autocad 2007 notlari – prof. dr. salİh ofluoĞluautocad classic seçilir; ardından file>new...

AUTOCAD 2007 NOTLARI – PROF. DR. SALİH OFLUOĞLU

Telif Hakkı . Copyright © 2010 Salih Ofluoğlu ‐ Kaynak gösterilmek suretiyle alıntı yapılabilir 1

Konu 01 : AutoCAD Arayüzü ve Çalışma Prensibi

AutoCAD en yaygın kullanılan çizim programıdır. Çok geniş çeşitlilikte bir kullanıcı kitlesine sahiptir. Bu notlar AutoCAD’in mimarlık alanında kullanımına ilişkin olarak hazırlanmıştır.

AutoCAD açıldığında kullanıcılara AutoCAD CLASSIC ve 3D MODELING isimli iki arayüz seçeneği sunmaktadır. AutoCAD CLASSIC genellikle 2D komutların kullanılmasına yönelik klasik AutoCAD görüntüsünü sunar. 3D MODELING ise 3D komutları için daha uygun arayüz ve araçlara kullanımı kolaylaştıran bir arayüz olanağı verir. Farklı çalışma ekranları arasında geçiş WORKSPACES araç çubuğundan gerçekleştirilebilir. Burada ele alınacak konular AutoCAD CLASSIC arayüzüne göre anlatılmıştır.

NOT1: AutoCAD’i yanlışlıkla farklı bir modda açmışsanız, şu işlemlerle istediğiniz moda dönebilirsiniz.

1‐ 3D Modeling’ten AutoCAD CLASSIC’e geçişte önce WORKSPACES araç çubuğundan AutoCAD Classic seçilir; ardından FILE>NEW vasıtasıyla ACADISO.DWT şablon dosyası açılır. AutoCAD’deki aynı dosyada kalıp yeni bir dosya açmadan, 3D MODELING modundan AutoCAD CLASSIC moduna dönülmek istenirse VIEW>3D VIEWS altından TOP seçilebilir ve VIEWS>VISUAL STYLES>2D WIREFRAME işaretlenir.

2‐ AutoCAD CLASSIC’ten 3D MODELING’e geçişte önce WORKSPACES araç çubuğundan 3D

MODELING seçilir; ardından FILE>NEW vasıtasıyla ACADISO3D.DWT şablon dosyası açılır.

NOT2: Program açılırken beliren bu sürümün önceki sürümlerden farkını açıklamak amacıyla NEW FEATURES WORKSHOP ekranı açılır. Bu ekran bir daha gösterilmemesi için kapatıldığında HELP menüsü altından istenildiği zaman tekrar açılabilir.



AUTOCAD 2007 ARAYÜZÜ:

NOT: Bunlar dışında AutoCAD 2007 ilk kez açıldığında SHEET SET MANAGER ve TOOL PALLETES gibi belirli bir amaca yönelik komutları bir arada bulunduran araç paletleri de görüntülenir. Bu paletler tekrar TOOLS>PALLETES altından açılabilir.

ÖNEMLİ ARAÇ ÇUBUKLARI:

STANDARD araç çubuğu: Dosya işlemleri ve görüntüleme ile ilgili işlemlerin bulunduğu bir araçtır.

WORKSPACES (çalışma alanı) araç çubuğu: Biraz önce belirtildiği gibi AutoCAD’de çalışma alanını 2D veya 3D için uygun hale getirir.

PROPERTIES (özellikler) araç çubuğu: Varlıkların rengi, çizgi tipi ve çizgi stili gibi ayarları üzerinde değişiklikle meydana getirir.

LAYERS (Katmanlar) araç çubuğu: Proje ait bilgileri sınıflandırmak ve bir katmanda yer alan varalıklara renk, kalınlık vb. özellikler atamak için kullanılır.

Komut satırı Komut ve mesaj alanıDurum çubuğu

Modify araç çubuğu Draw

araç çubuğu

Model ve Paper space sekmeleri

WCS ikonu

ÇİZİM ALANI

(MODEL SPACE)

Obje özellikleri araç çubuğu

Workspace araç çubuğu Standart araç çubuğu Menü çubuğuKatmanlar araç çubuğu

Çizim yardımcıları



DRAW (Çizim) araç çubuğu: Bulundurduğu araçlarla yeni çizim varlıkları (entities/objects) yaratır.

MODIFY (Düzenleme) araç çubuğu: Mevcut varlıklar üzerinde değişiklikler yapmak için kullanılır.

Zaman zaman ihtiyaç duyulan ilave araç çubuklarına ulaşmak için herhangi bir araç çubuğuna sağ tıklayıp istenen araç çubuğu seçilebilir. Açık olanların yanında onay işareti bulunur. En fazla kullanılan araç çubukları DRAW ve MODIFY’dır. Genellikle her ikisi de ekranda açık bırakılır.

MENÜLER

Çekme menüler diğer yazılımlardaki gibi komut ve ilgili ayarların seçilmesini sağlarlar.

Menüler altında alt menüler bulunabilir:

Yanında … nokta bulunan öğeye tıklandığında kendi penceresi açılır.

Örnek:

NOT: Açılan pencerelerde değişiklikler yapıldıktan sonra pencere köşesinde bulunan x sembolüne basmak yerine ilgili pencerede bulunan OK veya CLOSE düğmelerine tıklanmalıdır. Aksi takdirde yapılan değişiklikler uygulanmaz. Örnek: FORMAT > COLOR üzerinde deneyebilirsiniz.

DURUM ÇUBUĞU (STATUS BAR)

Bu çubuk üzerine en sol kısım bulunulan noktanın X, Y ve Z koordinatlarını gösterir. Burada bulunan SNAP ile başlayıp MODEL ile biten düğmeler çizime yardımcı olmak için kullanılan ayarlardır. Bunları aktif ve pasif yapmak üzerlerine tıklayarak mümkün olur. Bu yardımcı öğelerin bir çoğunun üzerlerine sağ tıklayarak SETTINGS öğesini seçerek ayarları değiştirilebilir.



WCS İKONU (World Coordinate System – Yer Koordinat Sistemi)

Ekranda bulunan WCS ikonu X ve Y için pozitif yönü gösterir. Aynı zamanda geçerli olarak WCS’in kutusu orijin noktasını gösterir.

WCS ile ilgili ayarlara View menüsü altındaN.

ile ulaşılır. Burada On düğmesi onaylı olduğunda WCS açıktır ve görünür. WCS’in orijin noktasın olması için Origin öğesine tıklanmış olunmalıdır. WCS orijinde olmadığında daima ekranın solunda bulunur.

KOMUT SATIRI

Aşağıda da anlatıldığı gibi istenen komut yazı ile bu alana girilebilir. Bu durumda komut devreye girer. Komut ile ilgili ilave seçenekler yine burada düzenlenebilir. Örnek: Aşağıda PL kısaltmasıyla girilen polyline komutuna ait seçenekler yer almaktadır.

Burada olası alt ayarlar köşeli parantez arasında kalan birbirinden / işareti ile ayrılmış alt komutların sadece büyük harflerini yazarak yapılabilir. Örnek: ARC için A gibi.

Bazı Çalışma Ayarlarını değiştirmek ÇALIŞMA ALANI ARKAPLANI

Ekranın arkaplan rengini değiştirmek için TOOLS>OPTIONS ile açılan pencerede DISPLAY sekmesine tıklanır ve WINDOW ELEMENTS kısmında bulunan COLOR düğmesine tıklanır:

CONTEXT kısmında 2D MODEL SPACE seçiliyken COLORçekme menüsünden istenen renk seçilir:



İMLEÇ BÜYÜKLÜĞÜ

TOOLS>OPTIONS ile açılan pencerede DISPLAY sekmesinde CROSSHAIR size kısmında değişiklik yapılabilir:

Kutuya 20 değeri girilerek imleç yatay ve düşey çizgileri uzatılmıştır:

Alternatif olarak komut satırına CURSORSIZE yazarak da ayarı yapılabilir. En yüksek değer 100’dür. Bu büyüklükte imleç yatay ve düşey olarak ekranın tümünü kapsar.

MENÜ VE ARAÇ ÇUBUKLARINI YENİDEN YÜKLETMEK

Zaman içinde meydana gelen değişikler veya kullanıcı alışkanlıklarından ötürü menüleri yeniden yüklemek gerekebilir. Komut satırına MENU yazılır. Şu seçimler yapılarak OPEN düğmesine basılır.

ARAÇ PALETLERİ (Tool Palettes)

Araç paletleri komutları, blokları, taramaları ve bir takım araçları düzenleyen pencerelerdir. Komut satırına TP yazılarak açılır. Bu palet üzerine yeni paletlerden eklenebilir.



Tüm araç paletlerine TOOLS > PALLETES altından ulaşılabilir.

AutoCAD’de komut girmek AutoCAD’de üç farklı şekilde komut girmek mümkündür:

1. Yöntem ‐ İlgili menüden komutu işaretlemek:

2. Yöntem – İlgili araç çubuğundan komutu seçmek:

3. Yöntem – komut satırına komutu veya kısaltmasını (L) girmek:



NOT1: Dynamic Input düğmesi açık olduğunda komut farenin bulunduğu yerdeki kutu içine girilmiş olur: NOT2: AutoCAD’de kullanılan kısayolların listesini görmek ve üzerinde değişiklik yapmak için TOOLS > CUSTOMIZE > EDIT PROGRAM PARAMETERS işaretlenir.

Bir komut girildiğinde onunla ilgili bir sonraki yapılması gereken işlem komut satırında yer alır.

KOMUTU İPTAL ETMEK VEYA ONAYLAMAK

İPTAL : Girilen bir komuttan çıkmak ESC tuşuna basılabilir.

ÖNCEKİNİ İPTAL: Sadece önceki adımları birer birer iptal etmek için U tuşuna ve ardından ENTER tuşuna basılır.

ONAYLAMAK: Komutlar ENTER veya SPACE tuşuna basılarak veya ekranda sağ tıklandığında açılan içerik menüsünden ENTER seçilerek tamamlanabilir.

NOT: Bazen sağ tıklamanın ENTER tuşu ile aynı işlemi yapması tercih edilebilir. Bu durumda TOOLS>OPTIONS ile açılan pencerede şu seçim yapılır:

Kısa sağ tıklama ENTER tuşunu devreye sokar. Uzun tıklayıp basılı tutma içerik menüsünü açar.



Yeni bir Dosya Açmak ve Dosya Kaydetmek Yeni bir dosya açarken menüden File>New komutu seçilebilir veya menü çubuğundan simgesi işaretlenir. Açılan pencerede metrik sistem için geçerli şablon ismi olan acadiso.dwt seçildiğinden emin olunmalıdır. 3D için Acadiso3d.dwt seçilebilir. Anteti çizilmiş hazır çıktı için pafta dosyaları ise ISO ile başlayanlar arasından istenen ölçüye uygun olarak seçilir. ISO olmayanlar (acad.dwt) gibi imperyal ölçüdedir.

Ayar yaparak yeni bir çizim dosyası açmak istenirse

TOOLS>OPTIONS ile ulaşılan pencerede SYSTEM sekmesi seçilir:

STARTUP başlığında bulunan SHOW STARTUP DIALOG BOX seçildiğinde NEW komutu girildiğinde aşağıdaki adımlar takip edilerek yeni bir dosya açılacaktır:



Burada bir sihirbaz aracı kullanılarak ayarlar yapılır. QUICK SETUP seçeneği sadece UNITS ve AREA ayarları yapmanızı ister. ADVANCED seçeneği UNITS/ANGLE/ANGLE MEASURE/ANGLE DIRECTION ve AREA’dan oluşan pencereler açarak aşağıdaki ayarları yaptırır:

Çizim ölçü birimini ve hassasiyetini belirlersiniz.

Açı ölçü birimini ve hassasiyetini belirlersiniz.

Açı ölçümünüde 360 derecelik dağılımın nasıl olacağını belirseniz.

Açı yönünün nasıl hesaplanacağını belirlersiniz.

Çizim alanında kullanılacak kağıt ölçüsünü belirler.

NOT: AutoCAD’de birden fazla dosya ile aynı anda çalışmak mümkündür. Farklı dosyalar arasından geçiş WINDOW menüsü altından yapılır.



Görüntüleme Komutları PAN ve ZOOM komutlarına verilen isimdir.

PAN

PAN ile ekran hareket ettirilerek gerekli boş çizim alanı elde edilebilir veya çizim ekranda

istenen yere taşınabilir. Bunun için STANDARD araç çubuğunda bulunan sembolü seçilir. Ekrana tıklanır ve istenen yere kaydırıp tekrar tıklanır. Bu komutun kolay yolu ise farenin orta tuşunu kullanarak ekrana tıklamak ve istenen yere gelince tekrar tıklamaktır.

ZOOM

En kolay ZOOM yapma yöntemi orta fare tuşunu ileri geri oynatmaktır. Bunun dışında ZOOM komutlarına STANDARD araç çubuğundan ulaşılır. ZOOM aracının komut satırı için kısaltması Z ‘dir. Komut girildikten sonra istenen ZOOM seçeneğinin ilk harfine tıklanır.

En sık kullanılan Zoom komutları:

ZOOM IN: Çift tıklayarak varlık yakınlaştırılır.

ZOOM OUT: Çift tıklayarak varlık uzaklaştırılır.

ZOOM WINDOW: Kare içine alınan alana yakınlaştırır. Zoom In ‘de aynı işlemi yapar.

ZOOM EXTENTS: Tüm çizimi ekrana sığdırır.

ZOOM ALL: Çizim için tanımlı limits ile belirlenen sınırları ekrana sığdırır.

ZOOM PREVIOUS: Önceki zoom görüntüsüne geri döner.

ZOOM EXTENTS

ZOOM ALL



Konu 02: Çizim Komutları

Ölçülü çizim için çalışma birimini belirlemek çizime başlamadan önce yapılması gereken bir işlemdir. FORMAT menüsünden UNITS seçilerek ulaşılır. Mimari projelerde çoğunlukla yandaki ayalar kullanılır:

PRECISION ile hangi hassasiyette çalışılacağı belirlenir. Burada kesirli ölçüler için virgülden sonra kaç basamak yer alacağı belirlenir.

Açı ölçerken AutoCAD ölçümü saat yönünün tersinden yapar. CLOCKWISE kutusu seçilirse ölçüm saat yönünde olur.

LIMITS

AutoCAD sınırsız bir çalışma alanına sahiptir. Ancak kağıt ortamında çizimlerimizin yerleştirilmesi gereken tanımlı boyutlar bulunmaktadır. LIMITS komutunu kullanarak çalışma alanımızla baskıda kullanacağımız kağıt boyutu arasında bir köprü kurarız. Çalışma alanımız

düğmesi açık olarak kullanıldığında görülebilir hale gelir.

Klavyede LIMITS yazarak veya FORMAT menüsünden DRAWING LIMITS seçilerek komut devreye sokulur. Sol alt koordinat ve sağ üst koordinat değerleri girilerek çalışma sınır belirlenir:

Yukarıdaki örnekte A3 kağıt boyutuna göre çalışma ekranı ayarlanmıştır.

Tanımlı çalışma alanının ekrana taşınması için ZOOM ALL komutu kullanılır.

GRID düğmesi de açık yapılarak tüm çalışma alanı belirlenir.



LINE

En sık kullanılan AutoCAD komutu LINE’dır. Çizgi çizmeye yarar. LINE için komut satırı kısaltması L ‘dir. Klavyede L tuşuna basıp ENTER ile komut girilebilir.

AutoCAD’de dört farklı şekilde çizim yapılabilmektedir:

1 Yöntem: Dynamic çizim yöntemi:

Durum çubuğuna bulunan DYN düğmesine basarak veya F12 tuşu ile başlatılır. POLAR düğmesi ile birlikte kullanıldığında en etkin sonucu verir. Göreceli koordinat girme yöntemidir. Daha görsel ve kolay bir şekilde ölçü girme imkanı verir. İstenen yöne imleç çekilir ve istenen değer uygun kutucuğa girilir. Polar düğmesi aktif olduğunda çizginin düz olması sağlanır. Aksi taktirde ORTHO düğmesini aktif yapmak gerekir.

NOT1: Son nokta için ölçü girmeden şekli kapatmak için C tuşuna basılır. Sondan bir önceki noktayı elde etmek için ise fare bitiş noktasına bir süre bekletilir, beliren yardımcı çizgi yardımı ile istenen yerde şekil bitirilmiş olur. Bu işlem sırasında OSNAP düğmesi aktif olmalıdır.

NOT2: Line komutundan çıkıldıktan sonra ve araya başka bir komut girmeden Enter komutuna iki kez basıldığında çizgi aracı en son bırakılan yerden çalışmaya devam eder.

Bir kapı/pencere vb. için gerekli olan boşluğu oluşturmak için bir noktadan bir başka noktaya atlamak ve çizime öyle devam etmek veya bir iç duvar oluşturmak amacıyla bir iç noktadan başlayarak çizim yapabilmek için aşağıdaki yöntem kullanılır:

1‐ LINE aracı/komutu aktif yapılır.



2‐ Fare ilgili nokta üzerinde tıklamadan bekletilir

2‐Gereken yönde hareket ettirilir. Bu hareket sonucunda kesik noktalı ve ucunda x sembolü olan aşağıdaki görünüm çıkar:

3‐İstenilen uzaklık değeri girilip ENTER tuşuna basılır.

4‐Çizgi istenen uzunluk girilerek bitirilir:

NOT3: Bu özellik durum çubuğundaki DYN düğmesi açık olduğunda kullanılabilir.

2 Mutlak (absolute) koordinatlarla çizim yapmak:

Her nokta için X ve Y değerleri vererek yapılan çizim biçimidir. Tüm uzaklıklar orijinden alınır. Orijin noktası geçerli ayarlarda WCS ikonunun merkezidir.

Bu seçenek ile röperli krokilerde binanın yer alacağı arsanın sınırları koordinatları ile noktasal olarak yerleştirilebilir.

NOT: DYN / POLAR düğmeleri kapatılarak çalışılır.

Örnek:

3 Ölçülü ve açısal (polar) koordinatlarla çizim yapmak:

@L>açı şeklinde yazarak yapılan ölçü girme yöntemidir. Bu yöntemde @ işaretinden sonra uzaklık girilir. Ardından



Yukarıdaki şekil bu yöntemle şöyle çizilirdi:

NOT: DYN kapatılmış olsun.

4 Yöntem : Göreceli Kartezyen koordinatlarla çizim:

Eksenlerden birisi sürekli 0 değeri ile çalışır. Hareket ettirilecek eksene değeri girilir. Diğeri 0 olarak verilir.

NOT: Girilen bir komutu tekrar aktif yapmak için aray bir başka komut koymadan ENTER veya SPACE tuşuna basılabilir veya sağ tıklayıp içerik menüsünden REPEAT “komut adı” seçilir.

Çizim Yardımcı Yöntemleri

Üzerine tıklandığında farenin sadece tanımlanan bir grid aralığında hareket etmesini sağlar. F9 tuşu SNAP düğmesinin kısa yoludur.

Gridler ekran üzerinde farenin belirli mesafelerde hareket etmesini sağlayan yardımcı elemanlardır. GRID düğmesi bu gridlerin nokta nokta ekranda görünmesini sağlarlar. F7 tuşuna tıklanarak da aynı işlem yapılabilir. Grid mesafeleri değiştirilmek istenirse GRID düğmesi üzerine sağ tıklanıp SETTINGS



işaretlenerek gerçekleştirilebilir:

ZOOM ALL komutu ile tanımlı sınırlar (limits) içindeki gridler görülebilir.

Bu özellikle farenin sadece X veya Y yönüne kilitlenmesi sağlanır. F8 tuşu klavye kısaltmasıdır. POLAR seçeneğinin olmadığı geçmiş versiyonlarda daha fazla kullanılan bir komuttu.

Farenin tanımlanmış açılara bir yardımcı çizgi vasıtasıyla kilitlenmesini sağlar. F10 tuşu ile klavyeden ulaşılır. Normalde 0 ve 90 derecelik açılarak fare kilitlenir. Daha fazla açı eklemek için POLAR düğmesi üzerine sağ tıklanır ve SETTINGS ile aşağıdaki alana yeni açılar ilave edilir:

Şekilleri birbirleri ile ilişkili olacak biçimde oluşturma imkanı verir. İmleç ilgili

snap noktasına yaklaşıldığında belirir. Durum çubuğunda bulunan düğmesine basarak veya F3 tuşu ile çalıştırılır. Bu düğme üzerine sağ tıklandığında beliren SETTINGS ile OSNAP ayarları yapılabilir.

NOT1: Ekranda aktif olarak komutlar girerken OSNAP ayarları yeniden düzenlenebilir.

Genellikle aşağıdaki ayarlarla çalışılır:



Yapılan işin gereğine göre bir defalık bir OSNAP ayarını aktif yapıp daha sonra eski hale dönmek için işlem sırasında (örneğin LINE komutundayken) SHIFT tuşu basılıyken farenin sağ tuşuna tıklanırsa aşağıdaki içerik menüsü açılır:

Burada istenen OSNAP seçeneğine tıklanıp işlem tamamlanır. NOT2: OSNAP seçeneğine tıklarken SHIFT tuşu basılı kalmamalıdır. Aksi takdirde seçim başarısız olur. Temporary Track Point OSNAP seçeneklerinden TEMPORARY TRACK POINT ölçü almak amacıyla geçici bir nokta ekleyip bu noktadan mesafe alarak çalışma imkanı verir. Sırasıyla şu işlemler takip edilir:

1‐ LINE komutu seçilir.

2‐ SHIFT ve sağ fare tıklanarak TEMP. TRACK PO. işaretlenir.

3‐ Fare ölçü alınacak noktada bekletilir ve istenen yönde hareket ettirilir. Gelinmek istenen nokta için değer girilir. ENTER tuşuna basılır.

4‐ Bu işlem geçici bir nokta bırakır bu noktadan geçen yardımcı çizginin görünebilmesi için fare bu nokta üzerinde biraz bekletilir. Değer girilerek ENTER tuşuna tekrar basılır.

5‐ Çıkılan noktadan istenen çizgi meydana getirilir.



Çizim yaparken bir noktayı sınır kabul ederek çizgileri bu noktayı referans alarak gerçekleştirmeye yarar. Klavyede F11 tuşu ile aktif yapılır.

DYNAMIC UCS komutudur. X,Y,Z çizim eksenlerini içeren UCS sembolünün 3D objelerin yüzeyine yerleştirilmesini ve böylece üç boyutlu objelerin istenilen yüzeyinde çizim yapmaya imkan verir. Fare ilgili yüzde biraz bekletilir. Nokta nokta o yüz sınırları görünür. Daha sonra o yüzde çizim işlemi yapılır. F6 ile klavyeden açık veya kapalı yapılabilir.

Ekranda beliren kutu vasıtasıyla çizim yapmak ve komut girmek amacıyla kullanılır. F12 tuşu ile de aktif yapılabilir.

Belirli bir çizgi kalınlığı verilen varlıkların gerçek kalınlığı ile gösterilmesini sağlar.

Çalışma alanı (MODEL SPACE) ve kağıt alan (PAPER SPACE) arasında geçiş yapmayı sağlar. NOT: Bu düğmeye basıldıktan sonra tekrar MODEL SPACE çalışma alanınıza dönmek için aynı düğmeye bir kez daha basın ve soldaki sekmelerden MODEL olanı işaretleyin:



DISTANCE İLE ÇİZGİ ÖLÇÜSÜNÜ KONTROL ETMEK

Çizgilerin doğruluğunu test etmek için DISTANCE komutu kullanılabilir. Bunun için DI kısayolu ile komut girilebilir. Alternatif olarak TOOLS >INQUIRY altından aynı komut seçilebilir. INQUIRY komutlarına aynı zamanda INQUIRY adlı kendi araç çubuğundan da erişilebilir. İlk ve ikinci nokta üzerine tıklanır ve Komut satırından karşılık geldiği değer okunur.

Açılı Çizim Yapmak Zaman zaman çizim yaprken çizgilerimizin belirli bir açıda meydana getirşmesi gerekir. AutoCAD geçerli ayarlarında açı ölçüsünü hesaplarken saat yönünün tersinden başlayarak değerini bulur. Burada çalışırken çizginin büyüklüğü kutusunda tanımlandıktan sonra



Eğer açı ölçüsü 180 dereceye yakın olarak verilmişse, ölçü bu değerin 180’den çıkarılması ile bulunur:

3. Bölge: 270‐360 derece arası

180 ‘derecenin aşağısında yer alan 3. ve 4. bölge için 0 dereceye göre üzerine ekleme yaparak yukarıdaki yöntemlerle açı tanımlamak çok pratik değildir. Bunun daha hızlı bir yol açının saat yönünde hesaplanmasını sağlayacak – sembolü ile girilmesidir. Örnek: ‐45 derece

4. Bölge: 180‐270 derece arası

2. bölgeye açı girmeye benzer. Aradaki fark açıdan sonra kullanılacak – sembolüdür. Örnek: ‐130 derece

CIRCLE

Çember oluşturmak için kullanılan bir komuttur. Farklı şekillerde meydana getirilebilir. Bunun için DRAW çekme menüsünden ilgili seçenek işaretlenebilir. Alternatif olarak komut satırına CIRCLE veya kısaltası olan C yazılıp ENTER/SPACE tuşuna basılır. Komut alt seçeneği ise beliren listeden istenen seçeneğin büyük harfini girerek belirlenir. Alternatif olarak DRAW araç

çubuğundan da ikonu seçilerek oluşturulabilir.



CENTER, RADIUS Yöntemi: En yaygın kullanılan yöntemdir. Önce merkez noktası seçilir, ardından sayısal bir değer girerek veya ekranda seçim yaparak yarıçap değeri oluşturulur. CENTER, DIAMETER Yöntemi: Yukaridaki yönteme benzer. Ancak merkez noktasından sonra verilen değer çap değeridir.

2 POINTS Yöntemi: İki nokta tıklandığında bu oluşan çemberin çapı olacaktir.

3 POINTS Yöntemi: Tıklanan üç noktadan geçen daire meydana getirilir.

TAN, TAN, RADIUS Yöntemi: İki teğet noktası tıklanır ve bu teğet noktalarından geçecek çemberin yarıçapı verilir.

TAN, TAN, TAN Yöntemi: 3 teğet noktası tıklandığına bunlardan geçen çember meydana gelir.



ARC

Yay çizmek amacıyla kullanılan bir komuttur. DRAW>ARC olarak çekme menüsünden, komut satırına ARC (kısaltması A) yazarak

veya DRAW araç çubuğundan simgesi seçilerek girilebilir. Farklı şekillerde meydana getirilebilir. En sık kullanılan yöntemler aşağıda anlatılmıştır:

NOT: Yay oluştururken yayın saat yönünün tersinde oluşacağı unutulmamalıdır.

3 POINTS Yöntemi: Arka arkaya seçilen üç noktadan yay geçirilmiş olur.

START, CENTER, END Yöntemi: Başlangıç, merkez ve bitiş noktası işaretlenerek yay meydana getirilir. Bu yöntem kapı oluşturmak için sıkça kullanılır. Noktalar seçilirken oluşacak yayın saat yönünün tersinde oluşacağı unutmamalıdır.

START, CENTER, ANGLE Yöntemi: Başlangı, merkez ve bitiş noktası işaretlenerek yay oluşturulur.

START, CENTER, LENGTH Yöntemi: Başlangıç ve merkez noktaları işaretlendikten sonra kordon uzunluğu girilerek yay meydana getirilir.

START, END, RADIUS Yöntemi: Başlangıç ve bitiş noktası tanımlandıktan sonra yarıçap girilerek tanımlanan yay biçimidir.



START, END, DIRECTION Yöntemi: Başlangıç ve Bitiş noktalarına tıklanıp yayın oluşturulacağı yön seçilir. Yöne göre yay meydana getirilir.

CENTER, START, END Yöntemi: Merkez, Başlangıç ve Bitiş noktası tanımlanarak oluşturulan yaydır.

CONTINUE Yöntemi: Son çizilen doğru ve yaya teğet bir yay oluşturmak için kullanılır. ARC komutu girildikten sonra ENTER tuşuna basıldığında yeni yay en son çizilen varlığa teğet olacak şekilde başlatılır.

RECTANGLE

Dikdörtgen oluşturmaya yarayan bir komuttur. Oluşturulan şekil birleşik çizgi olarak meydana getirilir. Üzerinde değişiklik yapılması gerekiyorsa EXPLODE (X) ile bileşenlerine ayrılır. RECTANGLE komutuna DRAW menüsü altından, DRAW araç çubuğundan veya REC yazarak ulaşılabilir.

Grafik olarak ekran üzerinde tıklama ile dikdörtgen oluşturmak için dikdörtgenin bir köşegenine tıklanır karşı uçtaki diğer köşegenine tıklanarak tamamlanır.

Sayısal değer girilirken ekrana dikdörtgenin konumunu belirlemek için tıklanır; x yönüne karşılık gelen ilk değer girilir ve klavyede TAB tuşuna basıp y yönüne karşılık gelen ikinci değer girilerek işlem tamamlanır.

Fillet değeri girerek kenarları yuvarlatılmış, chamfer değeri girerek kenarları pahlanmış bir dikdörtgen oluşturulabilir.



Elevation ve Thickness seçenekleri üçüncü boyutla ilişkilidir.

ELLIPSE

Elips oluşturmak için girilen bir komuttur. Klavyeden EL yazarak da girilebilir.

Girilen ilk ölçü X yönünde yatay olarak girilen ölçü, ikinci ölçü Y yönünde düşey olarak girilen ölçüdür. Her adımda ENTER tuşuna basılarak işlem tamamlanır:

POLYGON

Çok kenarlı kapalı şekiller olan poligonlar meydana getirmek için kullanılan bir komuttur. Meydana gelen birleşik çizgidir. Açılması gerektiğinde Explode komutu kullanılır. Klavyeden kısaca POL yazarak oluşturulur.

1‐ Komut girildikten sonra kaç kenarlı bir poligon olacağı sayı girilerek tanımlanır.

2‐ Poligonun merkezini belirlemek için ekrana tıklanır.

3‐ Aynı yarıçaplı dairenin içinde (inscribed ..) veya dışında (circumscribed ..) olacağı tanımlanır.

4‐ Yarıçap girilerek işlem tamamlanır.

İç ‐Inscribed … Dış ‐Circumscribed …

NOT: Komut bileşenlerinden EDGE seçildiğinde kenar ölçüsü girilerek de poligon oluşturulabilir.



POINT

Ekranda nokta oluşturmak için kullanılır. Kısa yolu PO’dur. Kullanılacak noktanın biçimini ayarlamak için PDMODE, boyutu için ise PDSIZE kullanılır. Bu iki değişken FORMAT > POINT STYLE öğesi ile daha görsel bir şekilde tanımlanabilir:

NOT1: Nokta stili üzerinde değişiklik yapıldığında ekrandaki tüm noktalar aynı stile göre değiştirilecektir.

NOT2: MULTIPOINT seçeneği komuttan çıkmadan birden fazla noktanın yerleştirilmesini sağlar.

DIVIDE

Bu komut kullanılarak bir çizgi, yay veya çember noktalarla bölünerek yakalanacak noktalar elde edilir. Bu noktalardan başlayan çizgi vb. varlıklar meydana getirilebilir. Bu işlemin gerçekleştirilebilmesi için OSNAP seçeneklerinden NODE işaretli olmalıdır.

Komut kısaltması olan DIV yazılarak girilebilir. Bölümleme yapılacak çizgi seçilir. Bölümleme sayısı girilir.

POLYLINE (PLINE)

Çizgi komutu gibi çizgi çizmek ve komuttan çıkmadan aynı anda yay oluşturmak için kullanılır. Bu şekilde çizilen çizgi ve yaylar parçaları birbirleriyle birleşik olmaktadır. Klavye kısa PL ‘dir. Komuta aynı zamanda DRAW>POLYLINE ile de ulaşılabilmektedir.

Bu biçimde çizilmiş çizgi/yay parçalarını üzerlerinden değişiklik yapmak için birbirinden ayırmak gerekir. Bu işlem de EXPLODE komutu ile gerçekleştirilir.

Komut girildikten sonra bir çizgi çizilip sonra yay çizmek için A tuşuna basıldığında aynı çizginin devamında yarıçap



ölçüsü (veya buradaki diğer yay oluşturma yöntemleri) girilerek bir yay meydana getirilir.

Bu komut girildikten sonra istenirse çizginin başlangıç ve bitiş genişliği tanımlanarak çizgi kalınlığı farklı varlıklar meydana getirilebilir. Bu işlem komut içindeyken W (WIDTH) yazıp kalınlık ölçüsü verilerek gerçekleştirilir.

NOT: HALFWIDTH, WIDTH gibi çizgi kalınlığı tanımlamak için kullanılır. seçeneği çizgi kalınlığının yarısını girerek kalınlık tanımlamak için kullanılır. Çizgi kalınlığı girilen değerin iki katı olur.



POLYLINE EDIT (PEDIT)

EXPLODE ile parçalanmış önceki polyline’ları veya çizgileri polyline’a çevirmek için kullanılır. Klavyeden girilen kısaltması PE’dir. Bu komut genellikle çizimlerinizi programın içinde üçüncü boyuta kaldırmak için veya 3DS MAC gibi programlara aktarırken tercih edilir.

LINE, ARC vb komutlarla çizilmiş iki boyutlu şekilleri POLYLINE çevirmek için PE yazılıp ilgili varlık üzerine tıklanır. Program bu elemanın POLYLINE yapılıp yapılmasını istemediğini sorar. Bu durumda geçerli olan Y görünürken klavyede ENTER tuşuna basılır.

Açılan küçük pencereden JOIN seçilir. Bu işlemden sonra birleştirilecek varlıklar üzerinde tek tek tıklanır.

İşlem bittiğinde ENTER tuşuna iki kez basılır.

JOIN: POLYLINE’a ait ilk ve son noktayı birleştirir.

WIDTH: Çizgi kalınlığını tüm polyline boyunca değiştirir.

EDIT VERTEX: Köşe noktaları üzerinde değişiklik yaptırır.

FIT: POLYLINE köşelerinden geçen bir eğri meydana getirir.

SPLINE: POLYLINE’ı spline şekline çevirir.



DECURVE: FIT ve SPLINE ile oluşturulmuş eğrileri eski haline değiştirir.

NOT: Komuttan çıkılıp eğrileştirilen şekiller üzerine uygulandığında ARC kısımlarını orijinal haline döndüremiyebilir.

LTYPE GEN: Çizgi tipi biçiminin her çizgi parçasında ortalanarak veya tüm çizgi boyunca sürekli devam edecek şekilde yerleştirilmesini sağlar.

UNDO: Komutun içindeyken son yapılan işlemi geri aldırır.

NOT: PEDIT komutu seçenekleri daha önce POLYLINE yapılan bir şekil üzerine tıklandığında başka bir soru veya işlem gerek olmadan açılacaktır.

Örnek:

Aşağıda çizgilerle oluşturulmuş şekli POLYLINE yapın ve extrude komutu ile üçüncü boyuta kaldırın:

1‐ PE komutu girilir. Tek tek tıklamak yerine M tuşu ile birden fazla varlık aynı anda seçilir.

2‐ Çizimi POLYLINE’a çevirmek isteyip istemediğinize dair sorula soruyu onaylamak için ENTER tuşuna basın.

3‐ Sonraki seçenekte J yazıp JOIN seçeneğini aktif yapın.

4‐ Fuzz distance ile ilgili bir değer sorulur. Bu değer çizgiler birbirine değmiyorsa veya tam uçlarından birleşmiyorsa burada verdiğiniz değer sınırları içinde olunduğunda birleştirilir. Burada burada değer girmeyip ENTER’a bastık.

5‐ İşlem ENTER tuşuna bir kez daha basılarak tamamlanır.



NOT: FUZZ DISTANCE ‐ PEDIT's Joined Polyline Segments: You can join a line, an arc, or another

polyline to an open polyline if their ends connect or are close to each other. If the ends are not coincident but are within a distance that you can set, called the fuzz distance, the ends are joined by either trimming them, extending them,or connecting them with a new segment.

6‐ Bu şekli 3D’ye kaldırmak için WORKSPACES araç çubuğundan 3D MODELING seçilir. Aksonometrik bir görüntüye geçemek için VIEW>3D VIEWS>SW ISOMETRIC seçilir (veya buradaki diğer isometric seçeneklerinde başka bir tanesine de seçilebilir).

7‐ Klavyede EXT (EXTRUDE komutu) yazılabilir veya yandaki araç çubuğundan aşağıdaki ikon işaretlenir:

8‐ Yükseltilecek nesneler işaretlenir ve ardından interaktif olarak veya değer girerek yükseklik tanımlanır.



Görüntüyü yüzeyleri taranmış bir moda görmek için CONCEPTUAL seçenği işaretlenir:



Konu 03 : Seçim ve Modify komutları

Oluşturulan varlıkların yerlerini veya şekillerini değiştirmek amacıyla kullanılan komutlara MODIFY (düzenleme) komutları adı verilir. Bu komutlara MODIFY menüsünden, komut satırından komut adını girerek veya ekranın sağında bulunan MODIFY araç çubuğundan erişilebilir. Yanda MODIFY araç çubuğunda yer alan düzenleme komutları yer almaktadır. Bu komutlar girildikten üzerlerinde çalışılabilmesi için objelerin seçilmeleri gerekir.

Obje Seçmek Mevcut varlıklar üzerlerine tek tek tıklanarak seçilebilir. Alternatif olarak bir çerçeve oluşturarak seçim yapılabilir.

Soldan sağa seçimde çerçeve içinde kalanlar seçilir.

Sağdan sola seçimde çerçevenin kestikleri seçilir.

Tüm Modify komutlarında obje seçimi sağ tıklama ile tamamlanır.



ESC tuşuna basarak seçim iptal edilebilir.

NOT: Seçim işlemlerini kolaylaştırmak seçim kutusunun büyüklüğü arttırılabilir. Bu işlem TOOLS>OPTIONS ile açılan pencerede SELECTION sekmesi seçilerek aşağıdaki yerden yapılır:

ERASE

Bir ya da daha fazla varlığı silmek için kullanılır.

MODIFY>ERASE ile, ikonu ile veya komut satırına ERASE (kısaltması E) yazarak devreye sokulur.

Komut girildikten sonra silinecek nesne(ler) seçilir. Seçim tamamlandıktan sonra ENTER/SPACE veya Fare sağ tuşuna basmak işlemi tamamlatır.

NOT: Seçim nesneler üzerine tıklayarak veya çerçeve oluşturarak gerçekleştirilebilir.

NOT: Eğer varlıklar seçilmişse seçimi silmek için en kolay yol klavyede DELETE tuşuna basmaktır. Alternatif olarak sağ tuşla ekrana tıklayarak ERASE komutu seçilerek de seçilenler silinebilir.

MOVE

Bir ya da daha fazla varlığı bir yerden başka bir yere taşımak için kullanılır. MODIFY>MOVE ile,

ikonu ile veya komut satırına MOVE (kısaltması M) yazarak devreye sokulur.

Komut girildikten sonra taşınacak nesne(ler) seçilir. Seçim tamamlandıktan sonra ENTER/SPACEveya fare sağ tuşuna basılır. Yer değiştirme içn bir başlangıç noktası seçilir (BASE POINT) ardından ikinci bir noktaya tıklanarak işlem tamamlanır.



NOT1: Taşımanın aynı hat üzerinde olabilmesi için POLAR (F10) veya ORTHO (F8) aktif olmalıdır.

NOT2: Taşımanın belirli bir mesafede olabilmesi için son defa tıklamak yerine bir değer girilir. Girilen değer fare ile gösterilen yönde meydana gelir.

NOT3: Bir başka taşıma yöntemi çizgi üzerine tıklandığında beliren GRIPS adı verilen kutucuklarla gerçekleşmektedir. Ortadaki GRIPS üzerine tıklanıp çizgi girilen değer ölçüsünde istenen yere taşınabilir:

COPY

Bir nesneden kopya oluşturmak ve sonrasından genellikle başka bir yere taşımak için kullanılır.

MODIFY>COPY ile, ikonu ile veya komut satırına COPY (kısaltmaları CO veya CP) yazarak devreye sokulur.

Komut girildikten sonra kopyalanacak nesneler seçilir. Seçim işlemi bittikten sonra sağ tıklanılıp kopyalama için başlangıç noktası olacak bir yere tıklanır ve ardından kopyalanan objenin taşınacağı yere tıklanır.

NOT: Kopyalama sınırsız sayıda tekrarlanabilir Komuttan çıkmak için klavyede ESC / ENTER / SPACEtuşlarından birine basılabilir.

ROTATE



Varlıkları döndürmek amacıyla kullanılır. MODIFY çekme menüsünden MODIFY>ROTATE ile,

MODIFY araç çubuğundan düğmesi seçilerek veya klavyeden RO yazarak da çalıştırılabilir. Döndürme saat yönünün tersinde gerçekleşecektir.

Komut girildikten sonra nesne seçilir, döndürme noktası seçildikten sonra istenen açı değeri girilerek ENTER tuşuna basılır veya fare ile tıklanıp işlem tamamlanır.

NOT: Girilen açı değeri – olduğunda hareket saat yönünde gerçekel

Kopyalama yaparak döndürme işlemi gerçekleştirmek için ise açı değeri saptanıp ENTER tuşuna basmadan önce klavyede COPY için C tuşuna basılır ve işlem sonuçlandırılır:

Eğer bir başka şekil veya çizgi referans alarak döndürme işlemi yapılmak istenirse yukarıdaki gibi son aşamada referans alınacak açıyı tanımlamak için klavyede R tuşuna basılır. Bu şeklin iki noktasına tıklanarak açı belirlenir. Sonra asıl şekil hareket ettirilerek diğer şeklin açısını yakalar:

MIRROR

Bir nesnenin tanımlanan bir eksene göre kendisinin veya kopyasının simetriğini almak amacıyla kullanılan bir komuttur. MODIFY çekme menüsünden MODIFY>MIRROR ile, MODIFY araç

çubuğundan düğmesi seçilerek veya klavyeden MI yazarak da çalıştırılabilir.



Komut girildikten sonra nesne seçilir; ilk tıklama ile döndürme ekseninin şekilden ne kadar uzakta olacağı belirlenir

ikinci tıklama ile eksenin yönü tanımlanır;

Ekrana çıkan ifade asıl nesnenin silinip silinmek istenmediğini sorar. ENTER tuşuna basıldığında asıl şekil korunur ve onun kopyasının bir simetrik kopyası oluşturulmuş olur

STRETCH

Modify>Stretch ile, ikonu ile veya komut satırına Stretch (s) yazarak devreye sokulur.

Bir şeklin belirlenen uçlarından tutularak uzatılması veya kısaltılması işlemidir.

Uzatılacak nesne sağdan sola seçim yöntemi olan crossing ile seçilir ve sağ tıklanarak seçim işlemi bitirilir. Seçilen bir taşıma (base point) noktasından şekil hareket ettirilebilir veya değer girilebilir.

Bir başka stretch yöntemi yay ve çizgileri grip noktalarından yakalayarak uzatmak veya kısaltmaktır. Bunun için varlık seçilir. Uçtaki grip noktalarına tıklanarak buralar fare ile veya değer girilerek uztaılabilir veya kısaltılabilir.



SCALE

Nesnelerin garfik veya bir sayısal değer doğrultusundan büyültülmesi veya küçültülmesini

sağlar. MODIFY çekme menüsünden MODIFY>SCALE ile, MODIFY araç çubuğundan düğmesi seçilerek veya klavyeden SC yazarak da çalıştırılabilir.

Nesne seçildikten sonra komut girilir. Ölçeklendirme noktası tanımlanır. 1’in üzerindeki değerler nesnenin büyümesine altındaki değerler ise küçülmesine neden olur.

NOT1: Yeniden ölçeklendirirken C tuşuna basılırsa, ölçeklendirme işlemi nesnenin kopyasına uygulanır.

NOT2: Referans seçeneğine için R tuşuna basıldığında nesne seçilen eksende belirli bir ölçüde büyültülüp küçültülebilir.



OFFSET

Seçilen objeden kendisine belirli mesafede paralel kopya oluşturmak için kullanılır. Tüm çizgi ve eğri tipleri için kullanılabilir. Özellikle duvar meydana getirmek için çok sık kullanılır.

Modify>Offset ile, ikonu ile veya komut satırına Offset (o) yazarak devreye sokulur.

Bu komut mesafe vererek veya grafik olarak tanımlanacak bir uzaklığa tıklanarak paralel kopya yaratabilir.

Mesafe girerek ofset yapmak:

Offset komutu girilir ve ardından ofset mesafesi klavyeden verilir. Offset yapılacak obje seçilir. Offset yönü verilerek tıklandığında objenin paralel kopyası oluşturulur.

Grafik olarak ofset yapmak:

Offset komutu devreye sokulur. Mesafe vermek yerine Through için t yazılır. Obje seçilir ve ofset yapılacak yere tıklanır.

NOT: Offset komutundan çıkmadan obje seçip istenilen yöne doğru tıklandığında son yapılan ofset mesafesinde sınırsız tekrarlı ofset yapılabilir:



FILLET

Modify>Fillet ile, ikonu ile veya komut satırına Fillet (f) yazarak devreye sokulur.

Bu komutun iki işlevi bulunmaktadır. Yarıçap değeri 0 olduğundan iki objenin uçlarını geldikleri yönde devam ettirerek birleştirmek işlevlerinden birisidir. İkinci işlevi ise bir yarıçap verildiğinde ise kesişen iki objenin köşesini yuvarlatmaktır.

Köşeleri birleştirmek:

Fillet komutu girildikten sonra radius değerinin 0 olduğundan emin olunarak iki obje seçilip işlem tamamlanır.

Köşeleri verilen yarıçap doğrulturunda yuvarlamak:

Fillet komutu girilir ve r yazarak yeni bir yarıçap değeri girilir. İlk ve ikinci obje seçilerek işlem tamamlanmış olur.

NOT:

Multiple seçeneği: komuttan çıkmadan aynı ayarlarla yeni objeler üzerine tıklanarak kesiştirme veya yuvarlatma işleminin yapılmasını sağlar.



Trim: İfadesi aktif olduğu için çizgiler birleştirildiğinde otomatik olarak fazlalıkları çıkartılmaktadır. Çizgi fazlalıklarının kalması için No Trim tercih edilmelidir.

Polyline: Bu seçeneğin kullanılabilmesi için polyline ile Çizilmiş objelerin bulunması gerekir. Bütün köşeler belirlenen yarıçapa göre yuvarlatılır.

Eğer şekiller birbirine paralel ise çizgiler yarıçapın değeri ne olursa olsun yarım daire olarak birleştirilir. Yandaki gibi iki şeklin birleşimi girilen yarıçapın büyüklüğünde gerçekleşir:

CHAMFER

Modify>Chamfer ile, ikonu ile veya komut satırına Chamfer (cha) yazarak devreye sokulur.

Doğrusal varlıkların köşelerini pahlamak amacıyla kullanılır. Pahlama mesafesi olarak 0 girilirse pahlama yerine fillet’da olduğu gibi kesiştirme gerçekleşir.

Chamfer komutu girilir. Ardından pahlanacak mesafe distance olarak her iki taraf için verilir.



Bu işlemi açı vererek de gerçekleştirmek mümkündür. Chamfer komutu girildikten sonra açı için a yazılır. Birinci doğrunun pah mesafesini ve ardından aynı doğru için bir açı girilir. Ölçüleri verilen doğru ve sonra diğer seçilir. Bu seçim sıralaması önemlidir. Sonucu etkiler.

TRIM

Modify>Trim ile, ikonu ile veya komut satırına Trim (tr) yazarak devreye sokulur.

Birbirini kesen objelerin arasında kalan veya taşan parçalarının budanmasına” yarar.

Budama için sınırlayıcı varlıklar seçilir. Enter/Space veya sağ tıklama yapılır ve budanmak istenen kısımlar üzerine tıklanır.



Trim işleminde sınırlayıcıları seçmenin kolay bir yolu sınırlayıcı seçme aşamasında Enter tuşuna basarak tüm varlıkları sınırlayıcı kabul etmektir. Özellikle seçimi güç karmaşık birbiri içine girmiş şekillerde bu yöntem iyi sonuç verir.

BREAK

MODIFY>BREAK ile, MODIFY araç çubuğundaki düğmesini seçerek veya komut satırına BR yazarak komut girilir.

İlk tıklanan yer ilk nokta olacağından bu noktanın doğru seçilmesi önemlidir. Mevcut yöntemle ilk noktayı doğru bir seçimle seçebilmek çok zordur. Bu nedenle ilk tıklama gelişigüzel yapıldıktan sonra, OSNAP seçenekleriyle F yazıp ilk nokta ve ardından ikinci nokta seçilerek işlem tamalanır:

BREAK AT POINT



MODIFY araç çubuğundan düğmesi seçilerek nesneleri tek noktalarına tıklayarak ikiye ayırmak için kullanılır.

Yukarıdaki gibi ilk tıklamada nesne seçilir. Ardından tek nokta OSNAP ile veya serbestçe seçilerek işlem tamamlanır.

JOIN

Ayrı (veya birbirine yapışık iki çizgi) çizgi ve yayları birleştirmek için kullanılır. Seçilen nesneler aynı cins olmalı ve aynı hat üzerinde yer almalıdır. MODIFY>JOIN ile, MODIFY araç çubuğundan

düğmesini seçerek ve J komutunu yazarak ulaşılabilir. Komut girildikten sonra birleştirilecek çizgi veya yay tıklanır.

Yayın saat yönünün tersinde oluşacağı düşünülerek seçim sırası ayarlanmalıdır. İlk seçimden saonra L (cLose) seçilirse. Yay çembere tamamlanır.

NOT: Farklı renklere sahip elemanlarda ilk seçilenin özelliği (örneğin renk) diğerleri üzerine aktarılır.

EXTEND

Modify>Extend ile, ikonu ile veya komut satırına Extend (kısayolu EX) yazarak devreye sokulur.

Çizgi ve eğrilerin seçilen objelere geldikleri açıda uzatılmalarını sağlar.

Sınır obje işaretlenir ve Enter/Space veya sağ tuşa basılır. Ardından uzatılacak objelere tıklanır.



NOT: Trim aracındaki gibi komut girildikten sonra Enter tuşuna basılırsa başka bir işlem yapmadan doğrudan objelere tıklandığında kendilerine en yakın objeye göre uzatılırlar.

EXPLODE

Polyline komutu ile çizilmiş çizgiler, rectangle, polygon gibi şekiller ve blok haline getirilmiş nesneleri bileşenlerine ayırmak için kullanılır. Komutun klavye kısayolu X ‘dir.

Komut girildikten sonra nesne seçilir ve sağ tıklanır. Nesne bileşenlerine ayrılmış olur.

ARRAY

Bu komut ile bir objeler dikdötgensel veya dairesel biçimde bir dizi olarak kopyalanabilirler.

Komuta Modify menüsünden simgesi ile veya komut satırından ar yazarak ulaşılabilir. Aşağıdaki pencere açılır:



Rectangular array (dikdötgensel array):

Select object düğmesi ile çoğaltılacak nesne seçilir. Rows (yatay) ve columns (düşey) dizi kopya sayısı tanımlanır. Kopyalar arası mesafe yatay ve düşey eksen için tanımlanır. Ayrıca varsa açı tanımlanarak işlem sonuçlandırılır.

Yandaki simgeleri kullanarak tüm bu mesafeler ekran üzerinde de tanımlanabilir. NOT: Eklenecek nesnenin yerleştirildiği nokta, asıl nesnenin mesafe belirlenirken kullanılan noktası ile aynı yerdedir.

Polar (dairesel) array:



Birinci yöntem‐> Toplam öğe sayısı ve dönülecek açı verilir.

Dairesel array için

merkez noktası simgesine basılarak belirlenir. Total number of items kısmında toplam kopya sayısı yazılır. Angle to fill geçilecek açı belirlenir. Rotate items as copied: Kopyalanırken nesneleri döndürerek yerleştirir. Select object düğmesine basılıp OK butonuna tıklanarak işlem tamamlanır.

İkinci yöntem‐> Toplam öğe sayısı ve öğeler arası açı verilir.

3. yöntem‐> Dönülecek açı ve öğeler arasındaki mesafe verilir. Burada kopya sayısı verilmez. Autocad’in bu sayıyı bulması beklenir.

AUTOCAD 2007 NOTLARI – PROF. DR. SALİH OFLUOĞLU  

Telif Hakkı . Copyright © 2010 Salih Ofluoğlu ‐ Kaynak gösterilmek suretiyle alıntı yapılabilir  1  

Konu 04: Yardımcı Komutlar 

Katmanlarla Çalışmak (LAYERS) 

 

 Bu düğmeler sırasıyla: Yeni katman yaratır Mevcut bir katmanı siler Bir katmanı aktif katman haline getirir.  

Status:  Hangi katmanın aktif olduğunu gösterir.  

Name:  Katman adıdır. Üzerine çift tıklanarak adı değiştirilebilir.  

On:  Üzerine tıklandığında katmanı görünür veya görünmez yapar.  

Freeze:  Katmanı görünmez yapar. On’dan farkı katman içeriğini grafik kartı belleğine yüklemez. Dezavatantajı ise katman görünür hale getirildiğinde On seçeneğinden farklı olarak ekran Regen ile yeniden görünür hale getirilir. Bu işlem zaman alıcıdır. Pek fazla kullanılmayan katman içerikleri için tavsiye edilir.  

Lock:  Katmanın üzerinde değişiklik yapılmasını önlemek için kitler.  

Color:  Katman için renk gösterir.  

Linetype:  Katman için çizgi tipini gösterir.  

Lineweight:  Katman için çizgi kalınlığını gösterir.  

Plot Style:  Mevcut plot stillerini göstererek aralarından seçim yapılmasını sağlar. Bu 



özellik plot sırasında kullanılacak özelliklerle ilgili ayarları gösterir. File>Plot Style Manager’dan belirlenir veya yenileri oluşturulur.  

Plot:  Katmanın plot edilip edilmeyeceğini belirler.  

Description:  Üzerine çift tıklanarak katman hakkında isteğe bağlı olarak bilgi girilebilir.  

 

Bir elemanın katmanını onu ekranda seçip ilgili katman listesinden başka bir katman adı seçerek gerçekleştirebiliriz. 

 

 

Birinci ikon seçilen elemanın katmanını aktif katman yapar. 

İkinci ikon bir önceki katmanı aktif katman yapar. 

NOT1: AutoCAD’de 0 katmanı ve Defpoints katmanları silinemez. Defpoints blok tanımlarındaki objeleri içerir.  

NOT2: Kullanılmayan bir katman Purge komutu ile silinebilir. Bu komut girildiğinde açılan listeden purge yapılacak eleman işaretlenir. Purge komutu, kullanılmayan öğeleri çizimlerden kaldırmak için yaygın olarak kullanılır. 

 

 

 

 

 

 



 

QUICK SELECT KOMUTU 

Quick Select komutu ile belirli bir kritere göre ekran üzerindeki varlıklar seçtirilebilir. Ekrana sağ tıklayarak veya klavyeden qselect yazarak komuta erişilebilir.  

 

 Blok Oluşturma ve Yerleştirme 

BLOCK 

Kapı, pencere. Mobilya vb. gibi nesneleri tekrar modellemeden ihtiyaç duyulduğunda çağırıp tekrar kullanabilmek için faydalanılan bir komuttur. Bu komut ile oluşturulan bloklar sadece yaratıldığı dosyada kullanılır. Bloğa çevrilen nesneler gruplanır. Üzerlerinde değişiklik yapılması ancak Explode komutu ile açılmalarından sonra mümkün olur. Bu şekilde değiştirilen nesneler daha sonra tekrar başka bir isimle blok olarak kaydedilebilir. 

Komut satırında b yazarak veya Draw menüsünden  ikonu seçilerek komut aktif yapılabilir. Komut Block Definition isimli bir pencerenin açılmasını sağlar. Buradaki öğeler: 



  Hyperlink: Bloğa bir html adresi veya bir başka dosyanın bağlanmasını sağlar. Bu link şeklin üzerine Ctrl basılıyken yıklayarak açılabilir.  Open in block editor: Mevcut blok tanımını Block Editor’de açar. Block editor blok olması için seçilen nesnenin geometrisini değiştirmek veya eylemler atamak için kullanılırç 

Name: Blok için kullanlacak isimdir.  Base point: Pick point düğmesine tıklanarak model alanında bloğun yerleştirme noktası üzerine tıklanarak belirlenir. Değer girilmediği takdirde 0,0,0 noktası kabul edilir.  Objects: Çalışma alanında blok olarak tanımlanacak nesneleri seçmek için kullanılır. Seçim işlemi bittiğinde sağ tıklanır.  

Retain: seçilen nesneleri olduğu gibi bırakır. Convert to block: Seçilen nesneleri bloğa çevirir. Delete: Seçilen nesneleri siler. 

 Block unit: Şeklin yerleştirileceği ölçü birimidir.  

Scale uniformly: Bloğun x,y,z yönlerinde birbirinden bağımsız olarak ölçeklendirilmesine izin verilip verilmeyeceğini saptamaya yarar. Allow exploding: Bloğun explode komutu ile parçalanmasına izin verir. 

  

 

NOT: Bloklar üzerlerine çift tıklanarak açılan Block Editor penceresinde de daha sonra düzenlenebilirler. Burada istenirse ayrıca blok için yeni bir yerleştirme noktası belirlenebilir. 

INSERT 

Blok ve worldblokları ekrana yerleştirmek için kullanılır. Komut satırına i yazarak ulaşılabilir 

veya Draw menüsünden   ikonu seçilir. 



 

Scale ve Rotation kutuları işaretlendiğinde blok ekran üzerinde yeniden ölçülendirilebilir veya döndürülebilir. Alternatif olarak bu kutulara sabit değerler de girilebilir.  Factor: Birim ölçek faktörünü gösterir. Bu değer blok ve çizim birimlerinin INSUNITS değerine göre hesaplanır.  

 

NOT: Bloklar yaratıldıkları layer’da gözükürler ve layer’in özelliklerini alırlar. Bir bloğa birden fazla layer’da ihtiyaç duyulduğu taktirde bu blok 0 katmanında meydana getirilmelidir. Bu sayede bloklar farklı katmanlarda kullanılsa da bu katmanın özelliklerini alırlar. 

Mevcut bir blok Rename komutu ile yeniden adlandırılabilir. 

DESIGN CENTER 

AutoCAD bünyesinde küçük de olsa bir blok kütüphanei bulundurur. Bunun için ools>Palletes>Design Center seçilebilir veya klavyeden Ctrl+2 yazılır. Açılan pencerede aşağıdaki hiyararşik klasör düzeni takip edilir. 

 



Burada yer alan Kitchen ve House Designer en fazla tefriş elemanı bulundurur. Burada aynı zamanda adah önce gerçekleştirilmiş olan bilgisayarınzdaki  herhangi çizim dosyası (.dwg)  için yer alan blokları  da görmek mümkünDür.  

NOT1: Ayrıca web üzerindeki farklı sitelerde blok vb. çizim elemanları bulmak için kullanılabilir. Örn: www.cben.net 

Tarama yapmak 

HATCH 

Kapalı alanları çeşitli desenlerle kaplamak amacıyla kullanılır. Bu kapalı alanlar planlardaki döşeme yüzeyleri, kesitlerdeki duvarlar veya görünüşlerdeki cephe dokuları olabilir. Komutun 

kısa yolu h’dir. Draw araç çubuğundaki   simgesi de seçilebilir. 

 

Komut girildikten sonra yandaki pencere açılır. Burada yer alan öğeler:  Type: Predefined (öntanımlı), user defined (kullanıcı tanımlı*) veya custom (özel**) olmak üzere üç seçenek bulunur.  Pattern: Sadece predefined desenlerde aktiftir.   Swatch: Kullanılan deseni gösterir. Üzerine tıklandığında seçim için desen listesini açar.  Angle/Scale: taramanın açısı ve boyutu bu kutulara değer girilerek bulunur.  Hatch origin: Tarama için başlangıç noktası tanımlar. 

 

Boundaries: Pick points ile taranacak bölge belirlenir. Sağ tuşa tıklanarak tekrar tarama ekranına dönülür. Select objects seçilen objelerin içini tarar. 

Remove islands: Daha önce seçilmiş olan alanları taramadan çıkartmak için kullanılır. 

Preview: Taranan alanların önizlemesini verir. Esc tuşu basılırsa taramadan bu görünümden çıkılır. 

*User‐defined: Taramanın aktif çizgi tipi ne ise onunla taranmasını sağlar. Angle taramanın açısını, double çift yönde olmasını ve spacing ise tarama çizgileri arası mesafeyi saptar. 



**Custom: .pat uzantısına sahip dosyaları kullandırır. Bu dosyaların gözükebilmesi için AutoCAD’in kurulduğu yerde olması veya yerlerinin tanımlanmış olması gerekir. Bu dosyalar Express Tools’da Draw>Draw>Superhatch ile hazırlanabilir.  

NOT1: Tarama eklendiği alanda olması gerektiği ölçüde görünmeyebilir. Bu durumda taramanın ölçeğinin yeniden tanımlanması gerekir. Bunun için şu işlem takip edilir: 

TARAMA ÖLÇEĞİ= Olması gereken boyut / Çizimde ölçülen boyut*  

Örneğin 30 cm’lik karo ekranda 6 olarak görünüyorsa, bölümden elde edilen 5 değeri HATCH için SCALE kısmına yazılır. 

*Çizimde ölçüm yaparken distance komutu kullanılabilir. 

NOT2: Tarama deseni içine yerleşmiş olduğu katmanın renbgi, kalınlığı ve çizgi tipini alır. 

NOT3: Duvarların içinin dolu bir  desenle taranması hatch desen seçeneklerinden SOLID seçilir. Tarama rengi katman rengini alacaktır. 

Özel Hatch Biçimi meydana getirmek 

Özel tasarlanmış tarama desenleri için EXPRESS menüsünden bulunan DRAW > SUPERHATCH kullanılır. Şu adımlar takip edilir: 

� Ekranda desen meydana getirilir ve blok olarak kaydedilir. 

 

� EXPRESS > DRAW > SUPERHATCH seçilir. 

� Açılan menüsünden BLOK düğmesi işaretlenir ve desen olarak kullanılacak blok çağrılır. 

 



� Ekranda herhangi bir yere tıklanarak rastgele bir yerleştirme noktası seçilir (insertion point) 

� Tüm seçenekler eğer değişiklik yapılması planlanmıyorsa ENTER ile onaylanır. 

� Komut bileşenlerinde aşağıdaki ifade çıktığında, hatch yapılacak mekan içine tıklanıp ENTER tuşuna basılır. 

 

     

� İşlem sonucu ilgili alan taranmış olur. 

�  

GRADIENT 

 

Genellikle iki renkden oluşan taramalar yapmak için kullanılır. Draw menüsünden simgesi seçilerek veya hatch penceresindeki Gradient sekmesine tıklanarak ulaşılır. Tarama işlemi hatch komutundaki seçeneklerle aynı şekilde yapılır.   

Birbiri içine geçmiş şekilleri taramak için Hatch veya Grient pencerelerinde bulunan   simgesine tıklanır: 



 

Islands detection işaretli olmalıdır.   

 

    

normal  outer  ignore  

 

 

 

 

 

 

 


 Telif Hakkı . Copyright © 2010 Salih Ofluoğlu ‐ Kaynak gösterilmek suretiyle alıntı yapılabilir  1 

 

Konu 05: Projelendirme Komutları 

YAZI YAZMAK 

AutoCAD’de yazı seçenekleri tek satırdan meydana gelen veya çok satırlı olmak üzere iki farklı şekilde meydana getirilebilir. Ancak yazıyı oluşturmadan önce yazının stilinin meydana getirilmesi gerekir. Yoksa AUtoCAD her yazı için kendi standart yazı biçimini kullanır.  

MULTILINE (çok satırlı) yazı Çoğunlukla tercih edilecek seçenektir. Görüntü olarak MS Word’e benzer. Stil oluşturmak için tercih edilebilir. Draw menüsünden Text>Multiline Text seçilerek 

veya komut satırından t ya da mt ile çağrılabilir. Alternatif olarak Draw araç çubuğundaki   simgesi de seçilebilir. Komut aktif olduğunda fare ile yazının yer alacağı alanı belirten bir dikdörtgen alan tanımlanır. Yazı bu alan içine girilir. 

 

Yazıyı oluşturmadan önce bir stil saptamak da yarar vardır. Aksi taktirde AutoCAD kendi Standart adı verilen yazı biçimini kullanır. Stil tanımlandığında ayrıca AutoCAD yazının tanımlanan aralıkta oluşturmasını sağlar. Aksi taktirde oluşturum sırasında tüm ekranı kapsar. Yazı stili oluşturmanın bir faydası da bu stilden ölçülendirme işlemleri için faydalanılabilmesidir. 

Yeni bir yazı stili tanımlamak için Format>Text Style işaretlenir. Açılan pencerede şu ayarlar bulunur: 



 

 

New düğmesine basılarak yeni stil adı girilir. Font Name listesinden bu stilin kullanacağı font adı seçilir. Height fontun boyutunu belirler. Width Factor için 0‐1 arasındaki değerler dar yazı stilleri, üzerindekiler ise daha kalın yazı stilleri meydana getirir. Effects yazının yazılma yönü ile ilgili ayarlar yaptırır.  

NOT: ANNOTATIVE seçeneği Yazıları ve ölçüleri otomatik olarak çıktı ölçeğine göre ayarlar. Annotative olmayan bir yazı stili de Properties kısmında annotative yapılabilir. 

NOT Yazı üzerine çift tıklanarak yazı daha sonra değiştirilebilir.  

NOT  Yazı stili tanımlanmamış durumlarda, yazı kendisi için tanımlanan alandan çok daha fazla bir alanda (bazen tüm ekran) oluşturulacak gibi görünebilir. Bu durum yazı stili tanımlandığında ve bu stil seçildiğinde ortadan kalkacaktır. 

ÖLÇÜLENDİRME YAPMAK 

Bu işlem için DIMENSION araç çubuğu kullanılır. 

 

Önce  çizimde  kullanılacak  ölçülendirme  tipleri  için  ayrı  ayrı  stiller  tanımlanması önerilir. Bunun için   simgesine tıklanır. 



 

 

NEW  düğmesine  tıklanıp  yeni stil için bir isim girilir:  

 

   

CONTINUE düğmesi seçilerek stil tanımlaması yapılacak iletişim kutusuna geçilir. 

 

 

Burada girilen değerler etkileşimli olarak önizleme alanında gözükür. Böylece hangi işlemin neye yol açtığı görülebilir. 

LINES: Kısmında ölçülendirme çizgisine ait olan değerler belirlenir.  



 

SYMBOLS AND ARROWS: Çizgilerin uçlarında kullanılacak ok vb. sembol türleriyle ilgili düzenleme yaptırır. 

TEXT: Hangi yazı tipinin kullanılacağı tanımlanır. Buraya varolan bir yazı stili varsa çağrılabilir veya yeni baştan da oluşturulabilir. 

FIT: Yeterli alan olmadığında yazı ve ok vb. ifadeleri uzantı çizgileri dışına atmaya veya içine kesin olarak sığdırmaya yarar. 

PRIMARY UNITS: Ölçülendirme tipi ve hassasiyetini belirler. 

  Yatay ve düşey doğrusal  ölçülendirme yapar.   Açılı doğrusal  ölçülendirme yapar.   Yay ölçüsü verir. Eğrisel formlarda çevre ölçüsü vermek için 

kullanılabilir.   Noktaların X ve Y koordinatlarını verir. X ve Y hangisi isteniyorsa alt 

komutları arasında seçim yapılır. 

   Daire ve yay için yarıçap ölçüsü vermek için kullanılır.   Bir yay veya daire ölçüsünü zig zaglı vermeye yarar. 

 

  

  Çap ölçüsü verir.   Açı ölçüsü yerleştirir.   Seçilen geometrinin bir kenarından bir bütün halinde hızlı bir şekilde 

ölçülendirme yapar. Ölçülendirme stili ayarlarında Baseline çeneği ile ayarlanır. 



 

  

  En son ölçü alınmış yeri referans alarak ölçülendirme yapmanızı sağlar. İlk olarak bir basamağı şekildeki gibi LINEAR ile ölçülendirin. Daha sonra Baseline ölçülendirmeye tıklayın. Komut otomatik olarak ilk noktayı bulacak sizden ikinci noktayı seçmenizi isteyecektir. Sırasıyla köşelere tıklanır. 

  Doğrusal ölçülendirmelerde ölçülendirmenin takip eden noktalar seçilerek devam etmesini sağlar. Ölçülendirmenin devam yönü son tıklanan nokta neredeyse oradan olur. Bu yön değiştirilmek istenirse bu düğme işaretlendikten sonra klavyede S tuşuna basılır ve devam edilmek istenen tarafa yakın tıklanır 

  Çizimlere açıklama ilave etmek ve merdiven çizgisi yapmak için kullanılır.  

   Daire ve yayın merkezini işaretler. 

  Ölçülendirme stilinina adını gösterir.  

NOT1: Verilen bir ölçü kendi ölçülen değeri dışında başka bir değere EXPLODE ile patlatılıp yeni bir yazı yazarak değiştirilebilir. 

NOT2: Quick dimension ile yapılan ölçülendirmelerde yeni ekleme ve çıkartamalar yapabilmek için ölçülendirme çizgisinin patlatılması gerekir. 

NOT3: Kapı ve pencere ölçülendirmelerinde kullanılacak semboller için bloklardan faydalanılır. Bloklardaki değişken kısımlar için attributes özelliğinde yararlanılabilir. 

 

 

 

 

 



  

Konu 06: Pafta Oluşturma 

AutoCAD’de ölçek kavramı 

AutoCAD ile modelimizin veya binamızın ölçülerini kendi gerçek hayattaki ölçülerinden hareket ederek gireriz. Ekran üzerine (model space) yapmış olduğumuz çalışmalarda hangi ölçeği kullanmış olduğumuz önemli değildir. Önemli olan modelimizin doğru ölçüleriyle meydana getirilmesidir. 

AutoCAD girilen ölçüleri birim (unit) cinsinden hesaplar.  1 AutoCAD biriminin kağıt üzerinde hangi ölçüye karşılık geleceğini FORMAT>UNITS iletişim kutusunda belirleriz. 

 

Yanda girilen değere göre 1 AutoCAD birimi 1 santimetreye karşılık gelecek şekilde hesaplanmıştır.       

 

 

Ekranda seçmiş olduğunuz bir ölçü birimi (unit) CM olarak ayarlanmış olsa da, AutoCAD çıktı ölçeklerini tanımlarken bu işlemleri MM (veya İNÇ) cinsinden hesaplar. Bu nedenle ekrandaki ölçü biriminiz ile ölçek için kullanılan MM arasında bir ilişkinin kurulması gerekir.  AutoCAD üzerinde yer alan ölçekleri görmek için FORMAT > SCALE LIST seçilir ve yandaki pencere açılır.  Paper unit: kağıttaki ölçü birimi Drawing unit: çizimde kullanılan ölçü birimi 

Ekranda kullanmış olduğumuz ölçü birimi MM olmuş olsaydı, buradaki ölçek değerleri olduğu gibi kullanılabilecekti. Diğer bir değişle 1:1 ölçekte çizimdeki 1mm ölçüsü çıktıda 1birim olarak, 1:100 ölçekte ise çizimdeki 100mm’lik bir ölçü çıktıda 1 birim olarak ifade edilebilecekti. 

Ancak mimari projelerde CM tercih edildiği için (daha az basamak içermesi bir avantajdır) ve çizimimizde de çalışma birimi (unit) olarak bu şekilde tanımlandığı için çıktı ölçeğinin CM için yeniden tanımlanması gerekir. 



  

 

1 drawing unit = 1 paper unit 

1 drawing unit = 1 cm olarak tanımlandı ve paper unit’in  (çıktı birimi) 1 mm olduğunu biliyoruz. 

1 cm = 1 mm 

1 cm’yi kağıtta 1 mm olarak göstermek ise ölçek olarak 1:10 ölçeğe karşılık gelir. 

10 cm’yi kağıtta 1 mm olarak göstermek ise ölçek olarak 1:100 ölçeğe karşılık gelir. 

Bu durumda şu tablodaki ifadelerden faydalanabiliriz: 

Ölçek Ekran ölçü birimi seçimi (units)  1:100  1:50  1:20 

mm  1=100 units  1=50 units  1=20 units   100 dr.unit = 1 p.unit  50 dr.unit = 1 p.unit  20 dr.unit = 1 p.unit 

cm  1=10 units  1=5 units  1=2units   10 dr.unit = 1 p.unit  5 dr.unit = 1 p.unit  2 dr.unit = 1 p.unit 

 Mevcut ölçek listesine özellikle cm üzerinden gerçekleştirilecek ölçekleri girmek daha sonraki tüm adımlarda ölçek tanımlamalarındaki işlemleri hızlandıracaktır. Bunun için FORMAT menüsünden SCALE LIST seçilir. Açılan pencerede ADD düğmesine tıklanarak göre cm cinsinden ölçekler girilebilir: 

1:100 ölçeği  

 

1:50 ölçeği  

  

    

autocad 2007 notlari – prof. dr. salİh ofluoĞluautocad classic seçilir; ardından file>new...

Documents