ANLATIMA HAZIRLIK

o ANLATIM NEDİR ?

o KONU SEÇMEK

o AMAÇ BULMAK

o BİLGİ TOPLAMAK

o SENTEZ YAPMAK

o ANLATIM YOLU BULMAK

o BÜTÜNLÜK OLUŞTURMAK

o DİPNOT KOYMAK

o KAYNAKÇA HAZIRLAMAK

1/10

ANLATIM NEDİR ? Bir duyguyu , düşünceyi , konuyu söz veya yazı ile ifade etmeye

anlatım denir . Anlatım söz ile yapılırsa sözlü anlatım , yazı ile yapılırsa yazılı anlatım adını alır .

Sözlü anlatım eğer kaydedilmemişse veya yazıya aktarılmamışsa kalıcı değildir , söylendiği anda işlevini yerine getirir ve orada kalır . Yazılı anlatımsa kalıcıdır , belge özelliği taşır .

Sözlü anlatımda bir konuşan yani anlatan bir de dinleyen vardır . Bu tür anlatımda amaca ulaşmak için hem anlatıcının başarılı bir anlatım sergilemesi hem de muhatabın iyi bir dinleyici olması gerekir . Yazılı anlatımda ise bir metin ve onu okuyan okur vardır .

Anlatımda dil yanlışlarından ve anlatım bozukluklarından kaçınmak gerekir . Gereksiz ve anlaşılması güç ifadeler anlaşılırlığı zorlaştıracağından anlatımda bunlardan kaçınmak gerekir .

2/10

Anlatımın yalın , sade , gösterişsiz , kısa ve kesin olmasının , anlaşılırlığı sağladığı unutulmamalıdır .

Anlatıma hazırlık aşamasında bilgi toplamak , deneyimlerimizi topladığımız bilgilerle desteklemek , düşüncelerimizi ve elde ettiğimiz bilgileri gruplandırmak , anlatım türünün okuyucu ve dinleyici üzerindeki etkisini belirlemek gerekir .

Bilgi toplamak için okumak , araştırmak , not almak , özet çıkarmak , alıntı yapmak gerekir

3/10

KONU SEÇMEK Bir anlatımın hazırlık aşamasında yapılması gereken ilk şey bir konu

belirlemektir . Anlatılacak konunun ne olduğu , sınırlarının nereden başlayıp nereden biteceği en baştan belirlenir . Anlatıcı ne yazacağına ne anlatacağına karar verdikten sonra diğer hazırlıkları yapar .

AMAÇ BELİRLEMEK

Anlatıcı konuyu seçtikten sonra anlatımın amacını belirlemelidir . O yazıyı niçin yazacağına ya da konuşmayı niçin yapacağına , kısaca söylemek gerekirse neyi , nasıl , ne için yapmaya karar vermelidir .

Amaç belirlenmeden bir yazıda ya da konuşmada düşünceler derli toplu ifade edilemez . Dağınık bir anlatım ortaya çıkar . Bu da yazıda istenen hedefe ulaşılmasını engeller .

4/10

BİLGİ TOPLAMAK Anlatıma hazırlık aşamasında yapılması gereken işlerden en önemli birisi

bilgi toplamaktır . Anlatıcı , çeşitli yöntemlerle , farklı kaynaklardan bilgi toplamalı , bilgi ve deneyimini arttırmalıdır .

Gözlem yapmak , kaynakları araştırmak , okumak , not almak , özet çıkarmak ve alıntı yapmak bilgi toplarken yapılması gerekenlerdendir .

GÖZLEM YAPMAK

Anlatıcı seçtiği konu ile ilgili gözlemler yapar . Elde ettiği izlenimleri not alır . Varlıkların ayırıcı ve belirleyici özelliklerini anlatmada gözlem çok önemlidir . Betimlemelerde gözlem , yazarın en önemli kaynağıdır .

KAYNAKLARI ARAŞTIRMAK

Bilgi toplamak için yapılması gerekenlerin başında kaynak araştırması yapmak gerekir . Belirlenen konuyla ilgili geniş bir kaynak taraması yapılarak konunun , o kaynaklarda nasıl ele alındığını incelenmelidir .

5/10

Anlatıcı seçtiği konuyla ilgili olarak bilgilerini geliştirmek için gazete , dergi , kitap , ansiklopedi ve internet gibi bilgi kaynaklarını okuyarak bilgisini arttırır. Belirlediği konuyla ilgili bilgiler toplar .

OKUMAK

NOT ALMA

Aslında bir bilgi koruma yöntemidir . Not tutma , bir çeşit özet çıkarmadır . Özet çıkarmada ve not almada fazla sözcük kullanmaktan sakınılmalı ; gereksiz ayrıntılar yerine metnin ana düşüncesine önem verilmelidir . Okunan ya da dinlenenler harfi harfine değil , temel noktalar , anahtar düşünceler not edilmelidir

Yapılan gözlemlerden ve okunan eserlerden elde edilen bilgiler , deneyimler ve bu araştırmalar sonucunda elde edilen bilgiler not edilir . Bu notlardan birbirleriyle ilgili olanlar gruplandırılır . Bu notlarda yazıya başlamadan önce yazıda neler üzerinde durulacağı kısa cümleler halinde belirtilebilir .

6/10

Bir metni , anlamını yitirmeden belli bir oranda daraltıp küçültme işlemine özet çıkarma denir . Özette metnin en önemli yanları metinde verilmek istenen mesaj belirtilir . Özet , önemliyi önemsizden ayırma işlemidir . Okunan eserlerden özet çıkarmak , hazırlık aşamasında anlatıcının yapması gereken en önemli işler arasında yer alır .

ÖZET ÇIKARMAK

ALINTI YAPMAK

Belli bir metinden sözcük , sözcük öbeği , cümle ya da bölüm alma işine aktarma , aktarılana da alıntı denir . Araştırılan kaynaklarda ulaşılan önemli bilgiler ve görüşler , düşünceleri daha inandırıcı kılmak için alıntı yapılır . Alıntılarda amaç , bir başkasının düşüncelerinden yararlanmak , o düşünceyi kendi savımızı desteklemek için kullanmaktır.

Kendi düşüncemizin doğruluğunu kanıtlamak için alıntı yaparız . Doğrudan aktarmada bir başkasının sözleri aynen verilirken dolaylı aktarmada alıntı yapılan kişinin düşünceleri değiştirilmeden ama farklı sözcüklerle verilir .

7/10

SENTEZ YAPMAK Elde edilen bilgiler olduğu gibi değil , bir elemeden geçirildikten sonra

yazıya ve konuşmaya aktarılır . Yapılan gözlem ve araştırmalar sonucu ulaşılan bilgiler bir süzgeçten geçirilir , ayıklanır ve anlatıcının gözüyle sunulur. Bir yazı ya da konuşmada sentez yapmak çok önemlidir . Çünkü sentez eldeki bilgilerden yeni bir sonuca ulaşma demektir . Böylece hem yazarın ya da konuşmacının bakış açısı ortaya çıkar hem de dinleyiciler veya okurlar yeni bir şey öğrenirler .

ANLATIM YÖNTEMİNİ BELİRLEMEK Yazıda anlatım biçimi çok önemlidir . Seçilen konuya ve belirlenen amaca

uygun bir anlatım biçimi kullanmak , mesajın muhataba daha iyi ulaşmasını sağlar .

Örneğin , bir şeyi açıklama , bir düşünceyi aydınlatma , bir durum ya da karakteri inceleme , bir terimi tanımlama durumunda amaç bilgi vermektir . Bu durumda açıklama tekniği kullanılabilir . Aynı şekilde amaç karşımızdakinin yerleşik kanılarını değiştirmekse , tartışma ; okuru olay içinde yaşatmaksa , öyküleme ; dış dünyayı okurun gözü önünde canlandırmaksa betimleme tekniği kullanılabilir .

8/10

BÜTÜNLÜK OLUŞTURMAK

Bu tekniklerin yanında konuyu ve amaca uygun olarak örneklendirme , karşılaştırma , benzetme , ilişki kurma , sayısal verilerden yararlanma , tanımlama gibi düşünceyi geliştirme yolları kullanılır .

Yazı oluşturulurken ya da bir konuşma yaparken yazının veya konuşmanın kendi içinde bir bütünlük taşımasına özen gösterilmelidir . Yazıyı yazarken veya konuşurken düşünce ve deneyimlerin nasıl sıralanacağı , ana düşünce ile yardımcı düşünceleri nasıl birleştirileceği iyi planlanmalıdır . Bu , yazdığımız yazının ya da yaptığımız konuşmanın derli toplu , daha kolay anlaşılır olmasını ve zihinde daha fazla kalmasını sağlar

DİPNOT KOYMAK Yazıda geçen herhangi bir söz veya sözcükle ilgili olarak sayfa altına

konan aydınlatıcı , ek bilgiler içeren ya da kaynak belirten yazılara dipnot denir .

9/10

Yazıyı oluştururken başka kaynaklardan da yararlanırız . Bu kaynaklar , hazırladığımız metinde dipnot olarak verilmelidir . Bu dipnotlar , yazının rastgele değil , ciddi kaynaklardan yararlanılarak bir emek sonucu hazırlandığını gösterir .

DİPNOT KOYMANIN YARARLARI

Yazıda savunulan görüşlerin doğruluğunu desteklemek

Bilgilerin kaynağını belirterek yazanın katkısını ortaya çıkarmak

Bilgilerin doğruluk ve güvenilirliği konusunda okuyucuya denetim imkânı vermek

O konuda yazmak isteyen başka kimselere başvuru imkânı sağlamak

KAYNAKÇA HAZIRLAMAK Bir yapıtın hazırlanma sürecinde yararlanılan kaynakların verildiği listeye

kaynakça denir . Kaynakçada yararlanılan kaynakların yazarı , adı , hangi yayınevi tarafından yayımlandığı , basım yeri ve tarihi gibi bilgiler yer alır . Kaynakçaya Bibliyografi’de denir

10/10

KIRIMLI FAZİLET OLCAY ANADOLU LİSESİ

FACEBOOK.COM/ultrAPendik

TWİTTER.COM/ultrAPendik

GPLUS.TO/ultrAPendik

10-A SINIFI DİL-ANLATIM DERSİ PERFORMANS ÖDEVİ

İZLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER…

SLAYTI SONA ERMİŞTİR

Abdurrahman YILMAZ

10-A 4 10.Sınıf Dil-Anlatım Ders Kitabı

Turkceciler.com

Edebiyatogretmeni.org

Dersnotlari.com

Zambak 10.Sınıf Dil-Anlatım

Iconfinder.com

KAYNAKÇAHAZIRLAYAN

SON