vreselijks rondloopt, doet het zo goed om je eindelijk eens te uiten. En waar ben je dan per slot trouwe eerüjke vriendinnetjes voor?" ,,Ik zal het toch nooit kunnen," kwam Linda en Beugeltje schudde haar krullen naar voren, fluister­de: ,,Ik ook niet." En Paps keek naar het roodbruine gebogen kopje van Beugeltje, staarde in de klare grijze ogen van zijn

99

oudste. Liepen ook zijn jongens misschien rond met een verborgen leed om het huis zonder moeder, waar toch een moeder was? Stil zochten zijn ogen Joop, als verwachtte hij van haar een onbevangen woord, dat de beklemming verdrijven zou, die hen allen plots omving. Maar Joop pookte met afgewend ge­zichtje in het kleine potkacheltje. Dokter Ten Hemert zuchtte, zei dan beheerst: ,,We zijn niet allemaal eender. De een moét zich uiten, de ander kan het niet, maar in de grond der dingen betekent het niets tegenover elkaar." En toen kwam Maagje binnen met thee en meteen zeggen, dat het tijd voor de kleintjes was. ,,Vooruit dan bengels," deed Paps weer opgewekt. Zoals gewoonlijk liet Bengeltje de tweelingen eerst gaan, wachtte nu ook totdat Maagje uit de kamer was. ,,Paps," zei ze dan, ,,dus het lamme jong van Dirk-sen jokte niet?" ,,Nee, lieve schat. Maar heeft dat jongmens geen christelijker naam?" Bengeltje antwoordde niet, keek diep bedroefd voor zich uit. ,,Trek je er maar niets van aan, dat je hem nu voor niets geslagen hebt," troostte Joop. ,,Hij had het Bep toch niet mogen verwijten." „Dat is het niet," zei Bengeltje stil. Nu ,,dat lamme jong van Dirksen" hierin gelijk gehad had, wist ze voor zichzelf, dat ook dat andere immers waar moest zijn. En met een wanhopig verslagen licht in de don­kere ogen, strompelde ze het trapje af. ,,Wat een wonderlijk diertje is dat Bengeltje toch," lachte Joop. „Hè Paps, ga je uit?"

1 0 0

,Ja," zei Paps en hij dronk staande zijn thee uit. ,,Ik ga naar mevrouw Schuytema, kinderen." „Zo fijn als je toch alles met Paps kunt bespreken," zei Joop, zodra ze met Linda alleen was." Dat is zo leuk van hem, hij zegt nooit, zoals andere grote men­sen: ,,Dat begrijp je toch niet of daar heb je eigen­lijk nog niet mee te maken." ,,Als het maar in je leven gebeurt, heb je met alles te maken," zei Linda wijs. ,,Denk eens in wat een klein kind per slot van rekening Bep toch nog is en Trees gelooft wel zeker, dat ook zij het helemaal be-grijpt." „Ja, dat merkte je wel aan Beugeltje," bedacht Joop, vervolgde dan: ,,Zeg, zal het niet zalig zijn om mor­gen thee te drinken in het salon uit het blauwe ser­vies? Tante Nans maakt het altijd zo dol gezellig." Linda knikte een beetje afwezig. Ze vroeg zich af, waarom Beugeltje zo diep ongelukkig gekeken had. ,,Dat is het niet," had ze gezegd. Zou ,,het lamme jong van Dirksen" nog iets meer gezegd hebben? Iets, dat betrekking had op de Iepen-daal en dat... ook waar was?

l O I

VIII

K E P S T G E D A C H T E N

,,Beugeltje, je moet meer eitjes eten," plaagde oom Kees de avond vóór Kerstmis. Ze zaten zo gezellig om de haard in het salon, dronken thee uit de blauwe kopjes en hadden zelfs ten opzichte van Jobs en Dobs het zandmannetje een uurtje later besteld. ,,Ja," zei tante Nans en ze keek een beetje bezorgd naar Beugeltje, die met Joop en de tweelingen een spelletje halma speelde. ,,Ze ziet wel erg pips." Beugeltje schudde haar krullen over haar schouder-tjes, gluurde een beetje verlegen naar Paps. ,,Kom Beugeltje, jij moet," leidde Joop af. Het moest toch ellendig wezen, als er altijd maar weer opnieuw over je gepraat werd. Maar Beugeltje's aandacht voor het spel was verslapt. De gehele avond had ze zo'n rustig blij gevoel in zich gehad. Het was nu zo heerlijk en veilig op de lependaal, zodat al het verdriet en getob van de laatste dagen teruggedrongen scheen te zijn. Mor­gen was het immers Kerstdag en over het huis lag een geheimzinnig waas van vrede en stille ver­wachting. En stille verwachting leefde ook in Beugeltje's hart.

102

Stond achter in de gang niet een klein houten kistje door moeder met den beurtschipper meegegeven, precies, zoals andere jaren? En lag in het achterhuis niet de boom te wachten, totdat morgen Paps en oom Kees hem onder veel gejuich in de salon zou­den plaatsen? Reeds nu hing er een wonderlijke geur van dennengroen en hulst door de kamer, vermengd met een zoete baklucht, die uit de keuken kwam. Alles was immers zo gewoon en vertrouwd en zei oom Jaap niet altijd, dat het Kerstkindje de dingen van het hele jaar weer goed maakte? Het Kerstkindje in de vorm van liefde en begrijpen. Beugeltj e lette in het geheel niet meer op haar spel. Stil keek ze naar Linda, die met de nichtjes zat te praten, naar Paps, in druk gesprek met oom Kees en oom Jaap, naar tante Nans, thans geheel in beslag genomen door de zorg voor de theetafel. ,,Zeg Leo," begon tante Nans dan, toen ze iedereen opnieuw van thee voorzien had. ,,Wat zei Bergman de laatste keer van Beugeltje?" Even was het stil en Beugeltje voelde, hoe ze allen naar haar keken. Wild klopte haar het hartje in de keel. Als Paps er nu over heen praatte, dan wist ze, dat het weer het ziekenhuis zou worden. Im­mers altijd werd haar beentje gewoon door Paps met oom Kees besproken waar ze bij was en al begreep ze er gewoonlijk niet veel van, zo gaf haar dit toch een zekere geruststelling, dat er niets ergs ging ge­beuren. Maar nu wachtte Paps even voor hij antwoordde: ,,Hij is voor nog een keer ingrijpen, maar ik moet er eerst nog eens goed over nadenken."

103

„Gelooft hij dus nog, dat het terecht komt?" vroeg oom Kees zacht. Maar nu kwam alles in Beugeltje in verzet. Ingrijpen? Ingrijpen betekende het ziekenhuis. Woest rinkelde ze met haar beugel. „Hij gelooft, hij gelooft," zei ze heftig, „dat ik een beugeljong ben en blijf." Ze keken allemaal opeens verschrikt op. ,,Hè Beugeltje," kwam Linda hulpeloos. Ze schaam­de zich een beetje voor tante Nans, maar Joop zei flink: ,,JulHe zeurt ook altijd over haar beugel. Zon­der dat is het al erg genoeg om met zo'n ding te lopen." ,,En professor Bergman gelooft de waarheid," vond oom Jaap. „Ons Beugeljong is en blijft ze nu een­maal." ,,Ons teugelloos Beugeljong," zei Paps ernstig. „Ik wil niet naar het ziekenhuis." ,,Ik ook niet," grapte oom Jaap. ,,Wie wil er nu naar een ziekenhuis?" „Maar als het moet," zei tante Nans, „ga ik toch." „Ik ook," zei oom Jaap. ,,Maar morgen is het Kerst­dag en dan komen alle dingen van het hele jaar te­recht." ,,Hè, oom Jaap," spotte Charlot. „Mijn gouden speldje ook?" ,,Jouw gouden speldje zeker," lachte oom Jaap. ,,Maar mijn beugel niet," zei Beugeltje, schudde met haar krullen en rinkelde opnieuw met de beugel. ,,Zo," zei oom Jaap. ,,Wou jij dan iets terecht laten komen, wat er al is. Zonder beugel ben jij toch ons meisje niet. Maar op Kerstdag lossen we alles op.

104

wat ons het gehele jaar bezwaard heeft." ,,En op Oudjaar maken we onze balans," viel Paps in, ,,en die klopt dan helemaal niet." Het klonk een beetje vreemd, vond Bengeltje. Net alsof Paps geen woord geloofde van wat oom Jaap beweerde. En eigenlijk had èn Paps èn oom Jaap ge­lijk, vond ze. Alle dingen bleven hetzelfde immers. De angst om wat daar dreigde in verband met moe­ders zo lange afwezigheid, de angst om het zieken­huis, om weg te moeten van de lependaal. Maar op Kerstdag voelde je alleen maar hoeveel je van elkaar hield, juist om het verdriet, dat er altijd was. In verdriet kwam je elkaar eigenlijk altijd veel nader, begreep je elkaar veel meer dan zo gewoon. Mis­schien was het daarom wel noodig, dat er zoveel tranen geschreid werden, zoals Engelien altijd beweerde. ,,Ja oude jongen," zei oom Jaap hartelijk en hij sloeg Paps op de schouder. ,,Met Oudjaar maken we onze balans en we zijn maar al te geneigd om de creditzijde sterk te bezwaren, en over het hoofd te zien wat een groot debet we aan liefde bezitten." ,,In werkelijkheid kom ik nooit aan een balans toe," verkondigde oom Kees en oom Jaap schaterde. ,,Nee natuurlijk niet. Heb jij ooit een dokter ontmoet, die ook maar enig begrip van een financiële regeling heeft?" ,,Vader heeft gewoon geen idee van debet en credit," vertelde Noortje een tikje minachtend, maar tante Nans vergoelijkte: ,,'t Hoeft ook niet. Hier zit de boekhoudster van de firma." ,,Knappe meid," prees oom Jaap, doch Paps keek bedroefd, vond Beugeltje.

105

En toen werd de gehele familie afgeleid door een kibbelpartijtje van de tweelingen, die nog maar steeds met het halmaspel bezig waren. Dobs kon niet al te best tegen verlies en Jobs, in alle opzichten haar meerdere, had de ganse pot erwtenkaakjes gewonnen met al het doorzicht van een geroutineerden speler." ,,Eigenlijk moesten die kinderen niet om kaakjes spe­len," zei oom Jaap ernstig. ,,Het lijkt me verkeerd om iets wat latent in een mens is op te wekken." ,,Dat kun je toch nooit voorkomen," zei Paps wijs­gerig en droogde Dobs' tranen met zijn zakdoek. ,,Oom Jaap u hebt met mijnheer Schuytema op de H.B.S. gegaan," bedacht Linda opeens. ,,Trees ver­telde het me laatst, toen we over je spraken." ,,Zo. Spreken er jongedames over me? Beugeljong hang niet zo op me. Ik ben verplicht mijn rug te strekken voor de eer mij aangedaan." En oom Jaap maakte een dwaze buiging tot groot vermaak van de tweelingen. ,,Is het waar. Jaap?" vroeg tante Nans nu. ,,Was Jan Schuytema een klasgenoot van je?" ,,Ja en ik herinner mij, dat hij als jongen dol op kaartspelen was. Hij zat in een whistclub en hij maak­te je gewoon zinneloos door de combinaties, die hij wist voor te stellen." ,,Paps," zei Beugeltje bezorgd. ,,Jobs en Dobs moes­ten liever maar niet meer spelen. Ze gaan later mis­schien ook spe...spe...culeren en iedereen ongelukkig maken." ,,Jobs is tenminste gek om de pot te winnen," vond Joop, zodra het gelach om Beugeltje's veronder­stelling wat bedaard was.

io6

Jobs staarde de zusjes verslagen aan, stopte dan haas­tig een handvol kaakjes in de mond, alvorens Paps haar misschien verbieden zou de opbrengst van haar dobbelzucht te genieten. Maar Paps en oom Jaap lachten als schooljongens, wel een beetje tot verontwaardiging van Beugeltje. Het was ook te dwaas om Jobs met haar ondeugend snuitje en haar stugge jongensbol te vergelijken met mijnheer Schuytema's enigszins nors stijf deftig uiterlijk. ,,Kom kinders," zei tante Nans en ze schudde het hoofd, zodat Paps en oom Jaap beschaamd voor zich keken. ^Beugeltje heeft gelijk," zei oom Jaap dan. ,,Een mens heeft nu eenmaal alle mogelijkheden in zich." ,,En Jobs stelt een wonderlijk belang in het dobbelen van de jongens 's Zondagsmiddags achter de kerk," peinsde Linda en keek haar zusje nadenkend aan." , ,Het mag geeneens voor Roet," pruilde Jobs bedroefd En toen lachte tante Nans. ,,Och jij snuitebol," zei ze. ,,Laat jij ze maar praten, hoor. Zij hebben ook mogelijkheden in zich." ,,Maar alle mogelijkheden lossen zich tenslotte op in één mogelijkheid, die van de rechte weg," zei oom Jaap ernstig. ,,De rechte weg, die naar het grote Doel leidt." ,,Dat is de sprookjesweg," zei Beugeltje dromerig. ,,En in sprookjes eindigt alles goed," zei Joop. ,,Daarom is de rechte weg de sprookjesweg," wist Paps. ,,Omdat in het Doel de oplossing van alle din­gen ligt. En dat is het goede eind van alle sprookjes, zoals Joop zegt."

107

,,Maar morgen is het ook Kerstdag voor Trees en Bep," zei Joop zacht. ,,Met Kerstdag lossen al onze bezwaren toch niet op, oom Jaap?" „Toch wel, vrouwtje," beweerde oom Jaap rustig en hij keek in Beugeltje's donkere ogen, die hem zo zorgvol aanzagen.,,Toch wel. Bij de Schuy tema's is de spanning, de angst voor het allervreselijkste voorbij. Nu staat niets het volle begrijpen, de grote liefde meer in de weg om het verdriet met elkaar te dragen." ,,Als het verdriet eenmaal uitgesproken is, komt er altijd een oplossing," viel tante Nans oom Jaap bij. ,,Ja," zei Linda flink, ,,nu kan ik tenminste Trees helpen om zich er door te slaan." ,,Dat ook," zei Paps. ,,Maar het stille wachten op een zeker gebeuren is altijd veel erger dan het gebeuren zelf. Het grootste leed is immers dat, waar je niet over praten kunt en dat je zelfs moet doen voorkomen, alsof het niet bestaat. Toen was het heel stil in de kamer. Alleen de twee­lingen kibbelden om het laatste kaakje. Beugeltje voelde, hoe ze nu allen aan moeder en aan alles wat met haar samenhing, dachten. De grote beklemming waarde weer rond, hechtte zich aan de meubels, aan alles wat zo vertrouwd en gewoon scheen. Zou Paps gelijk hebben? Zou het minder erg schijnen, als ze er eindelijk met elkaar over konden praten? Maar dan zou het waar zijn, wat dat,,lamme jong van Dirksen" haar nageroepen had. O, ze geloofde, dat dan per slot die stille dreiging toch nog te verkiezen was bo­ven de zekerheid, hetzelfde te moeten doormaken als Mietzi uit de vierde.

io8

„Hebben jullie de meisjes Schuytema nog gevraagd voor de boom?" vroeg tante Nans plotseling. Het klonk zo heerlijk rustig en onbevangen. ,Ja tante," antwoordde Linda. „Trees en Bep beiden. Niet Beugeljong?" , Ja," zei Beugeltje en opeens straalde haar gehele gezichtje weer van een grote innerlijke blijdschap. Morgen was het Kerstdag. Dan veegde het Kerst­kindje in alle hoeken en wuifde met zijn gouden lo­vertjeskleedje, zodat de stofjes goud in het rond vlo­gen. En overal, overal waar een stofje terecht kwam, ontwaakte de liefde in het hart van de mensen. En ja, ja dan eerst kwam alles goed. O, dat gezegende Kerstkind met zijn gouden lovertjeskleed. ,,Droom je Beugeltje?" zei Paps. ,,Kijk, daar is Hui-bertje en haar gezicht staat op meer dan bedtijd voor de kleintjes." Beugeltje lachte, kuste haar familie goedennacht en strompelde de kamer uit. ,,A1 Beugeltje's lampjes zijn weer aan," peinsde Joop. ,,Wie die toch telkens zou ontsteken?" ,,Die worden ontstoken," zei oom Jaap ernstig, ,,door de liefde en het vertrouwen, die in haar eigen hartje wonen. Beugeltje doorleeft de Kerstweek." ,,Het is een wonderlijk dromerig kindje," vond oom Kees. ,,Een kindje om bang voor te zijn," fluisterde tante Nans en ze dacht aan het smalle bleke gezichtje met de veel te grote donkere ogen. ,,Een kindje, dat de dingen niet eens, maar wel drie­maal doorleeft," zei Paps. ,,En daarom is het zo'n kasplantje."

109

Ontroerd keek Linda op. Och, als dat waar was, wat Paps daar zei, hoe moest Beugeltje dan wel staan tegenover het onuitgesproken leed van de Iepen-daal. Joop en zij beschouwden Beugeltje en de twee­lingen nog zo geheel als de kleintjes. En toch, Bep-pie Schuytema was jonger dan Beugeltje en Trees beweerde immers, dat Bep al alles van de misère thuis begreep Stil stond Linda op en gleed ongemerkt de kamer uit. Ze moest naar Beugeltje toe, omdat de gedachte aan het ,, lamme jong van Dirksen"haar opeens niet meer losliet. Bij de deur van het kleine kamertje stond ze stil en luisterde. Ze hoorde Jobs en Dobs elkaar met slaperige stemmetjes nog allerlei wonder-baarlijkheden vertellen. Toen klonk haar een zacht snikken tegemoet. Waren Beugeltje's lampjes weer uit? En snikken? Beugeltje huilde zelden of nooit. Alleen, ja gisteren had ze gehuild, toen ze Paps van Bep vertelde. Haastig trad Linda op het bedje toe en knielde bij haar zusje neer. ,,Beugeltje," zei ze zacht. ,,Wat heeft dat lamme jong van Dirksen gisteren nog meer gezegd? Vertel jij het Linda maar." Verbaasd hield Beugeltje op met schreien. Was dat het grote wonder van de Kerstdag? Linda, die met haar kwam praten, zoals ze het met Joop deed. Het gaf haar een gevoel van samenhorigheid, een gevoel van toch als middelmootje deel uit te maken van het geheel." En heel zacht vertelde ze Linda wat het ,,lamme jong van Dirksen" gezegd had, vroeg ze of het mo­gelijk kon zijn, dat hij de waarheid gesproken had.

I I O

Maar Linda wist het niet. Ze sloeg alleen de arm vas­ter om het klein witte figuurtje, drukte het roodbrui­ne kopje dichter tegen zich aan. En Beugeltje voelde, hoe ook in Linda een bange zorg, een vage angst leefde, die niet weg te redeneren waren. Toen stil bedroefd sloot ze haar oogen.

IX

DE SCHUYTEMA'S

Trees Schuytema lag op de knieën bij de haard en probeerde voor de derde maal het kunstig opge­bouwde stapeltje van hout, turf en cokes te doen ont­vlammen onder grote belangstelling van Jello en Tjeerd. „Je krijgt het nooit klaar," klaagde Jello en Tjeerd huilde: ,,Het is hier zo koud." ,,Gaan jullie liever spelen," zei Trees zenuwachtig. Het was om er iets van te krijgen, zoals die jongens altijd op je vingers keken. ,,Wat moeten we dan spelen?" zeurde Tjeerd en Jello jammerde opeens oorverdovend: ,,En... ik... ik... heb zo'n honger." Trees gooide de lucifers neer en schudde Jello heen en weer, zodat het gejammer in een akelig gekrijs overging. ,,Houd dan toch je mond, naarling! Moet moeder je horen?" ,,Hè jongen, wees toch stil," kwam Bep binnenlopen. ,,Is die kachel nog niet aan, Trees?" ,.Bijna," zuchtte Trees en ze staarde naar het zo moeizaam verkregen vlammetje, dat eindelijk hoop-

112

(.#_

Verbaasd hield Beugeltje op met schreien. bh. 110

vol omhoog kroop. ,,Hoe is moeder?" ,,Och net eender. Ze huilt maar en ze wil niets heb­ben. Zelfs geen kopje thee." En Bep keek mistroostig naar het onaangeroerde blaadje in haar hand. „Heeft ze onze Kerstroos niet gezien?" vroeg Jello en hij keek met een trillend lipje naar het verlepte bloempje, dat hij zo zorgvul­dig in een eierdopje met water had gezet. ,,Kom jongens, ga spelen," herhaalde Trees en droogde een beetje hardhandig de tranen van haar broertje. ,,Moeder zegt, dat we haar nu niet meer storen moe­ten," vertelde Bep treurig. ,,We moeten ons zelf maar redden, want niets kan haar nu meer schelen." Trees fronste de wenkbrauwen en keek de kille on­gezellige kamer eens rond. Gelukkig, de kachel brand­de tenminste. ,,Bep, krijgen we vandaag geen ontbijt?" informeer­de de nog altijd hongerige Jello. ,,Och jawel," zei Trees nu en ze hees haar broertje op zijn stoel. ,,Hier, daar heb jij vast een boterham. Hè, waar is Tjeerd nu weer?" ,,Hier is ikke," zei dit jongmens onder de tafel. ,,Tjeerd wil niet eten." ,,Tjeerd moet eten," zei Trees ferm. ,,Nee Jello, óf boter óf jam. Toe Bep, help hem eens. Hij knoeit zo vreselijk." ,,Op de lependaal krijgen ze altijd boter en dan wat er op," zei Bep met een meewarige bUk op haar broertje. Trees antwoordde niet. Zwijgend at ze haar boter­ham op.

8 Het Beugeljong 113

,,Waar is vader nou?" informeerde Tjeerd met volle mond. „Dat weet je wel," zei Bep prompt. ,,Vader is op reis." ,,Naar oom Reinier, hè Beppie?" hielp Jello. ,,Ja," zei Trees. ,,Kom voortmaken, jongens." Later op de ochtend, toen het ontbijt weggeruimd was, Jello en Tjeerd in een hoek van de kamer stoom-bootje speelden en een geweldige rommel van omge­vallen stoelen en stoven maakten, kropen de zusjes met een boek gewapend bij de haard, waarin het vuur nu lustig opvlamde. Buiten viel de sneeuw in grote vlokken, gierde de Noordenwind om het huis, zodat zelfs de kale onge­zellige eetkamer van de Zandhoeve een behaaglijk aanzien kreeg. ,,Hè, echt Kerstweer," huiverde Trees en ze stookte meteen de haard nog wat op. ,,Geen weer voor Beugeltje," peinsde Bep en voegde er dan bij:,, Wat zal het nu fijn op de lependaal zijn!" Trees keek op uit haar boek, waarin ze eigenlijk toch niet las. ,,Ja," zei ze zacht. ,,Spijt het je heel erg, dat we nu vandaag niet naar de lependaal kunnen gaan, Bep?" ,,Och," zei Bep. ,,Ik zou nu toch niet graag gaan." Maar ze dacht er over, hoe heerlijk het altijd op de lependaal was en hoe ze zich verheugd had op de Kerstboom, al was mevrouw Verploegh, tante Nans, wel een schrikbeeld voor haar geweest. Met tante Nans werden het altijd grote feesten in het salon en Bep vond het eigenlijk juist zo fijn in de apotheek met oom Jaap en den dokter. Eerst dan gevoelde ze

114

zich geheel op haar gemak, dacht ze minder aan haar verkleurde, veel gedragen en zij het ook handig, ver­stelde uitgaansjurk. Trees beschouwde haar zusje meewarig. Ze was toch nog veel jonger dan zij en immers zelfwas ze ook blij met de uitnodiging geweest, voelde ze nu diep het grievende van de teleurstelling. ,,Trees," begon Bep aarzelend, ,,denk... denk... jij, dat vader lang in de gevangenis moet?" ,,Ssst," deed Trees verschrikt en keek in de richting van de kleine jongens. ,,Ik weet het niet," zei ze dan toonloos. ,,Dat moet nu allemaal uitgemaakt worden door de rechtbank. Het hangt er van af, hè!" „'t Maakt toch niet uit," vond Bep wijs. „'t Ergste is toch gebeurd. Ik heb wel medelijden met vader. Jij niet, Trees?" „Ik niet," zei Trees hard. ,,Als vader verkeerd be­schuldigd werd, zou ik er verdriet van hebben, maar nu is het net, alsof ik boos ben. Alleen boos. Dat vind ik zo afschuwelijk in me, maar ik kan het niet helpen. Als ik aan moeder en ons denk, o dan zou ik ... dan zou ik..." ,,Och nee Trees," viel Bep driftig uit. ,,Dat kan ik niet hebben. Vader was altijd zo brommig en lastig, dat... dat het haast een opluchting was, als hij uit­ging. Ik vind het dan ook best, dat hij er niet is, maar ik moet nu toch telkens aan hem denken. Geloof je dat het daar heel akelig is. Trees? Akeliger dan hier?" Trees lachte even. „Ik denk het wel, Beppie." , ,0 Trees, zouden we weer naar school moeten na de vacantie?"

115

„Natuurlijk, Bep." ,,Maar ik vind het zo vreselijk. Ik durf haast niet." ,,Ik ook niet," zei Trees stil. Even zwegen ze, dan begon Bep opnieuw. ,,Wat zou er nu eigenlijk met ons gaan gebeuren?" ,,Ik weet het niet, Bep. Dokter Ten Hemert heeft aan oom Reinier geschreven. Je begrijpt wel, dat er nu helemaal geen geld meer is om van te leven." ,,Als we maar niet naar tante Sanne moeten." ,,En moeder dan?" ,,Moeder lijkt me zo ziek. Ik ben zo bang. O Trees toch," snikte Bep opeens. ,,Stil Bep, niet huilen. Denk toch aan de kleintjes. En moeder is niet ziek. Moeder is alleen maar over­spannen." ,,Huil jij, omdat jij denkt, dat moeder dood gaat?" vroeg Tjeerd plotseling vol belangstelling. ,, Welnee jongen," zei Trees. ,,Toe, ga jij nou maar spelen." ,,Maar Jello wil voortdurend kapitein zijn." ,,Nou dan ben jij maar passagier." , ,0 ja? Dat is leuk. Jello, ik ben, ik ben... Trees, wat ben ik ook weer?" ,,Passagier." , ,0 ja. Pagier. Wacht even, kapitein, de pagier moet nog aan boord." „Heb jij het al lang begrepen. Trees?" „O ja." ,,Zou moeder het geweten hebben?" ,,Geweten natuurlijk niet, maar er wel voor ge­vreesd." ,,Ik had altijd zo'n angst voor iets, dat er eens ge-

i i 6

beuren zou. Je weet wel van twee jaar geleden? Toen met oom Reinier?" Trees knikte. ,,Dat was ook om geld en iets van kantoor. Nadien hebben we nooit meer iets van oom Reinier gemerkt." ,,Moeder is bang van oom Reinier," zei Trees nu. En ze dacht er over, hoe dokter Ten Hemert had moeten schrijven, omdat ze zelf niet durfde. ,,Zeg Trees, weet je wat toch wel goed is? Dat het gebeurd is. Nu kan het niet meer komen." ,,Ja en nu kunnen we er ook over praten met moeder en met elkaar. Nu is het een verdriet geworden, dat we samen kunnen dragen." ,,Was het dat dan niet?" ,,Nee toch. Dat was juist het ergste. We durfden immers elkaar niet eens te laten weten, wat we dachten." ,,Sprak moeder dan met jou ook nooit er over. Trees?" ,,Nee. Vader moet het ook ellendig gehad hebben, zei dokter Ten Hemert. Daarom was hij altijd zo hu­meurig. Ik moest mijn best doen om zacht over hem te denken. Maar het is wel moeielijk. Weet je wat de diepste ellende is, Bep? Die, waar je met niemand over praten kunt. Dat zei Joop eens en ik heb er na­dien altijd aan moeten denken." ,,Och, bij ons kwam het door vader," zei Bep. ,,Bij anderen is het juist de moeder." ,,Bedoel je op de lependaal?" .Ja." ,,En nooit merk je daar iets." „Nee."

117

,,Mevrouw Ten Hemert vind ik niet aardig." ,,Nee, eigenlijk is het veel leuker, als ze niet op de lependaal is." ,,Een mens is veelal het product van zijn opvoe­ding en zijn omstandigheden," peinsde Trees. ,,Dat zei dokter Ten Hemert en ik moest daarom vader ook niet oordelen. Ieder mens maakt fouten, maar van de een zijn ze zichtbaarder, dat wil nog niet zeg­gen groter, dan van de ander. De dokter heeft zo echt hartelijk met me gepraat. Precies, alsof ik al helemaal volwassen was. Ik kan me best voorstellen, dat Linda en Joop zo dol op hem zijn." ,,En Beugeltje," antwoordde Bep en ze overdacht wat dokter Ten Hemert Trees gezegd had. Ze be­greep het niet allemaal, doch Trees was niet alleen ouder, maar ook veel knapper dan zij. Zat al in de vierde klas van de H.B.S. Natuurlijk kon die over de dingen doorpraten als een groot mens. ,,Het verdriet, dat in ons leven komt, is altijd door grote mensen," klaagde ze dan. „Niet altijd, Beppie." „Dat van Dirk, bedoel je?" ,,Ja," zei Trees en slikte iets weg bij de gedachte aan het zo jong gestorven broertje. ,,Dit is toch erger, vind ik," zei Bep nadenkend en dan angstig om iets, wat ze opeens in zichzelf ont­dekte: ,,Als vader net als Dirk..." ,,Stil Bep," zei Trees ontsteld. Sprak Bep ook haar gedachten niet uit en had moeder gisteren niet iets dergelijks uitgegild? Het kon niet goed zijn zoiets ook maar even in je te laten opkomen. Weer was het stil in de kamer. In de hoek speelden de jongens.

i i 8

kibbelden af en toe. Alleen als hun stemmetjes te luid zich verhieven, verboden de zusjes. Traag sleepte de ochtend om. ,,Ik heb nog nooit zo'n saai boek gehad," zei Bep na een poosje. ,,Is het jouwe aardiger?" ,,Het ligt niet aan de boeken. Het ligt aan ons," verklaarde Trees. ,,Laten we maar weer een boter­ham gaan eten." ,,Ik heb niets geen honger." ,,Ik ook niet. Maar de jongens moeten toch iets hebben." ,,Ik doe het zo maar," verontschuldigde ze zich. ,,Ik heb niets geen zin in die omhaal van dekken en weer wegwassen." Tjeerd en Jello waren voor het plan te vinden. ,.Breng maar," zei Jello. ,,De kapitein heeft het zo druk, dat hij onmogelijk thuis kan komen." ,,En de pagier kan ook niet van boord," zei Tjeerd. ,,Hallo," schreeuwde Jello opgewonden. ,,Kijk uit, val niet in het water." Trees ging op het spel in, maakte een grapje om Jello's ontevreden opmerking, dat er nu helemaal ,,niets lekkers" was voor de Kerstdag. ,,Stakkers," zei ze dan zacht tegen Bep. Maar Bep antwoordde niet. Ze verwerkte iets in zich­zelf, iets, dat ze zo graag met Trees wilde bespreken. Eindelijk vatte ze moed en stak van wal. ,,Trees, weet je, wat dat lamme jong van Dirksen tegen Beugeltje zei?" ,,Nee," zei Trees moe, zonder veel belangstelling. ,,Dat haar moeder met een ander ging." ,,Och kom, wat zijn dat nou voor praatjes."

119

,,Het zijn geen praatjes. Ze zeggen allemaal op het dorp, dat dokter Ten Hemert wel zal gaan scheiden, omdat mevrouw met een ander gaat trouwen. Ze praten over de lependaal haast net zo erg als over ons." ,,Een reden voor ons om er dan maar over te zwij-gen." ,,Ik vind het zo naar voor Beugeltje. En Trees, verdelen ze de kinderen niet altijd, als de mensen gaan scheiden?" ,,Ja, dat geloof ik wel," zei Trees met iets meer aandacht voor het geval. Ze begreep haar zusje plotseling. Angst natuurlijk, dat ze Beugeltje zou verliezen. Och, ze voelde er voor. Ze zou het im­mers ellendig vinden, als ze Linda niet meer zien zou. Linda was toch wel het liefste vriendinnetje, dat ze had. En ze kenden elkaar nu al zolang. Eigen­lijk al van de bewaarschool af. Maar na het gebeurde met vader, zou moeder hier misschien toch wel niet blijven wonen, en mogelijk kon het ook wel niet. Het hing natuurlijk allemaal van oom Rei­nier af. ,,Wat is er feitelijk toch een boel verdriet in de mensen, waarvan je niets weet," stoorde Bep haar gedachtengang opnieuw. ,,En dat is juist altijd het allerergste." ,,Daar wordt gebeld," juichte Tjeerd opeens en ja, daar klingelde het luid door het stille huis. ,,Moeder," schrok Bep en Trees' hart klopte eens­klaps hoog in haar keel. Dat kon niemand anders zijn, dan oom Reinier. Maar daar riep een hoog schel stemmetje door de

120

brievenbus: ,,Doe eens open. Wij zijn het. We heb­ben zo'n boel pakken van het Kerstkindje voor jullie." , ,0 fijn," jubelde Jello en holde naar de deur, op de voet gevolgd door Tjeerd. En even later stonden Jobs en Dobs in de kamer. Geheel besneeuwd en met blauwpaarse gezichtjes van de scherpe wind. ,,Hierzo," zei Jobs en gooide een bos hulst op tafel, die de omgeving direct opvrolijkte. En Dobs, al blazend en hijgend van het harde lopen, zette een mand vol noten, appels en sinaasappelen op de grond. ,,Paps heeft gezegd, dat jullie het een beetje ge­zellig moeten maken, want Linda komt de gehele middag bij jullie op visite. En Beugeltje mocht niet voor Paps om de wind," vertelde Jobs buiten adem. ,,Om de wind," echode Dobs. ,,En we komen Tjeerd en Jello halen voor de boom," wist Jobs, ,,en Linda heeft de slee bij zich en tante Nans komt er ook aan." Trees kleurde en keek de alles behalve nette kamer in het rond. Er was geen stof afgenomen, de jongens hadden overal broodkruimels gemorst en het brood lag nog op het buffet. Het geheel zag er onsmakelijk en slordig uit. Maar er was geen tijd meer nog iets weg te ruimen, want opnieuw klonk de bel door het huis en Jobs stormde al weg om open te doen. Dobs worstelde nog om haar handschoentjes van haar verstijfde vingers te trekken. Bracht ze voor dat doel juist naar de mond om met haar stevige tandjes de operatie te bespoedigen.

121

„Wel kinderen," lachte tante Nans, ,,zo hard lopen kan ik niet meer, hoor. Wel foei. Geef me eerst eens een stoel en jongens halen jullie de pakken uit de slee." Trees keek verlegen om zich heen, brak dan de boot af en bracht tante Nans een stoel. O wat moest me­vrouw Verploegh toch wel van hen denken! Maar mevrouw Verploegh scheen helemaal niets ongewoons te zien. Ze praatte en lachte met Bep en de kleine jongens, deed of ze de verlegenheid van Trees niet opmerkte en telde de pakken, die Jobs en Dobs binnenbrachten. ,,Ziezo, nu hebben jullie alles. De cadeautjes, die het Kerstkindje aan de boom had gehangen voor Trees en Bep Schuytema en een voldoende voorraad lekkers om een hele middag zoet te zijn." ,,Je moogt niets openmaken, voordat je een Kerst-tafel gemaakt hebt," zei Jobs, toen Bep een beetje verlegen aan een touwtje peuterde. , ,0 nee," zei tante Nans. ,,Dan breek je de tover-cirkel van de Kerstdag. Dat is een speciale boodschap van Beugeltj e. Om vier uur beginnen wij en dan moeten jullie ook beginnen, heeft ze me nadrukkelijk gezegd, anders wordt het niet goed." ,,En Beugeltje weet het," lachte Linda. ,,Toe Treze-kind, kleed de jongens eens gauw aan. Je staat te kijken, alsof je geen tien kunt tellen." ,,We zijn al aangekleed," verklaarde Jello en Tjeerd voegde er heel oprecht aan toe: ,,We hebben toch geen mooiere pakken." Trees kleurde en mompelde verlegen: ,,Maar ik zal ze toch even opknappen. Zo fris zien ze er nu niet uit."

122

,,En weet je," zei tante Nans, ,,dan ga ik eens even naar je moeder." Bep keek haar ontsteld aan, maar tante Nans scheen haar ontsteltenis in het geheel niet op te merken. ,,Nee, zeg het haar maar niet," zei ze rustig, toen Bep een beweging in de richting van de deur maakte. ,,We kennen elkaar immers niet. Wijs me maar even haar kamer en dan komt het best in orde." En tante Nans wipte de trap op tot verbazing en benauwenis van Bep. Trees lette er niet op. Ze had het te druk met de jongens en bovendien was ze zo overstelpt door de hartelijkheid van de lependaal, dat de tranen haar telkens opnieuw in de ogen sprongen om telkens tersluiks weggewist te worden. ,,Kom Trees," zei Linda eindelijk. ,,De jongens zijn zo netjes genoeg." , ,Ze worden bij ons toch weer vuil, *' vond Jobs philo­sophisch. ,,Weer vuil," echode Dobs zielsvergenoegd. Trees lachte. ,,Och juUie kabouters," zei ze en keek naar Linda. ,,Wat lief van je, Linda," fluisterde ze. Linda antwoordde niet. Ze voelde zich een beetje beschaamd bij de gedachte aan de grote strijd, die ze gevoerd had, eer ze het Kerstfeest op de Iepen-daal voor haar vriendinnetje kon opofferen. Nu ze echter het stille dankbare licht in de ogen van Trees en Bep zag, voelde ze zich zo innig blij en gelukkig. ,,Dat zijn de stofjes van het gouden lovertjeskleedje van het Kerstkindje," had Beugeltje die morgen ge­zegd, toen de anderen een beetje teleurgesteld waren

123

om haar besluit het feest met de Schuytema's te gaan vieren. ,,Ziezo, kindertjes," kwam tante Nans. ,,Of moeder straks een kopje thee van je krijgt, Trees? En jullie moet het nu heus een beetje goed met elkaar hebben. Op Kerstdag lossen alle dingen op, zegt oom Jaap, omdat het een feest is van liefde en begrijpen. Van­avond brengt de dokter deze kleuters terug en komt meteen nogeens bij moeder kijken." En toen kuste tante Nans eerst Trees, toen Bep en streek Linda eens over haar bol. ,,Jullie bent mijn lieve kinderen, hoor. Vooruit Dobs. Toe Jobsekind, de kleuters in de slee." En met veel gewuif vertrok de kleine stoet. ,,Nu gaan we het eerst leuk maken," zei Linda en ze begon meteen de kamer op orde te brengen. ,,Haal een schoon servet voor de tafel, Trees. En Bep, gooi jij een paar blokken op de haard. Zeg jon­gens, we maken ook een gezellig blaadje voor je moeder. Toe Trees, huil nou niet meer. Het aller­ergste is nu immers voorbij. Nu is er alleen maar een tijd van wachten, van liefdevol wachten, stil begrijpen en vergeven, heeft oom Jaap gezegd. Nou vooruit, huilen jullie dan nog maar een beetje. Nee Beppie, van hulst schikken maken jullie niets. Trees noch jij. Geef maar gauw hier." ,,Linda," snikte Trees," jullie... z...z... zijn schatten en je tante Nans is... is..." ,,Tante Nans is een wondermens," zei Linda vrolijk.

124

X

TOCH HET ZIEKENHUIS

,,Ziezo, Beugelt]e," zei een bekende stem, ,,nu heb­ben we het ergste weer gehad." Beugelt]e, onbeweeglijk in het witte ziekenhuisledi-kantje, martelde zichzelf een poosje af, wie er toch voortdurend tegen haar praatte en wat er feitelijk gezegd werd. Dan met een schokje werd ze zich van de werkelijkheid bewust, herkende Paps, die naast haar zat en haar vol bezorgdheid aanzag. ,,Nu is het niet meer zo naar, wel?" suggereerde hij vriendelijk. ,,Nee," zei Beugeltje suffig gehoorzaam, dan be­wuster vervolgde ze eerlijk: ,,Jakkes nee, het is wèl naar." Paps lachte. ,,Ja, maar dat gaat weer over." ,,Het helpt toch allemaal niets," verklaarde Beu­geltje direct weer in de oppositie en ze overdacht al de ellende van de laatste week. Direct na Nieuwjaar had Paps het haar gezegd. Pro­fessor Bergman wilde haar nog een keer opereren. Misschien konden ze het zover krijgen, dat ze ten­minste zonder beugel zou kunnen gaan. Eerst was

125

Bengeltje wanhopig geweest en de gehele familie had er aan te pas moeten komen om haar te overtuigen, dat het toch werkelijk nodig was om alles aan het zieke beentje te laten doen, wat de dokters voorschreven. ,,Misschien word je dan wel helemaal flink," had oom Kees haar voorgespiegeld. Maar Beugeltje geloofde het niet. Ze zou immers wel altijd een beugeljong blijven! Om Paps niet langer verdriet te doen, Paps, die de laatste tijd toch al zo treurig keek, had ze zich op­eens heel kalm gehouden, zodat Joop gezegd had: ,,Dat gekke Beugeltje! Eerst schopt ze alles onderste boven en dan geeft ze er plotseling niets meer om." Intussen had Paps zorg gedragen, dat ze tenminste niet lang over het grote feit kon tobben en ze werd dan ook door professor Bergman geholpen ongeveer een week, nadat Paps het haar verteld had. En nu lag ze stil en rustig in haar bedje met haar been stijf verbonden en omhoog gesjord. Het was alles zo verschrikkelijk geweest en alleen het feit, dat Paps bij haar gebleven was met zijn grote warme hand stevig om haar kleine pols geklemd, had haar er door heen geholpen. Maar nu voelde ze, dat hij niet langer blijven kon, dat hij terug moest naar de lependaal en bij de gedachte aan de vele eenzame uren, die haar hier wachtten, rolden haar opeens de tranen langs de wangen. ,,Kom, kom, Beugeltje," zei Paps, maar zijn stem klonk vreemd en hees. ,,Kom, kom, een beetje flink zijn." ,,Als ik maar op de lependaal mocht liggen," zuchtte Beugeltje, ,,zou het zo erg niet zijn."

126

, Ja," antwoordde Paps, ,,dat gaat nu niet. Maar ik beloof je, dat ik je zo gauw mogelijk zal komen halen. Als het maar enigszins kan, hebben professor Berg­man en ik afgesproken." ,,Met een auto?" informeerde Beugeltje secuur. ,,Met een auto," herhaalde dokter Ten Hemert vro­lijk. ,,Met een auto en de hele familie er boven op." Later moest Beugeltje altijd om deze belofte van Paps lachen, maar nu troostte en bemoedigde het haar, dat èn Paps èn Professor Bergman haar zo gauw mogelijk naar huis zouden laten vervoeren. Naar huis. En ze dacht aan Linda, aan Joop, aan de tweelingen, die misschien juist op dat ogenblik de achterdeur zouden birmenstormen. ,,Hoe laat is het. Paps?" „Half vijf, denkik." ,,Dan komt dadelijk de schoolbus voor het hek." ,,Ja," zei Paps rustig en hij keek op zijn horloge. ,,Hebben ze nu al een telegram over mij?" vroeg Beugeltje dan een beetje verlegen. Dat telegram vond ze toch wel gewichtig. ,,Nou," lachte Paps. ,,Een heel telegram over jou, heb ik naar drie kanten verzonden." ,,Naar huis, naar oom Kees," telde Beugeltje, dacht dan even over oom Jaap, maar die kwam immers bij oom Kees, vroeg dan: ,,En naar...?" ,,Moeder toch," zei Paps. „O ja," zei Beugeltje blij. Het klonk zo heerlijk ge­woon dat ,,Moeder toch." Het kon niet anders of moeder was gewoon bij oma gelogeerd, kwam mis­schien nu wel weer gauw thuis. Als Paps haar im­mers net als de anderen een telegram gestuurd had.

127

kon het niet anders of ze hoorde nog helemaal bij de lependaal. Zoals tante Nans was moeder nu eenmaal niet: tante Nans liet Noortje of Gharlot zelfs niet alleen, als ze maar gewoon verkouden waren. En moeder had immers toch niet bij de operatie mogen zijn. Dat gebeurde nooit. Paps mocht, omdat hij dokter was. Het was wel eens naar, omdat het maakte, dat je nooit zo op Paps kon rekenen met pretjes of zo, zoals andere kinderen op hun vaders deden, maar als je ziek was, was het toch maar wat heerlijk. Toen even kwam de gedachte in het kind op, dat moeder nu toch ook aan haar bedje had moeten zitten. ,,Je was moeder toch niet vergeten?" vroeg Paps een beetje stil en zuchtte. ,,Nee, dat niet," zei Beugeltje aarzelend, kleurde dan een beetje, omdat ze in al haar ellende toch eigenlijk niet naar moeder verlangd had. Maar moeder stond ook altijd zo overal buiten en het maakte eigenlijk weinig verschil of ze er was of niet. En Beugeltje dacht aan driejaar geleden, toen ze ook onder behan­deling van professor Bergman geweest was. Toen was moeder toch ook niet meegegaan, wel had ze haar later, meermalen natuurlijk, bezocht. Of moeder nu zou komen? Zou ze het Paps vragen? Nee, dat maar niet. Hè, nu geloofde ze opeens, dat ze drie jaar ge­leden op dezelfde zaal gelegen had. ,,Kom, nu moet ik gaan, vrouwtje," zei Paps, draalde nog een beetje. Beugeltje's gezichtje betrok, dan glimlachte ze moe­dig. Het was voor Paps toch ook erg naar.

128

,,Heb ik de vorige keer ook niet hier gelegen, Paps?" informeerde ze dan in een vage herinnering aan iets bekends. „Ja zeker," lachte Paps. ,,Merk je dat nu pas? In hetzelfde bed nogal liefst." , ,0 maar..." zei Beugeltje en ze keek haastig naar het ledikant] e naast haar. ,,Ja," zei Paps, ,,daar is nog een verrassing voor je en die verrassing wacht al zolang op jou, doch jij redeneert maar door." ,.Noortje," zei een helder stemmetje en nog steeds op hetzelfde plaatsje lag Hansje. Hansje, met wie ze drie jaar geleden hier vriendschap gesloten had en over wie ze nog zovaak dacht. ,,Hansje," zei ze blij, vroeg dan zacht: ,,Ben je hier nog altijd?" En meteen keek ze naar Hansje's speelgoedplank. Daar stond zowaar het oude poppenhuis nog met de poppetjes van tante Nans. Opeens dacht ze aan het gesprek met Paps over de sprookjesweg en den sprookjesprins. ,,Ik ben nog niet weg geweest," zei Hans een beetje treurig. ,,Maar als mijn heel grote broer gaat trou­wen, mag ik bij hem komen wonen, heeft hij ge­zegd." ,,Leuk," zei Beugeltje. Ze wist, dat Hansje twee broers had. Een grote en een heel grote. De grote was nog op de kostschool en de heel grote was ad­vocaat. ,,Het is nog niet het ergste om een beugeljong te zijn," zei Paps ernstig. ,,Nee," knikte Beugeltje en ze keek naar haar tweede

9 Het Beugeljong 129

buurtje, maar daar was niets te zien. Alleen klaagde er een zwak stemmetje: ,,Uster, Corrytje wil op haar zij dj e liggen." ,,Och," zei Beugeltje en ze staarde naar Paps met stille smekende ogen. Heel even keek Paps in het andere ledikantje, schud­de dan het hoofd en zei zacht, heel zacht: ,,Weet je nog wat Wiesje's moeder zei?" ,,Ja," zei Beugeltje ademloos. Dacht Paps ook weer aan de sprookjesweg? ,,Ja, dat het misschien nog een zegen was om een beugeljong te zijn." ,,Geloof dat maar, mijn kind. En als we nu na alles de beugel toch nog niet kunnen missen, moeten Paps en jij aan dit terugdenken." Toen kuste Paps zijn kleine meisje, knikte eens tegen Hansje en ging heen. Meteen kwam de zuster aanlopen, verbood Beugel­tje voorlopig het babbelen en schoof haar gordijntjes weer dicht. Klagend klonk het over de zaal: ,,Uster, Corrytje wil op haar zijdje liggen."

130

XI

BEZOEKDAG

,,Hè," zei Hansje de laatste Zondag, dat Beugeltje in het ziekenhuis lag. „Vandaag komt mijn heel grote broer." ,,Fijn/' zong Beugeltje haast. Ze was ook zo blij. Nog deze week ging ze immers naar huis. Terug naar de lependaal. En de lependaal was juist zo mooi, als het voorjaar werd. Vandaag kwamen Paps en de tweelingen. ,,Jij krijgt een boel bezoek altijd," zei Hansje een beetje treurig, maar zonder afgunst in haar stem­metje. ,,Och," troostte Beugeltje. ,,Wij zijn ook met zo-velen." En ze overdacht, hoe ze nu allen al meermalen ge­weest waren. Oom Kees, tante Nans, oom Jaap, de nichtjes. Gisteren nog Linda en Joop, die kwamen nu Woensdag weer. Vandaag moesten de tweelingen eindelijk eens een beurt hebben en zoveel tegelijk mocht niet. Alleen moeder was nog steeds niet ge­weest. Zou moeder misschien vandaag komen? ,,Zeg," begon Hansje opnieuw. ,,Ik ben toch zo blij. Er komt misschien groot nieuws voor me. Ik durf het

131

alleen nog niet erg goed te vertellen, want ik denk altijd, dat als je zo gauw iets heel erg prettigs ver­telt, het mogelijk op niets uitloopt." ,,Wel, vertel het dan niet," zei Beugeltje vrolijk. ,,Ja, maar ik kan het toch ook niet goed voor me houden. Weet je, dat mijn heel grote broer gaat trouwen?" ,,Nee," zei Beugeltje. ,,Wat leuk voor je. Dan heb je weer een thuis, Hansje." ,,Ja juist. En professor Bergman heeft al tijden ge­leden gezegd, dat ik nu best in een gewoon gezin ver­pleegd kan worden. Och, ik kan immers toch nooit weer lopen, dus is 't hetzelfde, waar ik lig. Het komt door mijn rug, weet je?" ,,Ja," knikte Beugeltje en ze keek naar de hoepel over haar bed, die het zieke voetje tegen de druk van de dekens moest beschermen. ,,Hetzelfde, waar je bent, is het toch niet," zei ze dan nadenkend. ,,Op de lependaal is alles lang zo moeielijk niet als hier. En het is net, alsof professor Bergman me veel meer pijn doet dan Paps." ,,Dat denk je maar," zei Hansje en er kwam een diepe rimpel tusschen haar ogen. „Pijn is pijn," besloot ze dan stoïcijns. ,,Hoe kwam je eigenlijk zo te vallen, Hans?" infor­meerde Beugeltje en ze keek peinzend naar de zuster, die haastig de zaal netjes maakte voor het bezoek. ,,Ik kwam niet te vallen. Het gebeurde met de auto. Vader en moeder waren direct dood." , ,0 wat verschrikkelijk! Heb je het me daarom nooit verteld?"

132

,Ja en ook, omdat het vaders schuld was. Vader dronk. Moeder had vader nog tweemaal gewaar­schuwd, de derde maal kwam ze te laat en toen ge­beurde het. We reden tegen de bomen van het af-sluithek van de spoorweg op. Vader was die avond dronken, maar dat moet je aan niemand zeggen. Toen mijn heel grote broer het me vroeg, heb ik ,,nee" gezegd. Ik geloof, dat moeder ook ,,nee" ge­zegd zou hebben. Al die jaren, dat ik hier lig, heb ik daar veel meer verdriet van gehad dan van mij n rug. Beugeltje knikte. Daar was het weer, wat Joop altijd beweerde. De narigheid, die je niet zeggen kunt en waarover iedereen doet, alsof ze er niet is, terwijl per slot toch iedereen schijnt te weten, dat ze wel dege­lijk bestaat. ,,Waarom vertel je het me nu. Hansje?" vroeg ze zacht. ,,Omdat ik het zo moeielijk soms heb en het toch iemand wil zeggen. Vader was zo lief en goed, Noor­tje. Als hij maar niet dronk, zie je. En moeder schreide zoveel. Nu moet ik er telkens aan denken. Als dat ene er maar niet was. Wees maar blij, Noor­tje, dat jouw beugel niemands schuld is. Dat benijd ik je. Niet, datje lopen kunt." Weer knikte Beugeltje. Och, ze begreep Hansje zo best. Het was vreselijk om te moeten zeggen, dat je vader dronk, maar het was ook vreselijk om te moe­ten bekennen, datje vader een dief was, zoals Trees Schuytema Linda had moeten doen. Och, als het verdriet zo groot was, dat je het niet langer zwijgen kon, moest je het wel zeggen. ,,Waar ben je anders trouwe eerlijke vriendinnetjes

133

voor," zei Paps immers. En toch, zij kon niet praten over dat van moeder en soms was de angst zo groot in haar, dat ze er gewoon naar snakte om zich eens uit te spreken. Kwam het, omdat het verdriet van de lependaal zo vaag, zo onbegrijpeUjk was? Och, dat je vader stal of dronk, leek tenslotte nog zoiets heel gewoons, dat je het wel vertellen kon. Maar als je moeder, zoals ,,dat lamme jong van Dirksen" zei, met een ander ging, dan was dat zo onmogelijk, dat je er immers voor jezelf al niet kon uitkomen. En ze dacht aan de Kerstavond. Aan Linda, die toen bij haar bed gekomen was en die toch niets gezegd had. ,,Hè Noortje, wat ben je stil opeens," verweet Hans­je en ze verschikte de meubeltjes in het poppen­huis. ,,Kun jij op de klok zien?" ,,Nee. Zou Corrytje's moeder komen, denk je?" „O ja. Vast wel." ,,Corrytje wil op haar zijdje liggen," klaagde Noor­tje's buurtje plotseling. ,,Och," zei Beugeltje. ,,Nu is ze de gehele morgen zo rustig geweest. O kijk eens Corrytje, daar is je moesje." ,,En daar is mijn heel grote broer," jubelde Hansje. Maar Beugeltje had geen tijd meer naar iets of iemand te kijken, want Jobs en Dobs stormden op haar toe, terwijl Paps glimlachend achter haar aan­kwam. En achter Paps was nog iemand, die zich probeerde schuil te houden. ,,Daar is een verrassing voor jou," gilde Jobs en Beugeltje vermaande haastig: ,,Stil Jobs, zo hard mag je hier niet praten voor de zieke kindertjes."

134

,,Nee Paps?" informeerde Dobs nog eens voor de zekerheid tot vermaak van de zaalzuster. „Ja, als jullie lawaai maakt, moet je op de gang," dreigde ze. , ,0 jeetje," zei Dobs en hield zich dadelijk muisstil, maar Jobs begon direct heel hard te fluisteren. En eerst toen zag Beugeltje achter Paps rug, Bep Schuytema. , ,0 Bep, wat fijn, wat fijn," schreeuwde ze nu bijna even hard als Jobs, die er haar evenwel dadelijk op attent maakte. ,,Ja, is dat niet leuk?" vond Paps, maar Beugeltje bemerkte, dat Paps om de een of andere reden niet op zijn gemak leek en telkens in de richting van Hansje's bed keek, waar de heel grote broer een vertrouwelijk gesprek met zijn zusje scheen te heb­ben. Wat deed Paps vreemd en afgetrokken, dacht Beu­geltje, peinsde dan even of er misschien zware zieken in het dorp zouden zijn. Maar Bep babbelde zo leuk, dat ze al gauw haar gehele aandacht bij haar vrien­dinnetje had. Jobs en Dobs drentelden door de zaal. Ze hadden het zieke zusje begroet, wisten nu niet goed meer, wat ze verder zeggen moesten. Beugeltje was zo heel anders dan thuis. Ze lag zo onbeweeglijk en ze zag er zo bleek en mager uit, dat het Dobs ge­heel en al van haar stuk bracht. Jobs bezat nu een­maal oneindig veel meer levensdurf. Ze sloot vriend­schap met de zuster, die haar gezond roodbruin snuitje met welgevallen bezag en dwaalde ten slotte, op de voet gevolgd door Dobs, door de gehele in­richting. Niemand lette trouwens meer op de kin-

135

deren. Beugeltje ging geheel op in haar bezoek en dokter Ten Hemert scheen helemaal vergeten te zijn, dat hij met tweelingen van huis was gegaan. Hij kreeg een plotselinge ingeving om nog even professor Bergman te bezoeken en beloofde Beugeltje, die zich wel een beetje teleurgesteld toonde, nog een poosje met haar te praten, als hij Bep en de jongens kwam halen. ,,Goed Paps," zei Beugeltje geduldig, keerde zich dan tot haar vriendinnetje: ,,Zeg, wat heeft Paps toch? Zijn er heel erge zieken?" ,,Ik weet het niet," antwoordde Bep, voegde er dan een beetje verlegen aan toe: ,,Vind je me niet net­jes?" ,,Ja," zei Beugeltje eenvoudig. Ze had er al over liggen denken, waar ze Beps keurige mantel meer gezien had, totdat ze zich opeens herinnerde, dat het er een van Charlot geweest was. ,,Ik heb je eigenlijk nog zoveel te vertellen," begon Bep aarzelend en ze keek om naar Hansje, maar Hansje fluisterde met haar heel groten broer en scheen alle interesse voor haar omgeving verloren te hebben. „Begin dan maar gauw," zei Beugeltje. ,,De tijd is om, eer je het weet." ,,Je weet wel dat van thuis," vertelde Bep een beetje moeielijk. „Vader is natuurlijk nog weg." ,,Ja," antwoordde Beugeltje. Over dat „weg" moes­ten ze liever maar niet praten. ,,Nu," ging Bep openhartig verder. ,,Oom Reinier is gekomen. En o Beugeltje, oom Reinier was zo boos. Nog veel erger dan de vorige keer. Toen is

136

Trees stil de achterdeur uitgelopen en jouw vader gaan halen." ,,Paps?" zei Beugeltje verbaasd. Wat moest Paps nu aan de boosheid van oom Reinier doen? ,Ja," bevestigde Bep kalm. ,,En toen is het allemaal in orde gekomen. Oom Reinier is weer naar Leeu­warden vertrokken en wij blijven gelukkig bij moe­der. Ik was zo bang, dat wij bij tante Sanne in huis zouden komen. En o zeg, oom Reinier heeft ook zo geraasd om het rapport van Trees." , ,0 wat schandelijk," vond Beugeltje. ,.Trees heeft heus hard genoeg gewerkt, zegt Linda." ,,Ja en jouw vader zei, dat de cijfers nog draaglijk waren, de omstandigheden, waaronder ze altijd had moeten leren in aanmerking genomen. Maar oom Reinier bleef woedend en beweerde, dat er van Jello en Tjeerd wel helemaal niets terecht zou komen. Hoe vind je het toch?" ,,En waar gaan jullie dan nu heen?" vroeg Beugeltje angstig. De laatste tijd probeerde ze aan de gedachte te wennen, dat de Schuytema's wel helemaal in Friesland zouden gaan wonen en in stilte had ze om dat feit al menige traan geschreid. Bep was altijd zo'n hartelijk lief vriendinnetje en Beugeltje hield nu eenmaal graag de mensen, van wie ze hield, bij elkaar. „Wel nergens," zei Bep vrolijk. „Wij blijven met moeder op de Zandhoeve wonen en moeder gaat voor ons werken." ,,Gaat je moeder voor jullie werken?" vroeg Beugel­tje en haar overgrote verbazing was meer oprecht dan beleefd. Het idee, dat de altijd huilende en

137

tobbende mevrouw Schuytema zich opeens flink midden in de strijd wierp, zoals oom Jaap het noem­de, als ze op de lependaal grote of kleine moeielijk-heden te overwinnen kregen, was gewoon een pro­bleem voor haar. ,,Ja," knikte Bep triomphantelijk en ze wipte van louter opwinding heen en weer. ,,We gaan een soort stille verpleging van de Zandhoeve maken." ,,Een soort stille verpleging?" herhaalde Beugeltje ademloos. ,,Ja voor kinderen, die om de een of andere reden niet thuis kunnen liggen. Net als," en hier dempte Bep haar stemmetje. ,,Hansje zal ik maar zeggen. We hebben er al twee. Een jongetje van vier en een meisje van twaalf. Je weet toch wel, dat moeder vroeger verpleegster was?" ,,Ja," zei Beugeltje, maar ze dacht aan de haveloze Zandhoeve, aan de halve of in het geheel niet gemeu­bileerde kamers, aan de verwaarloosde tuin. Eerst de laatste tijd had ze iets meer van de Zandhoeve te zien gekregen, dan ze in al de jaren, dat ze bevriend met Bep was, ooit gedaan had. En heel eerlijk had ze zichzelf moeten bekennen, dat als de lependaal er zo uitgezien had, ze ook liever Bep maar niet mee naar huis genomen had. ,,Ik weet wel, waaraan je denkt," zei Bep verlegen, ,,maar het hele huis wordt opgeknapt. Het is op­nieuw geschilderd en de tuin krijgt een beurt en moeder en mevrouw Verploegh hebben al de kamers behangen. En mevrouw Verploegh is zo knap. Die weet nu letterHjk overal raad op. O het ziet er al heel anders uit."

138

Beugeltje's hoofd duizelde. ,,Maar hoe kan het toch allemaal?" ,,Wel, het is allemaal gekomen, doordat Trees jouw vader is gaan halen. En hoe bozer oom Reinier werd, hoe fermer werd moeder. Ze zei, dat ze per slot zelf nog wel voor ons kon zorgen en toen zei jouw vader: „Mooi zo." ,,En werd je oom Reinier weer goed?" informeerde Beugeltje met volle belangstelling voor het verhaal. , ,0 nee. Hij wilde niet eens blijven logeren en ging 's avonds nog terug naar de stad. Nu, toen zei me­vrouw Verploegh..." ,,Tante Nans? Was die er dan ook weer?" ,,Ja, die heeft een hele tijd op de Zandhoeve gelo­geerd en moeder met alles geholpen. En zeg, ver­beeld je, wij zeggen nu ook tante Nans." „Wat leuk." ,,Ja. Nu en tante Nans dan, zei, dat moeder nu haar trots maar eens op zij moest zetten en zich niet meer zo schuw weghouden. En nu loopt moeder door het dorp en we hebben twee dienstmeisjes. Een klein­dochter van Engelien en een zusje van jullie Maagje. ,,Nee maar," zei Beugeltje. ,,Ja, en volgende week komen die kinderen. En oom Kees en jouw vader hebben een circulaire laten drukken om bij verschillende dokters de Zandhoeve aan te bevelen. Trees en Linda hebben al de adres­sen geschreven. Zeg en we hebben hele pakken uitgegroeide kleren van Charlot en Noortje ge­kregen. Moeder heeft pakjes voor de jongens ge­maakt en een paar jurken pasten mij precies." „O," zei Beugeltje. „Wat leuk! Joop en ik moeten

139

ook al de jurken van de nichtjes afdragen. Linda past het niet meer, maar Joop kan het bijna zo aantrek­ken. Die gekke Charlot is zo ergens uitgegroeid en tante Nans beweert, dat Noortje niet alles dubbel behoeft te hebben. Nu, dan komt het naar de Iepen-daal." ,, Waar zitten Jobs en Dobs toch?" verontrustte Bep zich eensklaps. Ze voelde zich opeens bewust van een plotselinge verantwoording ten opzichte van de tweehngen. „Lieve help," zuchtte Beugeltje. „Ik heb helemaal niet meer aan ze gedacht. O Bep, ga jij ze eens op­zoeken. Wie weet, wat ze gedaan hebben?" Bep lachte en verdween. Ze zou ze gauw genoeg hebben, want natuurlijk hepen ze hier of daar door de inrichting te dwalen en werden ze overal verjaagd. Toch duurde het nog een heel poosje voor ze iets van de kinderen merkte, maar eindelijk vond ze Dobs diep bedroefd bij het ijzeren hek van de lift staan. „Hallo Dobs," riep Bep. „Wat scheelt er aan en waar is Jobs?" ,,Jobs zit daarin," zei Dobs somber en wees met haar dik rond vingertje in de richting van de lift. ,,Wat een onzin," zei Bep. ,,Hoe kan dat nou?" „Ja," bevestigde Dobs. ,,Het is heus waar. Daar was eerst een heel mooi kamertje en we speelden, dat Jobs de mevrouw was en ik de meid." Bep schoot in de lach. Dat kwam ongeveer uit. Jobs was altijd de mevrouw. ,,En wat gebeurde er ver­der?" vervolgde ze en ze probeerde in de donkere liftkoker te zien.

140

,,Nou, toen moest ik om een boodschap en toen zou Jobs me bellen en toen zag Jobs opeens een heuselijk belletje en toen ging het hele kamertje zo maar om­hoog." En Dobs overstelpt door haar ellende, barstte op­nieuw in tranen uit. „Maar wie heeft dan dat hekje dichtgemaakt?" vroeg Bep nog steeds ongelovig. ,,Ikke," zei Dobs. Bep rammelde er eens aan. „Hoe kan dat nou? Het is op slot." ,Ja zo gek," peinsde Dobs. ,,Ik moest het van Jobs boems dichtgooien net als Maagje soms doet, als ze kwaad is. En toen belde Jobs me terug en toen kon ik er niet meer in en meteen was Jobs weg." ,,Jobs," gilde Bep. ,,waar ben je?" ,,Hierzo," klonk Jobs' stemmetje heel benauwd ergens in de hoogte. „Zeg Jobs, zitten er nog niet meer knopjes in dat kamertje?" „Ik weet het niet. Het is zo raar donker." ,,Maar daar is natuurlijk electrisch licht. Draai dat dan op en kijk eens rond." , ,0 ja," riep Jobs gedecideerd. Haar moed was hele­maal herleefd, haar gewone branie was teruggekeerd. Het kamertje was nu schitterend verlicht en ze zag wel drie of vier knopjes. ,,Zijn er nog meer?" vroeg Bep. ,,Tuurlijk," beweerde Jobs overmoedig. ,,Probeer dan eens een ander." ,,Rrrt," vloog de lift voorbij. Even zag Bep het kleine figuurtje van Jobs. Daarna was de situatie weer

141

precies eender, behalve dan dat Jobs nu indediepte zat. ,,Wat gek," zei Dobs bang, maar Bep riep: ,,Pro­beer nog eens een ander, Jobsie." ,,Rrrt," vloog de lift weer omhoog. De proef werd een paar maal herhaald, maar zonder resultaat. ,,Nee, zo komen we er toch niet," overdacht Bep en ze keek rond naar een zuster, die haar helpen kon. Dan maar liever een vreselijk standje. Misschien werden ze al direct op straat gezet. Bep kreeg het er warm van. ,,Zeg, wat mankeert de lift?" hoorde ze opeens iemand zeggen en meteen zag ze twee zusters de trap opkomen. Aarzelend ging Bep haar tegemoet. ,,Zuster," zei ze verlegen, ,,daar zit een meisje in de lift." ,,Lieve deugd, kind, dat gebeurt hier wel meer," antwoordde de jongste zuster vrolijk. De andere, meer bewust van haar waardigheid, fronste de wenk­brauwen. ,,Is er iets niet in orde met de lift? Waar is de zus­ter?" ,,Mijn zuster zit in dat kamertje," verklaarde nu Dobs plechtig en weer wees haar dik rond vingertje in de richting van de lift. ,,Zo," zei de zuster vinnig, ,,en waarom ben je haar dan niet gevolgd, kind?" ,,Omdat ik het hek dicht moest boemsen." Bep en de jongste zuster, die blijkbaar het geval be­grepen had, schaterden het uit. ,,Het is niets grappig," zei Dobs treurig.

142

,,Nee, daar heb je gelijk in," merkte de strenge zus­ter op met een vermanende blik op haar collega. Dobs vond, dat ze precies leek op de huishoudster van Onzen Lieven Heer in het grote huis boven aan de dijk. Hakkelend en met een kleur als vuur begon Bep nu te vertellen, wat ze van de geschiedenis wist. Ze be­greep, dat er aan deze toestand een eind moest ko­men, want wat zou dokter Ten Hemert wel zeggen, als hij niemand bij Beugeltje vond, indien ze daar tenminste nog naar toe mochten. Maar zo erg, als Bep zich de dingen voorstelde, ver­liep de zaak toch niet. Dobs had reeds uitgemaakt, dat Jobs waarschijnlijk wel levenslang in het kleine kamertje opgesloten zou zitten en verwachtte dus voor zichzelf in het geheel geen verandering van toneel. Wie liet er immers zijn zusje in de steek? De strenge zuster liep intussen naar de liftkoker, keek eens omhoog, toen weer omlaag en riep met een scherpe stem: ,,Zeg eens, kleintje, ik vermoed, dat je lezen kunt?" , ,0 ja," stemde Jobs met prettige verzekerdheid toe. ,,Wat moet ik lezen?" ,,Zie je een knopje, waarachter tweede verdieping staat?" Even bleef het stil. ,,Ja," klonk het dan triomphantelijk. ,,Druk daar dan ogenblikkelijk op, zodat aan die onzin een eind komt." ,,Rrrt," ging het weer en toen hield de lift precies voor de opening stil. ,,Je moet het toch maar weten," zei Bep, verbaasd.

143

dat de puzzle om Jobs weer te voorschijn te toveren zo oplosbaar bleek. Dobs was onstuimig blij, toen ze haar zusje ongedeerd weer in het,.kamertje" terug­vond. Jobs zelf, hoewel eerst een beetje beduusd, herstelde zich binnen enkele minuten. Met een hartige vermaning lieten de zusters de kin­deren alleen, hoewel de jongste uitbundige schik in het geval scheen te hebben. Bep klemde in iedere hand een onwillig tweelingen-knuistje. ,,Jullie bent niet wijs," knorde ze, ,,om een heel ziekenhuis op de been te brengen." „Twee zusters maar," pruilde de letterlijke Jobs. ,,Dat is al meer dan genoeg," besliste Bep Huiber-tje's-achtig. ,,Zit Paps al op ons te wachten, Bep?" informeerde Dobs deemoedig. Maar Bep antwoordde niet. Ze waren juist weer bij Beugeltje's zaal aangeland en verlicht duwde Bep de kinderen naar binnen. , ,0 moeder is er," zei Jobs meer verschrikt dan blij en Dobs zuchtte:,,O jeetje." Bep zei helemaal niets, maar ze voelde zich mis­schien nog het minst op haar gemak. Verlegen stak ze mevrouw Ten Hemert een warm pootje toe, trok tersluiks even aan haar mantel. Zou mevrouw het zien, dat die van Charlot geweest was? Ze kon je altijd zo spotachtig opnemen. Eigenlijk was Bep een beetje bang voor haar. Je wist zo nooit, wat ze het volgende ogenblik ging zeggen en je voelde je altijd zo hopeloos slordig in haar nabijheid. Jobs en Dobs kusten haar moeder, keken dan een

144

beetje verlegen naar Beugeltje. Ze hadden haar zo graag het avontuur verteld, maar om moeder durf­den ze niet goed. Ook Bep zweeg en Beugeltje keek een beetje be­drukt naar de zusjes. Wat zagen ze er stoffig uit. Ze hadden zeker weer iets moois uitgehaald. Het was per slot lang zo fijn niet geworden als ze zich die middag voorgesteld had en toch had ze meer bezoek gekregen dan door haar verwacht werd. Paps, die opeens zo weggehold was en het leek wel, alsof Bep uren naar de tweelingen gezocht had. Natuurlijk was het wel eventjes heerlijk geweest, dat moeder gekomen was. Maar moeder alleen gaf zo'n beklemming en bovendien zat ze voortdurend met den heel groten broer van Hansje te lachen en te praten, zodat Hans opeens van haar bezoek beroofd, verveeld en bedremmeld lag rond te kijken. Schoorvoetend om moeder, kropen Jobs en Dobs tenslotte tusschen de bedden, brabbelden hevig fluisterend Beugeltje een verhaal in het oor, waarvan deze niets begreep. Bep durfde geen explicatie geven. ,,Corrytje wil op haar zij dj e liggen," klaagde het dan uit het naaste ledikantje en Jobs keek boos naar een voorbij stevenende zuster, en stampvoette woedend. ,,Hè, wat gemeen toch!" Koel spottend keek mevrouw Ten Hemert om, be­strafte dan: ,,Een beetje rustig, peuter," en praatte weer door, zonder verder op de kinderen te letten. Het kriebelde in Beps keel van zenuwachtigheid en Beugeltje begon het akelig warm te krijgen, zodat het voor de kinderen een verademing was, toen moeder eindelijk opstond.

10 Het Beugeljong 145

,,Nu Noortje, kind ik hoop, dat je maar weer gauw naar huis kunt gaan." ,,Ik mag deze week al weg," zei Beugeltje een beetje stug. ,,Zo? Hè, daar wist ik niets van. Enfin, des te beter." En met een vluchtige kus voor haar kinderen, een tikje op Beps wang, tippelde moeder weg op de voet gevolgd door Hansje's heel groten broer. Hansje keek hem versuft na. Het bezoek was eerst zo prettig geweest. Ze hadden over alles gebabbeld en allerlei luchtkasteelen gemaakt. Opeens toen Beugeltje's moeder gekomen was, had de heel grote broer bijna niets meer tegen haar gezegd. Beugeltje was een beetje verbluft. Zou moeder dien mijnheer kennen? Het gaf haar een beetje een onaan­genaam gevoel. Ze keek eens naar Bep en de twee­lingen, maar die schenen opgelucht, dat moeder ein­delijk heenging, verdiepten zich meteen weer in het verhaal van de lift. En op dat moment kwam Paps biimen. Precies bij de deur ontmoette hij moeder. Ademloos staarde Beu­geltje naar haar ouders. Zou Paps moeder toespre­ken? Zouden ze samen nog even terugkomen? Beu­geltj e's hartje sloeg plotseling zo wild, dat het haar een benauwd beklemd gevoel gaf. Dan liep Paps moeder voorbij, groette haar als een vreemde dame, koel beleefd, lichtte nog even de hoed voor den heel groten broer. Bij haar bedje gekomen, scheen hij helemaal ver­geten, dat hij haar nog een praatje beloofd had. Hij maande Bep en de zusjes tot spoed aan, nam zelf ook haastig afscheid.

146

Het werd stil op de zaal. Alleen Corrytje had haar moeder nog bij zich. Corrytje had doorlopend bezoek, wist Bengeltje. Het betekende niet zo erg veel goeds voor Corrytje, begreep ze, al leek het dan ook wel prettig. Hansje was stil en lag een beetje be­droefd voor zich uit te kijken. Maar ook Beugeltje zelf had geen lust in praten. Ze moest aldoor over moeder en Hansje's heel groten broer denken. ,,Wel, wel," zei de zuster, toen ze met de melk-glazen rondging. ,,Zijn we zo moe, dat we niet meer babbelen kunnen? Waren de zusjes te druk?" ,,Och nee," zei Beugeltje dof ,,Nu," lachte de zuster. ,,Ik geloof het toch wel. En Hansje is ook al zo stil. Ik schuif de gordijntjes dicht en dan gaan we maar een poosje slapen." Even later was het zo stilletjes om de bedden, alsof er die middag in het geheel niet gelachen en gepraat was geworden. Alleen Corrytje's stemmetje verhief zich af en toe. Altijd en altijd weer was het hetzelfde zinnetje. ,,Uster, Corrytje wil op haar zijdje liggen." Beugeltje luisterde er naar. Ze hoorde het stille be­weeg van de zuster en Corrytje's moeder om het ledi-kantje naast haar. Corrytje leek wel heel akelig te zijn, veel akeliger dan anders. Angstig lag ze alles aan te horen. Het klonk net, alsof er iets vreselijks ging gebeuren. Vroeger dan anders brachten de zusters de boter-hammetj es, werd alles voor de nacht in orde gemaakt. Bij Beugeltje bleven de gordijnen dicht en de zuster had gezegd, dat ze om Corrytje niet meer met Hans­je mocht praten. De zuster wist niet, dat het verbod

147

tamelijk overbodig was. Noch Beugeltje, noch Hans­je voelde veel neiging voor een babbeltje. Anders hadden ze het de avond na een bezoekdag altijd heel druk. Moesten ze elkaar van alles en alles vertellen, maar nu was het precies, alsof ze een beetje schuw voor elkaar waren. Hansje dacht aan het wonderlijke gedrag van haar heel groten broer. Hoe hij voortdu­rend met Beugeltje's moeder over allerlei onbegrij­pelijke dingen gepraat had. Ze wist helemaal niet, dat hij haar zo goed kende, zo goed kende, dat het haast leek, alsof zij de dame was, met wie hij ging trouwen. Dat kon toch niet. Ze zou er maar niet met Beugeltje over praten. Het was zo gek. Maar waarom had die mevrouw dan telkens van onze plannen en van later in Indië gesproken. Ging heel grote broer naar Indië? Daar had hij haar toch niets van verteld? En ging zij dan mee? Of zou hij aan het eind zeggen, dat dat niet kon, dat ze maar stil hier moest blijven? Och, misschien had ze wel alles verkeerd verstaan. Ze zou er wel graag eens met Beugeltje over spre­ken, maar het was toch te mal. Beugeltje's moeder was immers getrouwd en hoe kon dan alles gaan, zoals ze meende gehoord te hebben? Maar Beu­geltje zelf deed ook zo vreemd. Misschien vond ze het zo erg naar van Corrytje, was ze ook een beetje moe van al haar bezoek. Beugeltje echter lag over hetzelfde te denken als Hansje. Eigenlijk vond ze het maar prettig, dat ze stil moesten zijn voor de zuster. Het was net of ze nu een beetje bang was voor Hansje. Hansje mocht eens bevestigen, wat ze zelf geloofde. Namelijk: dat de heel grote broer, de ,,ander" was, waarmee

148

moeder „ging". Zou Paps het geweten hebben en zou hij daarom zo afgetrokken geweest zijn? Zouden Paps en moeder misschien al gescheiden zijn, deden ze daarom zo ijzig beleefd tegen elkaar? En Hansje was opeens zo treurig en ze was juist zo blij geweest met het nieuws, dat heel grote broer ging trouwen, dat ze bij hem mocht komen. Hansje weer een thuis! Het leek die middag zo heerlijk en nu...? Hansje keek zo bedroefd. Begreep ze de dingen of gaven ze haar alleen een onbestemde angst, die niet viel weg te redeneren? Beugeltje zuchtte. Nee, Hansje en zij moesten liever niet gaan praten over iets, waar ze toch niet uit kon­den komen. Linda kon het immers nog niet eens en Linda was zo knap, dat ze haar op school het tienen­kind noemden. Beter, veel beter was het om maar stilletjes te blijven wachten op wat er gebeuren ging. Want, dat er iets gebeuren ging, dat wist ze nu wel zeker. Traag kropen de uren voorbij. Telkens dommelde Beugeltje in, schrok dan weer wakker, omdat er iemand langs haar gordijnen schoof. Af en toe kreunde Corrytje, maar het klaaglijk roe­pen van: ,,Uster, Corrytje wil op haar zij dj e Hggen," klonk al zwakker en zwakker, hield eindelijk hele­maal op. Stil was het, heel stil en toen hoorde Beu­geltje iemand plotseling zacht snikken en: ,,Och zuster toch," zeggen. Het was Corrytje's moeder, wist Beugeltje. Zou Corrytje misschien...? Wat akelig! Wat vreselijk akelig! Beugeltje deed een poging om zich op te richten.

149

schudde zich woest heen en weer op haar oude teugelloze manier. Direct was de zuster bij haar, „Toe wijfje, wat doe je nu?" ,,Ikwilweg," zei Beugeltje. ,,Ik wil naar Paps. Ik wil nooit meer in een ziekenhuis." De zuster antwoordde niet. Ze begreep het wel zo'n beetje, maar wat kon ze er aan doen? Ze had het voor zichzelf al ellendig genoeg. Handig schudde ze Beu­geltje's kussens. Wat was het kind warm! Stil voelde ze het fijne polsje. ,,Wil Noortje wat drinken? Zal zuster haar een lek­ker glas limonade halen?" ,,Och ja," zei Beugeltje lusteloos, voegde er dan rad sprekend aan toe: ,,Wat is er met Corrytje, zuster?" ,,Corrytje behoeft niet meer op haar rugje te liggen, wijfje," zei de zuster zacht. ,,Vind je dat niet goed?" ,,Het is goed," zei Beugeltje met nadruk. Zwijgend haalde de zuster de limonade, liet haar drinken. Beugeltje's tanden klapperden tegen het glas. ,,Nooit meer een beugel behoeven te dragen," zei ze op een vraagtoontje. De zuster streek haar over de roodbruine krullen en zweeg. De volgende morgen zag Beugeltje, dat Corrytje's bedje keurig wit afgedekt stond.

150

XII

BEP HEEFT NIEUWS

,,Zeg, wat voeren de tweelingen in 's vredesnaam uit?" zei Bep en ze viel met een plof in het zachte gras naast Beugeltje onder het linker eetkamerraam neer. ,,Ik weet het niet," antwoordde Beugeltje dromerig. Ze zag er smaller en teerder uit dan ooit te voren en hoewel ze alweer sinds een paar maanden uit het ziekenhuis ontslagen werd, leek het wel, alsof ze de operatie nog niet te boven was. In de toestand van haar beentje was weinig of geen verandering geko­men en zelfs de meest onverwoestbare medische op­timist moest bekennen, dat het een hopeloos geval was. Dokter Ten Hemert had zijn dochtertje dus veilig kurmen beloven, dat er in ieder geval niet meer ingegrepen zou worden, maar hij was zo uitermate bezorgd voor haar, dat het haar vrijheid voor een groot deel belemmerde. Het hinderde Beugeltje intussen niet zo erg, als het haar vroeger gedaan zou hebben. Ze berustte er in, dat mijnheer Schuivers dag in dag uit ondanks het mooie warme voorjaars­weer op de lependaal verscheen en haar feitelijk meer sprookjes en verhaaltjes vertelde, dan les gaf. Hoe ze

151

ooit alles geleerd zou krijgen, wat iemand nodig heeft te weten om een flinke apothekersassistente te worden, was haar een raadsel. En toch, dat was zo vreemd in haar, ze verontrustte er zich helemaal niet meer over. Het leek haar alles zo veraf, zo on­wezenlijk en wat betekende het tegenover al dat andere? Na de dag, dat Corrytje van de zuster op haar zij dj e mocht liggen en het toch zelf niet meer ver­langde, was immers eigenlijk alles veranderd. Met Hansje had ze haast niet meer gesproken of gespeeld. Hansje zelf scheen er al evenmin meer lust in gehad te hebben dan zij en toch hield ze nog evenveel van Hansje als in het begin. Maar er was iets tussen haar gekomen, waarover ze geen van beiden hadden kunnen praten, maar waarover ze toch voortdurend gedacht hadden. Dat ,,iets" liep over Hansje's heel groten broer en moeder. Het,,lamme jong van Dirk-sen" had weer gelijk gehad en Paps wist het. De an­deren dachten nog maar steeds, dat moeder gewoon bij oma logeerde, maar zelfs de tweelingen vroegen nooit, waimeer ze terugkwam. In de keuken en op het dorp fluisterden de menschen veel harder dan in het begin, wist Beugeltje, maar moeder was ook nog nooit zo lang achtereen weggeweest. ,,Droom je, Beugeltje?" vroeg Bep zacht en het klonk haast eerbiedig. Voor Beugeltje's dromen, die haar af en toe verteld werden, koesterde wilde, vro-ijke Bep een meer dan gewone belangstelling. Ze klonken precies als heel fijne teere sprookjes, zodat je haast ademloos moest toeluister en. ,,Ik dacht maar zo'n beetje," zei Beugeltje eenvoudig

152

en Bep verontschuldigde zich haastig met een spij­tig: „Ol" Beugelt]e leek niet in de stemming om verhaaltjes te vertellen en je moest er nooit op aandringen, dat ze dat tegen haar zin zou doen. „Wat zei je eigenlijk van de tweelingen?" informeer­de Beugeltje en ze luisterde even naar het onsamen­hangende pianogetokkel, dat door de open ramen van het salon naar buiten drong. „Ze studeren, ge­loof ik, piano." ,,Noem jij dat maar studeren," zei Bep verontwaar­digd. ,,Het is gewoon niet om uit te houden. Als tante Nans het hoorde, zou ze heus niet langer be­weren, dat de tweeUngen zo muzikaal zijn." Beugeltje schoot in de lach. „Ja, het klinkt erg lelijk," bekende ze dan. ,,Wat gek, ik hoor het nu pas. Zijn ze allang zo bezig?" ,,A1 een uur," overdreef Bep. ,,Maar jij lijkt van­middag wel doof. Ik heb je al twee keer wat gevraagd waarop je me niet eens antwoord gaf." „Wat gek!" „Nee suf." ,,Zullen we eens gaan kijken, wat ze doen?" overwoog Beugeltje na enige tijd geluisterd te hebben met pijnlijk verrimpeld gezichtje. „Ik geloof, dat ze Wodan op de toetsen laten slaan en dat mag niet voor Paps." ,,Best," zei Bep. ,,Dan komt er tenminste een eind aan." Langzaam werkte Beugeltje zich overeind, strom­pelde achter Bep aan. De tweelingen waren muzikaal. Paps, die zelf uit-

153

stekend piano speelde, had het ontdekt en daar hij in zijn drie oudste meisjes op dit punt volkomen teleur­gesteld werd, was hij verrukt over het geval en raad­pleegde tante Nans. Tante Nans deelde zijn verruk­king geheel en was van oordeel, dat de tweelingen met pianolessen zouden beginnen. Ze waren nu acht jaar en dat was juist de tijd om met pianoles aan te vangen, beweerde ze. En toen had Jobs tot verbazing van de gehele familie aangekondigd, dat zij cel wilde leren en Dobs viool. Ze hadden het al,,jaren" geleden samen afgesproken en ze bedankten er voor om op Paps ,,oude" piano te studeren. Ja, toen riep Paps geheel verslagen deskundige hulp in en het eind was, dat de tweelingen net als tante Nans het wilde, een jaar piano-onderwijs moesten volgen. Met veel moeite werden Jobs en Dobs hier­van overtuigd, speelden daarna heel zoet van de on­sterfelijke kippen, die in het water vielen en tot inni­ge bewondering van Engelien vierhandige stukjes van Diabelli. Het kon zijn, dat Engelien ook deze middag de technische ,,bekwaamheden" van de ,,lieve hartjes" bewonderd zou hebben, maar Beugeltje en Bep von­den het in één woord afschuwelijk. „Het is vast Wodan," herhaalde Beugeltje. „Wat ondeugend van ze!" Maar het was Wodan niet, want toen Bep de kamer­deur opengooide, ontdekten ze twee kleine meisjes met vuurrode warme gezichtjes, wier vingertjes ang­stig over de piano jachtten. En in hetzelfde ogenblik verscheen een woedende Linda aan het venster, die

154

Jobs en Dobs direct gebood met dat geknoei op te houden. ,,Het is om gek te worden," zei ze. ,Je kunt er niet bij werken. En ik begrijp niet, dat niemand jullie eerder verboden heeft," besloot ze. ,,Och," zei Jobs verontwaardigd, want de laatste tijd voelde ze zich. ,,Ik denk, dat de anderen muzi­kaler zijn dan jij. Waar Dobs?" ,,Ja," stemde Dobs toe, zuchtte nog na: ,,En nou weten we geeneens, wie het gewonnnen heeft." ,,Geeneens," prevelde Linda minachtend. ,,Gewonnen?" verbaasde Bep zich, vervolgde dan: ,,Nou, we wilden je net verbieden. Daar kwamen we voor." „Ik dacht," voegde Beugeltje er bij, ,,dat jullie Wo­dan op de toetsen liet slaan en dat mag niet voor Paps." , ,0 zo. Nou, je ziet, dat dat niet waar is. Laten we nog maar eens opnieuw beginnen, Dobs." , .Opnieuwbeginnen? Met dat geknoei?" kermde Lin­da en ze wipte handig over de vensterbank naar bin­nen. ,,Ik sleur julHe gewoon de kamer uit en doe de deur op slot. Ik ben het gehele huis al door geweest om jullie maar niet te horen en nou zat ik in de hut, maar daar was het ook al niet uit te houden." ,,Nee, het is niet uit te houden," stemde Bep toe. ,,Zelfs niet, als je niet behoeft te werken, zoals jij ." ,,Het kan zijn," zei Linda laconiek. ,,Maar ik weet dat ik nog heel wat te doen heb en Paps er niet van houdt, dat we op Zondag nog met boeken slepen. Dus kabouters, het is afgelopen, hoor." , ,Maar wij weten geeneens, wie het gewonnen heeft,''

155

pruilde Jobs, want ze kende Linda en ze begreep best, dat het afgelopen was. Al verzette ze zich ook als een wilde kat, Linda zou de strijd winnen, als het er op aankwam, vooral nu Wodan niet in de kamer was. ,,Gewonnen?" verbaasde zich nu ook Linda. ,,Wat is dat voor onzin, pukkies? ,,Wel, we doen, wie het eerste klaar is," zei Jobs trots. ,,Ik was lekker al acht maten voor." ,,Geeneens waar," mopperde Dobs. ,,Het waren er maar zes." Linda plofte op de divan, zodat de veren kreunden. ,,En dat zijn nou de muzikale tweelingen," gierde ze. , ,0 Paps, het wordt weer een desillusie voor je." ,,Paps is er geeneens," zei Dobs verontwaardigd. ,,Dat kan wel," zei Linda, ,,maar het is uit met die onzin, hoor. Hier Bep, help eens even." Maar Bep hielp niet. Zij bleef roerloos staan. ,,Wat gebeurt daar nou?" zei ze en wees naar bui­ten. ,,Daarom verscheen Huibertje niet op al dat rumoer." Linda keerde zich haastig om en zag een wonderlijke processie op het huis toelopen. Een driftig scheldende Huibertje, een druipnatte heftig gesticulerende Maagje en een diep veront­waardigde Engelien. ,,Hè, wat gek," zei Linda. ,,Zou Maagje een ongeluk gehad hebben?" ,,Daar is Joop ook," zei Beugeltje dan. ,,Joop?" vroeg Bep opgewonden. ,,Waar?" ,,Daar," wees Beugeltje.,, Achter het seringenbosje." Joop scheen reden te hebben om niet eerder te voor-

156

schijn te komen, alvorens de stoet om de hoek van het huis in de richting van de keukendeur verdwe­nen was. Toen liep ze van achter het bosje vandaan en holde het grasveld over. „Pssst, Joop," gilde Bep. ,,Wat was dat, Joop?" riep Linda. Joop antwoordde niet, maar nam een aanloopje en kwam precies met een bons midden in het salon terecht, zodat het blauwe servies op de theetafel rin­kelde en de piano dof nadreunde. ,,Je moogt van moeder niet zo wild in het salon zijn," bestrafte Jobs. ,,Zo, kabouter." ,,Ja en eigenlijk mogen jullie er helemaal niet in. Al­leen ik en Dobs, omdat we nou piano leren. Waar Dobs?" ,,Ja," zei Dobs met een air. ,,Zo. Nou, we zijn er nu eenmaal." ,,Het mag toch niet voor moeder," hield Jobs aan. ,,Och moeder," viel Linda dan ruw uit. ,,Moeder is er nu eenmaal niet.Wat kan die dat nu nog schelen?" Even was het stil. Joop peuterde aan haar schoentjes, Beugeltje keek opeens heel bedroefd en de tweelin­gen zwegen bedremmeld. Linda schaamde zich. Ze voelde best, dat ze zo niet over moeder had mogen spreken en dan nogal liefst waar Bep bij was. Zou die het begrepen hebben of...? Maar och, Bep wist ook best wat narigheid was. Misschien zou die haar uitval zeker begrijpen, al was die dan ook volstrekt nog niet gerechtvaardigd. Doch Bep liet in het minst niet merken, dat ze de situatie begrepen had.

157

, Jullie nare kinderen," zei ze. ,,Met al dat gekibbel weten we nog niet, wat er met Maagje gebeurd is. Weet jij het, Joop?" ,,Ja. Maagje is in de Waal gesprongen." ,,In de Waal gesprongen?"vroegen Linda en Beugel-tje ademloos en de tweelingen staarden Joop met open mond aan. ,,Och kom," zei Bep. „Ja heus." ,,Zo maar?" ,,Zo maar." ,,Nee Joop, jij weet er meer van," zei Linda en toen drongen ze allemaal nieuwsgierig op Joop aan en zongen:,, Vertellen, vertellen, vertellen, watje weet." ,,Nu toe maar. Jobs, ga van mijn buik af. Ik kan geen ademhalen. O jongens, ik stik. Dobs, blijf je van mijn benen af. Toe Linda, haal me die wurmen van het lij f.'' Linda deed twee forse grepen en even later zat Joop op de divan te proesten van het lachen. ,,Ja, zo komen we wel verder," zei Bep geduldig. ,,Het was ook zo gek," begon Joop eindelijk. ,,Ver­beeld je, ik was op de vlucht geslagen voor de muzi­kale uitingen van de pukkies." , ,0 jij ook," lachte Linda. ,,Ja, wat hebben die wurmen toch uitgevoerd? Dat was toch zeker niet goed, hè?" informeerde Joop onschuldig. ,,Ik denk het niet," zei Bep. „Ze deden wie het eerste klaar was." ,,Op de piano? Moest dat dan van de juffrouw?" Joop keek verslagen. Stel je voor dat dat iedere dag moest.

158

„Tuurlijk," zei Jobs. ,,Voor de vingervlugheid." ,,Vingervlugheid," echode Dobs tevreden. „Dan kom ik nooit aan mijn eindexamen toe," ver­klaarde Joop plechtig. ,,En ik nog minder," zei Linda. ,,Maar ik heb zo'n flauw idee, dat het niet moet." ,,Och, jullie gekke lummels," lachte Bep. „Natuur­lijk moet het niet. Vertel ons liever, wat er met Maag-je was, Joop." ,,Wel," begon Joop, ,,ik was in de boot gaan zitten, omdat ik nergens een plaatsje kon vinden, waar ik dat geboem niet hoorde. Nou en toen kwam Maagje achter op de bleek. Eerst om de kippen te voeren en later nogeens om zwachtels uit te leggen." ,,Hè, zwachtels," zei Beugeltje. ,,Leuk! Dan mag ik de rolletjes maken." ,,Nou jij liever dan ik." zei Joop. ,,Enfin, die zwach­tels kronkelde zo om en het duurde een heel poosje, voordat ze klaar was. In die tijd heb ik mijn Latijnse grammatica geleerd, dus behoef ik je niets te zeg­gen. Nou en toen ontdekte ik, dat ik mijn algebra-schrift niet in mijn tas had, dus ging ik het even ha­len. Meteen keek ik eens of Huibertje al thee had. De thee was er nog niet, maar Engelien zat er en Hui­bertje was tegen haar aan het klagen over Maagje, die te weinig doppertjes geplukt had en vandaag in alles zo langzaam was. En Paps had opgebeld, dat er een half uur eerder gegeten moest worden en ze wist niet, hoe ze nu de boel op tafel zou krijgen. Nu, en toen zag ze mij en werd ik door haar naar Maagje gestuurd om haar te zeggen, dat ze direct nog wat doppertjes moest plukken. En jongens, daar kwam

159

ik weer op de bleek en wie denk je, zat er rustig in de boot, verdiept in mijn bibliotheekboek?" ,,Maagje," zei Bep. ,,Ja," lachte Joop. ,,Ze hoorde niet eens, dat ik het tweelingenpoortje dicht liet klappen." ,,Poe," zei Jobs. ,,Het is net zo goed gemaakt voor jou, toen je nog klein was." , ,0 zo," lachte Joop, ,,maar nou ben ik groot en wat mij betreft, kan het best weg." ,,Ik heb nooit in de Waal gevald," pruttelde Dobs. ,,Ben en gevallen," verbeterde Joop. ,,En ik ben ook nooit in de Waal gevallen." ,,Nee, ik alleen," zei Linda rustig. ,,En het poortje met het hangslot en de sleutel in de keuken, waarvan we om de kleintjes nu nog alle last en omhaal onder­vinden, kwam er door mij. Rij nou maar door, zeur­piet." ,,Kleintjes! Pff!" bromde Jobs. „Maagje is zeker ook klein." ,,Nou dan is het poortje er voor de groten," besliste Bep. ,,Horen we het eind van de geschiedenis nog. Joop?" ,,Ja. Nu, ik kwam zachtjes aanlopen en riep: ,,Boe." Ze schrok zo, dat mijn boek bijna in het water viel. Als het toch gebeurd was! Nu, toen smeekte ze me, dat ik toch niets tegen Huibertje zou zeggen. Ze be­loofde me de gehele week mijn bed af te halen, als ik laat was, het bad schoon te maken, als ik het ge­bruikt had en o mensen, ik weet al niet, wat nog meer Ik vrees wel, dat er nu tot in de verre toekomst van al deze schone beloften niets meer komt. Ik vertelde haar, dat Huib Engelien op bezoek had, wilde juist

i6o

^ ^ Ü „Wel, we doen wie het eerste klaar is, " zei Jobs trots. blz. 156

het hele relaas van de doppertjes afdraaien, toen ze me herinnerde aan een belofte van mij om haar de Waal eens op en af te roeien. Het leek haar nu zo'n mooie gelegenheid en ze kon best een halfuurtje uit­blijven. Eer Engelien met al haar nieuwtjes klaar was, ging er wel een uur voorbij. Nou, toen heb ik haar maar niet verkondigd, dat de gelegenheid minder mooi was, pakte alleen rustig de riemen op." „Hè, wat gemeen," zei Beugeltje. ,,Niets erg, hoor," viel Linda Joop bij en ze vervolg­de plechtig: ,,Ze probeert altijd de wet of te wel Huibertje te ontduiken." ,,En sprong ze toen in de Waal, Joop?" vroeg Bep en ze proestte van het lachen, ondanks Beugeltje's verwijtende blikken. ,,Ja," ging Joop verder. ,,Een goed eind van de kant, deed ik mijn boodschap." ,,Was ze kwaad?" vroeg Jobs. ,,Nou, ze schold me voor alles, wat mooi en lelijk is, uit en sprong pardoes in het water. Juist, toen Hui­bertje en Engelien woedend op de bleek verschenen." ,,Jeetje," zei Dobs. ,,Ze had wel kunnen verdrinken," huiverde Beugel­tje. ,,En dan was het jouw schuld geweest. Joop." ,,Och wel nee. Maagje zwemt immers als een vis." ,,En hoe moet het nou met het vroege eten van Paps en de doppertjes?" deed Linda bezorgd. „Gek kind! Dat komt best terecht," verklaarde Joop en ze plofte op de divan. „Ik wilde wel, dat we thee kregen, dan ging ik aan mijn algebra beginnen." „Zo, zouden de dames soms in het salon bediend willen worden?" zei een stem bij de deur en Hui-

11 Het Beugeljong i 6 i

bertje met een gezicht, dat minstens een cycloon voorspelde, stond aan de deur. ,,Heel graag, Huib," zei Joop ondeugend. ,,Wie thee wil hebben, kan naar de kinderkamer gaan," zei Huibertje beslist, stapte dan op de divan af en trok Joop tamelijk hardhandig bij een arm over­eind. ,,Als je blieft. Wie moet er hier altijd maar werken en de boel netjes houden? Kijk me dat kleed eens aan. En wie heeft jullie gezegd, dat jullie hier allemaal binnen mochten? Op die manier ziet het er binnen een halfjaar overal even haveloos uit." ,,Ze zijn zo maar binnen gekomen, Huib," beklaagde Jobs zichzelf, ,,omdat wij zaten te studeren. Waar Dobs? En wij moeten toch studeren voor de juf­frouw en daar is immers nergens anders hier een piano in huis." „Nee gelukkig," zuchtte Linda. ,,Het zijn kleine apen, Huib. We zijn ze met zijn allen komen waar­schuwen, omdat ze zo knoeiden." ,,Knoeiden?" zei Huibertje streng en keek speurend rond. ,,Zitten me warempel alweer vingers op de piano." En met een punt van haar schort poetste ze de ongerechtigheid weg. , ,Ik weet niet, wat de dokter verzint,' 'pruttelde ze dan. Dobs legde haastig het lopertje over de toetsen, stopte Diabelli in haar tas. , ,Het deksel moet nog dicht,"zei onverbeterlijke Jobs. ,,BHjf er maar af," zei Huibertje. ,,Ik bedank er voor om hier opnieuw te gaan werken. En van jou. Joop, zal ik dokter een boekje opendoen. Dat beloof ik jou. Is dat hier een huishouden. Het eten zal wel klaar komen. Zo'n drijfnatte Maagje! Eer die droog en

162

weer gekalmeerd is! Blijf maar uit haar buurt. Ze vermoordt jou." ,,Wat doet ze ook in mijn boeken te gaan snuffelen en nette doen, alsof jij ze een vrije dag gegeven had. Je bent een echte goeierd voor haar en ze waardeert het nooit." Met een lange aanhalige blik en een scheef kopje, besloot Joop dan: ,,Zie je, ik vond, dat ze een lesje nodig had." ,,Zo," zei Huibertje droog, maar toen Joop haar plotseling een hartelijke zoen gaf, snufte ze opeens vertederd en hevig aangedaan: ,,Och jij lieverdje, julUe bent ook schapen, altijd zonder moeder en wie weet wat... ,,Huib, zullen Bep en ik even doppertjes voor je plukken?" vroeg Beugeltje haastig en Linda dreef de tweeUngen de kamer uit. Toespelingen op moeder konden ze nooit hebben. ,,Och nee, mijn lieve hartje. Engelien doet het al en het is in de moestuin ook te warm voor jou." ,,Laat ik dan Engelien even alleen helpen," zei Bep goedig. ,,Jeetje kind, ben jij er ook weer?" viel Huibertje uit. ,,Jij kon op je vrije middagen beter voor je moe­der werken, dan altijd zo rond te hannessen." ,,Ik mocht van moeder," zei Bep boos, ,,en ik kwam Beugeltje groot nieuws vertellen. Moeder heeft me juist gestuurd." ,,Nieuws," schamperde Huibertje. ,,Jouw moeder is een flinke vrouw, een heel flinke vrouw. Je moet er in het dorp over horen. Zoals ze alles aangepakt heeft en zoals ze de Zandhoeve beheert. Maar jij han-

163

nest me te veel voor zo'n grote meid." „Dat is niet waar," zei Beugeltje diep verontwaar­digd. ,Je bent erg onrechtvaardig en je bromt maar op Bep, omdat je nou eenmaal op iemand brommen wilt. Maar Joop verdient het en niet Bep." Huibertje zei niets meer. Beugeltje had wel een klein beetje gelijk, vond ze. „Vooruit," deed ze dan weer gewoon. ,,Gaan jullie nou eerst maar theedrinken. Het bollen vrouwtje is net geweest, dus verser waar kan al niet." Bep volgde de anderen met een van blijdschap klop­pend hartje naar boven. Het hele geharrewar over haar tussen Huibertje en Beugeltje was aan haar voorbij gegaan in het heerlijke bewustzijn, dat de mensen haar moeder een flinke vrouw vonden. Met lof over de Zandhoeve spraken. Hadden ze dat ooit te voren over de Zandhoeve gedaan? Het was te mooi om waar te kunnen zijn. ,,Zeg, Bep," begon Beugeltje, toen Linda en Joop haar boeken weer opgezocht hadden en de tweelin­gen zich in Nicolientje verdiepten. ,,Wat was dat nou voor nieuws?" ,, Lieve deugd," zei Bep . ,,Ik dacht, datje het alweer vergeten was. Nieuwsgierig ben je geen zier." ,,Och, het zal wel zoveel bizonders niet zijn. Je zoudt er anders niet zo lang mee gewacht hebben om het te vertellen." ,,Wel," zei Bep verontwaardigd. ,,Warmeer had ik dat dan moeten doen? Met al dat gedoe van de twee­lingen en Maagje en daarvoor merkte je me haast niet op." Beugeltje kleurde. Ze herinnerde zich, hoe ze had

164

zitten suffen onder het eetkamer raam. Bep had mis­schien voortdurend tegen haar gepraat zonder ant­woord te krijgen. ,Je hebt gelijk," stemde ze deemoedig toe.,»Vertel het dan nu maar gauw." ,,Wie denk je, dat er gisteren bij ons is gekomen?" ,,Ik weet het niet. Iemand, die ik ken?" , ,0 ja. Heel goed zelfs." ,,Een kind natuurlijk." ,,Natuurlijk. Grote mensen neemt moeder immers niet op." ,,Nee, dat is zo." En Beugeltje dacht heel even aan Hansje. Maar dat kon immers niet. Hansje zou wel in het ziekenhuis blijven, totdat... Ze kon het niet helpen, maar ze voelde het een beetje als een ver­ademing, dat het Hansje niet zou zijn. ,,Moeder dacht, dat jij het wel erg leuk zoudt vinden en je moet eens gauw komen," ging Bep opgeruimd verder. ,,Ik begrijp er niets van," zei Beugeltje een beetje stil. Ze ging al meer en meer geloven, dat het toch Hansje moest zijn. ,,Is... is het Hansje?" vroeg ze eindelijk. ,,Ja," jubelde Bep. ,,Hoe kon je daar nu nog over denken? Vind je het niet fijn? Gisteren is ze geko­men. Haar heel grote broer heeft haar gebracht in een ziekenauto en met een zuster natuurlijk. Ze was erg moe, maar vannacht heeft ze lekker geslapen en vandaag ligt ze in de serre bij de andere kinderen. Professor Bergman had ons adres van jouw vader. Leuk hè? Nu hebben we er al zes, Beugeltje." Beugeltje knikte. Het leek heel erg onhartelijk, maar

i6s

ze wilde wel, dat Hansje liever niet gekomen was. Niet, omdat ze niet meer van Hansje hield, maar het was zo erg pijnlijk te moeten denken, dat de heel grote broer en moeder eens zouden trouwen. Dat maakte alles zo moeielijk tusschen Hansje en haar. Het was net, alsof Hansje ook maar liever niet meer over haar nieuwe thuis sprak. Zou ze iets begrepen hebben of zou de heel grote broer haar gezegd heb­ben, dat de dame met wie hij ging trouwen, Beugel-tje's moeder was? Beugeltje wist het niet, maar ze geloofde, dat Hansje het in ieder geval begrepen had, die middag toen moeder bij haar op bezoek was ge­weest en bijna voortdurend met den heel groten broer gepraat had. En hoe zou Paps het vinden? Beugeltje wist er gewoon niet meer uit te komen. Het duizelde haar gewoon, als ze aan alles dacht. ,,Het lijkt net, alsof je niet blij bent, Beugeltje," zei Bep teleurgesteld. Beugeltje kleurde, aarzelde even. ,,Ja, o ja. Maar het is alles zo vreemd. Gaat Hansje's heel grote broer dan niet trouwen? Hansje zou dan toch een nieuw thuis krijgen?" ,,Ja, nee. Ik bedoel de heel grote broer gaat naar Indië." ,,Naar Indië? En gaat hij dan niet trouwen?" Beugeltje vroeg het ademloos. ,,Ja zeker, maar Hansje kan niet mee. Hansje's nieu­we grote zuster houdt niet van gebrekkige kinderen." , ,0 nee," zei Beugeltje toonloos en dof. , ,0 nee, die houdt niet van zieke kinderen." Bep keek verbaasd op. Wat mankeerde Beugeltje opeens? Zou ze moe zijn? ,,Het maakt haar zenuw-

i66

achtig," voegde ze er nog tot opheldering aan toe. „Zielig hè?" ,Ja," zei Bengeltje en ze rinkelde woest met haar beugel. ,,En een beugeljong te zijn is ook zielig." Bep keek haar vriendinnetje hulpeloos aan. Ze was gewend aan haar teugelloze buien, maar nu stond ze toch verslagen. Had ze iets gezegd, dat Beugeltje griefde? Dat van gebrekkige kinderen misschien? Met een bezwaard hartje liep Bep even later de Straatweg af. Eerst bij het nieuw geschilderde witte hekje van de Zandhoeve, werd het haar bewust, dat ze nu niet wist, wat ze tegen moeder en Hansje zeg­gen moest, want Beugeltje had immers zelfs de groe­ten niet meegegeven. Stil, heel stil, sloop ze het huis biimen.

167

XIII

MARGRIETJE

Alleen zij, die Beugeltje heel goed kenden, wisten van het bestaan van Margriet] e af. Margriet] e, het fijne droomkindje, dat telkens en telkens weer in Beugeltje's leven verscheen, soms maanden achter­een wegbleef, totdat het opeens weer te voorschijn kwam in een nieuwe gedaante en vorm. Paps en oom Jaap kenden Margrietje natuurlijk en hielden bijna evenveel van haar als Beugeltje deed. Linda en Joop echter vonden pop Nicolientje begrij­pelijker en reëeler dan het fantasiewezentje, dat in en om Beugeltje leefde. Pop Nicolientje was trouwens voor iedereen een persoonlijkheid, die meetelde. Als Jobs beweerde, dat Nicolientje een nieuwe winter­mantel nodig had, dan was zelfs Huibertje van die noodzakelijkheid doordrongen en wanneer Dobs, verkondigde, dat Nicolientje zwaar verkouden werd, dan zou Paps het niet durven laten om haar een be­zoek te brengen en een miniatuur frambozendrankj e klaar te maken. Maar Margrietje had geen wintermantels nodig, was nooit verkouden en werd door niemand ooit gezien. En toch: ze was er. Als Beugeltje de tweelingen

i68

sprookjes vertelde of over dingen sprak, die zo vreemden onbegrijpelijk schenen, dat de grote men­sen elkaar verbaasd aanzagen, dan wist iedereen im­mers, dat Margrietje er weer was. Van het ogenblik af, dat Beugeltje praten kon, sprak ze van tijd tot tijd over Margrietje en onveranderlijk antwoordde ze, als iemand haar vroeg, hoe ze toch aan die sprookjes kwam: , ,0 , die heeft Margrietje me verteld." Naarmate ze echter ouder werd, begon ze te zwijgen over Margrietje, ging ze het vervelend vinden, als er naar haar gevraagd werd en eindelijk was het zover, dat alleen Paps en oom Jaap nog wel eens iets van Margrietje merkten. De anderen spraken over haar, als over iets, dat bij Beugeltje's vroegste kinderjaren behoorde, maar verdiepten zich toch niet meer in haar al of niet bestaan. Bep had lange tijd geloofd, dat Margrietje feitelijk een zusje was van de Ten Hemertjes, dat nog te klein was om naar school te gaan. Beugeltje kon im­mers zo ernstig zeggen: ,,Nee, ik moet een beetje voortmaken, Bep, want ik weet zeker, dat Margrietje in de kinderkamer op me zit te wachten." En toen Bep voor het eerst op de lependaal kwam, had ze gezegd: ,,Hè laat ik nu Margrietje ook eens zien, Beugeltje? Ze lijkt me zo'n leuk kindje." Ja, toen had Beugeltje haar hulpeloos aangekeken en Joop en Linda hadden maar niets gedaan dan ge­lachen, zodat Bep er ten slotte verlegen onder ge­worden was. Eerst veel later had ze het eigenlijk zo'n beetje begrepen en het had haar met diep ontzag voor Beugeltje vervuld. Beugeltje, die hele verhalen deed van een kind, dat niet bestond.

169

En heel even was er ook iets van angst in haar opge­komen. Zou Beugeltje wel helemaal wijs zijn? Maar in Beugeltje zelfwas van dat ogenblik af toch de gedachte gegroeid om voortaan niet zo onbevan­gen meer over Mar grietje te spreken, als ze tot nog toe gedaan had en van lieverlede was ze al meer en meer over het droomkindje gaan zwijgen, noemde ze de naam Margrietje alleen nog maar in de sprookjes, die ze voor zichzelf opschreef en aan niemand ver­telde, zodat de anderen tenslotte Margrietje wel­haast vergaten, haar zich alleen herinnerden als iets van ,,vroeger". In werkelijkheid was Margrietje met Beugeltje meegegroeid, beheerste nog haar gehele zieleleven, maar was alleen nog voor Paps en oom Jaap van betekenis. De laatste tijd bleef het droomkindje langer weg dan gewoonlijk en misschien ook maakte dat Beugeltje hulpelozer tegenover de dingen van buitenaf, die zo op haar aandrongen, dat het haar bovenmate be­nauwde. Dingen, die betrekking hadden op Paps, moeder en den heel groten broer van Hansje. Er was een hele week voorbij gegaan, sinds Bep haar nieuws was wezen vertellen en nog steeds had Beugeltje Hansje niet bezocht. Ze voelde zich meer dan ongelukkig, daar waar ze begreep, dat Hansje toch misschien verlangend naar haar zou uitkijken. En Paps had haar al een paar maal zo onderzoekend aangezien, als de kinderen over de Zandhoeve spra­ken of als Linda iets van Trees vertelde. Ze was er zelfs al toe gekomen om een alleen zijn met Bep te ontwijken, omdat ze voelde, hoe Bep haar met ver­wondering opnam, niet begreep, dat ze nog steeds

170

niet op de Zandhoeve verschenen was. En ze kon het toch immers niet zeggen. Nu was het Zondag en prachtig weer. Er was geen enkele reden, waarom ze die dag niet naar de Zand­hoeve zou kunnen gaan. Het maakte Beugeltje al zenuwachtig, toen ze opstond. Vooral bij de gedach­te, dat Bep haar misschien zou komen halen. Verdrietig draaide ze de kraan boven de wasbak open, liet het water met veel lawaai over haar armen stromen. ,,Brr," zei Jobs achter haar met een tandenborstel in de mond. ,,Jij maakt alles kletsnat." „Het was beter, dat jij je hals eens een beurt gaf, dan dat je je zussen becritiseerde," kwam Joop al geeu­wend het tussenkamertje, waar de enige wasgelegen­heid was, birmensloffen. ,,Je lijkt wel een zebra. Alle­maal strepen achter je oren." ,,Ze heeft zich niet eens gewassen de vuilpoets," zei Linda op de drempel van de deur. Ze was al hele­maal klaar en zag er keurig gesoigneerd uit. ,,Poe," deed Jobs verontwaardigd. ,,Huib heeft me gisterenavond nog gewassen." ,,Nou viezerd," geeuwde Joop. ,,Dan moet je het vanmorgen toch zeker weer doen." ,,Welnee," verklaarde Jobs met grote zekerheid. ,,Gisterenavond heeft Huibertje me zo geboend, om­dat ik en Dobs bij Heindersje's oom gespeeld had­den. En we waren nogal Hefst pas in het bad geweest. Waar, Dobs?" ,,Ja," zei Dobs stereotiep. ,,Maar bij Heindersje's oom Gerrit wordt je van zelf zwart," zei Beugeltje.

171

Heindersje's oom Gerrit was smid, dus klopte Beu-geltje's bewering vrijwel. Maar het was er vooral 's avonds zo heerlijk, dat zij er best een extra schrob-partij voor over had. Oom Gerrit kon zo prachtig vertellen en liet je van alles zien in de vlammen van zijn vuur. Hele sprookjes gewoon. Diep achter in de werkplaats leek het dan zo donker, zag je allerlei ge­heimzinnige schaduwen, die je een verrukkelijk ang­stig gevoel gaven. Soms zei oom Gerrit dan opeens: ,,Lang me de nijp­tang eens aan of zoek mijn hamer eens." En dan moesten de tweelingen of Heindersje die donkerte in om het verlangde te halen. Oom Gerrit zei altijd,,langen", inplaats van,,geven". Dat kwam, omdat hij niet uit de streek was. Het klonk zo aardig en zangerig en het hoorde zo echt bij de smidse. ,.Droom je, Beugeltje?" vroeg Joop lachend. ,,Laat mij nu eens bij de bak, want jij zult nu wel schoon zijn. Beugeltje pakte een handdoek en strompelde een beetje achteruit om plaats te maken voor Joop. ,,Zalikje krullen borstelen, Beugeltje?" stelde Linda voor. ,,Ik ben toch klaar." Beugeltje knikte verheugd. Dat haar was altijd zo'n beproeving voor haar. Voorzichtig bewerkte Linda het hoofd van haar zus­je, nam de lange zijdeachtige krullen op en bond ze met een zachtgroen lint uit het gezichtje. ,,Ziezo, nu ben je weer netjes. Ga je vanmorgen mee naar de Zandhoeve? Ik moet een boek bij Trees halen en jij bent nog helemaal niet bij Hansje ge­weest."

172

Beugeltje's hartje sloeg plotseling met wilde forse slagen. O, er was geen ontkomen aan. ,,Goed/' zei ze dan moe en terneergeslagen. Linda vroeg zich tevergeefs af, wat Beugeltj e opeens sche­len zou. Toen werd ze afgeleid door een geweldig geschreeuw van Jobs en de knorrende stem van Huibertje. Er was blijkbaar een ernstig verschil van mening over de noodzakelijkheid van een gepast gebruik van wa­ter op de vroege ochtend. Jobs protesteerde hevig en Dobs klaagde verwijtend: ,,Wie heeft ons dan van­nacht vuil gemaakt, Huibertje?" Linda proestte en rende naar beneden op de voet gevolgd door joop. Stil en verdrietig strompelde Beu-geitje achteraan, treuzelde aan het ontbijt met haar melk, haar pap en haar ei zo hevig, dat zelfs Paps zijn geduld bijna verloor. Maar ten slotte kwam ze toch klaar en even later wandelde ze met Linda naar de Zandhoeve. Beugeltj e was wel heel zwijgzaam onder­weg en Linda vroeg zich af, of het iets van belang kon zijn, dat ze zo vreemd deed. Beugeltje voelde de dingen altijd zo gauw aan en er hing de laatste tijd meer dan ooit een sfeer van zorg en verdriet om de lependaal. Het hielp niets om te proberen Beugeltje aan het pra­ten te krijgen, Beugeltje was zo'n gesloten kindje, kon misschien ook wel niet eens onder woorden bren­gen, wat haar beangstigde. Maar dat ze over iets tobde, was zeker. Linda had het al gemerkt, toen ze uit het ziekenhuis gekomen was en vooral de laatste week leek ze al erg gedrukt en onrustig. Paps was trouwens de laatste maanden ook zo in zichzelf ge-

173

keerd, kon zo verstrooid luisteren, als je hem iets vertelde en meestal ging Beugeltje's stemming met de zijne op en neer. Hansje lag in de serre te praten metMarya van Zon-nemaire, het meisje van twaalf, dat aan kinderver­lamming leed. De serre was voor haar beidjes inge­richt. Op de veranda achter de eetkamer lagen de vier andere patientjes en daartusschen bewogen zich Trees en Bep. Beugeltj e was dus niet alleen met Hans­je en misschien daarom vlotte al dadelijk het gesprek. ,,Ze heeft al iedere dag naar je liggen uitkijken," zei Marya. ,,Waarom ben je zo lang weggebleven? Mevrouw begreep er ook al niets van." ,,Och," zei Beugeltj e, keek naar Hansje en kleurde. Toen begon ze vlug van allerlei te vragen. Hoe Hansje het vond, dat ze op de Zandhoeve was. ,,Prettig," zei Hansje dankbaar. „Het is alles hier precies als in een gewoon huis en mevrouw Schuyte-ma is verbazend aardig. We noemen haar allemaal tante Nel, niet Marya?" ,,Ja," antwoordde Marya, ,,en dan te denken, dat ik zo lang thuis heb moeten liggen, waar eigenlijk hele­maal geen plaats voor me was en waar feitelijk nie­mand zich met me bemoeien kon. We hebben een grote banketbakkerszaak en zijn erg klein behuisd. Ik lag de gehele dag in een klein opkamertje, dat nog half als pakhuis dienst doet. Maar moeder staat bijna voortdurend in de winkel en vader is aldoor in de bakkerij en ik moest een beetje in de buurt blijven om tenminste bediend te kunnen worden. Overigens draaft iedereen bij ons van de morgen tot de avond. Ik was toch zo blij, toen de dokter vader voorstelde

174

me hierheen te sturen. Het is altijd zo warm bij ons en je wordt wee van de baklucht. Ik kan geen zoetig­heid meer zien, maar Hansje en de anderen zijn er dol op, dus moeder en vader brengen me toch tel­kens een bezending mee." , , 0 , " zei Beugeltje. Ze wist niet goed, wat ze zeggen moest. Het leek haar, dat ze toch maar liever in het kleine opkamertj e gelegen had. Dicht bij vader in de bakkerij en dicht bij moeder in de winkel. Hansje glimlachte. Ze wist wel, dat Marya wel eens schreide om het gemis van de nu zo door haar ge­smade baklucht. Hoe tante Nel haar dan troosten en bemoedigen moest. Toen kwam tante Nel binnen met een blad vol gla­zen melk en een pakje voor Marya. Ze glimlachte, zodra ze Beugeltje zag. ,,Ben je eindelijk gekomen, wijfje," zei ze. Dat is goed. Hansje heeft zo naar je verlangd." ,,Is het heus. Hansje?" vroeg Beugeltje een beetje beschaamd. En Hansje knikte. Toen bleef het even stil. Marya had haar pakje open­gemaakt en verdiepte zich in de ingesloten brieven. Tante Nel was verder gegaan met haar melk. ,,Mijn heel grote broer gaat naar Indië, Beugeltje," zei Hansje zacht en ze keek een beetje verlegen naar Marya. Beugeltje zweeg. ,,En ik kan niet mee," ging Hansje bedroefd verder. ,,Ik denk, dat Indië te warm voor je is," zei Beugel­tje medelijdend. Maar Hansje schudde het hoofd.

175

,,In Indië zullen ook wel kinderen zijn, zoals ik. Dat is het niet, maar ik... ik ben... het is te lastig." ,,Heeft je heel grote broer dat gezegd?" ,,Hij heeft geprobeerd het me te zeggen," snikte Hansje, ,,OchBeugeltje, het is helemaal niet zo heer­lijk geworden, als we dachten. Ik bedoel dat trouwen van mijn heel groten broer." ,,Ja, dat van Indië is heel akelig." ,,Nee, dat is het niet. Naar Indië zou hij toch gegaan zijn. Dat wist ik al lang. Maar om dat andere. Och Beugeltje, ik heb er zo'n verdriet van. Ik moet er voortdurend aan denken en... en... en..." „Zeg maar niets meer, Hans," smeekte Beugeltje plotseling met een kleur als vuur. Het was precies, alsof het opeens heel licht tusschen haar en Hansje werd. Zo wonderlijk licht. ,,We moeten er maar nooit over praten, want we kunnen er toch niet uitkomen. Linda niet eens." ,,Nee," zei Hansje stil. ,,Het is net zo vreemd als vader die., dronk en toch zoveel van moeder en ons hield. Ik begrijp het eigenlijk niet goed. Jij, Beugel­tje?" ,,Nee," zei Beugeltje. Maar het gevoel van schuwe angst voor Hansje was weg en dat was een goed ding. Vrolijk begon ze te vertellen van de nieuwste streken van Jobs en Dobs, van allerlei gebeurtenissen op de lependaal. En Marya, die haar brieven gelezen had, presenteerde bonbons en babbelde mee, alsof ze alles van de lependaal wist. Maar dokter Ten He-mert bezocht haar iedere dag en die behoorde toch bij de lependaal. ,,Kom peuter," stoorde Linda het gesprek. ,,We

176

moeten voortmaken, anders zijn we niet op tijd voor de koffie." ,,Hè," zei Bep teleurgesteld. „Nou ben ik net klaar. Moeder, mag ik een eindje mee?" ,,Hè ja, moeder?" viel Trees haar bij. ,,Best. Als jullie maar niet helemaal meegaat, want dan wordt het voor hier te laat." ,,Dat rijmt," vond Tjeerd uit. Hij kwam juist uit de zandbak en hij had zich heerlijk smerig gemaakt. „Ikke was net Marya's vader," kwam Jello aanlopen. „Ikke heb een boel roomtaartjes gemaakt." ,,Wat lekker, mijn ventje." En Linda verbaasde zich over mevrouw Schuytema. Wat was ze toch flink en opgeruimd tegenwoordig. Vroeger zou ze alleen gezucht hebben, dat ze nu weer de jongens een schoon schortje moest geven. Nu knoopte ze het zonder een aanmerking los en wuifde er de meisjes mee toe. Toen opeens achter het witte hekje van de Zand-hoeve, sprong Margrietje uit het lange gras te voor­schijn. , , 0 , " zei Beugeltje verbaasd. Ze begreep niet, hoe dat nu zo plotseling kon. Ze had in geen maanden iets van Margrietje gemerkt en daar was ze nu weer met haar zachte gezichtje, haar grote wijze ogen. ,,Wat is er?" vroeg Bep. Bijna had Beugeltje gezegd:,,Margrietje is er weer." , ,0 niets," zei ze dan en ze greep Beps arm met een blij zonnig stralend gezichtje. „Kijk," fluisterde Trees Linda in. ,,Beugeltje's lampjes zijn aan." „Hè ja," verwonderde Linda zich. Hoe zou ze toch

12 Het Beugeljong 177

ooit Beugelt]e begrijpen? Weken en weken lang was het kind zo stil, ja zelfs een beetje zeurig geweest. Maar in Beugeltje leefde Margrietje weer op, praatte met haar over de dingen, die haar bezwaarden. De dingen, die liepen over Paps, moeder en den heel groten broer. Beugeltj e voelde plotseling als Mar­grietje, bezag het alles als Margrietje. Stil objectief, zonder ontroering. Het vormde in haar gedachten, die zich aaneenregen tot een verhaal. Droef kinder­lijk bezien, reëel van gebeuren, 's Middags in de hut schreef ze het op. Het werd een beetje onbeholpen en stroef van vorm, maar ontroerend om het leed van een eenzaam klein meisje, dat Margrietje heette, maar in werkelijkheid niemand anders was dan Noortje Ten Hemert.

178

XIV

WEG VAN DE lEPENDAAL

Begin Juli kwamen Linda en Joop half dronken van vreugde thuis. „Vacantie," jubelde Joop, nog voor ze de keuken­deur bereikt had en Linda stoof iedereen voorbij om Paps te zoeken, die begrijpelijkerwijze nergens te vinden was, omdat hij op dat uur nooit thuis was. ,,Het lijkt wel, alsof het huis in brand staat," bromde Huibertje. ,,Jullie bent niet wijs." ,,Je moest zelf maar eens met lof overgegaan zijn," zei Beugeltje verontwaardigd. ,,En allemaal negens en tienen hebben net als Linda." ,,Of achten en zeventjes zoals Joop," vulde Joop aan. Huibertje kon zich in deze toestand niet indenken. ,,Loop rond," zei ze nog steeds uit haar humeur. ,,Jopie is zoet geweest," zei Joop onverbeterlijk. Ze hield er nu eenmaal van om Huibertje te plagen. ,,Jopie is o zo zoet geweest. Krijgt Jopie dan koek?" En meteen kaapte ze een vers gebakken koekje van een verleidelijk opgestapeld schoteltje. , ,0 , en thee met een kannetje verse room. Is dat voor mij, Huib, om weer wat op krachten te komen?' * ,,Blijf je af, aap van een meid. Wat moet mijnheer

179

Jaap wel van zo'n gehavende geschiedenis denken?" , /n Gehavende geschiedenis,'' juichte Joop en Maag-je lachte zich krom van de pret, zoals Huibertje het in haar ergernis noemde. ,,Is oom Jaap hier?" vroeg Linda dan opeens vol belangstelling. ,,Nee," zei Huibertje verstoord. ,,Ik ga hem zijn thee in de stad brengen." En weer vouwde Maagje zich op van het lachen. Maar nu werd Huibertje het moe. Ze dreef de ,,ben­de" de deur uit, die aanstonds stoeiend en joelend oom Jaap ging zoeken. Oom Jaap zat rustig in de apotheek aan de vuren­houten tafel met een hele berg papieren voor zich en stopte haastig iets in zijn zak, wat veel op een op­gerold schoolschrift geleek. ,,Wät doet u nou?" zei Linda verbaasd. ,,Je vader heeft me varmiiddag opgebeld, of ik, in­dien ik kon, weer eens wat orde in de „chaos" wilde brengen." ,,En u kón," bedacht Linda. ,,Het komt wel goed uit, dan kunt u ons meteen feliciteren." ,,En fuiven," vulde Joop ondeugend aan. „Waarop?" ,,Apennootjes en gemberbier. Please Sir," zei Joop. ,,Rare combinatie." ,,U vraagt niet eens waarom?" protesteerde Beugel-tje. „Waarom?" ,,Vierde," boog Linda. ,,Derde," boog Joop. , ,0 kinderen, wat word ik oud. Jullie doen eind-

i8o

examen, eer ik tijd heb om adem te halen." „Dan haalt u maar geen adem," zei Beugeltje harte­loos. ,,Maar ik word zo verlangend om te horen, wat u er van zegt." ,,Ik word zo oud," kreunde oom Jaap. ,,Kunnen wij niet helpen," gilde Joop. „Please Sir." Oom Jaap graaide in zijn vestjeszakje en gooide Joop een paar geldstukjes toe. ,,Hier vangen." ,,Thankyou, Sir." En Joop holde weg, bijna tegen een diep veront­waardigde Huibertje op. Daar sloofde ze zich nu voor uit. Bracht ze voor de kinderen eveneens thee met room binnen en dan liepen ze haar haast de boel uit de handen. ,,'t Is me wat moois," bromde ze. ,,Zo'n lawaai te maken, alleen maar, omdat ze vacantie hebben, 't Is nogal een prettig vooruitzicht ook." ,,Kom, kom," troostte oom Jaap. ,,Dat is verschil van mening. Maar ze zullen nog wel een poosje uit logeren gaan." ,,Ik ga tenminste fijn kamperen," zei Linda. ,,Met Gharlot en Noor en nog een bende. Hè, Charlot is er gelukkig ook en nog niet al te dunnetjes." ,,Als de dokter het goed vindt, hè?" zei Huibertje effen en vertrok met een leeg blaadje en een donker gezicht. ,,Dat van Charlot?" riep Linda haar na. Huibertje wilde opnieuw gaan knorren, bedacht dan op het trapje, dat de schapen toch ook het gehele jaar hard gewerkt hadden en ze dus wel wat extra's verdienden. Kom, het was nog best te doen om wat

i 8 i

flensjes te bakken voor dessert. Maar haar zachtere gemoedsstemming sloeg direct om, toen ze in de gang tegen Joop en haar gemberbier opbotste en met deze jongedame over de grond rolde, omdat juist de tweelingen uit de keuken renden en natuurlijk iemand weer voor de benen liepen. Oom Jaap en Linda schoten luidlachend toe, wat Huibertje nog bozer maakte. Maar oom Jaap, galant, hielp haar op en joeg de kinderen de apotheek in, waar Beugeltje in kalme gelatenheid de dingen was blijven afwachten en het eerst van allen wist, hoe Joop met de fiets geraced had naar den eersten den besten dorpsexpert op het gebied van apennootjes en gemberbier. Het werd een vrolijke avond. Oom Jaap bleef eten en was evenals Paps verrukt, toen hij de rapporten zag. En aan het dessert juichte hij even hard als de tweelingen, toen hij de schotel met flensjes ontdekte, die Maagje behoedzaam binnenbracht. ,,DieHuibtoch," zei Joop.,,Ze doet niets dan brom­men en ze is eigenlijk altijd even schattig." ,,'n Soort van honigbeertje dus," veronderstelde Paps. Na het eten bracht oom Jaap de ,,chaos" in orde, dronk staande een kop thee en werd door de gehele familie tot aan de bus begeleid. Zelfs Beugeltje had niet meer aan het opgerolde schoolschrift gedacht dat 's middags zo geheimzin­nig in oom Jaaps zak verdwenen was. Maar ze wist ook niet, wat oom Jaap tusschen de papieren van Paps gevonden had, al had ze het ook best kunnen gissen.

182

Daarom was ze dan ook even verbaasd als Paps en de anderen, toen er een week later op de ontbijttafel aan Paps* adres een Jeugdblad van oom Jaaps courant lag. „Hè, wat zot," zei Linda en ze haalde er het bandje af. ,,Het is natuurlijk voor Beugeltje bestemd." Paps knikte, keek eens over Linda's schouder en scheen opeens hevig geïnteresseerd te zijn. ,,Geef eens hier, Linda," zei hij en hij verdiepte zich tot verbazing van Linda en Joop in Beugeltje's Jeugdblad. ,,Wat is er, Paps?" begon Joop nieuwsgierig, maar haar aandacht werd afgeleid door het biimenkomen van Beugeltje en de tweelingen. ,,Krijgen we thee, Linda?" informeerde Jobs nog voor ze op haar plaats zat. ,,Hè ja, thee," viel Dobs haar bij en stopte haar trom­meltje en thermosfles, die Maagje reeds op het buffet gezet had, in haar tas. ,,Jullie moogt wel voortmaken," zei Joop met het air van iemand, die zich voor niets meer behoeft te haas­ten. Beugeltje keek nieuwsgierig naar Paps. ,,Heeft u een Jeugdblad gekregen?" vroeg ze. ,,Of is het voor mij?" ,,Nee, voor mij," antwoordde Paps afgetrokken. De kinderen begrepen er niets van. ,,Paps wordt kinds," zei Joop ondeugend. , ,Hier is er nog een en dat is voor mij,'' ontdekte Beu­geltje. Haastig vouwde ze het open, werd vuurrood van verlegenheid en staarde van Paps naar de zusjes. Hoe kon dat nu ? Op de eerste pagina stond de ge-

183

schiedenis van Margriet] e. Linda en Joop rukten haar het blad uit de bevende handjes, verdiepten zich in het verhaal. Beugelt]e kon wel schreien van ergernis, hoewel er toch in haar hartje een gevoel van trots en voldoe­ning was. Een verhaal van haar gedrukt in een heuse courant! Maar dat het juist dit van Margrietje was, vond ze verschrikkelijk. Tersluiks keek ze naar Paps en de zusjes. En toen plotseling keek Linda op en gaf haar een zoen, trok Paps haar naar zich toe met een gesmoord: ,,Mijn lief klein Beugeljong." ,,Heb je het aan oom Jaap gegeven, Beugeltje?" vroeg Joop. ,,Je moet het eens meer doen." ,,Heeft Beugeltje in die krant geschreven?" vroeg Jobs. „Wat vreselijk knap." ,,Vreselijk knap," echode Dobs. ,,Ik begrijp er niets van," zei Beugeltje eindelijk. ,,Ik heb het in de hut opgeschreven en Margrietje was er... en ik had met haar gepraat over... en...en... en..." ,,We begrijpen het best," zei Paps vriendelijk. ,,Toen het klaar was, heb je het zeker weggestopt?" ,,Ja," zei Beugeltje verlicht. Paps kende haar zo goed. Hij wist, hoe ze al haar sprookjes, haar dierbaarste bezittingen wegstopte op de meest naïeve plaatsen. Een van die plaatsen was de linkerbureaula, waar de ,,chaos" huisde. Beugel­tje kon het er wel instoppen, maar het er nooit weer uithalen, tenzij ze paps vroeg de lade even open te maken. Maar wat hinderde dat? Het lag er immers veilig en niemand anders kon er bij. Precies onder

184

het schrijfblad week de lade iets en het was heel ge­makkelijk om er een schrift door te schuiven. , , 0 , " zei Linda met een begrijpend gezichtje. Ze her­innerde zich nu iets haastig te hebben zien verdwij­nen in oom Jaaps binnenzak. ,,Oom Jaap is met de chaos bezig geweest. Wat een lelijkert om dat stil­letjes mee te nemen!" ,,Hij had er een goeie, een hele goeie bedoeling mee." zei Paps en zuchtte. Voegde er dan in zichzelf aan toe: ,,Ik denk, dat er vandaag nog iemand een Jeugd-blad gekregen heeft." ,,Wie?" vroeg Joop nieuwsgierig. ,.Moeder," zei Beugeltje stil. Linda tikte met het lepeltje tegen haar kopje, joeg dan de tweelingen onverbiddelijk voort. Maar in Beugeltje was de vreugde om het onver­wachte, een verhaal van zichzelf gedrukt te zien, weg. Er was een bange zorg, een vage angst plotse­ling in haar opgekomen. Dagen en dagen lang tobde ze in zichzelf over moeder, die dit alles van Margriet-je zou lezen, het koel zou beoordelen met een spot­tende lach, om wat ze niet begreep. Het was Beugel­tje, alsof Margrietje stil in een hoek zat en haar aanzag met smekende, verwijtende blikken. Och, tegen Margrietje kon ze dat nooit meer goedmaken. En toen opeens gebeurde het. Er kwam een dikke brief van moeder, die Paps een ongekende blijdschap gaf, hoewel hij een paar dagen met een diepe zorgvoUe rimpel tussen de ogen bleef rondlopen, alvorens hij zich uitsprak: ,,Kinderen, ik heb een brief van moeder." Zelfs de tweelingen namen een afwachtende houding

185

aan. Een brief van moeder! Het was zo ongewoon, haast niet te verwerken. ,,En moeder vraagt een of twee van jullie te logeren," ging Paps verder. ,, Wat gek," zei Jobs.,,Logeren bij je eigen moeder?" De anderen zwegen een beetje bedrukt en terneer­geslagen. ,,Moeder heeft er eigenlijk twee genoemd," zei Paps en hij keek vol liefde naar Beugeltje. ,,Voor de gehele vacantie?" vroeg Linda en ze dacht aan haar kampeerpartij. Daar zou dan wel niets van komen! ,,Ja," antwoordde Paps aarzelend. ,,Voor de ge­hele vacantie of... of... ja eigenlijk voor onbepaalde tijd." Beugeltje's hartje klopte als de hamer van oom Ger­rit in de smidse. Och, daar was het. Net als bij Miet-zi uit de vierde. En toch, Paps keek precies alsof er iets was, dat hem verheugde. ,,Voor onbepaalde tijd?" zei Joop. ,,Nou, ze hebben anders op het gym een tijd van logeren bepaald, hoor Paps. Hè, ik hoop, dat ik gevraagd ben. 't Is wat fijn bij oma. En net de tijd van het Kurhaus. Dol-letjes, hè Linda? Wij zijn de twee uitverkorenen zeker, hè Paps? Wat doen ze nou in Den Haag met ondeugende tweelingen?" ,,Of met een beugeljong," zei Beugeltje schril. ,,Het spijt me erg," zei Paps, ,,maar Linda moet thuisblijven." Joops ogen werden zo groot als theeschoteltjes. ,,Dus ik wel," zei ze zacht en keek dan zoekend rond. ,,Een van de tweelingen? Onmogelijk! Een

i86

van dat stel was altijd twee. Dan... Bengeltje?" ,Ja," vervolgde Paps. „Jij en.... Beugeltje." Heel stil was het in de kamer. Niemand durfde naar Beugeltje te zien, die roerloos op haar stoel zat. O, hoe kon het, hoe kon het? Moeder, die zenuw­achtig werd van haar beugel, zich ergerde aan haar krullen. Moeder, die niet van zieke kinderen hield, die immers Hansje niet mee wilde hebben naar Indië. En nu wilde moeder haar. Haar en Joop. Och, Joop had ze altijd wel gedacht. Joop hoorde het meest bij moeder. Maar zij kon immers niet weg van Paps, van de lependaal. Voor iemand wist, wat er gebeurde, had Beugeltje het hoofd op de armen gelegd en snikte hartver­scheurend. Beugeltje, die in haar verdriet alleen maar stampte of rinkelde met de beugel, deed nu niets van dit alles, schreide alleen maar zo hevig, dat ze er allen diep door getroffen werden. ,,Och/' zei Linda meewarig en haastig, direct bereid alle kampeerpartijen voor haar zusje op te offeren: ,,Laat mij gaan, Paps. Laten we moeder schrijven, dat ik voor Beugeltje kom." Maar Paps schudde het hoofd. , ,Moeder heeft uitdrukkelij k om Beugeltj e gevraagd,'' zei hij zacht, maar achter zijn brilleglazen schenen zijn ogen vochtig te zijn. Toen, met zijn hand op het warrige roodbruine haar, fluisterde hij, alleen voor Beugeltje verstaanbaar: ,,Ik geloof, dat Margrietje iets begonnen is, dat Beu­geltje moet afmaken." Beugeltje hief het kopje op. Er lag iets hoopvols in Paps woorden die ze toch niet helemaal begreep.

187

Toen glimlachte ze. Zag ze Margrietje niet voor zich, met blij lichtende ogen troostend en bemoedigend. „Kijk," stootte Joop Linda aan. ,,Beugeltje's lichtjes gaan op." Maar de lichtjes doofden ogenblikkelijk. Margrietje scheen weg te dansen achter donkere wolken van droeve verlatenheid. ,,Weg van de lependaal, weg van jou, Paps," snikte Beugeltje als een heel klein kindje. Zwijgend, vol ontroering keken de anderen toe. Nie­mand wist meer iets te zeggen. Het moest immers tóch.

i88

XV

JOOP

Stil en verdrietig was Beugelt]e's leven in Den Haag. Diep in haar was een onuitgesproken heimwee naar de lependaal, naar Paps en oom Jaap, naar Linda, de tweelingen, de Zandhoeve, ja zelfs naar mijnheer Schuivers. Oma en moeder waren heel lief voor haar en vooral moeder zocht veel grotere toenadering met haar, dan ze ooit gedaan had. Ze scheen niet meer ze­nuwachtig te worden van een krakende beugel, zich niet meer te ergeren aan het heen en weer schudden van de roodbruine krullen. Het maakte, dat Beugeltje schuwer en van tijd tot tijd teugellozer deed dan op de lependaal. Joop had het best naar haar zin. Moeder was altijd zo'n gezellig type om mee uit te gaan en bij oma scheen moeder nooit moe te zijn of zich zo ziek te voelen, dat ze dagen op de rustbank moest doorbren­gen. Integendeel, het was avond aan avond uitgaan. Ook oma scheen onvermoeid te zijn en Joop mocht bijna altijd mee. Het hinderde èn oma èn moeder, dat Joop niet dansen kon. Niet genoeg tenminste om mee te kunnen doen en op een morgen aan het ont­bijt, zei oma, dat ze besloten was om Joop een dans-

189

cursus te laten volgen. Ze ging nu zo vaak mee naar het Kurhaus of naar een dancing en het stond zo on­nozel en onopgevoed dat een groot meisje zo stunte­lig en onbeholpen deed. Joop keek verheugd. ,,Dank u wel, oma," zei ze bhj en toen keek ze naar Beugeltje. Maar Beugeltje schudde haar krullen naar voren en rinkelde met haar beugel. ,,Paps wil het immers niet," zei ze gedecideerd. Er viel een ietwat pijnlijke stilte in. Oma keek naar moeder en moeder naar Joop. , ,0 , maar hier wel," zei Joop zorgeloos. ,,En moeder is er toch bij, domoor." Ja, moeder was er, maar dat veranderde immers toch niets aan het geval, wist Beugeltje. Moeder was er al­tijd voor geweest, dat Linda en Joop zouden leren dansen. Beugeltje zuchtte. Och, ze kon er helemaal niet meer uitkomen. Joop leek hier opeens helemaal volwassen te zijn en ze was toch eerst veertien. Maar drie jaar ouder dan zijzelf. Niemand echter, die dat scheen te begrijpen. Oma nam haar iedere middag mee om te winkelen en te teaen. Joop vond het in een woord ,,zalig". Ze dweepte met de Bijenkorf, was verrukt over de snoezige japonnetjes, die oma voor haar kocht en voelde zich bij Lensvelt volkomen op haar gemak. Een heel enkele keer mocht ook Beugeltje mee, maar dat was voor niemand een genoegen. Het kind liep zo ongelukkig en gebrekkig, kon in de drukke winkel­straten helemaal niet vooruit en voelde zich noch in de Bijenkorf, noch bij Lensvelt, noch bij een van

190

de vele kennissen van oma op haar plaats. „Noortje hoort nog in de kinderkamer thuis," zei oma eens en ze lachte. Maar Beugelt] e hoorde toch wel, dat oma zich een beetje aan haar ergerde. Het was op een middag, dat oma haar beiden in het salon liet komen. Het was oma's jour en ze wilde haar kleinkinderen aan haar bezoek voorstellen. Joop was zo lief en aanhalig, be­woog zich zo gracieus, dat iedereen verrukt over haar was en haar met complimentjes overlaadde. Joop ge­noot. Hè, dat was toch wat anders dan op de Iepen-daal. Geen wonder, dat moeder het daar niet kon uit­houden. Maar het kleine domme Beugeltje gedroeg zich onge­veer, zoals Wodan gedaan zou hebben. Ze morste thee op haar nieuwe crêpe de Chine jurk, haakte met haar beugel in de japon van haar moeder, deed verle­gen en schuw en schudde onophoudelijk met haar krullen, wat aan haar gezichtje een onwijze uitdruk­king gaf. ,,Wat een zielig en ongelukkig kindje," hoorde ze dan iemand plotseling in haar buurt fluisteren, „'n Heel verschil met dat zusje van haar." Ja, Joop was schattig, wist Beugeltje. En zij geleek in niets op haar. Over die uitspraak bekommerde ze zich dus niet zo erg. Maar het maakte haar nog veel verdrietiger dan zij al was en 's avonds in bed, schrei­de ze van verlatenheid en van een diep hunkerend verlangen naar de lependaal. Joop was er nog niet. Die kwam meestal zo laat, dat Beugeltje haar niet eens meer naar bed hoorde komen, 's Morgens was ze dan ook niet wakker te krijgen en Sientje moest haar

191

wel twee keer roepen, als ze met het kopje thee en het kannetje warm water kwam. Dat was volgens Joop ook al een van de heerlijkheden in oma's huis. Het kannetje warm water kon Bengeltje helemaal niet schelen, maar het kopje thee vond ze ook wel lekker. Joop echter vond, dat het eigenlijk zo hoorde, hoewel Maag) e haar thuis zou zien aankomen om ze te ver­wennen met kopjes thee en kannetjes warm water. Ze was dan ook verrukt van oma's dienstmeisjes. Ze za­gen er altijd zo keurig uit in haar zwarte japoimetjes en met haar onberispelijk gestreken mutsen en schor­ten. Heel wat anders dan Huibertje en Maagje. En ze waren zo beleefd, hadden zulke vriendelijke manie­ren en spraken van jongejuffrouw Joop en jongejuf-frouw Noortje. Beugeltje vond het bespottelijk en had er eerst iets van gezegd. Toen had Sientje haar echter aan het ver stand gebracht, dat het zo moest voor mevrouw. Sindsdien berustte Beugeltje er maar in, doch Joop vond het wat deftig en gaf oma groot gelijk. En al meer en meer trok Beugeltje zich terug, bleef thuis als de anderen uitgingen. Op zichzelf vond ze dit niet erg. Ze was dat op de lependaal niet anders gewoon. Het was altijd te ver voor Beugeltje, of te vermoeiend of, als het dat niet was, geen weer. Maar hier in het grote huis voelde ze zich zo vreemd en ongelukkig. Sientje en Dina waren heel vriendelijk en beleefd voor haar, maar ze haalden in goedheid en hartelijkheid niet bij de altijd brommende Huibertje en de steeds pruttelende Maagje. En dan Engelien, die zo haar eigen kleine verrassink-jes had. Nee, Beugeltje verlangde naar de lependaal,

192

naar de gezellige apotheek, naarde rommelige kinder­kamer. Het was hier alles heel mooi en moeder was aardiger, dan ze ooit voor haar geweest was, maar ze kon het niet helpen, ze voelde zich hier zo eenzaam en verlaten, ondanks, dat iedereen toch erg meewerk­te om haar het alleen zijn te vergoeden. Moeder kocht haar boeken, oma gaf haar dozen bon­bons en Joop bracht haar telkens iets leuks mee. Maar de boeken waren heel anders, dan die Paps en oom Jaap voor haar uitzochten. De bonbons verveelden haar en de geschenkjes van Joop bezwaarden haar. Ze vond dat haar zusj e te roekeloos met haar zakgeld om­sprong. Paps zou dat nooit goedvinden. Maar Paps zou zoveel niet goedkeuren. Hij zou er tegen opko­men, dat Joop zo laat naar bed ging, zoveel snoepte en allerlei dingen deed, die thuis op de lijst van de ver­boden genoegens stonden. Och, maar Paps had misschien al wel niets meer over haar te zeggen. Immers zo was het toch bij Mietzi uit de vierde gegaan. Nu was het bij hen net zo'n toe­stand. Hoewel, Paps had gezegd, dat ze logeren gingen. Dat betekende toch, dat ze weer terug zouden komen op de lependaal. Van Margrietje merkte Bengeltje al die weken niets. Maar Margrietje bleef zo vaak lange tijd weg. Dat verontrustte haar dus niet zo heel erg. Maar wel dacht ze er vaak aan, wat het toch zijn zou, dat Margietje begonnen was en dat zij afmaken moest. Margrietje had haar nog zo wijs aangekeken, zo bemoedigend en troostend toegeknikt voor ze opeens weer verdwenen was. Waar ze dan bleef? Ja, dat wist Beugeltje niet.

13 Het Beugeljong 193

De heel grote broer van Hansje kwam bijna iedere dag bij oma in huis en dan gingen moeder en hij sa­men uit. Soms ging Joop met hen mee. Joop was heel vriendschappelijk met hem. Stoeide met hem en plaagde hem, zoals zij het oom Jaap deed. Beugeltje zelf stond een beetje schuw vijandig tegenover hem, begreep niet, dat Joop zich zo aan hem gaf. Maar dan bedacht zij, dat Joop ook niet wist, wat zij wist en hem gewoon als een van de vele kennissen van moe­der beschouwde. En toch, Joop had immers er met Linda al zoveel over gepraat, kende de geschiedenis van Mietzi. Kon ze dit dan niet begrijpen? Joop? Ze was toch niet blind en op school had ze allemaal achtjes en zeventjes. Hoe was het dan mogelijk, dat ze zoiets niet zou kunnen begrijpen, daar waar zoveel moeielijker dingen toch zo duidelijk voor haar schenen te zijn? Beugeltje verlangde hevig naar het einde der vacan-tie. Dan moest immers Joop weer naar school en o wie weet, keerde dan ook moeder niet naar de Iepen-daal terug. In ieder geval zou er dan toch wel een beslissing komen, hoe het gaan moest. ,,Joop," zei Beugeltje op een ochtend, nadat Sientje de thee en het warme water gebracht had. ,,Wan­neer moetje weer naar school?" ,,Zeven September," antwoordde Joop en ze rekte zich nogeens uit. Hè, ze was tegenwoordig altijd moe en slaperig! ,,Zeven September," herhaalde Beugeltje verheugd, ,,dat zijn dan nog maar vier dagen." ,,Wat zeg je?" zei Joop en ze rekende vlug haar zusje na. Ja, het was zo. Ze had gelijk.

194

.Jasses," pruttelde ze. ,,Vind je het niet fijn, Joop? Dan gaan we naar Paps en de lependaal terug." ,,Och, jawel. Maar het is hier zo heerlijk. En nu weer die suffe lependaal. Nee hoor, ik bleef nog liever een beetje." Beugeltje keek teleurgesteld. Ging Joop nu net als moeder worden? Vond ze het voortaan op de Iepen-daal ook niet langer uit te houden? Beugeltje's hart kromp ineen. Ze voelde zich hier de laatste tijd zo veraf van Joop. Net alsof ze haar eigen zusje niet meer was en van tijd tot tijd had ze tegenover haar hetzelfde gevoel, dat ze tegenover moeder had. 'n Soort verlegen angst. Maar och, alles zou wel weer terecht komen, als ze op de lependaal waren. En met Kerstmis kwam alles altijd goed, zei oom Jaap. Met Kerstmis losten alle bezwaren op in liefde en begrijpen. Het duurde alleen nog zo lang, eer het Kerstmis was en och, ze geloof­de toch niet, dat oom Jaap helemaal gelijk had. Twee dagen later viel de beslissing. Ze zouden voor­lopig hier nog in Den Haag blijven en Joop zou daar op het gymnasium komen. Beugeltje ontstelde er van en Joop keek verschrikt, minder blij dan ze zich toonde, toen oma het vertelde en moeder vroeg: ,,Vind je het niet leuk om ook eens een poosje hier school te gaan?" ,,Ja zeker, moeder," zei Joop hartelijk. Moeder was de gehele vacantie zo aardig en goed voor haar ge­weest. Het ging toch niet aan om haar te laten merken, dat ze datgene wat blijkbaar als een verrassing be­doeld was, als een teleurstelling opvatte. Maar ellen-

195

dig vond ze het. Meer dan ellendig, want ook Joop begreep, dat dit alles niet langer meer onder een ge­wone logeerpartij te rangschikken was. Noch dat van moeder, noch dat van Beugeltje en haar. Arm klein Beugeltje! Ze zag er uit als een uit het nest gevallen vogeltje. Dat juist zij van de lependaal en van Paps weg moest. De tweelingen hadden er zich misschien beter doorgeslagen. Wie dat eigen­lijk in die dingen besliste? Mietzi uit de vierde had zich daar ook vaak in verdiept, maar was nooit tot een oplossing gekomen. Och, dat zou zij ook wel niet. Het was zo en zij hadden zich er eenvoudig bij neer te leggen. ,,Wil je nog thee. Joop?" vroeg moeder. ,,Nee, dank u, moeder," zei Joop en meteen dacht ze aan Paps. Daar waren ze nooit zo beleefd tegen. Dien tutoyeerden ze altijd heel genoegelijk, zoals ze het oom Jaap en tante Nans ook van tijd tot tijd de­den. Maar moeder! Eigenlijk kenschetste dat toch de hele verhouding met moeder, vond Joop en ze voelde wel, dat dat nog niet veranderd was. Al was moeder nog zo gezellig en aardig om mee uit te gaan, als straks de up en downs van het schoolleven weer be­gonnen, had je niets aan moeder. O, dan was Paps zo in alles de steunende kameraad. ,,Ziezo," besloot oma, ,,nu nog maar een paar dagen pleizier en dan weer aan het werk, mijn kind." ,,Maar met af en toe een pretje, hè Jopie?" glunderde moeder en opeens was het Joop, alsof moeder het wat heerlijk vond om met haar uit te gaan. Beugeltje zat er stil en triest bij. Niets kon haar meer

196

schelen, nu ze wist, dat ze niet meSü" naar de Iepen-daal zou terugkeren. i ,,Wil de boterham er niet in, Noork?" vroeg moe­der en ze keek naar Beugeltje zondeamet gewone me­delijdende spottende licht in haar ornn. Ze keek al­leen maar zacht en goed. Precies, ZOTIS Joop kijken kon, vond Beugeltje. Hè, moeder ging de la^@^ tijd wel heel erg op Joop lijken. Het was v reea^hee l vreemd, maar toch wel prettig. Haastig schoof ze het laatste stukje brood in haar mondje en werkte de hele etensprop met een flinke slok melk weg. Oma keek een beetje verstoord en Beugeltje wist ook wel, dat het eigenlijk heel onge­manierd was, wat ze deed, maar och ze kon haar eten gewoon niet naar binnen krijgen. Smekend keek ze naar moeder, maar die knikte haar met een lieve glim­lach, een lange aanhalige blik vriendelijk toe. Het duizelde Beugeltje. Ze begreep het niet, maar daar was immers zoveel wat ze niet verwerken kon. De weken gingen voorbij. Joop was zonder veel moei­te in de derde klas geplaatst en ging nu alle dagen in Den Haag naar school. Voor Beugeltje kwam er gedurende de morgenuren een onderwijzer, zodat haar tijd nu ook meer gevuld werd. Over de lependaal spraken ze niet meer. Joop be­rustte er in, hoewel ze het nieuwe gymnasiumleven maar matig vond en de oude hartelijke, gulle vrien­dinnetjes buitengewoon miste. Over Paps en Linda kon ze niet denken zonder een akelig heimwee-ach-tig gevoel te krijgen, hoewel zij het zichzelf niet eens bekennen wilde. Het vele uitgaan, het hele drukke bewegen in oma's huis, waar bijna altijd gas-

197

ten waren, maakte haar kribbig en voor het eerst van haar leven begon Joop Ten Hemert moeite te krijgen haar klas bij te houden. Ze tobde er over. Wat moest het worden, als ze bleef zitten? Ze was jong genoeg, maar zoals Paps altijd beweerde, ieder jaar was er een. Maar och, als ze bij moeder bleef zou alles misschien toch heel anders verlopen. Moe­der zei openlijk, dat ze het land had aan al dat ge­leer. Ze zou zonder dat toch wel door de wereld ko­men. Maar Joop spande zich niettemin tot 't uiterste in om met Kerstmis tenminste een draaglijk rapport te hebben. Beugeltje was triest en stil. Gelaten, vol plichtsbesef maakte ze haar werk, las een beetje en verdroomde de rest van de dag. Ze zag er zo bleek en slecht uit en at zo weinig, dat haar moeder ongerust werd en een dokter raadpleegde. Maar de dokter kon niets vinden, vond haar wat slap en zwakjes, schreef staal, rust en versterkend voedsel voor. En mevrouw Ten Hemert voelde zich gerustgesteld. Het kind zag immers altijd zo moe en betrokken. Joop echter maakte zich uitermate bezorgd over haar zusje. Maar ja, ze wist ook niet, wat er aan te doen, al begreep ze de oorzaak mogelijk ook beter dan de dokter. Soms overwoog ze of ze het niet aan Paps moest schrijven. Paps was altijd zo bezorgd voor Beugeltje, zou zich zeker maar niet zo bij alles neer­leggen. En toch, waarom Paps, misschien nog node­loos, ongerust te maken? Paps, die natuurlijk van alles al zo'n verdriet had. Joop kon er niet toe be­sluiten, werd ook te zeer door haar eigen zorgen en bekommernissen in beslag genomen, om er lang bij

198

stil te staan. Zo ging de tijd voorbij en het kleine Beugeltje werd van dag tot dag lustelozei en mager­der, zonder ook maar zelfs tegen Joop het verdriet uit te spreken, dat diep in haar knaagde, zodat het haar haast een onmogelijkheid werd om een gewoon gezichtje te zetten. ,,Beugeltje," zei Joop op een ochtend en ze keek naar haar zusje, dat over de vloer kroop, omdat ze haar laarzen en beugel nog niet aan had. Zonder beugel had ze geen steun aan het zieke voetje en Joop vond het alle morgens weer een even ellendig gezicht om haar zusje zo over de grond te zien voortbewegen. Als ze niet laat was, hielp ze haar gauw, maar meestal deed het kind het zelf, omdat dan ook de beugel haar gemakkelijker zat. Thuis hielp Paps haar bijna altijd en Joop wist wel, dat zij nu niet zo heel handig was. ,,Zeg, Beugeltje," herhaalde ze. ,,Ja," antwoordde Beugeltje. ,,Ik ben zo moe." ,,Ik zou er maar uitkomen," merkte Beugeltje op en ze vocht met haar veters. ,,Straks kom je te laat." ,,Ik heb geen zin. Vanavond moet ik naar een par­tijtje bij Lettie Ruivers. Een thé dansant." ,,Een dansende thee," vertaalde Beugeltje. ,,Wat gek, zou Jobs zeggen." ,,Zeg Beugeljong." ,Ja?" ,,Paps heeft wel gelijk. Al heb je nog zulke goeie hersens, werken moet je. Als je tenminste een be­hoorlijk cijfer wilt halen. Geloof er maar niets van, als iemand beweert: ,,Ze is zo knap, ze behoeft

199

gewoon niets te doen." Aanwaaien doet het nie­mand." ,,Werk jij dan niet?" ,,Och jawel, maar ik kan er niets inhouden. Ik word zo suf." , Je gaat te veel uit, Joop." „Wijsneus." ,,En toch is het zo," zei Beugeltje treurig. Ze was klaar gekomen met haar laarzen en beugel, strom­pelde nu naar de wasbak, het het water woest neer-klateren in het bassin. ,,Je moet opstaan. Joop," vermaande ze dan en ver­volgde in navolging van Huibertje: ,,Ik zeg het jou voor de laatste maal." Joop lachte en sprong meteen uit bed. ,Jéminé, wat ben ik laat. Toe, laat mij me het eerst wassen?" Gewillig stapte Beugeltje achteruit. Joop proestte en snufte vijf minuten lang en zei dan: ,,Enfin, het is morgen Zondag, hoewel van lekker uitslapen zal wel niet veel komen. Het is, geloof ik, weer een overladen programma." ,,Zeg dan moeder, datje niet meegaat." , Ja, maar ik ga veel te graag, dat is het." Beugeltje zuchtte. Ja, dat was het. Linda zou rus­tig zeggen: ,,Heus, moeder, ik kan niet. Ik moet werken." Joop keek medelijdend naar haar zusje. Vanavond was ze helemaal alleen thuis, want moeder en oma gingen naar de opera. Trouwens oma en moeder waren bijna nooit thuis en als ze het waren, hadden ze gasten. En dan kwam Beugeltje liever niet binnen,

2 0 0

hoewel moeder het haar herhaaldelijk vroeg. Zoals moeder toch ten opzichte van Beugeltje veranderd was. Onbegrijpelijk gewoon. Peinzend staarde Joop voor zich uit, dacht even aan het verhaaltje in het Jeugdblad. Aan de geschie­denis van Margrietje. Wat had Paps daarin getrof­fen? En moeder misschien? Zou...? Met een ruk keerde ze zich af. Kom, ze moest nu toch heus voortmaken. Even later rende ze naar be­neden. Tegen de avond begon het te stormen en het loeide van tijd tot tijd onheilspellend om het huis. Beu­geltje werd er zenuwachtig van. Oma en moeder waren vertrokken en even later was Joop gevolgd. Beugeltje had haar geholpen bij het kleden en aller­lei kleine werkjes voor haar gedaan. Nu zat ze stil in de huiskamer te luisteren naar de wind, die in de schoorsteen kermde. Het was een akelig luguber geluid. Beugeltje dacht aan de lependaal. Daar was ze nooit bang, als het stormde. Integendeel, gaf het haar een rustig veilig gevoel. Zou Paps in de apo­theek zitten met Wodan aan zijn voeten en zouden de tweelingen het keldertrapje al afgerold zijn? Na­tuulij k zat Linda stil te werken op de oude kinder­kamer. Och, Linda zou het ook wel eenzaam hebben zo zonder Joop. De tranen rolden Beugeltje opeens langs de wangen. Ze schrok er van. Wat ging ze nu doen? Kom, het hielp allemaal immers toch niets. De dingen gebeur­den toch, zoals ze gebeuren moesten. Kom, ze zou maar naar bed gaan. Misschien viel ze wel gauw in slaap en bovendien was het haar tijd ook. Paps hield

2 0 1

er niet van, dat zij te laat opbleef. Maar hier werd het eigenlijk vanzelf later dan Paps haar had voorge­schreven. Hè, wat was het stil in huis! Dina en Sientje zaten in de keuken in de uitbouw. Maar dat leek zo ver weg, dat het haar net was, alsof ze helemaal alleen in huis was. Toch was het niet zo, want toen ze de trap op wilde gaan, verscheen Sientje in de gang. ,,Gaat u naar bed, jongejuffrouw Noortje? Ik wilde u juist nog een kopje thee brengen." ,,Dank je wel, Sientje," zei Beugeltje vriendelijk en op de onderste traptree gezeten, genoot ze met kleine teugjes het warme drinken, terwijl Sientje stil af­wachtend tegenover haar stond. Dat onderdanige gelaten wachten, benauwde Beu­geltje. Haastig overhandigde ze Sientje het kopje, wenste haar een beetje timide wel te rusten en strom­pelde naar boven. In haar kamer was alles in orde. Op de tafel brandde het kleine roze kelkvormige nachtlampje, zodat het overbodig was om het grote licht aan te draaien. Langzaam kleedde Beugeltje zich uit, kroop in haar bed en probeerde de slaap te vatten. Maar het lukte niet. Het leek haast, alsof de storm van minuut tot minuut in omvang toenam. Alles kraakte en piepte in het huis en Beugeltje voelde zich zo eenzaam en ver­laten als nooit te voren. Van tijd tot tijd luisterde ze angstig naar de vage geluiden, die uit de keuken kwa­men. Later hoorde ze, hoe de deur op het nachtslot ging, hoe de gangklokgewichten opgetrokken wer­den. Toen kwam er heel zacht iemand naar boven. Het was Sientje, wist Beugeltje. Dina had de beurt

202

om te moeten opblijven, totdat de familie thuis­kwam. Dat zou wel laat worden en het was een klein beetje een veilig gevoel, dat Dina daar beneden kalm zat te breien. Precies, alsof het in het geheel niet stormde. Langzaam kropen de uren voorbij. En, omdat Beu-geitje niet slapen kon, waren haar gedachten voort­durend vanzelf bezig met het verdriet van de laatste maanden. Beneden sloeg het elf uur en nog steeds was het kleine meisje klaar wakker. Och, als Joop toch maar gauw thuiskwam. Ze was zo angstig en alleen. Zou ze naar Dina durven gaan, vragen of ze een beetje bij haar mocht blijven in de warme lichte keuken? Maar neen. Dat durfde ze toch per slot niet aan. Als ze het bij Huibertje deed, zou deze waarschijn­lijk heel erg brommen en haar zeggen, dat ze geen kunsten moest beginnen. Maar tenslotte zou ze haar een arm schaap noemen, haar naar boven brengen en bij haar blijven, totdat ze in slaap gevallen was. Dina zou alleen maar: ,,Zeker, jongejuffrouw," zeggen, doch verder zo ijzig beleefd zijn, dat ze liefst maar zo gauw mogelijk weer aftrok. Hè, als Joop maar kwam. Doch dat zou nog wel een heel poosje duren. Het was immers pas elf uur. Als ze eens boven aan de trap ging zitten, dan hoorde ze toch iets van Dina, als die een stoel verschoof of zich nog een kopje thee schonk. En als ze niets hoor­de, dat had je toch het gevoel, dat ze dichter bij iemand was, dan hier op de kamer. Misschien merkte ze daar ook minder van de storm. Voorzichtig kroop ze uit haar bedje. De beugel

203

zou ze maar niet aandoen. Dat hield maar op en als Joop kwam ging ze toch dadelijk weer naar bed. Triest kroop ze in de richting van de trap, maakte het zich dan een beetje gemakkelijk op de bovenste trede. Hu, het was koud! Zou ze nog even een deken halen? Of maar niet? Dan moest ze weer het hele portaal over kruipen en eigenlijk vond ze dat wel wat griezelig, was ze veel te blij hier een smal licht-straaltje te zien, dat uit de uitbouw kwam. Zo zat ze een half uur, drie kwartier, dommelde af en toe eens in, om met een schok telkens weer wakker te schrikken. En toen plotseling een hevige belruk. Beugeltje veerde overeind. Zou het Joop zijn? Mis­schien was het al heel laat. Gespannen luisterde ze. Ze hoorde Dina door de gang sloffen, de ketting van de deur haken. Een koude luchtstroom streek Beugeltje langs de voetjes. Hè, het was net, alsof iemand haar opeens een nat laken omdeed. Ja, het was Joop. Ze praatte tegen Dina, hing haar mantel op aan de kapstok in de vestibule. Zou ze ineens naar boven komen of nog beneden blijven? Beugel­tje wachtte ademloos. Joop ging, geloofde ze, de eetkamer in. Misschien alleen maar een glas melk halen. Zacht liep Dina naar de keuken terug. Hè, had ze nu de beugel maar aangedaan, dan kon ze de trap af. Zou ze het toch proberen? Maar terwijl ze het overwoog, ging het licht aan, kwam Joop al. Verbaasd staarde deze naar haar zusje. ,,Waarom hg je niet in bed, Beugeltje?" ,,Ik... ik... kon niet slapen... alles was zo naar en het waaide zo. En... ik... verlangde zo naar jou." ,,Och," zei Joop ontroerd en ze kroop dicht tegen

204

Bengeltje aan. „Och, jij klein ding. Heb je de hele avond op mij gewacht?" ,Ja," zei Beugeltje. Ze voelde zich opeens wel pon­den lichter, nu Joop er tenminste maar weer was. ,,Je zult je jurk kreuken," zei ze practisch. Joop lachte. ,,Zonde ja?" „Natuurlijk. Heb je het leuk gehad?" „Bar leuk." „Hoe laat is het?" ,,Tien minuten voor twaalven." ,,Ben je dan niet wat vroeg thuis voor een partijtje?" ,,Ja, maar het ging me vervelen. En toen ben ik er tussen uitgeknepen. Het souper zou net beginnen. Ik ging ongeveer elf uur weg. , ,0 Jopie, is dat niet schandelijk onbeleefd? En moe­der en oma zouden je immers met de auto komen halen, als zij uit de opera kwamen." ,,Ja, dat is zo." ,,Maar hoe moet dat nu?" tobde Beugeltje.,,Moeder zal zich ongerust maken." ,,Welnee. Ik heb Lettie gezegd, dat ik hoofdpijn had en graag naar huis wilde. Haar mama heeft mij door den huisknecht naar de tram laten brengen. Nee, dat is wel in orde, vrouw Zorg." ,,Maar wat is er dan niet in orde, Joop?" vroeg Beugeltje en ze keek haar zusje onderzoekend aan. Joop deed zo vreemd onverschillig en het was net, alsof ze gehuild had. Zou ze het haar vragen? Ja, maar doen. Misschien kon Joop haar vertellen waar­om, werd het meteen minder erg. ,,Heb je gehuild, Jopie?"

205

, Ja ," knikte Joop een beetje stug. „Waarom? Óf kun je het me niet zeggen?" ,,Och," snikte Joop opeens. ,,Het... is... om moeder en... om... om... mijnheer Stegen Verraay." ,,Hansje's heel grote broer," zei Beugeltje zacht. ,,Ja... en... en om iets wat Tineke Lobster zei tegen een dame, die haar mijn naam vroeg. Ik kon het niet helpen, maar ik verstond alles wat ze zeiden. Je moet weten, dat ik juist achter een palm een portie ijs zat te eten. Tineke zei, dat ik Joop Ten Hemert heette en bij haar in de klas zat. En toen zei die mevrouw: ,,Bij jou in de klas?" ,,Ja," zei Tineke, ,,maar ze is erg vlug, ze moet nog vijftien worden." En toen, toen vroeg die mevrouw of ik een doch­tertje was van mevrouw Ten Hemert van 't Bezuiden-hout." ,,Ja en toen?" vroeg Beugeltje ademloos. ,,Nu, toen zei Tineke van ja en dat ze geloofde, dat moeder gescheiden was of ging scheiden. En dat ik daarom bij haar op het gym gekomen was. En toen zei die mevrouw: ,,Och ja, daar heb ik zooi ets van gehoord. Ik meen zelfs, dat mevrouw Ten Hemert weer trouwen gaat met een zekeren mijnheer Stegen Verraay." ,,Dat weet ik niet, mevrouw," zei Tineke, ,,maar o Beugeltje, ik begreep opeens alles." ,,Had je dat dan nog niet. Joop?" zei Beugeltje treurig. En toen stortte ze haar hele hartje bij Joop uit. Vertelde haar van die Zondag in het ziekenhuis, toen Corrytje niet meer verlangde om op haar zij dj e te liggen. Van Hansje's verdriet en van Hansje's heel grote broer, van Margrietje en het ontstaan van het verhaaltje in het Jeugdblad.

206

„Nee," zei Joop beschaamd. ,,Ik d a c h t n i e t , d a t h e t zover zou komen. Ik zette het m a a r v a n m e af. A l ­leen als ik aan Mietzi uit de v ierde d a c h t , w e r d ik angstig en ook als ik me he r inne rde , -wat L i n d a oom Kees eens heeft horen zeggen ." ,,Maar begreep je het dan n ie t ?" d r o n g B e n g e l t j e aan.,,Begreep je het dan niet, toen -we n a d e v a c a n t i e hier moesten blijven?" ,,Ik wou het niet begrijpen," snikte J o o p . , , Ik h o o p t e maar, dat alles wel weer opgelost z o u >vorden, d a t we met Kerstmis allemaal weer n a a r d e l e p e n d a a l zouden gaan. Met Kerstmis komen i m m e r s a l le d i n ­gen weer goed, zegt oom Jaap . " ,,Maar dit niet," zei Beugeltje zach t . ,,Nee," zei Joop en toen snikte ze z o > v a n h o p e n d , dat Beugeltje vanzelf mee ging s c h r e i e n . Z o z a t e n de zusjes lange tijd bijeen. Zo één i n v e r d r i e t , z o één in liefde voor Paps, de zusjes, d e l e p e n d a a l e n toch ook voor moeder. En de wind gierde om het huis, d e e d d e r a m e n r i n ­kelen, de deuren schudden. H e t w a s k o u d o p d e trap. Veel te koud voor Joop in h a a r d u n n e c r ê p e de Chine jurk, maar gevaarlijk k o u d v o o r h e t t e e r e Beugeltje in haar zephir pyama. P l o t s e l i n g r i l d e ze . ,,Hè," zei ze toonloos. , ,Nu is h e t w e e r n e t , a l s ­of iemand een nat ijskoud l aken o m m e h e e n slaat." Joop schrikte op. ,,We moeten naar bed, Beugeltje. W e z i t t e n h i e r al veel te lang en tenslotte moe ten w e e r t o c h d o o r . Is er niets meer aan te doen." En met dikke gezwollen ogen v a n h e t h u i l e n , zag

2 0 7

z e h a a r zusje over de grond kruipen. Nog nooit had z e h e t z o ' n afschuwelijk gezicht gevonden als nu. A r m , a r m Beugeltje, wat moest er van haar worden, z o n d e r P a p s , zonder de lependaal?

2 0 8

„Och, JIJ klem ding Heb je de hele avond op mij gewacht '" blz 205

XVI

LONGONTSTEKING

,,Beugelt)e," riep Joop de volgende morgen, toen Sientje de thee op de nachtkastjes, de kannetjes water op het kurk onder de wasbak had gezet. ,,Beugeltje, hier is je thee." Maar Beugeltje antwoordde niet. Wel kwam er uit het andere bed een vreemd hijgend geluid. Ontsteld sprong Joop op de grond en liep naar het andere ledikant. Wat was er nu met Beugeltje? Zou ze ziek zijn? Haastig boog Joop zich over haar zusje en staarde in een hoogrood opgezet gezichtje met angstige, on­rustig dwalende ogen. ,,Beugeltje," snikte ze haast. ,,Beugeltje, wat is er?" Maar weer kreeg ze geen antwoord. Ja, het leek zelfs, alsof Beugeltje haar in het geheel niet zag. In twee sprongen was Joop bij de deur, rende het portaal over en vloog dan zonder kloppen de kamer van haar moeder binnen. ,,Moeder, moeder," kreet ze opgewonden. ,,Kom toch gauw mee. Beugeltje gaat dood, ik geloof het zeker." Mevrouw Ten Hemert, die juist voor haar toilettafel

14 Het Beugeljong 209

haar kapsel met kam en borstel ordende, legde deze voorwerpen verschrikt neer en staarde haar doch­tertje verbaasd aan. ,,Lieve Hemel, kind," zei ze vermoeid. Het vele uit­gaan bleef ook op haar niet zonder invloed en vooral 's morgens voelde ze zich vaak nerveus, humeurig en afgemat. ,,Dat bericht zal wel schromelijk overdre­ven zijn, denk ik. In ieder geval lijken me dit geen manieren om zo bij iemand binnen te vallen." ,,Och nee, moeder," zei Joop angstig. ,,Heus, ik overdrijf niet." ,,Nu goed," stemde mevrouw Ten Hemert toe en zocht naar haar kimono. ,,Ik ga immers met je mee. Hoe is het intussen met jouw hoofdpijn?" ,.Hoofdpijn?" verbaasde Joop zich. Och ja, dat was waar. Moeder was immers gisterenavond nog bij de familie Ruivers geweest. , ,0 , ik ben weer in orde," zei ze dan haastig en volg­de haar moeder de kamer uit. In het geheel niet bewust, dat Beugeltje haar niet zou kennen, boog mevrouw Ten Hemert zich over het zieke kind. ,,Wel, Noortje," begon ze vriendelijk, hield dan plotseling op. Nee, zo had ze zich het kleine meisje niet voorgesteld. Joop had volkomen de waarheid gesproken. Beugeltje leek zwaar ziek te zijn en had op zijn minst wel een koorts van veertig. Gejaagd richtte mevrouw Ten Hemert zich tot Joop, die schreiend naast haar stond. ,,Toe, ga oma halen," zei ze. ,,En vraag haar of ze dadelijk even hier wil komen." Oma kwam direct met Joop mee, beschouwde haar

2IO

kleindochtertje aandachtig en was van mening, dat de dokter gewaarschuwd moest worden. Joop holde al naar de telephoon en bracht met enkele woorden den dokter op de hoogte. In die tussentijd kleedde moeder zich haastig aan en zette zich in afwachting, dat de dokter zou komen stil naast Beugeltje's bedje neer. Het kind mocht geen minuut meer alleen ge­laten worden, oordeelde ze. Geluidloos bracht Sien-tje de kamer op orde, bedisselde oma, dat Joop naar die van haar moeder zou verhuizen. Onhoorbaar en handig versjouwde Sientje met Dina de boel en toen de dokter verscheen, kwam hij in een keurig ingericht ziekenvertrek. Intussen was zijn diagnose verre van gunstig. Hij vond Beugeltje's toestand heel ernstig. Waarschijnlijk had ze kou gevat, maar hoe ook, beide longen waren lelijk aangedaan. ,,Ik raad u ten sterkste," besloot hij, ,,om uw man te waarschuwen. Ik mag u werkelijk niet verhelen, dat ik het allerergste vrees." Versuft hoorde mevrouw Ten Hemert hem aan en toen hij weg was, knielde ze bij het bedje van haar kind neer en snikte wanhopend. Het was haar plot­seling, alsof ze een schat, die ze wel is waar nooit geteld had, zonder meer moest afstaan. En juist de laatste tijd ging ze pas beseffen wat ze had en waar ze toch roekeloos afstand van wilde doen. Waarom, o waarom was ze zover gegaan? Nu kon ze immers niet terug zonder nog meer te breken, dan ze al gedaan had. Haar gedachten vlogen naar de Iepen-daal. De lependaal, die haar benauwde, die ze gren­zeloos vervelend en eentonig vond. Maar nu zag ze eerst in, wat diezelfde lependaal voor haar inhield.

2 1 1

Hoe had ze zo verblind kunnen zijn? En diep be­schaamd luisterde ze naar het ijlen van het arme Beugeltje, dat niet langer de rem op haar gedachten-leventje plaatste, maar onsamenhangend al het ver­driet van de laatste maanden naar voren bracht. Onbarmhartig de vrouw, die haar verpleegde van haar grote fout overtuigde. En wat Margrietje begonnen was, voleindigde Beugeltje in haar moe­der. Stil, heel stil zaten oma en Joop beneden in de serre. Ze schrikten beiden op, toen de deur openging. ,,Moeder," zei een wenende stem. ,,Och moeder, belt u even de lependaal op." En zonder meer ging mevrouw Ten Hemert weer naar boven. Ze had de eerste stap gedaan, die naar een oplossing van de dingen voerde. De dingen, die waren: Paps, moeder en de heel grote broer van Hansje. En onbewust daarvan zocht Beugeltje's arm dwalend brein nog steeds naar een begrijpen van diezelfde dingen.

Op de lependaal was Huibertje aan het brommen tegen de tweelingen, die zo baldadig waren, dat er geen eind aan kwam. ,,Moet ik Wodan vastleggen?" vroeg ze ten einde raad. , ,0 nee," zei Dobs haastig. Het dreigement om Wo­dan vast te leggen betekende een lichamelijke afstraffing, die de trouwe hond niet zou gedogen. Voor Jobs en Dobs ging hij door het vuur en zelfs Paps zou het niet moeten wagen in Wodans tegen­woordigheid zijn jongste kinderen met een paeda-

212

gogische bedoeling aan te raken, hoeveel het beest overigens ook van hem hield. ,,Nu," ging Huibertje voort, ,,dan is het ook uit, hoor." Linda zat te lezen in de apotheek bij het kleine pot-kacheltje, dat lustig brandde. Ze verlangde er naar, dat Paps thuis zou komen. Ze kon het haast niet uit­houden zonder Joop en Beugeltje en maakte ongeveer hetzelfde proces door als haar zusjes. Alleen als Paps er was, leek het nog een beetje op vroeger. Overigens was ze thuis en op school zo stil en in zichzelf ge­keerd, dat niemand er iets van begreep. Paps echter wist wel, wat er aan zijn oudste meisje haperde, doch hij kon er zelfs niet met haar over spreken, zag alleen met leedwezen, hoe het kind vermagerde en drong er bezorgd op aan, dat ze toch niet te hard zou werken, want Linda behoorde tot het soort, dat alles verzette in de arbeid. Bij Trees Schuytema uitte zij zich wel eens, zij het dan nog in bedekte termen. Maar Trees wist zelf ook zo goed, wat het was om iets vreselijks door te maken. Trees vroeg dan ook niets, hoorde haar alleen zwijgend, vol irmige sympathie aan. Vandaag was Linda al bizonder triest gestemd en ze had zelfs geen lust om naar de Zandhoeve te gaan. Stil bleef ze zitten luisteren naar de geluiden in huis. De tweelingen schenen tot rust gekomen te zijn. Linda glimlachte even en nam haar boek weer op. In de keuken bedroop Huibertje opnieuw haar vlees, praatte in zich zelf nog na over die ,,schapen van kinderen". En toen opeens rinkelde de telephoon door het

213

huis. Schel en onophoudelijk. ,Ja, ja," bromde Huibertje, ,,daar is geen brand, voor zover ik weet." Riep dan de bijkeuken in: ,,Maagje, telephoon!" ,,Joe!" schreeuwde Maagje terug en stond onwillig op van de omgekeerde emmer, waarop ze rustig het feuilleton uit de courant zat te lezen. Hè, waarom ging Huib nou niet eens even naar de telephoon? Zoveel bizonders had ze met de Zondag ook niet te doen. Maar ze kon het niet uitstaan, als iemand ook maar een ogenblikje las. ,,Maagje!" gilde Huibertje. ,,Ja mens, ik kom al," zei Maagje boos en slofte de keuken door. Even later liep ze de apotheek binnen. ,,Linda, daar is de oude mevrouw uit Den Haag aan de telephoon." ,,Oma?" verwonderde Linda zich. ,,Ja, ze vroeg eerst naar dokter en toen naar jou." ,,Wat gek," zei Linda, precies als Jobs gedaan zou hebben en toen liep ze vlug naar Paps' werkkamer. ,,Hallo, oma! Ik ben het. Paps is niet thuis." En toen wachtte ze wat oma te vertellen had, om dan roerloos en met een krijtwit gezichtje te blijven staan. Toen opeens nam iemand haar de hoorn uit de han­den en eer ze besefte, wat er gebeurde, hoorde ze Paps' stem duidelijk en rustig antwoorden: ,,ik kom zo gauw mogelijk." En Linda hoorde, hoe Paps om een waarnemer tele-phoneerde en daarna zijn practijk regelde met de collega's uit de buurt tot aan de komst van den ver­vanger.

214

Versuft zat ze op een armleuning van een stoel voor zich uit te staren. Beugeltje ziek en ernstig ziek? Och, wat ging er nu weer gebeuren? „Linda," stoorde Paps haar dan opeens. ,,Het lijkt mij het beste, dat jij bij tante Nans gaat logeren en de tweelingen op de Zandhoeve." ,,Goed Paps," zei Linda. ,,Je moest dan dadelijk meteen maar meegaan." ,,Goed Paps," zei Linda weer. Och, het was haar net, alsof er een ander voor haar sprak en ze luis­terde met een dof verslagen gevoel over zich, hoe Paps achtereenvolgens tante Nans en de Zandhoeve opbelde, zijn instructies gaf aan Huibertje, die maar steeds ,,Goed dokter," zei, precies zoals Linda op alles maar: ,,Goed Paps," antwoordde. Haastig zochten Linda en Huibertje dan alles bijeen, wat èn Linda zelf èn de tweelingen de eerstvolgende veertien dagen nodig zouden hebben. Paps pakte zijn handvalies en belde telkens opnieuw iemand op. Een uur later zaten vader en dochter in de bus, was Maagje met Jobs en Dobs op weg naar de Zand­hoeve. ,,Och, och," zei Huibertje tegen Wodan, ,,wat moe­ten we nu toch met al dat kostelijke eten doen?" Wodan knipoogde eens. Daar wist hij wel raad op. Maar Huibertje ging haar troost zoeken bij Enge-lien.

Dagen en dagen achtereen lag Beugeltje in haar bedje en vocht met al haar levenskracht tegen de steeds hoger wordende koortsen. Onafgebroken zaten Paps en moeder bij haar, hielpen haar en luis-

315

terden naar het onsamenhangende praten, dat ze deed. Praten, dat eigenlijk een marteling was om aan te horen. Maar datzelfde praten overbrugde de kloof tussen moeder en de lependaal. Altijd en altijd weer was het verdriet om moeder, de angst weg te moeten van Paps en de zusjes, het leed van Hansje om het trouwen van den heel groten broer, dat eens zo vreugdevol leek. En in diepe ontroering hoorde Paps het alles aan. Och, hij had gedacht zijn Beugeltje zo goed, zo heel goed te kennen en nu bleek hem, hoeveel het kind doorgemaakt had om dingen, die het, hoewel het ze maar half begreep, toch geheel doorvoelde. Moeder zat daar stil en diep beschaamd. Och, hoe had ze haar hoogste bezit zo gering kunnen achten? Kon ze nog afstand doen, van wat haar eens zo be­geerlijk geleken had? Indië, de toekomst, die ze zich zo mooi voorgespiegeld had, als ze maar eenmaal vrij was van de saaie eentonige lependaal. En ze zag zichzelf in Batavia aan de zijde van den heel groten broer, die daar zo'n prachtige betrekking kreeg, dat de luister van zijn stand zijn vrouw omstralen zou, haar zou maken tot een der toongeefsters van de stad. Maar het kleine Beugeltje met haar liefdevol hartje, haar zo dapper verborgen verdriet, had haar opeens de ogen geopend, haar doen inzien dat het nog niet te laat was om terug te keren naar de plaats, waar­over zij gesteld was en die haar ziel per slot gevangen hield. En juist als dit proces in haar voltrokken was, haar hand die van den man zocht, die in doffe smart voor

216

zich uitstaarde, sloeg Bengeltje bewust de ogen op en keek om zich heen. Hè, wat was dat? Wat voelde ze zich moe en vreemd! O ja, iemand had haar een ijskoud laken omgeslagen, maar dat was al zo lang geleden, dat ze zich niet eens meer wist te herinneren, wie die iemand was. ,,Paps," zei ze dan opeens in blij herkennen van den man, die zich over haar heenboog. En dan zochten haar ogen de figuur aan de andere kant van haar bedje. Kon het zijn, dat dat moeder was? Moeder met onverzorgd haar, een helemaal gekreukelde kimono en die er uitzag, alsof ze dagen achtereen geschreid had? Beugeltje strekte naar weerskanten een handje uit, dat aan weerskanten liefdevol omvat werd. ,,Wat is er toch allemaal?" vroeg ze dan angstig. ,,Je bent een beetje ziek geweest," zei Paps kalm. ,,Ik ben hier naar toe gekomen om je op te passen. Weet je wel, je was met Joop, hier bij oma gelo­geerd?" , ,0 ja," zei Beugeltje opeens weer lusteloos en ze keek een beetje verlegen naar moeder. „Beugeltje," zei moeder. „Mijn lief klein Beugeltje, je kent moeder toch?" „Ja," antwoordde Beugeltje blij. Hoorde ze het goed? Moeder zei ,,Beugeltje" tegen haar net als Paps en oom Jaap. Net als de anderen. En haar stem klonk zo goed en lief, dat Beugeltje plotse­ling voelde, dat moeder toch bij de lependaal hoor­de. ,,Wat heeft Margrietje begonnen, dat ik af moest maken, Paps?" vroeg ze dan.

217

,,Och," zei moeder bedroefd. ,,Nu is ze weer in de war, Leo?" ,,Nee, nee," zei Paps haastig. ,,Luister eens, Beu-geitje. Je hebt het al afgemaakt. Tob er maar niet meer over." ,,Maar wanneer dan toch, Paps? Toen ik ziek was?" ,,Ja," zei Paps. ,,Toen je ziek was, maar nu ben je beter. En zodra het kan, ga je in een auto met de hele famiHe er bovenop naar de lependaal." ,.Moeder?" aarzelde Beugeltjeen kleurde. „Moeder ... moeder... ook?" ,,Ja zeker," antwoordde moeder vrolijk en ze keek naar Paps met dezelfde lieve aanhalige blik van Joop. ,,En oma gaat mee om het Kerstfeest te vieren op de lependaal." ,,Ja," bevestigde Paps, ,,want met Kerstmis komen alle dingen goed in liefde en begrijpen." „Niet alle dingen," fluisterde Beugeltje. ,,Maar wel onze dingen ditmaal, schat," knikte moeder. ,,God zij gedankt." Toen glimlachte Beugeltje en het hele gezichtje straalde van een onuitsprekelijke blijdschap en ver­lichting. Heel in de verte had ze een flits gezien van Mar grietje en met al haar lampjes aan, viel ze in slaap.

2 l 8

XVII

WEER KERSTMIS

In het salon lag Beugeltje heel warm ingestopt op de divan te kijken naar het versieren van de Kerst­boom. Oom Jaap, tante Nans en moeder waren druk bezig, want om vier uur gingen de kaarsjes aan en dan mochten de anderen die met oma, oom Kees en Paps in de apotheek waren, binnenkomen. Maar Beugeltje mocht, omdat ze altijd nog een beetje ziek was, al dadelijk binnen. ,,Anders hebben we," zei oom Jaap, die haar van de kinderkamer naar beneden gebracht had, ,,maar werk om haar heen en weer te sjouwen. En daar bedank ik voor, want ze wordt zo zwaar, dat ik hele­maal doorbuig." ,,Is het heus, oom Jaap?" lachte Beugeltje. ,,Laat eens zien, waar je doorgebogen bent." ,,Kijk dan," zei oom Jaap en zakte op zijn knieën. ,,Ik kan al niet meer staan." ,,Als je blieft," zei tante Nans en ze gooide hem een lange slinger toe. ,,Doorwerken, mijnheertje." ,,Maar ik moet die dikke Bep van de Zandhoeve nog hier halen, anders praat Beugeltje me de oren van het hoofd."

219

,,Dat is niet nodig, oom Jaap. Hier ben ik al," zei Bep bij de deur. ,,Maar hoe wist jij, dat je hier mocht komen, jou nest? Het salon is tot vier uur heilige grond." ,,Mis, oom Jaap," zei moeder. ,,Het Kerstkindje komt pas om vier uur en dan begint de heiligheid eerst." ,,En dokter heeft me zelf gestuurd," verklaarde Bep. ,,Bep hoort bij mij," viel Beugeltje zelfbewust in. ,,Ik zie wel," zei oom Jaap, ,,dat ik iedereen tegen heb." ,,Ga dan ook aan het werk," vermaande tante Nans. ,,Laten we Paps maar gaan halen," stelde Beugeltje voor. ,,Heus tante Nans, met oom Jaap komt er niets van." Maar nu begon oom Jaap zich hevig te weren. ,,En wie moet dan het grootste engeltje helemaal boven in de boom hangen?" „Paps." ,,Dat kan hij niet. Dat doe ik toch alle jaren." „O, maar Paps kan het wel." ,,Ik kan ook het." ,,Wacht eens," zei tante Nans. ,,Ik zal die luie praat-mijnheertjes wel eens opknappen." Meteen nam ze een pakje sneeuw en kriebelde oom Jaap daarmee in het gezicht, zodat hij proestte en snufte van belang. ,,Brr! Kinderen, wat is dat koud. O, wat is dat koud." Bep schaterde van het lachen, maar Beugeltje zei onbarmhartig: ,,Schiet dan toch ook op, oom Jaap. Het is zo vier uur." ,,Kwart er voor," zei moeder. ,,En hoort eens, jullie.

2 2 0

maakt me niet zo'n bende met die sneeuw." ,,Ik waarschuw jou voor de laatste maal," imiteerde Beugelt]e Huibertje. ,,En anders leg ik Wodan vast." Oom Jaap vloog het laddertje op, met het engeltje liefdevol in zijn armen gekneld. ,,Kom maar, mijn beestje." ,,Hè, oom Jaap, wie zegt dat nou tegen een engel." ,,Vertel eens, Bep," zei tante Nans. ,,Hoe is moe­der?" ,,Best, tante Nans. Het aanrecht ziet de laatste tijd helemaal niet blank meer." ,,Noem je dat best?" plaagde oom Jaap. ,,Een on­blanke aanrecht? Wie heeft er nu een onblanke aanrecht?" ,,Onblank?" ziftte Beugeltje minachtend. ,,On­blank? Wat is dat nou voor een woord, oom Jaap?" ,,Een heel goed woord. Onblank is het tegenoverge­stelde van blank. Kijk die gekke Bep nu lachen!" „Ik vind het heerlijk," zei tante Nans, „dat moeder het aanrecht met rust laat." „Ik niet," zei oom Jaap. ,,Waarom doet ze dat?" „Ik vind het ook heerlijk, tante Nans," zei Bep. „Ik begrijp er niets van," zei nu moeder, die intus­sen hard doorgewerkt had. ,,Het is een recept van Paps," zei Beugeltje trots. ,,Rare recepten geeft die man," smaalde oom Jaap en hij bevestigde het engeltje, waarbij hij bijna zijn evenwicht verloor, zodat ze allemaal aan het gillen gingen en Paps aan de deur kwam vragen of er ook iemand een ongeluk had. „Nee," zei oom Jaap. „Bijna. Van jou halfgare

221

recepten over blanke aanrechten." Paps vertrok zonder antwoord te geven. ,,Lekker!" zei Beugeltje. ,,Maar ik weet nog steeds Jiiet, wat er nu met dat recept is," zei moeder nieuwsgierig. ,,Och," zei Bep, ,,ik zal het u wel vertellen. Moeder heeft buien, dat ze zo heel erg neerslachtig is en dan kan niets haar schelen. Nu, en eens zat ze in de keu­ken te schreien, juist toen dokter naar Marya kwam kijken. Dokter liep langs het raam en zag moeder zitten. Nu, toen kwam hij binnen en zei: ,,U kunt beter het aanrecht eens een beurtje geven, inplaats van daar zo te gaan zitten schreien. Wat schiet u daar nou mee op?" Nu en toen keek moeder naar het aanrecht en ze vond, dat dokter gelijk had. Aartje, Maagje's zusje, weet u wel, is niet zo erg poetsachtig aangelegd. Nu moeder begon direct en toen ze klaar was, was ze moe en de neerslachtigheid over." ,,Ik wist niet, dat Leo zo huishoudelijk was," lachte moeder. ,,Ja maar," wist Bep. ,,Het was een recept. Trees en ik kijken naar het aanrecht, dan weten we, hoe moe­der is. Telkens als moeder een neerslachtige bui krijgt, gaat ze poetsen. Aartje vindt het bespottelijk. Een zinken aanrecht is net zo goed schoon, als je hem af borstelt met water en zeep, zegt ze. Hij wordt toch telkens weer dof. En Neeltje heeft er nooit tijd voor, maar bromt er om op Aartje. Enfin, moeder doet het goed." ,,Nou,^' zei oom Jaap, ,,dat is nou wat je noemt een Hollands recept. Zoiets kun je nu alleen maar bij een volbloed Hollander uithalen."

2 2 2

,Ja, maar het aanrecht is nu helemaal niet blank meer. Het staat niet erg leuk, maar het betekent, dat moeder geen muizenissen heeft en dat is heerlijk." ,,Juist," stemde tante Nans toe. ,,Dät is heerlijk. Laat jij oom Jaap maar rustig praten, hoor. Die doet nooit iets anders dan onzin vertellen." ,,Nee maar," zei oom Jaap. ,,Beugeltje, wie heeft nou het engeltje opgehangen?" ,,Jij," zei Beugeltje oneerbiedig. ,,Maar kracht heeft het gekost." ,,Mooi zo," zei tante Nans. ,,Ja," ging Beugeltje verder, ,,en onzin vertellen doe je. Je hebt laatst Jobs en Dobs wijsgemaakt, dat als je zilverpapier in de grond stopte er een chocolade­boompje opkwam." ,,Nou was dat dan niet waar?" ,,Ja zeker," zei moeder, ,,maar het heeft mij twee kwartjes gekost, want Jobs twijfelde aan de deugde­lijkheid van het verhaal. Arme kleine Dobs echter liep er vierkant in. ,,Oom Jaap zou toch niet liegen," beweerde ze maar." Oom Jaap keek diep beschaamd. ,,Och," zei hij. ,,Dat zal ik goed moeten zien te maken." ,,Ze was tenminste ontroostbaar over haar mooie zilverpapier, dat ze zo hoopvol in haar tuintje ge­stopt had en dat helemaal zwart geworden was, toen ze er naar ging kijken. Natuurlijk hebben we toen de natuur een beetje geholpen." ,,En kostte dat twee kwartjes?" informeerde tante Nans. ,,Nee, eigenlijk maar een. Jobs echter vond het ge-

223

was zo schitterend opgekomen, dat ze de proef her­haalde." Oom Jaap schaterde. ,,Wat een leuke drommel is dat Jobsekind toch." , Ja, die kent jouw streken wel." Maar ze weet ze flink productief te maken." ,,En daar heeft het kind groot gelijk in," zei tante Nans. ,,Vooruit Jaap, de kaarsen aan. Het is vier uur." ,,Och, och," zuchtte oom Jaap. ,,Zoals ik toch wer­ken moet!" Moeder deed drie slagen op de gong en riep de gang in: ,,Het Kerstfeest is ingeluid. Het Kerstfeest van vrede en liefde." Toen kwamen ze allemaal heel vrolijk binnen. Eerst oma met Paps en helemaal achteraan de tweelingen met Heindersje. Heindersje zag er zo grappig uit met haar kleine varkensstaartjes, die achter haar oren omhoog krulden en een roodbont boezelaartje voor. ,,Wel Heindersje," grapte oom Jaap, ,,wat heb je nou een mooi geruit schort aan." ,,Heeft ze zelf verdiend," verklaarde Jobs met inge­houden trots. ,,Zelf verdiend," echode Dobs. „'t Is toch niet waar?" ,,Ja heus," bevestigde Jobs. „Knap hè?" ,,Nou! En waar heeft ze het mee verdiend?" ,,Met op kinderen te passen." ,,Met op kinderen te passen?" herhaalde oom Jaap. ,, Wel, het is om om te vallen van verbazing. Dus jij past op kinderen?"

224

Heindersje knikte met een kleur als vuur. ,Ja, dat moet ik voor moeder," vertelde ze rad. ,,'s Woensdags en 's Zaterdags moet ik Pietje rijden van tante Gijs." ,,Dat is de vrouw van oom Gerrit," hielp Jobs. ,,Ja, dat begrijp ik," zei oom Jaap ernstig. ,,En dan krijgt ze een heel kwartje in de week," vulde nu Dobs aan. „Een heel kwartje! Horen jullie dat? Maar ik ga ook op kinderen passen," zei oom Jaap. ,,Jij verdient toch al lang," zei Jobs minachtend, tot grote hilariteit van haar familie. ,,Laat Heindersje dat nu maar hebben." ,,Ja, dat is waar. Ik heb dit pak ook zelf verdiend. Netjes, hè?" En oom Jaap draaide voldaan op zijn hakken rond, terwijl Heindersje hem critisch beschouwde. ,,Maar dat kost een boel kwartjes," zei ze wijs. ,,Maar dat schort van jou ook, hoor," troostte Jobs. ,,Nou!" stemde Dobs toe. ,,'t Is jammer," begon oom Jaap, ,,dat ik nu dat vak van op kinderen te passen niet beoefenen kan. Ik zou zo'n prachtmiddel weten om ze zoet te houden. Enfin, ik zal het jou vertellen. Misschien krijg jij dan wel twee kwartjes. Moet je goed luis­teren." ,,Ja," zei Heindersje vol belangstelling. ,,Je hebt nodig, twee ons stroop en een pond veren." ,,Die kosten anders geld," zei Heindersje somber. ,,Dat betaal je toch terug van de kwartjes," zei Jobs

15 Het Beugeljong 225

zakelijk, maar Heindersje bleef het bedenkelijk vin­den. ,,Nou," ging oom Jaap verder, ,,nou smeei je de vingertjes van Grietje..." „Pietje, oom Jaap." ,,Goed, Pietje dan, in met stroop en gooi een beetje veren over haar handjes. Je zult zien, dan wil ze de veren oppakken en dan blijven ze haar aan de knuist-jes zitten. Dan gaat ze vol aandacht aan het plukken om ze er af te krijgen, wat haar door de stroop niet lukt. Uren is ze zoet. Je kunt gewoon gaan spelen met Jobs en Dobs." ,,Jaap," waarschuwde tante Nans, die reeds een on­gelukkig verlaten Pietje zag en opengeknipte bed-kussens. ,,Jaap," brulde Paps, die een visioen kreeg van baby's met akelige darmstoomissen veroorzaakt door veren. Maar Heindersje schudde het hoofd. ,,Ik denk, dat u niet veel van kinderen weet," zei ze streng. ,,Gelooft u, dat ze daar zoet mee zijn? Juist niet. Pietje zou nijdig worden en gaan gillenen haar buik omhoog gooien. En dan moet tante Gijs komen om haar weer goed te zetten in de wagen." ,,Gooit dat kind haar buik omhoog?" vroeg oom Jaap vol afschuw. , ,0 , wat een griezelig kind!" Heindersje keek hem een ogenblik onderzoekend aan en schoot dan in de lach, zodat haar staartjes wipten. ,,U maakt maar gijntjes, hoor," zei ze opgelucht. ,,Tante Gijs," zei Jobs, ,,zou tegen jou zeggen, dat je een lelijken ,,onten" boel maakte met die stroop.

226

Je bent een echte domoor, oom Jaap. Het is maar ge­lukkig, datje maar gijntjes maakt." ,,Ja, erg gelukkig," vond Paps en toen zei moeder, dat oom Jaap maar liever aan de Kerstvertelling be­ginnen moest. Stil, heel stil lag Beugeltje te luisteren en ze dacht, hoe heerlijk alles was, nu het kleine Kerstkind weer rondging en zijn gouden lovertjeskleedje schudde, zodat de stofjes van liefde diep in de harten der men­sen drongen. De stofjes van liefde en begrijpen. Zo mooi als oom Jaap nu vertelde, had hij het nog nooit gedaan. Ze zag moeder naar Paps kijken met zo'n liefdevolle blik, dat haar hartje opeens luid klop­te van blijdschap, innige blijdschap. Innige blijdschap om alles wat zo mooi en goed geworden was. ,,Nu," zei Bep zacht, toen oom Jaap uitgesproken was en Maagje thee en gebakjes presenteerde, ,,is er op de Zandhoeve ook een Kerstboom. O Beugeltje, volgend jaar is... is... Vader er weer. Zou alles dan goed blijven of... of... zou het dan toch weer akelig worden?" En Beugeltje keek naar Paps en moeder. ,,Nee," antwoordde ze zacht, ,,want het Heilige Kerstkind helpt allen, die naar Hem luisteren, zegt oom Jaap immers. Het voert ze de weg op van liefde en begrijpen en dan komen alle dingen goed." ,,Ik denk de laatste tijd zoveel aan vader," ging Bep verder. ,,En heel anders dan in het begin. Niet... zo... boos meer." Beugeltje antwoordde niet. Ze dacht aan de avond op de trap in oma's huis. En ze keek naar Joop, die met moeder zo vrolijk om de boom stepte.

227

,Joop is de stepmaniak van de familie," hoorde ze Paps zeggen. Het was waar. Joop stepte van de morgen tot de avond. Sinds een paar maanden ging ze weer op haar oude school, waar ze haar cijfers prachtig opge­haald had. ,,Zoiets geks, doe je alleen maar ongestraft met Joop Ten Hemert," had de rector gebromd. ,,Tweemaal veranderen in zes weken tijd." ,,Hansje's heel grote broer gaat volgende week voor zes jaar naar Indië," vertelde Bep. ,,Gisteren is hij afscheid komen nemen. Hansje heeft zo gehuild." ,,Och," zei Beugeltje en ze dacht, hoe voor Hansje de dingen toch niet helemaal opgelost waren. ,,Ja, zielig hè?" babbelde Bep verder, onbewust van wat ze in het hart van haar vriendinnetje beroerde. ,,Maar ze is zo dankbaar, dat ze bij ons is. Als ze nu in het ziekenhuis achter had moeten blijven, was ze dood gegaan, zegt ze." ,,Zo gauw ik kan, mag ik naar haar komen kijken, heeft Paps gezegd," zei Beugeltje zacht. En toen Joop Bep riep, lag Beugeltje alleen in haar hoekje te kijken naar de nu zo zichtbare stofjes van het gouden lovertjeskleedje. Heel grote wolken van stof zijn het, dacht Beugeltje en o die moesten van zelf ook Hansje omhullen. Met Kerstmis komen alle dingen goed in liefde en begrijpen. ,,Och," zei Tante Nans zacht tegen Paps. ,,Kijk eens naar Beugeltje." ,,A1 haar lampjes zijn op," zei Joop zacht. ,,En haar lichtjes hebben het onze opnieuw ont­stoken," fluisterde moeder. Maar Paps ging naar

228

zijn Beugeltje en boog zich over haar heen. ,,Waar denkt mijn meisje aan?" vroeg hij stil. Beugeltje glimlachte. ,,Aan het geluk, Paps, van maar een beugeljong te zijn om... om het zien van de schatten van den sprookjesprins." En Paps knikte.

229

Beugeljongs leven wordt verder beschreven in

BEUGELJONG GETROUWD, dat eveneens in de KNAL-SERIE is verschenen.

Reeds eerder verscheen van

ANNA HERS

HET BUURTJE Geïllustreerd door RIE REINDERHOFF

f L20 ingenaaid f 1.90 gebonden

Het Kind schrijft over „Het Buurtje": Het vertelt op een uiterst originele en rake wijze over een groepje kinderen uit verschillende milieus, door hechte vriendschappen verbonden in liefde en leed. Geestig, vaak met echte humor, al is het niet altijd even billijk, worden de verschillende typen, sprekend en handelend, uitgebeeld — hier is een artiste aan het woord, die niet voor de eerste maal onze kinderliteratuur met een kunstwerk verrijkt, dat ieder meisje moet lezen.

De Haagsche Courant schrijft: Toen Anna Hers ,,Het Beugeljong" geschreven had, wisten we, dat zij het genre meisjesboek volkomen beheerschte. Zij heeft in „Het Buurtje", haar jongste boek, die reputatie bevestigd. Het is wederom een gevoelig verhaal, dat uitmunt door zijn milieu-teekening en scherpe karakterschildering.

IN DE BOEKHANDEL VOORHANDEN

UITGAVE VAN

VAN HOLKEMA & WARENDORF N.V. AMSTERDAM

ANNA HERS

KO WEET UITKOMST Geïl lustreerd door RIE REINDERHOFF

f 1.20 ingenaaid £ 1.90 gebonden

Marie Schmitz schrijft in de Nieuwe Rotterdamsche Courant: Wie indertijd genoten van Anna Hers' mooie meisjesboek „Grooter worden" zullen zeker ook bizondere belangstelling hebben voor dit boek, waarin de schrijfster haar lezeressen terug voert naar het milieu van de volksbuurt, die wij in „Grooter worden" op het tweede plan leerden kennen. De schrijfster beweegt zich hier op een terrein, waar zij blijkbaar geen vreemde is; evenals in dat andere boek treft hier de uitste­kende milieuschildering, de levendige en rake karakteristiek van het straatkind, vrijbuiterig en nieuwsgierig, brutaal en toch timide, hard en toch gevoelig en m het al grootere meisje Ko geeft zij een goed geobserveerd type van het eenvoudige openhartige volkskind, dat zedelijk en geestelijk heel wat opgestoken heeft van het maat­schappelijk werk dat beter bedeelden voor deze kinderen verrichten.

Het Schoolblad schrijft: Dit prachtige meisjesboek, dat zowel in toon als in vorm uitblinkt boven veel, wat ons wordt aangeboden, kan concurreren met de beste kinderlectuur. Deze schrijfster vat haar taak met ernst op en paart aan deze ernst grote bekwaamheid.

IN DE BOEKHANDEL VOORHANDEN

UITGAVE VAN

VAN HOLKEMA & WARENDORF N.V. AMSTERDAM

i