plany i programy studiÓw stacjonarnych i … · 19. mechanika płynów 20. podstawy...
Post on 01-Mar-2019
223 Views
Preview:
TRANSCRIPT
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 1
AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE
WYDZIAŁ MECHANICZNY
PL A N Y I PROGR A M Y
S T U D I ÓW S TA C J ON A R N YC H
I S T OPN I A
KIERUNEK – MECHANIKA I BUDOWA MASZYN SPECJALNOŚĆ – EKSPLOATACJA OKRĘTOWYCH URZĄDZEŃ
NAPĘDOWYCH I ELEKTROENERGETYCZNYCH
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego
31.05.2011 r. – obowiązują od roku akademickiego 2011/2012
SZCZECIN 2011
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 2
Redakcja
Wydziałowa Komisja ds. Dydaktyki w składzie:
Dziekan Wydziału Mechanicznego dr hab. inż. Cezary Behrendt, prof. nadzw.
AM,
Prodziekan ds. Studiów Stacjonarnych dr inż. Artur Bejger,
Prodziekan ds. Studiów Niestacjonarnych i Praktyk dr inż. Piotr Treichel,
Prodziekan ds. Nauki dr hab. inż. Zbigniew Matuszak, prof. nadzw. AM,
dr hab. inż. Andrzej Adamkiewicz, prof. nadzw. AM,
dr hab. inż. Daniela Szaniawska, prof . nadzw. AM, dr inż. Zenon Grządziel ,
dr Janusz Chrzanowski, mgr inż. Maciej Kozak, dr inż. Leszek Chybowski,
mgr inż. Paweł Krause.
Redakcja techniczna
mgr inż. Czes ław Wiznerowicz
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 3
Spis treści
Karta zmian ..................................................................................................... 5
Informacje o planach studiów ......................................................................... 6
Kwalifikacje absolwenta ................................................................................. 7
Lista przedmiotów programu studiów stacjonarnych pierwszego stopnia
Akademii Morskiej w Szczecinie ...................................................................
8
Plan studiów stacjonarnych pierwszego stopnia ............................................. 11
1. Język angielski* ............................................................................................... 13
2. Wychowanie fizyczne ..................................................................................... 17
3. Podstawy ekonomii ......................................................................................... 20
4. Nauka o pracy i kierowaniu* ........................................................................... 23
5. Ochrona własności intelektualnej ................................................................... 26
6. Matematyka .................................................................................................... 28
7. Fizyka* ............................................................................................................ 32
8. Mechanika* ..................................................................................................... 37
9. Wytrzymałość materiałów* ............................................................................. 41
10. Grafika inżynierska* ....................................................................................... 44
11. Informatyka użytkowa .................................................................................... 47
12. Podstawy konstrukcji maszyn* ....................................................................... 51
13. Materiałoznawstwo okrętowe* ........................................................................ 56
14. Techniki wytwarzania I* ................................................................................. 60
15. Techniki wytwarzania II – praktyka warsztatowa* ......................................... 63
16. Techniki wytwarzania III – spawalnictwo* ..................................................... 66
17. Technologia remontów* .................................................................................. 69
18. Termodynamika techniczna* ........................................................................... 74
19. Mechanika płynów* ........................................................................................ 79
20. Podstawy elektrotechniki i elektroniki* .......................................................... 82
21. Maszyny i napędy elektryczne* ...................................................................... 87
22. Elektrotechnika okrętowa* .............................................................................. 91
23. Podstawy automatyki i robotyki* .................................................................... 95
24. Automatyka i miernictwo okrętowe* .............................................................. 98
25. Chemia techniczna .......................................................................................... 102
26. Chemia wody, paliw i smarów* ...................................................................... 107
27. Użytkowanie paliw i środków smarowych* .................................................... 114
28. Okrętowe silniki tłokowe* .............................................................................. 122
29. Kotły okrętowe* .............................................................................................. 131
30. Maszyny i urządzenia okrętowe* .................................................................... 136
31. Chłodnictwo i klimatyzacja* ........................................................................... 143
32. Siłownie okrętowe* ......................................................................................... 148
33. Podstawy budowy statku i organizacji załogi* ............................................... 159
34. Teoria i budowa okrętu* .................................................................................. 162
35. Ochrona środowiska morskiego* .................................................................... 165
36. Eksploatacja urządzeń siłowni okrętowej – symulator* .................................. 168
37. Zarządzanie bezpieczną eksploatacją statku* .................................................. 172
38. Organizacja nadzoru ....................................................................................... 175
39. Podstawy nautyki ............................................................................................ 179
40. Prawo i ubezpieczenia morskie* ..................................................................... 181
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 4
41. Układy automatyki okrętowej ......................................................................... 184
42. Komputerowe systemy automatyki i nadzoru ................................................ 186
43. Seminarium dyplomowe ................................................................................. 189
Praktyki
45. Praktyka zawodowa (standardy MNiSzW) ..................................................... 191
46. Praktyka pływania (standardy STCW) ........................................................... 195
47. Praca dyplomowa ............................................................................................ 198
* – zawiera treści programowe STCW
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 5
Karta zmian
Data
Treść zmiany Uwagi
11.10.2011r. Zmiana treści programowych przedmiotu nr 1 –
„Język angielski”
Uchwała Nr 9/2011
Rady Wydziału
Mechanicznego
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 6
INFORMACJE O PLANACH STUDIÓW
Studia stacjonarne pierwszego stopnia
A. Studia inżynierskie
Studia 4 letnie przygotowujące do pracy przy eksploatacji siłowni – szczególnie siłowni
okrętowych a także w nadzorze eksploatacji siłowni. Zakres programu przygotowuje do peł-
nienia na statku funkcji na poziomie zarządzania (okr. STCW 78/95).
Student ma obowiązek przygotowania pracy dyplomowej i zdania egzaminu zawodowego
(końcowego) przed Komisją. Absolwent otrzymuje tytuł zawodowy inżynier.
Program obejmuje 3242 godzin zajęć (bez godzin na przygotowanie pracy dyplomowej),
w tym:
przedmioty kształcenia ogólnego 369
przedmioty podstawowe 570
przedmioty kierunkowe 1050
przedmioty zawodowe 938
przedmioty wojskowe i inne 315
Praktyki zawodowe lądowe trwają 7 tygodni, morskie 24 ÷ 32 tygodni. Absolwenci
opuszczają uczelnię ze wszystkimi niezbędnymi szkoleniami dodatkowymi, potrzebnymi do
podjęcia pracy na statku.
Realizacja programu studiów stacjonarnych odbywa się w trakcie siedmiu semestrów
przewidzianych na zajęcia dydaktyczne oraz jednego semestru (VI), podczas którego
realizowana jest praktyka pływania.
Student ma obowiązek uczestniczenia we wszystkich formach zajęć przedmiotów obję-
tych nadzorem administracji morskiej RP, a składających się na kurs modelowy na poziom
operacyjny i zarządzania w dziale maszynowym. Przedmioty objęte nadzorem administracji
morskiej RP są oznaczone gwiazdką w planie studiów a kursywą wyróżnione tematy STCW
w kartach przedmiotów.
Student powinien uczestniczyć we wszystkich formach zajęć i zaliczeń oraz wykonywać
prace przejściowe przewidziane planem studiów. Może korzystać z konsultacji prowadzonych
przez wykładowców przedmiotów. Do zdobywania wiedzy w ramach nauki własnej służą
m.in. biblioteki i czytelnie AM w Szczecinie.
B. Ukończenie studiów
Student ma obowiązek przygotowania i obrony pracy dyplomowej inżynierskiej przed
Komisją Egzaminacyjną powoływaną przez Dziekana Wydziału. Pozytywna ocena egzaminu
uprawnia do otrzymania dyplomu ukończenia studiów na kierunku „Mechanika i budowa ma-
szyn” i tytułu zawodowego inżyniera.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 7
KWALIFIKACJE ABSOLWENTA
Absolwent Wydziału Mechanicznego specjalności eksploatacja okrętowych urządzeń
napędowych i elektroenergetycznych jest dobrze przygotowany teoretycznie i praktycznie
do pracy w charakterze oficera mechanika na statku, w służbach dozoru technicznego armato-
rów, w służbach Towarzystw Klasyfikacyjnych i służbach dozoru technicznego zakładów
przemysłowych. Legitymuje się dyplomem inżyniera lub magistra inżyniera.
Charakteryzuje się:
dobrą znajomością języka angielskiego,
nowoczesną wiedzą techniczną,
umiejętnością eksploatacji wszystkich systemów siłowni okrętowej,
umiejętnością zarządzania eksploatacją siłowni okrętowej,
umiejętnością projektowania systemów siłowni (magister),
umiejętnością wdrażania postępu technicznego i szkolenia,
dużą sprawnością fizyczną i manualną, odpornością na stresy,
odpowiedzialnością w realizacji zadań.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 8
Lista przedmiotów programu studiów stacjonarnych
pierwszego stopnia Akademii Morskiej w Szczecinie
kierunek: Mechanika i Budowa Maszyn
specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
NR GRUPA / NAZWA PRZEDMIOTU
A. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO (15 ECTS) 369 godz.
1. Język angielski
2. Wychowanie fizyczne
3. Podstawy ekonomii
4. Nauka o pracy i kierowaniu
5. Ochrona własności intelektualnej
B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE (43 ECTS) 570 godz.
6. Matematyka
7. Fizyka
8. Mechanika
9. Wytrzymałość materiałów
10. Grafika inżynierska
11. Informatyka użytkowa
C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE (67 ECTS) 1050 godz.
12. Podstawy konstrukcji maszyn
13. Materiałoznawstwo okrętowe
14. Techniki wytwarzania I
15. Techniki wytwarzania II – praktyka warsztatowa
16. Techniki wytwarzania III – spawalnictwo
17. Technologia remontów
18. Termodynamika techniczna
19. Mechanika płynów
20. Podstawy elektrotechniki i elektroniki
21. Maszyny i napędy elektryczne
22. Elektrotechnika okrętowa
23. Podstawy automatyki i robotyki
24. Automatyka i miernictwo okrętowe
D. PRZEDMIOTY ZAWODOWE (54 ECTS) 938 godz.
25. Chemia techniczna
26. Chemia wody, paliw i smarów
27. Użytkowanie paliw i środków smarowych
28. Okrętowe silniki tłokowe
29. Kotły okrętowe
30. Maszyny i urządzenia okrętowe
31. Chłodnictwo i klimatyzacja
32. Siłownie okrętowe
33. Podstawy budowy statku i organizacji załogi
34. Teoria i budowa okrętu
35. Ochrona środowiska morskiego
36. Eksploatacja urządzeń siłowni okrętowej – symulator
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 9
37. Zarządzanie bezpieczną eksploatacją statku
38. Organizacja nadzoru
39. Podstawy nautyki
40. Prawo i ubezpieczenia morskie
41. Układy automatyki okrętowej
42. Komputerowe systemy automatyki i nadzoru
43. Seminarium dyplomowe
44. Szkolenie wojskowe
E. PRAKTYKI
45. Praktyka podstawowa zawodowa wg standardów MNiSzW (14 ECTS) 16 tyg.
46. Praktyka pływania wg standardów STCW (30 ECTS) 19 tyg.
F. PRACA DYPLOMOWA
47. Praca dyplomowa inżynierska (15 ECTS) 300 godz.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 10
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 11
PLAN STUDIÓW – STUDIA STACJONARNE PIERWSZEGO STOPNIA
Akademia Morska w Szczecinie
Wydział Mechaniczny
Kierunek: Mechanika i Budowa Maszyn
Specjalność: Eksploatacja okrętowych urządzeń napędowych i elektroenergetycznych
Zatwierdzony Uchwałą Rady Wydziału Mechanicznego
z dnia 31.05.2011 r.
Obowiązuje od roku akademickiego 2011/2012
od pierwszego roku studiów
Nr Nazwa przedmiotu Godziny
Rozkład zajęć w semestrze tygodniowo
I semestr
15 tyg.
II semestr
15 tyg.
III semestr
15 tyg.
IV semestr
15 tyg.
V semestr
15 tyg.
VI
semestr
VII semestr
15 tyg.
VIII semestr
12 tyg.
W Ć L S ECTS W Ć L S E W Ć L S E W Ć L S E W Ć L S E W Ć L S E W Ć L S E W Ć L S E
1 Język angielski * 210 – – 210 – 12 – – 3 – 2 – – 3 – 2 – – 2 – 2 – – 2 – 2 – – 2E – 3
P r
a k
t y
k a
m
o r
s k
a
30 p
un
któ
w E
CT
S
– – 2 – 1 – – – – –
2 Wychowanie fizyczne 90 – – 90 – 0 – – 2 – – – – 2 – – – – 2 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
3 Podstawy ekonomii 30 30 – – – 1 2 – – – 1 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
4 Nauka o pracy i kierowaniu * 24 24 – – – 1 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 2 – – – 1
5 Ochrona własności intelektualnej 15 15 – – – 1 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 1 – – – 1 – – – – – – – – – –
6 Matematyka 165 60 105 – – 14 2E 3 – – 6 1 2 – – 3 1E 2 – – 5 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
7 Fizyka * 105 45 – 60 – 8 2 – 2 – 4 1E – 2 – 4 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
8 Mechanika * 90 45 30 15 – 8 2E 2 – – 5 1 – 1 – 3 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
9 Wytrzymałość materiałów * 90 30 30 30 – 8 – – – – – – – – – – 1 1 – – 3 1E 1 2 – 5 – – – – – – – – – – – – – – –
10 Grafika inżynierska * 60 – – 60 – 4 – – 4 – 4 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
11 Informatyka użytkowa 60 30 – 30 – 1 2 – 2 – 1 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
12 Podstawy konstrukcji maszyn * 150 60 – 90 – 10 – – – – – – – – – – 2 – – – 3 2E – 2 – 4 – – 4 – 3 – – – – – – – – – –
13 Materiałoznawstwo okrętowe * 75 45 – 30 – 6 3E – 2 – 6 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
14 Techniki wytwarzania I* 45 15 – 30 – 3 – – – – – – – – – – 1 – 2 – 3 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
15 Techniki wytwarzania II – praktyka warsztatowa * 75 – – 75 – 3 – – – – – – – – – – – – 2 – 2 – – 3 – 1 – – – – – – – – – – – – – – –
16 Techniki wytwarzania III – spawalnictwo * 60 – – 60 – 2 – – – – – – – – – – – – – – – – – 4 – 2 – – – – – – – – – – – – – – –
17 Technologia remontów * 105 45 – 60 – 8 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 1 – 2 – 3 2 – 2 – 5 – – – – –
18 Termodynamika techniczna * 90 30 30 30 – 6 – – – – – 2E 2 – – 4 – – 2 – 2 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
19 Mechanika płynów * 30 15 15 – – 3 – – – – – 1 1 – – 3 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
20 Podstawy elektrotechniki i elektroniki * 105 45 30 30 – 5 – – – – – 2E 1 – – 3 1 1 2 – 2 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
21 Maszyny i napędy elektryczne * 105 60 15 30 – 5 – – – – – – – – – – 2 1 – – 3 2E – 2 – 2 – – – – – – – – – – – – – – –
22 Elektrotechnika okrętowa * 60 30 – 30 – 5 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 2E – 2 – 5 – – – – – – – – – –
23 Podstawy automatyki i robotyki * 60 15 30 15 – 5 – – – – – – – – – – – – – – – 1E 2 1 – 5 – – – – – – – – – – – – – – –
24 Automatyka i miernictwo okrętowe * 90 45 – 45 – 6 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 3E – 3 – 6 – – – – –
25 Chemia techniczna 30 15 – 15 – 2 – – – – – 1 – 1 – 2 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
26 Chemia wody, paliw i smarów * 45 15 – 30 – 2 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 1 – 2 – 2 – – – – – – – – – –
27 Użytkowanie wody, paliw i smarów * 30 30 – – – 1 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 2 – – – 1 – – – – –
28 Okrętowe silniki spalinowe * 135 75 – 60 – 8 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 2E – 2 – 4 2 – – – 1 1,25E – 2,5 – 3
29 Kotły okrętowe * 50 45 – – 5 3 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 3E – – 0,3 3 – – – – – – – – – –
30 Maszyny i urządzenia okrętowe * 105 60 – 45 – 7 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 2 – – – 1 2E – 3 – 6 – – – – –
31 Chłodnictwo i klimatyzacja * 60 30 – 25 5 4 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 2 – 1,7 0,3 5 – – – – –
32 Siłownie okrętowe * 105 45 – – 60 8 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 2E – – 2 4 1E – – 2 5 – – – – –
33 Podstawy budowy statku i organizacji załogi * 15 15 – – – 1 1 – – – 1 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
34 Teoria i budowa okrętu * 90 90 – – – 4 – – – – – 2 – – – 1 2 – – – 2 2 – – – 1 – – – – – – – – – – – – – – –
35 Ochrona środowiska morskiego * 30 30 – – – 1 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 2 – – – 1 – – – – – – – – – –
36 Eksploatacja urządzeń siłowni okrętowej – symulator* 36 12 – – 24 2 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 1 – – 2 2
37 Zarządzanie bezpieczną eksploatacją statku * 38 19 19 – – 1 – – – – – – – – – – – – – – – 1,25 1,25 – – 1 – – – – – – – – – – – – – – –
38 Organizacja nadzoru 24 12 12 – – 1 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 1 1 – – 1
39 Podstawy nautyki 15 15 – – – 1 – – – – – 1 – – – 1 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
40 Prawo i ubezpieczenia morskie * 18 18 – – – 1 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –– – – – – – – – 1,5 – – – 1
41 Układy automatyki okrętowej 48 48 – – – 3 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 4E – – 3
42 Komputerowe systemy automatyki i nadzoru 60 36 – 24 – 3 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 3 – 2 – 3
43 Seminarium dyplomowe 15 15 – – – 1 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 1,25 – – – 1
45 Praktyka zawodowa (standardy MNiSW) – – – – – 14 – – – – – – – – – 4 – – – – 3 – – – – 7 – – – – – – – – – – – – – – –
46 Praktyka pływania (standardy STCW) – – – – – 30 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
47 Praca dyplomowa – – – – – 15 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 15
Razem: 2938 1309 316 1219 94 240 14 5 15 0 30 12 6 9 0 30 10 5 12 0 30 9,25 4,25 16 0 30 16 0 14 2,3 30 14 0 11,7 2,3 30 15 1 4,5 2 30
Obciążenie godzinowe w tygodniu: 34 27 27 29,5 32,3 28 22,5
Liczba godzin w semestrze: 510 405 405 442,5 485 420 270
Obowiązkowe kursy wymagane przez STCW Kandydatka I semestr II semestr III semestr IV semestr V semestr VI semestr VII semestr VIII semestr
1 Szkolenie w zakresie elementarnych zasad udzielania pierwszej pomocy medycznej X – – – – – – –
2 Szkolenie w zakresie udzielania pierwszej pomocy medycznej – – – – – – – X
3 Szkolenie w zakresie bezpieczeństwa własnego i odpowiedzialności wspólnej X – – – – – – –
4 Szkolenie w zakresie indywidualnych technik ratunkowych X – – – – – – –
5 Szkolenie w zakresie ochrony przeciwpożarowej – stopień podstawowy X – – – – – – –
6 Szkolenie w zakresie ochrony przeciwpożarowej – stopień wyższy – – – – – – – X
7 Szkolenie na świadectwo ratownika – – – – – – – X
* – zawiera treści programowe STCW
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 12
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 13
1. Przedmiot: JĘZYK ANGIELSKI
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
I 15 – – 3 – 45 – – 45 – 2
II 15 – – 3 – 45 – – 45 – 2
III 15 – – 2 – 30 – – 30 – 2
IV 15 – – 2 – 30 – – 30 – 2
V 15 – – 2E – 30 – – 30E – 3
VII 15 – – 2 – 30 – – 30 – 1
Razem w czasie studiów 210 – – 210 – 12
Związki z innymi przedmiotami:
– przedmioty zawodowe specjalności i kierunków dyplomowania,
– praktyka pływania.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wykonaniu przewidzianych programem zajęć laboratoryjnych z języka angielskiego
student powinien:
Znać
1) język angielski w stopniu umożliwiającym wypowiadanie się na tematy ogólne,
2) terminologię związaną z budową maszyn i urządzeń okrętowych.
Umieć
1) odczytywać i rozumieć informacje z literatury technicznej,
2) stosować fragmenty SMCP dla działu mechanicznego,
3) porozumiewać się w sytuacjach dnia codziennego,
4) zastosować język angielski w zawodzie mechanika okrętowego.
Treści zajęć dydaktycznych
Program zajęć Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr I
Grammar: Present simple to be ,to have; Personal Pronouns;
Possessive adjectives; Imperatives; Articles; Plurals; Demonstrative
pronouns; Can, can’t; Would you like …? Could I have…?;
Possessive ’s; Irregular plural; Have got; Some, any; How much/How
many; Quantifiers; Adverbs of frequency; Prepositions of time; Would
like; Prepositions of place; There is / are; Present continuous; Pr.
simple or Pr. cont.?; Be going to; Past simple to be; There was / were;
Past simple; Regular and irregular verbs.
Language work: Personal information exchange; Asking for and
giving personal information; Identifying countries and nationalities;
45 – – 45 –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 14
Spelling names and surnames; Spelling countries; Practicing regular
and irregular plurals; Spelling of plurals; Describing locations; Talking
about daily routines
Describing the frequency of daily activities; Learning how to spell and
pronounce irregular verbs; Identifying contemporary activities;
Distinguishing between routine activities and current actions; Ways of
asking for things; Identification of amounts, weights and prices;
Comparing and contrasting sizes, speeds and age; Describing past
events; Review of basic regular and irregular verbs.
Maritime English: International Maritime alphabet; Maritime
numbers; Distinguishing between times and dates on shore and at sea;
Identifying places on board; Identifying basic devices and activities in
the engine room; Learning how to pronounce briefing in the engine
room; Giving and asking directions on the ship and in the port;
Learning how pronounce Standard Engine Orders; Types of cargo and
containers; Adjectives describing vessel’s specification data; Common
verbs describing past events at sea; Types of incidents; Injuries, their
causes and means of protection; Safety on board; Occupational safety.
Teaching Aids: English Basics for Marine Engineering Students-
A.Augustyniak-Klimczuk, K.Mastalerz; SMCP; Marlins English for
Seafarers /Study Pack I, u. 1/; Marlins English for Seafarers /Study
Pack I, u. 7/; Marlins English for Seafarers /Study Pack I, u. 9/;
Marlins English for Seafarers /Study Pack I, u. 3/; Marlins English for
Seafarers /Study Pack I, u. 15/; Marlins English for Seafarers /Study
Pack I, u. 16/; Marlins English for Seafarers /Study Pack I, u. 17/;
Marlins English for Seafarers /Study Pack I, u. 8/; Marlins English for
Seafarers /Study Pack I, u. 4/; Marlins English for Seafarers /Study
Pack I, u. 10/.
Razem 45 – – 45 –
Semestr II
Grammar: Present perfect; Past continuous; Be going to; Future
simple; Modals /must, mustn’t, needn’t, should/; Future Simple or be
going to; Future Time Clauses; Past Perfect; Modals/must, have to,
can, be able to, may, be allowed to, should, to be to/.
Language work: Describing recent actions; Checking and
completing operations; Describing continuous actions in the past;
Distinction between past events and past activities; Describing
arrangements for future; Discussing schedules; Predicting future
events; Distinguishing between be going to and will; Complex
sentences referring to future actions; Complex sentences referring to
past events; Distinguishing between obligations, possibilities and
prohibitions.
Maritime English: Maintenance duties / maintaining, repairing
cargo handling equipment; Safety equipment; Safety commands;
Emergency situations; Common emergency commands; Standard
distress commands.
Teaching Aids: English Basics for Marine Engineering Students-
A.Augustyniak-Klimczuk, K.Mastalerz; SMCP; Marlins English for
Seafarers /Study Pack I, u. 18/; Marlins English for Seafarers /Study
Pack I, u. 20/; Marlins English for Seafarers /Study Pack I, u. 21/;
45 – – 45 –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 15
Marlins English for Seafarers /Study Pack I, u. 12/; Marlins English for
Seafarers /Study Pack I, u. 11/; Marlins English for Seafarers /Study
Pack II, u. 9/.
Razem 45 – – 45 –
Semestr III
Grammar: Revision of grammar and vocabulary; Passive voice;
Development of passive constructions.
Language work: Distinguishing between different grammar
tenses.
Maritime English: Repeating standard marine vocabulary; Fire
protection and fire fighting; Damage control activities; Reporting
damage and orders for refloating; Checking equipment and
seaworthiness; General arrangement plan; Parts of ship and her
dimensions Basic equipment of the engine room; Describing crew
positions; Manning of the engine room; Learning the names of basic
instruments; Measuring Tools; Fitting Tools.
Teaching Aids: Marlins English for Seafarers /Study Pack I, Part
3 - Review/; Marlins English for Seafarers /Study Pack II, u. 6, 12/;
English Basics for Marine Engineering Students – A. Augustyniak-
Klimczuk, K.Mastalerz; English Across Marine Engineering – W.
Buczkowska /str. 276-283/; English for Students of Marine Engineer-
ing - H. Wysocki; An English Course for Students at Maritime
Colleges and for On-Board Training – P.van Kluijven;SMCP.
30 – – 30 –
Razem 30 – – 30 –
Semestr IV
Maritime English: Identifying, describing and talking about Ship
propulsion/ Primary functions,Typical propulsion units,Propulsion
elements/;Diesel Engines’ /Slow-, medium- and high-speed Diesel
engines; In-line engines and V-engines; Trunk engines and Crosshead
engines; Two-stroke engines and four-stroke engines; The valve
mechanism; Reversing the engine; The shaft/; The Fuel System /Fuels
and their Properties; Marine fuel oil standards; Fuel system
/Functions of lubrication; Lub oil system/; Cooling the Engine/
Coolants; Cooling system/; Auxiliary Engines/ Pumps;The Anchor;
Winch; The Steering Engine; Boilers;Generators;Electric Motors/.
Teaching Aids: English for Maritime Studies - T. N. Blakey;
English Across Marine Engineering - W. Buczkowska /str. 22/; An
English Course for Students at Maritime Colleges and for On-Board
Training – Peter van Kluijven.
30 – – 30 –
Razem 30 – – 30 –
Semestr V
Grammar: Conditionals; Reported speech; Revision of grammar,
vocabulary and SMCP.
Language work: Real and hypothetical situations; Relaying
statements, questions and commands.
Maritime English: Operating procedures, maintenance and
30 – – 30 –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 16
surveys/ Learning common operating procedures; Maintenance
guides; Marine surveys/; Maintenance and fault chart/ Standard
troubleshooting and remedies/; Pollution prevention /Preparing safety
measures; Operating pumping equipment; Reporting and cleaning up
spillage; Ballast handling; Cleaning tanks; Handling liquid goods/.
Teaching Aids: English Basics for Marine Engineering Students –
A. Augustyniak-Klimczuk, K. Mastalerz ; An English Course for
Students at Maritime Colleges and for On-Board Training – Peter van
Kluijven; English Across Marine Engineering - W. Buczkowska;
English for Maritime Studies - T. N. Blakey; SMCP.
Razem 30 – – 30 –
Semestr VII
Grammar: Revision of grammar.
Language work: Learning how to write: Orders and requisitions,
Reports on the state of the machinery, Current repair reports, Damage
reports, Survey reports, Accident reports, “Work to be done”
specifications, Special works permit, Claims, Testimonials; Describing
and talking about: MAN B&W MC Engines, Sulzer RTA-C Engines,
Sulzer RSAD Engines; Reading, translation, comprehension.; Learning
how to write: CV, Job applications, Preparing for an interview.
Maritime English: Ship’s correspondence; Typical diesel
engines; Operating manuals.
Teaching Aids: English Across Marine Engineering - W.
Buczkowska; English for Maritime Studies - T. N. Blakey; English for
Students of Marine Engineering - H. Wysocki; English for Chief
Engineers – E. Jakowczyk; Materiały własne.
30 – – 30 –
Razem 30 – – 30 –
Razem w czasie studiów 210 – – 210 –
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie laboratoriów. Pomoce dydaktyczne stanowią:
- laboratoria językowe,
- literatura podstawowa i uzupełniająca do laboratoriów.
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
- obecność studenta na laboratoriach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru,
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- zaliczenie z oceną.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 17
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
Wykaz literatury podstawowej
1. Augustyniak-Klimczuk A., Mastalerz K.: English Basics for Marine Engineering
Students.
2. Marlins English for Seafarers (Study Pack I, Study Pack II).
3. van Kluijven P.: An English Course for Students at Maritime Colleges and for On-Board
Training.
4. Buczkowska W.: English Across Marine Engineering.
5. Wysocki H.: English for Students of Marine Engineering.
6. Blakey T. N.: English for Maritime Studies.
7. Jakowczyk E. : English for Chief Engineers.
Wykaz literatury uzupełniającej
1. Gunia M., Mastalerz K.: Workbook on English Grammar for Mechanical Engineering
Students.
2. Jędraszczak H., Mastalerz K.: An English-Polish Marine Engineering Dictionary.
3. Jędraszczak H., Mastalerz K.: A Polish-English Marine Engineering Dictionary.
4. Edited by Cowley J.: The Running and Maintenance of Marine Machinery.
5. McGeorge H. D.: Marine Auxiliary Machinery.
6. Babicz J.: Shipbuilding Dictionary.
7. Babicz J.: Dictionary of Marine Technology.
8. Jakowczyk E.: English for Mechanical Engineering Students.
9. Puchalskiego J. – (pod redakcją): An Illustrated English – Polish Seaman’s Dictionary.
10. Góral Z.: Angielsko-polski podręczny słownik mechanika okrętowego.
11. Góral Z.: Angielsko-polski opis symulatora siłowni okrętowej.
12. Katarzyńska B.: Ship’s Correspondence.
13. SMCP.
14. MarEng Tools/computer lab/.
15. The superintendent’s inspection /Seagull CD/
16. Tests for Marine Engineering Students /Computer lab/.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 18
2. Przedmiot: WYCHOWANIE FIZYCZNE
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
I 15 – – 2 – 30 – – 30 – –
II 15 – – 2 – 30 – – 30 – –
III 15 – – 2 – 30 – – 30 – –
Razem w czasie studiów 90 – – 90 – –
Zakres wiedzy do opanowania
Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem oraz wykonaniu ćwiczeń labora-
toryjnych student powinien:
Znać
1) Przepisy obowiązujące w koszykówce.
2) Przepisy obowiązujące w siatkówce.
3) Podstawowe wiadomości na temat bezpieczeństwa i higieny podczas zajęć na basenie oraz
4) wyporności i zachowania się ciała w wodzie.
5) Wiadomości na temat bezpieczeństwa i higieny podczas zajęć na basenie oraz wodach
otwartych – morze, jezioro.
Umieć
1) Wykonać podstawowe elementy techniczne obowiązujące w koszykówce.
2) Wykonać podstawowe elementy techniczne obowiązujące w siatkówce.
3) Wykonać leżenie w pozycji poziomej na plecach w wodzie. Poruszać się na plecach z na-
przemianstronną pracą rąk i nóg na dystansie 50 m w sposób ciągły (styl grzbietowy) –
ocena stylu. Wykonać skok na nogi do wody z wysokości słupka startowego.
4) Wykonać leżenie w pozycji poziomej na piersiach w wodzie z wydechem do wody.
5) Poruszać się na piersiach z naprzemianstronną pracą rąk i nóg na dystansie 100 m w spo-
sób ciągły – styl: kraul – ocena stylu.
6) Wykonać skok na głowę do wody z wysokości słupka startowego.
Treści zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr I – KOSZYKÓWKA
1. Organizacja i bezpieczeństwo podczas zajęć z wychowa-
nia fizycznego. Tematyka zajęć.
2 – – 2 –
2. Sposoby poruszania się po boisku, operowanie piłką. 2 – – 2 –
3. Podania i chwyty. 2 – – 2 –
4. Kozłowanie ze zmianą tempa, kierunku, ręki. 2 – – 2 –
5. Rzuty z miejsca po zatrzymaniu. 2 – – 2 –
6. Rzuty z biegu i rzuty z wyskoku. 2 – – 2 –
7. Sprawdzian poznanych elementów. 2 – – 2 –
8. Zwody z piłką i bez piłki. Sędziowanie – przepisy. 2 – – 2 –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 19
9. Obrona “każdy – swego”, fragment gry 1:1, 2:2. 2 – – 2 –
10. Systemy obrony – obrona strefowa. 2 – – 2 –
11. Zasłona od piłki, zasłona za piłką. 2 – – 2 –
12. Atak pozycyjny. 2 – – 2 –
13. Atak szybki. 2 – – 2 –
14. Sprawdzian poznanych umiejętności. 2 – – 2 –
15. Organizacja turnieju, sędziowanie. 2 – – 2 –
Razem 30 – – 30 –
Semestr II - SIATKÓWKA
1. Postawy siatkarskie – sposób poruszania się po boisku. 2 – – 2 –
2. Odbicie piłki sposobem oburącz górnym i dolnym- małe
gry.
2 – – 2 –
3. Doskonalenie odbić piłki sposobem oburącz górnym i
dolnym – ćwiczenia przygotowawcze do zagrywki teniso-
wej – małe gry.
2 – – 2 –
4. Zagrywka tenisowa – doskonalenie odbić piłki sposobem
oburącz górnym i dolnym-małe gry.
2 – – 2 –
5. Nauka ataku – doskonalenie zagrywki sposobem teniso-
wym – ustawienie zespołu na boisku przy zagrywce prze-
ciwnika – gra uproszczona.
2 – – 2 –
6. Zastawienie – blok pojedynczy i podwójny- ustawienie ze-
społu przy zagrywce własnej – gra uproszczona.
2 – – 2 –
7. Sprawdzian z odbić sposobem oburącz górnym 2 – – 2 –
8. Doskonalenie ataku – atak z pola obrony – przepisy gry,
zmiany zawodników, asekuracja ataku skrzydłami obrony-
gra szkolna.
2 – – 2 –
9. Zagrywka sposobem tenisowym – przyjęcie sposobem
oburącz dolnym – gra szkolna.
2 – – 2 –
10. Sprawdzian z odbić sposobem oburącz dolnym. 2 – – 2 –
11. Przepisy gry – sędziowanie – asekuracja bloku skrzydłami
obrony.
2 – – 2 –
12. Turniej trójek – organizacja turnieju – sędziowanie. 2 – – 2 –
13. Doskonalenie poznanych elementów techniki indywidual-
nej – doskonalenie zagrywki tenisowej – gra właściwa.
2 – – 2 –
14. Sprawdzian zagrywki tenisowej. 2 – – 2 –
15. Gra właściwa. 2 – – 2 –
Razem 30 – – 30 –
Semestr III - PŁYWANIE – – –
1. Omówienie bezpieczeństwa i zasad zachowania się na za-
jęciach na basenie oraz warunków zaliczenia semestru.
1 – – 1 –
2. Ćwiczenia oswajające z wodą: zanurzenie twarzy pod
wodę, leżenie na wodzie w różnych pozycjach – z nogami
podkurczonymi, wyprostowanymi itp.
1 – – 1 –
3. Nauka naprzemianstronnej pracy nóg – ćwiczenia przy
ścianie basenu i z użyciem deski.
1 – – 1 –
4. Doskonalenie naprzemianstronnej pracy nóg – poruszanie
się bez pomocy deski w pozycji na plecach.
1 – – 1 –
5. Doskonalenie pracy nóg – pływanie dłuższych odcinków z
różnym ułożeniem ramion (za głową, wzdłuż tułowia, dłonie
nad powierzchnią itp.).
1 – – 1 –
6. Nauka przeniesienia ramienia nad i pod wodą – ćwicze-
nia w formie uproszczonej np. dokładanka.
1 – – 1 –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 20
7. Nauka naprzemianstronnej pracy ramion (z wyłącze-
niem nóg).
1 – – 1 –
8. Nauka koordynacji pracy rąk i nóg w pływaniu na ple-
cach.
1 – – 1 –
9. Nauka zmiany kierunku płynięcia (uproszczonego na-
wrotu) w pływaniu na plecach.
1 – – 1 –
10. Nauka skoku na nogi z małej wysokości, nauka startu w
pływaniu stylem grzbietowym.
1 – – 1 –
11. Doskonalenie koordynacji rąk i nóg w pływaniu stylem
grzbietowym.
1 – – 1 –
12. Wprowadzenie rotacji barków i ugięcia ręki w stawie
łokciowym jako efektywniejszej techniki poruszania się
na plecach.
1 – – 1 –
13. Pływanie odcinków 50 i 100 m stylem grzbietowym w
sposób ciągły.
1 – – 1 –
14. Powtórzenie poznanych umiejętności. 1 – – 1 –
15. Sprawdziany końcowe i zaliczenie semestru. 1 – – 1 –
16.. Omówienie bezpieczeństwa i zasad zachowania się na za-
jęciach na basenie oraz kąpieliskach strzeżonych i nie-
strzeżonych oraz warunków zaliczenia semestru.
1 – – 1 –
17. Przypomnienie prawidłowej naprzemianstronnej pracy
nóg w pozycji na plecach, pływanie stylem grzbietowym.
1 – – 1 –
18. Nauka naprzemianstronnej pracy nóg oraz prawidło-
wego oddechu (wydech do wody) w pozycji na piersiach –
ćwiczenia przy ścianie basenu i z użyciem deski.
1 – – 1 –
19. Doskonalenie naprzemianstronnej pracy nóg i oddycha-
nia (z wydechem do wody i twarzą zanurzoną pod po-
wierzchnię).
1 – – 1 –
20. Doskonalenie pracy nóg – pływanie dłuższych odcinków z
różnym ułożeniem ramion (przed głową, wzdłuż tułowia,
itp.)
1 – – 1 –
21. Nauka przeniesienia ramienia nad i pod wodą – ćwicze-
nia w formie uproszczonej np. dokładanka.
1 – – 1 –
22. Nauka naprzemianstronnej pracy ramion. 1 – – 1 –
23. Nauka koordynacji pracy rąk i nóg w pływaniu kraulem. 1 – – 1 –
24. Doskonalenie koordynacji z akcentem na prawidłowy
moment nabierania powietrza.
1 – – 1 –
25. Nauka skoku na głowę z małej wysokości, nauka startu w
pływaniu kraulem – poruszanie się pod wodą, wypłynięcie.
1 – – 1 –
26. Wprowadzenie rotacji barków i ugięcia ręki w stawie
łokciowym jako efektywniejszej technki pływania krau-
lem.
1 – – 1 –
27. Nauka nawrotu koziołkowego w kraulu. 1 – – 1 –
28. Pływanie odcinków 50 i 100 m kraulem w sposób ciągły. 1 – – 1 –
29. Powtórzenie poznanych umiejętności. 1 – – 1 –
30. Sprawdziany końcowe i zaliczenie semestru. 1 – – 1 –
Razem 30 – – 30 –
Razem w czasie studiów 90 – – 90 –
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
- obecność studenta na zajęciach,
- zaliczenie z oceną.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 21
3. Przedmiot: PODSTAWY EKONOMII
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
I 15 2 – – – 30 30 – – – 1
Razem w czasie studiów 30 30 – – – 1
Związki z innymi przedmiotami:
– nauka o pracy i kierowaniu,
– matematyka,
– siłownie okrętowe.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem student powinien:
Znać
1) Istotę, cele i prawidłowości gospodarowania.
2) Podstawowe systemy ekonomiczne.
3) Gospodarowanie w warunkach zagrożeń ekologicznych.
4) Tworzenie, ewidencję i podział dochodu narodowego.
5) Problematykę wzrostu gospodarczego.
6) Podstawowe kategorie i mechanizm rynkowy.
7) Teorie wyboru konsumenta.
8) Funkcjonowanie przedsiębiorstw w gospodarce rynkowej.
9) Funkcjonowanie rynku pieniężnego.
10) Funkcjonowanie rynku kapitałowego.
11) Funkcjonowanie rynku pracy.
12) Problemy globalizacji gospodarki światowej.
13) Rolę państwa w procesie transformacji systemowej.
Umieć
1) Wyjaśnić podstawowe kategorie ekonomiczne.
2) Wyjaśnić związki zachodzące między procesami w makro- i mikroskali.
3) Scharakteryzować rolę rynku w procesie gospodarowania.
4) Określić rolę poszczególnych podmiotów w procesie gospodarowania.
5) Wyjaśnić uwarunkowania współczesnych procesów rozwojowych.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 22
Treści zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr I
1. Istota, cele i prawidłowości gospodarowania, gospodarka
jako system ekonomiczny, charakterystyka podstawowych
systemów ekonomicznych, gospodarowanie w warunkach
zagrożeń ekologicznych.
5 5 – – –
2. Tworzenie, ewidencja i podział dochodu narodowego, bu-
dżet państwa i polityka fiskalna, wzrost gospodarczy.
4 4 – – –
3. Gospodarka rynkowa; segmenty rynku, podstawowe kate-
gorie i uczestnicy rynku, teorie wyboru konsumenta, mecha-
nizm rynkowy.
4 4 – – –
4. Funkcjonowanie przedsiębiorstw w gospodarce rynko-
wej; formy przedsiębiorstw, efektywność działalności przed-
siębiorstwa, otoczenie przedsiębiorstwa, strategie rozwoju
przedsiębiorstwa.
4 4 – – –
5. Funkcjonowanie rynku pieniężno-kapitałowego; pieniądz
– ewolucja pienieniądza i jego funkcji, podstawowe operacje
na rynku pieniężnym, funkcje, zadania i cele banków, rynek
papierów wartościowych, funkcjonowanie giełdy.
5 5 – – –
6. Rynek pracy; podaż i popyt na pracę; bezrobocie jako prze-
jaw nierównowagi na rynku pracy, rodzaje, przyczyny i
skutki bezrobocia; bezrobocie a inflacja.
4 4 – – –
7. Gospodarka światowa, globalizacja gospodarki światowej,
główne problemy rozwoju współczesnego świata.
2 2 – – –
8. Rola państwa w gospodarce rynkowej; opcje i dylematy
transformacji polskiego systemu gospodarczego.
2 2 – – –
Razem 30 30 – – –
Razem w czasie studiów 30 30 – – –
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie wykładów na I roku studiów. Pomoce
dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca do wykładów,
- dzienniczki studentów.
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-1. Forma i warunki zaliczenia wykładów
- obecność studenta na wykładach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- zaliczenie z oceną.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 23
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
Wykaz literatury podstawowej do wykładów
17. Milewski R.: Podstawy ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
18. Marciniak S.: Makro i mikroekonomia - Podstawowe problemy, Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa 2001.
19. Grzywacz W.: Podstawy makroekonomii, Wyd. PTE, Szczecin 2002.
20. Grzywacz W.: Podstawy mikroekonomii, Wyd. PTE, Szczecin 2003.
Wykaz literatury uzupełniającej do wykładów
21. Kamerschen D.R., McKenzie R.B., Nardinelli C.: Ekonomia, Gdańsk 1991.
22. Beksiak J.: Ekonomia, Warszawa 2000.
23. Begg D., Fischer S., Dornbusch R.: Ekonomia, PWE, Warszawa 2001.
24. Samuelson P.A., Nordhaus W.D.: Ekonomia, PWN, Warszawa 1995.
25. Barro R.J.: Makroekonomia, PWE, Warszawa 1997.
26. Hall R.E., Taylor J.B.: Makroekonomia, PWN, Warszawa 1997.
27. Mansfirld E., Podstawy makroekonomii. Agencja Wydawnicza Placet, 2002.
28. Próchnicki L.: Zrozumieć gospodarkę. Makroekonomia, Zachodniopomorska Szkoła
Biznesu, Szczecin 2000.
29. Grzelak A., Leźnicka A.: Makroekonomia, PTE, Szczecin 1999.
30. Begg D., Fischer S., Dornbusch R.: Ekonomia t. 1 oraz t. 3 (Zbiór zadań), PWE,
Warszawa 2000.
31. Czarny E., Nojszewska E.: Mikroekonomia oraz Zbiór zadań, PWE, Warszawa 1997.
32. Samuelson W.F.: Ekonomia menedżerska, PWE, Warszawa 1998.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 24
4. Przedmiot: NAUKA O PRACY I KIEROWANIU
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
VIII 12 2 – – – 24 24 – – – 1
Razem w czasie studiów 24 24 – – – 1
Związki z innymi przedmiotami:
– podstawy ekonomii,
– zarządzanie bezpieczną eksploatacją statku,
– organizacja nadzoru,
– prawo i ubezpieczenia morskie,
– praktyki.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem student powinien:
Znać
1) Podstawowe pojęcia dotyczące pracy ludzkiej (definicja pracy, cechy pracy ludzkiej,
kryteria klasyfikacji: fizyczne, psychiczne, moralne, organizacyjne).
2) Główne akty prawne, regulujące pracę ludzką (dokumenty: Międzynarodowej Organiza-
cji Pracy, Międzynarodowej Organizacji Morskiej, Kodeks Pracy, Kodeks Morski, doku-
menty branżowe).
3) Psychofizyczne uwarunkowania pracy ludzkiej (budowa systemu nerwowego człowieka,
system czynności: motorycznych, werbalizacyjnych, umysłowych). Struktura czynności
zawodowych. Metody badania obciążenia człowieka pracą.
4) Wpływ grupy społecznej na zachowanie się człowieka (rola norm grupowych).
5) Funkcje człowieka w procesie pracy (energetyczna, wykonawcza, sterownicza, koncep-
cyjna).
6) Zasady odpowiedzialności społecznej (social responsibility) – prawna, służbowa, mo-
ralna.
7) Wpływ postępu technicznego na pracę ludzką (skutki mechanizacji, automatyzacji,
robotyzacji).
8) Granice przystosowania i wydolności człowieka w roli operatora (ergonomiczna lista py-
tań kontrolnych, niezawodność człowieka w czasie pracy).
9) Udział tzw. czynnika ludzkiego w kształtowaniu poziomu bezpieczeństwa pracy (rola
kwalifikacji, stanu zdrowia fizycznego i psychicznego, uzależnień od alkoholu i narkoty-
ków, zmęczenia).
10) Zasady organizacji pracy zespołowej (cykl organizacyjny, organizowanie narad i od-
praw).
11) Podstawowe zadania kierownika i warunki efektywności pracy zespołowej (autorytet, do-
bre stosunki międzyludzkie, rodzaje konfliktów, metody rozwiązywania konfliktów).
12) Zasady motywowania ludzi do pracy (system potrzeb, reguły oceniania podwładnych,
skuteczność nagradzania i karania).
13) Mechanizmy zachowania się ludzi w grupie (organizational behavior) – typowe reakcje
jednostki w zespole zadaniowym, w tłumie, w sytuacji zagrożenia, w stresie przewlekłym.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 25
14) Podstawowe zasady komunikacji w grupie zadaniowej (porozumiewanie się ludzi, błędy
w komunikacji, uprzedzenia).
15) Proces adaptacji społecznej i zawodowej (reorientacja, tolerancja, akomodacja, asymila-
cja społeczna, zagadnienie deklasacji i demoralizacji).
16) Zasady etyki zawodowej (system wartości podstawowych, normy moralne, pojęcie ho-
noru).
Umieć
1) Dokonać analizy obciążenia pracą człowieka na dowolnym stanowisku pracy.
2) Definiować potrzeby i cele.
3) Zorganizować zespół do wykonania określonych zadań na statku.
4) Właściwie wypełniać arkusze ocen pracowników.
5) Kierować zebraniem, naradą, odprawą.
6) Zlecać zadania w formie dostosowanej do okoliczności miejsca, czasu, stopnia
profesjonalizmu wykonawców.
Treści zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr VIII
1. Praca ludzka.
Definicje, klasyfikacje, regulacje prawne.
2 2 – – –
2. Psychologiczne i socjologiczne aspekty pracy ludzkiej.
Psychofizyczne uwarunkowania efektywności pracy. Funk-
cje człowieka w procesie pracy. Skutki pracy ludzkiej - pro-
blem odpowiedzialności.
2 2 – – –
3. Postęp techniczny a praca ludzka. Przystosowanie techniki
do możliwości człowieka. Niezawodność człowieka – gra-
nice wydolności.
4 4 – – –
4. Czynnik ludzki w zapobieganiu wypadkom przy pracy.
Rola kwalifikacji, zdrowia, uzależnień od alkoholu i narko-
tyków.
4 4 – – –
5. Kierowanie ludźmi w procesie pracy. Metody kierowania
ludźmi. Zadania kierownika. Osobowość dobrego kierow-
nika.
4 4 – – –
6. Dynamika grupy. Zachowanie się ludzi w grupie zadanio-
wej, w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa, w tłumie.
4 4 – – –
7. Źródła stresu w zawodzie marynarza. Ogólny Syndrom
Przystosowania (GAS). Stres chroniczny i stres zawodowy.
Analiza sytuacji stresogennych.
2 2 – – –
8. Etyczne aspekty pracy na morzu. Konflikty moralne: wła-
sny rozwój, dobro rodziny, funkcjonowanie firmy, sprawie-
dliwa partycypacja w efektach pracy zespołowej, ochrona
zdrowia i życia. Normy moralne.
2 2 – – –
Razem 24 24 – – –
Razem w czasie studiów 24 24 – – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 26
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie wykładów na IV roku studiów. Pomoce
dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca do wykładów,
- dzienniczki studentów.
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-1. Forma i warunki zaliczenia wykładów
- obecność studenta na wykładach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- zaliczenie z oceną.
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
1. Kowal E.: Ekonomiczno-społeczne aspekty ergonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa-Poznań 2002.
2. Sajkiewicz A., Sajkiewicz Ł.: Nowe metody pracy z ludźmi: organizacja procesów
personalnych, Poltext, Warszawa 2002.
3. Bugajska J.: Ergonomia, CIOP, Warszawa 2001.
4. Drucker P.F.: Praktyka zarządzania, Wydawnictwo MT Biznes Sp. z o.o., Warszawa
2005.
5. Lencioni P.: Pięć dysfunkcji pracy zespołowej, Wydawnictwo MT Biznes Sp. z o.o.,
Warszawa 2005.
6. Covey S.R.: Siedem nawyków skutecznego działania, Wydawnictwo Medium, Poznań
2003.
7. Armstrong M.: Zarządzanie zasobami ludzkimi, Oficyna Ekonomiczna, Wyd. 2, Kraków
2002.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 27
5. Przedmiot: OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
V 15 1 – – – 15 15 – – – 1
Razem w czasie studiów 15 15 – – – 1
Związki z innymi przedmiotami:
– seminarium dyplomowe,
– praca dyplomowa.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem student powinien:
Znać
1) Podstawowe przepisy regulujące prawo autorskie oraz ochronę patentową;
2) Ogólne zasady ochrony autorskich praw osobistych i autorskich praw majątkowych;
3) Cechy patentu i wzoru użytkowego oraz procedury ich zgłaszania;
4) Podstawy odpowiedzialności karnej w zakresie naruszeń prawa autorskiego i ochrony pa-
tentowej
Umieć
1) Scharakteryzować „obiekty” będące przedmiotem prawa autorskiego i ochrony patento-
wej;
2) Wskazać przepisy regulujące prawo autorskie oraz ochronę patentową;
3) Odróżnić patent od wzoru użytkowego;
4) Przedstawić procedurę zgłaszania patentu i wzoru użytkowego.
Treść zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr V
1. Przepisy regulujące prawo autorskie oraz ochronę paten-
tową.
1 1 – – –
2. Przedmiot i podmiot prawa autorskiego. 1 1 – – –
3. Autorskie prawa osobiste i autorskie prawa majątkowe. 1 1 – – –
4. Zakres korzystania z chronionych utworów i czas trwania
autorskich praw majątkowych.
1 1 – – –
5. Przechodzenie i zbywanie praw autorskich i majątkowych. 1 1 – – –
6. Szczegóły ochrony utworów audiowizualnych i progra-
mów komputerowych.
1 1 – – –
7. Ochrona autorskich prawa osobistych i autorskich praw
majątkowych.
1 1 – – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 28
8. Ochrona wizerunku, adresata korespondencji i tajemnicy
źródeł informacji.
1 1 – – –
9. Prawa do artystycznych wykonań i naukowych dokonań. 1 1 – – –
10. Organizacje zbiorowe zarządzające prawami autorskimi. 1 1 – – –
11. Ochrona patentowa – ogólne informacje. 1 1 – – –
12. Patent – cechy charakterystyczne, zastrzeganie praw. 1 1 – – –
13. Wzór użytkowy – cechy charakterystyczne, zastrzeganie
praw.
1 1 – – –
14. Organizacja ochrony patentowej w Polsce – procedura
zgłaszania patentu i wzoru użytkowego.
1 1 – – –
15. Odpowiedzialność karna w zakresie naruszeń prawa au-
torskiego i ochrony patentowej.
1 1 – – –
Razem 15 15 – – –
Razem w czasie studiów 15 15 – – –
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie wykładów i ćwiczeń laboratoryjnych na III roku
studiów. Pomoce dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca do wykładów,
- dzienniczki studentów.
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-1. Forma i warunki zaliczenia wykładów
- obecność studenta na wykładach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- zaliczenie z oceną.
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
Wykaz literatury
1. Ustawa z dn. 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej z późniejszymi zmianami
(tekst jednolity: Dz.U. z 2003 r. nr 119 poz. 1117, Dz.U. z 2004 r., nr 33, poz. 286).
2. Ustawa z dn. 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych z późniejszymi
zmianami (tekst jednolity: Dz.U. nr 80/00 poz. 904, Dz.U. z 2002 r., nr 197 poz. 1662,
Dz.U. z 2003 r., nr 166, poz. 1610, Dz.U. z 2004 r., nr 91, poz. 869).
3. Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji(Dz.U. z 1993 r., nr 47,
poz. 211, tekst jednolity: Dz.U. z 2003 nr 153, poz. 1503, Dz.U. z 2004 r., nr 162, poz. 1693).
4. Ustawa z dnia 27 lipca 2001 o ochronie baz danych (Dz.U. 2001 r., nr 128, poz.1402).
5. Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. z 2005 r., nr 164,
poz. 1365), – akademickie inkubatory przedsiębiorczości, centra transferu technologii (art.
86) – pierwszeństwo do opublikowania pracy dyplomowej studenta (art. 239).
6. Rozporządzenie Ministra Nauki i Informatyzacji z dnia 4 sierpnia 2005 r. w sprawie
kryteriów i trybu przyznawania i rozliczania środków finansowych na naukę (Dz.U. z
2005r., nr 161, poz. 1359) – punktacja za osiągnięcia wynalazcze (karta oceny jednostki,
zał. 2).
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 29
6. Przedmiot: MATEMATYKA
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
I 15 2E 3 – – 75 30E 45 – – 6
II 15 1 2 – – 45 15 30 – – 3
III 15 1E 2 – – 45 15E 30 – – 5
Razem w czasie studiów 165 60 105 – – 14
Związki z innymi przedmiotami:
– podstawy ekonomii,
– fizyka,
– mechanika,
– wytrzymałość materiałów,
– informatyka użytkowa,
– podstawy konstrukcji maszyn,
– termodynamika techniczna,
– mechanika płynów,
– podstawy elektrotechniki i elektroniki,
– elektrotechnika okrętowa,
– podstawy automatyki i robotyki,
– automatyka i miernictwo okrętowe,
– okrętowe silniki tłokowe,
– kotły okrętowe,
– maszyny i urządzenia okrętowe,
– chłodnictwo i klimatyzacja
– siłownie okrętowe,
– teoria i budowa okrętu.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem oraz wykonaniu ćwiczeń student
powinien:
Znać
1) definicje i podstawowe twierdzenia dotyczące zbioru liczb zespolonych, macierzy, wy-
znaczników i układów równań liniowych;
2) rachunek wektorowy, równania płaszczyzny i prostej w przestrzeni R3;
3) definicje i podstawowe twierdzenia dotyczące wszechstronnego badania przebiegu
zmienności funkcji jednej zmiennej rzeczywistej;
4) podstawowe zagadnienia dotyczące rachunku różniczkowego funkcji wielu zmiennych,
podstawy rachunku całkowego (całka nieoznaczona, całka oznaczona, całki niewłaściwe,
całki wielokrotne i krzywoliniowe);
5) kryteria zbieżności szeregów liczbowych, podstawowe twierdzenia dotyczące szeregów
funkcyjnych sposoby rozwiązywania wybranych typów równań różniczkowych zwyczaj-
nych pierwszego i drugiego rzędu.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 30
Umieć
1) wykonywać działania na liczbach zespolonych i macierzach, obliczać wyznaczniki oraz
rozwiązywać układy równań liniowych metodą macierzową, za pomocą wzorów Cramera
oraz w oparciu o twierdzenie Kroneckera-Capellego;
2) przeprowadzać wszechstronne badania funkcji jednej zmiennej rzeczywistej;
3) wyznaczać całki nieoznaczone, obliczać całki oznaczone, podwójne, potrójne i krzywoli-
niowe;
4) stosować rachunek całkowy w geometrii;
5) wyznaczać ekstrema lokalne i warunkowe funkcji wielu zmiennych, badać zbieżność
szeregów liczbowych;
6) wyznaczać przedziały zbieżności szeregu potęgowego;
7) rozwijać funkcję w szeregu Taylora;
8) rozwiązywać wybrane typy równań różniczkowych zwyczajnych pierwszego i drugiego
rzędu za pomocą metody kwadratur.
Treści zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr I
1. Rachunek różniczkowy funkcji jednej zmiennej rzeczywi-
stej: wiadomości uzupełniające dotyczące funkcji (funkcje cy-
klometryczne), granic ciągów i funkcji, pochodna i różniczka
funkcji, pochodne i różniczki wyższych rzędów, twierdzenia o
wartości średniej, wzór Taylora, reguły deL’Hospitala, wszech-
stronne badanie przebiegu zmienności funkcji.
41 16 25 – –
2. Rachunek całkowy funkcji jednej zmiennej rzeczywistej;
całka nieoznaczona, podstawowe twierdzenia, metody całko-
wania, całkowanie funkcji wymiernych, niewymiernych i try-
gonometrycznych, całka oznaczona (definicja według Rie-
manna), podstawowe twierdzenia i własności całki oznaczonej,
całki niewłaściwe, zastosowania całki oznaczonej w geometrii.
18 8 10 – –
3. Rachunek różniczkowy funkcji wielu zmiennych: zbiory
płaskie, definicja funkcji wielu zmiennych, granica i cią-
głość funkcji dwóch zmiennych, pochodne cząstkowe, po-
chodne funkcji złożonej, różniczka zupełna, pochodne cząst-
kowe i różniczki zupełne wyższych rzędów, zastosowanie
różniczki zupełnej w rachunku błędów, wzór Taylora, eks-
trema funkcji wielu zmiennych.
16 6 10
Razem 75 30 45 – –
Semestr II
4. Algebra wyższa:
zbiór liczb zespolonych, definicja liczby zespolonej, postać
kartezjańska i trygonometryczna liczby zespolonej, wzór de
Moivre’a, działania na liczbach zespolonych.
Macierze i wyznaczniki:
definicja macierzy, rodzaje macierzy, działania na macier-
zach, macierz odwrotna, definicja i własności wyznaczni-
ków, rząd macierzy, układy równań liniowych, wzory Cra-
mera, twierdzenie Kroneckera – Capelliego:
18 6 12 – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 31
5. Geometria analityczna w przestrzeni R3: rachunek
wektorowy, równania płaszczyzny i prostej, odległość
punktu od prostej, odległość punktu od płaszczyzny i
prostej, odległość prostej od prostej, powierzchnia
stopnia drugiego, powierzchnie obrotowe.
15 5 10 – –
6. Rachunek całkowy funkcji wielu zmiennych:
definicja i podstawowe własności całki podwójnej w obsza-
rze normalnym, całka potrójna, zamiana całek wielokrotnych
na całki iterowane, zamiana zmiennych, całki krzywoli-
niowe, twierdzenie Greena, zastosowania geometryczne ca-
łek wielokrotnych i całek krzywoliniowych
12 4 8
Razem 45 15 30
Semestr III
7. Szeregi liczbowe i funkcyjne:
definicja szeregu liczbowego, kryteria zbieżności szeregów
o wyrazach nieujemnych, szeregi naprzemienne, szeregi
liczbowe warunkowo i bezwzględnie zbieżne, ciągi i szeregi
funkcjonalne, szeregi potęgowe, szereg Taylora.
24 8 16 – –
8. Równania różniczkowe zwyczajne:
równania różniczkowe rzędu pierwszego (wybrane
typy),równania różniczkowe rzędu drugiego (przypadki
szczególne), równania różniczkowe liniowe drugiego rzędu
o stałych współczynnikach
21 7 14 – –
Razem 45 15 30 – –
Razem w czasie studiów 165 60 105
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie wykładów i ćwiczeń rachunkowych na I i II roku
studiów. Pomoce dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca do wykładów,
- dzienniczki studentów.
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-1. Forma i warunki zaliczenia wykładów
- obecność studenta na wykładach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- egzamin.
II-2. Forma i warunki zaliczenia ćwiczeń rachunkowych
- zaliczenie z oceną.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 32
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
Wykaz literatury podstawowej do wykładów i ćwiczeń
1. Zbiór zadań z matematyki Skrypt dla studentów Akademii Morskiej w Szczecinie pod
redakcją R, Krupińskiego. 2005.
2. R. Krupiński, Z. Zalewski: Elementy rachunku prawdopodobieństwa. Skrypt dla
studentów Akademii Morskiej w Szczecinie, 1992.
3. R. Krupiński, Z. Zalewski: Podstawy statystyki matematycznej. Skrypt dla studentów
WSM w Szczecinie 1992.
4. M. Lassak: Matematyka dla studiów technicznych Wydawnictwo Supremum 2002.
5. L. Kasyk, R. Krupiński. Poradnik matematyczny skrypt dla studentów Akademii Morskiej
w Szczecinie 2004.
6. K. Winnicki, M. Landowski: Matematyka Skrypt dla studentów AM w Szczecinie.
Wykaz literatury uzupełniającej
1. R. Krupiński: Repetytorium z matematyki skrypt dla studentów Akademii Morskiej
w Szczecinie 2004.
2. L. Kasyk, R. Krupiński: Poradnik matematyczny Skrypt dla studentów AM w Szczecinie
2004.
3. G.M.Fichtenholz: Rachunek różniczkowy i całkowy PWN, Warszawa 1997.
4. L. Gajek, M. Kałuszka: Wnioskowanie statystyczne. WNT, Warszawa 1996.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 33
7. Przedmiot: FIZYKA
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
I 15 2 – 2 – 60 30 – 30 – 4
II 15 1E – 2 – 45 15E – 30 – 4
Razem w czasie studiów 105 45 – 60 – 8
Związki z innymi przedmiotami:
– mechanika,
– wytrzymałość materiałów,
– informatyka użytkowa,
– podstawy konstrukcji maszyn,
– materiałoznawstwo okrętowe,
– termodynamika techniczna,
– mechanika płynów,
– podstawy elektrotechniki i elektroniki,
– podstawy automatyki i robotyki,
– okrętowe silniki tłokowe,
– kotły okrętowe,
– chłodnictwo i klimatyzacja.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem oraz wykonaniu ćwiczeń labora-
toryjnych student powinien:
Znać
1) Jednostki podstawowe układu SI i podstawy metrologii,
2) Podstawowe definicje i równania objęte programem nauczania,
3) Zasady budowy i działania podstawowego sprzętu laboratoryjnego,
4) Swobodne posługiwanie się wybranymi urządzeniami kontrolno-pomiarowymi,
5) Kojarzenie zjawisk fizycznych z określonymi urządzeniami stosowanymi w technice,
6) Inne zagadnienia przewidziane w programie a potrzebne przyszłemu mechanikowi
okrętowemu.
Umieć
1) Korzystać z literatury potrzebnej do rozwiązywania określonych zagadnień technicznych,
a nawet naukowych,
2) Formułować własne poglądy na temat funkcjonowania aparatury na bazie podstawowych
praw fizyki,
3) Rozwiązywać zadania tekstowe oraz problemy wynikające z potrzeb badawczych oraz
technicznych,
4) Wiązać wiedzę fizyczną z zagadnieniami technicznymi,
5) Zestawić układy pomiarowe do przeprowadzenia badań właściwości fizycznych przy roz-
wiązywaniu zagadnień obsługi siłowni.
Treści zajęć dydaktycznych
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 34
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr I
1. Kinematyka i dynamika
Kinematyka punktu materialnego. Ruch prostoliniowy jed-
nostajny i zmienny. Graniczne przedstawienie ruchu. Ruch
krzywoliniowy. Dynamika punktu materialnego. Praca. Moc.
Energia. Dynamika układu punktów materialnych.
Dynamika bryły sztywnej. Momenty siły i bezwładności.
Twierdzenie Steinera. Zasady dynamiki ruchu obrotowego.
Energia ruchu obrotowego. Zasady zachowania w mecha-
nice. Siły bezwładności, siła Coriolisa. Prawo powszechnego
ciążenia. Energia potencjalna i potencjał pola grawitacyj-
nego. Prędkości kosmiczne. Elementy teorii względności,
transformacje, czasoprzestrzeń oraz interwał. Zależność
masy od prędkości. Masa i energia.
8 8 – – –
2. Drgania harmoniczne i ruch falowy
Drgania harmoniczne swobodne, tłumione i wymuszone.
Składanie drgań harmonicznych równoległych i prostopa-
dłych. Zasada Huygensa. Ruch falowy. Dyfrakcja i interfe-
rencja fal. Równanie różniczkowe ruchu falowego. Elementy
akustyki – źródła głosu i jego cechy. Zależność prędkości
głosu od rodzaju ośrodka. Ultradźwięki, ich właściwości i
zastosowania.
6 6 – – –
3. Elementy termodynamiki
Podstawy termodynamiki, pojęcie temperatury i jej pomiar,
różne skale temperatur. Równanie stanu gazu. Rozkład
Maxwella i Boltzmana. Energia wewnętrzna a ciepło. Prze-
miany gazowe. Ciepło właściwe i molowe. Elementy kalo-
rymetrii i bilansu cieplnego.
4 4 – – –
4. Pole i prądy elektryczne
Pole elektryczne – natężenie, potencjał i energia. Prawo
Gaussa. Pole magnetyczne. Pole magnetyczne przewodnika
z prądem, natężenie pola. Prawo Biota-Savarta. Prawo Am-
pera. Prawo indukcji elektromagnetycznej. Siła Lorentza.
Równania Maxwella. Drgania i fale elektromagnetyczne.
6 6 – – –
5. Optyka fizyczna
Ogólne zasady optyki geometrycznej i fizycznej. Fotometria
wizualna. Ciało doskonale czarne. Prawa Kirchhoffa, Ste-
fana-Boltzmana i Wiena. Zjawisko fotoelektryczne, zjawi-
sko Comptona. Kwantowa struktura materii. Liczby kwan-
towe, zakaz Pauliego. Falowe własności cząstek – hipoteza
de Broglie’a. Doświadczenie Davissona-Germera.
6 6 – – –
Laboratorium
6. a) Wyznaczanie ciepła parowania i topnienia.
b) Wyznaczanie współczynnika rozszerzalności liniowej
ciał stałych metodą elektryczna.
c) Wyznaczanie prędkości dźwięku w powietrzu.
d) Pomiar lepkości dynamicznej lepkościomierzem Hopplera.
e) Badanie zależności współczynnika lepkości od tempera-
tury przy pomocy lepkościomierza Englera.
f) Wyznaczanie logarytmicznego dekrementu tłumienia
2
2
1
1
2
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
2
2
1
1
2
–
–
–
–
–
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 35
przy pomocy wahadła fizycznego.
g) Badanie drgań własnych struny metodą rezonansu.
h) Wyznaczanie stosunku cp/cv.
i) Wyznaczanie momentu bezwładności żyroskopu.
j) Badanie przepływu powietrza.
k) Wyznaczanie współczynnika sztywności.
l) Wyznaczanie przyśpieszenia ziemskiego przy pomocy
wahadła rewersyjnego.
m) Wyznaczanie prędkości dźwięku w powietrzu i w me-
talu.
n) Wyznaczanie częstości generatora na podstawie dudnień
i krzywych Lissajous.
o) Wyznaczanie temperatury Curie ferrytu.
p) Badanie zależności oporu metalu i półprzewodnika od
temperatury.
q) Wyznaczanie charakterystyki termopary Fe-Cu.
r) Badanie ruchu ramki galwanometru.
s) Wyznaczanie zależności podatności magnetycznej i
energii przemagnesowania żelaza.
t) Wyznaczanie rozkładów Poissona i Gaussa przy pomocy
licznika G-M.
u) Badanie układów elektronicznych przy pomocy oscylo-
skopu.
1
2
1
2
1
1
2
1
1
2
1
2
2
1
1
1
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
1
2
1
2
1
1
2
1
1
2
1
2
2
1
1
1
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Razem 60 30 – 30 –
Semestr II
7. Elementy fizyki kwantowej
Podstawy mechaniki kwantowej nierelatywistycznej, równa-
nie Schrodingera zależne od czasu dla jednej cząstki, inter-
pretacja statystyczna funkcji falowej, równanie Schrodingera
niezależne od czasu, stany stacjonarne, postulaty odnoszące
się do wielkości fizycznych, obserwable. Funkcje własne
pędu. Zasada nieokreśloności. Relacje Heisenberga. Zasto-
sowanie równania Schrodingera (na przykładach cząstki
swobodnej w nieskończenie głębokiej studni potencjału,
oscylatora harmonicznego, zjawiska tunelowego, momentu
pędu, atomu wodoru).
7 7 – – –
8. Fizyka atomowa i molekularna
Atom wodoru w zewnętrznym polu magnetycznym. Zjawi-
sko Zemana. Oddziaływanie spin-orbita. Doświadczenie
Sterna-Gerlacha. Energia oddziaływania spin-orbita. Struk-
tura subtelna. Precesja Larmora. Model wektorowy atomu
wieloelektrodowego (sprzężenia L-S i j-j). Widma atomowe.
Promieniowanie wymuszone. Elementy optoelektroniki – la-
sery. Elementy fizyki ciała stałego. Wybrane zagadnienia z
fizyki jądra atomowego. Skażenia radioaktywne i ich szko-
dliwość dla organizmów żywych. Przykłady skażeń radio-
aktywnych.
8 8 – – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 36
Laboratorium
9. a) Wyznaczanie stosunku e/m.
b) Wyznaczanie pracy wyjścia.
c) Wyznaczanie krzywej namagnesowania pierwotnego.
d) Pomiar rozkładu prędkości elektronów termoemisji.
e) Wyznaczanie charakterystyki tranzystora.
f) Badanie ferroelektryków.
g) Sprawdzanie słuszności prawa Curie-Weisa.
h) Wyznaczanie Tc dla ferroelektryków.
i) Badanie rezonansu w obwodzie prądu zmiennego.
j) Badanie efektu Halla.
k) Wyznaczanie siły elektromotorycznej i oporu wewnętrz-
nego ogniwa metodą kompensacji.
l) Badanie drgań relaksacyjnych.
m) Sprawdzanie prawa Stefana-Boltzmana.
n) Badanie zjawiska fotoelektrycznego.
o) Wyznaczanie długości fali świetlnej przy pomocy siatki
dyfrakcyjnej.
p) Wyznaczanie współczynnika załamania cieczy i średniej
dyspersji refraktometrem Abbego.
q) Wyznaczanie absorpcji i energii promieniowania.
r) Wyznaczanie krzywej absorpcji przy pomocy koloryme-
tru.
s) Pomiar współczynnika załamania szkła metodą mini-
mum odchylenia promieni w pryzmacie.
t) Wyznaczanie promienia krzywizny soczewki płasko-
wypukłej metoda pierścieni Newtona.
u) Wyznaczanie rzędu liczby Avogadro na podstawie
obserwacji ruchów Browna.
v) Badanie widm przy pomocy spektroskopu.
2
1
2
2
2
2
2
1
1
2
1
1
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
2
1
2
2
2
2
2
1
1
2
1
1
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Razem 45 15 – 30 –
Razem w czasie studiów 105 45 – 60 –
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie wykładów i ćwiczeń laboratoryjnych na I roku
studiów. Pomoce dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca do wykładów,
- instrukcje stanowiskowe i zestawy programowych ćwiczeń laboratoryjnych,
- dzienniczki laboratoryjne studentów,
- regulamin pracy i instrukcja BHP obowiązujące w laboratorium.
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-1. Forma i warunki zaliczenia wykładów
- obecność studenta na wykładach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- egzamin.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 37
II-2. Forma i warunki zaliczenia ćwiczeń laboratoryjnych
- znajomość regulaminu pracy i BHP w laboratorium stwierdzona na specjalnym
formularzu własnoręcznym podpisem studenta,
- zaliczenie tzw. „wejściówek” oraz wykonanie wg harmonogramu zestawu programowych
ćwiczeń laboratoryjnych,
- złożenie poprawnych sprawozdań pisemnych z wykonanych ćwiczeń laboratoryjnych,
opracowanych wg zaleceń podanych w skrypcie do ćwiczeń i instrukcjach
stanowiskowych,
- zaliczenie z oceną.
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
Wykaz literatury podstawowej
1. Cz. Bobrowski: Fizyka – krótki kurs. WNT 2004.
2. J. Kirkiewicz, J. Chrzanowski, B. Bieg, R. Pikuła: Ćwiczenia laboratoryjne z fizyki. Cz. I,
Szczecin 2001 (WSM Szczecin).
3. Ćwiczenia laboratoryjne z fizyki. Cz. II pod redakcją J. Kirkiewicza. Szczecin 2003
(WSM Szczecin).
Wykaz literatury uzupełniającej
4. J. Massalski, M. Massalska: Fizyka dla inżynierów. Cz. I. WNT 2005.
5. T. Dryński, Ćwiczenia laboratoryjne z fizyki, wyd. VII, PWN, Warszawa 1977.
6. D. Halliday, R. Resnick, J. Walker: Podstawy fizyki. Zbiór zadań. PWN 2005.
7. K. Jezierski, B. Kołodka, K. Sierański: Zadania z rozwiązaniami – skrypt do ćwiczeń z
fizyki dla studentów I roku Wyższych Uczelni, Część I i II, Oficyna Wydawnicza Scripta,
Wrocław 2000.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 38
8. Przedmiot: MECHANIKA
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
I 15 2E 2 – – 60 30E 30 – – 5
II 15 1 – 1 – 30 15 – 15 – 3
Razem w czasie studiów 90 45 30 15 – 8
Związki z innymi przedmiotami:
– matematyka,
– fizyka,
– wytrzymałość materiałów,
– grafika inżynierska,
– podstawy konstrukcji maszyn,
– okrętowe silniki tłokowe,
– maszyny i urządzenia okrętowe.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem oraz wykonaniu ćwiczeń labora-
toryjnych student powinien:
Znać
1) Podstawy teoretyczne mechaniki klasycznej tzn. statyki, kinematyki i dynamiki układów
mechanicznych traktowanych jako ciała doskonale sztywne.
2) Podstawy teoretyczne dotyczące drgań i dynamiki maszyn tzn. podstawowe zagadnienia
modelowania i analizy drgań układów mechanicznych liniowych o skończonej liczbie
stopni swobody.
3) Podstawowe sposoby minimalizacji drgań i hałasu oraz ich skutków.
Umieć
1) Analizować układy sił działających na rzeczywiste układy mechaniczne znajdujące się
w równowadze statycznej.
2) Analizować ruch rzeczywistych obiektów mechanicznych traktowanych jako ciała dosko-
nale sztywne.
3) Tworzyć i rozwiązywać równania dynamiczne ruchu prostych układów mechanicznych.
4) Zestawić układ pomiarowy, zarejestrować i dokonać analizy drgań mechanicznych.
5) Dokonać pomiarów akustycznych, w szczególności hałasu emitowanego w siłowni
okrętowej.
6) Wyważać statycznie i dynamicznie sztywne elementy wirujące.
7) Przeprowadzić badania doświadczalne i teoretyczne własności dynamicznych układu me-
chanicznego o jednym i wielu stopniach swobody.
8) Zarejestrować i dokonać analizy drgań skrętnych linii wałów pędnika układu napędo-
wego statku.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 39
Treści zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr I
1. Podział, zadania i podstawowe pojęcia mechaniki ogólnej (w tym siła skupiona). Zasady statyki. Repetytorium z ra-
chunku wektorowego.
2 1 1 – –
2. Redukcja zbieżnego i równoległego układu sił. Para sił i jej
własności, moment pary sił. Siła skupiona i moment obrotowy.
6 3 3 – –
3. Redukcja płaskiego układu sił: wektor główny i moment
główny układu sił; redukcja tylko do wypadkowej lub tylko
do pary sił.
4 2 2 – –
4. Warunki równowagi statycznej płaskiego układu sił. 2 1 1 – –
5. Moment siły względem osi, warunki równowagi statycznej
przestrzennego układu sił. Środek sił równoległych.
2 1 1 – –
6. Środek ciężkości ciał jednorodnych liniowych, płaskich
i przestrzennych. Tw. Pappusa-Guldina i ich znaczenie.
2 1 1 – –
7. Momenty statyczne, bezwładności i dewiacji punktów mate-
rialnych i ciał o skończonych wymiarach (momenty geome-
tryczne i masowe).
2 1 1 – –
8. Rodzaje tarcia. Tarcie ślizgowe suche spoczynkowe i kine-
tyczne. Tarcie toczne. Tarcie w łożyskach tocznych i ślizgo-
wych. Tarcie cięgien.
8 4 4 – –
9. Kinematyka punktu materialnego: równania ruchu i tor ru-
chu, prędkość i przyspieszenie punktu. Kinematyka punktu w
ruchu po okręgu. Ruch harmoniczny punktu materialnego.
8 4 4 – –
10. Ruch postępowy i obrotowy. Kinematyka ciała doskonale
sztywnego. Kinematyka tłoka typowego silnika spalinowego.
Kinematyka ciała sztywnego w ruchu płaskim: prędkości i
przyspieszenia ciała i jego punktów, chwilowy środek obrotu
i środek przyspieszeń
12 6 6 – –
11. Ruch kulisty i ogólny: położenia, przemieszczenia, prędko-
ści i przyspieszenia ciała i jego punktów. Kinematyka prece-
sji regularnej.
2 1 1 – –
12. Ruch względny: prędkości i przyspieszenia punktów ma-
terialnych.
2 1 1 – –
13. Dynamika punktu materialnego: podstawowe pojęcia
Definicja bezwładności w tym siła bezwładności. Zadania i
prawa dynamiki. Dynamika ruchu obrotowego.
8 4 4 – –
Razem 60 30 30 – –
Semestr II
14. Przedmiot, zakres i cel zajęć z Podstaw teorii drgań i
dynamiki maszyn.
1 1 – – –
15. Cechy ogólne układów mechanicznych oraz charaktery-
styki ich własności dynamicznych.
1 1 – – –
16. Modelowanie układów mechanicznych:
a) Istota, cel i etapy modelowania;
b) Modelowanie fenomenologiczne i fizyczne; siły
bezwładności, tłumienia i sprężystości;
c) Modelowanie matematyczne układów mechanicznych:
– Więzy. Liczba stopni swobody układu;
4 4 – – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 40
– Sposoby wyznaczania równań ruchu;
– Energia mechaniczna układu; macierzowa postać energii;
– Metody wyznaczania parametrów strukturalnych mo-
delu;
– Równania różniczkowe ruchu liniowego modelu
układu mechanicznego.
17. Analiza drgań układów o skończonej liczbie swobody:
a) drgania układu o jednym stopniu swobody:
– drgania swobodne układu zachowawczego i
niezachowawczego; siły bezwładności, tłumienia i
sprężystości;
– drgania wymuszone harmoniczne układu zachowaw-
czego i niezachowawczego:
równania ruchu,
charakterystyki częstościowe,
podatność i sztywność dynamiczna;
b) drgania układów liniowych o wielu stopniach swobody:
– drgania swobodne układu zachowawczego; siły bez-
władności i sprężystości:
drgania główne,
częstości i postacie drgań głównych,
zasada ortogonalności drgań głównych;
– drgania wymuszone obciążeniem harmonicznie
zmiennym układu zachowawczego:
macierz podatności i sztywności dynamicznej,
praktyczna metoda obliczania macierzy podatności
dynamicznej;
– drgania wymuszone obciążeniem harmonicznie
zmiennym układu niezachowawczego. Zespolona ma-
cierz podatności dynamicznej.
5 5 – – –
18. Minimalizacja drgań i hałasu oraz ich skutków:
a) zmniejszenie amplitud drgań układów:
– zmiana parametrów układu,
– zmiana parametrów wymuszenia,
– zmiana struktury układu przez dołączenie układu
dodatkowego – eliminatory i tłumiki drgań;
b) minimalizacja drgań na drodze ich propagacji – wibro-
izolacja. Rodzaje wibroizolacji, kryteria skuteczności
wibroizolacji, zasady doboru wibroizolatorów;
c) minimalizacja hałasu:
– obniżenie hałasu źródeł,
– obniżenie hałasu na drodze jego propagacji.
4 4 – – –
Laboratorium
19. Podstawy pomiarów i analizy drgań mechanicznych; ruch
okresowy harmoniczny i poliharmoniczny.
2 – – 2 –
20. Podstawy pomiarów akustycznych ze szczególnym
uwzględnieniem pomiarów hałasu na statkach.
2 – – 2 –
21. Badania własności dynamicznych i identyfikacja parame-
trów układu liniowego o jednym stopniu swobody; siły bez-
władności, tłumienia i sprężystości.
2 – – 2 –
22. Wyważanie statyczne i dynamiczne sztywnych elementów
wirujących; dynamika ruchu obrotowego ciała sztywnego.
2 – – 2 –
23. Badania własności dynamicznych i identyfikacja parame-
trów układu liniowego o wielu stopniach swobody; siły bez-
2 – – 2 –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 41
władności, tłumienia i sprężystości.
24. Badania drgań skrętnych linii wałów pędnika układu napę-
dowego statku – badania analityczne.
2 – – 2 –
25. Badania drgań skrętnych linii wałów pędnika układu napę-
dowego statku – badania doświadczalne; pomiar momentu
obrotowego metodą tensometrii elektrooporowej.
3 – – 3 –
Razem 30 15 15 –
Razem w czasie studiów 90 45 30 15 –
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie wykładów i ćwiczeń laboratoryjnych na I roku
studiów. Pomoce dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca do wykładów,
- instrukcje stanowiskowe i zestawy programowych ćwiczeń laboratoryjnych,
- dzienniczki laboratoryjne studentów,
- regulamin pracy i instrukcja BHP obowiązujące w laboratorium.
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-1. Forma i warunki zaliczenia wykładów
- obecność studenta na wykładach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- egzamin.
II-2. Forma i warunki zaliczenia ćwiczeń rachunkowych i laboratoryjnych
- znajomość regulaminu pracy i BHP w laboratorium stwierdzona na specjalnym
formularzu własnoręcznym podpisem studenta,
- zaliczenie tzw. „wejściówek” oraz wykonanie wg harmonogramu zestawu programowych
ćwiczeń laboratoryjnych,
- złożenie poprawnych sprawozdań pisemnych z wykonanych ćwiczeń laboratoryjnych,
opracowanych wg zaleceń podanych w skrypcie do ćwiczeń i instrukcjach
stanowiskowych,
- zaliczenie z oceną.
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
1. Leyko J.: Mechanika ogólna. PWN, Warszawa 1997.
2. Misiak J.: Mechanika techniczna. WNT, Warszawa 1985.
3. Szmelter J. i inni: Zbiór zadań z mechaniki. PWN, Warszawa 1972.
4. Misiak J.: Zadania z mechaniki ogólnej. WNT, Warszawa (cz.1. Statyka – 2005; cz.2.
Kinematyka – 2005; cz.3. Dynamika – 1997).
5. Kaczmarek J.: Podstawy teorii drgań i dynamiki maszyn. WSM Szczecin 2000.
6. Kruszewski J., Wittbrodt E.: Drgania układów mechanicznych w ujęciu komputerowym.
Zagadnienia liniowe. WNT, Warszawa 1992.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 42
9. Przedmiot: WYTRZYMAŁOŚĆ MATERIAŁÓW
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
III 15 1 1 – – 30 15 15 – – 3
IV 15 1E 1 2 – 60 15E 15 30 – 5
Razem w czasie studiów 90 30 30 30 – 8
Związki z innymi przedmiotami:
– matematyka,
– fizyka,
– mechanika,
– grafika inżynierska,
– materiałoznawstwo okrętowe.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem oraz wykonaniu ćwiczeń labora-
toryjnych student powinien:
Znać
1) model ciała sprężystego,
2) jednoosiowy, płaski i przestrzenny stan naprężenia i odkształcenia (zbiorniki cienkościenne),
3) reakcje podłoża i siły wewnętrzne w elementach,
4) podstawowe warunki wytrzymałościowe przy prostych i złożonych przypadkach wytrzy-
małości (rozciąganie, ścinanie, skręcanie, zginanie, wyboczenie),
5) hipotezy wytrzymałościowe.
Umieć
1) oceniać stopień zagrożenia wystąpienia naprężeń lub odkształceń niebezpiecznych
w elementach maszyn i urządzeń.
Treści zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr III
1. Podstawowe pojęcia i określenia. Siły zewnętrzne i we-
wnętrzne,. Wykresy rozciągania i ściskania różnych mate-
riałów. Prawo Hooke’a. Prawo Poissona.
4 2 2 – –
2. Rozciąganie i ściskanie. Podstawowy warunek wytrzymało-
ściowy. Naprężenia dopuszczalne. Zadania statycznie nie-
wyznaczalne, naprężenia montażowe i termiczne.
6 3 3 – –
3. Analiza stanu naprężenia w punkcie, jednoosiowy stan na-
prężenia, naprężenia główne, koła Mohr’a. Uogólnione
prawo Hooke’a.
4 2 2 – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 43
4. Czyste ścinanie, zależność między modułem sprężystości po-
dłużnej a modułem sprężystości postaciowej. Ścinanie tech-
niczne. Obliczenia połączeń spawanych, kołkowych, wpu-
stowych, śrubowych.
4 2 2 – –
5. Geometryczne wskaźniki przekrojów. 4 2 2 – –
6. Skręcanie przekrojów osiowo symetrycznych i prostokąt-
nych. Obliczenia wałów pędnych.
4 2 2 – –
7. Zginanie, wykresy sił tnących i momentów gnących. 4 2 2 – –
Razem 30 15 15 – –
Semestr IV
8. Zależności różniczkowe przy zginaniu. 4 2 2 – –
9. Ścinanie ze zginaniem, wzór Żurawskiego. 2 1 1 – –
10. Obliczenia belek, wymiarowanie ze względu na naprężenia
dopuszczalne.
4 2 2 – –
11. Odkształcenia belek podczas czystego zginania. Całkowa-
nie równania różniczkowego.
4 2 2 – –
12. Metoda Clebsch’a całkowania równania różniczkowego
osi odkształconej belki.
4 2 2 – –
13. Wyboczenie, siła krytyczna, smukłość prętów, wzory Eulera
i Tetmayera.
4 2 2 – –
14. Belki statycznie niewyznaczalne, wyznaczanie reakcji me-
todą całkowania równania różniczkowego i porównywania
odkształceń.
4 2 2 – –
15. Hipotezy wytrzymałościowe Hubera, Coulomba, De Sa-
int Venanta, Galileusza, złożone przypadki wytrzymałości,
skręcanie ze zginaniem, ściskanie mimośrodowe.
4 2 2 – –
Razem 30 15 15 – –
Semestr IV
Laboratorium
16. Statyczna zwykła próba rozciągania metali. 2 – – 2 –
17. Statyczna zwykła próba ściskania metali. 2 – – 2 –
18. Wyznaczanie współczynnika sprężystości podłużnej, granicy
proporcjonalności oraz umownej granicy plastyczności za
pomocą ekstensometrów mechanicznych.
2 – – 2 –
19. Tensometria elektrooporowa. 2 – – 2 –
20. Wyznaczanie modułu sprężystości podłużnej, modułu sprę-
żystości postaciowej i liczby Piossona poprzez pomiar
strzałki ugięcia i kąta skręcenia.
2 – – 2 –
21. Pomiary twardości metali. 2 – – 2 –
22. Udarowa próba zginania. 2 – – 2 –
23. Wyznaczanie linii ugięcia belki. 2 – – 2 –
24. Wyznaczanie reakcji belki statycznie niewyznaczalnej. 2 – – 2 –
25. Wyboczenie pręta ściskanego osiowo. 2 – – 2 –
26. Badanie sprężyn śrubowych. 2 – – 2 –
27. Badanie lin stalowych. 2 – – 2 –
28. Próby zmęczeniowe. 2 – – 2 –
29. Komputerowe rozwiązywanie kratownic. 2 – – 2 –
30. Komputerowe rozwiązywanie belek. 2 – – 2 –
Razem 30 – – 30 –
Razem w czasie studiów 90 30 30 30 –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 44
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie wykładów i ćwiczeń laboratoryjnych na II roku
studiów. Pomoce dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca do wykładów,
- instrukcje stanowiskowe i zestawy programowych ćwiczeń laboratoryjnych,
- dzienniczki laboratoryjne studentów,
- regulamin pracy i instrukcja BHP obowiązujące w laboratorium.
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-1. Forma i warunki zaliczenia wykładów
- obecność studenta na wykładach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- egzamin.
II-2. Forma i warunki zaliczenia ćwiczeń rachunkowych i laboratoryjnych
- znajomość regulaminu pracy i BHP w laboratorium stwierdzona na specjalnym
formularzu własnoręcznym podpisem studenta,
- zaliczenie tzw. „wejściówek” oraz wykonanie wg harmonogramu zestawu programowych
ćwiczeń laboratoryjnych,
- złożenie poprawnych sprawozdań pisemnych z wykonanych ćwiczeń laboratoryjnych,
opracowanych wg zaleceń podanych w skrypcie do ćwiczeń i instrukcjach
stanowiskowych,
- zaliczenie z oceną.
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
Wykaz literatury
1. Mierzejewski J., Grządziel Z., Świeczkowski W.: Wytrzymałość materiałów – zadania,
WSM, Szczecin, 1988.
2. Mierzejewski J., Grządziel Z., Świeczkowski W.: Ćwiczenia laboratoryjne
z wytrzymałości materiałów, WSM, Szczecin, 1998.
3. Niezgodziński M.E., Niezgodziński T.: Wytrzymałość materiałów, PWN, Warszawa
2006.
4. Niezgodziński M.E., Niezgodziński T: Wzory wykresy i tablice wytrzymałościowe, PWN,
Warszawa 2006.
5. Dyląg Z., Jakubowicz A. Orłoś Z: Wytrzymałość materiałów, WNT, 2007.
6. Bąk R., Burczyński T.: Wytrzymałość materiałów z elementami ujęcia komputerowego,
WNT 2006.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 45
10. Przedmiot: GRAFIKA INŻYNIERSKA
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
I 15 – – 4 – 60 – – 60 – 4
Razem w czasie studiów 60 – – 60 – 4
Związki z innymi przedmiotami:
– podstawy konstrukcji maszyn,
– technika wytwarzania II – praktyka warsztatowa,
– technologia remontów,
– podstawy elektrotechniki i elektroniki,
– maszyny i napędy elektryczne,
– podstawy automatyki i robotyki,
– okrętowe silniki tłokowe,
– kotły okrętowe,
– maszyny i urządzenia okrętowe,
– chłodnictwo i klimatyzacja,
– siłownie okrętowe,
– teoria i budowa okrętu.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wykonaniu ćwiczeń laboratoryjnych student powinien:
Znać
1) Cele i zadania grafiki inżynierskiej.
2) Podstawowe normy (formaty arkuszy, podziałki rysunkowe, pismo, linie rysunkowe i ich
zastosowanie).
3) Rysunkowe odwzorowania przedmiotów za pomocą rzutów prostokątnych na trzy i sześć
rzutni.
4) Widoki, przekroje i kłady (zasady dokonywania przekrojów i kładów).
5) Zasady wymiarowania przedmiotów ze szczególnym uwzględnieniem sposobów
wymiarowania i uproszczeń.
6) Tolerowanie wymiarów rysunkowych.
7) Chropowatość powierzchni i jej oznaczenia na rysunkach.
8) Uproszczenia rysunkowe połączeń.
9) Podstawowe zasady o konstrukcji okrętu handlowego,wymiarach głównych i liniach
teoretycznych kadłuba.
10) Rysunki złożeniowe – wiadomości ogólne o czytaniu rysunku.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 46
Umieć
1) Wykonać rysunek na znormalizowanym formacie, przy zastosowaniu linii rysunkowych
znormalizowanych i właściwie dobranej podziałce.
2) W oparciu o wiedzę podaną w przewodniku wykreślić podstawowe konstrukcje geome-
tryczne takie jak: podział odcinków, rozwinięcie okręgu metodą Kochańskiego,
wielokąty foremne, wykreślenie krzywych płaskich.
3) Narysować dowolny element maszynowy na trzy i sześć rzutni.
4) Dokonać przekroju elementu maszynowego.
5) Zwymiarować poprawnie element maszynowy z zastosowaniem wiadomości o tolerancji
wymiarów rysunkowych i chropowatości powierzchni.
6) Narysować:
– połączenia gwintowe,
– połączenia wielowypustowe,
– połączenia rurowe,
– połączenia spawane,
– połączenia lutowane, klejone i skurczowe.
7) Zaprojektować prosty schemat instrukcji rurociągowej okrętu handlowego, czytać
poprawnie schematy rysunków siłowni okrętowych.
8) Wykonać rysunek złożeniowy łożyska ślizgowego lub sprzęgła prostego.
9) Czytać schematy i wykresy techniczne.
Treści zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr I
1. Znormalizowane elementy rysunku technicznego:
a) formaty arkuszy,
b) podziałki,
c) grubości, rodzaje i zastosowanie linii rysunkowych ,
d) pismo techniczne,
e) układ rzutni,
f) widoki, przekroje, kłady.,
g) tabliczki znamionowe.
19 – – 19
4
–
2. Połączenia gwintowe:
a) rodzaje gwintów,
b) oznaczenia,
c) uproszczenia rysunkowe.
2 – – 2 –
3. Połączenia spawane:
a) kształty spoin,
b) uproszczenia rysunkowe.
2 – – 2 –
4. Koła i przekładnie zębate – uproszczenia rysunkowe. 5 – – 5 –
5. Istota i zasady wymiarowania w rysunku technicznym:
a) szczególne przypadki wymiarowania,
b) tolerancja i pasowanie w rysunku technicznym.
4 – – 4 –
6. Oznaczenia tolerancji kształtu, położenia i bicia. 2 – – 2 –
7. Oznaczenie chropowatości powierzchni, informacje dodat-
kowe na rysunku technicznym.
2 – – 2 –
8. Zasady sporządzania rysunków wykonawczych części maszyn. 4 – – 4 –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 47
9. Wykonywanie rysunków i wymiarowanie podstawowych
elementów maszyn:
a) rysunek wykonawczy części maszyn,
b) rysunek złożeniowy.
10 – – 10 –
10. Wymiary główne i linie teoretyczne kadłuba. 2 – – 2 –
11. Schematy instalacji siłowni okrętowych i zasady ich ryso-
wania – czytanie schematów instalacji siłowni okrętowych.
2 – – 2 –
12. Zasady sporządzania schematów układów hydraulicznych i
pneumatycznych, czytanie schematów układów hydraulicz-
nych i pneumatycznych.
2 – – 2 –
13. Zasady sporządzania schematów instalacji elektrycznej, czytanie schematów instalacji elektrycznej.
2 – – 2 –
14. Czytanie rysunków technicznych oraz schematów instalacji
z dokumentacji technicznej statku.
2 – – 2 –
Razem 60 – – 60 –
Razem w czasie studiów 60 – – 60 –
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie ćwiczeń laboratoryjnych na I roku studiów.
Pomoce dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca,
- instrukcje stanowiskowe i zestawy programowych ćwiczeń laboratoryjnych,
- dzienniczki laboratoryjne studentów,
- regulamin pracy i instrukcja BHP obowiązujące w laboratorium.
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-2. Forma i warunki zaliczenia ćwiczeń laboratoryjnych
- zaliczenie tzw. „wejściówek” oraz wykonanie wg harmonogramu zestawu programowych
ćwiczeń laboratoryjnych,
- złożenie poprawnych sprawozdań pisemnych z wykonanych ćwiczeń laboratoryjnych,
opracowanych wg zaleceń podanych w skrypcie do ćwiczeń i instrukcjach
stanowiskowych,
- zaliczenie z oceną.
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
1. Grzybowski L.: Geometria wykreślna, skrypt WSM, 2002.
2. Dobrzański T.: Rysunek techniczny maszynowy, WNT, 2006.
3. Otto F., Otto E.: Podręcznik geometrii wykreślnej, PWN 1975.
4. Foley J. i inni: Wprowadzenie do grafiki komputerowej, WNT Warszawa, 2001.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 48
11. Przedmiot: INFORMATYKA UŻYTKOWA
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
I 15 2 – 2 – 60 30 – 30 – 1
Razem w czasie studiów 60 30 – 30 – 1
Związki z innymi przedmiotami:
– matematyka,
– przedmioty techniczne,
– seminarium dyplomowe,
– praca dyplomowa.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem oraz wykonaniu ćwiczeń labora-
toryjnych student powinien:
Znać
1) przeznaczenie oprogramowania różnego rodzaju.
Umieć
1) posługiwać się oprogramowaniem Office,
2) wykorzystać programy do multimediów,
3) tworzyć proste programy.
Treści zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr I
1. Budowa i działanie sprzętu komputerowego:
- architektura komputerów,
- komunikacja z urządzeniami zewnętrznymi.
2 2 – – –
2. Przygotowanie komputera do efektywnej i bezpiecznej
pracy.
1 1 – – –
3. Redagowanie tekstów (edytor tekstów Word): - stosowanie wbudowanych i własnych stylów,
- formatowanie tekstu,
- praca nad dłuższym tekstem,
- wpisywanie wzorów,
- uzupełnianie tekstu elementami multimedialnymi,
- wstawianie podpisów i odnośników.
2 2 – – –
4. Obliczenia inżynierskie w arkuszu kalkulacyjnym Excel:
- zapis i obliczanie wyrażeń arytmetycznych,
- tworzenie wykresów,
- zastosowanie funkcji wbudowanych.
2 2 – – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 49
5. Praca z danymi - relacyjne bazy danych,
- struktury danych,
- tworzenie tabel, kwerend, formularzy,
- modelowanie świata rzeczywistego,
- projektowanie i zarządzanie bazą danych.
7 7 – – –
6. Podstawy programowania w językach wysokiego
poziomu.
4 4 – – –
7. Programowanie w MATLAB-ie: - zapoznanie ze środowiskiem matlaba,
- zapis i obliczanie wyrażeń arytmetycznych i
algebraicznych,
- kreacja m-plików,
- programowanie proceduralne,
- tablice,
- funkcje,
- podstawy programowanie obiektywnego
6 6 – – –
8. System operacyjny UNIX: - system plików, uprawnienia,
- konta użytkowników,
- sieci komputerowe,
- podstawy konfiguracji systemu,
- komunikacja UNIX z systemem WINDOWS,
- oprogramowania inżynierskie dostępne w systemie
UNIX.
6 6 – – –
Laboratorium
9. Edytor tekstu Word: formatowanie tekstu, edytor równań,
tekst z obiektami.
4 – – 4 –
10. Arkusz kalkulacyjny Excel: funkcje, wykresy, formularze
i makra.
8 – – 8 –
11. Obsługa baz danych z zastosowanie MS Access: tworze-
nie tabel, zapytań i formularzy.
4 – – 4 –
12. MATLAB: zapis i obliczanie wyrażeń, tworzenie wykresów
w m-plikach.
4 – – 4 –
13. Rejestracja darmowego konta e-mail oraz konfiguracja pro-
gramu pocztowego na przykładzie MS Outlook Express; two-
rzenie stron WWW z zastosowaniem MS Front Page: reje-
stracja darmowej strony WWW, tworzenie pojedynczej strony
WWW, umiejscawianie oraz formatowanie obiektów na stro-
nie, tworzenie własnej witryny WWW, zastosowanie nawiga-
cji i pasków łączy pakietu MS Front Page, publikowanie wła-
snej witryny przy zastosowaniu protokołu http ora ftp.
4 – – 4 –
14. Multimedia (z zastosowanie oprogramowania np. firmy
Ulead): przetwarzanie zdjęć cyfrowych, tworzenie prostych
animacji, zastosowanie kamery do prowadzenia videokonfe-
rencji.
6 – – 6 –
Razem 60 30 – 30 –
Razem w czasie studiów 60 30 – 30 –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 50
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie wykładów i ćwiczeń laboratoryjnych na I roku
studiów. Pomoce dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca,
- instrukcje stanowiskowe i zestawy programowych ćwiczeń laboratoryjnych,
- dzienniczki laboratoryjne studentów,
- regulamin pracy i instrukcja BHP obowiązujące w laboratorium.
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-1. Forma i warunki zaliczenia wykładów
- obecność studenta na wykładach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- zaliczenie z oceną.
II-2. Forma i warunki zaliczenia ćwiczeń laboratoryjnych
- znajomość regulaminu pracy i BHP w laboratorium stwierdzona na specjalnym
formularzu własnoręcznym podpisem studenta,
- zaliczenie tzw. „wejściówek” oraz wykonanie wg harmonogramu zestawu programowych
ćwiczeń laboratoryjnych,
- złożenie poprawnych sprawozdań pisemnych z wykonanych ćwiczeń laboratoryjnych,
opracowanych wg zaleceń podanych w skrypcie do ćwiczeń i instrukcjach
stanowiskowych,
- zaliczenie z oceną.
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
1. John Walkenbach, Excel. Najlepsze sztuczki i chwyty, Helion S.A., 2006.
2. Jinjer Simon, Excel. Profesjonalna analiza i prezentacja danych", Helion S.A., 2006.
3. Bernard V. Liengme, Microsoft Excel w nauce i technice", Oficyna Wydawnicza READ
ME , 2002.
4. Maciej Groszek, OpenOffice.ux.pl Calc 2.0. Funkcje arkusza kalkulacyjnego, Helion,
2007, ISBN: 978-83-246-0913-0.
5. Piotr Wróblewski, MS Office 2007 PL w biurze i nie tylko, Helion S.A., 2007.
6. Chris Grover, Word 2007 PL. Nieoficjalny podręcznik, Helion, 2007, ISBN: 978-83-246-
1027-3.
7. Adam Jaronicki, 122 sposoby na OpenOffice.ux.pl 2.0, Helion, 2006, ISBN: 83-246-
0388-3.
8. Mirosław Dziewoński, OpenOffice 2.0 PL. Oficjalny podręcznik, Helion, 2006, ISBN:
83-7361-947-X.
9. Ramez Elmasri, Shamkant B. Navathe, „Wprowadzenie do systemów baz danych”,
Helion S.A., 2005.
10. Steve Schwartz, Po prostu Access 2003 PL, Helion S.A., 2004.
11. Charles E. Brown, Access. Programowanie w VBA, Helion S.A., 2005.
12. Kevin Loney, Oracle Database 10g. Kompendium administratora, Helion S.A, 2005.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 51
13. J. Brzózka, L. Dorobczyński, Matlab środowisko obliczeń naukowo-tech., Mikom.
14. J. Brzózka, L. Dorobczyński, Programowanie w Matlab, Mikom, 1998.
15. Rudra Pratap, Matlab 7 dla naukowców i inżynierów, MIKOM PWN, 2007, ISBN: 83-01-
15017-3.
16. B. Danowski, Komputerowy montaż wideo. Ćwiczenia praktyczne, Wydanie II, Helion,
2006, ISBN: 83-246-0675-0.
17. J. Ozer, Tworzenie filmów w Windows XP. Projekty, Helion, 2005, ISBN: 83-246-0000-0
18. J. Rosenberg, Adobe Premiere Pro 1.5. Techniki studyjne, Helion, 2005, ISBN: 83-7361-
897-X.
19. P. Frankowski, Joomla! Ćwiczenia, Helion, 2007, ISBN: 83-246-0643-2.
20. D. Schultz, C. Cook, HTML, XHTML i CSS. Nowoczesne tworzenie stron WWW,
Helion, 2008, ISBN: 978-83-246-1498-1.
21. L. Całka, Poczta elektroniczna. Ćwiczenia praktyczne, Helion, 2003, ISBN: 83-7361-254-
8.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 52
12. Przedmiot: PODSTAWY KONSTRUKCJI MASZYN
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
III 15 2 – – – 30 30 – – – 3
IV 15 2E – 2 – 60 30E – 30 – 4
V 15 – – 4 – 60 – – 60 – 3
Razem w czasie studiów 150 60 – 90 – 10
Związki z innymi przedmiotami:
– matematyka,
– mechanika,
– wytrzymałość materiałów,
– grafika inżynierska,
– materiałoznawstwo okrętowe,
– technika wytwarzania II – praktyka warsztatowa,
– okrętowe silniki tłokowe,
– kotły okrętowe,
– maszyny i urządzenia okrętowe.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem oraz wykonaniu ćwiczeń labora-
toryjnych student powinien:
Znać
1) Budowę podstawowych węzłów konstrukcyjnych i urządzeń.
2) Systematykę i zasady doboru łożysk.
3) Zasady opracowywania dokumentacji konstrukcyjnej.
4) Zasady korzystania z norm i opracowań unifikacyjnych.
Umieć
1) Wykonać obliczenia wytrzymałościowe podstawowych węzłów konstrukcyjnych maszyn
i urządzeń.
2) Dokonać prawidłowego doboru łożysk tocznych i ślizgowych.
3) Posługiwać się systemem CAD – CAM.
4) Posługiwać się opracowaniami norm i katalogów unifikacyjnych ze szczególnym
uwzględnieniem norm okrętowych.
5) Zasady stosowania norm, wynikających z opracowywania dokumentacji konstrukcyjnej
(w korelacji z rysunkiem technicznym i doborem materiałów).
6) Określić wytrzymałości konstrukcji przy założonym czasie trwałości (z uwzględnieniem
technologii wykorzystania remontu).
7) Wdrażać konstrukcje poprawne technologicznie.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 53
Treści zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr III
1. Zasady konstruowania maszyn: normalizacja, wytrzymałość
części maszyn, materiały konstrukcyjne, technologiczność
konstrukcji, tolerancje i pasowania.
6 6 – – –
2. Połączenia:
a) nitowe: rodzaje nitów i połączeń nitowych, zasady
projektowania połączeń nitowych;
b) spajane: wykonanie i charakterystyka połączeń spaja-
nych;
c) wciskowe: obliczanie i projektowanie połączeń wtłacza-
nych i skurczowych;
d) kształtowe: obliczanie i projektowanie połączeń przepusto-
wych, klinowych, kołkowych, wielowypustowych;
e) gwintowe: budowa, parametry i rodzaje gwintów, siły w
połączeniach gwintowych, projektowanie połączeń
gwintowych;
f) podatne (sprężyste): sprężyny śrubowe, charakterystyka
i zasady obliczeń.
2
2
2
6
8
4
2
2
2
6
8
4
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Razem 30 30 – – –
Semestr IV
3. Osie i wały:
a) wytrzymałość statyczna i zmęczeniowa,
b) sztywność,
c) konstrukcja,
d) projektowanie osi i wałów prostych oraz wykorbionych.
3 3 – – –
4. Łożyska:
a) łożyska ślizgowe,
b) łożyska toczne.
4 4 – – –
5. Przekładnie:
a) zębate (rodzaje kół i przekładni, podstawowe określenia,
współpraca uzębienia, obróbka kół zębatych, prze-
sunięcie zarysu w kołach zębatych, wytrzymałość uzę-
bienia, konstrukcja kół zębatych, przekładnie ślimakowe,
obiegowe i złożone),
b) cierne (zasady konstrukcji i obliczeń przekładni cier-
nych, przekładnie zwykłe, przekładnie bezstopniowe),
c) cięgnowe (układy przekładni pasowych, pasy i koła pa-
sowe, projektowanie przekładni pasowych, budowa i
projektowanie przekładni łańcuchowych).
8
1
6
8
1
6
–
–
–
–
–
–
–
–
6. Sprzęgła:
a) rodzaje sprzęgieł,
b) normalizacja i dobór,
c) obliczanie,
d) zastosowanie.
4 4 – – –
7. Hamulce:
a) klasyfikacja i charakterystyka,
b) obliczanie hamulców klockowych i cięgnowych.
2 2 – – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 54
8. Mechanizmy:
a) struktura mechanizmów,
b) klasyfikacja par i łańcuchów kinematycznych,
c) mechanizmy dźwigniowe,
d) mechanizmy korbowe i jarzmowe,
e) mechanizmy krzywkowe.
2 2 – – –
Razem 30 30 – – –
Semestr IV
Laboratorium
9. Wstęp (wiadomości ogólne na temat wspomagania kompute-
rowego cad/cam). Wiadomości podstawowe z edytorów ry-
sunku, aktualne oprogramowanie, wstęp do programu auto-
cad2000 (możliwości edytora, uruchomienie programu, pod-
stawowe komendy). Przestrzeń rysunkowa autocada, glo-
balny i lokalne układy współrzędnych, wskazywanie obiek-
tów, jednostki, skala i rozmiar papieru, system pomocy, ope-
racje dyskowe.
4 – – 4 –
10. Podstawowe elementy rysunku (prosta, punkt, okrąg, łuk,
obszar, polilinia, elipsa, prostokąt, wielobok). Podstawowe
elementy rysunku (pierścień, linia szeroka, szkic, splajn,
multilinie, linie konstrukcyjne, regiony). Cechy obiektów ry-
sunkowych (kolor, typy linii, współczynnik skali, linie z sym-
bolami), oglądanie rysunku.
4 – – 4 –
11. Modyfikacje rysunku (usuwanie, kopiowanie, przesuwanie, ob-
racanie, zmiana wielkości obiektów), uchwyty, precyzja edycji.
Napisy, kreskowanie, rysowanie precyzyjne. Tworzenie warstw
i bloków, grupowanie obiektów, rysunek prototypowy.
4 – – 4 –
12. Wymiarowanie rysunków, odnośniki, tolerancje kształtu, edycja
wymiarów, style wymiarowe. Wydruk (plotowanie rysunku).
3 – – 3 –
13. Obliczanie i projektowanie spawanego połączenia sworz-
niowo-gwintowego.
2 – – 2 –
14. Wykonanie rysunków: złożeniowego i wykonawczych części
projektowanego połączenia.
3 – – 3 –
15. Obliczanie i projektowanie podnośnika śrubowego. 4 – – 4 –
16. Wykonywanie rysunków: złożeniowego i wykonawczych
projektowanego podnośnika.
6 – – 6 –
Razem 30 – – 30 –
Semestr V
Laboratorium
17. Rysowanie w przestrzeni – wiadomości ogólne. 3 – – 3 –
18. Wykorzystanie polilinii w modelowaniu bryłowym. Tworze-
nie brył za pomocą wyciągnięcia „extrude”, obrotu dookoła
dowolnej osi „revolve” oraz wyciągnięcia wzdłuż kierow-
nicy. Modelowanie za pomocą funkcji :”solids”.
4 – – 4 –
19. Modyfikacja obiektów 3D: część wspólna, dodawanie,
odejmowanie. Operacje 3D: przesunięcie, obrót, lustro, ta-
blica.
4 – – 4 –
20. Zaokrąglanie i ścinanie narożników w obiektach 3D. Ćwi-
czenia rysunkowe.
4 – – 4 –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 55
21. Obliczanie i projektowanie stopniowej przekładni redukcyj-
nej z kołami zębatymi:
a) dobór przełożeń i liczby zębów współpracujących kół zę-
batych, obliczanie modułów i warunków wytrzymało-
ściowych;
b) obliczanie wytrzymałościowe wałków;
c) dobór łożysk i obliczenia wpustów.
2
2
1
–
–
–
–
–
–
2
2
1
–
–
–
22. Wykonanie rysunków: złożeniowego i wykonawczych pro-
jektowanej przekładni redukcyjnej z kołami zębatymi.
10 – – 10 –
23. Identyfikacja i pomiary kół zębatych. Charakterystyka zazę-
bienia.
5 – – 5 –
24. Regulacja luzów międzyzębnych w przekładni z kołami zę-
batymi.
3 – – 3 –
25. Badanie ciśnienia hydrodynamicznego w łożyskach ślizgo-
wych.
3 – – 3 –
26. Pomiary błędów geometrycznych wału korbowego. 4 – – 4 –-
27. Pomiary błędów geometrycznych otworów gniazd łożysko-
wych.
3 – – 3 –
28. Badanie naprężeń w wałach sprzęganych. 4 – – 4 –
29. Badanie wybranych charakterystyk sprzęgła ciernego. 4 – – 4 –
30. Badanie prędkości i przyspieszeń mechanizmów krzywko-
wych.
4 – – 4 –
Razem 60 – – 60 –
Razem w czasie studiów 150 60 – 90 –
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie wykładów i ćwiczeń laboratoryjnych na II i III
roku studiów. Pomoce dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca do wykładów,
- instrukcje stanowiskowe i zestawy programowych ćwiczeń laboratoryjnych,
- dzienniczki laboratoryjne studentów,
- regulamin pracy i instrukcja BHP obowiązujące w laboratorium.
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-1. Forma i warunki zaliczenia wykładów
- obecność studenta na wykładach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- egzamin.
II-2. Forma i warunki zaliczenia ćwiczeń laboratoryjnych
- znajomość regulaminu pracy i BHP w laboratorium stwierdzona na specjalnym
formularzu własnoręcznym podpisem studenta,
- zaliczenie tzw. „wejściówek” oraz wykonanie wg harmonogramu zestawu programowych
ćwiczeń laboratoryjnych,
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 56
- złożenie poprawnych sprawozdań pisemnych z wykonanych ćwiczeń laboratoryjnych,
opracowanych wg zaleceń podanych w skrypcie do ćwiczeń i instrukcjach
stanowiskowych.
- zaliczenie z oceną.
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
1. Dietrych M.: Podstawy Konstrukcji Maszyn, t. I, II, III. WNT Warszawa 1995;
2. Dietrych M., Kocanda S, Karewa W.: Podstawy Konstrukcji Maszyn, cz. I, II, III. WNT
Warszawa 1967;
3. Orlik Z, Surowiał W., Rutkowski K.: Części Maszyn, cz. I i II. Wydawnictwo Szkolne i
Pedagogiczne, Warszawa 1980;
4. Ochęduszko K.: Koła Zębate, t. I i II. WNT, Warszawa 1974;
5. Dobrzański T.: Rysunek Techniczny Maszynowy. WNT, Warszawa 2002;
6. Dietrych M.: Podstawy Konstrukcji Maszyn. WNT, Warszawa 1999.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 57
13. Przedmiot: MATERIAŁOZNAWSTWO OKRĘTOWE
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
I 15 3E – 2 – 75 45E – 30 – 6
Razem w czasie studiów 75 45 – 30 – 6
Związki z innymi przedmiotami:
– fizyka,
– podstawy konstrukcji maszyn,
– techniki wytwarzania I,
– techniki wytwarzania III – spawalnictwo,
– technologia remontów,
– chemia techniczna,
– okrętowe silniki tłokowe,
– kotły okrętowe,
– maszyny i urządzenia okrętowe,
– chłodnictwo i klimatyzacja,
– siłownie okrętowe,
– teoria i budowa okrętu.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem student powinien:
Znać
1) pojęcia podstawowe materiałoznawstwa (gatunek, postać materiału, stan technologiczny,
jakość, cechy użytkowe);
2) podstawy budowy fizycznej ciał stałych i jej związek z właściwościami materiałów; pod-
stawowe mechanizmy niszczenia materiałów;
3) podstawy budowy strukturalnej stopów metali, układ równowagi żelazo – węgiel; stopy
żelaza stosowane w okrętownictwie (żeliwa, stale i staliwa, stale stopowe), składy, wła-
ściwości fizyczne i użytkowe oraz zakresy zastosowań;
4) stopy metali nieżelaznych, stosowane w okrętownictwie, ich podstawowe składy,
właściwości fizyczne i użytkowe oraz zakresy zastosowań;
5) zasady znakowania stopów metali oraz podstawowe zasady kwalifikacji stopów metali
dla okrętownictwa;
6) materiały ceramiczne stosowane w technice okrętowej, procesy ich wytwarzania,
właściwości i zakresy zastosowań; materiały polimerowe stosowane w technice okręto-
wej, podstawy ich wytwarzania, właściwości użytkowe i zakresy zastosowań;
7) inne materiały niemetalowe stosowane w okrętownictwie, podstawy ich wytwarzania,
właściwości użytkowe i zakresy zastosowań; wybrane materiały kompozytowe, ich wła-
ściwości oraz zastosowania w konstrukcjach okrętowych;
8) podstawowe zasady doboru materiałów konstrukcyjnych; podstawowe techniki badań
materiałów, CAMD.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 58
Umieć
1) identyfikować materiał na podstawie znormalizowanych oznaczeń spotykanych na wyro-
bach oraz w dokumentacji technicznej;
2) identyfikować materiał na podstawie charakterystycznych jego właściwości; dobrać znor-
malizowany typ materiału do określonych zastosowań technicznych;
3) przewidzieć zmiany właściwości materiału następujące w wyniku oddziaływania standar-
dowych i anomalnych czynników eksploatacyjnych;
4) precyzować zamówienia i warunki techniczne odbioru materiałów.
Treści zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr I
1. Pojęcia podstawowe materiałoznawstwa: gatunek, postać,
stan technologiczny, jakość, cechy użytkowe. Podstawy bu-
dowy ciał stałych: budowa krystaliczna I amorficzna, typy
sieci, defekty. Wpływ budowy fizycznej na właściwości ma-
teriałów. Podstawy budowy strukturalnej stopów metali:
typy układów równowagi, składniki fazowe stopów. Pod-
stawy budowy ciał stałych: budowa krystaliczna I amor-
ficzna, typy sieci, defekty; wpływ budowy fizycznej na wła-
ściwości materiałów. Podstawy budowy strukturalnej stopów
metali. Typy układów równowagi, składniki fazowe stopów.
6 6 – – –
–
2. Podstawy badań materiałów: mikroskopia optyczna, pod-
stawy preparatyki metalograficznej, badania makroskopowe,
pomiary twardości metali, próby technologiczne. Mechani-
zmy niszczenia materiałów: pękanie kruche, zmęczenie, zu-
życie powierzchni, korozja. Mechanizmy niszczenia mate-
riałów: korozja, zużycie, pękanie kruche, zmęczenie, erozja.
6 6 – – –
3. Układ równowagi żelazo-węgiel. Techniczne stopy żelaza:
stale i staliwa, specjalne stopy żelaza, pierwiastki obce w
stopach żelaza i ich wpływ na właściwości, znakowanie sto-
pów żelaza, wybrane właściwości i przykłady zastosowań.
Metalurgia metali szarych: wykres żelazo-węgiel, dodatki
stopowe, właściwości mechaniczne poszczególnych metali,
obróbka cieplna. Techniczne stopy żelaza. Stale i staliwa,
żeliwa, specjalne stopy żelaza: pierwiastki obce w stopach
żelaza ich wpływ na właściwości, znakowanie stopów żelaza,
wybrane właściwości i przykłady zastosowań. Zastosowanie
metali i ich stopów w okrętownictwie.
9 9 – – –
4. Techniczne stopy metali nieżelaznych: stopy miedzi, alumi-
nium, tytanu, niklu, magnezu, cyny, ołowiu; znakowanie sto-
pów nieżelaznych; wybrane właściwości i przykłady zasto-
sowań. Metalurgia metali kolorowych: stopy aluminium,
brązy i mosiądze, własności i zastosowanie metali koloro-
wych. Techniczne stopy metali nieżelaznych. Stopy miedzi,
aluminium, tytanu, niklu, magnezu, cyny, ołowiu: znakowa-
nie stopów nieżelaznych, wybrane właściwości i przykłady
zastosowań.
6 6 – – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 59
5. Wpływ procesów obróbki cieplnej na właściwości metali: podstawy procesów obróbki cieplnej, badanie wpływu pro-
cesów hartowania i odpuszczania na właściwości mecha-
niczne stali, obserwacje mikroskopowe struktur stali obro-
bionych cieplnie i cieplno-chemicznie, obróbka cieplna stali
stopowych, obserwacje mikrostruktur stali wysokostopo-
wych, obróbka cieplna stopów nieżelaznych. Podstawy pro-
cesów obróbki cieplnej oraz ich wpływ na właściwości mate-
riałów, obróbka cieplna stopów nieżelaznych.
3 3 – – –
6. Materiały niemetalowe: materiały strukturalne, ceramika
techniczna, materiały polimerowe. Materiały niemetalowe:
teflon, guma, azbest, żywice, bawełna, szkło organiczne,
kompozyty. Materiały niemetalowe. Materiały naturalne: ce-
ramika techniczna, materiały polimerowe. Materiały po-
mocnicze: kleje, szczeliwa, izolacje, farby, lakiery, pasty
ścierne, chemikalia. Zastosowanie materiałów naturalnych,
ceramiki i polimerów w okrętownictwie. Zastosowanie kle-
jów, szczeliw i innych materiałów pomocniczych do regene-
racji części maszyn i w eksploatacji siłowni.
9 9 – – –
7. Materiały kompozytowe: podstawy mechaniki kompozytów,
kompozyty na bazie polimerów i metali, techniczne przy-
kłady zastosowań. Materiały kompozytowe. Podstawy me-
chaniki kompozytów: kompozyty na bazie polimerów
i metali, techniczne przykłady zastosowań. Zastosowanie
kompozytów na bazie polimerów i metali w okrętownictwie.
3 3 – – –
8. Zasady doboru materiałów inżynierskich: kryteria cech
użytkowych, kryteria technologiczne, kryteria ekonomiczne,
kryteria ekologiczne. Przepisy instytucji klasyfikacyjnych
dotyczące materiałów okrętowych. Komputerowe wspoma-
ganie projektowania, badania i doboru materiałów CAMD.
3 3 – – –
Laboratorium
9. Badanie struktur krystalicznych wybranych stopów metali. 2 – – 2 –
10. Badanie mechanizmów niszczenia materiałów. 4 – – 4 –
11. Badanie wpływu domieszek na właściwości stopów metali. 6 – – 6 –
12. Badanie wybranych stopów metali. 4 – – 4 –
13. Obróbka cieplna stopów nieżelaznych. 2 – – 2 –
14. Badanie materiałów niemetalowych. 6 – – 6 –
15. Wyznaczanie właściwości materiałów kompozytowych. 4 – – 4 –
16. Wykorzystanie komputerowego badania i doboru materia-
łów.
2 – – 2 –
Razem 75 45 – 30 –
Razem w czasie studiów 75 45 – 30 –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 60
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie wykładów i ćwiczeń laboratoryjnych na I roku
studiów. Pomoce dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca do wykładów,
- instrukcje stanowiskowe i zestawy programowych ćwiczeń laboratoryjnych,
- dzienniczki laboratoryjne studentów,
- regulamin pracy i instrukcja BHP obowiązujące w laboratorium.
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-1. Forma i warunki zaliczenia wykładów
- obecność studenta na wykładach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- egzamin.
II-2. Forma i warunki zaliczenia ćwiczeń laboratoryjnych
- znajomość regulaminu pracy i BHP w laboratorium stwierdzona na specjalnym
formularzu własnoręcznym podpisem studenta,
- zaliczenie tzw. „wejściówek” oraz wykonanie wg harmonogramu zestawu programowych
ćwiczeń laboratoryjnych,
- złożenie poprawnych sprawozdań pisemnych z wykonanych ćwiczeń laboratoryjnych,
opracowanych wg zaleceń podanych w skrypcie do ćwiczeń i instrukcjach
stanowiskowych,
- zaliczenie z oceną.
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
1. Prowans S.: „Materiałoznawstwo” PWN, Warszawa 1984.
2. Dobrzański L.A.: „Podstawy nauki o materiałach i metaloznawstwo” WNT, Warszawa
2002.
3. Cicholska M., Czechowski M.: „Materiałoznawstwo okrętowe”, WNT, Gdynia 1999.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 61
14. Przedmiot: TECHNIKI WYTWARZANIA I
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
III 15 1 – 2 – 45 15 – 30 – 3
Razem w czasie studiów 45 15 – 30 – 3
Związki z innymi przedmiotami:
– fizyka,
– wytrzymałość materiałów,
– podstawy konstrukcji maszyn,
– materiałoznawstwo okrętowe,
– technologia remontów,
– chemia techniczna.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem oraz wykonaniu ćwiczeń labora-
toryjnych student powinien:
Znać
1) procesy technologiczne otrzymywania materiałów metalowych;
2) procesy technologiczne przetwarzania materiałów metalowych (odlewnictwo, obróbka
plastyczna) i ich wpływ na właściwości materiałów;
3) wpływ stanu technologicznego na właściwości użytkowe technicznych stopów żelaza;
4) wpływ stanu technologicznego na właściwości użytkowe stopów nieżelaznych;
5) cel i zasady tworzenia materiałów kompozytowych;
6) metody otrzymywania materiałów kompozytowych, ich właściwości oraz zastosowania w
konstrukcjach okrętowych;
7) podstawowe zasady doboru materiałów konstrukcyjnych i remontowych;
8) tendencje rozwojowe w technikach wytwarzania.
Umieć
1) przewidzieć zmiany właściwości materiału następujące w wyniku poddawania go
określonym procesom technologicznym;
2) przewidzieć zmiany właściwości materiału następujące w wyniku oddziaływania standar-
dowych i anomalnych czynników eksploatacyjnych.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 62
Treści zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr III
1. Procesy metalurgiczne i odlewnicze oraz ich wpływ na
właściwości metali: podstawy metalurgii i odlewnictwa.
3 3 – – –
2. Wpływ procesów obróbki plastycznej na właściwości me-
tali: odkształcenie plastyczne, zgniot i rekrystalizacja; pro-
cesy obróbki plastycznej.
2 2 – – –
3. Podstawy technologii i badań polimerów: procesy otrzy-
mywania materiałów polimerowych, badania materiałów
polimerowych, kleje i klejenie.
2 2 – – –
4. Podstawy technologii ceramiki. 2 2 – – –
5. Technologie materiałów kompozytowych: materiały
kompozytowe polimerowe i metaliczne; technologie wytwa-
rzania; badanie wybranych właściwości materiałów kompo-
zytowych.
1 1 – – –
6. Charakterystyka technologiczna materiałów konstruk-
cyjnych.
1 1 – – –
7. Spawanie i cięcie metali, spawanie w osłonie argonu. 2 2 – – –
8. Komputerowe procesu wytwarzania. 2 2 – – –
Laboratorium
9. Procesy metalurgiczne i odlewnicze oraz ich wpływ na wła-
ściwości metali: podstawy metalurgii i odlewnictwa.
2 – – 2 –
10. Wpływ procesów obróbki plastycznej na właściwości me-
tali: odkształcenie plastyczne, zgniot i rekrystalizacja; pro-
cesy obróbki plastycznej.
2 – – 2 –
11. Podstawy obróbki plastycznej i jej wpływ na właściwości
metali, odkształcenie plastyczne, zgniot i rekrystalizacja.
2 – – 2 –
12. Podstawy technologii i badań polimerów: procesy otrzymy-
wania materiałów polimerowych, badania materiałów poli-
merowych, kleje i klejenie.
4 – – 4 –
13. Podstawy technologii ceramiki. 8 – – 8 –
14. Technologie materiałów kompozytowych: materiały kompo-
zytowe polimerowe i metaliczne; technologie wytwarzania;
badanie wybranych właściwości materiałów kompozytowych.
3 – – 3 –
15. Charakterystyka technologiczna materiałów konstruk-
cyjnych.
3 – – 3 –
16. Komputerowe wspomaganie procesów wytwarzania. 6 – – 6 –
Razem 45 15 – 30 –
Razem w czasie studiów 45 15 – 30 –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 63
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie wykładów i ćwiczeń laboratoryjnych na II roku
studiów. Pomoce dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca do wykładów,
- instrukcje stanowiskowe i zestawy programowych ćwiczeń laboratoryjnych,
- dzienniczki laboratoryjne studentów,
- regulamin pracy i instrukcja BHP obowiązujące w laboratorium.
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-1. Forma i warunki zaliczenia wykładów
- obecność studenta na wykładach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- egzamin.
II-2. Forma i warunki zaliczenia ćwiczeń laboratoryjnych
- znajomość regulaminu pracy i BHP w laboratorium stwierdzona na specjalnym
formularzu własnoręcznym podpisem studenta,
- zaliczenie tzw. „wejściówek” oraz wykonanie wg harmonogramu zestawu programowych
ćwiczeń laboratoryjnych,
- złożenie poprawnych sprawozdań pisemnych z wykonanych ćwiczeń laboratoryjnych,
opracowanych wg zaleceń podanych w skrypcie do ćwiczeń i instrukcjach
stanowiskowych,
- zaliczenie z oceną.
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
1. S. Erbel, K. Kuczyński, Z. Marciniak, Obróbka plastyczna, PWN 1981.
2. J. Erbel, Encyklopedia technik wytwarzania stosowanych w przemyśle maszynowym,
Oficyna Wydawnicza PW 2001.
3. Metals Handbook 9th Edition Vol.14, Forming and Forging, ASM International 1993.
4. Wala A., Kupka. M., Barcik J.: System i techniki wytwarzania Katowice 2000.
5. Jopkiewicz A., (red): Odlewnictwo – laboratorium. Wyd. PŁ, Łódź 2001.
6. R. Sikora: Przetwórstwo Tworzyw Wielkoczsteczkowych. Wyd. Edukacyjne W-wa1993.
7. Gadziski S.: Obróbka plastyczna metali, Wyd. PŁ Bielsko-Biała 1996.
8. Klimpel A. – Spawanie, zgrzewanie i cięcie metali, WNT W-wa 1999.
9. Perzyk M., Waszkiewicz S., Kaczorowski M., Jopkiewicz A.: Odlewnictwo,
WNTWarszawa 2004.
10. Erbel S., Kuczski K., Marciniak Z. – Techniki wytwarzania, Obróbka plastyczna WNT
W-wa 1987.
11. Żebrowski. H Techniki wytwarzania. Obróbka wiórowa, ścierna, erozyjna PWR 2004.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 64
15. Przedmiot: TECHNIKI WYTWARZANIA II
– PRAKTYKA WARSZTATOWA
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
III 15 – – 2 – 30 – – 30 – 2
IV 15 – – 3 – 45 – – 45 – 1
Razem w czasie studiów 75 – – 75 – 3
Związki z innymi przedmiotami:
– mechanika,
– wytrzymałość materiałów,
– grafika inżynierska,
– podstawy konstrukcji maszyn,
– materiałoznawstwo okrętowe,
– technologia remontów,
– praktyki.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wykonaniu ćwiczeń laboratoryjnych student powinien:
Znać
1) Zasady bezpieczeństwa przy pracach na podstawowych typach obrabiarek oraz przy
pracy z elektronarzędziami.
2) Technologię ostrzenia narzędzi.
3) Technologię podstawowych zabiegów ślusarskich i rurarskich.
4) Budowę i interpretację wyników podstawowych przyrządów pomiarowych.
5) Podstawowe operacje tokarskie i frezerskie.
6) Zasady programowania O.S.N.
Umieć
1) Czytać i interpretować rysunki techniczne.
2) Mierzyć podstawowymi przyrządami pomiarowymi.
3) Wykonywać podstawowe operacje ślusarskie i rurarskie.
4) Samodzielnie pracować na podstawowych typach obrabiarek do metalu (tokarki, fre-
zarki).
5) Dobierać podstawowe parametry obróbki skrawaniem na tokarkach i frezarkach.
6) Ostrzyć podstawowe typy narzędzi skrawających (noże tokarskie, wiertła kręte, nawier-
taki, punktaki, skrobaki).
7) Pracować elektronarzędziami.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 65
Treści zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr III
Laboratorium
1. Podstawowe operacje obróbki ślusarskiej: piłowanie, cięcie,
przecinanie, skrobanie, ostrzenie narzędzi.
10 – – 10 –
2. Zasady trasowania, sposoby trasowania, urządzenia traser-
skie, rurarstwo (rury stalowe, miedziane, PE).
2 – – 2 –
3. Elektronarzędzia – zasady obsługi: wiertarki, piły, szlifierki,
wykonywanie podstawowych operacji.
3 – – 3 –
4. Narzędzia pomiarowe:
a) przegląd podstawowych urządzeń pomiarowych,
b) zasady posługiwania się sprzętem uniwersalnym,
c) metody pomiaru wymiarów liniowych i kątowych sprzę-
tem uniwersalnym,
d) rodzaje wzorców i ich zastosowanie,
e) poziomnice – zasady obsługi i pomiaru,
f) obliczanie błędów, zasady szacowania błędów.
15 – – 15 –
Razem 30 – – 30 –
Semestr IV
Laboratorium
5. Tokarki:
a) rodzaje tokarek i obsługa,
b) rodzaje narzędzi,
c) podstawowe operacje. O.S.N. – zasady i systemy progra-
mowania, procesy technologiczne.
28 – – 28 –
6. Wiertarki:
a) rodzaje i obsługa,
b) narzędzia,
c) operacje wiertarskie.
4 – – 4 –
7. Strugarki:
a) rodzaje i obsługa,
b) narzędzia,
c) – operacje.
3 – – 3 –
8. Frezarki:
a) podstawowe typy,
b) operacje frezerskie:
– frezowanie płaszczyzn,
– frezowanie wpustów,
– frezowanie rowków.
10 – – 10 –
Razem 45 – – 45 –
Razem w czasie studiów 75 – – 75 –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 66
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie ćwiczeń laboratoryjnych na II roku studiów.
Pomoce dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca,
- instrukcje stanowiskowe i zestawy programowych ćwiczeń laboratoryjnych,
- dzienniczki laboratoryjne studentów,
- regulamin pracy i instrukcja BHP obowiązujące w laboratorium.
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-2. Forma i warunki zaliczenia ćwiczeń laboratoryjnych
- znajomość regulaminu pracy i BHP w laboratorium stwierdzona na specjalnym
formularzu własnoręcznym podpisem studenta,
- zaliczenie tzw. „wejściówek” oraz wykonanie wg harmonogramu zestawu programowych
ćwiczeń laboratoryjnych,
- złożenie poprawnych sprawozdań pisemnych z wykonanych ćwiczeń laboratoryjnych,
opracowanych wg zaleceń podanych w skrypcie do ćwiczeń i instrukcjach
stanowiskowych,
- zaliczenie z oceną.
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
1. Szweycer M. Metalurgia, Skrypt PP, Poznań 1993.
2. Praca zbiorowa Zagadnienia konstrukcyjne i technologiczne niekonwencjonalnych
technik wytwarzania, Bydgoszcz cop. 2006.
3. Borkowski P. Teoretyczne i doświadczalne podstawy hydrostrumieniowej obróbki
powierzchni, Koszalin 2004.
4. Marzec S. Tribologia procesów skrawania metali, Radom 1999.
5. Szadkowski J. Wielonarzędziowa obróbka skrawaniem, Bielsko-Biała 1991.
6. Prowans. S Metaloznawstwo. WNT wa-wa 1996.
7. Werbel.S, Kuczyński. K, MarciniakZ: Obróbka plastyczna, PWN 1981.
8. Dmochowski. J, Uzarowicz.A.: Obróbka skrawaniem i obrabiarki, PWN, Wa-wa 1980.
9. Burakowski T. Wierzchoń T., Inżynieria powierzchni metali. WNT, Wa-wa 1995.
10. Lawrowski. Z., Trybologia- tarcie, zużycie, smarowanie. PWN, Wa-wa 1995.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 67
16. Przedmiot: TECHNIKI WYTWARZANIA III – SPAWALNICTWO
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
IV 15 – – 4 – 60 – – 60 – 2
Razem w czasie studiów 60 – – 60 – 2
Związki z innymi przedmiotami:
– fizyka,
– podstawy konstrukcji maszyn,
– materiałoznawstwo okrętowe,
– technologia remontów,
– termodynamika techniczna,
– chemia techniczna,
– praktyki.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wykonaniu ćwiczeń laboratoryjnych student powinien:
Znać
1) w zakresie cięcia i spawania gazowego: przepisy bhp i ppoż. obowiązujące przy spawa-
niu i cięciu gazowym, zasady bezpiecznego magazynowania i użytkowania butli z ga-
zami technicznymi używanymi przy spawaniu i cięciu gazowym, budowę i zasady dzia-
łania sprzętu spawalniczego, właściwości gazów technicznych (tlenu i acetylenu), bu-
dowę i rodzaje płomienia, rodzaje złącz, spoin i pozycji spawania, rodzaje materiałów
dodatkowych, wady spoin (wewnętrzne i zewnętrzne) oraz przyczyny ich powstawania;
2) w zakresie cięcia i spawania elektrycznego: zasady bhp i ppoż. obowiązujące przy spawa-
niu i cięciu elektrycznym, zasady bezpiecznego magazynowania i użytkowania butli
z gazami technicznymi używanymi przy spawaniu i cięciu elektrycznym, budowę
i zasady działania sprzętu do spawania i cięcia, zjawiska zachodzące w łuku elektrycz-
nym, rodzaje i podział elektrod, rodzaje i właściwości materiałów dodatkowych, właści-
wości gazów technicznych (CO2, argon, mieszanki gazowe);
3) zasady spawania żeliwa, stali astenicznych, stopów aluminium oraz miedzi; budowę złą-
cza spawanego, strefy wpływu ciepła, mechanizmów powstawania anomalii budowy po-
łączeń spawanych i sposobów zapobiegania;
4) stosowane w okrętownictwie technologie spawania blach kadłubowych w tym platerowa-
nych;
5) rodzaje i przyczyny powstawania wad połączeń spawanych oraz sposoby badania połą-
czeń spawanych (próbki makro, defektoskopia ultradźwiękowa i rentgenowska);
6) stosowane w okrętownictwie technologie regeneracji elementów maszyn i konstrukcji
metodami spawalniczymi.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 68
Umieć
1) w zakresie cięcia i spawania gazowego: przygotować sprzęt spawalniczy do cięcia lub
spawania oraz prawidłowo posługiwać się nim, przygotować materiał do cięcia lub spa-
wania, ciąć (przepalać) palnikiem stal w postaci blach i rur, napawać w pozycji podolnej i
pionowej, spawać złącza doczołowe w pozycji podolnej, naściennej i pionowej;
2) w zakresie cięcia i spawania elektrycznego: przygotować sprzęt do spawania lub cięcia
oraz prawidłowo posługiwać się nim, przygotować materiał do spawania lub cięcia, prze-
cinać palnikiem plazmowym stal w postaci blach i rur, napawać gołym drutem i elektrodą
otuloną, spawać złącza teowe w pozycji nabocznej i pionowej elektrodą otuloną, spawać
złącza doczołowe przygotowane na „J”, „V”, „Y”, w pozycji podolnej i pionowej elek-
trodą otuloną, metodą MAG, metodą TiG.
Treści zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr IV
Laboratorium
1. Podstawy procesów spawalniczych: pojęcia podstawowe;
materiały spawalnicze (0,5 godz.); zastosowanie materiałów
spawalniczych w okrętownictwie (2 godz.); mechanizm po-
wstawania złącza spawanego; budowa złącza spawanego;
strefa wpływu ciepła; źródła ciepła w procesach spawalni-
czych; technologie spawania, napawania i cięcia.
15 – – 15 –
2. Spawanie i cięcie gazowe: zasady bhp i ppoż. przy spawaniu
gazowym; właściwości gazów technicznych; [przechowywanie
i transport gazów technicznych; budowa i rodzaje płomienia;
typy i budowa palników do spawania i cięcia; materiały
dodatkowe do spawania gazowego; praktyczna obsługa
sprzętu spawalniczego; rodzaje złącz, spoin i pozycji spawal-
niczych; przygotowanie materiału do spawania i cięcia; cięcie
(przepalanie) stali w postaci blach, profili i rur; napawanie w
pozycji podolnej i pionowej; spawanie złącz doczołowych w
pozycji podolnej, naściennej i pionowej.
20 – – 20 –
3. Spawanie i cięcie elektryczne: zasady bhp i ppoż. przy spa-
waniu i cięciu elektrycznym; konstrukcja i zasady urządzeń
do spawania i cięcia elektrycznego; materiały dodatkowe do
spawania elektrycznego: elektrody, gazy techniczne (argon,
CO2, mieszanki), podkładki ceramiczne; praktyczna obsługa
urządzeń do spawania i cięcia elektrycznego; rodzaje złącz,
spoin i pozycji spawalniczych; przygotowanie materiału do
spawania i cięcia; napawanie drutem gołym i elektrodą
otuloną; spawanie złącz teowych w pozycji nabocznej i pio-
nowej; spawanie złącz doczołowych przygotowanych na „I”,
„V” i „Y” w pozycji poziomej i pionowej; cięcie elektryczne
stali w postaci blach, profili i rur.
20 – – 20 –
4. Wady złącz spawanych: badanie złącz spawanych. 5 – – 5 –
Razem 60 – – 60 –
Razem w czasie studiów 60 – – 60 –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 69
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie ćwiczeń laboratoryjnych na II roku studiów.
Pomoce dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca,
- instrukcje stanowiskowe i zestawy programowych ćwiczeń laboratoryjnych,
- dzienniczki laboratoryjne studentów,
- regulamin pracy i instrukcja BHP obowiązujące w laboratorium.
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-2. Forma i warunki zaliczenia ćwiczeń laboratoryjnych
- znajomość regulaminu pracy i BHP w laboratorium stwierdzona na specjalnym
formularzu własnoręcznym podpisem studenta,
- zaliczenie tzw. „wejściówek” oraz wykonanie wg harmonogramu zestawu programowych
ćwiczeń laboratoryjnych,
- złożenie poprawnych sprawozdań pisemnych z wykonanych ćwiczeń laboratoryjnych,
opracowanych wg zaleceń podanych w skrypcie do ćwiczeń i instrukcjach
stanowiskowych,
- zaliczenie z oceną.
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
1. Mac. S.: BHP [Bezpieczeństwo i higiena pracy] oraz zagadnienia przeciwpożarowe
w spawalnictwie, Warszawa 1990.
2. Smarzyński S, Sadowski J. Laboratorium ze spawalnictwa, Bydgoszcz 1982.
3. Ostapiuk H Konstrukcje metalowe, Szczecin 1979.
4. Szymański A. Kontrola i zapewnienie jakości w spawalnictwie. T. 1, Gliwice 1998.
5. Szymański A. Kontrola i zapewnienie jakości w spawalnictwie. T. 2, Gliwice 1998.
6. Bryś S i inni, Poradnik inżyniera. Spawalnictwo, WNT Wa-wa, 1983.
7. Dziubiński J., Klimpel A, Napawanie i natryskiwanie cieplne, WNT, Wa-wa,1985.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 70
17. Przedmiot: TECHNOLOGIA REMONTÓW
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
V 15 1 – 2 – 45 15 – 30 – 3
VII 15 2 – 2 – 60 30 – 30 – 5
Razem w czasie studiów 105 45 – 60 – 8
Związki z innymi przedmiotami:
– mechanika,
– wytrzymałość materiałów,
– grafika inżynierska,
– podstawy konstrukcji maszyn,
– materiałoznawstwo okrętowe,
– techniki wytwarzania I, II i III,
– okrętowe silniki tłokowe,
– kotły okrętowe,
– maszyny i urządzenia okrętowe,
– siłownie okrętowe,
– organizacja nadzoru.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem oraz wykonaniu ćwiczeń labora-
toryjnych student powinien:
Znać
1) Rodzaje odchyłek jakie mogą wystąpić w poszczególnych fazach wytwarzania; metody
pomiarów i oceny odchyłek.
2) Zakres zastosowań i ograniczenia poszczególnych metod pomiarów.
3) Konstrukcje kadłuba statku i konstrukcje zespołów maszyn okrętowych.
4) Metody realizacji połączeń elementów w zespoły i metody kontroli jakości montażu
zespołów, maszyn i agregatów.
5) Technologie napraw i regeneracji elementów maszyn okrętowych.
Umieć
1) Dokonać doboru metody oceny jakości do danego elementu.
2) Dokonać pomiarów odchyłek wymiarów, kształtu, położenia, jednorodności struktury,
własności mechanicznych.
3) Dokonać oceny zmierzonych odchyłek.
4) Wykonać połączenia wciskowe, śrubowe, kształtowe.
5) Ułożyć wał wielopodporowy, ustawić układ korbowo-tłokowy i rozrządu.
6) Montować uszczelnienia spoczynkowe i ruchowe.
7) Ustawić silnik i odbiornik względem siebie; zamocować maszynę na fundamencie.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 71
8) Oszacować koszty napraw i regeneracji oraz wykonywać naprawy z zastosowaniem kle-
jów i mas chemoutwardzalnych.
9) Umieć wykonać naprawę poprzez wstawianie elementów dodatkowych (np. szycie me-
todą Metalock, naprawy gwintowników z użyciem wkładek Heli-Coil), wykonać naprawę
wybranych elementów metodami ubytkowymi (honowanie, szlifowanie, docieranie) oraz
z zastosowaniem metod spawalniczych.
Treści zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr V
1. Fazy procesu technologicznego i fazy remontu. 2 2 – – –
2. Rodzaje narzędzi stosowanych w demontażu i montażu
urządzeń.
5 5 – – –
3. Zasady demontażu urządzeń, podzespołów i elementów w
siłowni okrętowej:
– sposoby usuwania zanieczyszczeń,
– wymiana elementów i podzespołów,
– zasady montażu i próby szczelności.
8 8 – – –
Laboratorium
4. Sprawdzanie prostoliniowości, płaskości i prostopadłości
płaszczyzn.
2 – – 2 –
5. Sprawdzanie współosiowości, prostopadłości i równoległo-
ści osi otworów. 2 – – 2 –
6. Pomiary wcisku w połączeniach wciskowych walcowych.
Pomiary kątów stożków i średnic w połączeniach wcisko-
wych stożkowych.
2 – – 2 –
7. Pomiary odchyłek kształtu i chropowatości wałków (w tym
czopów wału korbowego). Pomiary bicia i wykrywanie
przyczyn bicia.
2 – – 2 –
8. Pomiary odchyłek kształtu i chropowatości otworów (tuleje
cylindrowe, otwory łożysk panewek).
2 – – 2 –
9. Pomiary odchyłek położenia (tłoka, korbowodu, wału kor-
bowego itp.).
2 – – 2 –
10. Pomiary grubości warstw i grubości ścianek. 2 – – 2 –
11. Pomiary właściwości mechanicznych. Pomiary sprężystości
elementów. Pomiary naprężeń w elementach. Analiza mo-
dalna.
2 – – 2 –
12. Badanie makrostruktury. Wykrywanie nieciągłości meto-
dami penetracyjnymi.
2 – – 2 –
13. Wykrywanie nieciągłości metodami magnetyczno-proszko-
wymi. 2 – – 2 –
14. Wykrywanie nieciągłości metodami ultradźwiękowymi. 2 – – 2 –
15. Wykrywanie nieciągłości metodami radiologicznymi. 2 – – 2 –
16. Badanie szczelności i próby szczelności. Endoskopia. 2 – – 2 –
17. Pomiary niewyważenia. 2 – – 2 –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 72
18. Realizacja połączeń wciskowych walcowych (przez wtłacza-
nie, ogrzewanie, oziębianie). Realizacja połączeń wciskowych
stożkowych (przez wtłaczanie, hydrauliczne rozszerzanie
piasty, ogrzewanie, oziębianie). Kontrola montażu. Naprawy
przez wstawianie elementów: tulejowanie, kołkowanie, szycie.
2 – – 2
Razem 45 15 – 30 –
Semestr VII
19. Zasady bezpieczeństwa przy pracach demontażowych
i montażowych.
2 2 – – –
20. Podstawy metrologii warsztatowej:
– przyrządy pomiarowe stosowane w remontach maszyn
i urządzeń i ich przeznaczenie.
1 1 – – –
21. Regeneracja elementów z wykorzystaniem kompozytów
tworzyw sztucznych, technologia nakładanie powłok
ochronnych.
3 3 – – –
22. Technologia remontu turbin parowych i gazowych, remont
turbosprężarek.
5 5 – – –
23. Technologia remontu okrętowych tłokowych silników spa-
linowych:
– przygotowanie i organizacja remontu silnika,
– pomiary przed rozpoczęciem demontażu,
– demontaż podstawowych zespołów silnika,
– weryfikacja i naprawa elementów silnika,
– próby silnika po remoncie.
6 6 – – –
24. Technologia remontu maszyn i urządzeń pomocniczych:
– pomp,
– sprężarek,
– wentylatorów,
– filtrów,
– wymienników ciepła,
– wirówek,
– urządzeń hydraulicznych,
– urządzeń ochrony środowiska morskiego.
4 4 – – –
25. Technologia napraw rurociągów i armatury okrętowej. 3 3 – – –
26. Remonty i odbiory:
– kadłubów,
– zbiorników,
– kotłów i zbiorników ciśnieniowych,
– przekładni,
– linii wałów i pędników,
– urządzeń pokładowych,
– urządzeń ochrony środowiska morskiego,
– urządzeń automatyki i sterowania.
4 4 – – –
27. Gospodarka remontowa na statkach:
– procesy starzenia fizycznego kadłuba i wyposażenia statku,
– organizacja remontu statku (rodzaje remontów awa-
ryjny, planowy),
– planowanie remontów,
– gospodarka częściami zamiennymi.
2 2 – – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 73
Laboratorium
28. Realizacja połączeń śrubowych: kontrola położenia śrub,
kontrola napięcia wstępnego, montaż połączeń wciskowych,
montaż uszczelnień spoczynkowych.
2 – – 2 –
29. Realizacja połączeń klinowych i wpustowych. 2 – – 2 –
30. Montaż wirników i kontrola montażu wirników. Montaż ło-
żysk tocznych.
2 – – 2 –
31. Montaż wałów wielopodporowych: kontrola współosiowości
otworów pod łożyska, montaż łożysk ślizgowych, pomiary
luzów.
2 – – 2 –
32. Montaż wałów wielopodporowych: sprawdzanie ułożenia
wału gładkiego i wykorbionego (pomiar sprężynowania
i opadu wału).
2 – – 2 –
33. Montaż uszczelnień ruchowych. 2 – – 2 –
34. Montaż układów tłokowo-korbowych. 2 – – 2 –
35. Montaż układu rozrządu. 2 – – 2 –
36. Współosiowe ustawianie wałów agregatu. Montaż maszyny
na fundamencie.
2 – – 2 –
37. Sprawdzanie ułożenia linii wałów. 2 – – 2 –
38. Naprawy z zastosowaniem klejów i mas chemoutwardzal-
nych.
2 – – 2 –
39. Diagnostyka wibroakustyczna maszyn wirnikowych i tło-
kowych.
2 – – 2 –
40. Nowe systemy diagnostyki technicznej na przykładach
firm:
– CoCos-MAN B&W,
– MAPEK-PR,
– SIPWA-TP,
– WARTSIL.
2 – – 2 –
41. Endoskopia w zastosowaniu okrętowym. 2 – – 2 –
42. Współosiowe ustawianie wałów agregatów i sprawdzanie
ułożenia linii wałów.
2 – – 2 –
Razem 60 30 – 30 –
Razem w czasie studiów 105 45 – 60 –
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie wykładów i ćwiczeń laboratoryjnych na III i IV
roku studiów. Pomoce dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca do wykładów,
- instrukcje stanowiskowe i zestawy programowych ćwiczeń laboratoryjnych,
- dzienniczki laboratoryjne studentów,
- regulamin pracy i instrukcja BHP obowiązujące w laboratorium.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 74
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-1. Forma i warunki zaliczenia wykładów
- obecność studenta na wykładach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- zaliczenie z oceną.
II-2. Forma i warunki zaliczenia ćwiczeń laboratoryjnych
- znajomość regulaminu pracy i BHP w laboratorium stwierdzona na specjalnym
formularzu własnoręcznym podpisem studenta,
- zaliczenie tzw. „wejściówek” oraz wykonanie wg harmonogramu zestawu programowych
ćwiczeń laboratoryjnych,
- złożenie poprawnych sprawozdań pisemnych z wykonanych ćwiczeń laboratoryjnych,
opracowanych wg zaleceń podanych w skrypcie do ćwiczeń i instrukcjach
stanowiskowych,
- zaliczenie z oceną.
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
1. Charchalis A.: Diagnozowanie okrętowych silników turbinowych. AMW, Gdynia 1991.
2. Cempel C.: Diagnostyka wibroakustyczna maszyn. PWN Warszawa 1989.
3. Marel J.: Drgania maszyn i diagnostyka ich stanu technicznego. PTDT, Warszawa 1994.
4. Furmanek S. Niezawodność łożysk tocznych, Warszawa 1989.
5. Godziszewski J Badanie niezawodności maszyn oraz ich elementów, Zielona Góra 1983.
6. Niziński S, Elementy eksploatacji obiektów technicznych Olsztyn 2000.
7. Cempel C., Diagnostyka wibroakustyczna maszyn, PWN, Wa-wa, 1989.
8. Lewińska-Romicka A., Badania nieniszczące. Podstawy defektoskopii, WNT, Wa-wa
2001.
9. Zbichorski Z i inni , Podstawy organizacji remontów PWN, Wa-wa, 1983.
10. Gołąbek A.: Eksploatacja i niezawodno _maszyn, Politechnika Wrocławska skrypt –
Wrocław 1988.
11. Dietrych M. [red]: Podstawy konstrukcji maszyn – t I – IV, PWN Warszawa 1986.
12. Wojdak J.: Naprawa elementów maszynowych, WNT Warszawa 1973.
13. Wrotkowski J., Paszkowski B., Wojdak J.: Remont maszyn WNT Warszawa 1987.
14. Hebda M.: Trybologia – WNT, Warszawa 1980.
15. Dyrektywy Unii Europejskiej, Polskie Normy, katalogi, prospekty
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 75
18. Przedmiot: TERMODYNAMIKA TECHNICZNA
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
II 15 2E 2 – – 60 30E 30 – – 4
III 15 – – 2 – 30 – – 30 – 2
Razem w czasie studiów 90 30 30 30 – 6
Związki z innymi przedmiotami:
– matematyka,
– fizyka.
– użytkowanie paliw i środków smarowych,
– okrętowe silniki tłokowe,
– kotły okrętowe,
– maszyny i urządzenia okrętowe,
– chłodnictwo i klimatyzacja,
– siłownie okrętowe.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wysłuchaniu przewidzianych wykładów, wykonaniu ćwiczeń audytoryjnych
i laboratoryjnych student powinien:
Znać
1) Podstawowe pojęcia z termodynamiki.
2) Przeliczanie podstawowych wielkości fizyczne (ciśnienie, temperaturę, masę, energię,
ciepło, pracę...) z jednostek układu SI na pochodne i odwrotnie.
3) Modele układów termodynamicznych oraz jego parametry.
4) Rodzaje energii układu termodynamicznego.
5) Prawa gazów doskonałych (Boyle’a-Mariotte’a, Gay-Lusaca, Charlesa) i równanie stanu
gazu (Clapeyrona).
6) Charakterystyke gazu doskonałego, półdoskonałego, rzeczywisty.
7) Pojęcia związane z zastosowaniem ciepła właściwego, entalpii, entropii.
8) I zasadę termodynamiki oraz pojęcia związane z pracą bezwzględną, użyteczną i tech-
niczną.
9) Przemiany termodynamiczne gazów (izochoryczną, izotermiczną, izobaryczną, adiaba-
tyczną, politropową.
10) II zasadę termodynamiki.
11) Obiegi termodynamiczne i obiegi porównawcze tłokowych silników spalinowych (Otto,
Diesla, Sabathe’a).
12) Wykresy pracy sprężarek jedno- i wielostopniowych.
13) Podstawowe zagadnienia teorii termodynamiki pary (wytwarzanie pary, para mokra i
przegrzana, parametry pary).
14) Wykresy p-v oraz i-p dla wody; wykresy entropowe pary T-s oraz i-s.
15) Obiegi teoretyczne siłowni parowych (Carnota, Clausiusa-Rankine’a) z uwzględnieniem
sposobów zwiększania sprawności siłowni parowych.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 76
16) Obiegi chłodnicze.
17) Podstawy teorii gazów wilgotnych i ich podstawowe parametry.
18) Określenie entalpii powietrza wilgotnego i wykres i1+x-x powietrza wilgotnego oraz prze-
miany izobaryczne powietrza wilgotnego.
19) Podstawy teorii wymiany ciepła przez: przewodzenie, przejmowanie, przenikanie.
20) Podstawowe informacje nt. współprądowych i przeciwprądowych wymienników ciepła.
21) Podstawowe informacje o produktach ropopochodnych w siłowniach okrętowych.
22) Teoretyczne podstawy procesów spalania i rodzaje spalania.
Umieć
1) Przeliczać podstawowe wielkości fizyczne (ciśnienie, temperaturę, masę, energię, ciepło,
pracę...) z jednostek układu SI na pochodne i odwrotnie.
2) Scharakteryzować i zamodelować układ termodynamiczny oraz jego parametry.
3) Charakteryzować energie układu termodynamicznego.
4) Zastosować prawa gazów doskonałych (Boyle’a-Mariotte’a, Gay-Lusaca, Charlesa) i
równanie stanu gazu (Clapeyrona).
5) Zastosować I zasadę termodynamiki oraz pojęcia związane z pracą bezwzględną, uży-
teczną i techniczną. Stosować w zagadnieniach termodynamicznych równania pierwszej
zasady termodynamiki.
6) Określać i opisywać przemiany termodynamiczne gazów (izochoryczną, izotermiczną,
izobaryczną, adiabatyczną, politropową. Stosować równania Poissona.
7) Zastosować II zasadę termodynamiki.
8) Określać i obliczać obiegi termodynamiczne i obiegi porównawcze tłokowych silników
spalinowych (Otto, Diesla, Sabathe’a).
9) Określać i obliczać wykresy pracy sprężarek jedno- i wielostopniowych.
10) Stosować w rozwiązywaniu praktycznych zagadnień teorię termodynamika pary
(wytwarzanie pary, parę mokrą i przegrzaną, parametry pary).
11) Posługiwać się wykresami p-v oraz i-p dla wody; wykresami entropowymi pary T-s oraz
i-s.
12) Obliczać obiegi teoretyczne siłowni parowych (Carnota, Clausiusa-Rankine’a) z
uwzględnieniem sposobów zwiększania sprawności siłowni parowych.
13) Charakteryzować i obiegi chłodnicze.
14) Charakteryzować gazy wilgotne i określać ich podstawowe parametry.
15) Obliczać entalpię powietrza wilgotnego i posługiwać się wykresem i1+x-x powietrza
wilgotnego. Stosować przemiany izobaryczne powietrza wilgotnego.
16) Charakteryzować i obliczać parametry dla wymiany ciepła przez: przewodzenie,
przejmowanie, przenikanie.
17) Charakteryzować i obliczać podstawowe parametry współprądowych i
przeciwprądowych wymienników ciepła.
18) Pisać równania stechiometryczne. Określać skład spalin. Posługiwać się wykresami
charakteryzującymi proces spalania.
19) Określać praktycznie podstawowe parametry czynników termodynamicznych: gęstość,
lepkość, ciśnienie, temperaturę...
20) Sprawdzać termometry techniczne i wykonywać charakterystyki termometrów oporo-
wych.
21) Wzorcować termometry termoelektryczne (termopary).
22) Sprawdzać termometry techniczne i cechować sprężyny indykatora.
23) Badać opory przepływu w instalacjach pneumatycznych i hydraulicznych.
24) Wykonać pomiar mocy na podstawie wykresu indykatorowego.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 77
25) Wykonać pomiar natężenia przepływu gazu.
26) Wyznaczyć charakterystyki wentylatorów.
27) Wyznaczyć współczynnik przewodzenia ciepła.
28) Wyznaczyć wartość opałową paliw ciekłych.
29) Wyznaczyć wartość opałową paliw gazowych.
30) Określić podstawowe parametry pary wodnej.
31) Wyznaczyć podstawowe parametry powietrza wilgotnego.
32) Wykonać analizę spalin.
Treść zajęć dydaktycznych
Wiedza przekazywana w ramach wykładów i odbytych ćwiczeń rachunkowych stanowi
podstawę do wykorzystania w przedmiotach, które je podbudowuje. Przedmiot prowadzony
jest przed i równolegle z przedmiotem Mechanika płynów i razem z nim stanowi podstawę do
prowadzonych ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotu Termodynamika techniczna.
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr II
1. Podstawowe pojęcia z termodynamiki. Wielkości fizyczne,
jednostki, Ciśnienie, temperatura, masa, energia, ciepło,
praca. Układ termodynamiczny, parametry, równowaga ter-
modynamiczna.
4 2 2 – –
2. Energia układu. Prawa gazów doskonałych. Gaz doskonały,
gaz półdoskonały, gaz rzeczywisty. Prawo Boyle’a-Ma-
riotte’a, prawo Gay-Lusaca, prawo Charlesa. Równanie
stanu gazu (Clapeyrona).
4 2 2 – –
3. Ciepło właściwe. Entalpia. Mieszaniny gazów. Entropia. 4 2 2 – –
4. I zasada termodynamiki. Praca bezwzględna, użyteczna i
techniczna. Sformułowanie i równania pierwszej zasady
termodynamiki.
4 2 2 – –
5. Przemiany termodynamiczne gazów. Przemiana izocho-
ryczna, izotermiczna, izobaryczna, adiabatyczna, politro-
powa. Równania Poissona.
4 2 2 – –
6. II zasada termodynamiki. Sformułowania II zasady termo-
dynamiki.
Obiegi termodynamiczne. Obieg Carnota.
4 2 2 – –
7. Obiegi porównawcze tłokowych silników spalinowych.
Obieg Otto, Diesla, Sabathe’a. Wykresy pracy sprężarek
jedno- i wielostopniowych.
4 2 2 – –
8. Termodynamika pary. Wytwarzanie pary, para mokra i
przegrzana, parametry pary.
4 2 2 – –
9. Wykres p-v oraz i-p dla wody. Wykresy entropowe pary: wy-
kres T-s oraz i-s. Dławienie pary.
4 2 2 – –
10. Obiegi teoretyczne siłowni parowych. Obieg Carnota si-
łowni parowej, obieg Clausiusa-Rankine’a. Sposoby zwięk-
szania sprawności siłowni parowych. Obiegi chłodnicze.
4 2 2 – –
11. Gazy wilgotne. Parametry powietrza wilgotnego. Entalpia
powietrza wilgotnego. Wykres i1+x-x powietrza wilgotnego.
Przemiany izobaryczne powietrza wilgotnego.
4 2 2 – –
12. Wymiana ciepła. Charakterystyka rodzajów wymiany cie-
pła: przewodzenie, przejmowanie, przenikanie.
4 2 2 – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 78
13. Wymienniki ciepła. Rodzaje wymienników ciepła. Charakte-
rystyka współprądowych i przeciwprądowych wymienników
ciepła.
4 2 2 – –
14. Podstawowe informacje o produktach ropopochodnych w
siłowniach okrętowych. Teoretyczne podstawy procesów
spalania. Rodzaje spalania
4 2 2 – –
15. Skład spalin. Analiza spalin. Analizatory spalin. Wykresy
charakteryzujące proces spalania.
4 2 2 – –
Razem 60 30 30 – –
Semestr III
Laboratorium
16. Podstawy miernictwa parametrów w procesach termodyna-
micznych.
2 – – 2 –
17. Określanie podstawowych parametrów czynników termody-
namicznych: gęstość, lepkość, ciśnienie, temperatura...
2 – – 2 –
18. Sprawdzanie termometrów technicznych; charakterystyka
termometrów oporowych.
2 – – 2 –
19. Wzorcowanie termometru termoelektrycznego (termopary). 2 – – 2 –
20. Sprawdzanie manometrów technicznych. Cechowanie sprę-
żyn indykatora.
2 – – 2 –
21. Badanie oporów przepływu w instalacjach pneumatycznych i
hydraulicznych.
2 – – 2 –
22. Pomiar mocy na podstawie wykresu indykatorowego. 2 – – 2 –
23. Pomiar natężenia przepływu gazu. 2 – – 2 –
24. Wyznaczanie charakterystyk wentylatorów. 2 – – 2 –
25. Wyznaczanie współczynnika przewodzenia ciepła. 2 – – 2 –
26. Wyznaczanie wartości opałowej paliw ciekłych. 2 – – 2 –
27. Wyznaczanie wartości opałowej paliw gazowych. 2 – – 2 –
28. Określanie podstawowych parametrów pary wodnej. 2 – – 2 –
29. Wyznaczanie podstawowych parametrów powietrza wilgot-
nego.
2 – – 2 –
30. Techniczna analiza spalin. 2 – – 2 –
Razem 30 – – 30 –
Razem w czasie studiów 90 30 30 30 –
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie wykładów, ćwiczeń rachunkowych
i laboratoryjnych na I i II roku studiów. Pomoce dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca,
- instrukcje stanowiskowe i zestawy programowych ćwiczeń laboratoryjnych,
- dzienniczki laboratoryjne studentów,
- regulamin pracy i instrukcja BHP obowiązujące w laboratorium.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 79
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-1. Forma i warunki zaliczenia wykładów
- obecność studenta na wykładach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- egzamin.
II-2. Forma i warunki zaliczenia ćwiczeń rachunkowych i laboratoryjnych
- znajomość regulaminu pracy i BHP w laboratorium stwierdzona na specjalnym
formularzu własnoręcznym podpisem studenta,
- zaliczenie tzw. „wejściówek” oraz wykonanie wg harmonogramu zestawu programowych
ćwiczeń laboratoryjnych,
- złożenie poprawnych sprawozdań pisemnych z wykonanych ćwiczeń laboratoryjnych,
opracowanych wg zaleceń podanych w skrypcie do ćwiczeń i instrukcjach
stanowiskowych,
- zaliczenie z oceną.
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
1. Balcerski A.: Siłownie okrętowe. Wyd. PG, Gdańsk 1990.
2. Szargut J.: Termodynamika. PWN, Warszawa 2000.
3. Wiśniewski S.: Termodynamika techniczna. WNT, Warszawa 1980.
4. Gąsiorowski J., Radwański E., Zagórski J., Zgorzelski M.: Zbiór zadań z teorii maszyn
cieplnych. WNT, Warszawa 1978.
5. Szargut J., Guzik A., Górniak H.: Programowany zbiór zadań z termodynamiki
technicznej. PWN, Warszawa 1979.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 80
19. Przedmiot: MECHANIKA PŁYNÓW
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
II 15 1 1 – – 30 15 15 – – 3
Razem w czasie studiów 30 15 15 – – 3
Związki z innymi przedmiotami:
– matematyka,
– fizyka.
– okrętowe silniki tłokowe,
– kotły okrętowe,
– maszyny i urządzenia okrętowe,
– chłodnictwo i klimatyzacja,
– siłownie okrętowe,
– teoria i budowa okrętu.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem oraz wykonaniu ćwiczeń tablico-
wych student powinien:
Znać
1) Podstawowe pojęcia z zakresu mechaniki płynów tj. pojecie płynu i rodzaje płynu,
własności płynu
2) Siły działające w płynach i sposób modelowania ich występowania. Modele płynów i
stan naprężeń w płynie.
3) Opis kinematyki płynu metodami Lagrange’a i Eulera.
4) Stosowanie dla wybranych przepływów płynu opis ruchu wirowego płynu.
5) Opis dynamiki płynu doskonałego równaniami Eulera.
6) Opis dynamiki płynu rzeczywistego równaniami Navier-Stokesa.
7) Reakcje hydrodynamiczne podczas przepływu płynu.
8) Zagadnienia związane z uderzeniami hydraulicznymi w przewodach.
9) Teorię warstwy przyściennej i prawo Prandtla oraz wnioski z doświadczenia Reynoldsa.
10) Teorię warstwy przyściennej laminarnej i turbulentnej oraz wnioski z doświadczenia
Nikuradse.
11) Wykres Ancony.
12) Zagadnienia wystąpienia kawitacji w urządzeniach siłowni.
13) Podstawowe informacje o pędnikach okrętowych, ich rodzajach i zasadach działania.
14) Podstawowe pojęcia związane z oporem i napędem okrętu.
Umieć
1) Przeliczać parametry charakterystyczne dla płynów na jednostki układu SI z pochodnych
i odwrotnie.
2) Zastosować równanie Eulera.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 81
3) Określić parcie na ściany płaskie i zakrzywione zanurzone w płynie oraz parametry je
charakteryzujące.
4) Rozwiązywać zagadnienia związane z wyporem ciał zanurzonych w płynie.
5) Rozwiązywać zagadnienia związane ze statecznością ciał pływających.
6) Zastosować do analizy płynu opis kinematyki.
7) Rozwiązywać zagadnienia mechaniki płynów wykorzystując równania ciągłości prze-
pływu płynu i zachowania masy.
8) Rozwiązywać uzasadnione zagadnienia stosując wiedzę z zakresu płaskich przepływów
potencjalnych.
9) Stosowanie dla wybranych przepływów płynu opis ruchu wirowego płynu.
10) Stosować opis dynamiki płynu doskonałego wykorzystując równania Eulera.
11) Stosować opis dynamiki płynu rzeczywistego wykorzystujac równania Navier-Stokesa.
12) Stosować równanie Bernoulliego w zagadnieniach mechaniki płynów.
13) Określać reakcje hydrodynamiczne podczas przepływu płynu.
14) Rozwiązywać zagadnienia związane z uderzeniami hydraulicznymi w przewodach.
15) Stosować zagadnienia związane z podobieństwem przepływów.
16) Zastosować do rozwiązywania wybranych zagadnień teorię warstwy przyściennej i prawo
Prandtla oraz wnioski z doświadczenie Reynoldsa.
17) Wykorzystywać do rozwiązywania wybranych zagadnień teorię warstwy przyściennej
laminarnej i turbulentnej oraz wnioski z doświadczenia Nikuradse.
18) Zastosować wykres Ancony.
19) Określać i przewidywać możliwość wystąpienia kawitacji w urządzeniach siłowni.
20) Zastosować równania Bernoulliego w zagadnieniach mechaniki płynów.
21) Stosować zagadnienia związane z podobieństwem przepływów.
Treść zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr II
1. Podstawowe pojęcia z mechaniki płynów, pojecie płynu, wła-
sności płynu...
2 1 1 – –
2. Siły działające w płynach, modele płynów. Stan naprężeń w
płynie; równanie Eulera.
2 1 1 – –
3. Parcie na ściany płaskie i zakrzywione zanurzone w płynie.
Wypór ciał zanurzonych w płynie.
2 1 1 – –
4. Stateczność ciał pływających. 2 1 1 – –
5. Opis kinematyki płynu. Równania ciągłości przepływu płynu i
zachowania masy. Opis kinematyki płynu metodami Lagrange’a
i Eulera.
2 1 1 – –
6. Opis ruchu wirowego płynu. Płaskie przepływy potencjalne. 2 1 1 – –
7. Opis dynamiki płynu doskonałego; równania Eulera 2 1 1 – –
8. Równanie Bernoulliego i jego zastosowania. 2 1 1 – –
9. Opis dynamiki płynu rzeczywistego; równania Navier-Stokesa. 2 1 1 – –
10. Reakcje hydrodynamiczne podczas przepływu płynu; zasada
pracy maszyn przepływowych. Uderzenia hydrauliczne w prze-
wodach.
2 1 1 – –
11. Podobieństwa przepływów. 2 1 1 – –
12. Teoria warstwy przyściennej; prawo Prandtla; doświadczenie
Reynoldsa.
2 1 1 – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 82
13. Warstwa przyścienna laminarna i turbulentna; doświadcze-
nie Nikuradse.
2 1 1 – –
14. Wykres Ancony. 1 0,5 0,5 – –
15. Kawitacja. 1 0,5 0,5 – –
16. Podstawowe pojęcia związane z oporem i napędem okrętu. 1 0,5 0,5 – –
17. Podstawowe informacje o pędnikach okrętowych, ich ro-
dzajach i zasadach działania.
1 0,5 0,5 – –
Razem 30 15 15 – –
Razem w czasie studiów 30 15 15 – –
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie wykładów i ćwiczeń rachunkowych na I roku
studiów. Pomoce dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca,
- dzienniczki studentów.
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-1. Forma i warunki zaliczenia wykładów
- obecność studenta na wykładach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- zaliczenie z oceną.
II-2. Forma i warunki zaliczenia ćwiczeń rachunkowych
- zaliczenie sprawdzianów pisemnych,
- zaliczenie z oceną.
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
1. Kirkiewicz J.: Mechanika płynów. Wyd. WSM Szczecin, Szczecin 1987.
2. Tuliszka E.: Mechanika płynów. Wyd. PP, Poznań 1976.
3. Prosnak W.J.: Mechanika płynów. Tom I i II. PWN, Warszawa 1970.
4. Dudziak J.: Teoria okrętu. Wyd. Morskie, Gdańsk 1988.
5. Gryboś R.: Zbiór zadań z technicznej mechaniki płynów. PWN, Warszawa 2002.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 83
20. Przedmiot: PODSTAWY ELEKTROTECHNIKI I ELEKTRONIKI
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
II 15 2E 1 – – 45 30E 15 – – 3
III 15 1 1 2 – 60 15 15 30 – 2
Razem w czasie studiów 105 45 30 30 – 5
Związki z innymi przedmiotami:
– matematyka,
– fizyka,
– elektrotechnika okrętowa,
– podstawy automatyki i robotyki,
– automatyka i miernictwo okrętowe,
– maszyny i urządzenia okrętowe,
– siłownie okrętowe.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem oraz wykonaniu ćwiczeń audyto-
ryjnych i laboratoryjnych student powinien:
Znać
1) Podstawowe równania teorii obwodów elektrycznych i magnetycznych i metody obli-
czeń, pole elektryczne i magnetyczne,
2) Podstawowe pojęcia elektromagnetyzmu i reguły przestrzenne,
3) Własności ciał w polu elektrycznym i magnetycznym,
4) Parametry obwodów i jednostki wielkości elektrycznych i magnetycznych,
5) Metody reprezentacji i obliczeń obwodów prądów sinusoidalnych,
6) Pojęcia i równania mocy w obwodach elektrycznych,
7) Podstawowe elementy techniki półprzewodników, dioda, tranzystor bipolarny, tranzystor
polowy, tyrystor, dioda świetlna, ciekły kryształ,
8) Podstawowe obwody z diodami i tranzystorami.
Umieć
1) Prowadzić podstawowe obliczenia liniowych i nieliniowych obwodów elektrycznych prą-
dów stałych i sinusoidalnych,
2) Wykorzystać podstawowe przyrządy półprzewodnikowe jak prostownik i zasilacz
półprzewodnikowy,
3) Interpretować zjawiska elektromagnetyczne.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 84
Treści zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr II
1. Obwody prądu elektrycznego:
a) Prąd elektryczny, rodzaje przewodzenia prądu, podział
materiałów ze względu na przewodzenie prądu, przewo-
dzenie w półprzewodnikach.
b) Prawo Ohma, pojęcia: natężenie prądu, napięcie, siła
elektromotoryczna, rezystancja, jednostki podstawowe
(MKSA) rezystancja przewodu, rezystywność, przewod-
ność właściwa materiałów, cieplne działanie prądu, moc
prądu elektrycznego.
c) Prawa Kirchhoffa, równania obwodów złożonych prądu
stałego, reguły zapisywania równań, zasady wykorzysta-
nia strzałek kierunkowych, opis metod obliczania obwo-
dów złożonych.
d) Pole elektryczne, natężenie pola elektrycznego, prąd prze-
sunięcia, pojemność elektryczna, jednostka pojemności, kon-
densatory, obwód z kondensatorem i rezystancją, stała czasu
obwodu z pojemnością, energia naładowanego kondensa-
tora.
18 12 6 – –
2. Elektromagnetyzm:
a) Pole magnetyczne, obraz pola, pole prądu elektrycznego,
prawo Biota i Savarta, prawo Amper'a, natężenie pola ma-
gnetycznego, pole cewki i przewodu, reguła korkociągu
prawo-skrętnego. Mechaniczne oddziaływanie pola mag-
netycznego na prąd, prosty model silnika elektrycznego, re-
guła ręki lewej, indukcja magnetyczna, jednostka indukcji
magnetycznej, inne modele siłowego działania pola, reguły
kierunkowe działania prądu w polu magnetycz-nym.
b) Indukcja elektromagnetyczna, SEM indukcji, strumień ma-
gnetyczny, indukcyjność obwodu elektrycznego, jednostka
strumienia magnety-cznego i indukcyjności, reguły
kierunkowe SEM indukcji. Obwód z indukcyjnością, stała
czasu obwodu z indukcyjnością, energia pola uzwoje-nia.
Zasada działania prądnicy elektrycznej, SEM przewodu w
polu magnetycznym.
c) Magnesowanie ciał, przenikalność magnety-czna, rodzaje
materiałów magnetycznych, fer-romagnetyzm, charakte-
rystyka magnesowania ferromagnetyka, miękkie i twarde
materiały magnetyczne. Obwód magnetyczny, prawo
Ohma dla obwodu magnetycznego, reluktancja, siły ma-
gnetyczne w obwodach.
15 10 5 – –
3. Prąd przemienny sinusoidalny:
a) jednofazowy, parametry prądu sinusoidalny. Prąd sinuso-
idalny jedno i trójfazowego(wartość średnia, skuteczna, mak-
symalna), analityczne, graficzne i symboliczne (wektorowe,
fazorowe, zespolone) reprezentacje prądu sinusoidalnego.
Przesunięcie fazowe prądu i napięcia sinusoidalnego, moc
prądu sinusoidalnego, moc średnia.
b) Proste obwody prądu sinusoidalnego (RL, RC, RLC) w
12 8 4 – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 85
przedstawieniu czasowym, reaktancje, impedancja, prze-
sunięcie fazowe, prawo Ohma dla obwodów prostych, re-
zonans szeregowy i równoległy.
c) Równania obwodów prądu sinusoidalnego w przedstawie-
niu wektorowym (fazorowym, zespolonym) obwody zło-
żone prądu sinusoidalnego, moce prądu sinusoidalnego w
ujęciu wektorowym, mac czynna, bierna, pozorna, inter-
pretacje mocy.
d) Prądy sinusoidalne trójfazowe, wektorowe przedstawienie
prądów i napięć 3-fazowych,relacje ilościowe w układzie
e) 3-fazowym, kojarzenie źródeł i odbiorników w układy, sy-
metria/ niesymetria układów 3-fazowych. Moce w ukła-
dach 3-fazowych, moc w układzie 3 i 4 – przewodowym.
Razem 45 30 15 – –
Semestr III
4. Pomiary wielkości elektrycznych.
Budowa i działanie mierników wskazówkowych magnetoelek-
trycznych, elektromagnetycznych, dynamicznych, indukcyjnych,
cieplnych, rezonansowych.
Pomiary wielkości elektrycznych metodą niekontaktową, prze-
kładniki prądu i napięcia przemiennego, metoda kompensa-
cyjna, zasady pomiarów cyfrowych (schematy blokowe).
Pomiary prądów i napięć stałych i przemiennych, zakresy
pomiarowe, pomiary mocy prądu jednofazowego i trójfazo-
wego, pomiar energii prądu przemiennego. Pomiary
rezystancji różnych wielkości i różnymi metodami. Metody
mostkowe i techniczne, pomiary indukcyjności pojemności.
Pomiary i rejestracja przebiegów zmiennych w czasie, me-
tody oscyloskopowe, komputerowe.
5 6 6 – –
5. Procesy przejściowe w obwodach elektrycznych:
a) stany nieustalone w obwodach prądu stałego, równania
obwodów w stanie dynamicznym, załączanie obwodu z
pojemnością indukcyjnością, stałe czasowe.
b) Stany nieustalone w obwodach prądu sinusidalnego, skła-
dowe aperiodyczne.
4 3 3 – –
6. Elektronika:
a) Wybrane półprzewodnikowe przyrządy małej mocy i tech-
niki sygnałów, ogólny opis technologii, domieszkowanie,
bariera styku p-n. Dioda, tranzystor bipolarny, tranzystor
polowy, podstawowe elementy optoelektroniczne, LED,
optron, elementy na ciekłych kryształach.
b) Wybrane układy elektroniki, wzmacniacz operacyjny i
jego wykorzystanie, bramki logiczne, przerzutniki, układy
pamięciowe, liczniki.
6 6 6 – –
Laboratorium
7. Pomiary podstawowe:
zarabianie końcówek przewodów i kabli;
pomiary przyrządami klasycznymi oraz metodami most-
kowymi;
pomiary elementów RLC;
pomiary oporu R metodą techniczną.
8 – – 8 –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 86
8. Pomiary mocy w obwodach trójfazowych:
obwody symetryczne i niesymetryczne;
obwody skojarzone w gwiazdę i trójkąt ;
obwody z dostępnym i niedostępnym punktem zerowym;
obwody z siecią trój- i czteroprzewodową.
6 – – 6 –
9. Badanie obwodów RLC:
połączenie szeregowe RLC (rezonans napięć);
połączenie równoległe RLC (rezonans prądów);
obserwacja przesunięć fazowych na elementach RLC
oraz wykresy fazorowe.
6 – – 6 –
10. Diody i prostowniki niesterowane:
badanie diody klasycznej oraz diody specjalnej (dioda
Zenera);
badanie prostownika jednofazowego półokresowego;
badanie prostownika jednofazowego pełnookresowego w
układzie Graetz’a.
4 – – 4 –
11. Tranzystory i tyrystory:
zdejmowanie charakterystyk tranzystorów p-n-p oraz n-
p-n w układzie OB. i OE;
1) tranzystor n-p-n lub p-n-p jako wzmacniacz w układzie
WE;
2) sterowanie fazowe kątem zapłonu tyrystora SCR.
6 – – 6 –
Razem 60 15 15 30 –
Razem w czasie studiów 105 45 30 30 –
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie wykładów, ćwiczeń rachunkowych
i laboratoryjnych na I i II roku studiów. Pomoce dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca,
- instrukcje stanowiskowe i zestawy programowych ćwiczeń laboratoryjnych,
- dzienniczki laboratoryjne studentów,
- regulamin pracy i instrukcja BHP obowiązujące w laboratorium.
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-1. Forma i warunki zaliczenia wykładów
- obecność studenta na wykładach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- egzamin,
- zaliczenie z oceną.
II-2. Forma i warunki zaliczenia ćwiczeń rachunkowych i laboratoryjnych
- znajomość regulaminu pracy i BHP w laboratorium stwierdzona na specjalnym
formularzu własnoręcznym podpisem studenta,
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 87
- zaliczenie tzw. „wejściówek” oraz wykonanie wg harmonogramu zestawu programowych
ćwiczeń laboratoryjnych,
- złożenie poprawnych sprawozdań pisemnych z wykonanych ćwiczeń laboratoryjnych,
opracowanych wg zaleceń podanych w skrypcie do ćwiczeń i instrukcjach
stanowiskowych,
- zaliczenie z oceną.
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
1. E. Koziej, B. Sochoń: Elektrotechnika i Elektronika. Warszawa,1986.
2. F. Przeździecki: Elektrotechnika i Elektronika. Warszawa, PWN, 1986.
3. W. Jabłoński: Elektrotechnika z automatyką. Warszawa, WSiP, 1996.
4. A. Gil: Postawy elektroniki i energoelektroniki. WSM Gdynia 1998.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 88
21. Przedmiot: MASZYNY I NAPĘDY ELEKTRYCZNE
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
III 15 2 1 – – 45 30 15 – – 3
IV 15 2E – 2 – 60 30E – 30 – 2
Razem w czasie studiów 105 60 15 30 – 5
Związki z innymi przedmiotami:
– mechanika,
– podstawy elektrotechniki i elektroniki,
– maszyny i urządzenia okrętowe,
– chłodnictwo i klimatyzacja,
– siłownie okrętowe,
– eksploatacja urządzeń siłowni okrętowej – symulator.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem oraz wykonaniu ćwiczeń labora-
toryjnych student powinien:
Znać
1) Zasady pracy i sterowania okrętowych maszyn elektrycznych.
2) Zasady pracy i własności podstawowych energoelektronicznych przekształtników energii
elektrycznej.
3) Strukturę i zasady pracy i sterowania podstawowych okrętowych napędów elektrycznych.
Umieć
1) Przeprowadzać poprawnie czynności sterownicze w okrętowych układach elektroenerge-
tycznych
2) Wykonywać proste czynności diagnostyczne w okrętowych układach elektromaszyno-
wych i dokonywać prostych napraw niesprawności.
Treści zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr III
1. Maszyny elektryczne:
a) Maszyny wirujące. Ogólne wiadomości o maszynach elek-
trycznych, elementy budowy, materiały czynne, SEM-e, mo-
ment elektromagnetyczny, równanie dynamiki ruchu podział
maszyn, dane znamionowe, zastosowanie na morzu.
b) Prądnica synchroniczna, typy budowy, obciążenie i reak-
cja twornika, wykres wskazowy i charakterystyki maszyny,
20 12 8 – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 89
podstawowe zależności, moment maszyny synchronicznej,
prąd wzbudzenia i charakterystyki regulacyjne, układy
wzbudzenia (ogólnie). Praca równoległa prądnic
synchronicznych, synchronizacja, przejmowanie obciąże-
nia czynnego i biernego.
c) Silnik asynchroniczny klatkowy, zasada pracy, równania
i schemat zastępczy, moment maszyny, charakterystyki
mechaniczne, wybrane stany pracy, tj. stan jałowy, zwar-
cie, zmiana częstotliwości zasilania, rozruch, praca prąd-
nicowa. Silnik asynchroniczny pierścieniowy, wybrane
stany pracy maszyny, tj. charakterystyki mechaniczne re-
zystancyjne.
d) Komutatorowa maszyna prądu stałego, schemat budowy
maszyny, pole magnetyczne maszyny, prądnicowe obcią-
żenie maszyny i reakcja twornika, charakterystyki ze-
wnętrzne prądnicy praca równoległa prądnic prądu sta-
łego. Silniki prądu stałego, schematy silników, charakte-
rystyki mechaniczne silników, zagadnienia rozruchowe i
regulacyjne silników.
2. Transformatory.
Transformator jednofazowy, budowa uzwojeń i rdzeni, kla-
syfikacja, przekładnia napięciowa, podstawowe zależności,
moc znamionowa transformatora. Przekładniki prądowy i
napięciowy. Transformator 3-fazowy, budowa rdzeni i
uzwojeń, kojarzenie uzwojeń, relacje napięć i prądów w
transformatorze 3-fazowym, pojęcie grupy połączeń.
9 6 3 – –
3. Energoelektronika:
a) Definicja przedmiotu, miejsce energoelektroniki w elek-
trotechnice i energetyce, krótkie omówienie historii. Kla-
syfikacja zasilaczy energoelektronicznych, prostownik,
przekształtnik, przemiennik częstotliwości (bezpośredni i
pośredni), przerywacz. Układy o wyjściu napięciowym i
prądowym. Odmiany komutacji, zewnętrzna i wewnętrzna,
prostokątna (twarda) i miękka (rezonansowa;
b) Przekształtnik tyrystorowy mostkowy jedno i trójfazowy,
podstawowe zależności i charakterystyki, przy ciągłym i
nieciągłym przewodzeniu. Wpływ indukcyjności zasilania
na charakterystyki przekształtnika, praca inwertorowa
przekształtnika, przewrót przekształtnika, przykłady za-
stosowania pracy inwertorowej w energetyce okrętu,
przekształtniki nawrotne. Prostownik diodowy, zasada
przełączania diod, podstawowe schematy 1 i 3-fazowe,
obraz napięć i prądów wyjściowych, podstawowe zależ-
ności przy różnych obciążeniach;
c) Tranzystorowy falownik napięcia, schemat mostkowy
jedno i 3-fazowy, zasada kształtowania napięcia wyjścio-
wego, przedstawienie wektorowe i czasowe pracy falow-
nika, podstawowe zależności napięciowe, dwukierunkowy
transport energii, prądowy charakter sterowania. Zasila-
cze prądu stałego, regulowane i stabilizowane, zasilacze
podnoszące napięcie (boost converter), zasilacze z prze-
twarzaniem, UPS (uninterruptible power supplayer),
ładowarki akumulatorów.
16 12 4 – –
Razem 45 30 15 – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 90
Semestr IV
4. Elektryczne napędy okrętowe:
a) Cele i struktura układu napędowego, charakterystyki
napędowe silnika i obciążenia, punkt pracy ustalonej na-
pędu, charakterystyki dynamiczne napędu, zadania stero-
wania napędem. Rodzaje sterowania, przekaźnikowo-
stycznikowe, elektroniczne, komputerowe.
b) Napędy z silnikiem klatkowym, charakterystyki napę-
dowe silnika klatkowego, sposoby sterowania silnika klat-
kowego, rozruch i zabezpieczenia, sterowanie częstotliwo-
ściowe silniki wielobiegowe. Częstotliwościowe falowni-
kowe napędy z silnikiem klatkowym, budowa falownika
napięcia, charakterystyki regulacyjne, startowe i rozru-
chowe, sterowanie i zabezpieczenia. Przykłady okręto-
wych napędów z silnikami prądu przemiennego, napęd
steru strumieniowego, napęd główny śruby okrętowej, na-
pęd windy kotwicznej. Napędy z silnikiem pierścieniowym,
sterowanie rezystancyjne, kaskady zaworowe
c) Napędy z silnikiem prądu stałego, charakterystyki napę-
dowe silnika prądu stałego, zmiana prędkości kątowej, za-
gadnienie rozruchu, nawrót, typy sterowania. Przykłady
okrętowych napędów z silnikiem prądu stałego, proste na-
pędy pomp i wentylatorów, regulowany napęd tyrystorowy.
30 30 – – –
Laboratorium
5. Silnik prądu stałego:
wyznaczanie charakterystyk silnika połączonego jako
bocznikowy oraz szeregowo-bocznikowy, skojarzony
zgodnie lub przeciwsobnie;
regulacja prędkości obrotowej metodą oporu dodatko-
wego Rd, za pomocą zmiany strumienia magnetycznego
oraz zmiany napięcia zasilania U.
8 – – 8 –
6. Transformator jednofazowy:
wyznaczanie charakterystyk roboczych transformatora w
stanie pracy jałowym, obciążenia oraz zwarcia labo-
ratoryjnego.
8 – – 8 –
7. Badanie trójfazowego silnika asynchronicznego pierście-
niowego:
regulacja prędkości obrotowej silnika za pomocą opo-
rów dodatkowych Rd włączonych w obwód;
wyznaczanie charakterystyk mechanicznych n = f(M),
naturalnej oraz sztucznych dla różnych wartości oporów
Rd.
8 – – 8 –
8. Badanie trójfazowego asynchronicznego silnika klatko-
wego z falownikiem:
płynna regulacja prędkości obrotowej silnika za pomocą
zmiany częstotliwości f w stojanie maszyny, z zachowa-
niem warunku U/f = const;
płynna zmiana prędkości obrotowej za pomocą regulacji
napięcia U1 w stojanie maszyny;
zdejmowanie charakterystyk roboczych silnika w w/w
stanach pracy maszyny.
6 – – 6 –
Razem 60 30 – 30 –
Razem w czasie studiów 105 60 15 30 –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 91
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie wykładów, ćwiczeń rachunkowych
i laboratoryjnych na II roku studiów. Pomoce dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca,
- instrukcje stanowiskowe i zestawy programowych ćwiczeń laboratoryjnych,
- dzienniczki laboratoryjne studentów,
- regulamin pracy i instrukcja BHP obowiązujące w laboratorium.
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-1. Forma i warunki zaliczenia wykładów
- obecność studenta na wykładach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- zaliczenie z oceną,
- egzamin.
II-2. Forma i warunki zaliczenia ćwiczeń rachunkowych i laboratoryjnych
- znajomość regulaminu pracy i BHP w laboratorium stwierdzona na specjalnym
formularzu własnoręcznym podpisem studenta,
- zaliczenie tzw. „wejściówek” oraz wykonanie wg harmonogramu zestawu programowych
ćwiczeń laboratoryjnych,
- złożenie poprawnych sprawozdań pisemnych z wykonanych ćwiczeń laboratoryjnych,
opracowanych wg zaleceń podanych w skrypcie do ćwiczeń i instrukcjach
stanowiskowych,
- zaliczenie z oceną.
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
1. Wyszkowski S.: Elektrotechnika okrętowa. Wydawnictwo Morskie Gdańsk 1981.
2. Białek R., Gnat K.: Elektrotechnika dla studentów. AM Szczecin 2000.
3. Kaczmarek T.: Automatyka napędu elektrycznego. Poznań 1984.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 92
22. Przedmiot: ELEKTROTECHNIKA OKRĘTOWA
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
V 15 2E – 2 – 60 30E – 30 – 5
Razem w czasie studiów 60 30 – 30 – 5
Związki z innymi przedmiotami:
– podstawy elektrotechniki i elektroniki,
– maszyny i napędy elektryczne,
– automatyka i miernictwo okrętowe,
– siłownie okrętowe.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem oraz wykonaniu ćwiczeń labora-
toryjnych student powinien:
Znać
1) Zasady pracy i struktury okrętowych systemów elektroenergetycznych.
2) Zasady pracy i sterowania elektrowni okrętowej.
3) Systemy ochrony ludzi przed porażeniem prądem elektrycznym.
4) Właściwości okrętowych odbiorników energii elektrycznej i ich zabezpieczenie.
5) Zasady pracy instalacji ppoż. i łączności.
Umieć
1) Wykorzystać odpowiednio do warunków pływania okrętowe urządzenia zasilania energią
elektryczną.
2) Wykryć i usunąć niesprawności w zasilaniu sieci okrętowej.
3) Posłużyć się stałymi i przenośnymi przyrządami pomiarowymi w celach diagnostycz-
nych.
Treści zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr V
1. Wytwarzanie energii elektrycznej na okręcie:
a) Generatory synchroniczne, diesel generatory,
turbogeneratory, parametry i charakterystyki, układy
wzbudzenia (ogólny podział).
b) Układy wzbudzenia okrętowych generatorów synchronicz-
nych, układy wzbudzenia maszyn szczotkowych (kom-
paundacyjne i bocznikowe), struktury układów regulacji,
własności zwarciowe, układy wzbudzenia maszyn bezsz-
czotkowych.
10 10 – – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 93
c) Okrętowe prądnice wałowe z maszynami synchronicz-
nymi, zasady regulacji mocy czynnej i bierniej.
d) Praca równoległa generatorów synchronicznych, zasady i
aparatura synchronizacji, sterowanie obciążeniem mocą
czynną i bierną.
e) Awaryjne źródła zasilania, akumulatory i ich eksploata-
cja. Agregaty awaryjne i tablice zasilania awaryjnego.
2. Rozdział energii elektrycznej na statku
a) Rola i zawartość przepisów towarzystw klasyfikacyjnych
w budowie okrętowego systemu energoelektrycznego,
przepisy PRS. Systemy rozdziału energii elektrycznej na
okręcie, wymagania zasilania niektórych odbiorników, na
pięcia znamionowe, sieci prądu stałego i przemiennego.
b) Bilans elektroenergetyczny statku, wyznaczenie mocy
zainstalowanej elektrowni i rodzaju źródeł energii, po-
dział mocy zainstalowanej na jednostki.
c) Aparatura komutacyjna w energetyce okrętowej, wyłącz-
niki zwarciowe, bezpieczniki topikowe, styczniki, przekaź-
niki, charakterystyki aparatów.
d) Zasady zabezpieczeń zwarciowych, przeciążeniowych i
napięciowych w sieci, zabezpieczenia w elektrowni i w
sieci , zabezpieczenia silników.
e) Zasady ochrony od porażeń w sieci okrętowej, wrażliwość
człowieka na prąd elektryczny, prądy i napięcia bez-
pieczne, sieci izolowane i uziemione, systemy kontroli.
10 10 – – –
3. Elektryczne instalację okrętowe
a) Okrętowe urządzenia oświetleniowe, lampy żarowe, lampy
jonowe i ich wyposażenie, oświetlenie awaryjne, zasilanie
oświetlenia (napięcia, tory zasilania), oświetlenie
nawigacyjne.
b) Instalacje łączności na statku, telefony, rozgłośnie.
c) Okrętowe instalacje ppoż., czujniki i ich działanie, instala-
cje gaszenia, sygnalizacje i sterowanie alarmami.
d) Elektryczne ogrzewanie na jednostkach morskich.
e) Kompatybilność elektromagnetyczna w sieci okrętowej.
3 3 – – –
4. Elektryczny napęd śruby okrętowej
a) Charakterystyki i wymagania elektrycznego napędu głów-
nego, pierwotne źródła energii, zastosowania elektrycz-
nego napędu głównego, podstawowe ustroje napędu.
b) Napędy z silnikiem prądu stałego, regulacja prędkości,
nawrót, zwrot mocy.
c) Napędy z silnikiem prądu przemiennego, rodzaje zasilania
i sterowania, przekształtniki i falowniki dużej mocy.
4 4 – – –
Laboratorium
5. Praca samotna na sieć trójfazowej prądnicy synchronicz-
nej:
pomiar siły elektromotorycznej szczątkowej Esz ;
zdejmowanie charakterystyk: biegu jałowego, zewnętrz-
nych oraz regulacyjnych dla różnych cos w sieci o cha-
rakterze wypadkowym rezystancyjno-indukcyjnym RL;
badanie zmienności napięcia U prądnicy oraz możliwo-
ści regulacji napięcia U i częstotliwości f prądu
zmiennego.
6 – – 6 –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 94
6. Współpraca równoległa trójfazowych prądnic synchro-
nicznych:
synchronizacja ręczna metodą na światło „ciemne” oraz
„wirujące”;
synchronizacja za pomocą synchronoskopu;
przeprowadzanie rozkładu mocy czynnych i biernych
między współpracujące prądnice;
obserwacja cos przy zmianie charakteru wypadkowego
obciążenia;
przerzut obciążenia elektrycznego na współpracujący ze-
spół prądotwórczy i wyłączanie prądnicy z ruchu.
6 – – 6 –
7. Zabezpieczenia silników i prądnic:
badanie przekaźnika termobimetalicznego;
działanie bloku zabezpieczeń prądnicy synchronicznej, w
tym zabezpieczeń nadmiarowo prądowych, zwarciowych
i mocy zwrotnej na przykładzie zestawu produkcji
krajowej typu mRIPT oraz duńskiej firmy LK-NES;
działanie wyzwalaczy pod– i nadnapięciowych oraz nad-
prądowych w wyłącznikach zwarciowych;
6 – – 6 –
8. Układy stycznikowo-przekaźnikowe:
łączenie schematów sygnalizacji i sterowania pracą
silników załączanych lokalnie oraz z kilku stanowisk
wynośnych;
schematy sterowania z wykorzystaniem przekaźników
czasowych ;
układy sterowania pracą dwóch silników z zastosowa-
niem blokad elektrycznych określających kolejność załą-
czania.
6 – – 6 –
9. Ochrona przeciwporażeniowa:
skutki działania prądu na organizm ludzki;
sieci z uziemionym i izolowanym punktem zerowym;
pomiar skuteczności zerowania;
badanie pętli zwarciowej oraz przekaźnika różnicowo-
prądowego;
badanie przekaźnika upływnościowego PU-1;
kompensacja prądów pojemnościowych w laboratoryj-
nym modelu sieci okrętowej.
6 – – 6 –
Razem 60 30 – 30 –
Razem w czasie studiów 60 30 – 30 –
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie wykładów i ćwiczeń i laboratoryjnych na III
roku studiów. Pomoce dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca,
- instrukcje stanowiskowe i zestawy programowych ćwiczeń laboratoryjnych,
- dzienniczki laboratoryjne studentów,
- regulamin pracy i instrukcja BHP obowiązujące w laboratorium.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 95
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-1. Forma i warunki zaliczenia wykładów
- obecność studenta na wykładach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- zaliczenie z oceną.
II-2. Forma i warunki zaliczenia ćwiczeń rachunkowych i laboratoryjnych
- znajomość regulaminu pracy i BHP w laboratorium stwierdzona na specjalnym
formularzu własnoręcznym podpisem studenta,
- zaliczenie tzw. „wejściówek” oraz wykonanie wg harmonogramu zestawu programowych
ćwiczeń laboratoryjnych,
- złożenie poprawnych sprawozdań pisemnych z wykonanych ćwiczeń laboratoryjnych,
opracowanych wg zaleceń podanych w skrypcie do ćwiczeń i instrukcjach
stanowiskowych,
- egzamin.
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
1. Wyszkowski S.: Elektrotechnika okrętowa. Wydawnictwo Morskie Gdańsk 1981.
2. Białek R., Gnat K.: Elektrotechnika dla studentów. AM Szczecin 2000.
3. Kaczmarek T.: Automatyka napędu elektrycznego. Poznań 1984.
4. Markiewicz H.: Instalacje elektryczne. WNT Warszawa 1996.
5. Markiewicz H.: Bezpieczeństwo w elektroenergetyce. WNT Warszawa 2002.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 96
23. Przedmiot: PODSTAWY AUTOMATYKI I ROBOTYKI
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
IV 15 1E 2 1 – 60 15E 30 15 – 5
Razem w czasie studiów 60 15 30 15 – 5
Związki z innymi przedmiotami:
– matematyka,
– mechanika,
– podstawy elektrotechniki i elektroniki,
– okrętowe silniki tłokowe,
– kotły okrętowe,
– maszyny i urządzenia okrętowe,
– chłodnictwo i klimatyzacja,
– siłownie okrętowe,
– eksploatacja urządzeń siłowni okrętowej – symulator.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem oraz wykonaniu ćwiczeń labora-
toryjnych student powinien:
Znać
1) zasady działania i struktury liniowych ciągłych układów regulacji automatycznej,
charakterystyki elementów liniowych, formy opisu własności dynamicznych;
2) zasady pracy i struktury typowych nieliniowych układów regulacji automatycznej;
3) podstawowe elementy składowe i układy sterowania robotów.
Umieć
1) dokonać syntezy logicznego układu kombinacyjnego i sekwencyjnego;
2) ocenić parametry jakości procesu regulacji;
3) stroić układ regulacji na żądane wymagania.
Treści zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr IV
1. Pojęcia podstawowe, w tym podział na elementy i układy li-
niowe oraz nieliniowe. Układy automatyki (stabilizacji, pro-
gramowe, nadążne, ekstremalne, adaptacyjne, kaskadowe,
ze sprzężeniem od wartości zadanej i zakłóceń); przykłady.
Układy sterowania a układy regulacji. Charakterystyki sta-
tyczne i dynamiczne. Opis własności statycznych i dyna-
23 8 30 – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 97
micznych obiektów sterowania. Elementy automatyki (pro-
porcjonalny, inercyjne, oscylacyjny, różniczkujący, całku-
jący). Charakterystyki regulatorów ciągłych liniowych (P, I,
PI, PD, PID). Dobór nastaw regulatorów. Jakość regulacji.
Analiza pracy układu automatycznej regulacji – kryteria sta-
bilności Nyquista i Hurwitza.
2. Regulacja dwupołożeniowa: struktura, wskaźniki jakości
procesu regulacji, dobór nastaw.
1 1 – –
3. Regulacja trójpołożeniowa i krokowa: struktury układów,
dobór nastaw, parametry oceny jakości regulacji.
1 1 – –
4. Automatyka układów złożonych. Układy logiczne. 2 2 – –
5. Rodzaje robotów – ich cechy charakterystyczne oraz
główne elementy składowe. Opis i budowa, kinematyka i
dynamika manipulatorów oraz robotów; napędy, sterowanie
pozycyjne i pozycyjno-siłowe; serwomechanizmy. Podstawy
programowania robotów.
3 3 – – –
Laboratorium
6. Modelowanie układów regulacji automatycznej. 4 – – 4 –
7. Wyznaczanie charakterystyk i nastaw regulatorów ciągłych (P, I, PI, PD, PID).
4 – – 4 –
8. Badanie układów logicznych kombinacyjnych. 4 – – 4 –
9. Badanie układów logicznych sekwencyjnych. 3 – – 3 –
Razem 60 15 30 15 –
Razem w czasie studiów 60 15 30 15 –
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie wykładów, ćwiczeń rachunkowych i
laboratoryjnych na II roku studiów. Pomoce dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca do wykładów,
- instrukcje stanowiskowe i zestawy programowych ćwiczeń laboratoryjnych,
- dzienniczki laboratoryjne studentów,
- regulamin pracy i instrukcja BHP obowiązujące w laboratorium.
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-1. Forma i warunki zaliczenia wykładów
- obecność studenta na wykładach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- egzamin.
II-2. Forma i warunki zaliczenia ćwiczeń rachunkowych i laboratoryjnych
- znajomość regulaminu pracy i BHP w laboratorium stwierdzona na specjalnym
formularzu własnoręcznym podpisem studenta,
- zaliczenie tzw. „wejściówek” oraz wykonanie wg harmonogramu zestawu programowych
ćwiczeń laboratoryjnych,
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 98
- złożenie poprawnych sprawozdań pisemnych z wykonanych ćwiczeń laboratoryjnych,
opracowanych wg zaleceń podanych w skrypcie do ćwiczeń i instrukcjach
stanowiskowych,
- zaliczenie z oceną.
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
1. Brzózka J.: Ćwiczenia z automatyki w MATLAB-ie i Simulinku, EDU MIKOM,
Warszawa 1997.
2. Brzózka J., Dorobczyński L.: Programowanie w MATLAB, MIKOM, Warszawa 1998.
3. Brzózka J.: Regulatory cyfrowe w automatyce, MIKOM, Warszawa 2002.
4. Brzózka J.: Regulatory i układy automatyki, MIKOM, Warszawa 2004.
5. Brzózka J., (redakcja): Ćwiczenia laboratoryjne z automatyki, cz. I. Podstawy automatyki,
cz. II Układy automatyzacji, skrypt AM (w druku).
6. Kaczorek T.: Teoria sterowania i systemów, PWN, Warszawa 1999.
7. Kaczorek T.: Podstawy teorii sterowania, WNT, Warszawa 2005.
8. Urbaniak A.: Podstawy automatyki, Wyd. PP, Poznań 2001.
9. Mazurek J. i inni: Podstawy automatyki, Oficyna Wyd. PW, Warszawa 2002.
10. Bohdanowicz J., Kostecki M.: Podstawy automatyki dla oficerów statków morskich, Wyd.
Morskie, Gdańsk 1980.
11. Spang M. i inni: Dynamika i sterowanie robotów, WNT, Warszawa 1997.
12. Jezierski E.: Dynamika robotów, WNT, Warszawa 2006.
13. Honczarenko J.: Roboty przemysłowe. Budowa i zastosowanie, WNT, Warszawa 2004.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 99
24. Przedmiot: AUTOMATYKA I MIERNICTWO OKRĘTOWE
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
VII 15 3E – 3 – 90 45E – 45 – 6
Razem w czasie studiów 90 45 – 45 – 6
Związki z innymi przedmiotami:
– matematyka,
– mechanika,
– podstawy elektrotechniki i elektroniki,
– podstawy automatyki i robotyki,
– okrętowe silniki tłokowe,
– kotły okrętowe,
– maszyny i urządzenia okrętowe,
– chłodnictwo i klimatyzacja,
– siłownie okrętowe.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem oraz wykonaniu ćwiczeń labora-
toryjnych student powinien:
Znać
1) Układy pomiarowe podstawowych wielkości fizycznych występujących w automatyce si-
łowni okrętowej; funkcje poszczególnych elementów układów pomiarowych.
2) Zasadę działania i funkcje regulatorów występujących w siłowni statku.
3) Ogólne wymagania i struktury systemów automatyki siłowni.
Umieć
1) Sprawdzić poprawność nastaw regulatorów zainstalowanych w siłowni; nastawić
przetworniki i regulatory (analogowe i cyfrowe).
2) Nastroić układ na żądane wymagania.
Treści zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr VII
1. Układy sterowania tłokowymi silnikami spalinowymi napę-
dzającymi śruby okrętowe o skoku stałym: struktura ukła-
dów starowania, przysilnikowe i odsunięte stanowiska ste-
rowania, układy sterowania prędkością obrotową, układy
sterowania uruchomieniem silnika, układy zabezpieczające
silnik.
8 8 – – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 100
2. Układy sterowania tłokowymi silnikami spalinowymi napę-
dzającymi śruby okrętowe nastawne o skoku zmiennym:
struktury układów sterowania napędami okrętowymi ze śru-
bami o skoku zmiennym, struktury układów sterowania sil-
nika okrętowego współpracującego ze śrubą okrętową na-
stawną o skoku zmiennym, przekładnie nawrotne i ich układy
sterowania, sprzęgła i ich układy sterowania.
8 8 – – –
3. Przetworniki pomiarowe. Charakterystyki statyczne i dyna-
miczne przetworników pomiarowych i pozostałych elemen-
tów toru pomiarowego. Przetwarzanie i rejestracja sygna-
łów analogowych i cyfrowych. Analiza błędów statycznych
i dynamicznych. Przetworniki pomiarowe wielkości nieelek-
trycznych (położenia, temperatury, ciśnienia, prędkości, siły,
momentu), układy przetwarzania i normalizacji sygnałów,
cyfrowa postać sygnału, przetworniki A/D i D/A, przesyłanie
sygnałów na odległość.
4 4 – – –
4. Wybrane okrętowe regulatory wielkości nieelektrycznych: regulatory prędkości obrotowej, regulatory ciśnienia, re-
gulatory temperatury, regulatory lepkości paliwa (budowa,
zasada działania, obsługa); struktura układów regulacji,
dobór nastaw, elementy pomiarowe innych układów, np.
pomiaru zawartości wody w oleju i paliwie, pomiaru drgań.
5 5 – – –
5. Układy automatyki elektrowni okrętowej: automatyka ze-
społów prądotwórczych, zautomatyzowane elektrownie
okrętowe. Zintegrowane systemy sterowania procesami
wytwarzania i rozdziału energii elektrycznej na statku, sys-
temy energetyki skojarzonej.
6 6 – – –
6. Zasada działania, budowa i obsługa układów automatyki
mechanizmów i urządzeń pomocniczych: kotłów pomocni-
czych, sprężarek powietrza, wirówek oraz filtrów paliwa,
urządzeń sterowych, urządzeń pokładowych, przeładunko-
wych. Układy sterowania i regulacji głównych kotłów okrę-
towych.
8 8 – – –
7. Okrętowe systemy informacyjne: alarmowe, dyspozycyjne,
operacyjne, ostrzegawcze, diagnostyki i statystyczno-ewi-
dencyjne. Zastosowanie systemów komputerowych
w automatyce okrętowej.
6 6 – – –
Laboratorium
8. Analiza układów sterowania tłokowymi silnikami spalino-
wymi napędzającymi śruby okrętowe o skoku stałym.
6 – – 6 –
9. Analiza układów sterowania tłokowymi silnikami spalino-
wymi napędzającymi śruby okrętowe nastawne o skoku
zmiennym.
6 – – 6 –
10. Badanie analogowych przetworników pomiarowych:
a) analogowych,
b) cyfrowych,
c) układów z przetwornikami analogowymi i cyfrowymi.
9 – – 9 –
11. Badanie regulatorów wielkości nieelektrycznych:
a) prędkości obrotowej,
b) ciśnienia,
c) temperatury,
d) lepkości,
e) dobór nastaw.
12 – – 12 –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 101
12. Badanie układów automatyki elektrowni okrętowej. 6 – – 6 –
13. Badanie wybranych układów automatyki maszyn i urządzeń
okrętowych.
3 – – 3 –
14. Tworzenie okrętowych systemów informacyjnych z wyko-
rzystaniem przemysłowych programów wizualizacyjnych.
3 – – 3 –
Razem 90 45 – 45 –
Razem w czasie studiów 90 45 – 45 –
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie wykładów i ćwiczeń laboratoryjnych na IV roku
studiów. Pomoce dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca,
- instrukcje stanowiskowe i zestawy programowych ćwiczeń laboratoryjnych,
- dzienniczki laboratoryjne studentów,
- regulamin pracy i instrukcja BHP obowiązujące w laboratorium.
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-1. Forma i warunki zaliczenia wykładów
- obecność studenta na wykładach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- egzamin.
II-2. Forma i warunki zaliczenia ćwiczeń laboratoryjnych
- znajomość regulaminu pracy i BHP w laboratorium stwierdzona na specjalnym
formularzu własnoręcznym podpisem studenta,
- zaliczenie tzw. „wejściówek” oraz wykonanie wg harmonogramu zestawu programowych
ćwiczeń laboratoryjnych,
- złożenie poprawnych sprawozdań pisemnych z wykonanych ćwiczeń laboratoryjnych,
opracowanych wg zaleceń podanych w skrypcie do ćwiczeń i instrukcjach
stanowiskowych,
- zaliczenie z oceną.
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
1. Tumański S.: Technika pomiarowa, WNT, Warszawa 2007.
2. Miłek M.: Pomiary wielkości nieelektrycznych metodami elektrycznymi, Wyd.
Politechniki Zielonogórskiej, Zielona Góra 1998.
3. Winiecki W. i inni: Graficzne zintegrowane środowiska programowe do projektowania
systemów pomiarowo-kontrolnych, MIKOM, Warszawa 2001.
4. Brzózka J., Dorobczyński L.: MATLAB – środowisko obliczeń naukowo-technicznych,
MIKOM, Warszawa 2005.
5. Tłaczała W.: Środowisko LabView w eksperymencie wspomaganym komputerowo,
WNT, Warszawa 2002.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 102
6. Świsulski D.: Komputerowa technika pomiarowa. Oprogramowanie wirtualnych
przyrządów pomiarowych LabView, Agenda Wydawnicza PAK, Warszawa 2005.
7. Piotrowski J.: Podstawy miernictwa, WNT, Warszawa 2006.
8. Mielczarek W.: Szeregowe interfejsy cyfrowe, Wyd. Helion, Gliwice 1993.
9. Mielczarek W.: USB. Uniwersalny interfejs szeregowy, Wyd. Helion, Gliwice 2005.
10. Nawrocki W.: Rozproszone systemy pomiarowe, WKiŁ, Warszawa 2006.
11. Rydzewski J.: Pomiary oscyloskopowe, WNT, Warszawa 2007.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 103
25. Przedmiot: CHEMIA TECHNICZNA
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
II 15 1 – 1 – 30 15 – 15 – 2
Razem w czasie studiów 30 15 – 15 – 2
Związki z innymi przedmiotami:
– matematyka,
– fizyka,
– materiałoznawstwo okrętowe,
– termodynamika techniczna,
– chemia wody, paliw i smarów,
– okrętowe silniki tłokowe,
– kotły okrętowe,
– ochrona środowiska morskiego.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem oraz wykonaniu ćwiczeń labora-
toryjnych student powinien:
Znać
1) Współczesne teorie dotyczące budowy materii.
2) Rodzaje wiązań chemicznych, podstawowe typy hybrydyzacji oraz architekturę cząste-
czek niektórych związków chemicznych i ich momenty dipolowe.
3) Układ okresowy pierwiastków chemicznych i prawo okresowości.
4) Procesy zachodzące w układach dyspersyjnych: rozpuszczalność substancji chemicznych,
rodzaje roztworów i ich stężenia, regułę przekory, proces dysocjacji elektrolitycznej oraz
czynniki wpływające na ten proces, wykładnik stężenia jonów wodorowych oraz zakresy
pH, podstawowe indykatory (wskaźniki) oraz mechanizm ich działania, reakcje jonów
różnych soli z wodą, podstawowe rodzaje mieszanin buforowych i mechanizm ich dzia-
łania, iloczyn rozpuszczalności dla soli trudno rozpuszczalnych w wodzie.
5) Teorię protonową kwasów i zasad.
6) Klasyfikację reakcji chemicznych, istotę reakcji redoks i procesy elektrochemiczne z ich
udziałem.
7) Pojęcie szybkości reakcji chemicznej oraz czynniki wpływające na tę szybkość, stałą
równowagi chemicznej i wpływ czynników zewnętrznych na tę równowagę.
8) Podział katalizatorów, rodzaje katalizy oraz mechanizm reakcji łańcuchowych i fotoche-
micznych.
9) Fizyczne własności ultradźwięków oraz ich działanie na otaczające środowisko i istotę
reakcji sonochemicznych.
10) Procesy korozyjne i ich mechanizm oraz sposoby ochrony przed korozją stosowane
w praktyce okrętowej.
11) Regułę faz Gibbsa i diagramy równowag fazowych dla różnych układów.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 104
Umieć
1) Rozpisywać struktury elektronowe atomów najważniejszych pierwiastków układu
okresowego i określać na tej podstawie położenie pierwiastków w układzie.
2) Określać dla konkretnych orbitali komplety właściwych im liczb kwantowych, opisują-
cych dane orbitale.
3) Rozróżniać roztwory rzeczywiste i układy koloidowe.
4) Sporządzać roztwory substancji chemicznych o żądanych stężeniach i dokonywać przeli-
czeń jednych rodzajów stężeń na inne (procent masowy, stężenie molowe i in.).
5) Wykreślać krzywe rozpuszczalności dla różnych soli i identyfikować punkty odpowiada-
jące roztworom nienasyconym, nasyconym i przesyconym.
6) Obliczać masę czystej substancji znajdującej się w danej objętości roztworu o określo-
nym stężeniu i gęstości.
7) Na podstawie stałych dysocjacji określać moc elektrolitów oraz odróżniać słabe i mocne
kwasy i zasady.
8) Pisać równania reakcji dysocjacji elektrolitycznej dla kwasów, zasad i soli oraz wyraże-
nia matematyczne na stałe dysocjacji dla słabych kwasów i zasad.
9) Określać pH badanego roztworu za pomocą uniwersalnych papierków wskaźnikowych
i o zawężonych zakresach pH oraz za pomocą podstawowych wskaźników i pH-metru
(potencjometrycznie).
10) Pisać równania reakcji hydrolizy dla różnych typów soli i określać charakter odczynu
roztworów wodnych tych soli (obojętny, kwasowy lub zasadowy).
11) Wyjaśnić na drodze reakcji chemicznych mechanizm działania buforów: octanowego,
amonowego, fosforanowego.
12) Na podstawie wartości iloczynów rozpuszczalności przewidywać i obliczać rozpuszczal-
ność danych soli trudno rozpuszczalnych w wodzie.
13) Zbilansować reakcje utleniania i redukcji (redoks) oraz wskazać w nich utleniacz i reduk-
tor.
14) Napisać równania na szybkość reakcji dla konkretnych przykładów reakcji odwracalnych
(w kierunku tworzenia produktów oraz w kierunku ich rozpadu oraz określać, jaki będzie
wpływ zmian ciśnienia i temperatury na położenie równowagi chemicznej tych reakcji
(zgodnie z regułą przekory).
15) Wymienić przykłady katalizatorów dodatnich i ujemnych (tzw. inhibitorów) oraz podać
przykłady katalizy homogenicznej i heterogenicznej.
16) Wyjaśnić mechanizm działania kontaktu (np. glinokrzemianów) podczas krakingu katali-
tycznego ropy naftowej.
17) Narysować i zinterpretować wykres zależności energii aktywacji dla reakcji chemicznych
biegnących z udziałem katalizatora i bez katalizatora.
18) Wyjaśnić wpływ katalizatora na położenie równowagi reakcji chemicznych.
19) Wyjaśnić mechanizm przebiegu reakcji łańcuchowych na przykładzie fotochemicznego
chlorowania lub bromowania metanu.
20) Napisać przykłady reakcji sonochemicznych oraz podać najważniejsze zastosowanie
ultradźwięków.
21) Opisać szereg napięciowy metali i jego praktyczne znaczenie istotne dla zapobiegania
korozji elektrochemicznej (np. ochrona protektorowa kadłubów statków, ochronne po-
włoki metalowe i in.) oraz określić aktywność metali w tym szeregu względem wody,
kwasów tlenowych i względem siebie.
22) Opisać na drodze reakcji elektrochemicznych mechanizm działania mikroogniwa
korozyjnego na przykładzie żelaza zanurzonego w wodzie.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 105
23) Wyjaśnić mechanizm korozji niektórych stopów technicznych stosowanych w okrętownic-
twie (np. odcynkowanie mosiądzów, odaluminiowanie brązów aluminiowych).
24) Sporządzać diagramy równowag fazowych dla różnych układów oraz dokonywać ich
interpretacji.
Treści zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr II
1. Budowa atomu i elementy mechaniki kwantowej:
cząstki elementarne, równanie Schrödingera i liczby kwan-
towe, konfiguracja elektronowa pierwiastków.
2 2 – – –
2. Budowa cząsteczki:
wiązania chemiczne i oddziaływania międzycząsteczkowe,
metody określające wiązania (np. LCAO), hybrydyzacja or-
bitali atomowych i kształty przestrzenne niektórych cząste-
czek związków chemicznych.
2 2 – – –
3. Układ okresowy pierwiastków:
kierunki zmian własności i ogólna charakterystyka
pierwiastków na tle układu okresowego, polarność cząste-
czek.
1 1 – – –
4. Układy dyspersyjne:
rozpuszczalność substancji chemicznych, układy koloidowe,
dysocjacja elektrolityczna, reakcje jonów soli z wodą, wy-
kładnik stężenia jonów wodorowych, wskaźniki, mieszaniny
buforowe, iloczyn rozpuszczalności.
2 2 – – –
5. Kinetyka chemiczna i mechanizmy reakcji:
klasyfikacja reakcji chemicznych, reakcje utleniania i reduk-
cji, szybkość reakcji, stała równowagi chemicznej, reguła
przekory i wpływ czynników zewnętrznych na równowagę
chemiczną.
1 1 – – –
6. Kataliza i katalizatory:
rodzaje katalizatorów, energia aktywacji, kataliza homoge-
niczna i heterogeniczna, mechanizm działania katalizatorów
i ich wpływ na równowagę chemiczną, reakcje łańcuchowe
i fotochemiczne.
1 1 – – –
7. Sonochemia:
fizyczne własności ultradźwięków i działanie ich na
środowisko, reakcje sonochemiczne, zastosowanie ultradź-
więków.
1 1 – – –
8. Korozja:
szereg napięciowy metali, rodzaje korozji i ochrona przed
korozją, korozja wybranych stopów technicznych, korozja
w stopach różniących się potencjałem (np. odcynkowanie
mosiądzów, odaluminiowanie brązów aluminiowych) w sto-
pach wielofazowych np. ogniwa: Cu – Cu3Al, Cu – Cu ,
Al – Al2Mg3.
3 3 – – –
9. Reguła faz Gibbsa i równowagi fazowe:
podstawowe prawa i zasady budowania diagramów, dia-
gramy równowag fazowych układów jednoskładnikowych
(np.: diagram wody przy różnych ciśnieniach, dwutlenku
węgla, siarki i fosforu), równowagi ciecz-para w układach
2 2 – – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 106
dwuskładnikowych z jedną fazą ciekłą, diagramy fazowe
układów zeotropowych i azeotropowych, równowagi ciecz –
ciecz w układach dwuskładnikowych (z jednym lub dwoma
punktami krytycznymi), układy trójskładnikowe.
Laboratorium
10. Ćwiczenia wprowadzające. Regulamin BHP w laboratorium
chemicznym. Badanie właściwości fizykochemicznych
roztworów i oznaczanie ich stężeń.
2 – – 2 –
11. Badanie szybkości reakcji chemicznych. 2 – – 2 –
12. Badanie procesu dysocjacji elektrolitycznej. 2 – – 2 –
13. Oznaczanie wykładnika stężenia jonów hydroniowych (pH)
i przeprowadzanie reakcji elektrolitów z wodą.
2 – – 2 –
14. Przeprowadzanie reakcji utleniania i redukcji oraz bilanso-
wanie tych reakcji.
2 – – 2 –
15. Wykonywanie reakcji charakterystycznych dla pierwiastków
bloku s.
2 – – 2 –
16. Badanie procesu korozji elektrochemicznej i ochrony przed
korozją.
3 – – 3 –
Razem 30 15 – 15 –
Razem w czasie studiów 30 15 – 15 –
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie wykładów i ćwiczeń laboratoryjnych na I roku
studiów. Pomoce dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca do wykładów,
- skrypt do ćwiczeń laboratoryjnych,
- instrukcje stanowiskowe i zestawy programowych ćwiczeń laboratoryjnych,
- układ okresowy pierwiastków chemicznych,
- dzienniczki laboratoryjne studentów,
- regulamin pracy i instrukcja BHP obowiązujące w laboratorium chemicznym.
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-1. Forma i warunki zaliczenia wykładów
- obecność studenta na wykładach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- zaliczenie z oceną.
II-2. Forma i warunki zaliczenia ćwiczeń laboratoryjnych
- znajomość regulaminu pracy i BHP w laboratorium chemicznym stwierdzona na
specjalnym formularzu własnoręcznym podpisem studenta,
- zaliczenie tzw. „wejściówek” oraz wykonanie wg harmonogramu zestawu programowych
ćwiczeń laboratoryjnych,
- złożenie poprawnych sprawozdań pisemnych z wykonanych ćwiczeń laboratoryjnych,
opracowanych wg zaleceń podanych w skrypcie do ćwiczeń i instrukcjach
stanowiskowych,
- zaliczenie z oceną.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 107
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
Wykaz literatury podstawowej do wykładów
1. Aleksander Erndt: Podstawy chemii ogólnej i nieorganicznej. PWN, Warszawa 1986.
2. Lech Pajdowski: Chemia ogólna. Część I (wydanie VII). PWN, Warszawa 1985.
3. Chemia fizyczna – praca zbiorowa PWN, Warszawa 1965.
Wykaz literatury uzupełniającej do wykładów
4. Tadeusz Penkala: Podstawy chemii ogólnej. (Wydanie IV). PWN, Warszawa 1976.
5. Lech Pajdowski: Chemia ogólna. Część II. PWN, Warszawa 1985.
6. Przemysław Mastalerz: Chemia organiczna. Wydawnictwo Chemiczne, Wrocław 2000.
Wykaz literatury podstawowej do ćwiczeń laboratoryjnych
1. Henryk Stundis, Waldemar Trześniowski, Sławomiła Żmijewska: Ćwiczenia
laboratoryjne z chemii nieorganicznej. WSM, Szczecin 1995.
2. Instrukcje stanowiskowe do ćwiczeń laboratoryjnych.
Wykaz literatury uzupełniającej do ćwiczeń laboratoryjnych
3. Tadeusz Drapała: Chemia ogólna nieorganiczna z zadaniami. Wydawnictwo SGGW,
Warszawa 1997.
4. Obliczenia chemiczne. Zbiór zadań z chemii ogólnej i analitycznej nieorganicznej. Praca
zbiorowa pod redakcją Alfreda Śliwy. PWN, Warszawa 1982.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 108
26. Przedmiot: CHEMIA WODY, PALIW I SMARÓW
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
V 15 1 – 2 – 45 15 – 30 – 2
Razem w czasie studiów 45 15 – 30 – 2
Związki z innymi przedmiotami:
– matematyka,
– fizyka,
– chemia techniczna,
– użytkowanie paliw i środków smarowych,
– okrętowe silniki tłokowe,
– kotły okrętowe,
– siłownie okretowe,
– ochrona środowiska morskiego.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem oraz wykonaniu ćwiczeń labora-
toryjnych student powinien:
Znać
1) Podstawowe dane dotyczące wód naturalnych i przemysłowych.
2) Powstawanie, rodzaje, własności, szkodliwość i metody usuwania osadów i kamienia
kotłowego.
3) Procesy korozyjne urządzeń kotłowych oraz procesy erozji i kawitacji układów chłodze-
nia silników okrętowych.
4) Preparaty zmiękczające i inhibitory korozji stosowane do układów wodnych na statkach.
5) Rodzaje wody na statkach, ich zanieczyszczenia i wymagania techniczne.
6) Podstawowe parametry fizykochemiczne jakości wody technicznej na statkach, norma-
tywne metody badań tych parametrów oraz ich znaczenie eksploatacyjne.
7) Metody oczyszczania i odkażania wody stosowane na statkach.
8) Przyczyny, szkodliwość oraz zwalczanie pienienia się wody w kotłach okrętowych.
9) Badania testowe wody stosowane na statkach.
10) Rodzaje olejów smarowych, właściwości fizykochemiczne i użytkowe.
11) Metody badań jakości olejów smarowych.
12) Ocenę stanu jakościowego silnikowych olejów smarowych w eksploatacji na podstawie
analiz fizykochemicznych tych olejów.
13) Badania testowe używanych olejów smarowych stosowane na statkach.
14) Skład, podział, własności i zastosowanie smarów plastycznych, smarów specjalnych oraz
środków smarujących na sucho.
15) Klasyfikację smarów plastycznych.
16) Metody badań jakości smarów plastycznych.
17) Identyfikację smarów plastycznych oraz wykrywanie w smarach obecności zanieczysz-
czeń mechanicznych.
18) Odporność poszczególnych smarów na działanie wody.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 109
Umieć
1) Pobierać wg obowiązujących procedur reprezentatywne próbki wody, paliw i olejów
smarowych do normatywnych badań laboratoryjnych i badań testowych.
2) Samodzielnie wykonać badania laboratoryjne oraz badania testowe na statku próbek
wody, paliw, olejów smarowych i smarów.
3) Poprawnie interpretować wyniki analiz laboratoryjnych wody, paliw, olejów i smarów
oraz badań testowych wykonywanych na statku i na ich podstawie podejmować odpo-
wiednie działania korekcyjne i zaradcze.
4) Wymienić czynniki korozji wewnątrzkotłowej, wyjaśnić mechanizm i chemizm szkodli-
wego działania tych czynników oraz podać sposoby zabezpieczeń przed ich wpływem.
5) Wyjaśnić istotę fizycznych, chemicznych i fizykochemicznych metod zmiękczania wody
stosowanych na statkach.
6) Wyjaśnić procesy erozji i kawitacji zachodzące w układach chłodzenia silników okręto-
wych oraz podać sposoby zapobiegania tym procesom.
7) Wyjaśnić mechanizm działania ochronnego preparatów zmiękczających oraz inhibitorów
korozji stosowanych do układów wodnych na statkach.
8) Na podstawie norm, tabel, monogramów itp. przeliczać gęstość oraz lepkość paliw i ole-
jów smarowych na gęstość i lepkość w zadanych temperaturach.
9) Dokonywać przeliczeń gęstości oraz lepkości paliw i olejów smarowych z danych jedno-
stek na inne jednostki.
Treści zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr V
1. WODA
Wody naturalne: podział, zanieczyszczenia, wskaźniki jakości wody, metody
analizy, sposoby uzdatniania.
0,5
0,5
–
–
–
2. Wody przemysłowe:
rodzaje, zanieczyszczenia oraz wymagania dla wody kotło-
wej i zasilającej kotły oraz dla wody chłodzącej.
0,5 0,5 – – –
3. Własności wody używanej na statku: a) woda morska,
b) woda sanitarna,
c) woda pitna,
d) woda techniczna.
1 1 – – –
4. Rodzaje wody na statkach – własności i wymagania: woda morska, woda kotłowa i zasilająca kotły, woda chło-
dząca silniki okrętowe, woda konsumpcyjna i sanitarna,
woda zęzowa i balastowa, ścieki sanitarno-bytowe.
1 1 – – –
5. Podstawowe parametry i wielkości fizykochemiczne wody
technicznej stosowanej na statkach, charakteryzujące jej
jakość: a) cel,
b) metodyka,
c) chemiczne oznaczania,
1 1 – – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 110
d) znaczenie eksploatacyjne:
gęstość wody,
przewodnictwo właściwe,
wykładnik stężenia jonów hydroniowych – pH,
alkaliczność i twardość wody,
zawartość tlenu i amoniaku,
zawartość agresywnego dwutlenku węgla,
jonów chlorkowych, fosforanów(V), siarczanów(IV),
azotanów(III) i hydrazyny, zawartość chromu(VI), żelaza
ogólnego, krzemionki,
utlenialność wody.
6. Wpływ zanieczyszczeń wody na pracę urządzeń kotłowych
oraz na stan układu chłodzenia silników okrętowych:
a) osady i kamień kotłowy – przyczyny powstawania, ro-
dzaje, własności, szkodliwość i metody usuwania;
b) preparaty zmiękczające stosowane do wewnątrzkotło-
wego uzdatniania wody;
c) korozja urządzeń kotłowych, procesy korozyjne i kawita-
cja układów chłodzenia silników okrętowych;
d) rodzaje korozji, mechanizm jej przebiegu oraz
zapobieganie;
e) preparaty zmiękczające oraz inhibitory korozji stoso-
wane do układów chłodzenia silników okrętowych.
1 1 – – –
7. Pienienie się wody w kotle:
przyczyny, szkodliwość oraz środki zapobiegawcze.
0,5 0,5 – – –
8. Badania testowe wody na statkach:
testowanie podstawowych parametrów fizykochemicznych
wody kotłowej i chłodzącej silniki okrętowe za pomocą
przenośnych zestawów laboratoryjnych.
1,5 1,5 – – –
9. PALIWA OKRĘTOWE
Ropa naftowa: a) pochodzenie, skład, przerób zachowawczy i destruk-
cyjny;
b) otrzymywanie paliw płynnych i produktów smarowych z
ropy naftowej oraz na drodze syntez chemicznych;
c) wpływ metody przerobu ropy naftowej oraz sposobu
otrzymywania paliw na ich własności użytkowe.
0,5
0,5
–
–
–
10. Charakterystyka i klasyfikacja paliw płynnych: a) własności fizykochemiczne benzyn, olejów napędowych
i olejów opałowych oraz wskaźniki ich jakości (LO, LC,
wartość opałowa, właściwości samozapłonowe, gęstość,
lepkość);
b) paliwa stosowane w silnikach okrętowych: rodzaje i
własności fizykochemiczne paliw, zawartość pierwiast-
ków metalicznych, własności korozyjne produktów spa-
lania paliw i zdolność do tworzenia nagarów.
1 1 – – –
11.
Klasyfikacja i specyfikacja paliw żeglugowych:
a) typy i rodzaje paliw żeglugowych oraz ich symbole kla-
syfikacyjne, klasyfikacja paliw destylacyjnych i pozo-
stałościowych;
b) wpływ dodatków do paliw na ich właściwości użytkowe;
c) badania testowe podstawowych parametrów fizykoche-
micznych i użytkowych paliw na statkach za pomocą
przenośnych zestawów laboratoryjnych.
1 1 – – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 111
12.
OLEJE SMAROWE:
Charakterystyka i klasyfikacja olejów smarowych:
a) właściwości fizykochemiczne i rodzaje olejów smaro-
wych według ich zastosowania w okrętownictwie, klasy-
fikacje olejów smarowych: klasyfikacja lepkościowa i
klasyfikacja jakościowa;
b) podstawowe parametry fizykochemiczne charakteryzujące
jakość silnikowych olejów smarowych i ich znaczenie eks-
ploatacyjne: gęstość, lepkość, wskaźnik lepkości (WL),
temperatura zapłonu, temperatura płynięcia, liczba zasa-
dowa (BN), zawartość wody i zanieczyszczeń, odporność
na utlenianie, stabilność termiczna, smarność, zdolność
do zmywania i dyspergowania zanieczyszczeń, zdolność
do oddzielania wody, odporność na pienienie się;
c) metody badań jakości olejów smarowych;
d) wpływ ilości i rodzaju dodatków uszlachetniających na
właściwości użytkowe silnikowych olejów smarowych.
1
1
–
–
–
13. Zanieczyszczenia silnikowych olejów smarowych:
a) źródła zanieczyszczeń oleju, procesy starzenia i utleniania
oleju, wpływ eksploatacji silnika na zanieczyszczenie
oleju, wpływ zanieczyszczeń oleju na trwałość i niezawod-
ność silnika;
b) ocena stanu silnikowych olejów smarowych: stan gra-
niczny olejów smarowych oraz sposoby jego osiągania,
kryteria oceny stanu granicznego, ocena racjonalnego
czasu pracy oleju, ocena stanu jakościowego oleju w eks-
ploatacji;
c) badania testowe używanych olejów smarowych stoso-
wane na statku za pomocą przenośnych zestawów labo-
ratoryjnych;
d) asortyment współczesnych olejów smarowych stosowa-
nych w żegludze i ich charakterystyka;
e) syntetyczne oleje smarowe (np.: oleje poliolefinowe, po-
liestrowe i silikonowe), oleje smarowe nowej generacji.
2 2 – – –
14. SMARY
Smary plastyczne: a) definicja smarów plastycznych;
b) skład, podział, własności i zastosowanie smarów pla-
stycznych;
c) podstawowe parametry użytkowe smarów plastycznych i
ich znaczenie eksploatacyjne: penetracja smarów bez
ugniatania i po ugniataniu, klasy konsystencji smarów –
podział wg NLGI, temperatura kroplenia, zakres tempe-
ratur stosowania, właściwości niskotemperaturowe, od-
porność na wymywanie wodą, stabilność termiczna, me-
chaniczna i strukturalna, właściwości przeciwrdzewne
(ochrona przed korozją), działania korodujące na metale
kolorowe, właściwości smarne.
d) metody oceny jakości smarów plastycznych;
e) właściwości smarów wynikające z ich składu – wpływ
rodzaju zagęszczacza (wypełniacza) na własności użyt-
kowe klasycznych smarów plastycznych ogólnego sto-
sowania;
1
1
–
–
–
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 112
f) dodatki uszlachetniające stosowane do smarów:
antyutleniacze, inhibitory korozji (dodatki przeciwr-
dzewne), dodatki polepszające własności smarne (prze-
ciwzużyciowe – AW, wysokociśnieniowe – EP), przeciw-
korozyjne (zmniejszające agresywność korozyjną smaru
wobec metali kolorowych), modyfikatory i stabilizatory
struktury.
15. Klasyfikacja i identyfikacja smarów plastycznych:
a) identyfikacja smarów plastycznych i wykrywanie obec-
ności zanieczyszczeń mechanicznych;
b) asortyment smarów plastycznych ogólnego stosowania
oraz użytkowanych w żegludze, smary specjalne, środki
smarujące na sucho: teflon, grafit koloidalny, dwusiar-
czek molibdenu i molikoty;
c) smary pochodzenia syntetycznego.
1 1 – – –
16. Bezpieczeństwo pracy z produktami ropopochodnymi. 0,5 0,5 – – –
Laboratorium
17. Organizacja zajęć i zaliczeń: harmonogram wykonywania
ćwiczeń laboratoryjnych i zaliczeń, regulamin BHP i ppoż.,
literatura przedmiotu. Film instruktażowy – testowanie jako-
ści wody technicznej za pomocą przenośnych zestawów la-
boratoryjnych.
2 – – 2 –
18. Badanie jakości wody kotłowej i chłodzącej.
Pomiar pH i alkaliczności wody kotłowej i chłodzącej silniki
okrętowe.
2 – – 2 –
19. Oznaczanie zawartości jonów chlorkowych w wodzie tech-
nicznej oraz pomiar przewodnictwa właściwego.
2 – – 2 –
20. Oznaczanie twardości ogólnej, wapniowej i magnezowej
wody kotłowej.
2 – – 2 –
21. Oznaczanie zawartości w wodzie tlenu i amoniaku. 2 – – 2 –
22. Oznaczanie w wodzie inhibitorów korozji: hydrazyny, siar-
czanów(IV) i fosforanów(V).
2 – – 2 –
23. Oznaczanie utlenialności wody i zawiesin łatwo opadają-
cych.
2 – – 2 –
24. Destylacja normalna paliwa i obliczanie indeksu cetano-
wego.
2 – – 2 –
25. Pomiar gęstości i wyznaczanie temperaturowego współ-
czynnika gęstości produktów naftowych.
2 – – 2 –
26. Pomiar lepkości dynamicznej metodą Höpplera, przeliczanie
lepkości dynamicznej na lepkość kinematyczną oraz obli-
czanie wskaźnika lepkości olejów smarowych.
2 – – 2 –
27. Pomiar temperatury zapłonu w tyglu otwartym (metoda
Marcussona) i w tyglu zamkniętym (metoda Pensky –Mar-
tensa).
2 – – 2 –
28. Oznaczanie jakościowe i ilościowe zawartości wody w pro-
duktach naftowych. Test na obecność wody morskiej.
2 – – 2 –
29. Oznaczanie odczynu wyciągu wodnego oraz liczby kwasowej
lub liczby zasadowej olejów smarowych.
2 – – 2 –
30. Testowanie jakości używanych olejów smarowych za po-
mocą przenośnych zestawów laboratoryjnych.
2 – – 2 –
31. Pomiar penetracji i określenie klasy konsystencji smarów,
pomiar temperatury kroplenia oraz identyfikacja stałych
smarów plastycznych, badanie odporności smarów na dzia-
2 – – 2 –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 113
łanie wody, wykrywanie obecności zanieczyszczeń mecha-
nicznych. Właściwości i zastosowanie środków smarujących
na sucho: pasty teflonowe, molikoty, grafit koloidalny, dwu-
siarczek molibdenu.
Razem 45 15 – 30 –
Razem w czasie studiów 45 15 – 30 –
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie wykładów i ćwiczeń laboratoryjnych na III
roku studiów. Pomoce dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca do wykładów,
- skrypt do ćwiczeń laboratoryjnych,
- instrukcje stanowiskowe i zestawy programowych ćwiczeń laboratoryjnych,
- układ okresowy pierwiastków chemicznych,
- katalogi produktów naftowych firm krajowych i zagranicznych,
- dzienniczki laboratoryjne studentów,
- regulamin pracy i instrukcja BHP obowiązujące w laboratorium chemicznym.
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-1. Forma i warunki zaliczenia wykładów
- obecność studenta na wykładach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- zaliczenie z oceną.
II-2. Forma i warunki zaliczenia ćwiczeń laboratoryjnych
- znajomość regulaminu pracy i BHP w laboratorium chemicznym stwierdzona na
specjalnym formularzu własnoręcznym podpisem studenta,
- zaliczenie tzw. „wejściówek” oraz wykonanie wg harmonogramu zestawu programowych
ćwiczeń laboratoryjnych,
- złożenie poprawnych sprawozdań pisemnych z wykonanych ćwiczeń laboratoryjnych,
opracowanych wg zaleceń podanych w skrypcie do ćwiczeń i instrukcjach
stanowiskowych,
- zaliczenie z oceną.
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
Wykaz literatury podstawowej do wykładów
1. Sławomiła Żmijewska, Waldemar Trześniowski: Badania jakości wody stosowanej na
statkach. Akademia Morska, Szczecin 2005.
2. Krupowies J.: Badania zmian parametrów fizykochemicznych silnikowych olejów
smarowych eksploatowanych na statkach Polskiej Żeglugi Morskiej. WSM w Szczecinie,
Studia nr 27, Szczecin 1996.
3. Krupowies J.: Badania pierwiastków śladowych w oleju obiegowym jako element
diagnostyki silnika. WSM w Szczecinie, Studia nr 34, Szczecin 2000.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 114
4. Krupowies J.: Badania zmian właściwości oleju obiegowego okrętowych silników
pomocniczych. WSM w Szczecinie, Studia nr 40, Szczecin 2002.
5. Alfred Podniało: Paliwa, oleje i smary w ekologicznej eksploatacji. Poradnik. WNT,
Warszawa 2002.
6. Przemysław Urbański: Paliwa i smary. Fundacja Rozwoju WSM w Gdyni, Gdańsk 1999.
7. Przemysław Urbański: Paliwa i smary. Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk
1997.
8. Przemysław Urbański: Paliwa, smary i woda dla statków morskich. Wydawnictwo
Morskie, Gdańsk 1976.
Wykaz literatury uzupełniającej do wykładów
9. Wincenty Lotko: Zasilanie silników wysokoprężnych paliwami węglowodorowymi i
roślinnymi. Zagadnienia wybrane. WNT, Warszawa 1997.
10. Jerzy Stańda: Woda do kotłów parowych i obiegów chłodzących siłowni cieplnych. WNT,
Warszawa 1999.
Wykaz literatury podstawowej do ćwiczeń laboratoryjnych
1. Żmijewska S., Pawski J., Krupowies J.: Ćwiczenia laboratoryjne z chemii paliw, smarów
i wody. Cz.II. Paliwa, oleje i smary. Wyższa Szkoła Morska, Szczecin 1984.
2. Instrukcje stanowiskowe do ćwiczeń laboratoryjnych.
3. Normy PN/EN/ISO dotyczące badania wody technicznej i produktów naftowych.
4. Katalogi produktów naftowych.
Wykaz literatury uzupełniającej do ćwiczeń laboratoryjnych
5. Andrzej Dudek: Oleje smarowe Rafinerii Gdańskiej. „MET-PRESS”, Gdańsk 1997.
6. Baczewski K., Biernat K., Machel M.: Samochodowe paliwa, oleje i smary. Leksykon,
Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa 1993.
7. Michałowska J.: Paliwa, oleje i smary. Wydawnictwa Komunikacji i Łączności,
Warszawa 1977.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 115
27. Przedmiot: UŻYTKOWANIE PALIW I ŚRODKÓW SMAROWYCH
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
VII 15 2 – – – 30 30 – – – 1
Razem w czasie studiów 30 30 – – – 1
Związki z innymi przedmiotami:
– matematyka,
– fizyka,
– termodynamika techniczna,
– chemia techniczna,
– chemia wody paliw i smarów,
– okrętowe silniki tłokowe,
– kotły okrętowe,
– maszyny i urządzenia okrętowe,
– siłownie okrętowe.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem student powinien:
Znać
1) Pojęcia i jednostki gęstości, lepkości, wartości opałowej i własności samozapłonowych
produktów naftowych oraz ich praktyczne znaczenie i wykorzystanie w procesach eks-
ploatacji siłowni okrętowych.
2) Wpływ lepkości produktów naftowych oraz jej zależności od temperatury i ciśnienia na: pro-
blem komponowania paliw, smarowanie łożysk ślizgowych, opory przepływu w rurociągach,
sedymentację grawitacyjną, skuteczność działania wirówek, rozpylanie paliwa w komorze
spalania silnika i kotła, przebieg i jakość spalania, zużycie paliwa, nagarowanie, zużycie ele-
mentów silnika, awaryjność silnika, zanieczyszczenie turbiny i kotła utylizacyjnego.
3) Wpływ składu grupowego i sposobu przeróbki ropy naftowej na własności samozapło-
nowe paliw.
4) Sposoby określania własności samozapłonowych paliw destylacyjnych i pozostałościo-
wych.
5) Problemy wpływu obecności cząstek katalizatora na sposoby oczyszczania paliw i skutki
dla silnika.
6) Strukturę paliw pozostałościowych i problemy związane ze stabilnością.
7) Pozostałe parametry opisujące własności paliw oraz ich wpływ na eksploatację siłowni
okrętowej (temperatura: zapłonu, krzepnięcia, pompowalności, zmętnienia, blokady zim-
nego filtra, zawartość wody, zawartość siarki, zawartość wanadu, pozostałość po spopie-
leniu, pozostałość po koksowaniu).
8) Podział i klasyfikację lepkościową i jakościową paliw żeglugowych.
9) Zasady i sposób wykorzystania nadzoru Towarzystw Klasyfikacyjnych nad jakością pa-
liw okrętowych.
10) Wpływ tarcia na zjawiska zachodzące w mechanizmach okrętowych.
11) Wpływ lepkości oleju smarowego na zjawiska zachodzące w smarowanym urządzeniu.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 116
12) Klasyfikację lepkościową olejów ISO oraz klasyfikację lepkościową olejów silnikowych
SAE.
13) Funkcje oleju w silniku bezwodzikowym i wynikające stąd wymagania jakości.
14) Wpływ sposobu wytwarzania oleju bazowego i rodzaju dodatków uszlachetniających na
własności gotowego produktu.
15) Wymagania stawiane olejom pod kątem ich zastosowania na statku.
16) Zmiany zachodzące w oleju podczas eksploatacji i czynniki wpływające na jego starze-
nie.
17) Zasady pielęgnacji oleju podczas eksploatacji.
18) Klasyfikacje jakościowe olejów smarowych.
19) Własności smarów plastycznych oraz zasady doboru do różnych zastosowań.
Umieć
1) Korzystać z tablic ASTM, ISO/PN do przeliczania gęstości produktów naftowych.
2) Przeliczać gęstość paliw w różnych temperaturach wzorami przybliżonymi, oraz wyzna-
czać współczynnik temperaturowy .
3) Zastosować praktycznie znajomość gęstości podczas bunkrowania paliwa, do obliczania
zapasu paliwa, doboru tarczy puryfikatora oraz umieć unikać błędów podczas sondowa-
nia zbiorników.
4) Korzystać praktycznie z wykresu lepkość-temperatura, tabel, suwaków i wzorów
przeliczeniowych lepkość-temperatura, oraz ocenić błędy i wiarygodność tych metod.
5) Przeprowadzić kontrolę poprawności działania regulatorów lepkości.
6) Zapobiegać praktycznie utracie stabilności paliw i znać sposób jej oznaczania na statku
metodą bibułową ASTM.
7) Wyznaczyć i ocenić zawartość wody w paliwie lub oleju metodami statkowymi.
8) Wyznaczyć lepkość produktów naftowych metodami statkowymi.
9) Interpretować wyniki analizy laboratoryjnej paliwa.
10) Poprawnie pobierać próbki paliwa do analiz laboratoryjnych.
11) Prawidłowo dobrać oleje dla różnych zastosowań na statku.
12) Poprawnie pobrać próbki olejów do badań laboratoryjnych.
13) Interpretować wyniki analiz laboratoryjnych olejów smarowych.
14) Prawidłowo użytkować urządzenia i instalacje do pielęgnacji olejów smarowych.
15) Poprawnie dobrać smary plastyczne do różnych zastosowań na statku.
Treści zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr VII
1. Gęstość:
a) definicja gęstości, różnica między gęstością a ciężarem
właściwym, gęstość względna, jednostki w układzie SI, cgs
oraz jednostki angielskie i amerykańskie dotyczące
produktów naftowych;
b) zależność gęstości produktów naftowych od temperatury i
ciśnienia, konstrukcja i sposób korzystania z tablic ASTM,
tablice ISO/PN i zakres ich stosowania, przybliżony wzór
służący do przeliczeń gęstości paliw w różnych temperatu-
rach, sposób wyznaczania współczynnika ;
c) wykorzystanie znajomości gęstości produktów naftowych
2 2 – – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 117
w praktyce statkowej: znaczenie znajomości prawdziwej
gęstości paliw podczas bunkrowania statku, sposób obli-
czania masy paliwa w zbiornikach zapasowych statku
(możliwość korzystania z tablic ASTM do korekcji objęto-
ści paliwa w funkcji temperatury) – unikanie błędów po-
wstających podczas sondowania zbiorników, znaczenie
gęstości dla doboru prawidłowej tarczy puryfikatora, gę-
stość a wartość opałowa paliw, gęstość a własności sa-
mozapłonowe paliw (sygnalizacja problemu).
2. Lepkość: a) lepkość jako miara tarcia wewnętrznego w płynach,
ogólne definicje lepkości dynamicznej i kinematycznej,
jednostki w układzie SI, cgs oraz najczęściej spotykane
jednostki lepkości umownej i względnej, sposoby na prze-
liczenia lepkości wyrażonej w różnych jednostkach w tej
samej temperaturze;
b) pojęcie lepkości nominalnej paliw i wynikająca z tego
klasyfikacja lepkościowa paliw (sygnalizacja wad takiej kla-
syfikacji);
c) zależność lepkości produktów naftowych od temperatury,
konstrukcja i sposób korzystania z wykresu lepkość-
temperatura dla paliw – ograniczenia możliwości korzy-
stania z wykresu i jego wiarygodność, sposób korzystania
z tabel, suwaków i wzorów przeliczeniowych lepkości
w funkcji temperatury;
d) lepkość mieszanin paliw, cel mieszania paliw, wykres mie-
szania paliw – ograniczenie jego stosowalności przez ko-
nieczność znajomości dokładnej wartości lepkości
składnika o małej lepkości;
e) znaczenie lepkości dla: smarowania łożysk ślizgowych,
oporów przepływu paliwa w rurociągach, sedymentacji
grawitacyjnej, skuteczności działania wirówek oraz roz-
pylania paliwa w komorze spalania silnika wysokopręż-
nego – omówienie wpływu lepkości na mikro- i makro-
strukturę rozpylonego paliwa, przebieg i jakość jego
spalania (zużycie jednostkowe paliwa, nagarowanie, zu-
życie elementów silnika, wpływ na awaryjność silnika,
zanieczyszczenie turbiny i kotła utylizacyjnego [pożary
kotłów]);
f) regulatory lepkości paliwa pozostałościowego zasilają-
cego silniki, dlaczego nie mogą być zastępowane regula-
cją temperatury na podstawie wykresu lepkość-tempera-
tura, kontrola prawidłowości pomiarów lepkości.
3 3 – – –
3. Wpływ sposobu wytwarzania paliw dla silników wysoko-
prężnych na ich najważniejsze własności użytkowe: a) ropa naftowa jako mieszanina węglowodorów i niewęglo-
wodorów, przeróbka zachowawcza i destrukcyjna ropy
naftowej, wpływ składu ropy i sposobu przeróbki na skład
grupowy węglowodorów frakcji paliwowych oraz pozosta-
łości podestylacyjnych i pokrakingowych, wytwarzanie
(komponowanie) paliw destylacyjnych i pozostałościowych;
b) znaczenie składu grupowego węglowodorów dla własno-
ści samozapłonowych paliw, znaczenie opóźnienia za-
płonu dla prawidłowej pracy i trwałości silnika, określa-
nie własności samozapłonowych paliw destylacyjnych
2 2
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 118
i pozostałościowych: liczba cetanowa, indeks cetanowy,
indeks Diesla, CCAI, CII;
c) przypadek zastosowania pozostałości po krakingu katali-
tycznym do komponowania paliw pozostałościowych:
cząstki katalizatora znajdujące się w takim paliwie – ich
skład, rozmiary i twardość, skutki dla silnika, trudności
oczyszczenia z nich paliwa – nowe konstrukcje wirówek
i filtrów, dopuszczalny udział w paliwie, oznaczanie
Al+Si;
d) struktura paliw pozostałościowych – roztwór koloidalny
i zawiesina, stabilność paliw pozostałościowych – przy-
czyny i skutki utraty stabilności (dla systemu paliwowego i
dla silnika), zapobieganie utracie stabilności, zapas sta-
bilności, oznaczanie TSE i TSP, metoda oznaczania sta-
bilności paliw na statku metodą bibułową ASTM.
4. Zanieczyszczenia paliw okrętowych i inne istotne parame-
try opisujące własności paliw: a) temperatura zapłonu: brak związku z własnościami samo-
zapłonowymi paliwa, wymagania bezpieczeństwa p. poż.,
dopuszczalne odstępstwa – przyczyny i warunki;
b) temperatura krzepnięcia, temperatura pompowalności, tem-
peratura zmętnienia, temperatura blokady zimnego filtra;
c) zawartość wody: źródła pochodzenia wody z paliwa, dla-
czego ograniczono zawartość wody w bunkrowanym pa-
liwie pozostałościowym do max. 1% , skutki obecności
wody w paliwie (dla systemu paliwowego i silnika),
oczyszczanie paliw z wody, emulsje paliwowo-wodne do
zasilania silników (korzyści, warunki stosowania);
d) zawartość siarki: zawartość siarki w paliwach w zależno-
ści od pochodzenia ropy i sposobu jej przerobu, tworzenie
się SO2 w trakcie spalania paliwa, czynniki wpływające na
stopień konwersji SO2 do SO3 , wpływ związków siarki
w spalinach na temperaturę punktu rosy – korozja siar-
kowa (niskotemperaturowa) i jej skutki dla silnika, spo-
soby zapobiegania korozji siarkowej (TBN olejów tylko
sygnalizacja problemu);
e) zawartość wanadu: pochodzenie związków wanadu w
paliwie, brak możliwości ich usunięcia z paliwa na statku,
po spaleniu paliwa tlenki wanadu pozostają w popiele,
temperatura topnienia i temperatura przylegania popiołu
– niskotopliwe stopy z siarczanem sodu, korozja wana-
dowa (wysokotemperaturowa) i jej skutki dla silnika, spo-
soby zapobiegania tej korozji;
f) pozostałość po spopieleniu paliwa: jej wpływ na szybkość
zużywania się elementów silnika – konieczność limitowa-
nia ilości powstającego popiołu;
g) pozostałość po koksowaniu paliwa: konieczność określa-
nia skłonności paliw do tworzenia nagarów w silniku,
liczba Conradsona i MCR – dobra zgodność z badaniami
silnikowymi dla paliw destylacyjnych i słaba dla paliw
pozostałościowych (omówienie przyczyn).
4 4
5. Klasyfikacja paliw i normy jakościowe – badania jakości
paliw:
a) klasyfikacja dotychczasowa: podział na oleje napędowe
(paliwa lekkie) i opałowe (paliwa ciężkie), klasyfikacja
2 2
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 119
lepkościowa olejów opałowych i brak jej związku z jako-
ścią, przyczyny wprowadzenia nowej międzynarodowej
klasyfikacji paliw ISO;
b) Podstawy i zasady klasyfikacji oraz specyfikacji paliw że-
glugowych ISO;
c) Badania jakości paliw żeglugowych przez organizacje
utworzone przez Det Norske Veritas oraz Lloyda, ich
wpływ na powstanie norm ISO, procedura pobierania
próbek paliw, oznaczane parametry paliw, wykorzystanie
wyników badań na statku oraz jako danych statystycznych
jakości paliw na świecie.
6. Tarcie i smarowanie: a) znaczenie tarcia w technice (sprawność mechaniczna
urządzeń, wydzielanie się ciepła, zużycie powierzchni),
sposoby zmniejszania współczynnika tarcia pomiędzy
współpracującymi powierzchniami, smarowanie hydrody-
namiczne, zależność nośności łożyska ślizgowego i wystę-
pującego w nim współczynnika tarcia od różnych czynni-
ków konstrukcyjnych i eksploatacyjnych;
b) lepkość oleju smarującego łożysko – zależność granicz-
nych wartości: minimalnej i maksymalnej od stopnia zło-
żoności i obciążenia smarowanego urządzenia.
2 2
7. Klasyfikacje lepkościowe olejów smarowych:
a) klasyfikacja lepkościowa olejów ISO (dotyczy wszystkich
olejów poza silnikowymi);
b) klasyfikacja lepkościowa olejów silnikowych SAE – przy-
czyny stosowania odrębnej klasyfikacji, wymagania kla-
syfikacyjne.
2 2
8. Funkcje oleju smarowego w silniku spalinowym oraz moż-
liwości ich wypełniania przez oleje: a) wysokoobciążony silnik bezwodzikowy jako urządzenie
stawiające najwyższe wymagania olejom smarowym;
b) funkcje oleju w silniku bezwodzikowym: smarowanie
(zmniejszanie tarcia oraz zużycia smarowanych elemen-
tów), odprowadzanie ciepła, utrzymywanie smarowanych
elementów w czystości, uszczelnianie oraz zobojętnianie
kwasów i wynikające z nich wymagania dla oleju: lepkość
nominalna, wskaźnik lepkości (omówienie szczegółowe),
smarność, odporność na utlenianie i wysoką temperaturę
(omówienie szczegółowe stabilności oksydacyjnej i ter-
micznej), własności myjąco-dyspergujące, alkaliczność.
4 4
9. Wytwarzanie olejów smarowych: a) otrzymywanie olejów bazowych z rafinowanych destylatów
ropy naftowej, własności oleju bazowego wynikające ze spo-
sobu rafinacji oleju: wskaźnik lepkości, stabilność oksyda-
cyjna, stabilność termiczna – brak możliwości spełnienia
wszystkich wymagań stawianym olejom silnikowym, oleje
syntetyczne – dużo lepszy wskaźnik lepkości, stabilność oksy-
dacyjna i termiczna – także nie spełnia wszystkich wymagań;
b) dodatki uszlachetniające dodawane do oleju bazowego –
omówienie różnych rodzajów stosowanych dodatków (wi-
skozatory, depresatory, detergenty, dispersanty, antyemulga-
tory, dodatki alkaliczne, dodatki smarnościowe i EP, inhibi-
tory korozji, dodatki przeciwpienne, antyoksydanty);
c) charakterystyczne wymagania dla innych (poza silniko-
3 3
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 120
wymi) olejów stosowanych na statkach (oleje turbinowe,
przekładniowe, hydrauliczne, sprężarkowe – do powietrza,
gazów i czynników chłodniczych, pochwy wału śru-
bowego, grzewcze, do maszyn przetwórstwa rybnego).
10. Silnikowy olej smarowy w eksploatacji – zanieczyszczenia
eksploatacyjne oleju silnikowego: a) dodatki alkaliczne – szczególny rodzaj dodatków oznacza-
nych ilościowo w oleju, definicja liczby zasadowej (BN),
znaczenie jej wartości dla eksploatacji silnika (zjawiska w
filmie olejowym tulei cylindrowej), dobór BN oleju świe-
żego, zmiany BN w trakcie eksploatacji oleju w silniku,
czynniki wpływające na szybkość spadku BN i poziom sta-
bilizacji BN, graniczna wartość spadku BN;
b) utlenianie oleju (starzenie) – wzrost lepkości, powstawanie
kwasów organicznych, żywic i asfaltów, ciemnienie oleju;
c) odparowanie oleju – ubytki oleju z obiegu smarowania (po-
ważny udział w zużyciu oleju przez silnik), wzrost lepkości;
d) zanieczyszczanie oleju – rodzaje zanieczyszczeń, ich źró-
dła i skutki obecności (szczegółowo zanieczyszczenie
wodą i paliwem);
e) konieczność badania własności oleju dla oceny jego przy-
datności do dalszej eksploatacji;
f) procedura pobierania próbek oleju do badań;
g) interpretacja wyników analiz fizyko-chemicznych oleju,
wartości graniczne oznaczanych parametrów, interpreta-
cja wyników analizy spektralnej oleju;
h) pielęgnacja oleju w trakcie jego eksploatacji: filtrowanie, wi-
rowanie i odświeżanie – dobór właściwych urządzeń podczas
projektowania siłowni oraz zalecenia co do postępowania
podczas ich użytkowania – typowo spotykane błędy.
2 2
11. Klasyfikacje jakościowe olejów smarowych a) klasyfikacja jakościowa olejów smarowych jako wynik do-
świadczeń eksploatacyjnych – ogólne wymagania kla-
syfikacji jakościowych;
b) klasyfikacje jakościowe olejów silnikowych: API, ACEA,
MIL-L, klasyfikacje producentów silników.
2 2
12. Smary plastyczne: a) definicja smaru plastycznego, zalety smaru plastycznego,
jego struktura i skład;
b) najważniejsze właściwości smarów plastycznych: konsy-
stencja (penetracja), temperatura kroplenia, smarność,
odporność na wymywanie wodą, ochrona przed korozją,
oddziaływanie na metale kolorowe, pokrycia lakiernicze
i materiały uszczelnień;
c) wpływ rodzaju zagęszczacza na własności smarów pla-
stycznych, klasyfikacja smarów plastycznych ISO;
d) zasady doboru smarów plastycznych do danych zastoso-
wań, sposoby doprowadzania smaru plastycznego do róż-
nych węzłów tarcia;
e) Identyfikacja smarów plastycznych i wykrywanie zanie-
czyszczeń mechanicznych, asortyment smarów stosowa-
nych w żegludze, smary syntetyczne.
2 2
Razem 30 30 – – –
Razem w czasie studiów 30 30 – – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 121
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie wykładów i ćwiczeń laboratoryjnych na IV
roku studiów. Pomoce dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca do wykładów,
- skrypt do ćwiczeń laboratoryjnych,
- instrukcje stanowiskowe i zestawy programowych ćwiczeń laboratoryjnych,
- układ okresowy pierwiastków chemicznych,
- katalogi produktów naftowych firm krajowych i zagranicznych,
- dzienniczki laboratoryjne studentów,
- regulamin pracy i instrukcja BHP obowiązujące w laboratorium chemicznym.
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-1. Forma i warunki zaliczenia wykładów
- obecność studenta na wykładach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- zaliczenie z oceną.
II-2. Forma i warunki zaliczenia ćwiczeń laboratoryjnych
- znajomość regulaminu pracy i BHP w laboratorium chemicznym stwierdzona na
specjalnym formularzu własnoręcznym podpisem studenta,
- zaliczenie tzw. „wejściówek” oraz wykonanie wg harmonogramu zestawu programowych
ćwiczeń laboratoryjnych,
- złożenie poprawnych sprawozdań pisemnych z wykonanych ćwiczeń laboratoryjnych,
opracowanych wg zaleceń podanych w skrypcie do ćwiczeń i instrukcjach
stanowiskowych,
- zaliczenie z oceną.
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
Wykaz literatury podstawowej do wykładów
1. Sławomiła Żmijewska, Waldemar Trześniowski: Badania jakości wody stosowanej na
statkach. Akademia Morska, Szczecin 2005.
2. Krupowies J.: Badania zmian parametrów fizykochemicznych silnikowych olejów
smarowych eksploatowanych na statkach Polskiej Żeglugi Morskiej. WSM w Szczecinie,
Studia nr 27, Szczecin 1996.
3. Krupowies J.: Badania pierwiastków śladowych w oleju obiegowym jako element
diagnostyki silnika. WSM w Szczecinie, Studia nr 34, Szczecin 2000.
4. Krupowies J.: Badania zmian właściwości oleju obiegowego okrętowych silników
pomocniczych. WSM w Szczecinie, Studia nr 40, Szczecin 2002.
5. Alfred Podniało: Paliwa, oleje i smary w ekologicznej eksploatacji. Poradnik. WNT,
Warszawa 2002.
6. Przemysław Urbański: Paliwa i smary. Fundacja Rozwoju WSM w Gdyni, Gdańsk 1999.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 122
7. Przemysław Urbański: Paliwa i smary. Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk
1997.
8. Przemysław Urbański: Paliwa, smary i woda dla statków morskich. Wydawnictwo
Morskie, Gdańsk 1976.
Wykaz literatury uzupełniającej do wykładów
9. Wincenty Lotko: Zasilanie silników wysokoprężnych paliwami węglowodorowymi i
roślinnymi. Zagadnienia wybrane. WNT, Warszawa 1997.
10. Jerzy Stańda: Woda do kotłów parowych i obiegów chłodzących siłowni cieplnych.
WNT, Warszawa 1999.
Wykaz literatury podstawowej do ćwiczeń laboratoryjnych
1. Żmijewska S., Pawski J., Krupowies J.: Ćwiczenia laboratoryjne z chemii paliw, smarów
i wody. Cz.II. Paliwa, oleje i smary. Wyższa Szkoła Morska, Szczecin 1984.
2. Instrukcje stanowiskowe do ćwiczeń laboratoryjnych.
3. Normy PN/EN/ISO dotyczące badania wody technicznej i produktów naftowych.
4. Katalogi produktów naftowych.
Wykaz literatury uzupełniającej do ćwiczeń laboratoryjnych
5. Andrzej Dudek: Oleje smarowe Rafinerii Gdańskiej. „MET-PRESS”, Gdańsk 1997.
6. Baczewski K., Biernat K., Machel M.: Samochodowe paliwa, oleje i smary. Leksykon,
Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa 1993.
7. Michałowska J.: Paliwa, oleje i smary. Wydawnictwa Komunikacji i Łączności,
Warszawa 1977.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 123
28. Przedmiot: OKRĘTOWE SILNIKI SPALINOWE
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
V 15 2E – 2 – 60 30E – 30 – 4
VII 15 2 – – – 30 30 – – – 1
VIII 12 1,25E – 2,50 – 45 15E – 30 – 3
Razem w czasie studiów 135 75 – 60 – 8
Związki z innymi przedmiotami:
– matematyka,
– fizyka,
– mechanika,
– wytrzymałość materiałów,
– podstawy konstrukcji maszyn,
– termodynamika techniczna,
– podstawy automatyki i robotyki,
– automatyka i miernictwo okrętowe,
– chemia wody, paliw i smarów,
– użytkowanie paliw i środków smarowych,
– maszyny i urządzenia okrętowe,
– siłownie okrętowe.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem oraz wykonaniu ćwiczeń labora-
toryjnych student powinien:
Znać
1) Zasadę działania silników tłokowych.
2) Procesy silnikowe w okresie normalnej pracy.
3) Wielkości charakteryzujące osiągi silników.
4) Budowę, materiały i techniki wytwarzania elementów konstrukcyjnych silników okrętowych.
5) Budowę, działanie i właściwości pracy instalacji silnika okrętowego: paliwowej, olejo-
wej, chłodzenia, sterowania i rozruchu.
6) Zjawiska towarzyszące pracy silnika: obciążenia mechaniczne i cieplne, drgania i hałasy,
toksyczność spalin.
7) Zasady użytkowania silnika.
8) Podstawy procesów tribologicznych w silniku spalinowym.
Umieć
1) Wykorzystać informacje o wskaźnikach pracy silnika do oceny stanu technicznego.
2) Eksploatować silniki w zmiennych warunkach.
3) Diagnozować stan techniczny silnika.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 124
4) Dokonywać zmian parametrów regulacyjnych (wtrysku paliwa, rozrządu zaworowego,
instalacji rozruchowej itd.).
5) Wykorzystać mierzone wielkości i wskaźniki pracy silnika do jego prawidłowej
eksploatacji.
6) Dokonać oceny stanu technicznego i przeprowadzić wymianę wadliwie działających ele-
mentów.
7) Zapewnić dostawę ściśle określonych materiałów eksploatacyjnych (paliwo, olej, woda,
środki pomocnicze).
8) Wykorzystać zalecane narzędzia i przyrządy pomiarowe.
9) Zapewnić bezpieczną i pewną pracę silnika głównego i pomocniczego.
Treści zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr V
1. Wiadomości wstępne. Podział silników spalinowych.
Zasada działania, klasyfikacji i ogólna budowa silników o
zapłonie samoczynnym. Powiązanie zasady działania z ro-
dzajem zastosowanego paliwa, mechanizmu rozrządu, wa-
runkami uzyskania samozapłonu mieszaniny palnej.
Zasada działania tłokowego silnika spalinowego dwusuwo-
wego i czterosuwowego. Budowa, wykonanie i materiały
podstawowych elementów kadłuba: podstawa, skrzynia kor-
bowa, blok cylindrowy, tuleja cylindrowa, głowica, łożyska
główne.
Budowa, wykonanie i materiały podstawowych elementów
układu korbowego: tłok, sworzeń tłoka, pierścienie tłokowe,
trzon tłoka, wodzik, korbowód, wał korbowy, łożyska układu
korbowego.
4 4 – – –
2. Wytwarzanie, zapłon i spalanie mieszaniny paliwowo-po-
wietrznej – podstawy.
Charakterystyka i właściwości rozpylania paliwa. Widmo
rozpylania, średnia średnica kropli. Rozpylanie wielokierun-
kowe. Przepływy i zawirowania powietrza w komorze spala-
nia. Parowanie paliwa i mieszanie z powietrzem. Teoria sa-
mozapłonu.
2 2 – – –
3. Obiegi teoretyczne i porównawcze – podstawy.
Rodzaje obiegów teoretycznych i porównawczych. Spraw-
ność teoretyczna. Wpływ parametrów obiegu na sprawność
teoretyczną. Wskaźniki pracy obiegu teoretycznego i porów-
nawczego. Definicje GMP, DMP, stopień sprężania, pojem-
ność skokowa.
2 2 – – –
4. Obiegi rzeczywiste – podstawy.
Wykresy indykatorowe. Parametry podstawowe procesu cy-
klu roboczego: ładowanie (przebieg, parametry), ustawienia
rozrządu (wpływ prędkości i obciążenia), sprężanie (prze-
bieg, parametry), tworzenie mieszaniny palnej (rozpylenie
paliwa, parowanie i mieszanie z powietrzem), spalanie
(opóźnienie samozapłonu i jego związek z LC paliwa, fazy
spalania szybkość spalania, szybkość narastania ciśnienia
dp/d , maksymalne ciśnienie spalania), rozprężanie (prze-
4 4 – – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 125
bieg, parametry), wylot (przebieg, fazy wylotu, parametry).
Proces spalania i konstrukcja komory spalania.
5. Wskaźniki pracy silnika – podstawy.
Definicje i sposoby określania: momentu obrotowego,
prędkości obrotowej, średniego ciśnienia indykowanego i
użytecznego, mocy indykowanej i użytecznej (normy PN,
ISO, SAE), sprawności indykowanej, mechanicznej i ogólnej,
jednostkowego zużycia paliwa i ciepła. Bilans cieplny i
wykres Sankeya silnika okrętowego. Porównanie
rzeczywistego i teoretycznego obiegu pracy silnika.
2 2 – – –
6. Charakterystyki silników okrętowych.
Rodzaje charakterystyk pracy silników. Charakterystyka: w
funkcji prędkości, w funkcji obciążenia, regulacyjne i spe-
cjalne (uniwersalna – ogólna).
2 2 – – –
7 Doładowanie silników – podstawy.
Podstawy procesu doładowania. Istota i sposoby realizacji
procesów doładowania. Wykorzystanie energii spalin wylo-
towych: system impulsowy i stało-ciśnieniowy, porównanie
obu systemów. Chłodzenie powietrza doładowującego, bu-
dowa chłodnicy, wykraplanie pary wodnej i sposoby jej od-
dzielania od powietrza zasilającego silnik. Turbosprężarka –
ogólna budowa, rozwiązania techniczne, technologie ich
wykonywania i materiały konstrukcyjne. Okoliczności wy-
stąpienia zjawiska pompowania turbosprężarki, sposoby za-
pobiegania i usuwania ich przyczyn.
4 4 – – –
8. Budowa, wykonanie i materiały podstawowych elementów
kadłuba.
Podstawa, skrzynia korbowa, blok cylindrowy, tuleja cylin-
drowa, głowica, łożyska główne. Silniki rzędowe i w układzie
V. Śruby ściągowe.
2 2 – – –
9. Budowa, wykonanie i materiały podstawowych elementów
układu korbowego.
Tłoki, sworznie tłoka, pierścienie tłokowe, trzon tłoka, wo-
dzik, korbowód, wał korbowy, łożyska układu korbowego.
Chłodzenie tłoków – wpływ intensyfikacji chłodzenia na bu-
dowę konstrukcyjną podzespołów.
4 4 – – –
10. Budowa i działanie zaworowego mechanizmu rozrządu.
Elementy układu rozrządu: krzywka, popychacz, laska popy-
chcza, dźwignia zaworowa, zespół zaworu grzybkowego ze
sprężyną. Charakterystyka sprężyny zaworowej. Hydrau-
liczny układ napędu zaworu wylotowego. Pojęcie luzu zawo-
rowego i jego nastawa.
4 4 – – –
Laboratorium
11. Czynności obsługowe silnika spalinowego tłokowego.
Przygotowanie silnika głównego i pomocniczego do rozru-
chu. Lista czynności przygotowawczych przed uruchomie-
niem silników okrętowych, uzyskiwanie pozwolenia na start,
informowanie innego personelu statkowego, wpisy do dzien-
nika okrętowego, zakończanie remontów, przygotowanie
wszystkich instalacji obsługujących, sprawdzenie właściwej
zdolności ruchowej silnika, zdolność obciążenia elektrycz-
nego. Przeprowadzenie praktyczne uruchomienia silnika,
nadzór w czasie ruchu i zatrzymanie silnika. Pomiary para-
metrów pracy silników: temperatur, ciśnień i prędkości ob-
4 – – 4 –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 126
rotowej.
Nadzór silnika w czasie ruchu, ocena prawidłowości pracy
silnika na podstawie parametrów pracy. Wykaz zakresów
wartości normalnych parametrów takich jak ciśnienia lub
temperatury: gazów wylotowych, powietrza dolotowego,
wody chłodzącej (dolot odlot), olej smarny obiegowy, pa-
liwo. Filtrowanie paliwa i oleju smarnego.
12. Wskaźniki pracy silnika - podstawy praktyczne.
Sposoby określania: momentu obrotowego, prędkości obroto-
wej, średniego ciśnienia indykowanego i użytecznego, mocy in-
dykowanej i użytecznej (normy PN, ISO, SAE), sprawności in-
dykowanej, mechanicznej i ogólnej, jednostkowego zużycia pa-
liwa i ciepła. Pomiar momentu obrotowego silnika na stanowi-
sku hamownianym. Moc indykowana jako rezultat obliczeń z
wykorzystaniem średniego ciśnienia indykowanego lub innymi
metodami. Typowe wartości sprawności ogólnej silnika. Jed-
nostkowe zużycie paliwa w [g/kWh]. Typowe wartości jednost-
kowego zużycia paliwa. Wyżej wymienione wartości wskaźni-
ków dla typowych napędów okrętowych: główny – śrubowy
oraz pomocniczy – napęd prądnicy elektrycznej. Porównanie
rzeczywistego i teoretycznego obiegu pracy silnika. Wyznacze-
nie charakterystyk pracy silnika w funkcji prędkości obrotowej.
6 – – 6 –
13. Instalacja wtryskowa paliwa.
Zasada sterowania dawką paliwa. Wpływ rodzaju sterowa-
nia przelewem paliwa na właściwości pracy silnika okręto-
wego. Budowa i działanie pomp wtryskowych (z zaworkiem
przelewowym, z tłoczkiem pokrętnym – Boscha). Budowa
wtryskiwaczy – do pracy na paliwie lekkim (olej napędowy) i
ciężkim (olej opałowy). Ciśnienie początku otwarcia iglicy
wtryskiwacza – zasada nastawy wymaganej wartości. Prze-
wody wysokociśnieniowe paliwa.
4 – – 4 –
14. Zasady obsługiwania i użytkowania silników okrętowych.
Wykorzystanie zmian parametrów diagnostycznych w zależ-
ności od kąta obrotu wału korbowego. Diagnostyka stanu
tulei cylindrowej, pierścieni tłokowych i tłoka. Określenie pa-
rametrów roboczych silnika. Typowe temperatury i ciśnienia
czynników roboczych. Wyznaczanie czasu eksploatowania
elementów silnika.
Teoria procesu roboczego. Proces spalania.
Techniki i metody pomiarowe w zastosowaniach silniko-
wych. Wykonywanie praktyczne pomiarów przebiegu spala-
nia i wtrysku paliwa w komorach silników okrętowych. Wy-
znaczanie i analiza wskaźników procesów cieplnych w silni-
kach z zapłonem samoczynnym. Szybkość wywiązywania się
ciepła. Wyznaczanie charakterystyki przebiegów ciśnienia i
temperatury podczas procesu spalania. Diagnostyka procesu
spalania i wtrysku paliwa w oparciu o zarejestrowane prze-
biegi charakterystycznych parametrów.
4 – – 4 –
15. Obliczanie średniego ciśnienia indykowanego z wykresu
indykatorowego.
Moc: indykowana, efektywna, tarcia. Straty energetyczne
wylotowe i chłodzenia. Sprawność mechaniczna. Stopień
sprężania. Wykonywanie wykresów indykatorowych na róż-
nych silnikach. Rodzaje wykresów indykatorowych. Prak-
6 – – 6 –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 127
tyczne wykonywanie takich wykresów. Omówienie zalet wy-
kresów „miękkiej” sprężyny i wykresów rozwijanych ręcz-
nie. Indykowanie silników metodami elektronicznymi, zasada
działania takich urządzeń. Wyznaczanie średniego ciśnienia
indykownego, mocy indykowanej. Błędy przy obliczaniu
mocy indykowanej. Przebiegi ciśnienia spalania dla silników
dwusuwowych i czterosuwowych, wolnoobrotowych i szyb-
koobrotowych. Ocena procesu spalania przy wykorzystaniu
przebiegów indykatorowych. Fazy spalania.
16. Energetyczne i ekonomiczne wskaźniki pracy silnika.
Metody pomiaru momentu obrotowego silników na statkach.
Obliczanie mocy użytecznej (efektywnej). Pomiar mocy sil-
nika napędzającego prądnicę elektryczną, zależność mocy
elektrycznej i efektywnej. Wyznaczenie charakterystyk silnika
w funkcji obciążenia. Moc tarcia jako różnica mocy indyko-
wanej i efektywnej. Sprawność mechaniczna jako stosunek
mocy efektywnej i indykowanej. Sprawność ogólna i mecha-
niczna silnika silników w napędach okrętowych. Pomiar zu-
życia paliwa. Zależność sprawności efektywnej, godzino-
wego i jednostkowego zużycia paliwa od wartości obciąże-
nia. Bilans energetyczny zewnętrzny silnika. Bilans energe-
tyczny wewnętrzny silnika. Obliczanie składników bilansu
dla zmiennego obciążenia (dla napędów śrubowych i pra-
cujących przy stałej prędkości). Praktyczne wyznaczanie bi-
lansu cieplnego zewnętrznego silnika. Wykres Sankey’a.
Analiza składników bilansu cieplnego, straty napędu śrubo-
wego. Utylizacja ciepła – podstawowe zagadnienia.
6 – – 6 –
Razem 60 30 – 30 –
Semestr VII
17. Instalacja chłodzenia silnika.
Istota chłodzenia i zadania czynnika chłodzącego. Instalacja
chłodzenia cylindrów i turbosprężarek. Instalacja chłodzenia
tłoków. Parametry czynników chłodzących. Instalacja chłodze-
nia wtryskiwaczy.
2 2 – – –
18. Instalacja olejenia silnika.
Określenie funkcji oleju w silniku (chłodzenie, smarowanie,
ochrona przed korozją). Opis pracy instalacji olejenia sil-
nika. Współczesne układy smarowania tulei cylindrowych.
2 2 – – –
19. System rozruchu i sterowanie pracą silnika.
Zasady tworzenia momentu napędowego w czasie rozruchu
pneumatycznego (obieg cieplny rozruchu pneumatycznego).
Działanie elementów w pneumatycznej instalacji rozruchu.
Działanie rozdzielacza i zaworu rozruchowego. Zasady
przesterowania wału korbowego w czasie rozruchu w dwóch
kierunkach obrotów silnika (nawrotność). Omówienie za-
bezpieczeń wbudowanych w system sterowania silnikiem.
Opis współdziałania układu sterowania podczas manewro-
wania silnikiem.
4 4 – – –
20. Mechanika układu korbowego.
Równanie ruchu elementów układu korbowego. Siły bez-
władności i zasada ich wyrównoważenia. Przykłady wyrów-
noważenia sił i momentów bezwładności w silnikach wielo-
cylindrowych. Zasada działania koła zamachowego. Drga-
nia skrętu wału korbowego – określenie stopnia bezpieczeń-
4 4 – – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 128
stwa określonego przypadku rezonansu drgań skrętnych.
Tłumiki drgań skrętnych – budowa, działanie i zalecenia
eksploatacyjne.
21. Teoria procesu roboczego.
Obiegi porównawcze (teoretyczne), rodzaje obiegów teore-
tycznych. Wskaźniki pracy obiegu porównawczego. Obiegi
rzeczywiste. Wykresy indykatorowe. Rodzaje wykresów indy-
katorowych i ich analiza. Procesy rzeczywistego cyklu robo-
czego: ładowanie (przebieg, parametry, rozrząd), sprężanie
(przebieg, parametry). Powstawanie mieszaniny palnej (roz-
pylenie paliwa, parowanie i mieszanie z powietrzem). Sys-
temy spalania i komory spalania. Opóźnienie samozapłonu i
jego związki z LC paliwa i jego rodzajem (paliwa destylo-
wane i pozostałościowe). Fazy spalania, szybkość i przebieg
spalania i wywiązywania się ciepła. Rozprężanie (przebieg i
parametry). Wylot (przebieg, fazy i parametry).
4 4 – – –
22. Proces wymiany ładunku.
Wymiana ładunku w silnikach 4-suwowych i 2-suwowych.
Wskaźniki jakości przepłukania. Diagnostyka procesu wy-
miany ładunku. Przepłukiwanie i napełnianie przestrzeni cy-
lindrowej świeżym powietrzem. Budowa układu i fazy roz-
rządu silników dwusuwowych. Budowa układu i fazy roz-
rządu silników czterosuwowych. Pojęcie czaso-przekroju
przepłukiwania, fazy napełniania i wylotu. Przebiegi ciśnień
i temperatur czynnika w cylindrze w czasie przepłukiwania i
napełniania. Układy dolotowe i wylotowe.
4 4 – – –
23. Proces spalania.
Termodynamiczne podstawy procesu spalania. Wtrysk pa-
liwa, optymalizacja procesu rozpylania paliwa. Powstawa-
nie mieszaniny paliwowo-powietrznej (makro-struktura i mi-
kro-struktura strugi paliwa. Parametry charakterystyczne
strugi rozpylonego paliwa. Przebieg procesu spalania.
Wpływ czynników konstrukcyjnych i eksploatacyjnych na
przebieg procesu wtrysku i spalania. Mechanizm powstawa-
nia związków szkodliwych spalin. Powiązanie pomiędzy
rozwiązaniem konstrukcyjnym komory spalania i przebie-
giem wtrysku a efektywnością procesu spalania.
4 4 – – –
24. Doładowanie silników okrętowych.
Podstawy termodynamiczne procesów doładowania. Istota i
sposoby realizacji procesów doładowania. Wykorzystanie
energii spalin wylotowych: system impulsowy i stało-ciśnie-
niowy, porównanie obu systemów. Chłodzenie powietrza do-
ładowującego: jedno i dwustopniowe, budowa chłodnic, wy-
kraplanie pary wodnej – zagadnienia eksploatacyjne. Turbo-
sprężarka – nowe rozwiązania techniczne i zagadnienia eks-
ploatacyjne, rozwiązania techniczne układów mycia turbo-
sprężarek. Współpraca silnika z układem doładowania. Awa-
rie turbosprężarek – praca silnika z wyłączoną turbosprę-
żarką. Okoliczności wystąpienia zjawiska pompowania turbo-
sprężarki, sposoby zapobiegania i usuwania ich przyczyn.
4 4 – – –
Razem 30 30 – – –
Semestr VIII
25. Fundamentowanie silników okrętowych. 2 2 – – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 129
Siły i momenty działające na silnik w czasie pracy. Rodzaje
drgań silników. Tłumiki drgań skrętnych i wzdłużnych. Mo-
cowanie kadłubów silników dwusuwowych, rodzaje: me-
chaniczne i hydrauliczne.
26. Obciążenia elementów silnika w czasie eksploatacji.
Obciążenia zmienne połączeń śrubowych w silniku (Wykres
Rötschera). Obciążenia cieplne elementów komory spalania.
Pola temperatur i wartości graniczne. Wymagania materia-
łowe elementów obciążonych cieplnie. Ocena obciążenia
cieplnego.
2 2 – – –
27. Toksyczność spalin wylotowych.
Określenie toksyczności spalin: tlenki azotu, niespalone wę-
glowodory, tlenki węgla, niespalone cząstki stałe. Metody
pomiaru i jednostki poszczególnych składników toksyczności
spalin. Pomiar zadymienia spalin oraz możliwości jego ra-
cjonalnego wykorzystania w eksploatacji silników.
2 2 – – –
28. Budowa i działanie silników dwupaliwowych (paliwo ciekłe
+ paliwo gazowe).
2 2 – – –
29. Wpływ zastosowania paliw ciężkich na konstrukcję i
eksploatację silników okrętowych.
2 2 – – –
30. Budowa silników okrętowych – regulatory prędkości obro-
towej.
Różnice pomiędzy pracą silnika z regulatorem i pracą sil-
nika z zablokowaną listwą paliwa. Pojęcie statycznego i dy-
namicznego spadku prędkości obrotowej. Dodatkowe funk-
cje regulatora prędkości obrotowej, wykresy pracy silnika
przy zastosowaniu dodatkowych funkcji regulatora. Podsta-
wowy opis regulatora elektrycznego. Celowość stosowania
kontroli wielkości obciążenia w regulatorach prędkości ob-
rotowej, opis dodatkowych urządzeń takich regulatorów.
Nastawy w regulatorach silników współpracujących z róż-
nymi układami napędowymi.
2 2 – – –
31. Praca silnika w stanach ustalonych, zmiennych i awaryj-
nych.
2 2 – – –
32. Budowa silników okrętowych – wybrane zagadnienia eks-
ploatacyjne i tendencje rozwojowe.
Układ: tłokowo-korbowy, smarowania, smarowanie tulei
cylindrowej, układ rozruchowy i rozruchowo-nawrotny.
Tendencje rozwojowe silników okrętowych I ich poszcze-
gólnych zespołów funkcjonalnych.
1 1 – – –
Laboratorium
33. Doładowanie silników okrętowych.
Wyznaczanie sprawności turbiny, sprężarki i turbosprężarki.
Diagnostyka układu doładowania. Określanie charakterystyki
przepustowości silnika i pola współpracy z turbosprężarką.
4 – – 4 –
34. Mechanika układu tłokowo-korbowego.
Drgania skrętne wałów układów napędowych – pojęcia pod-
stawowe (częstotliwość drgań własnych, układy zastępcze,
postać drgań, rząd drgań, rezonans drgań, prędkość obro-
towa rezonansowa). Metody wyznaczania częstotliwości
drgań własnych. Metody pomiarów amplitudy rzeczywistej
wychylenia skrętnego. Pomiary praktyczne rzeczywistych
wychyleń skrętnych wałów układów napędowych. Spraw-
dzanie luzów łożyskowych, pomiar sprężynowania. Przy-
4 – – 4 –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 130
czyny możliwych uszkodzeń wpływających na zmiany sprę-
żynowania.
Drgania skrętne wału korbowego – określenie stopnia bez-
pieczeństwa określonego przypadku rezonansu drgań skręt-
nych. Tłumiki drgań skrętnych – budowa, działanie i zalece-
nia eksploatacyjne. Wpływ pracy awaryjnej silnika (np. wy-
łączony układ cylindrowy na zmianę widma drgań i zakresy
prędkości rezonansowych).
35. Budowa silników okrętowych – wybrane zagadnienia eks-
ploatacyjne.
Budowa współczesnego hydraulicznego układu wtryskowego
paliwa. Układy korekcji faz wtrysku paliwa VIT i FQS.
Działanie tych układów, zasady eksploatacji i sprawdzania.
Wykresy wtrysku paliwa (ciśnienie i skok iglicy) w funkcji
kąta obrotu wału korbowego. Pomiary praktyczne przebie-
gów wtrysku paliwa, diagnostyka działania układu wtrysko-
wego poprzez analizę tych przebiegów. Zasada działania
pompy wtryskowej, i wtryskiwacza, ciśnienie paliwa w prze-
wodzie zasilającym pompy. Rodzaje pomp wtryskowych,
sposoby regulacji chwilowej dawki paliwa. Porównanie wa-
runków pracy pomp wtryskowych. Przegląd i remont pomp
wtryskowych i zaworów wtryskowych. Budowa wtryskiwa-
czy, zasady remontów i przeglądów. Praktyczne sprawdzenie
wtryskiwaczy różnych typów. Sprawdzanie ustawienia pomp
wtryskowych, metody – ich wady i zalety w warunkach eks-
ploatacyjnych.
6 – – 6 –
36. Budowa silników okrętowych - regulatory prędkości obro-
towej.
Praktyczne metody sprawdzania podstawowych charaktery-
styk roboczych regulatorów prędkości obrotowej. Wykaz za-
bezpieczeń wbudowanych w system sterowania silnikiem
przy silnikach sterowanych z mostku. Opis wszystkich zabez-
pieczeń i urządzeń, gdy takie sterowanie jest realizowane.
Opis sekwencyjny zdalnego sterowania silnikiem (z mostku).
4 – – 4 –
37. Elektroniczne indykowanie silników okrętowych analiza
wykresów indykatorowych.
Współczesne metody i urządzenia do indykowania silników.
Układy do pomiarów eksploatacyjnych – przenośne i do mo-
nitoringu. Technika przygotowania urządzeń elektronicznych
do pomiarów. Analiza wpływu różnych uszkodzeń silników
na przebiegi ciśnień wewnątrz cylindra. Praktyczne metody
diagnostyki cylindra silnika, z wykorzystaniem elektronicz-
nych układów do indykowania w przypadkach typowych
uszkodzeń.
4 – – 4 –
38. Toksyczność spalin wylotowych.
Metody pomiaru i aparatura do oznaczenia składników spa-
lin: tlenki azotu, węglowodory, tlenki węgla, cząstki stałe i
normalne produkty spalania. Metodyka prowadzenia testów
pomiarowych na stanowisku i w eksploatacji. Sposoby wy-
znaczenia wskaźników emisji spalin. Pomiar stopnia zady-
mienia spalin. Praktyczne testy wyznaczania wskaźników
emisji spalin silników okrętowych.
4 – – 4 –
39. Eksploatacja współczesnych układów automatycznego
nadzoru i sterowania silników okrętowych.
4 – – 4 –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 131
Diagnostyka systemów sterowania i monitoringu. Spraw-
dzanie podzespołów komputerowych systemów sterowania,
monitoringu i zabezpieczeń silników. Weryfikacja działania
układów pomiarowych, testowanie i kalibracja czujników i
przetworników.
Razem 45 15 – 30 –
Razem w czasie studiów 135 75 – 60 –
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie wykładów i ćwiczeń laboratoryjnych na III i IV
roku studiów. Pomoce dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca do wykładów,
- skrypt do ćwiczeń laboratoryjnych,
- instrukcje stanowiskowe i zestawy programowych ćwiczeń laboratoryjnych,
- układ okresowy pierwiastków chemicznych,
- katalogi produktów naftowych firm krajowych i zagranicznych,
- dzienniczki laboratoryjne studentów,
- regulamin pracy i instrukcja BHP obowiązujące w laboratorium chemicznym.
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-1. Forma i warunki zaliczenia wykładów
- obecność studenta na wykładach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- egzamin.
II-2. Forma i warunki zaliczenia ćwiczeń laboratoryjnych
- znajomość regulaminu pracy i BHP w laboratorium chemicznym stwierdzona na
specjalnym formularzu własnoręcznym podpisem studenta,
- zaliczenie tzw. „wejściówek” oraz wykonanie wg harmonogramu zestawu programowych
ćwiczeń laboratoryjnych,
- złożenie poprawnych sprawozdań pisemnych z wykonanych ćwiczeń laboratoryjnych,
opracowanych wg zaleceń podanych w skrypcie do ćwiczeń i instrukcjach
stanowiskowych,
- zaliczenie z oceną.
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
1. Piotrowski I, Witkowski K.: Okrętowe silniki spalinowe. Gdynia 1996.
2. Wajant J.A., Wajant J.T.: Tłokowe silniki spalinowe średnio i szybko obrotowe. WNT
Warszawa 1993.
3. Niewiarowski K.: Tłokowe silniki spalinowe. Warszawa 1983.
4. Wimmer A., Glaser J.: Indykowanie silnika. Warszawa 2004.
5. Marcinkowski T., Grudziński J.: Ćwiczenia laboratoryjne z okrętowych silników
spalinowych tłokowych. WSM Szczecin 1983.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 132
29. Przedmiot: KOTŁY OKRĘTOWE
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
V 15 3E – – 0,3 50 45E – – 5 3
Razem w czasie studiów 50 45 – – 5 3
Związki z innymi przedmiotami:
– matematyka,
– fizyka,
– termodynamika techniczna,
– podstawy automatyki i robotyki,
– automatyka i miernictwo okrętowe,
– chemia techniczna,
– chemia wody, paliw i smarów,
– użytkowanie paliw i środków smarowych,
– siłownie okrętowe.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem oraz wykonaniu ćwiczeń z wyko-
rzystaniem symulatora student powinien:
Znać
1) Teoretyczne podstawy pracy kotłów okrętowych.
2) Procesy robocze zachodzące w kotle.
3) Klasyfikację, konstrukcję kotłów.
4) Podstawy budowy i zasady działania kotłów utylizacyjnych.
5) Bilans cieplny kotła – sprawność i sposoby jej podwyższania.
6) Elementy konstrukcyjne kotłów okrętowych.
7) Armaturę i osprzęt kotłowy.
8) Instalacje kotłowe.
9) Systemy paliwowe kotłów.
10) Palniki kotłowe.
11) Obsługę kotłów okrętowych.
12) Bezpieczeństwo obsługi kotłów okrętowych i procedury awaryjne.
13) Wodę kotłową.
Umieć
1) Przygotować do pracy system paliwowy i wody zasilającej.
2) Przygotować do pracy kocioł paliwowy opalany i utylizacyjny.
3) Rozpalić kocioł pomocniczy opalany.
4) Wykonać czynności codziennej obsługi kotłów.
5) Nadzorować pracę kotłów.
6) Dokonać regulację palnika kotłowego.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 133
7) Przeprowadzić procedurę odstawiania kotłów.
8) Dokonać oceny stanu technicznego kotłów.
Treść zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr V 1. Teoretyczne podstawy pracy kotłów okrętowych:
a) właściwości termodynamiczne wody i pary,
b) cykl przemian termodynamicznych zachodzących w kotle
i ich zobrazowanie na wykresie i-s, T-s, i-p,
c) właściwości fizykochemiczne olejów diatermicznych
2 2 – – –
2. Procesy robocze zachodzące w kotle:
a) spalanie:
– wpływ parametrów paliwa i powietrza oraz stanu
technicznego palnika na jakość procesu spalania,
b) wymiana ciepła:
– promieniowanie:
– konwekcja,
– rodzaje zanieczyszczeń i ich wpływ na wymianę cie-
pła,
c) aerodynamika:
– wpływ konstrukcji kotła na opory przepływu spalin,
– wpływ zanieczyszczeń na opory przepływu spalin,
– wentylatory wyciągowe,
d) cyrkulacja wody w kotle:
– cyrkulacja naturalna i jej zaburzenia,
– cyrkulacja wymuszona.
5 5 – – –
3. Klasyfikacja i konstrukcje kotłów okrętowych
Główne kotły okrętowe:
a) opłomkowe,
b) stromorurkowe,
c) z przymusowa cyrkulacja,
d) przepływowe,
e) specjalne,
f) przegląd konstrukcji firm: Foster, Wheeler, Sunrod.
Pomocnicze kotły okrętowe:
a) pomocnicze opalane,
b) płomieniówkowe,
c) opłomkowe,
d) dwubiegowe,
e) kombinowane,
f) kotły olejowe,
g) przegląd konstrukcji firm: Alborg, Senior Thermal,
Metalport, Unex.
Wielkości charakterystyczne, parametry i wskaźniki współ-
czesnych kotłów okrętowych głównych i pomocniczych:
a) jednostkowa pojemność wodna,
b) obciążenie cieplne komory paleniskowej,
c) obciążenie cieplne powierzchni wymiany ciepła,
d) ciśnienia występujące w kotle,
e) temperatury występujące w kotle,
f) zdolności akumulacyjne
8 8 – – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 134
4. Podstawy budowy i zasada działania kotłów utylizacyj-
nych:
a) przykłady konstrukcji kotłów opłomkowych i płomieniów-
kowych,
b) systemy obsługujące kocioł,
c) automatyka koła.
4 4 – – –
5. Bilans cieplny kotła – sprawność i sposoby jej podwyższa-
nia:
a) bilans cieplny po stronie parowo-wodnej,
b) bilans cieplny po stronie paliwowej,
c) metody wyznaczania sprawności (bezpośrednia i pośred-
nia)
d) wpływ parametrów eksploatacyjnych na sprawność kotła.
2 2 – – –
6. Elementy konstrukcyjne kotłów okrętowych:
a) walczaki wodne i parowo-wodne,
b) główne powierzchnie ogrzewalne kotłów,
c) szkielet, płaszcz gazoszczelny, izolacja,
d) osuszanie pary,
e) podgrzewacze powietrza i wody,
f) podgrzewacze pary,
2 2 – – –
7. Armatura i osprzęt kotłowy:
a) zawory odcinające, bezpieczeństwa, zwrotne,
b) wodowskazy,
c) zdmuchiwacze sadzy,
d) regulatory poziomu, pływakowe, sondy pojemnościowe
e) presostaty, termometry, termopary, manometry,
f) instalacja do mycia kotłów po stronie spalinowej,
g) instalacje do szumowania kotłów
h) wymogi techniczne
4 4 – – –
8. Instalacje kotłowe:
a) systemy zasilania wodą (zasilanie ciągłe i okresowe),
b) systemy parowe,
c) systemy szumowania i odmulania,
d) automatyka kotła.
4 4 – – –
9. Systemy paliwowe oleju opałowego, napędowego i odpa-
dów ropopochodnych.
2 2 – – –
10. Palniki kotłowe:
a) ciśnieniowe z rozpylaniem mechanicznym,
b) rotacyjne,
c) dwupaliwowe,
d) z rozpylaniem parowym,
e) z rozpylaniem powietrznym.
3 3 – – –
11. Obsługa kotłów okrętowych:
a) włączanie kotłów do pracy,
b) obsługa kotłów podczas pracy (przygotowanie wody w cza-
sie pracy kotłów, kontrola poziomu wody, obsługa co-
dzienna, szumowanie wodowskazów i regulatorów po-
ziomu),
c) obsługa systemu paliwowego, wodnego, parowego (obsługa
filtrów i podgrzewaczy, obsługa odwadniaczy termodyna-
micznych, skrzyni cieplnej, zbiornika obserwacyjnego, skro-
plin chłodnicy, skroplin skraplacza nadmiarowego),
d) wygaszanie kotłów,
e) odstawienie palnika,
f) obniżanie ciśnienia, szumowanie kotłów,
3 3 – – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 135
g) uzupełnianie wody,
h) regulacja wydajności kotła utylizacyjnego,
i) współpraca kotła utylizacyjnego i opalanego.
12. Bezpieczeństwo obsługi kotłów okrętowych i procedury
awaryjne.
1 1 – – –
13. Woda kotłowa:
a) woda techniczna w obiegu parowo-skroplinowym,
b) własność wody w instalacji z kotłem:
– niskoprężnym,
– wysokoprężnym,
– przepływowym;
c) analiza wody kotłowej – interpretacja wyników i decyzje
eksploatacyjne,
d) chemiczne metody czyszczenia kotłów,
e) wymagania praktyczne – wykorzystanie firmowych
instrukcji producentów środków chemicznych do obróbki
wody kotłowej na statkach.
5 5 – – –
Razem: 45 45 – – –
Semestr V
Symulator 14. Symulator siłowni okrętowych:
a) przygotowanie do pracy systemu paliwowego, wodnego i
skroplinowego,
b) przygotowanie do pracy kotła pomocniczego i utylizacyj-
nego, rozpalanie kotła opalanego,
c) włączenie do pracy kotła opalanego i utylizacyjnego,
d) odstawienie kotła pomocniczego opalanego i utylizacyj-
nego,
e) blokady palnika kotłowego.
5 – – – 5
Razem: 5 – – – 5
Razem w czasie studiów 50 45 – – 5
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie wykładów i ćwiczeń laboratoryjnych na
symulatorze na III roku studiów. Pomoce dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca do wykładów,
- dzienniczki studentów.
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-1. Forma i warunki zaliczenia wykładów
- obecność studenta na wykładach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- zaliczenie z oceną.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 136
II-2. Forma i warunki zaliczenia ćwiczeń laboratoryjnych
- złożenie poprawnych sprawozdań pisemnych z wykonanych ćwiczeń, opracowanych wg
zaleceń podanych w skrypcie do ćwiczeń i instrukcjach stanowiskowych,
- zaliczenie z oceną.
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
Wykaz literatury podstawowej do wykładów
1. Perepeczko A.: Okrętowe kotły parowe. Wydawnictwo Morskie 1985.
2. Piotrowski W.: Kotły okrętowe. Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej 1989.
3. Rokicki H.: Urządzenia kotłowe Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej 1996.
4. Orłowski P.: Kotły parowe konstrukcje i obliczenia. WNT 1979.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 137
30. Przedmiot: MASZYNY I URZĄDZENIA OKRĘTOWE
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
V 15 2 – – – 30 30 – – – 1
VII 15 2E – 3 – 75 30E – 45 – 6
Razem w czasie studiów 105 60 – 45 – 7
Związki z innymi przedmiotami:
– matematyka,
– fizyka
– grafika inżynierska,
– podstawy konstrukcji maszyn,
– termodynamika techniczna,
– mechanika płynów,
– chemia techniczna,
– chemia wody, paliw i smarów,
– użytkowanie paliw i środków smarowych
– siłownie okrętowe,
– eksploatacja urządzeń siłowni okrętowej – symulator.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem oraz wykonaniu ćwiczeń labora-
toryjnych student powinien:
Znać
1) Teorię, budowę, zasady eksploatacji i obsługi pomp wirowych i wyporowych oraz ukła-
dów pompowych.
2) Teorię procesu sprężania gazów, budowę, obsługę ruchową i zasady eksploatacji spręża-
rek wyporowych, wirowych i wentylatorów.
3) Teorię sedymentacji, wirowania i filtracji, budowę zasady obsługi i eksploatacji urządzeń
do oczyszczania paliw i olejów smarowych.
4) Teorię wymiany ciepła i bilansu cieplnego, budowę, zasady eksploatacji i obsługi
wymienników ciepła: chłodnic, podgrzewaczy, skraplaczy, wyparowników.
5) Budowę, zasady eksploatacji i obsługi urządzeń do produkcji wody słodkiej metodą
odwróconej osmozy.
6) Podstawy teoretyczne siłowych układów hydraulicznych, sposoby regulacji mocy
i prędkości obrotowych.
7) Budowę i zasadę działania silników hydraulicznych
8) Budowę, zasady obsługi i eksploatacji układów hydraulicznych.
9) Zarys teorii sterowania, czynniki decydujące o zwrotności i stateczności kursowej statku,
teorię płata i czynniki decydujące o mocy maszyny sterowej.
10) Budowę zestawu sterowego i zasady centrowania osi steru.
11) Budowę, obsługę i eksploatację elektrohydraulicznych maszyn sterowych nurnikowych,
tłokowych, obrotowych i toroidalnych.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 138
12) Budowę i elementy składowe urządzeń kotwicznych.
13) Budowę, zasady eksploatacji i obsługi elektrycznego i hydraulicznego napędu windy ko-
twicznej.
14) Budowę, zasady eksploatacji i obsługi sterów strumieniowych.
15) Budowę, zasady eksploatacji i obsługi mechanizmów śrub nastawnych.
16) Budowę, zasady eksploatacji i obsługi elektrycznych i hydraulicznych urządzeń
przeładunkowych.
17) Budowę, eksploatację i obsługę urządzeń hydraulicznych zamykania pokryw lukowych.
18) Budowę i obsługę wind łodzi ratunkowych.
Umieć
1) Uruchomić, ocenić poprawność i warunki pracy, obsłużyć i wyłączyć z ruchu pompy.
2) Włączyć pompy do współpracy w układzie równoległym.
3) Uruchomić, ocenić poprawność pracy, wyłączyć z ruchu sprężarkę tłokową i śrubową.
4) Ustalić przyczyny pompowania turbosprężarek i zapobiec temu zjawisku.
5) Dobrać parametry wirowania różnych rodzajów paliw okrętowych.
6) Przygotować do pracy wirówki paliwa w systemie obsługi ręcznej i automatycznej.
7) Uruchomić, ocenić poprawność pracy, wyłączyć z ruchu wirówki paliwa.
8) Ustalić oraz usunąć przyczyny niepoprawnej pracy wirówek paliwa i ich instalacji.
9) Ustalić parametry wirowania obiegowych olejów smarowych.
10) Uruchomić, ocenić poprawność pracy i wyłączyć z ruchu wirówki olejowe.
11) Ocenić poprawność działania i stan techniczny filtrów obsługi ręcznej i automatycznej.
12) Ocenić poprawność pracy i stan techniczny wymienników ciepła.
13) Uruchomić, ocenić poprawność pracy i odstawić z ruchu wyparownik podciśnieniowy.
14) Ustalić przyczyny spadku wydajności wyparownika podciśnieniowego.
15) Przeprowadzić próbę szczelności wyparownika podciśnieniowego.
16) Przeprowadzić czyszczenie mechaniczne i chemiczne wymienników ciepła.
17) Ustalić zasolenie kondensatu w przypadku awarii solomierza.
18) Uruchomić, ocenić poprawność pracy i odstawić z ruchu urządzenia do produkcji wody
słodkiej metodą odwróconej osmozy.
19) Czytać schematy instalacji hydraulicznych.
20) Załączyć, ocenić poprawność działania i odstawić z ruchu elektrohydrauliczną maszynę
sterową, czynności obsługi całodobowej.
21) Odpowietrzać układy hydrauliczne maszyny sterowej.
22) Przeprowadzić regulację elektrohydraulicznej maszyny sterowej.
23) Wymienić czynnik roboczy w układzie wysoko i niskociśnieniowym maszyny sterowej.
24) Przeprowadzić płukanie układu hydraulicznego.
25) Obsłużyć ręcznie napęd steru strumieniowego.
26) Wymienić olej w płytkowym sprzęgle poślizgowym windy kotwicznej i przeprowadzić
jego regulację.
27) Wymienić czynnik roboczy i odpowietrzyć układ hydrauliczny windy kotwicznej.
28) Przeprowadzić regulację uciągu na regulatorze mocy windy.
29) Wymienić olej w windach ładunkowych z napędem elektrycznym.
30) Ocenić pracę układów hydraulicznych urządzeń przeładunkowych dźwigowych.
31) Obsłużyć napęd ręczny śrub nastawnych.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 139
Treści zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr V
1. Mechanizmy siłowni okrętowych:
a) rodzaje pomp i układów pompowych oraz ich przeznaczenie,
b) sprężarki wyporowe i wirowe, podział i zastosowanie,
c) urządzenia do oczyszczania paliw i olejów smarowych, cel
stosowania,
d) rodzaje wirówek i filtrów, metody oczyszczania,
e) wymienniki ciepła: chłodnice, podgrzewacze, skraplacze,
wyparowniki, rodzaje i przeznaczenie.
4,5 4,5 – – –
2. Urządzenia pokładowe: a) rodzaje i przeznaczenie urządzeń pokładowych,
b) urządzenia sterowe: klasyczne, stery strumieniowe, dysze
Corta,
c) urządzenia kotwiczne i cumownicze: rodzaje, rozmieszcze-
nie, przeznaczenie,
d) urządzenia przeładunkowe bomowe, dźwigowe, bramowe,
suwnice.
4,5 4,5 – – –
3. Pompy i układy pompowe: a) podział i klasyfikacja;
b) bilans energetyczny pompy i układu pompowego;
c) wydajność, moc i sprawność pompy;
d) pompy: wyporowe tłokowe, zębate, śrubowe, z wirującymi
cylindrami, łopatkowe – budowa i zastosowanie;
e) pompy wirowe kręte, przepływ cieczy przez wirnik, wyso-
kość podnoszenia wirnika;
f) charakterystyki przepływu, mocy i sprawności pomp wiro-
wych i wyporowych;
g) wyróżniki szybkobieżności pomp wirowych;
h) szeregowa i równoległa współpraca pomp z instalacjami;
i) kawitacja pomp i siły poosiowe;
j) pompy wirowe krążeniowe: zasada pracy, budowa;
k) elementy konstrukcyjne pomp i eksploatacja pomp;
l) pompy strumieniowe: zasada pracy, budowa i eksploatacja.
m) działania prowadzone za pomocą systemów
pompowych:
– bezpieczna eksploatacja ogólnostatkowych systemów
pompowych (zwrócenie uwagi na rodzaj mediów pod
kątem zagrożeń, jak 1 ważności w pracy siłowni,
utrzymywanie dobrego stanu technicznego urządzeń i
instalacji, pełnej szczelności),
– bezpieczna eksploatacja ładunkowych systemów
pompowych (zwrócenie uwagi na rodzaj mediów pod
kątem zagrożeń pożarowego i chemicznego,
utrzymywanie dobrego stanu technicznego urządzeń i
instalacji, pełnej szczelności),
– systemy monitoringu l kontroli systemów pompowych
oraz ich ogólna budowa i działanie.
6 6 – – –
4. Sprężarki:
a) wiadomości teoretyczne na temat procesu sprężania, spraw-
ność wolumetryczna;
5 5 – – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 140
b) budowa sprężarek tłokowych, śrubowych i łopatkowych;
c) rozrząd sprężarek;
d) eksploatacja sprężarek wyporowych;
e) przepisy towarzystw klasyfikacyjnych dotyczące sprężarek;
f) sprężarki wirowe: podział i zastosowanie;
g) podstawy teoretyczne pracy sprężarek wirowych i
wentylatorów;
h) wentylatory i instalacje wentylacyjne
i) współpraca wentylatora z siecią przewodów
j) charakterystyki dławienia, mocy i sprawności;
k) współpraca sprężarki z przewodem i zbiornikiem;
l) pompowanie turbosprężarek, przyczyny, skutki i zapobieganie.
5. Urządzenia do oczyszczania paliw i olejów:
a) zanieczyszczenia paliw i olejów oraz ich wpływ na eksplo-
atację silnika,
b) metody oczyszczania paliw,
c) sedymentacja grawitacyjna, wirowanie, filtrowanie,
d) podstawy teoretyczne procesu wirowania,
e) budowa wirówek,
f) dobór parametrów wirowania,
g) eksploatacja wirówek paliwowych,
h) wirowanie olejów smarowych.
6 6 – – –
6. Linie wałów:
a) sprzęgła napędu głównego;
b) przekładnie napędów okrętowych;
c) łożyska w napędach okrętowych:
– wzdłużne,
– poprzeczne,
– rufowe;
d) wały okrętowe:
– śrubowe,
– pośrednie,
– oporowe.
4 4 – – –
Razem 30 30 – – –
Semestr VII
7. Filtry, filtracja i oczyszczanie: a) podstawy teoretyczne filtracji;
b) przegrody filtracyjne;
c) budowa i eksploatacja filtrów paliwowych i olejowych;
d) odolejanie wód zęzowych, odolejacze – budowa i eksploata-
cja;
e) spalarki – budowa i eksploatacja;
f) urządzenia do obróbki ścieków sanitarnych-budowa i eks-
ploatacja.
3 3 – – –
8. Wymienniki ciepła:
a) podział, budowa, charakter wymiany ciepła, dane charakte-
rystyczne wymienników i ich eksploatacja;
b) wyparowniki: rodzaje, budowa, obsługa i eksploatacja;
c) rodzaje korozji w wymiennikach ciepła, sposoby zapobiegania;
d) wpływ czynników eksploatacyjnych na sprawność wymien-
nika ciepła.
3 3 – – –
9. Systemy hydrauliki okrętowej:
a) hydraulika siłowa, przegląd elementów:
– pompy,
3 3 – – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 141
– silniki,
– zawory,
– rozdzielacze,
– przewody.
b) podstawowe schematy, przykładowe rozwiązania instalacji:
– pokryw lukowych,
– wind ładunkowych,
– urządzeń transportu pionowego,
– drzwi wodoszczelnych,
c) symbole stosowane w hydraulice.
10. Urządzenia sterowe:
d) urządzenia sterowe, podział;
e) zwrotność i stateczność kursowa statku;
f) teoria płata i obciążenia układu sterowego;
g) rodzaje uszkodzeń urządzeń sterowych;
h) budowa i obsługa elektrohydraulicznej maszyny sterowej:
tłokowej, łopatkowej, toroidalnej;
i) regulacja maszyny sterowej;
j) przepisy towarzystw klasyfikacyjnych, eksploatacja maszyny
sterowej;
k) bezpieczna eksploatacja;
l) przykładowe uszkodzenia i ruch awaryjny.
6 6 – – –
11. Śruby nastawne: a) śruby nastawne, budowa mechanizmów śrub nastawnych,
systemy sterowania śrubami;
b) eksploatacja śrub nastawnych.
4 4 – – –
12. Urządzenia kotwiczne:
a) windy kotwiczne i kabestany elektryczne, budowa i eksploatacja;
b) windy kotwiczne i kabestany hydrauliczne, budowa i eksplo-
atacja.
3 3 – – –
13. Urządzenia hydrauliczne pokryw lukowych:
a) budowa instalacji pokryw lukowych;
b) eksploatacja instalacji.
2 2 – – –
14. Urządzenia przeładunkowe:
a) windy ładunkowe topenantowe, gajowe, budowa, obsługa
i eksploatacja;
b) dźwigi hydrauliczne, budowa i obsługa.
Eksploatacja i obsługa urządzeń i systemów rozładunkowych
oraz urządzeń pokładowych:
a) ogólna budowa i zasady bezpiecznej eksploatacji żurawi,
bomów, suwnic i innych urządzeń rozładunkowych;
b) przykładowe uszkodzenia l ruch awaryjny urządzeń
rozładunkowych;
c) ogólna budowa i zasady bezpiecznej eksploatacji urządzeń
pokładowych – wind cumowniczych i kotwicznych oraz
innych urządzeń pokładowych;
d)przykładowe uszkodzenia i ruch awaryjny wymienionych
urządzeń pokładowych.
2 2 – – –
15. Stabilizatory przechyłów:
a) rodzaje stabilizatorów;
b) zasada pracy stabilizatorów;
c) eksploatacja stabilizatorów przechyłów.
2 2 – – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 142
16. Windy łodziowe: a) budowa i obsługa mechanizmów wind łodziowych.
2 2 – – –
Laboratorium
17. Współpraca pompy z rurociągiem, wyznaczanie charaktery-
styk przepływu, mocy, sprawności.
6 – – 6 –
18. Wyznaczanie charakterystyki kawitacyjnej pompy wirowej. 3 – – 3 –
19. Wyznaczanie charakterystyk przepływu elementów instalacji
okrętowych.
3 – – 3 –
20. Badanie sprawności sprężarki tłokowej. 3 – – 3 –
21. Badanie i kalibracja wiskozymetrów. 6 – – 6 –
22. Demontaż i montaż bębna wirówki paliwa. 3 – – 3 –
23. Badanie efektywności wirowania w funkcji parametrów pracy
wirówki MAPX i własności paliwa.
4,5 – – 4,5 –
24. Badanie efektywności wirowania w funkcji parametrów pracy
wirówki FOPX i własności paliwa.
4,5 – – 4,5 –
25. Bilans wymiennika ciepła. 3 – – 3 –
26. Charakterystyki eksploatacyjne układu hydrauliki siłowej. 3 – – 3 –
27. Badanie i regulacja maszyny sterowej. 3 – – 3 –
28. Wpływ parametrów eksploatacyjnych na wydajność wypa-
rownika podciśnieniowego i zasolenie kondensatu.
3 – – 3 –
Razem 75 30 – 45 –
Razem w czasie studiów 105 60 – 45 –
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie wykładów i ćwiczeń laboratoryjnych na III i IV
roku studiów. Pomoce dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca do wykładów,
- dzienniczki studentów.
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-1. Forma i warunki zaliczenia wykładów
- obecność studenta na wykładach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- egzamin.
II-2. Forma i warunki zaliczenia ćwiczeń laboratoryjnych
- złożenie poprawnych sprawozdań pisemnych z wykonanych ćwiczeń, opracowanych wg
zaleceń podanych w skrypcie do ćwiczeń i instrukcjach stanowiskowych,
- zaliczenie z oceną.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 143
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
1. Perepeczko A.: Okrętowe maszyny i urządzenia pomocnicze. Gdynia 1974.
2. Okrętowe układy energetyczno-napędowe, Gdynia 1989
3. Galbas J., Krajczyński E., Lisowski J.” Okrętowe stery strumieniowe. Gdańsk 1986.
4. Jaworowski J., Jaskierski A., Kalkstein A.: Mechanizmy i urządzenia okrętowe. Szczecin
1977.
5. Włodarski. K.: Eksploatacja maszyn okrętowych. Gdynia 1998.
6. Górski Z.: Procedury obsługi siłowni okrętowej z silnikiem wolnoobrotowym. Gdynia
2006.
7. Perepeczko A.: Okrętowe urządzenia sterowe. Gdańsk 1983.
8. Rudowski R.: Badanie wpływu maksymalnej prędkości serwomechanizmu skoku śruby
nastawnej na drogę hamowania statku, Warszawa 1978
9. Włodarski K.: Podstawy eksploatacji maszyn okrętowych. Gdynia 2006.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 144
31. Przedmiot: CHŁODNICTWO I KLIMATYZACJA
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
VII 15 2 – 1,7 0,3 60 30 25 5 4
Razem w czasie studiów 60 30 – 25 5 4
Związki z innymi przedmiotami:
– matematyka,
– fizyka,
– grafika inżynierska,
– termodynamika techniczna,
– podstawy automatyki i robotyki,
– automatyka i miernictwo okrętowe.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem oraz wykonaniu ćwiczeń labora-
toryjnych student powinien:
Znać
1) Termodynamiczne podstawy działania instalacji chłodniczych i klimatyzacyjnych.
2) Podstawy technologii przechowalnictwa żywności i komfortu klimatycznego.
3) Rozwiązania instalacji chłodniczych i klimatyzacyjnych stosowane w okrętownictwie.
4) Konstrukcja urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych.
5) Automatyzacja urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych.
6) Eksploatacja i remonty urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych.
7) Próby i odbiory instalacji chłodniczych i klimatyzacyjnych w świetle wymagań przepi-
sów klasyfikacyjnych.
Umieć
1) Zrozumieć koncepcję każdej instalacji chłodniczej i klimatyzacyjnej na podstawie analizy
dokumentacji i rzeczywistej instalacji.
2) Przeprowadzić uruchomienie, próby, stałą eksploatację (kontrola ciśnień, temperatur, wil-
gotności względnych, natężenia poboru prądu, hałasu itp.) i zatrzymanie instalacji chłod-
niczej i klimatyzacyjnej.
3) Realizować czynności obsługi okresowej: uzupełnianie ziębnika i ziębiwa, uzupełnianie
lub wymiana oleju smarnego, odpowietrzanie, oszranianie, detekcja i usuwanie nie-
szczelności, odwadnianie instalacji.
4) Przeprowadzać okresowe remonty urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych.
5) Kontrolować działanie przyrządów pomiarowych i sygnalizacyjnych.
6) Kontrolować i regulować automatykę chłodniczą i klimatyzacyjna.
7) Wykorzystywać w eksploatacji możliwości wynikające z monitoringu komputerowego
instalacji chłodniczych i klimatyzacyjnych.
8) Wykrywać i poprawnie reagować na sytuacje awaryjne.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 145
9) Prowadzić dokumentację związaną z eksploatacją instalacji chłodniczych i klimatyzacyj-
nych.
10) W eksploatacji przestrzegać zasad wynikających z kryteriów ekologicznych: składowanie
i recykling ziębników, ziębów, olejów, kontrola nieszczelności.
Treści zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr VII
1. Chłodnictwo i jego zastosowanie w okrętownictwie:
a) metody chłodzenia i rodzaje urządzeń chłodniczych,
b) zastosowanie chłodnictwa na statkach,
c) łańcuch chłodniczy,
d) podstawy technologii przechowalnictwa żywności.
2 2 – – –
2. Obiegi chłodnicze i układy chłodnicze stosowane na stat-
kach morskich:
a) podstawy termodynamiczne obiegów chłodniczych
b) ziębniki, ziębiwa, oleje smarne,
c) obiegi z przechłodzeniem ciekłego ziębnika i przegrza-
niem ziębnika parowego po stronie ssawnej,
d) obiegi o kilku poziomach temperatur parowania,
e) obiegi o sprężaniu jedno- i dwustopniowym,
f) obiegi o chłodzeniu bezpośrednim i pośrednim,
g) obiegi o zasilaniu ciśnieniowym, pompowym, grawitacyj-
nym.
3 3 – – –
3. Instalacje pomocnicze:
a) instalacja odessania parowego ziębnik,
b) wytłaczania ciekłego ziębnika,
c) instalacja uzupełniania ziębnika,
d) instalacja uzupełniania oleju,
e) instalacja bezpieczeństwa,
f) instalacja spustu ziębnika za burtę,
g) instalacja odpowietrzania,
h) instalacja wyrównania ciśnienia,
i) instalacja odwadniania ziębnika,
j) instalacja rekuperacji i odgazowania oleju,
k) instalacja odszraniania termodynamicznego (powrót
cieczy do kolektora cieczy lub zbiornika drenażowego
lub do separatora),
l) instalacja odszraniania elektrycznego,
m) instalacja odszraniania gorącym glikolem.
3 3 – – –
4. Sprężarki i agregaty chłodnicze:
a) podział sprężarek i agregatów chłodniczych,
b) sprężarki i agregaty tłokowe (konstrukcja, regulacja wy-
dajności),
c) sprężarki śrubowe (konstrukcja, regulacja wydajności,
zmienny współczynnik kompresji, funkcje oleju),
d) sprężarki i agregaty spiralne (konstrukcja, regulacja
wydajności),
e) moc ziębienia i moc napędowa w funkcji parametrów
działania sprężarki.
3 3 – – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 146
5. Aparatura chłodnicza:
a) wymagania stawiane wymiennikom ciepła,
b) skraplacze,
c) chłodnice powietrza (typy, sposoby chłodzenia ładowni,
sposoby zasilania),
d) chłodnice do chłodzenia cieczy,
e) osuszacze i zespoły osuszające,
f) odolejacze amoniakalne i freonowe,
g) odgazowywacze oleju instalacji freonowych,
h) zbiorniki ziębnika i oleju,
i) odpowietrzacze,
j) regeneracyjne wymienniki ciepła,
k) chłodnice międzystopniowe,
l) pompy ziębnika.
3 3 – – –
6. Współdziałanie sprężarki z innymi urządzeniami układu
chłodniczego:
a) współdziałanie sprężarki z parowaczem i zaworem roz-
prężnym,
b) współdziałanie sprężarki ze skraplaczem,
c) zmiany punktu współpracy w urządzeniu chłodniczym przy
różnych stanach eksploatacyjnych i niesprawnościach
działania.
1 1 – – –
7. Automatyzacja urządzeń i instalacji chłodniczych:
a) automatyzacja zasilania ziębnikiem (rurki kapilarne, za-
wory rozprężne, układy sterowania poziomem ziębnika),
b) automatyczne zawory wodne skraplaczy ,
c) automatyzacja komór chłodniczych,
d) automatyzacja agregatów chłodniczych,
e) automatyzacja współdziałania agregatów i komór
chłodniczych,
f) automatyzacja ssania i tłoczenia sprężarek.
1 1 – – –
8. Bilans cieplny chłodni:
a) składniki bilansu cieplnego komór chłodniczych,
b) dobór podstawowych urządzeń chłodniczych.
2,5 2,5 – – –
9. Eksploatacja instalacji chłodniczych:
a) ogólne zasady eksploatacji instalacji chłodniczych,
b) bieżąca i okresowa obsługa instalacji chłodniczych,
c) objawy, przyczyny, konsekwencje różnych
nieprawidłowości w instalacjach chłodniczych,
d) procedury postępowania przy różnych czynnościach
eksploatacyjnych (uzupełnienie ziębnika, oleju, odpowie-
trzanie, odwadnianie, lokalizacja i usuwanie nieszczelno-
ści, odszranianie, rozruch po dłuższym postoju, odsta-
wienie instalacji.
3 3 – – –
10. Systemy wentylacji i klimatyzacji stosowane na statkach
morskich:
a) podstawy klimatyzacji (cel i rodzaje klimatyzacji, para-
metry klimatyczne pomieszczeń, komfort klimatyczny),
b) obróbka powietrza w klimatyzacji (wykresy psychrome-
tryczne, operacje obróbki powietrza, bilans cieplno-wil-
gotnościowy pomieszczeń),
c) systemy i urządzenia klimatyzacyjne,
d) automatyzacja urządzeń klimatyzacyjnych,
e) wentylacja siłowni okrętowych,
2 2 – – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 147
f) wentylacja ładowni,
g) eksploatacja systemów klimatyzacji i wentylacji.
11. Statki specjalistyczne:
a) statki rybackie,
b) promy,
c) kontenerowce,
d) statki do przewozu gazów skroplonych.
2 2 – – –
12. Okrętowe instalacje wentylacyjne, zabezpieczenia przeciw-
pożarowe
1 1 – – –
13. Kontenery chłodzone:
a) przykłady typowych kontenerowych agregatów chłodni-
czych, ich budowa i eksploatacja
2 2 – – –
14. Bezpieczeństwo obsługi urządzeń chłodniczych 0,5 0,5 – – –
15. Przepisy PRS dotyczące chłodnictwa 1 1 – – –
Razem 30 30 – – –
Laboratorium
16. Schematy instalacji chłodniczych. 2 – – 2 –
17. Nastawa automatyki chłodniczej na stanowiskach badaw-
czych.
4 – – 4 –
18. Budowa i działanie sprężarek chłodniczych i aparatury
chłodniczej.
4 – – 4 –
19. Badanie współczynnika przenikania ciepła komory chłodni-
czej.
4 – – 4 –
20. Eksploatacja chłodni prowiantowej. 4 – – 4 –
21. Bilans cieplny układu chłodni prowiantowej i zamrażarki. 4 – – 4 –
22. Badanie centrali klimatyzacyjnej. 3 – – 3 –
Symulator
23. Instalacja chłodni prowiantowej. 3 – – – 3
24. Instalacja klimatyzacji statkowej. 2 – – – 2
Razem 30 – – 25 5
Razem w czasie studiów 60 30 – 25 5
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie wykładów i ćwiczeń laboratoryjnych na IV roku
studiów. Pomoce dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca,
- instrukcje stanowiskowe i zestawy programowych ćwiczeń laboratoryjnych,
- dzienniczki laboratoryjne studentów,
- regulamin pracy i instrukcja BHP obowiązujące w laboratorium.
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-1. Forma i warunki zaliczenia wykładów
- obecność studenta na wykładach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- zaliczenie z oceną.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 148
II-2. Forma i warunki zaliczenia ćwiczeń rachunkowych i laboratoryjnych
- znajomość regulaminu pracy i BHP w laboratorium stwierdzona na specjalnym
formularzu własnoręcznym podpisem studenta,
- zaliczenie tzw. „wejściówek” oraz wykonanie wg harmonogramu zestawu programowych
ćwiczeń laboratoryjnych,
- złożenie poprawnych sprawozdań pisemnych z wykonanych ćwiczeń laboratoryjnych,
opracowanych wg zaleceń podanych w skrypcie do ćwiczeń i instrukcjach
stanowiskowych,
- zaliczenie z oceną.
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
1. Płaska Z., Sobecki M.: Wybrane zagadnienia z chłodnictwa i klimatyzacji – zbiór zadań.
WSM w Szczecinie, Szczecin, 1980.
2. Recknagel H. i in.: Poradnik Ogrzewanie i Klimatyzacja. EWFE, Gdańsk 1994.
3. Zakrzewski B.: obliczenia obiegów chłodniczych i klimatyzacyjnych. Politechnika
Szczecińska, Szczecin 1991.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 149
32. Przedmiot: SIŁOWNIE OKRĘTOWE
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
V 15 2E – – 2 60 30E – – 30 4
VII 15 1E – – 2 45 15E – – 30 4
Razem w czasie studiów 105 45 – – 60 8
Związki z innymi przedmiotami:
– język angielski,
– matematyka,
– fizyka,
– mechanika,
– grafika inżynierska,
– informatyka użytkowa,
– podstawy konstrukcji maszyn,
– materiałoznawstwo okrętowe,
– termodynamika techniczna,
– mechanika płynów,
– elektrotechnika okrętowa,
– automatyka i miernictwo okrętowe,
– chemia wody, paliw i smarów,
– użytkowanie paliw i środków smarowych,
– okrętowe silniki tłokowe,
– kotły okrętowe,
– maszyny i urządzenia okrętowe,
– teoria i budowa okrętów,
– ochrona środowiska morskiego,
– eksploatacja urządzeń siłowni okrętowej – symulator.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem oraz wykonaniu ćwiczeń
z wykorzystaniem symulatora student powinien:
Znać
1) Podstawowe rozwiązania i zasady dozoru siłowni okrętowych.
2) Podstawy gospodarki energetycznej siłowni.
3) Podstawy budowy i zasady eksploatacji instalacji siłowni spalinowych i ogólno okrętowych.
4) Podstawowe rozwiązania systemów siłowni parowych.
5) Zasady doboru układów napędowych statków, ich charakterystyki i możliwości wykorzy-
stania tych charakterystyk w czasie eksploatacji.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 150
Umieć
1) Czytać i interpretować schematy instalacji rurociągowych.
2) Samodzielnie eksploatować instalacje siłowni spalinowych i ogólno-okrętowe.
3) Ocenić prawidłowość doboru układów napędowych statku.
4) Ocenić wpływ czynników eksploatacyjnych na zachowanie się układu napędowego
statku pod względem niezawodnościowym i energetycznym.
Treści zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr V
1. Wiadomości ogólne.
Pojęcie siłowni okrętowej, układu napędowego, elektrowni
okrętowej. Podział siłowni okrętowych.
2 2 – – –
2. Podstawowe instalacje siłowni okrętowych i ich obsługa.
Zadania i podział instalacji, schematy ideowe oraz podstawy
ich budowy i eksploatacji.
Budowa instalacji: zęzowej, balastowej, transportu i oczysz-
czania paliwa, oleju smarowego, chłodzenia, sprężonego
powietrza, parowo-wodnej, spalin wylotowych, wody sani-
tarnej i technicznej.
2 2 – – –
3. Budowa i obsługa instalacji obsługujących silniki spali-
nowe pomocnicze.
Podstawy budowy i eksploatacji instalacji: zasilania pali-
wem, smarowej, chłodzenia, sprężonego powietrza - rozru-
chowego.
2 2 – – –
4. Wymagania stawiane siłowniom i ich wpływ na rozwiąza-
nia zastosowane w siłowniach okrętowych.
2 2 – – –
5. Bilans energetyczny siłowni okrętowej.
Sprawność urządzenia energetycznego. Sprawność ogólna
napędu i jej części składowe. Sprawność energetyczna si-
łowni i możliwości jej zwiększenia. Układy energetyczne si-
łowni spalinowych.
2 2 – – –
6. Instalacje siłowni spalinowych.
1. Instalacja chłodzenia:
Czynniki wpływające na prawidłowe chłodzenie cylindrów i
ich wpływ na rozwiązanie i eksploatację systemu. Chłodzenie
cylindrów, układy chłodzenia cylindrów silników wolno-
obrotowych i średnioobrotowych, dobór pomp obiegowych i
chłodnic, rola zbiornika wyrównawczego, jego dobór i włą-
czenie w system, grzanie silnika, odpowietrzanie systemu,
wpływ wyparownika próżniowego na eksploatację systemu
oraz jego dobór i włączenie w system, parametry ruchowe
systemu i ich regulowanie, instalacja chłodzenia cylindrów z
ciśnieniowym zbiornikiem wyrównawczym, kontrola i uzdat-
nienie wody, czyszczenie instalacji.
Chłodzenie tłoków wodą słodką, zalety i wady wody słodkiej
jako czynnika chłodzącego tłoki, schemat podstawowy in-
stalacji, jej elementy składowe i eksploatacyjne.
Chłodzenie wtryskiwaczy, instalacje podstawowe na wodę
słodką, olej smarowy i olej napędowy, zasady eksploatacji
16 16 – – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 151
poszczególnych instalacji.
Instalacje wody morskiej, ogólna charakterystyka, połącze-
nia szeregowe, równoległe i mieszane elementów chłodzo-
nych, parametry obliczeniowe i eksploatacyjne systemu, re-
gulacja parametrów, zapobieganie korozji, erozji i osadom.
Centralne instalacje chłodzenia, zalety i wady instalacji
centralnych, układy podstawowe instalacji centralnych, me-
tody optymalizowania, dobór pomp wody morskiej, chłodnic
centralnych i szybkości przepływu w obiegu niskotemperatu-
rowym, parametry eksploatacyjne i regulacja instalacji.
2. Instalacje paliwowe:
Wymagania norm i wytwórców silników dotyczące paliw
okrętowych oraz wpływ własności paliw na budowę i eksplo-
atację systemu.
Instalacja pobierania, przechowywania i transportu paliwa,
zabezpieczenia przed przelaniem paliwa, przechowywanie,
zdawanie i utylizacja odpadów paliwowych.
Instalacja oczyszczania, metody oczyszczania paliw okręto-
wych, czynniki decydujące o prawidłowym oczyszczaniu pa-
liwa w wirówkach i ich wpływ na budowę i eksploatację
systemu oczyszczania, dobór i eksploatacja zbiorników osa-
dowych, dobór wirówek, zastosowanie niekonwencjonalnych
metod oczyszczania i uzdatniania paliwa (dekantery, homo-
genizatory, filtry niepełno-przepływowe, dodatki do paliw),
współczesny układ oczyszczania.
Instalacja zasilająca, układ atmosferyczny (konwencjonalny)
i ciśnieniowy na olej opałowy, stosowanie systemu ciśnienia,
dobór elementów układu, rola zbiornika zwrotnego (odpo-
wietrzającego), podgrzewanie i regulacja lepkości paliwa
przed silnikiem, filtrowanie paliwa w układzie zasilającym,
regulacja ciśnienia paliwa, instalacje zasilające na paliwo
zmieszane, instalacje jednopaliwowe siłowni, instalacja za-
silająca kotła pomocniczego.
3. Instalacje smarowe:
Instalacja poboru i transportu oleju.
Instalacje obiegowe smarowania silników spalinowych, ele-
menty składowe instalacji ich dobór i eksploatacja (zbiorniki
obiegowe, pompy obiegowe, chłodnice, filtry).
Instalacje smarowania cylindrów.
Instalacje obiegowe smarowania: przekładni, turbosprężarek
i wałów śrubowych. Instalacje oczyszczania olejów
silnikowych, dobór wirówek oraz dobór optymalnej
wydajności wirówki i krotności wirowania oleju obiegowego
przy wirowaniu ciągłym, filtrowanie niepełno-przepływowe,
współczesny system oczyszczania oleju obiegowego.
4. Instalacja sprężonego powietrza:
Odbiory okrętowe sprężonego powietrza, zapotrzebowanie
powietrza na rozruch silnika, dobór zbiorników głównych i
pomocniczych powietrza, dobór sprężarek głównych, awa-
ryjnych i pomocniczych, sterowania systemów, ich rozwią-
zywanie i eksploatacja.
5. Instalacje parowo-wodne:
Konwencjonalna instalacja parowo-wodna (na parę nasy-
coną suchą), odbiory pary wodnej, bilans parowy statku, do-
bór kotłów pomocniczych, czynniki wpływające na wydaj-
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 152
ność kotła utylizacyjnego oraz regulacja jego wydajności,
połączenia kotła opalanego paliwem z kotłem utylizacyjnym,
schemat podstawowy instalacji parowej i jej budowa, sche-
mat podstawowy instalacji skroplinowej, elementy instalacji
(zawory skroplinowe, kontrola przepływu, zbiorniki obser-
wacyjne skroplin, chłodnice skroplin, skraplacz nadmia-
rowy).
Schemat podstawowy instalacji zasilającej, elementy instala-
cji (skrzynia cieplna, zbiorniki zapasowe wody kotłowej,
pompy zasilające, kontrola i uzdatnianie wody, regulacja za-
silania kotłów).
Zasady eksploatacji instalacji parowo-wodnej (rozruch in-
stalacji, kontrola w trakcie ruchu, odstawianie instalacji,
konserwacja i czyszczenie).
Instalacje głębokiej utylizacji energii strat, czynniki wpły-
wające na celowość zastosowania głębokiej utylizacji strat,
źródła energii strat i możliwości ich wykorzystania, wpływ
rozwiązania systemu na pokrycie potrzeb energetycznych
siłowni, schematy podstawowe systemów jedno i dwu-ciśnie-
niowych, systemy zintegrowane, parametry pracy systemów,
podgrzewanie wody zasilającej i przegrzewanie pary.
6. Instalacje zęzowe:
Instalacje zęzowe, dobór pomp zęzowych, schematy ideowe
systemu zęzowego, zabezpieczenia przed zalaniem pomiesz-
czeń osuszanych, dobór i rozmieszczenie studzienek zęzo-
wych, koszy ssących i osadników oraz ich połączenia z ma-
gistralą zęzową i pompami zęzowymi, awaryjne ssanie zęz
siłowni, gromadzenie i postępowanie ze ściekami zaolejo-
nymi, odolejanie wód zęzowych, gromadzenie i usuwanie
popłuczyn z siłowni, resztkowanie zęz.
7. Instalacje balastowe:
Instalacje balastowe, dobór pomp balastowych, schemat
podstawowy systemu, pompowanie i resztkowanie zbiorni-
ków balastowych.
8. Instalacje sanitarne wody dopływowej:
Wymagania stawiane wodzie do picia oraz wodzie do hi-
gieny osobistej.
Zapotrzebowanie na wodę do picia, higieny osobistej, do
celów gospodarczych oraz spłukiwania ustępów.
Pobieranie, przechowywanie i uzdatnianie wody.
Wykorzystanie wody wytworzonej w wyparownikach próż-
niowych do celów sanitarnych.
Schematy podstawowe systemów sanitarnych wody dopły-
wającej, ich budowa i eksploatacja.
9. Instalacja spalin wylotowych.
Podstawowe uwarunkowania powstawania związków tok-
sycznych spalin wylotowych. Charakterystyka składników
toksycznych spalin. Wymagania stawiane instalacji. Wyko-
rzystanie spalin wylotowych do wytwarzania pary. Sche-
maty podstawowe instalacji oraz charakterystyka podstawo-
wych elementów. Schematy blokowe i działanie instalacji.
Zasady eksploatacji i wpływ stanu technicznego instalacji na
pracę silników okrętowych.
Możliwości zmniejszania emisji w silnikach okrętowych.
Wymagania techniczne dotyczące emisji spalin. Sposoby i
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 153
rozwiązania konstrukcyjne instalacji obróbki spalin z silni-
ków i kotłów okrętowych.
7. Systemy siłowni parowych.
Podział i zadania instalacji siłowni parowych.
Schematy podstawowe obiegów parowo-wodnych, główny
system parowy, pomocniczy system pary dolotowej, pomoc-
niczy system pary odlotowej, systemy skroplinowe, systemy
zasilające. Instalacje paliwowe, instalacje smarowe, instala-
cje destylacyjne.
4 4 – – –
Symulator
8. Wprowadzenie – budowa i działanie symulatora siłowni
okrętowej, uruchomienie i obsługa podstawowa progra-
mów symulatora.
Budowa i struktura funkcjonalna symulatora siłowni okrę-
towej. Zapoznanie się z procedurami obsługi instalacji i
urządzeń w zakresie podstawowym: symbole graficzne, ro-
dzaje parametrów i sposoby ich oznaczeń, możliwości
wprowadzania nastaw, operowanie funkcyjne urządzeniami
roboczymi i sterującymi. Funkcjonowanie siłowni okrętowej
statku z siłownią posiadającą klasę A, UMS. Elementy skła-
dowe siłowni symulatora Data Chief.
Charakterystyka stanów eksploatacyjnych statku – siłowni:
zimny statek, ruch portowy, stan gotowości manewrowej,
manewry, jazda morska, postój na kotwicy, rozładunek i za-
ładunek. Przygotowanie do uruchomienia siłowni ze stanu
zimnego. Ogólne zapoznanie się z rozwiązaniem siłowni
statku w stopniu umożliwiającym rozpoczęcie procedury
uruchomiania instalacji i urządzeń. Sprawdzenie podsta-
wowe rozwiązań instalacji i ich stanu: rozmieszczenie zbior-
ników, poziom napełnienia itd. Zasilanie siłowni z lądu i z
agregatu awaryjnego, lista urządzeń siłowni pracująca na
zasilaniu lądowym i awaryjnym. Wykorzystanie obydwu
formy zasilania elektrycznego. Uruchomienie agregatu awa-
ryjnego.
2 – – – 2
9. Opis procedur do uruchomienia siłowni statku ze stanu
zimnego. Bezpieczna eksploatacja zespołów
prądotwórczych.
Typy napędu: głównego, pomocniczego, awaryjnego i
ogólna budowa zespołów prądotwórczych.
Rodzaje napędów prądnic i alternatorów. Ogólne zasady
współpracy zespołów prądotwórczych.
Przygotowania do rozruchu instalacji agregatu
prądotwórczego DG1 lub DG2. Uruchomienie instalacji
chłodzenia wodą morską i słodką. Przygotowanie instalacji
powietrza startowego. Przygotowania pozostałych instalacji
obsługujących agregaty prądotwórcze. Start silnika
agregatu prądotwórczego ze stanowiska manewrowego –
lokalnego. Wzbudzenie prądnicy, synchronizacja z siecią,
zmiana miejsca sterowania, praca w nadzorze
automatycznym. Systemy monitoringu i kontroli zespołów
prądotwórczych. Czynności: włączenia generatora na GTR,
synchronizacja, wyłączanie z szyn i odstawianie. Tryby
pracy agregatów prądotwórczych. Bezpieczna eksploatacja
zespołów prądotwórczych (obsługa codzienna oraz działania
4 – – – 4
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 154
remontowe). Praca pojedyncza i zespołowa agregatów
prądotwórczych. Działania prewencyjne ograniczające
występowanie uszkodzeń oraz działania po stwierdzeniu
uszkodzeń lub nieprawidłowości w pracy zespołu
prądotwórczego.
10. Instalacje chłodzenia – woda morska.
Budowa instalacji chłodzenia, parametry robocze instalacji,
metodyka uruchomienia i nadzoru w czasie pracy oraz od-
stawiania. Dopasowanie parametrów pracy instalacji do
bieżących warunków eksploatacyjnych: ruch portowy, jazda
morska pod pełnym i częściowym obciążeniem, pływanie w
warunkach szczególnych (strefa tropikalna, zalodzenie). Wy-
korzystanie chłodzenia wodą morską w układach pomocni-
czych siłowni – charakterystyka. Praca pojedyncza i zespo-
łowa pomp wody morskiej.
4 – – – 4
11. Instalacja chłodzenia silników – woda słodka oraz instala-
cje pomocnicze.
Instalacja chłodzenia cylindrów – przygotowanie do pracy.
Czynniki wpływające na prawidłowe chłodzenie cylindrów -
parametry robocze pracy instalacji. Tryby pracy – sterowa-
nia: ręczne i automatyczne. Zagadnienia eksploatacyjne:
grzanie silnika, odpowietrzanie instalacji, włączanie i od-
stawianie wyparownika wody morskiej, nastawy zaworów
termostatycznych, wymienniki układu utylizacji ciepła. Za-
bezpieczenia i priorytety prawidłowych parametrów pracy
instalacji. Wykorzystanie chłodzenia w instalacjach pomoc-
niczych siłowni – zasady pracy.
2 – – – 2
12. Instalacja sprężonego powietrza.
Budowa instalacji i jej przygotowanie do pracy. Nastawy
parametrów roboczych. Zabezpieczenia prawidłowych pa-
rametrów pracy. Uruchomienie instalacji. Praca sprężarek
powietrza w czasie manewrów silnika głównego: pojedyncza
i zespołowa. Praca układu podczas jazdy morskiej.
2 – – – 2
13. Instalacja parowo-wodna – przygotowanie do ruchu.
Budowa i zasada działania instalacji. Budowa i zasada
działania kotła opalanego. Budowa i zasada działania kotła
utylizacyjnego. Zasady eksploatacji podstawowych elemen-
tów instalacji. Praca instalacji w różnych warunkach eks-
ploatacyjnych. Wstępne przygotowanie instalacji do pierw-
szego uruchomienia zimnego kotła. System zabezpieczeń
pracy kotła. Metodyka wprowadzenia nastaw w układzie
wodnym – zasilającym kotła. Zasada działania palnika kotła.
Metodyka przygotowania kotła opalanego do uruchomienia.
Ustalenie nastaw w układzie spalania.
4 – – – 4
14. Instalacja parowo-wodna – uruchomienie, nadzór w czasie
ruchu i odstawienie.
Metodyka procesu uruchomienia kotła opalanego. Ogrze-
wanie kotła od stanu zimnego. Prowadzenie procesu wstęp-
nego rozruchu w trybie ręcznym – nastawy procesu spalania
i zasilania wodą. Zmiany rodzaju paliwa DO i HFO – uwa-
runkowania eksploatacyjne. Nadzór kotła w czasie pracy.
Praca ręczna, półautomatyczna i automatyczna układów
funkcjonalnych kotła. Podnoszenie ciśnienia, regulacja pa-
rametryczna palnika. Regulacja wydajności kotła w różnych
4 – – – 4
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 155
stanach eksploatacyjnych statku. Współpraca kotła opala-
nego i utylizacyjnego, dobór nastaw. Przygotowanie kotła do
odstawienia. Czynności eksploatacyjne w instalacji po od-
stawieniu.
15. Instalacje paliwowe – transportowe, oczyszczające i zasilające.
Instalacja transportowa paliwa HFO i DO. Budowa i zasada
działania. Parametry robocze w instalacji. Przygotowanie
instalacji do ruchu. Instalacja oczyszczania. Metody oczysz-
czania paliw HFO i DO. Uruchomienie instalacji – urządzeń
oczyszczających paliwa. Prowadzenie nadzoru w czasie
transportu i oczyszczania paliwa. Zapobieganie wypadkom –
przepełnienia zbiorników i wylewów. Budowa i zasada
działania instalacji zasilania silnika głównego. Przygotowa-
nie instalacji do ruchu. Zmiana rodzaju paliwa: DO na HFO
i odwrotnie. Parametry robocze instalacji. Zabezpieczenia
prawidłowych parametrów pracy.
2 – – – 2
16. Instalacje smarowe.
Instalacje transportowe. Instalacje obiegowe smarowania
silników. Elementy składowe tych instalacji (zbiorniki obie-
gowe, pompy obiegowe, chłodnice, filtry ciśnienia i regula-
tory temperatury). Parametry robocze. Przygotowanie in-
stalacji do ruchu, nadzór w czasie pracy silnika. Zabezpie-
czenia prawidłowych parametrów pracy instalacji. Instala-
cja oczyszczania oleju obiegowego. Instalacje oleju smaro-
wego, hydraulicznego i pomocnicze – w różnych urządze-
niach siłowni: silniki pomocnicze, przekładni, turbin paro-
wych, śruby nastawnej, pochwy wału śrubowego i maszyny
sterowej. Instalacje smarowania cylindrów – nadzór w cza-
sie pracy.
2 – – – 2
17. Układ energetyczny siłowni.
Budowa i eksploatacja układu energetycznego siłowni. Uru-
chomianie, nadzór w czasie pracy i odstawianie zespołów
prądotwórczych głównych i awaryjnego. Tryby pracy ze-
społów prądotwórczych. Eksploatacja układu energetycz-
nego w różnych stanach eksploatacyjnych statku. Dopaso-
wanie pracy zespołów prądotwórczych do zmiennego zapo-
trzebowania energetycznego. Eksploatacja układu energe-
tycznego w sytuacjach awaryjnych. Układy PTO i PTI - za-
sady eksploatacji. Wykorzystanie układów PTO, PTI oraz
turbogeneratora do współpracy z zespołami prądotwórczymi
napędzanymi silnikami tłokowymi. Gospodarka energe-
tyczna siłowni uwarunkowana potrzebami eksploatacyjnymi.
2 – – – 2
18. Uruchomienie i praca silnika napędu głównego – wolno-
obrotowego.
Procedura przygotowania silnika napędu głównego do ru-
chu. Proces weryfikacji stanu gotowości wszystkich instala-
cji obsługujących silnik. Czynności związane z prowadze-
niem startu silnika, pracą na biegu jałowym oraz wzrostem
obciążenia. Działanie programów sterowania i systemów
zabezpieczeń silnika napędu głównego. Sposoby prowadze-
nia startu silnika: stanowiskowy i zdalny. Realizacja i uwa-
runkowanie prowadzenia określonych sposobów manewro-
wania silnika.
2 – – – 2
Razem 60 30 – – 30
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 156
Semestr VII
19. Charakterystyka oporowa okrętu.
Opór konstrukcyjny, czynniki wpływające na opory eksplo-
atacyjne statku, zależność oporu okrętu od prędkości statku.
Moc holowania, prędkość kontraktowa, wpływ prędkości
statku i warunków pływania na: zużycie paliwa, napęd
główny i obciążenie mocą.
2 2 – – –
20. Pola pracy silników głównych.
Pojęcie obciążenia znamionowego silnika, pola doboru sil-
ników wolnoobrotowych, deklarowane przez wytwórców
pola obciążeń silników głównych.
Ograniczenia eksploatacyjne minimalnych i maksymalnych
obciążeń silników, czynniki eksploatacyjne wpływające na te
ograniczenia, dopuszczalne przeciążenia silników głównych.
1 1 – – –
21. Współpraca układu silnik - śruba okrętowa.
Dopasowanie układu silnik spalinowy tłokowy - śruba stała,
rezerwy konstrukcyjne mocy silnika i prędkości obrotowej
silnika w układzie bezpośrednim napędu śruby, dobór obcią-
żenia znamionowego silnika, ocena doboru układu silnik –
śruba na podstawie prób morskich i prognozy modelowej,
wpływ doboru tego układu na jego eksploatację, możliwości
poprawy współpracy układu silnik – śruba.
Układy przekładniowe, dobór przełożenia przekładni me-
chanicznej wielobiegowej, układy ze śrubą nastawną.
Pole współpracy układu silnik spalinowy tłokowy – śruba
nastawna.
Charakterystyka optymalnej sprawności układu napędowego
ze śrubą nastawną i wpływ warunków pływania na przebieg
tej charakterystyki, zalety i wady śrub nastawnych.
2 2 – – –
22. Energetyka siłowni okrętowej.
Sprawności układów energetycznych. Energia zapotrzebo-
wana do napędu statku. Zapotrzebowanie na energię elek-
tryczną i cieplną - bilanse. Ogólna sprawność energetyczna
siłowni i sposoby jej podwyższania.
1 1 – – –
23. Nowoczesne rozwiązania układów napędowo-energetycz-
nych z prądnicami wałowymi i sposoby ich eksploatacji.
1 1 – – –
24. Utylizacja ciepła odpadowego, przegląd współczesnych
rozwiązań układów oraz zasady ich eksploatacji.
1 1 – – –
25. Układy napędowe statku i ich eksploatacja.
Przegląd współczesnych układów napędowych oraz pędni-
ków. Charakterystyki obrotowe śruby. Charakterystyki hy-
drodynamiczne. Charakterystyki napędowe statku. Pole
pracy silnika. Współpraca silnika, śruby i kadłuba w stanach
ustalonych i przejściowych, w różnych warunkach pływania.
Śruba nastawna – jej zalety i możliwości.
2 2 – – –
26. Praca układu napędowego przy manewrowaniu – krzywe
Robinsona.
2 2 – – –
27. Zasady ekonomicznej eksploatacji siłowni okrętowych. 1 1 – – –
28. Eksploatacja siłowni okrętowej w stanach awaryjnych. 1 1 – – –
29. Współczesne siłownie okrętowe – tendencje rozwojowe.
Nowe rozwiązania systemów siłownianych.
1 1 – – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 157
Symulator
30. Budowa i zasada działania układu zdalnego sterowania sil-
nika napędu głównego.
Struktura systemu zdalnego sterowania układem napędo-
wym. Podstawowe funkcje realizowane z poszczególnych
stanowisk sterowania: miejscowego, i odsuniętych - CMK
(UMCS), mostek.
Działanie programowych zabezpieczeń silników: „slow-
down”, „shut-down”. Zakresy obciążeń niebezpiecznych i
niedozwolonych, programowe zabezpieczenia pracy silników.
Zasady dociążania i odciążania. Manewrowanie silnikiem.
2 – – – 2
31. Uruchomienie i praca silnika napędu głównego – średnio-
obrotowego.
Procedura przygotowania silnika napędu głównego do ru-
chu. Weryfikacja stanu gotowości wszystkich instalacji ob-
sługujących silnik. Czynności związane z prowadzeniem
startu silnika, pracą na biegu jałowym oraz wzrostem
obciążenia. Działanie programów sterowania i systemów
zabezpieczeń silnika napędu głównego. Sposoby
prowadzenia startu silnika: stanowiskowy i zdalny.
Realizacja i uwarunkowanie prowadzenia określonych
sposobów manewrowania silnika.
2 – – – 2
32. Nadzór silników okrętowych napędu głównego w czasie
pracy.
Metodyka prowadzenia nadzoru eksploatacyjnego. „Sta-
tyczna” i „dynamiczna” praca silników – cechy charaktery-
styczne. Parametry i wskaźniki pracy silników. Metody
oceny zbioru wartości parametrów pracy silnika. Indykowa-
nie silników – sposoby realizowania i wykorzystania prze-
biegów indykatorowych w bieżącej eksploatacji silników.
Wyznaczanie wskaźników pracy silnika: średniego ciśnienia
indykowanego i efektywnego mocy indykowanej oraz uży-
tecznej, jednostkowego zużycia: paliwa i oleju cylindrowego
i emisji jednostkowej składników spalin.
2 – – – 2
33. Pola pracy silników głównych.
Ograniczenia eksploatacyjne minimalnych i maksymalnych
obciążeń silników. Czynniki eksploatacyjne wpływające na
te ograniczenia. Dopuszczalne przeciążenia silników głów-
nych.
2 – – – 2
34. Współpraca układu silnik – śruba okrętowa.
Dobór obciążenia eksploatacyjnego silnika. Ocena doboru
układu silnik – śruba na podstawie parametrów pracy sil-
nika. Wpływ doboru tego układu na jego eksploatację.
Charakterystyka optymalnej sprawności układu napędowego
ze śrubą nastawną i stałą. Wpływ warunków pływania na
przebieg charakterystyki napędowej statku.
4 – – – 4
35. Energetyka siłowni okrętowej.
Metoda sporządzania bilansu energetycznego siłowni okrę-
towej. Ogólna ocena sprawności siłowni okrętowych i spo-
soby jej podwyższania.
2 – – – 2
36. Eksploatacja układów napędowo-energetycznych z prądni-
cami wałowymi.
Wpływ obciążenia prądnicy i warunków pływania na cha-
4 – – – 4
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 158
rakterystyki współpracy tego układu. Prądnica wałowa –
układ PTO i PTI. Dobór i eksploatacja układu napędowego
ze śrubą stałą oraz nastawną i prądnicą zawieszoną. Wpływ
tego doboru oraz obciążenia prądnicy i warunków pływania
na współpracę tego układu.
37. Współpraca silnika napędu głównego z urządzeniami utyli-
zacji ciepła.
Zasady współpracy silnika napędu głównego z urządze-
niami: kocioł splin wylotowych, wyparownik wody morskiej,
układ odzysku ciepła z powietrza doładowującego. Możliwo-
ści wykorzystania tych urządzeń w różnych stanach eksplo-
atacyjnych. Procedura włączania, zmian obciążenia i od-
stawiania urządzeń utylizacyjnych w czasie eksploatacji –
jazdy morskiej silnika napędu głównego.
2 – – – 2
38. Układy napędowe statku i ich eksploatacja.
Charakterystyki eksploatacyjne śrub i metody ich sporządzania.
Współpraca układu silnik – śruba okrętowa. Praca układu
napędowego w stanach ustalonych i nieustalonych.
4 – – – 4
39. Zasady ekonomicznej eksploatacji siłowni okrętowych.
Wykorzystanie charakterystyk napędowych. Zmiany zanu-
rzenia statku. Wpływ ograniczonej głębokości wody. Pogor-
szenie warunków hydrometeorologicznych. Pogorszenie
stanu technicznego kadłuba i śruby. Prognozowanie zużycia
paliwa i ograniczony zapas paliwa. Dobór prędkości eko-
nomicznej statku. Wpływ warunków klimatycznych. Wynu-
rzenie śruby. Cel i metody sporządzania charakterystyk na-
pędowych w eksploatacji. Podstawowe uwarunkowania
techniczne uwzględniające jakość paliwa i warunki otocze-
nia na osiągi silnika napędu głównego. Praca na uwięzi.
Wyznaczanie siły uciągu statku.
4 – – – 4
40. Zachowanie środków bezpieczeństwa podczas pełnienia
wachty oraz procedury postępowania w chwili wykrycia
zagrożenia pożarowego lub negatywnych zdarzeń w
szczególności w systemie paliwowym:
- obchód siłowni: sprawdzanie parametrów pracy urządzeń i
systemów oraz poziomów mediów w zbiornikach (przez
obserwację czujników i organoleptycznie), sprawdzanie
szczelności urządzeń i rurociągów.
- postępowanie w chwili wykrycia zagrożenia lub
negatywnych zdarzeń: przyczyny występowania i
definiowanie zagrożenia, w tym pożarowego, oraz uszkodzeń
i systemów, umiejętność oceny poziomu zagrożenia (pod
kątem szybkości podejmowania działań), procedury
awaryjne, działania niestandardowe, zwrócenie uwagi na
bezpieczeństwo własne o odpowiedzialność wachtowego za
cały statek z załogą (wszczęcie alarmu przed przystąpieniem
do akcji).
Eksploatacja siłowni okrętowej w stanach awaryjnych.
Praca silnika napędu głównego w stanach awaryjnych. Wy-
łączenie z ruchu cylindra silnika napędu głównego. Wyłą-
czenie z ruchu turbosprężarki.
4 – – – 4
Razem 45 15 – – 30
Razem w czasie studiów 105 45 – – 60
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 159
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie wykładów i ćwiczeń laboratoryjnych na III i IV
roku studiów. Pomoce dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca,
- instrukcje stanowiskowe i zestawy programowych ćwiczeń laboratoryjnych,
- dzienniczki laboratoryjne studentów,
- regulamin pracy i instrukcja BHP obowiązujące w laboratorium.
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-1. Forma i warunki zaliczenia wykładów
- obecność studenta na wykładach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- egzamin.
II-2. Forma i warunki zaliczenia ćwiczeń laboratoryjnych
- znajomość regulaminu pracy i BHP w laboratorium stwierdzona na specjalnym
formularzu własnoręcznym podpisem studenta,
- zaliczenie tzw. „wejściówek” oraz wykonanie wg harmonogramu zestawu programowych
ćwiczeń laboratoryjnych,
- złożenie poprawnych sprawozdań pisemnych z wykonanych ćwiczeń laboratoryjnych,
opracowanych wg zaleceń podanych w skrypcie do ćwiczeń i instrukcjach
stanowiskowych,
- zaliczenie z oceną.
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
1. Kuszewski. W.: Metodyka doboru optymalnej struktury siłowni spalinowej towarowego
statku morskiego. Gdańsk Szczecin 1991.
2. Ciesielski. S.: Układy automatyki napędów głównych i urządzeń pomocniczych siłowni,
Gdynia 1992.
3. Górski Z.: Procedury obsługi siłowni okrętowej z silnikiem wolnoobrotowym. T. 1,
Gdynia 2005.
4. Górski Z.: Procedury obsługi siłowni okrętowej z silnikiem wolnoobrotowym. T.2,
Gdynia 2006.
5. Balcerski A.: Siłownie okrętowe. Gdańsk 1990.
6. Urbański P.: Instalacje spalinowych siłowni okrętowych. Gdańsk 1989.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 160
33. Przedmiot: PODSTAWY BUDOWY STATKU
I ORGANIZACJA ZAŁOGI
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
I 15 1 – – – 15 15 – – – 1
Razem w czasie studiów 15 15 – – – 1
Związki z innymi przedmiotami:
– fizyka,
– mechanika,
– grafika inżynierska,
– mechanika płynów,
– maszyny i urządzenia okrętowe,
– siłownie okrętowe,
– teoria i budowa okrętu,
– ochrona środowiska morskiego,
– zarządzanie bezpieczną eksploatacją statku,
– podstawy nautyki.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem student powinien:
Znać
1) Zasady przeglądów okresowych wynikających z przepisów instytucji klasyfikacyjnych.
2) Zasady ogólnej budowy statków, geometrię kadłuba, linie teoretyczne, wymiary główne.
3) Współczynniki pełnotliwości, zasady pływalności, niezatapialności.
4) Typy statków, zasady łączenia elementów konstrukcji kadłuba, materiały stosowane w
okrętownictwie, wiązanie kadłuba, konstrukcje dna, pokładów, burt, poszycia kadłuba,
zbiorników, dziobu i rufy.
5) Zasady rozwiązań siłowni okrętowych, statków motorowych, turbinowych itp.
6) Podstawowe systemy, typy urządzeń pomocniczych i urządzeń pokładowych.
7) Zasady budowy statku i organizacji pracy załóg.
Umieć
1) Czytać i interpretować rysunki techniczne kadłuba statku, systemów siłowni, urządzeń
pomocniczych siłowni itp.
2) Wykonywać podstawowe obliczenia wytrzymałości ogólnej statku.
3) Posiąść niezbędna wiedzę podstawową w zakresie budowy i funkcjonowania okrętu.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 161
Treści zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr I
1. Działalność IMO i instytucji klasyfikacyjnych. 1 1 – – –
2. Podział kompetencji członków załogi wymagany przez kon-
wencję STCW.
2 2 – – –
3. Geometria kadłuba – wymiary główne. Geometria kadłuba, linie teoretyczne, wymiary główne, sto-
sunki wymiarów głównych, współczynniki pełnotliwości,
składowe masy, wolna burta.
2 2 – – –
4. Typy statków, rozplanowanie przestrzenne. Typy statków: masowce, drobnicowce, promy, zbiornikowce,
produktowe, gazowce, rozplanowanie przestrzenne.
2 2 – – –
5. Ogólna charakterystyka siłowni okrętowych.
Typy, budowa siłowni, podstawowe systemy, typy urządzeń
pomocniczych.
1 1 – – –
6. Rodzaje pędników. 2 2 – – –
7. Sposoby sterowania statkiem. 1 1 – – –
8. Pędniki i stery, rodzaje. 1 1 – – –
9. Wyposażenie pokładowe. 2 2 – – –
10. Wyposażenie ratownicze. 1 1 – – –
Razem 15 15 – – –
Razem w czasie studiów 15 15 – – –
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie wykładów na I roku studiów. Pomoce
dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca,
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-1. Forma i warunki zaliczenia wykładów
- obecność studenta na wykładach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- zaliczenie z oceną.
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
1. Pacześniak J.: Projektowanie okrętów. Cz. 1, Gdańsk 1977.
2. Pacześniak J.: Projektowanie okrętów.Cz. 2, Gdańsk 1976.
3. Pacześniak J.: Projektowanie okrętów. Cz. 3, Specyficzne cechy różnych odmian
morskich statków handlowych. Gdańsk 1980.
4. Dudziak J.: Teoria okrętu. Gdańsk 1988.
5. Piskorz-Nałęcki J.: Niezatapialność statków. Gdańsk 1979.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 162
6. Kukuła T., Getka R., Żyłkowski O.: Techniczne zabezpieczenie przeciwpożarowe i
przeciwwybuchowe statków. Gdańsk 1981.
7. Kusz R., Ringwelski J.: Szkolenie przeciwpożarowe marynarzy Polskiej Marynarki
Handlowej. Gdynia 1981.
8. Getka. R.: Przeciwpożarowe urządzenia i instalacje gaśnicze na statkach. Szczecin 1980.
9. Buczkowski L.: Podstawy Budownictwa Okrętowego. T. I - III. Skrypt PG, Gdańsk,
1970.
10. Pacześniak J., Staszewski J.: Projektowanie Morskich Statków Handlowych. T I – IV.,
Skrypt PG, Gdańsk, 1984.
11. Polski Rejestr Statków, Przepisy Klasyfikacji i Budowy Statków Morskich, Cz. IV,
Stateczność, Gdańsk, 1986.
12. Międzynarodowa Konwencja o Bezpieczeństwie Życia na Morzu, SOLAS 1974.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 163
34. Przedmiot: TEORIA I BUDOWA OKRĘTU
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
II 15 2 – – – 30 30 – – – 1
III 15 2 – – – 30 30 – – – 2
IV 15 2 – – – 30 30 – – – 1
Razem w czasie studiów 90 90 – – – 4
Związki z innymi przedmiotami:
– język angielski,
– matematyka,
– fizyka.
– mechanika,
– wytrzymałość materiałów,
– grafika inżynierska,
– materiałoznawstwo okrętowe,
– mechanika płynów,
– podstawy budowy statku i organizacji załogi.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem oraz wykonaniu ćwiczeń labora-
toryjnych student powinien:
Znać
1) Charakterystyki eksploatacyjne statku.
2) Nazewnictwo i typowe rozwiązania węzłów konstrukcyjnych kadłuba.
3) Podstawy wyznaczania warunków równowagi statku.
4) Podstawy teoretyczne w zakresie stateczności statku.
5) Wpływ swobodnych powierzchni cieczy na stateczność poprzeczną statku.
6) Metody wyznaczania stateczności statku w stanie uszkodzonym.
7) Podstawy teoretyczne w zakresie stateczności dynamicznej statku.
8) Elementy dokumentacji w zakresie budowy i stateczności statku.
9) Procedury kontroli stateczności.
10) Cel i skutki balastowania statku.
11) Podstawy teoretyczne w zakresie dynamiki statku na fali.
12) Zasadę działania pędnika i steru.
13) Rodzaje oporów kadłuba statku.
Umieć
1) Czytać i posługiwać się rysunkami konstrukcyjnymi statku.
2) Obliczać środek ciężkości statku.
3) Wykonać obliczenia związane ze statecznością i niezatapialnością statku.
4) Wyznaczać warunki równowagi statku.
5) Obliczać zanurzenie i przegłębienie statku.
6) Interpretować dokumentację statecznościową.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 164
Treści zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr II
1. Charakterystyka statku:
a) wymiary i przekroje,
b) linie teoretyczne,
c) współczynniki pełnotliweości,
d) wolna burta i znak wolnej burty,
e) skala załadowania,
f) krzywa wyporu.
6 6 – – –
2. Typy statków, rozplanowanie przestrzenne:
a) masowce,
b) drobnicowce,
c) promy,
d) zbiornikowce,
e) produktowce,
f) gazowce.
2 2 – – –
3. Rodzaje pędników i sterów. 2 2 – – –
4. Budowa statku:
a) typy wiązań i elementy konstrukcji kadłuba,
b) zbiorniki na statku i typowe ich wyposażenie, zasady
sondowania zbiorników,
c) zamknięcie wodoszczelne,
d) typowe uszkodzenia kadłuba, rozkłady awaryjne, sprzęt
awaryjny,
e) materiały stosowane w budowie statku.
13 13 – – –
5. Materiały konstrukcyjne kadłuba statku:
a) połączenia elementów,
b) ochrona przeciwkorozyjna.
2 2 – – –
6. Obciążenia konstrukcji kadłuba:
a) wytrzymałość lokalna i ogólna kadłuba,
b) krzywe ciężarów, wyporu i obciążeń,
zginanie kadłuba, wykresy sił tnących i momentów gną-
cych, skręcanie kadłuba.
5 5 – – –
Razem 30 30 – – –
Semestr III
7. Pływalność, stateczność i niezatapialność statku:
a) stateczność początkowa,
b) moment wychylający,
c) moment prostujący.
6 6 – – –
8. Środek ciężkości i środek wyporu statku:
a) załadowanie i wyładowanie ciężaru,
b) przeniesienie ciężaru,
c) wzniesienie środka ciężkości nad stępkę,
d) położenie środka wyporu względem środka ciężkości,
e) warunki zachowania równowagi statku.
12 12 – – –
9. Stateczność wzdłużna:
a) podstawowe wiadomości o stateczności wzdłużnej:
metacentrum wzdłużne,
duży promień metacentryczny,
wzdłużna wysokość metacentryczna,
12 12 – – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 165
wykresy metacentrum,
przegłębienie;
b) zmiana zanurzenia wskutek zmiany przegłębienia.
Razem 30 30 – – –
Semestr IV
10. Stateczność dynamiczna:
a) kąt przechyłu dynamicznego,
b) kryteria stateczności,
c) wpływ swobodnych powierzchni cieczy na zachowanie
się statku.
4 4 – – –
11. Balastowanie statku, cel i skutki. 4 4 – – –
12. Stateczność statku podpartego:
a) w doku elementów,
b) na mieliźnie.
8 8 – – –
13. Wymagania praktyczne, korzystanie z dokumentacji:
a) statecznościowej,
b) pływalnościowej,
c) konstrukcyjnej.
10 10 – – –
14. Przeglądy na statkach, zakresy, dokowanie. 2 2 – – –
15. Działalność IMO i instrukcji klasyfikacyjnych. 2 2
Razem 30 30 – – –
Razem w czasie studiów 90 90 – – –
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie wykładów na I i II roku studiów. Pomoce
dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca,
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-1. Forma i warunki zaliczenia wykładów
- obecność studenta na wykładach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- zaliczenie z oceną.
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
1. Dudziak J.: Teoria okrętu, Gdańsk 1988.
2. Pacześniak J.: Projektowanie okrętów. Cz. 3, Specyficzne cechy różnych odmian
morskich statków handlowych. Gdańsk 1980.
3. Pacześniak J.: Projektowanie okrętów. Cz. 2, Gdańsk 1976.
4. Pacześniak J.: Projektowanie okrętów. Cz. 1, Gdańsk 1977.
5. Litwiński Z.: Techniczne zabezpieczenia okrętów. Szczecin 1988.
6. Wełnicki W.: Mechanika Ruchu Okrętu. Skrypt PG,Gdańsk 1989.
7. Wełnicki W.: Sterowność Okrętu. PWN, Warszawa 1966.
8. Krężelewski M.: Hydromechanika Ogólna i Okrętowa, Skrypt PG, Gdańsk 1982.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 166
35. Przedmiot: OCHRONA ŚRODOWISKA MORSKIEGO
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
V 15 2 – – – 30 30 – – – 1
Razem w czasie studiów 30 30 – – – 1
Związki z innymi przedmiotami:
– fizyka,
– automatyka i miernictwo okrętowe,
– chemia techniczna,
– chemia wody, paliw i smarów,
– maszyny i urządzenia okrętowe,
– siłownie okrętowe,
– zarządzanie bezpieczną eksploatacją statku,
– prawo i ubezpieczenia morskie.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem student powinien:
Znać
1) Podstawowe pojęcia dotyczące ekologii morza, rodzaje zanieczyszczeń powstających na
statku, ilościowe źródła zanieczyszczeń.
2) Przepisy prawa dotyczące zapobieganiu zanieczyszczeniom morza o zasięgu międzynaro-
dowym, regionalnym i krajowym.
3) Zasady budowy i obsługi urządzeń okrętowych ochrony środowiska stosowane na stat-
kach motorowych i zbiornikowcach.
Umieć
1) Obsługiwać urządzenia ochrony środowiska typu odolejacze, oczyszczalnie ścieków
i spalarki.
2) Wykonywać podstawowe analizy chemiczne w zakresie poprawnej oceny pracy urządzeń
ochrony środowiska wynikające z obsługi urządzenia.
3) Prowadzić dokumentację książki zapisów olejowych oraz ewidencji odpadów i ścieków.
Treści zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr V
1. Charakterystyka statku jako obiektu zagrażającego śro-
dowisku morskiemu. Rodzaje zanieczyszczeń oraz ich
ilości:
a) oleje (oleje i mieszaniny oleiste),
b) chemikalia (resztki ładunku),
4 4 – – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 167
c) ścieki bytowo-gospodarcze,
d) śmieci – odpady zrzucane ze statku.
Wpływ poszczególnych zanieczyszczeń na środowisko mor-
skie. Zachowanie biocenozy pod wpływem zanieczyszczeń:
olejami, chemikaliami, ściekami i śmieciami.
2. Prawna ochrona wód morskich przed zanieczyszczeniami
ze statków, konwencje: MARPOL, DUMPING, HELCOM i
ustawa o zapobieganiu zanieczyszczeniu morza przez statki.
Aktualny stan prawny i nadzór nad stosowaniem postano-
wień konwencji. Dokumentacja okrętowa dotycząca ochrony
środowiska morskiego. Prowadzenie dokumentacji, książki:
zapisów olejowych, zapisów śmieciowych i statkowy plan
zabezpieczenia przed rozlewem olejowym.
4 4 – – –
3. Zapobieganie zanieczyszczeniu mórz olejami (załącznik I
Konwencji MARPOL):
a) podstawowe definicje, warunki usuwania oleju, ) źródła
zanieczyszczeń
b) techniczne sposoby zapobiegania zanieczyszczeniom
mórz olejami, metody i urządzenia techniczne do
oczyszczania wód zaolejonych,
c) zbiorniki, systemy kontroli zrzutu, urządzenie filtrujące,
znormalizowane złącza i rządzenia odbiorcze, urządze-
nia kontrolne i pomiarowe stopnia zaolejenia mieszanin
wodno-olejowych,
d) postępowanie z wodami zaolejonymi i odpadami olejowymi
e) wymagania w zakresie konstrukcji i wyposażenie
zbiornikowców, zatrzymanie oleju na statku, systemy
kontroli, instrukcje pompowe,
f) książka zapisów olejów,
g) okrętowy plan zapobiegania rozlewom olejowym,
h) przeglądy urządzeń, wydawanie świadectw.
4 4 – – –
4. Zapobieganie zanieczyszczeniu szkodliwymi substancjami
przewożonymi luzem (załącznik II Konwencji MARPOL):
a) podstawowe definicje,
b) klasyfikacja szkodliwych substancji ciekłych,
c) warunki usuwania szkodliwych substancji,
d) pompy, rurociągi i instalacje, urządzenia odbiorcze,
e) książka zapisów ładunkowych.
4 4 – – –
5. Szkodliwe substancje przewożone w opakowaniach (załącz-
nik III Konwencji MARPOL):
a) zastosowanie, freony, halony,
b) opakowanie, oznakowanie i nalepki,
c) dokumenty,
d) rozmieszczenie, ograniczenia ilościowe,
e) kontrola portu.
2 2 – – –
6. Zapobieganie zanieczyszczeniu morza ściekami (załącznik
IV Konwencji MARPOL):
a) definicje, źródła i rodzaje zanieczyszczeń,
b) warunki usuwania ścieków, sposoby ich neutralizacji,
gromadzenia i oddawania,
c) instalacje sanitarne, zbiorniki gromadzące, oczyszczal-
nie ścieków,
d) metody i urządzenia techniczne do neutralizacji ścieków.
e) znormalizowany łącznik wyładunkowy.
4 4 – – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 168
7. Zapobieganie zanieczyszczeniu morza śmieciami (załącznik
V Konwencji MARPOL):
a) definicje, zastosowanie, źródła zanieczyszczeń,
b) warunki usuwania śmieci,
c) plan postępowania ze śmieciami: zrzut do morza, spala-
nie, zdawanie do portowych urządzeń odbiorczych,
d) metody i urządzenia obróbki śmieci (młynki, spalarki,
prasy), księga zapisów śmieciowych.
4 4 – – –
8. Zapobieganie zanieczyszczaniu atmosfery toksycznymi
składnikami spalin z silników, kotłów i spalarek okrętowych,
sposoby ograniczenia emisji toksycznych składników spalin.
Kierunki rozwojowe metod i urządzeń technicznych w dzie-
dzinie ochrony środowiska morskiego.
4 4 – – –
Razem 30 30 – – –
Razem w czasie studiów 30 30 – – –
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie wykładów na III roku studiów. Pomoce
dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca do wykładów,
- instrukcje stanowiskowe i zestawy programowych ćwiczeń laboratoryjnych,
- dzienniczki laboratoryjne studentów,
- regulamin pracy i instrukcja BHP obowiązujące w laboratorium.
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-1. Forma i warunki zaliczenia wykładów
- obecność studenta na wykładach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- zaliczenie z oceną.
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
1. Ustawa RP z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. 2001 r. Nr 62,
poz. 627).
2. Ustawa RP z dnia 16 marca 1995 r. O zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki
(Dz.U. z 1995 r. Nr 47, poz. 243, z późn. zm.).
3. Konwencja o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego, 1992 (Dz. U.
z 2000 r. Nr 28 poz. 346, z późn. zm.).
4. Konwencja o zapobieganiu zanieczyszczaniu mórz przez zatapianie odpadów i innych
substancji. (Dz.U. z 1984 r. nr 11, poz. 46, zm. Dz.U. z 1997 r. nr 47, poz.300).
5. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie przekazywania informacji o odpadach
znajdujących się na statku (Dz. U. z 2003 r., Nr 101, poz. 936).
6. Rozporządzenie Ministra Transportu I Budownictwa w sprawie sposobu, zakresu i
terminów przeprowadzania przeglądów i inspekcji, sposobu potwierdzania oraz wzorów
międzynarodowych świadectw w zakresie ochrony morza przed zanieczyszczaniem przez
statki (Dz. U. z 2006 r. nr 49, poz. 357).
7. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie funkcjonowania inspekcji portu. (Dz.
U. 2004 r. nr 102, poz. 1078).
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 169
36. Przedmiot: EKSPLOATACJA URZĄDZEŃ SIŁOWNI OKRĘTOWEJ
– SYMULATOR
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
VIII 12 1 – – 2 36 12 – – 24 2
Razem w czasie studiów 36 12 – – 24 2
Związki z innymi przedmiotami:
informatyka użytkowa,
termodynamika techniczna,
podstawy elektrotechniki i elektroniki,
elektrotechnika okrętowa,
podstawy automatyki i robotyki,
automatyka i miernictwo okrętowe,
okrętowe silniki tłokowe,
kotły okrętowe,
maszyny i urządzenia okrętowe,
siłownie okrętowe,
podstawy budowy statku i organizacji załug.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem oraz wykonaniu ćwiczeń z wyko-
rzystaniem symulatora student powinien:
Znać
1) Rozmieszczenie mechanizmów i urządzeń siłowni okrętowej.
2) Zasady bezpiecznego wyłączania i włączanie poszczególnych urządzeń siłowni.
3) Organizację pracy w siłowni.
4) Rutynowe czynności związane z przyjmowaniem i pełnieniem wachty.
Umieć
1) Czytać schematy siłowni okrętowej.
2) Przygotowywać i uruchamiać wszystkie mechanizmy i urządzenia siłowni.
3) Obliczać moc silnika.
4) Zmierzyć zużycie paliwa.
5) Zebrać dane i sporządzić bilans energetyczny.
6) Prowadzić dziennik maszynowy.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 170
Treści zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr VIII
1. Podstawowe pojęcia diagnostyki technicznej (struktura
obiektu, parametry struktury, parametry pracy, parametry
diagnostyczne, stan sprawności, niesprawności, zdatności i
niezdatności).
2 2 – – –
2. Modele diagnostyczne: (analityczne, funkcjonalne, topolo-
giczne. Metody diagnostyczne: (parametryczna, wibroaku-
styczna, zanieczyszczeniowa).
2 2 – – –
3. Diagnostyka okrętowego silnika spalinowego. Ocena obciążenia mechanicznego i cieplnego grupy tło-
kowo-cylindrowej, ocena szczelności komory spalania,
ocena warunków współpracy tłoka i tulei, ocena zużycia tu-
lei cylindrowej, ocena stanu pierścieni tłokowych. Diagno-
styka układu doładowania, ocena stanu filtra powietrza,
ocena stanu sprężarki powietrza, ocena stanu chłodnicy po-
wietrza, ocena stanu turbiny (turbosprężarki).
Diagnostyka procesu wtrysku paliwa i ocena procesu spalania.
Diagnostyka łożysk, pomiary temperatury łożysk i trajektorii
czopa.
4 4 – – –
4. Diagnostyka kotłów i turbin parowych. 2 2 – – –
5. Diagnostyka pomp i urządzeń hydraulicznych. 1 1 – – –
6. Stosowane systemy diagnostyczne – przegląd. 1 1 – – –
Symulator
7. Obsługa urządzeń siłowni symulatora.
Ogólne zasady postępowania w czasie przygotowania oraz
uruchamiania urządzeń siłowni: otwieranie i zamykanie za-
worów; włączanie i wyłączanie pomp; transport paliw i
olejów; utrzymanie zęz w należytym stanie; postępowanie z
zanieczyszczeniami i odpadami. Posługiwanie się „listą
sprawdzeń (check list).
Wyjaśnienie stanów: remont, przestój („dead ship”); ruch
portowy; manewry; jazda morska; nagłe wyłączenie prądu
(„black-out”).
Kontrola parametrów w czasie przygotowania i pracy urzą-
dzenia lub systemu.
2 – – – 2
8. Aparatura pomiarowo-kontrolna; system alarmowy, stero-
wanie pracą mechanizmów i systemów.
Omówienie przyrządów pomiarowo-kontrolne do pomiaru:
temperatur, ciśnień, poziomów, natężeń przepływu, prędko-
ści obrotowej, momentu obrotowego, mocy, napięcia, natę-
żenia, częstotliwości. Demonstracja działania tych urządzeń
w systemach siłowni.
Sposób organizacji i obsługi systemu alarmowego. Sterowa-
nie pracą mechanizmów i systemów siłowni: sterowanie lo-
kalne i zdalne, miejsce sterowania; Demonstracja sterowa-
nie z każdego miejsca, sposoby przechodzenia z jednego sta-
nowiska na inne. Zasadę pracy systemu „Auto Chief”.
2 – – – 2
9. Czynności związane z przejęciem i pełnieniem wachty.
Czynności związane z przejmowaniem wachty w siłowni:
4 – – – 4
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 171
czas na przejęcie wachty i kontrolę wszystkich pracujących
maszyn, mechanizmów pomocniczych i systemów, zapisanie
odchyleń od normalnych wartości wyjaśnienie przyczyn od-
chyleń. Kontrola: poziomu mediów roboczych, ważniejszych
parametrów pracy, kontrola stanu zęz siłowni. Sprawdzenie i
kontrola dziennika maszynowego. Procedura przejmowania
wachty.
Czynności związane z pełnieniem wachty: regularna kon-
trola wszystkich pracujących mechanizmów i urządzeń.
Kontrola i rejestracja ważniejszych parametrów pracy sil-
nika głównego, i innych urządzeń. Sprawdzanie stanu obcią-
żenia silnika. Pomiary związane z obliczaniem mocy efek-
tywnej, zużycia paliwa i sporządzaniem bilansów.
10. Wykrywanie niesprawności silnika głównego, silników
pomocniczych, kotłów i innych urządzeń siłowni. Zastosowanie nowoczesnych technik diagnostycznych i ana-
lizy trendu zmian rejestrowanych parametrów pracy urzą-
dzeń.
Identyfikacja i lokalizacja niesprawności silnika głównego:
aparatura paliwowa, grupa tłokowo-cylindrowa, układ wy-
miany ładunku i doładowania, układ tłokowo-korbowy.
Identyfikacja i usuwanie niesprawności silników pomocni-
czych (silnik tłokowy, turbina parowa).
Identyfikacja i usuwanie niesprawności kotłów i instalacji
parowo-wodnej.
Identyfikacja i usuwanie niesprawności urządzeń roboczych
instalacji okrętowych: wirówek paliwa i oleju, sprężarek,
pomp, wymienników ciepła, filtrów itp.
8 – – – 8
11. Eksploatacja układów napędowych siłowni okrętowych. Metodyka postępowania w przypadku ograniczonej zdatno-
ści głównego układu napędowego statku, silników pomocni-
czych i innych ważnych układów funkcjonalnych instalacji.
Procedury postępowania w przypadkach awarii układów
funkcjonalnych silników napędowych głównych i pomocni-
czych. Ograniczenia mocy użytecznej silników napędowych
w różnych warunkach i sytuacjach eksploatacyjnych. Eks-
ploatacja siłowni okrętowych w warunkach klimatycznych
szczególnie odbiegających od normalnych.
4 – – – 4
12. Wybrane zagadnienia eksploatacji siłowni statków: masow-
ców, tankowców, kontenerowców, rybackich i pasażerskich.
Charakterystyczne stany eksploatacyjne związane ze specy-
fiką przewożonego ładunku i wykonywanych zadań.
4 – – – 4
Razem 36 12 – – 24
Razem w czasie studiów 36 12 – – 24
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie wykładów i ćwiczeń laboratoryjnych na IV roku
studiów. Pomoce dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca do wykładów,
- instrukcje stanowiskowe i zestawy programowych ćwiczeń laboratoryjnych,
- dzienniczki laboratoryjne studentów,
- regulamin pracy i instrukcja BHP obowiązujące w laboratorium.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 172
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-1. Forma i warunki zaliczenia wykładów
- obecność studenta na wykładach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- zaliczenie z oceną.
II-2. Forma i warunki zaliczenia ćwiczeń laboratoryjnych
- znajomość regulaminu pracy i BHP w laboratorium stwierdzona na specjalnym
formularzu własnoręcznym podpisem studenta,
- zaliczenie tzw. „wejściówek” oraz wykonanie wg harmonogramu zestawu programowych
ćwiczeń laboratoryjnych,
- złożenie poprawnych sprawozdań pisemnych z wykonanych ćwiczeń laboratoryjnych,
opracowanych wg zaleceń podanych w skrypcie do ćwiczeń i instrukcjach
stanowiskowych,
- zaliczenie z oceną.
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
1. Balcerski A.: Siłownie okrętowe. Gdańsk 1990.
2. Dendura K.: Organizacja bezpiecznej eksploatacji urządzeń okrętowych. Gdynia 1983.
3. Dendura K.: Bezpieczeństwo i ekonomika technicznej eksploatacji statku. Gdynia 1986.
4. Aponowicz B.: Technika i człowiek na statku. Gdynia 1983.
5. Matuszak Z.: Wybrane zagadnienia bezpieczeństwa siłowni okrętowej. Szczecin 1996.
6. Górski Z.: Procedury obsługi siłowni okrętowej z silnikiem wolnoobrotowym. T. 1,
Gdynia 2005.
7. Górski Z.: Procedury obsługi siłowni okrętowej z silnikiem wolnoobrotowym. T.2,
Gdynia 2006.
8. Urbański P.: Instalacje spalinowych siłowni okrętowych, Gdańsk 1989.
9. Ustawa RP z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. 2001 r. Nr 62,
poz. 627).
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 173
37. Przedmiot: ZARZĄDZANIE BEZPIECZNĄ
EKSPLOATACJĄ STATKU
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
IV 15 1,25 1,25 – – 38 19 19 – – 1
Razem w czasie studiów 38 19 19 – – 1
Związki z innymi przedmiotami:
– nauka o pracy i kierowaniu,
– maszyny i urządzenia okrętowe,
– siłownie okrętowe,
– podstawy budowy statku i organizacji załogi,
– teoria i budowa okrętu,
– ochrona środowiska morskiego,
– organizacja nadzoru.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem oraz wykonaniu ćwiczeń audyto-
ryjnych student powinien:
Znać
1) Wymagania stawiane członkom załogi przez Konwencję STCW 78/95.
2) Zasady wachtowej i bezwachtowej obsługi siłowni okrętowych.
3) Zasady zachowania podczas alarmów i sytuacji awaryjnych.
4) Ustawy i konwencje dotyczące bezpiecznej eksploatacji statku.
5) Zasady organizacji nadzoru technicznego statku.
6) Zasady organizacji i nadzoru kwalifikacji i składu załogi.
7) Zasady organizacji i nadzoru bezpieczeństwa żeglugi i ratowania życia na morzu.
8) Wymagania ISO i IMO w zakresie zarządzania jakością, bezpieczną eksploatacją
i ochroną środowiska w gospodarce morskiej.
9) Wymagania ISM Code w zakresie bezpiecznej eksploatacji i ochrony środowiska
w gospodarce morskiej.
Umieć
1) Wykonywać obowiązki przygotowania, odstawiania i nadzoru siłowni wachtowej i bez-
wachtowej w różnych stanach eksploatacji statku.
2) Korzystać ze statkowych planów i wyposażenia podstawowego i awaryjnego obrony
statku przed pożarem i innymi zagrożeniami.
3) Wykonywać czynności związane z ograniczeniem zagrożenia w sytuacjach awaryjnych.
4) Korzystać ze statkowej i lądowej księgi systemu bezpiecznego zarządzania eksploatacją.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 174
Treści zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr IV
1. Wymagania kwalifikacji i kompetencje członków załogi
statku zawarte w Konwencji STCW 78/95.
1 1 – – –
2. Zasady pełnienia wachty maszynowej oraz bezwachtowego
nadzoru siłowni okrętowej. Zasady pełnienia wachty i obo-
wiązki w sytuacjach szczególnego zagrożenia statku.
1 1 – – –
3. Procedury wachtowe, przyjmowanie i zdawanie obowiąz-
ków.
Procedury awaryjnej obsługi instalacji i mechanizmów si-
łowni.
4 1 3 – –
4. Obowiązki i odpowiedzialność członków załogi w zakresie
bezpiecznej eksploatacji i ochrony środowiska morskiego.
Obowiązki i odpowiedzialność członków załogi podczas
alarmów i w sytuacjach awaryjnych. Sytuacje awaryjne, in-
stalacje i wyposażenie awaryjne i specjalistyczne statków.
3 1 2 – –
5. Instalacje i wyposażenie do ochrony środowiska morskiego. 1 1 – – –
6. Ustawy i Konwencje dotyczące bezpieczeństwa pracy i życia
na morzu.
Kodeks morski.
Zasady organizacji nadzoru technicznego i wyposażenia
statku. Dokumenty legitymujące, klasyfikacyjne i bezpieczeń-
stwa.
4 2 2 – –
7. Zarządzanie systemem jakości, bezpieczną eksploatacją
statku i ochroną środowiska w gospodarce morskiej pod
kątem wymagań ISO i IMO.
Wymagania stawiane armatorom i załogom statku przez ISM
Code.
Obowiązki armatora w zakresie bezpiecznej eksploatacji
statku związane z ISM Code.
Obowiązki członków załogi wynikające z ISM Code i regu-
laminu pracy.
5 3 2 – –
8. Instruktaż i szkolenie na statku. 1 1 – – –
9. Dokumenty i dzienniki działu maszynowego, biuro maszy-
nowe.
4 2 2 – –
10. Rozmieszczenie zdalnych wyłączników i sygnalizacji stanu
mechanizmów i wentylacji, zrywanie zaworów, zamknięcia
przejść i wyjść awaryjnych.
3 1 2 – –
11. Procedury wyłączania i uruchamiania systemów okrętowych
napędu głównego, systemów pomocniczych oraz maszyn i
urządzeń awaryjnych.
3 1 2 – –
12. Międzynarodowy Kodeks Ochrony Statku i Obiektu
Portowego.
4 2 2 – –
13. Sytuacje kryzysowe dla żeglugi. 2 1 1 – –
14. Bierna ochrona statku. 2 1 1 – –
Razem 38 19 19 – –
Razem w czasie studiów 38 19 19 – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 175
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie wykładów i ćwiczeń rachunkowych na II roku
studiów. Pomoce dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca do wykładów,
- dzienniczki studentów.
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-1. Forma i warunki zaliczenia wykładów
- obecność studenta na wykładach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- zaliczenie z oceną.
II-2. Forma i warunki zaliczenia ćwiczeń rachunkowych
- obecność studenta na zajęciach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- zaliczenie z oceną.
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
1. Dendura K.: Bezpieczeństwo i ekonomika technicznej eksploatacji statku. Gdynia 1986.
2. Ulman L.: Zagadnienia z technicznej eksploatacji statku, zabezpieczenia
przeciwpożarowego, zdatności statku do żeglugi i organizacji pracy. Gdynia 1986.
3. Łączyński H.: Praca elektryka i elektronika na statku. Gdynia 1997.
4. Grzywaczewski Z.: Walka z pożarami na statkach. Gdańsk 1982.
5. Kukuła T., Trzeszczyński. J., Getka R.: Techniczne zabezpieczenie okrętów. Szczecin
1980.
6. Kusz R., Ringwelski J.: Szkolenie przeciwpożarowe marynarzy Polskiej Marynarki
Handlowej. Gdynia 1981.
7. Getka R.: Przeciwpożarowe urządzenia i instalacje gaśnicze na statkach. Szczecin 1980.
8. Litwiński Z.: Techniczne zabezpieczenia okrętów. Szczecin 1988.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 176
38. Przedmiot: ORGANIZACJA NADZORU
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
VIII 12 1 1 – – 24 12 12 – – 1
Razem w czasie studiów 24 12 12 – – 1
Związki z innymi przedmiotami:
– nauka o pracy i kierowaniu,
– technologia remontów,
– okrętowe silniki tłokowe,
– maszyny i urządzenia okrętowe,
– siłownie okrętowe,
– podstawy budowy statku i organizacji załogi.
– teoria i budowa okrętów,
– ochrona środowiska morskiego,
– eksploatacja urządzeń siłowni okrętowej – symulator,
– zarządzanie bezpieczną eksploatacją statku.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem oraz wykonaniu ćwiczeń audyto-
ryjnych student powinien:
Znać
1) Międzynarodowe i krajowe źródła przepisów dotyczących technicznej eksploatacji
statku.
2) Główne przepisy określające zasady technicznej eksploatacji siłowni.
3) Dokumenty, które statek powinien posiadać.
4) Regulamin pracy i zasady pełnienia wacht.
5) Zasady prowadzenia prawidłowej gospodarki materiałowej.
6) Organizację pracy podczas remontu.
Umieć
1) Prowadzić dzienniki maszynowe.
2) Posługiwać się dokumentacją maszynową.
3) Czytać dokumentację techniczną.
4) Czytać dokumentację remontową.
5) Przygotować specyfikację remontową.
6) Przygotować dział maszynowy na przeglądy towarzystw klasyfikacyjnych.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 177
Treści zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr VIII
1. Problematyka organizacji technicznej eksploatacji statku
Fazy istnienia statku:
założenia techniczno-ekonomiczne, projektowanie, opraco-
wanie technologiczne, budowa, dokumentacja techniczno-
ruchowa, eksploatacja (handlowa i techniczna), złomowanie.
Aspekty technicznej eksploatacji statku:
techniczne, organizacyjne, ekonomiczne, prawne.
1 1 – – –
2. Przepisy dotyczące nadzoru technicznej eksploatacji statku
Międzynarodowa Organizacja Morska (MO)
Międzynarodowa Organizacja Pracy (LO)
Międzynarodowy Komitet morski (CM)
Organizacja Narodów Zjednoczonych (UN)
Konwencje:
Międzynarodowa konwencja o bezpieczeństwie życia na mo-
rzu, 1974/SOLAS/ z poprawkami:
Międzynarodowa konwencja o liniach ładunkowych – LL
Międzynarodowa konwencja o zapobieganiu zanieczyszcze-
niom morza przez statki – MARPOL 1973/78
Międzynarodowa konwencja o normach szkolenia, dyplo-
mach i pełnieniu wacht przez marynarzy – STCW 1978
Ustawodawstwo krajowe dotyczące nadzoru nad statkiem i
załogą:
Kodeks morski, zasady działalności nadzorczej Polskiego
Rejestru Statków, rozporządzenia Ministra Transportu i Go-
spodarki Morskiej, zarządzenia dyrektorów Urzędów mor-
skich.
2 2 – – –
3. Organy nadzoru technicznej eksploatacji statku
Nadzór administracyjny w żegludze morskiej:
Minister Transportu i Gospodarki Morskiej,
Główny inspektor dozoru technicznego,
Dyrektorzy Urzędów Morskich,
struktura organizacyjna urzędu morskiego,
zadania urzędu morskiego,
inspekcje UM
dokumenty bezpieczeństwa żeglugi,
izby morskie i ich działalność:
rejestr okrętowy i dokumenty legitymujące,
Nadzór klasyfikacyjny:
organizacja działalności PRS innych towarzystw klasyfika-
cyjnych,
przepisy klasyfikacji i budowy statków morskich:
przeglądy klasyfikacyjne,
dokumenty klasyfikacyjne,
zastępstwa PRS
4 2
1
1
– –
4. Nadzór stały:
a) Nadzór stały PRS
b) Nadzór stały innych klasyfikatorów.
1 1 – – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 178
5. Nadzór klasyfikacyjny automatyki statku
Zasady nadzoru automatyki:
Próby układów automatyki
Harmonogram okresowych prób działania układów auto-
matyki i systemów alarmowych
Protokół kontroli nastaw czujników
1 1 – – –
6. Organizacja pracy załogi
Instrukcje i szkolenia na statku:
dokumenty załogi,
obsada stanowisk,
zakres obowiązków i czynności członków załogi w różnych
fazach eksploatacji statku,
bezpieczeństwo eksploatacji, postępowanie w stanach za-
grożenia,
Kierowanie zespołem:
więzi międzyludzkie i współpraca w załodze,
Pełnienie wacht:
Przyjmowanie i pełnienie obowiązków
Zasady pełnienia wacht
Prowadzenie dzienników (dziennik maszynowy, książka ma-
newrów, książka zapisów olejowych)
Gospodarka techniczno-materiałowa:
Zamawianie, przyjmowanie i przechowywanie paliw, olejów,
smarów, chemikaliów, wody, wyposażenia, części za-
miennych i materiałów;
Zdawanie odpadów (ropopochodne, śmieci, ścieki);
Sporządzanie dokumentacji rozliczeń;
Organizacja prac konserwacyjno-remontowych:
planowanie pracy,
czytanie dokumentacji technicznej,
dokumentacja wykonanej pracy (karty pomiarów, zapisy w
księdze wieczystej remontów),
dokumentacja poawaryjna i powypadkowa,
wpływ załogi na koszty eksploatacji
11 3
2
2
1
2
1
– –
7. Remont statku
Przygotowanie techniczno-materiałowe remontu statku:
Przygotowanie ze strony armatora (specyfika remontowa);
Organizacja pracy podczas remontu statku:
Bezpieczeństwo pracy,
Nadzór nad remontem ze strony załogi,
Próby zdawczo-odbiorcze.
4 2
2
– –
Razem 24 12 12 – –
Razem w czasie studiów 24 12 12 – –
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie wykładów i ćwiczeń rachunkowych na IV roku
studiów. Pomoce dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca do wykładów,
- dzienniczki studentów.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 179
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-1. Forma i warunki zaliczenia wykładów
- obecność studenta na wykładach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- zaliczenie z oceną.
II-2. Forma i warunki zaliczenia ćwiczeń rachunkowych
- obecność studenta na zajęciach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- zaliczenie z oceną.
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
1. Dendura K.: Organizacja nadzoru technicznej eksploatacji statku. Gdynia 1986.
2. Dendura K.: Usprawnianie organizacji technicznej eksploatacji statku, Gdynia 1987.
3. Kochanowski J.L.: Eksploatacja statku handlowego. Szczecin 1978.
4. Międzynarodowa konwencja o bezpieczeństwie życia na morzu, 1974 SOLAS. Gdańsk
2006.
5. Litwiński Z.: Techniczne zabezpieczenia okrętów. Szczecin 1988.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 180
39. Przedmiot: PODSTAWY NAUTYKI
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
II 15 1 – – – 15 15 – – – 1
Razem w czasie studiów 15 15 – – – 1
Związki z innymi przedmiotami:
– matematyka,
– informatyka użytkowa,
– siłownie okrętowe,
– podstawy budowy statku i organizacji załogi,
– teoria i budowa okrętu,
– eksploatacja urządzeń siłowni okrętowej – symulator.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem student powinien:
Znać
1) Zasady prowadzenia bezpiecznej i sprawnej nawigacji we wszystkich fazach eksploatacji
statku.
2) Wpływ rodzaju żeglugi na sposób eksploatacji statku i siłowni okrętowych.
Umieć
1) Współpracować z kapitanem i oficerami pokładowymi w zakresie bezpiecznej eksploata-
cji statku w każdych warunkach.
Treści zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr II
1. Żegluga oceaniczna: a) określenie pozycji,
b) wybór drogi i sposoby żeglugi,
c) wpływ warunków hydrometeorologicznych na sposób
żeglugi,
d) sztormowanie.
6 6 – – –
2. Żegluga na akwenie ograniczonym: a) przygotowanie statku do wejścia do portu,
b) zasady żeglugi na akwenie ograniczonym,
c) żegluga pilotowa,
d) charakterystyki manewrowe statku,
e) manewrowanie w celu zakotwiczenia oraz zacumowania,
f) przygotowanie statku do wyjścia z portu.
5 5 – – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 181
3. Żegluga w warunkach ograniczonej widzialności. 2 2 – – –
4. Procedury awaryjne. 2 2 – – –
Razem 15 15 – – –
Razem w czasie studiów 15 15 – – –
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie wykładów na I roku studiów. Pomoce
dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca do wykładów,
- dzienniczki studentów.
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-1. Forma i warunki zaliczenia wykładów
- obecność studenta na wykładach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- zaliczenie z oceną.
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
1. Pastusiak T.: Podstawy nawigacji morskiej. Gdynia 1991.
2. Praca zbiorowa Metody nawigacji porównawczej. Gdańsk 2004.
3. Rymarz W.: Międzynarodowe prawo drogi morskiej. Gdańsk 1985.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 182
40. Przedmiot: PRAWO I UBEZPIECZENIA MORSKIE
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
VIII 12 1,5 – – – 18 18 – – – 1
Razem w czasie studiów 18 18 – – – 1
Związki z innymi przedmiotami:
– podstawy budowy statku i organizacji załogi,
– ochrona środowiska morskiego,
– zarządzanie bezpieczną eksploatacją statku.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem student powinien:
Znać
1) Elementarny zarys wiedzy z zakresu prawa morskiego potrzebny do swobodnego
poruszania się we wszystkich formach eksploatacyjnych statku;
2) Międzynarodowe konwencje, regulacje i zalecenia dotyczące bezpośrednio wykonywa-
nych przez statek i jego załogę obowiązków i ich zakres odpowiedzialności;
3) Przepisy prawne związane z: sytuacją prawną statku na wodach morskich, certyfikatami
i dokumentami statku i załogi, międzynarodowymi wymaganiami bezpieczeństwa, że-
glugi, międzynarodowymi konwencjami i regulacjami dotyczącymi ochrony środowiska,
krajowym i zagranicznym prawem pracy, ubezpieczeniami morskimi.
Umieć
1) W praktyce morskiej prawidłowo zastosować posiadaną wiedze; znać, rozumieć
i stosować przepisy prawa morskiego.
Treści zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr VIII
1. Pojęcia podstawowe, zakres regulacji i źródła prawa mor-
skiego.
1 1 – – –
2. Pojęcie statku morskiego:
a) przynależność państwowa,
b) rejestr okrętowy,
c) właścicieli statku,
d) armator,
e) umowy o korzystanie ze statku.
1 1 – – –
3. Administracja morska: kompetencje, inspekcje, dokumenty:
a) kontrola zdolności statku do żeglugi,
b) odpowiedzialność za naruszenie prawa.
1 1 – – –
4. Odprawa statku: sanitarna, celna, paszportowa. 1 1 – – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 183
5. Sytuacja prawna statku na wodach morskich:
a) podział wód morskich,
b) skutki naruszania przepisów dla statku i odpowie-
dzialności załogi.
1 1 – – –
6. Certyfikaty i dokumenty statku i załogi wymagane konwen-
cjami międzynarodowymi (wymienionymi w lp. 7 i 8).
2 2 – – –
7. Międzynarodowe wymagania bezpieczeństwa żeglugi:
a) regulacje prawne dotyczące stanu załadowania statku,
b) odpowiedzialność wynikająca z Międzynarodowej
Konwencji o Liniach Ładunkowych
c) regulacje prawne dotyczące bezpieczeństwa życia na
morzu – konwencja SOLAS,
d) regulacje prawne dotyczące standardów szkolenia,
certyfikacji i pełnienia służby na statku – Konwencja
STCW.
e) odpowiedzialność wynikająca z przepisów
międzynarodowych w zakresie bezpieczeństwa statku,
załogi, pasażerów i ładunku,
f) międzynarodowe wymagania zdrowotne, morska
deklaracja zdrowia.
7 7 – – –
8. Międzynarodowe konwencje i regulacje dotyczące ochrony
środowiska (Konwencja MARPOL).
2 2 – – –
9. Regulacje prawne dotyczące prawa pracy – krajowe i
zagraniczne.
1 1 – – –
10. Ubezpieczenia morskie: a) przedmiot ubezpieczenia morskiego,
b) ryzyko ubezpieczeniowe,
c) wyłączenia,
d) sporządzenie dokumentacji powypadkowej.
1 1 – – –
Razem 18 18 – – –
Razem w czasie studiów 18 18 – – –
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie wykładów na IV roku studiów. Pomoce
dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca do wykładów,
- dzienniczki studentów.
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-1. Forma i warunki zaliczenia wykładów
- obecność studenta na wykładach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- zaliczenie z oceną.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 184
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
1. Łopuski J., Prawo morskie, t. I, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz 1996.
2. Łopuski J., Prawo morskie, t. II/1, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz 1998.
3. Łopuski J., Prawo morskie, t. II/2, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz 2000.
4. Matysik S.: Podręcznik prawa morskiego. Warszawa 1979.
5. Kusyk T.: Kodeks morski. Warszawa Poznań 2003.
6. Koziński M.H.: Morskie prawo publiczne. Gdynia 2003.
7. Kopacz M.: Wybrane zagadnienia międzynarodowego systemu bezpieczeństwa
morskiego i bezpieczeństwa nawigacji. Gdynia 2005.
8. Rybiński R.: Skutki integracji Polski z Unią Europejską. Cz. 2, Konsekwencje prawne dla
gospodarki morskiej, Toruń 2001.
9. Popiela W.: Ubezpieczenia i wypadki morskie. Szczecin 1980.
10. Kamiński Z.: Wybrane zagadnienia ubezpieczeń w handlu zagranicznym. Sopot 1984.
11. Łukaszuk L., Międzynarodowe prawo morza, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR,
Warszawa 1997.
12. Hebel A., Poradnik Ubezpieczeń Morskich, Wydawnictwo Foka, Szczecin 1995.
13. Brodecki Z., Prawo ubezpieczeń morskich, Wydawnictwo Prawnicze LEX, Sopot 1999.
14. Młynarczyk J., Prawo morskie Wydawnictwo ARCHE, Warszawa 2002.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 185
41. Przedmiot: UKŁADY AUTOMATYKI OKRĘTOWEJ
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe A Ć L S Σ A Ć L S
VIII 12 4E – – – 48 48E – – – 3
Razem w czasie studiów 48 48 – – – 3
Związki z innymi przedmiotami
– podstawy automatyki i robotyki,
– automatyka i miernictwo okrętowe,
– podstawy elektrotechniki i elektroniki.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem student powinien:
Znać
1) nowoczesne rozwiązania okrętowych układów regulacji i sterowania.
Umieć
1) czytać ze zrozumieniem literaturę dotyczącą nowoczesnych układów automatyki.
Treści zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr VIII
1. Sterowniki programowalne PLC i PAC – budowa,
programowanie, wykorzystanie w układach automatyki
okrętowej. Reguły poprawnego programowania sterownika
dla danego algorytmu pracy urządzenia.
12 12 – – –
2. Nowoczesne urządzenia inteligentne automatyki okrętowej:
przetworniki pomiarowe, pozycjonery – struktura sprzętowa
i programowa, własności, realizowane funkcje, przykłady
rozwiązań firmowych. Trendy rozwojowe.
12 12 – – –
3. Struktura, własności i funkcje przykładowych (ABB,
Siemens, Honeywell, inne) zintegrowanych systemów
automatyzacji (regulacja, sterowanie, diagnostyka, nadzór,
monitorowanie) siłowni i statku.
12 12 – – –
4. Nowoczesne układy automatyki okrętowej: adaptacyjne,
rozmyte, predykcyjne, neuronowe, oparte na wiedzy –
zasada działania, zalety, zastosowanie.
12 12 – – –
Razem 48 48 – – –
Razem w czasie studiów 48 48 – – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 186
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie wykładów na IV roku studiów. Pomoce
dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca do wykładów,
- dzienniczki studentów.
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-1. Forma i warunki zaliczenia wykładów
- obecność studenta na wykładach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- egzamin.
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
1. Seta Z.: Wprowadzenie do zagadnień sterowania. Wykorzystanie programowalnych
sterowników logicznych PLC, MIKOM, Warszawa 2002.
2. Kasprzyk J.: Programowanie sterowników przemysłowych, WNT, Warszawa 2007.
3. Pietrusewicz K., Dworak P., Programowalne sterowniki automatyki PAC, Nakom,
Poznań 2007.
4. Broel-Plater B.: Układy wykorzystujące sterowniki PLC. Projektowanie algorytmów
sterowania, PWN MIKOM, Warszawa 2008.
5. Bubnicki Z.: Teoria i algorytmy sterowania, PWN, Warszawa 2008.
6. Niederliński A., Mościński J., Ogonowski Z.: Regulacja adaptacyjna, PWN, Warszawa
1995.
7. Rutkowska D., Piliński M., Rutkowski L.: Sieci neuronowe, algorytmy genetyczne i
systemy rozmyte, PWN, Warszawa 1997.
8. Kwaśniewski J.: Wprowadzenie do inteligentnych przetworników pomiarowych, WNT,
Warszawa 1993.
9. Tatjewski P.: Sterowanie zaawansowane obiektów przemysłowych: struktury i
algorytmy, EXIT, Warszawa 2002.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 187
42. Przedmiot: KOMPUTEROWE SYSTEMY AUTOMATYKI
I NADZORU
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe A Ć L S Σ A Ć L S
VIII 12 3 – 2 – 60 36 – 24 – 3
Razem w czasie studiów 60 36 – 24 – 3
Związki z innymi przedmiotami
– matematyka,
– informatyka użytkowa,
– podstawy automatyki i robotyki.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wysłuchaniu wykładów przewidzianych programem oraz wykonaniu ćwiczeń
laboratoryjnych student powinien:
Znać
1) strukturę, zasadę pracy i funkcje elementów komputerowego lokalnego i rozproszonego
układu regulacji.
Umieć
1) skonfigurować sprzętowo i programowo układ regulacji cyfrowej; zamodelować cyfrowy
układ regulacji i dobrać jego parametry.
Treści zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr VIII
1. Mikroprocesor, jego elementy i urządzenia zewnętrzne.
Układy peryferyjne mikroprocesora.
3 3 – – –
2. Przetwarzanie sygnałów analogowych na dyskretne –
próbkowanie, kwantowanie, aliasing. Twierdzenie
Shannona-Kotielnikowa.
3 3 – – –
3. Przetworniki A/D i D/A. Układy wejść i wyjść analogowych
i cyfrowych. Programowanie obsługi tych kart w języku
C/C++.
6 6 – – –
4. Komputerowe interfejsy szeregowe (RS232C, RS485,
RS422) i równoległe.
3 3 – – –
5. Struktura i własności sieci komputerowych. Warstwowy
model sieci komputerowej. Media transmisyjne. Sieci
przemysłowe – Profibus, Modbus, DeviceNet, Ethernet,
CAN.
6 6 – – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 188
6. Programowanie sterowników PLC różnymi metodami: za
pomocą schematu drabinkowego, listy instrukcji, schematu
blokowego. Połączenie i współpraca sterownika z układem
automatyzowanym.
3 3 – – –
7. Sterowanie i regulacja w czasie rzeczywistym – wymagania
sprzętowe i programowe.
6 6 – – –
8. Opis matematyczny i modelowanie układów cyfrowych –
przekształcenie Z, transmitancje dyskretne elementów.
6 6 – – –
Laboratorium
9. Badanie przetworników A/D i D/A. Układy wejść i wyjść
analogowych i cyfrowych. Programowanie obsługi tych kart
w języku C/C++.
12 – – 12 –
10. Programowanie sterowników PLC różnymi metodami: za
pomocą schematu drabinkowego, listy instrukcji, schematu
blokowego. Połączenie i współpraca sterownika z układem
automatyzowanym.
8 – – 8 –
11. Modelowanie układów cyfrowych – przekształcenie Z,
transmitancje dyskretne elementów.
8 – – 8 –
Razem 60 36 – 24 –
Razem w czasie studiów 60 36 – 24 –
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie wykładów i ćwiczeń laboratoryjnych na IV roku
studiów. Pomoce dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca do wykładów,
- instrukcje stanowiskowe i zestawy programowych ćwiczeń laboratoryjnych,
- dzienniczki laboratoryjne studentów,
- regulamin pracy i instrukcja BHP obowiązujące w laboratorium.
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-1. Forma i warunki zaliczenia wykładów
- obecność studenta na wykładach,
- uzyskanie pozytywnych ocen z 2 sprawdzianów pisemnych w ciągu semestru
przeprowadzonych w terminach uzgodnionych ze studentami,
- zaliczenie z oceną.
II-2. Forma i warunki zaliczenia ćwiczeń laboratoryjnych
- znajomość regulaminu pracy i BHP w laboratorium stwierdzona na specjalnym
formularzu własnoręcznym podpisem studenta,
- zaliczenie tzw. „wejściówek” oraz wykonanie wg harmonogramu zestawu programowych
ćwiczeń laboratoryjnych,
- złożenie poprawnych sprawozdań pisemnych z wykonanych ćwiczeń laboratoryjnych,
opracowanych wg zaleceń podanych w skrypcie do ćwiczeń i instrukcjach
stanowiskowych,
- zaliczenie z oceną.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 189
III. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
1. Brzózka J., Dorobczyński L.: MATLAB. Środowisko obliczeń naukowo-technicznych,
MIKOM, Warszawa 2005.
2. Brzózka J.: Regulatory cyfrowe w automatyce, MIKOM, Warszawa 2002.
3. Szafarczyk M.: Śniegulska-Grądzka D., Wypysiński R., Podstawy układów sterowań
cyfrowych i komputerowych, PWN MIKOM, Warszawa 2007.
4. Mielczarek W.: Szeregowe interfejsy cyfrowe, Helion, Gliwice 1993.
5. Łukasik Z., Seta Z.: Programowalne sterowniki PLC w systemach sterowania
przemysłowego, Politechnika Radomska, Radom 2001.
6. Grega W.: Metody i algorytmy sterowania cyfrowego w układach scentralizowanych i
rozproszonych, AGH, Kraków 2004.
7. Kaczorek T.: Teoria sterowania i systemów, PWN, Warszawa 1999.
8. Zydorowicz T.: PC i sieci komputerowe, PLJ, Warszawa 1993.
9. Krzyżanowski R.: Układy mikroprocesorowe, MIKOM, Warszawa 2004.
10. Rusek J.: ABC programowania w C++, Helion, Gliwice 2002.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 190
43. Przedmiot: SEMINARIUM DYPLOMOWE
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
w semestrze
Liczba godzin
w tygodniu
Liczba godzin
w semestrze Punkty
kredytowe W Ć L S Σ W Ć L S
VIII 12 1,25 – – – 15 15 – – – 1
Razem w czasie studiów 15 15 – – – 1
Związki z innymi przedmiotami:
– przedmioty zawodowe objęte planem studiów,
– ochrona własności intelektualnej,
– informatyka użytkowa.
Zakres wiedzy do opanowania
Po wykonaniu ćwiczeń audytoryjnych student powinien:
Znać
1) Cel pracy dyplomowej, układ pracy i wymagania formalne.
2) Problemy merytoryczne prac przygotowywanych przez kolegów z grupy.
Umieć
1) Przygotować własną pracę dyplomową poprawnie pod względem formalnym.
Treści zajęć dydaktycznych
Nr
tematu Tematy i ich rozwinięcie
Liczba godzin
Razem W Ć L S
Semestr VIII
1. Znaczenie i zakres prac seminaryjnych: licencjackich /
inżynierskich, magisterskich, doktorskich.
Układ pracy promocyjnej, inżynierskiej.
Bibliografia załącznikowa.
Prawo autorskie.
Kwalifikowanie prac: krytyka, recenzja.
Źródła informacji: obszar objęty czasopismem, rodzaje dru-
ków zwartych.
Zbieranie i opracowywanie materiałów.
Eksperyment, planowanie eksperymentu.
Kierowanie zespołami ludzkimi.
Konkursy (ubieganie się o pracę).
Promocje: osoby, wyroby, firmy.
8 8 – – –
2. Prezentacje prac promocyjnych.
Prezentacja pracy w PowerPoint.
7 7 – – –
Razem 15 15 – – –
Razem w czasie studiów 15 15 – – –
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 191
I. Metody dydaktyczne
Przedmiot jest realizowany w formie ćwiczeń na IV roku studiów. Pomoce
dydaktyczne stanowią:
- literatura podstawowa i uzupełniająca,
- dzienniczki studentów,
II. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
II-2. Forma i warunki zaliczenia ćwiczeń
- obecność studenta na zajęciach,
- zaliczenie z oceną.
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 192
45. Przedmiot: PRAKTYKA ZAWODOWA (standardy MNiSW)
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba
tygodni
Punkty
kredytowe Uwagi
Kandydatka 2 0 OSRM
I 0 0 Praktyka na jednostkach morskich w dziale
maszynowym, w zakładach pracy świadczących usługi
badawcze, konstrukcyjne, remontowe, budowy i obsługi
urządzeń technicznych zgodnie z kierunkiem studiów.
II 4 4
III 2 3
IV 6 7
Razem 14 14
Treści zajęć dydaktycznych
Lp. Tematy i ich rozwinięcie Liczba
tygodni
Punkty
kredytowe
Kandydatka 1. Ośrodek Szkoleniowy Ratownictwa Morskiego.
Przeszkolenie i uzyskanie podstawowych świadectw niezbędnych
do odbywania praktyk.
Ogólne wdrożenie do sytemu pracy na statku.
Wykształcenie podstawowych umiejętności i zachowań
potrzebnych w przyszłym zawodzie.
Kształtowanie cech osobowych niezbędnych do pracy na morzu.
Przeszkolenia wymienione w „Planie studiów”:
- Szkolenie w zakresie elementarnych zasad udzielania pierwszej
pomocy medycznej.
- Szkolenie w zakresie udzielania pierwszej pomocy medycznej.
- Szkolenie w zakresie bezpieczeństwa własnego i
odpowiedzialności wspólnej.
- Szkolenie w zakresie indywidualnych technik ratunkowych.
- Szkolenie w zakresie ochrony przeciwpożarowej – stopień
podstawowy.
2 0
2. Zaliczenie kandydatki
Na podstawie wydanych przez Urząd Morski świadectw i
protokołu podpisanego przez dyrektora OSRM w Szczecinie.
Semestr II 3. Stocznie produkcyjne lub remontowe.
3.1. Dział nadzoru budowy lub remontów:
- Praca budowniczego.
- Współpraca budowniczego z załogą statku.
- Dokowanie statku.
- Organizacja i koordynacja prac wyposażeniowych lub
remontowych.
- Przygotowanie i próby statku na uwięzi.
3.2. Dział kontroli jakości:
- Uruchamianie maszyn i urządzeń przez serwis producenta.
- Próby zdawczo odbiorcze.
- Dokumentacja zdawczo-odbiorcza i poremontowa.
3.3. Działy wyposażenia lub remontów.
3.3.1. Dział kadłubowy w stoczni produkcyjnej.
4 4
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 193
3.3.2. Dział montażu lub remontów silników głównych.
3.3.3. Dział montażu lub remontów silników pomocniczych.
3.3.4. Dział montażu lub remontów maszyn i mechanizmów
pomocniczych siłowni.
3.3.5. Dział montażu lub napraw linii wałów.
3.3.6. Dział montażu lub remontów rurociągów i zbiorników.
3.3.7. Dział montażu lub remontów urządzeń pokładowych:
- Zasady układania tras rurociągów w sekcjach kadłuba.
- Przygotowanie do montażu lub remontu maszyn.
- Demontaż i czyszczenie elementów maszyn.
- Pomiary i weryfikacja części.
- Metody napraw i –regeneracji części.
- Dobór części zamiennych.
- Montaż i kontrola montażu.
- Przygotowanie do prób.
- Próby po montażu lub remoncie.
4. Zaliczenie praktyk
Na podstawie:
- „Protokołu zaliczenia praktyk” wypełnionego przez opiekuna
praktyk.
- „Sprawozdania z praktyk lądowych” wykonanego przez
opiekuna praktyk.
Semestr IV 3. Zakłady produkcji silników okrętowych, warsztaty remontowe,
stocznie produkcyjne lub remontowe.
3.6. Montaż i próby silników napędu głównego:
- Proces montażu silników napędu głównego.
- Próby i procedura zdawczo-odbiorcza.
- Dokumentacja zdawczo- odbiorcza.
3.7. Montaż i próby silników pomocniczych:
- Proces montażu silników napędu pomocniczego.
- Próby i procedura zdawczo-odbiorcza.
- Dokumentacja zdawczo- odbiorcza.
- Hamownia.
3.8. Wytwarzanie i regeneracja aparatury paliwowej silników
wysokoprężnych:
- Procesy obróbki aparatury wtryskowej silników
wysokoprężnych.
- Nowoczesne metody obróbki skrawaniem.
3.9. Dokumentacja techniczna silników:
- Dokumentacja silników głównych i pomocniczych.
- Badania drgań wałów i kadłubów silników okrętowych.
3.5. Wytwarzanie rurociągów i zbiorników:
- Konstrukcja i wytwarzanie rurociągów SO i SP.
3.10. Remonty części i podzespołów:
- Procesy obróbki zespołów kadłuba silników głównych.
- Procesy obróbki głowic i tulei.
- Procesy obróbki głowic i tulei.
- Procesy obróbki łożysk ślizgowych.
- Procesy obróbki tłoków i pierścieni.
- Procesy obróbki wałów głównych i wałów rozrządu.
- Procesy obróbki wodzików.
- Procesy obróbki korbowodów i drągów tłokowych.
3 3
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 194
4. Zaliczenie praktyk
Na podstawie:
- „Protokołu zaliczenia praktyk” wypełnionego przez opiekuna
praktyk,
- „Sprawozdania z praktyk lądowych” wykonanego przez
opiekuna praktyk.
Semestr III i IV 5. Statek szkolno-badawczy, promy, statki spełniające wymogi
konwencji
5.1. Wachty i służby maszynowe w porcie i na morzu
Rola i obowiązki poszczególnych członków załogi maszynowej i
pokładowej. Podstawowe czynności kontroli i obsługi siłowni i statku.
Zasady bezpieczeństwa obsługi urządzeń mechanicznych i
elektrycznych. Przyjmowanie i zdawanie wacht morskich i portowych.
Obchód siłowni, kontrola parametrów pracy silników i mechanizmów.
Podstawowe prace obsługowo- konserwacyjne urządzeń
maszynowych i pokładowych. Prowadzenie dziennika maszynowego.
Asysta przy przyjmowaniu i zdawaniu paliw i olejów. Asysta przy
przyjmowaniu i zdawaniu zaopatrzenia. Prace porządkowe i
inwentaryzacyjne w dziale maszynowym. Poznanie podstawowych
terminów i zwrotów oraz nazewnictwa używanego na statku.
5.2. Manewry
Organizacja pracy w siłowni podczas manewrów portowych i
kotwiczenia. Przygotowanie siłowni do manewrów. Zasady
uruchamiania i odstawiania mechanizmów siłowni
Doskonalenie orientacji i kształcenie umiejętności oceny stanu
mechanizmów. Zasady manewrowania silnikiem głównym. Zasady
zachowania się w sytuacjach awaryjnych.
5.3. Szkolenie szalupowe i ratownicze
Alarmy ćwiczebne, doskonalenie czynności alarmowych
doskonalenie wiedzy praktycznej i teoretycznej związanej z
bezpieczeństwem życia i pracy na morzu.
5.4. Ochrona przeciwpożarowa
Doskonalenie umiejętności obsługi sprzętu ppoż. Zasady
zachowania się podczas pożaru siłowni. Ćwiczebne alarmy ppoż.
Prewencja przeciwpożarowa w siłowni i na statku podczas
eksploatacji i remontów Obowiązki załogi podczas alarmów
pożarowych. Budowa i rozmieszczenie instalacji ppoż. i sprzętu
podręcznego. Uszczelnianie siłowni, odstawianie awaryjne
wentylacji i mechanizmów, zawory szybkozamykające paliwa.
5.5. Prace obsługowo- konserwacyjne
Doskonalenie umiejętności posługiwania się narzędziami
mechanicznymi. Podstawowe zasady przy demontażu i montażu
urządzeń, zbiorników pod ciśnieniem, urządzeń elektrycznych.
Zasady czyszczenia filtrów, wirówek paliwa i oleju smarowego.
Zasady doboru materiałów i środków konserwacyjnych i myjących.
5.6. Instalacje siłowni okrętowej
Podstawowe elementy instalacji siłownianych i ogólnostatkowych,
zasady budowy i rozmieszczenia urządzeń. Rola poszczególnych
urządzeń i instalacji. Zasady bieżącej obsługi ocena stanu
technicznego. Samodzielna obsługa systemu ppoż. i zęzowo
balastowego. Awaryjne pompowanie zęz.
5.7. Maszyny i urządzenia siłowni okrętowych
Rola poszczególnych mechanizmów w eksploatacji statku i siłowni.
Zasady bieżącej oceny stanu pracy maszyn i urządzeń: pomp,
5 7
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 195
wirówek paliwa i o sprężarek powietrza i sprężarek chłodniczych,
kotła pomocniczego, odolejacza wód zęzowych urządzeń utylizacji
ścieków okrętowych, wentylatorów, urządzeń do produkcji wody
słodkiej Ogólna budowa centrali klimatyzacyjnej, urządzenia
sterowego i chłodni prowiantowej
5.8. Silniki okrętowe
Przeznaczenie, główne zespoły robocze silników okrętowych.
Zasady uruchamiania i odstawiania silników okrętowych. Zasady
bieżącej kontroli i oceny stanu pracy silników okrętowych. Prace
związane z obsługą silników głównych i pomocniczych podczas
postoju. Zasady nadzoru technicznej eksploatacji silników
okrętowych
5.9. Elektrotechnika okrętowa
Główne i awaryjne źródła energii. Zasady budowy i rozmieszczenia
urządzeń w GTR, ATR i lokalnych tablicach rozdzielczych. Zasady
bezpiecznej obsługi urządzeń pod napięciem. Odczyt parametrów
pracy i stanu urządzeń elektrycznych. Urządzenia łączności
wewnętrznej L y alarmowej, telegraf masz wskaźnik położenia
steru, oświetlenie awaryjne. Przygotowanie i uruchomienie
agregatu awaryjnego. Awaryjne środki łączności wewnętrzne
5.10. Konstrukcja statku
Podstawowe wymiary i wielkości charakteryzujące statek.
Konstrukcja kadłuba: rodzaje połączeń układy wiązań,
nazewnictwo. Konstrukcja dna podwójnego, grodzi
wodoszczelnych, zbiorników i koferdamów. Zamykanie i otwieranie
drzwi wodoszczelnych:
- Podstawowe i awaryjne.
- Zasady bezpieczeństwa przy otwieraniu zbiorników.
5.11. Łączność morska
Korespondencja radiotelefoniczna: łączność w niebezpieczeństwie,
sygnały alarmowe, wezwanie pomocy w niebezpieczeństwie, odbiór
zawiadomienia w niebezpieczeństwie, łączność portowa,
przybrzeżna i wewnętrzna: Łączność w relacji statek— statek.
5.12. Język angielski
Posługiwanie się dokumentacją techniczną w języku angielskim.
Czytanie instrukcji obsługi urządzeń. Poszukiwanie informacji o
przyczynach niewłaściwej pracy urządzeń w dokumentacji
technicznej. Podstawowe zwroty i komendy w relacji między
członkami załogi maszynowej „ siłownia- mostek. Dziennik
maszynowy, książka zapisów olejowych, kod ISM, dokumenty
klasyfikacyjne i bezpieczeństwa. Zasady sporządzania zamówień
części i korespondencji z serwisem.
5.13. Bezpieczeństwo pracy
Bezpieczna organizacja pracy w siłowni. Praca w warunkach
sztormowych i na wysokości. Bezpieczna obsługa urządzeń
dźwigowych, zawiesi i lin podczas transportu ładunków w siłowni,
na pokład i na ląd.
6. Zaliczenie praktyki
Na podstawie wpisu kapitana i starszego mechanika statku do
książki praktyk studenta.
Razem w czasie studiów 14 14
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 196
46. Przedmiot: PRAKTYKA PŁYWANIA (standardy STCW)
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba tygodni
STCW
Punkty
kredytowe Uwagi
VI 16 30
Praktyka pływania – statek (STCW),
Praktyka na statkach morskich w dziale
maszynowym, z dziennikiem praktyk,
sprawozdaniem, podlegająca zaliczeniu przed
komisja egzaminacyjną. Razem 16 30
Praktyka musi być realizowana zgodnie z procedurami obowiązującymi w Akademii
Morskiej w Szczecinie, a zamieszczonymi w Systemie Zarządzania Jakością w części doty-
czącej studentów studiów stacjonarnych.
Studentom posiadającym dyplomy morskie, dziekan może uznać praktykę pływania
(w trakcie trwania studiów) udokumentowaną wpisem w książeczce żeglarskiej (lub
wyciągiem pływania) jako równoważną wymaganej standardami STCW.
Treści zajęć dydaktycznych
Lp. Tematy i ich rozwinięcie Liczba
tygodni
Punkty
kredytowe
Semestr VI 1. Charakterystyka ogólna statku
1.1. Podstawowe dane: nazwa, znak wywoławczy, nr rejestru
i port macierzysty, typ statku, dane armatora,
1.2. Wymiary i pojemności statku,
1.3. Napęd główny, silniki i kotły pomocnicze, rodzaj zużycie
paliwa, urządzenie sterowe, osiągi statku,
1.4. Wyposażenie nawigacyjne i radiokomunikacyjne,
1.5. Sprzęt ratunkowy,
16 30
2. Siłownia okrętowa
2.1. Plan zbiorników z opisem, pojemności,
2.2. System wody morskiej – budowa, działanie, obsługa,
2.3. System wody słodkiej – budowa, działanie, obsługa,
2.4. System paliwowy – budowa, działanie, obsługa,
2.5. System oleju smarnego- badana, działanie, obsługa,
2.6. System sprężonego powietrza- budowa, działanie, ob-
sługa,
2.7. System balastowy – budowa, działanie, obsługa,
2.8. System ścieków sanitarnych – budowa, działanie, ob-
sługa,
2.9. System parowo-wodny: budowa, działanie, obsługa,
2.10. Przygotowanie siłowni do ruchu – opis,
3. Silniki okrętowe
3.1. Silnik główny – charakterystyka,
3.2. Budowa układów funkcjonalnych S.G.,
3.3. Systemy obsługujące S.G. – obsługa,
3.4. Przygotowanie S.G. do ruchu,
3.5. Rozruch i przesterowanie,
3.6. Manewrowanie S.G.,
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 197
3.7. Nadzór S.G. w czasie ruchu,
3.8. Zespoły prądotwórcze – budowa, działanie, obsługa,
3.9. Budowa układów funkcjonalnych S.P.,
3.10. Systemy obsługujące S.P. – budowa, działanie, obsługa,
3.11. Przygotowanie do pracy i rozruch zespołu prądo-
twórczego,
3.12. Wyposażenie i zasady obsługi elektrowni statkowej,
współpraca równoległa zespołów prądotwórczych,
3.13. Nadzór zespołów prądotwórczych w czasie ruchu,
3.14. Agregat awaryjny – budowa, działanie; obsługa,
3.15. Wyposażenie i zasady obsługi ATR,
3.16. Silniki szalupowe – budowa, działanie, obsługa,
3.17. Silniki spalinowe napędu łodzi roboczych – budowa,
działanie, obsługa,
3.18. Silniki spalinowe napędu przenośnych agregatów pom-
powych – budowa, działanie, obsługa,
4. Mechanizmy i urządzenia okrętowe
4.1. Odolejacz wód zęzowych – budowa, działanie, obsługa,
4.2. Zasady bezpiecznej obsługi instalacji zęzowo-balastowej,
4.3. Wirówki – budowa, działanie, obsługa, regulacja,
4.4. Wyparownik – budowa, działanie, obsługa, regulacja wy-
dajności, obróbka destylatu,
4.5. Śruba nastawna – budowa, działanie, obsługa, regulacja,
4.6. Maszyna sterowa – budowa, działanie, obsługa, regulacja,
4.7. Kotły pomocnicze i główne – budowa, działanie, obsługa,
regulacja,
4.8. Instalacje chłodni prowiantowej – budowa, działanie, ob-
sług; regulacja,
4.9. Instalacje ładowni chłodzonych – budowa, działanie, ob-
sługa, regulacja,
4.10. Klimatyzacja statkowa – budowa, działanie, obsługa, re-
gulacja,
4.11 Spalarka śmieci i odpadów ropopochodnych – budowa,
działanie, obsługa, regulacja,
4.12. Ster strumieniowy – budowa, działanie, obsługa, regula-
cja,
4.13. Żurawiki i slipy łodzi ratunkowych – budowa, działanie,
obsługa, regulacja,
4.14. Windy kotwiczne i cumownicze – budowa, działanie,
obsługa, regulacja,
4.15. Dźwigi i bomy przeładunkowe – budowa, działanie, ob-
sługa, regulacja,
4.16. Pompy i systemy ładunkowe – budowa, działanie, ob-
sługa, regulacja,
5. Automatyka okrętowa
5.1. Sterowanie i optymalizacja pracy napędu głównego,
5.2. Automatyka nadzoru sterowania pracą siłowni,
5.3. Automatyka elektrowni statkowej,
5.4. Automatyka systemu wirowania paliw i olejów,
5.5. Automatyka kotłów,
6. Remonty mechanizmów i urządzeń w czasie praktyki
6.l. Remonty silników,
6.2.Remonty pomp,
6.3. Remonty sprężarek,
6.4. Remonty turbosprężarek,
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 198
6.5. Remonty zaworów,
6.6. Zasady bezpieczeństwa podczas prac remontowych w si-
łowni,
7. Wyposażenie przeciwpożarowe i przeciwwybuchowe statku
7.1. Instalacja wykrywczo-alarmowa pożarów – budowa i ob-
sługa,
7.2. Instalacja wodno-hydrantowa – budowa, obsługa,
7.3. Instalacje ogólne gaszenia siłowni – budowa, obsługa,
7.4. Instalacje lokalne gaszenia w siłowni – budowa, obsługa,
7.5. Uszczelnianie pomieszczenia siłowni, awaryjne odstawia-
nie mechanizmów i wentylacji, zdalne zamykanie zawo-
rów,
7.6. Wykrywacz mgły olejowej w skrzyni korbowej silników-
budowa, obsługa,
7.7. Instalacje gaszenia ładowni i kontenerów – budowa, ob-
sługa,
7.8. Awaryjne urządzenia ppoż. – budowa, obsługa,
7.9. System gazu obojętnego zbiorników ładunkowych – bu-
dowa, obsługa,
8. Bezpieczeństwo obsługi instalacji statkowych
8.1. Eksploatacyjne i awaryjne pompowanie zęz,
8.2. Pompowanie balastów,
8.3. Transport paliw i olejów,
8.4. Bunkrowanie paliw i olejów.
Razem w czasie studiów 16 30
Programy zatwierdzone przez Radę Wydziału Mechanicznego w dniu 31.05.2011 r.
– obowiązują od roku akademickiego 2011/2012 199
47. Przedmiot: PRACA DYPLOMOWA
Specjalność: Eksploatacja Okrętowych Urządzeń Napędowych i Elektroenergetycznych
Rozkład zajęć w czasie studiów – Studia pierwszego stopnia
Semestr Liczba godzin Punkty
kredytowe Σ W C L S P
VI – – – – – – –
VII 300 – – – – –
–
VIII 15
Razem 300 – – – – – 15
Rozkład zajęć w czasie studiów
Temat pracy dyplomowej jest przydzielany po V semestrze, ale nie później niż na rok
przed ukończeniem studiów (§28 pkt 6 Regulaminu Akademii Morskiej w Szczecinie). Na
wykonanie pracy przewidziane jest około 300 godzin pracy własnej studenta pod opieką pro-
motora i 15 punktów ECTS. Tryb powołania promotora oraz recenzenta pracy precyzuje Re-
gulamin AM w Szczecinie. Podana liczba godzin (nie ujęta w planie studiów) jest liczbą sza-
cunkową przewidywaną jako praca własna studenta obejmująca wszystkie czynności zwią-
zane z przygotowaniem i obroną pracy dyplomowej.
Związki z innymi przedmiotami:
– ze wszystkimi przedmiotami zawodowymi, a w szczególności z przedmiotami
dyplomowania,
– seminarium dyplomowe.
Wymagania stawiane pracy dyplomowej
Praca dyplomowa w swojej merytorycznej treści powinna koncentrować się na rozwiąza-
niu konkretnego problemu inżynierskiego przy wykorzystaniu wiedzy zdobytej w całym okre-
sie studiów. Zgodnie z warunkami przyznawania tytułu zawodowego inżyniera student
w pracy dyplomowej musi wykazać się umiejętnością:
– Prawidłowego formułowania i rozwiązywania problemów technicznych na bazie
posiadanej wiedzy ogólnej i specjalistycznej (w odniesieniu do pracy inżynierskiej nie
jest wymagana szczególna oryginalność rozwiązań)
– Przeprowadzenia własnych studiów literaturowych.
– Posługiwania się nowoczesnymi technikami komputerowymi niezbędnymi w pracy
inżyniera.
– Powiązania elementów pracy badawczej z praktyką inżynierską, a szczególnie
z gospodarką morską.
– Interpretacją i krytycznym podejściem do uzyskanych wyników
Praca nie może być przyjęta do obrony bez sprecyzowania postawionego zadania i udo-
kumentowanego rozwiązania. Udokumentowanie sprowadza się do systematycznego przed-
stawienia toku analiz i obliczeń, toku projektowania eksperymentu, a także opisu wykorzysta-
nego oprogramowania komputerowego. Spełnienie powyższych wymagań potwierdzają
swoimi podpisami promotor i recenzent pracy.
top related