İlaç endüstrisinde yeni yönelimler dr. ramazan...

İlaç Endüstrisinde Yeni Yönelimler

Dr. Ramazan Altundaş

Kimyanın uygulandığı iki önemli endüstri:

Kimya Endüstrisi

İlaç Endüstrisi: İlaç Keşfi, İlaç Üretimi vs.

Medicinal Kimya:

Medicinal kimya yüzyıllardır yapılmaktadır.

Örn: tedavi maksatlı bitkilerin kullanımı (bitki:yaprak,

meyve, kök ve kabuk)

Son 100-150 yıldır ilaç olarak kullanılan bu doğal

maddelerin aktif birimlerinin bilinmesine yönelik

çalışmalar yapılmaktadır.

İlgi Alanları:

Bir bileşiğin tabiattan izolasyonu

Yeni bileşik sentezi

Yapı-aktivite araştırmaları

Çeşitli reseptörlerle etkinin araştırılması: enzimler, DNA

İlaç absorbsiyonunun belirlenmesi

İlacın etki edeceği bölgeye taşınması ve ilaç dağılımı

Metabolik transformasyon

Medicine:

Hastalık tedavisinde kullanılan madde

İlaç:

medicine veye medicine komponenti

Diagnose, hastalık önleme, tedavi

Yeni İlaç Keşfi

Tabiat hala ilaç ya da ilaç adayı bileşikler için en önemli

kaynaktır.

Örn: FDA (Food and Drug Administration) 2009-2010

arasında onaylanan ilaçların %26’sı tabiat kaynaklı

olduğunu bildirmektedir. PNAS 2011 118 12943.

Zaman alıcı ve pahalı bir süreç.

Bir bileşiğin ilaç olarak piyasaya çıkması 12-15 yıl sürer.

Yaklaşık 800 milyon dolara mal olur. Hayvan

denemelerine alınan yaklaşık 10000 bileşikten 10 tanesi

klinik denemelere ulaşır. Sadece 1 tanesi piyasaya ilaç

olarak çıkma şansına sahiptir.

Klinik Çalışmalar

Faz I:

1.5 yıl kadar sürebilir. Güvenlik, dozaj, yan etki,

farmokinetik özellikler, farmokolojik etkiler.

20-100 sağlıklı gönüllü üzerinde denemeler

Faz II:

1-3 yıl sürebilir.

İlacın etkinliği, yan etkilerin belirlenmesi, diğer güvenlik

aspects, Doz ayarlama çalışmaları.

Birkaç yüz hasta gönüllü üzerinde denemeler

Faz III:

Daha geniş gönüllülerle hastane ve kliniklerde ilacın

etki ve yan etkilerinin uzun süreli incelenmesi.

2-6 yıl sürebilir.

NDA (New Drug Application), FDA’ya ürünün ilaç olarak

piyasaya sürülmesi için sonuçları sunar. Bu süreç

aylarca veya yıllarca sürebilir.

Faz IV:

Kullanımda olan ilaçtan elde edilen sonuçlar.

İlaç Adayı, NCE (New Chemical Entities) bu proseslerde

başarısız olması durumunda çok yüksek finansal

kayıplara sebep olur.

Aynı sahada çalışan firmaların yeni ürünle piyasa girme

korkusu.

Yeni bir ürünün piyasaya sürülebilmesiyle elde edilecek

gelirin yeni ürün araştırmalarını da destekleyecek

miktarda olmalıdır.

İşte bu neden ilaçların pahalı olduğunu ortaya koyar.

Reklam: Çok daha masraflı. Yeni ürün bir başka firmaya

piyasaya sürülmesi için satılabilir.

İlaç keşfi (Drug Discovery)

Lead discovery: ilaç adayının keşfi yapılır.

Bir prototip bileşik, istenilen biyolojik ve farmaklojik etki;

istenmeyen etkiler yüksek toksisite, absorbsiyon

zorlukları, çözünürlük problemi, metabolizma problemi.

Lead bileşik: ilaç olarak istenilen etkiyi yakalamak için

veya istenilmeyen etkileri bertaraf etmek modifiye

edilebilir.

İlaç adayı: bileşik üzerinde biyolojik farmakalojik ve

hayvan denemeleri yapmaya değer bir bileşik.

Bunun ardından klinik denemeler için klinik ilaca ulaşılır.

Lead Keşfi

Adaya ihtiyaç olmaksızın: Penisilin ve librium

Aday bileşik keşfi: Tarama, Gelişigüzel tarama,

Metabolizma çalışmaları, Klinik gözlemler. Mantıki

yaklaşım.

Aday bileşik modifikasyonu: İlaç dizaynı ve geliştirilmesi

ve Lead modifikasyonu

Aktif kısmın keşfi ( Pharmacophore)

İlaç reseptör etkileşmesi oldukça spesifik. Molekülün

küçük bir bölümü etkileşir. Reseptorle etkilşen kıdısım

aktiviteden sorumludur. Bu kısım farmokofor olarak

bilinir.

Fonksiyonel grup modifikasyonu

Fonksiyonel grup değişikliği aktiviteyi artırmakta faydalı

Yapı aktivite ilişkisi

Priviledged yapı ve İlaca benzer moleküller.

Homologation-Zincir üzerinde Dallanma

Halka-zincir Transformayon

Biyoisosterizm

Biyoisosterler, grup veya sübstitüentler

Kombinatoryal Kimya

Peptidomimetik

İş imkanı

Kimya ile ilgilenmek eğlencedir, eğer işiniz varsa!

Öğretmen

Akademi

Endüstri

Amerika’da ekonomide durgunluk kimyacıların iş

imkanını kısıtlamaktadır.

Amerikada 2007 de kimya ve kimya müh. işsizlik oranı

%2.4,

2009 da ise %3.9.

Yeni mezunların işsizlik oranı

2007 de %7.2 iken 2009 da %11.4 de yükselmiştir.

En çok ilaç endüstrisinde çalışanlar bundan etkilendiler.

Patent korumasının sürresinin dolması

Yabancı ülkelere iş siparişi verilmesi veya Dış ülkelerde

üretim ve araştırma merkezlerinin açılması.

İşsizliğe en kesin çözümün innovasyon ve girişimcilik

olduğu ö görülmektedir.

İlaç ARGE’sinde araştırmacıların durumu

En çok Yüksek Lisans yapmış elemana ihtiyaç var.

Doktora.

Ülkemizde doktora ve yüksek lisanslı araştırmacının

artırılması gerekmektedir. Lisans eğitimi ile dünya ile

yarışmak zor.

Dil eğitimi.

Temel bilimlerin kapanmaya yüz tutması.

Standart eğitim: Amerika ve Avrupa karma sistem,

diplomamız Amerikada kabul edliyor (Lisans Y. Lisans,

Doktora)

Avrupa Üniversiteleri, Bologna süreci ile kendini

yenilerken bizim üniversitelerimiz bu sürece adapte

olmakta çok yavaş davranmaktadır.

Fason Üretim

Farmasotik ARGE yapan firmaların kendi ARGE’lerinin

haricinde konrat ile büyük firmalar için fason ARGE

yapan küçük kuruluşlar.

Molekül sentezi, yeni sentetik yol geliştirme, aktivite

taramaları.

Araştırma Kaynaklarıı: devlet projeleri, özel sektör

projeleri, kar amacı gütmeyen örgüt ve vakıflar.

Son yıllarda, ilaç keşfini destekleyen vakıf ve örgütler ilk

aşama keşiflerden ziyade son aşamaya gelmiş klinik

deneme şansı bulma ihtimali olan araştırmaları

desteklemektedirler.

2008 de küçük firmaların aldığı finansal destek 3 milyon

dolar civarında iken 2011 de 2 milyonun doların altına

düşmüştür.

Büyük firmalar kendi ARGE’lerinde büyük oranda

azaltmaya gitmektedirler. Üniversitlerle iş birliği ile ilaç

keşfi programlarına yönelmeler olmaktadır. İngiltere

örneği

Neglegted Diseases İnitiative organizasyonu, mesela

DWB, küçük frimalarla aktif madde taramaları yapmayı

sürdürmektedir. Bunların finansal destekleri çok yüksek

değildir.

Fason Üretimin Problemleri-Kontrat Esaslı Araştırma

FDA, piyasadadan enjecte edilebilen anticoagulant bir

ilacı, heparin, piyasadan toplattı.Ham maddesi Çin’den

gelen bu maddede toksik bir madde bulunduğu

anlaşıldı. Amerikada 81 ölüme sebeb oldu.

Bu amerikaya giren ilaçların üretim yerlerinin

incelenmesinin gerekli olduğu sonucu doğurmaktadır.

2007 de Panama da 300 den fazla insan ökrürük

ilacından öldü.

Ölüm sebebinin dietilenglikol’den kaynaklandığı

bulundu. İlaçta gliserin kullanılması gerekmekteydi.

Dietilen glikol’ün İspanya da gliserin olarak

etiketlendirilmesinden kaynaklandığı anlaşıldı.

Heparin durumunda FDA in araştırmasında

FDAtarafından da tanınan Shangai no 1 firmanın

aslında Heparini üretmediği farklı iki firmaya ürettirdiği

ve onaylı firmanın etiketi vurularak piyasa verildiği

anlaşıldı.

Benzer olaylar Hindistan’da da gözlenmektedir. FDA

tarafından en büyük Jenerik üretici firmalardan biri

uyarıldığı bildirilmektedir.

Bu bati firmalarında da olabilir. 2008 de GSK firması

2001-2005 arasında bilerek ilaçta zararlı madde

kullandığını kabul etti ve ceza ödedi.

Bir ürünün patenti bittikten sonra o madde herhangi bir

yerde üretilebilir. Amerika ülkeye giren API’lerin FDA

tarafından onaylı firmalar tarafından üretilmesini şart

koşmaktadır.

Üreticilerin belli peryotlarla ziyaret edilmeleri ve

fabrikalarında şartlara uygunluğun gözlenmesini şart

koşmaktadır.

Oysaki Avrupa jenerik ürün çıkaran firmaların FDA

tarafından onaylı olmaları gerekmektedir.

FDA ilaçtaki bütün maddelerinin belirtilmesini şart

koşmakta. Üreticinin cGMP kurallarına uymasını zorunlu

kılmaktadır.

Büyük jenerik üreticileri buna uyduklarını FDA

tarafından peryodik olarak kontrol edildiklerin

belirtmektedirler.

Hindistan firmalarının FDA tarafından daha sık teftiş

edilmeleriningerekli olduğu bir Hindistan firması olan

Cipla’nın CEO’su Yusuf Hamied istemektedir.

FDA tarafından onaylı ilaç üreten firmaların yıllara göre

değişimi

Yıl Amerika

Fiması

Yabancı Firma üretici

1992 1500 500

1998 2500 1000

2006 3000 2500

2008 2500 4000’ den fazla

İskoçyada yeni yaklaşım:

İskoçya’nın doğal kaynakları ve ticaret potansiyeli

yoktur. Fakat İskoçya yüksek eğitim ve Scottish

Enterprise adlı organizasyonun faaliyetleriyle tanınır. Bu

iki güç bir araya gelerek akademi-endüstri işbirliğini

başardılar.

Örnek : BioIncubator, Edinburgh da inşa edildi, 35

milyon dolara, Scotttish Enterprise ve parter,

BioQuarter. BioQuarter ahlihazırda University of

Edinburgh Medical School ve Edingburgh Royal

Infirmary. Scotland üniversiteleri endüstri işbirliğini

gerekliliğine inanmakta. Öğrenciler zamanlarının bir

kısmını firma lab. Ve kendi karyerleri için ayırmaktadır.

İlaç Kıtlığı

Kritik ilaçların kıtlığı büyük bir problem olmaktadır.

FDA ilaç kıtlığını önlemek için ilaç firmalarından artık

üretimini yapmayacakları ilaçların bildirilmesini

istemektedir.

Antibiyotiklerde 2011’de kıtlık %30’a yakındır.

NIH yeni düzenleme ilaç geliştirme merkezi, NIH

içerisinde ilaç geliştirme birimi açmaya çalışmaktadır.

Bazı ilaçlarda patent sürelerinin dolması Örn: lipitor,

Pfizer en çok kar getiren ilaç.

Yeni ilaç onayları 2011 de arttı.

Pipeline da yeni ürünler var. 2011’de genelde %3-5

satışta artış beklenmekte.

Hasta ve doktorlar daha ucuz ilaçlara yönelince satış

rakamları düşmekte.

Son birkaç yıldır patent sürelerinin dolması şirketlerin

kendilerini yeniden organize etmelerine yöneltti

ARGE bütçelerinde kesinti, araştırmacıların işten

çıkarılması.

Son zamanlarda değişik ülkelerde piyasaya girme

arayışları.

Örn:En çok satan 10 ilaçtan ikisi: lipitor ve nexium

12 ayda Lipitor satışında -%7.7 düşüş

12 ayda Nexium satışında -%2.1 düşüş

İlaç firmalarının bu durumda ARGE faaliyetleri ile yeni

ilaç keşfinin ötesinde kendilerini yeniden düzenleyerek

ileride başarılı olmayı planlamaktadırlar. Bu

planlamalardan biriside birleşme ya da firmayı satın

almadır.

Örn:

Abbot ilaç endüstrisinden medikal cihaz, jenerik

opersayonlara ve nutrition. Hindistan firması ile (Zydus

Cadilla).

Meck, Sun Pharmaceutical Industries ile jenerik ilaçların

yeni kombinasyonlarını geliştirmek ve üretmek üzere

işbirşiği yapacağını duyurdu.

Roche, üçüncü büyük ilaç firması, Genetech’i satın

almayı planlamakta ve pazarlıklar sürmektedir.

Sanofi, Genzyme satın aldı.

Jenerik İlaç Araştırmaları ve Üretimi

Pfizer, Merck,GlaxoSmithKline yüksek fiyatla satılan

küçük moleküllerin (genel olarak bildigimiz moleküller,

proteinler ve polimerler büyük moleküller olarak kabul

edilir) keşfi ve piyasa sürülmesinde birbiri ile yarışan

firmalardır.

Günümüz piyasa durumu firmaların kendilerini yeniden

tanımlamalarına zorlamaktadır.

Jenerik ürün yarışından dolayı sekiz gelişmiş piyasa

2011-2015 arasında yaklaşık 118 milyar dolarlık risk

altında.

Çok milletli firmalar, jenerik ürün ve yeni birleşmelerle

yeni piyasalar aramaktalar.

Hem patentli ürün hem de jenerik ürün bütün dünya

ülkeleri için önemli.

Ülkeler hem sağlık masraflarını azaltmak hem de sağlık

reformu yapmaktadırlar.

Ülke insanlarının önemli ilaçlara ulaşımını da

kolaylaştırmaları gerekmekte olduğunu göz önünde

bulundurulmaktadır.

Fiyat ayarlamaları firmaların karlarında düşüşlere sebep

olmaktadır.

Yatırımlarını sürdürebilmeleri için firmalar yeni gelir

kaynakları aramaktadır.

Örn: Sandoz ilaç firması, dünyanın en önemli jenerik

ürün tedarikçisi. Bu firma Novartis’in bir parçasıdır.

Novartis jenerik faaliyetini kendi stratejilerinin en önemli

parçası olarak görmektedir.

Novartis hem jenerik hemde patentli ilaç üretimi faaliyet

alanını başarı ile götürüken diğer firmalar bunu

denediler fakat zor olduğunu fark ettiler.

Firmalar son 40 yıldır jenerik sahasına girip

çıkmaktadırlar ve son yıllarda tekrar geri dönüş başladı.

Mevcut durumu göz önüne alarak bazen kısa vade planı

olarak jeneriğe girme teşebbüsleri karşımıza

çıkmaktadır.

Bazı firmalarda ise yeni bir planı ile jenerik sahasına

girmekteler.

Amerika ve Avrupa, 2010 da dünya farmasotik satışının,

856 milya dolar, %60’ına sahip oldu.

Amerika ve Avrupa piyasası her yaklaşık yüzde birkaç

birim artmaktadır.

Oysaki, yeni piyasalar 2015’e kadar %18 den %28 üç

kez daha fazla büyümektedir.

Bu arada jenerik piyasasında ise büyüme %27 den%39

çıkması beklenmektedir ve satışların %70’inin gelişmiş

piyasaların dışındaki piyasalarda beklenmektedir.

Amerikada jenerik ilaçlar orijinal patentli ilacın %10-20

fiyatına satılmaktadır.

Görüldüğü gibi kar marjı çok yüksek değil.

Oysaki diğer ülkelerde jenerik ilaçlar orijinal fiyatın

%80’nine kadar gitmektedir.

Bu büyük bir market olarak gözükmektedir. Büyük

firmalar bu pastadan pay almak istemektedirler.

İlaç firamlarının jenerik ilaca yaklaşımı ülkeden ülkeye

değişiklik arz etmektedir.

İtalya, ispanya ve Japonya’da jenerik ilaç toplam ilaç

satışının %15’ini oluşturmaktadır.

Bazı ülkelerde jenerik satışı hacim olarak artabilir.

Çünkü ülkelerin sağlık sektöründe yaptığı veya

yapacağı düzenlemeler buna zorlayacaktır.

Bazı ülkeler hali hazırda sağlık harcamalarında

azaltmaya gitmekte ve çok büyük oranda jenerik

kullanımına doğru yönelme. Örn: Türkiye ve İspanya.

İspanya özelinde Sağlık harcamalarındaki masrafların

artması sürdürülebilir bir politika olmadığı

düşünülmektedir.

İspanya bu modelle yılda 3 milyar dolar harcamalarda

azaltmaya gitmeyi planlamaktadır.

Bu düşünce diğer ülkelere de örnek olabilecek

gözükmektedir.

Benzer ülkelerdeki küçük ve orta ölçekli firmaların global

firmalarla yarışmalarının zor olacağı görülmektedir.

Büyük firmalar tarafından büyük olasılıkla satın

alınacaklardır veya işletme zorlukları yaşayacaklardır.

Jenerikte büyüme özellikle yeni piyasalarda daha büyük

olacaktır. Örn: BRIC milletler, Brezilya, Rusya ve Çin.

Bu ülkelerde sağlık harcamaları artmaktadır.

ARGE ve üretim bilgilerinin çalınma korkusundan ve

fiyatlardaki düşüklükten dolayı büyük firmalar bu

piyasalarda daha önceki dönemlerde araştırma ve

üretim tesisleri kurmadılar.

Daha önce bu ülkelersiz de kar edebileceklerini

düşünmekteydiler.

Fakat Batı dünyasında yaşadıkları fiyat ayarlamaları

masraf-kar analizleri, büyük firmaların yeni doğan

piyasalara girmelerini yeniden düşünmek zorunda

bırakmaktadır.

Nüfusu çok kalabalık olan bu büyük ülkelerde ilaç

fiyatları düşük olsa bile hacim olarak büyümeleri farkı

kapatacaktır.

Büyük firmaların yeni doğan piyasalara girmelerini firma

birleşmeleri veya satın almalar kolaylaştırmaktadır.

Büyük firmalar üç şekilde yeni piyasalara girmeye

yaklaşmaktadırlar:coğrafik genişleme, teknolojik ve

değişik iş imkanları

Örnekler

Sandoz

Sandoz son 10 yıldır diğer firmaları satın alarak

büyümektedir. Yeni olarak EBEWE Pharma (Avusturya,

jenerik enjekte edilebilen onkololoji ürünleri üreten)

jenrik inhalasyon ürünleri üreten Oriel Therapeutic

(Amerika).

Sandoz kendini strartejik olarak, internal ilaç geliştirme

çalışmalarının dışında piyasaya yeni ürün sürme

(pipline) ve farklı ürünlere portfolioya yatırım yaptıklarını

ifade etmektedirler.

Sanofi

Sanofi, büyük firmalar arasında jenerikte ikinci büyük

firma olarak kabul edilkmektedir. 2009 da Zentiva (Çek

Cumhuriyeti) ve Laboratorios Kendrick (Meksika) ve

Medley İndustria (Brezilya). Bu yıl aralarında batı

avrupa, doğu avrupa, Rusya ve Türkiye’nin de

bulunduğu jenerik faaliyetlerini Zentiva adı altında

birleştirdi.

Sanofi, yeni doğan piyasaların kendilerinin en büyük ve

önemli piyasa segmenti oluduğunu ifade etmektedir.

Sanofi’nin toplam satışının %30’u ve jenerik satışın

%65’ini yeni doğan piyasalar oluşturmaktadır.

2010’da Sanofi, Japon firması, Nichi-İKo, ile ortaklık

kurdu. Japonya dünyanın ikinci büyük farmasötik

piyasasıdır. Jenerik sadece ilaç satışının %10’unu

tutmaktdır.

Japon hükümeti jenerik kullanımının artırılmasını

istemektedir. Japon firmaları kendi ülkelerinin dışında da

jenerik fırsatları aramaktadırlar. Daichi Sankyo, 2008 de

4.6 milyar dolara Hindistan firması Ranbaxy

Laborotories’i satın aldı.

Ranbaxy ve Watson Pharmaceuticals, bu iki firma Pfizer

tarafından üretilen ve satılan (petentli ürün, orijinal)

Lipitor adlı kolesterol ilacının jeneriğini piyasaya

sürdüler. Daichi, meksikada bir yeni bir firma kurdu.

Abbot

jenerik piyasasına girmek için en büyük adımları atan

batı firmalarından biridir.

2010’nun sonlarında Hindistanın önemli firmalarından

Primal Healthcare’in jenerik kısmını satın aldı.

Hindistan orijinli Zydus Cadillo ile anlaşma imzalayarak

24 tane Zydus ürününü 15 farklı yeni doğan firmalarda

satma anlaşması imzaladı. Solvay Pharmaceuticals’i

satıl alarak doğu Avrupa ve asyada jenerik piyasasına

girdi.

Abbott yeni bir birim kurarak orijinal ürünleri Amerika

dışında da satmaya çalışmaktadır.

Toplam satışın %58’i yeni doğan piyasalarda

gerçekleşmektedir. Özellikle, Rusya, Hindistan ve Çin.

Pfizer

Pfizerin bir yan kuruluşu olan Greenstone jenerik ürünler

satmakta ve jenerik ürün geliştirmeye çalışmaktadır.

Bu yıl Pfizer İspanyada Pharmacia Genericos adıyla

yeni bir jenerik bölümü ilave etti.

Pfizer yeni yaklaşımlarını üç kısımda toplamakta: yeni

doğan piyaslarda ekomik büyüme gözlenmektedir; para

akışı bu piyasalardan sağlanabilmektedir; potansiyel

büyüme mümkün gözüküyor.

Pfizer bölgesel yaklaşımı benimsemektedir. Pfizer, 2010

ve 2009 da Aurobindo Pharma, Claris Lifesciences and

Strides Arcolab ile anlaşma imzaladı.

2010 da Pfizer 240 milyon dolar harcayarak Laboratorio

Teuto Brailerio’nun (Brezilya) %40’ına ortak oldu.

Biocon’un (Hindistan) dört tane jenerik insülin ürünü için

200 milyon dolar harcadığı bildirilmektedir.

GlaxoSmithKleine (GSK)

GSK’nın kendini yeniden yapılandırma faaliyeti

çerçevesinde GSK yeni düzenlenmeye birleşme ve

ortaklık olarak yaklaşmaktadır.

2010 da GSK 253 milyon dolar harcayarak Laboratorios

Phoenix (Arjantin) ve 110 milyon dolar harcayarak

Güney Kore firması Dong-A Pharmaceuticals’i satın aldı.

Merck

Merck de jenerik ilaç alanına ortaklıklar kurarak

girmektedir.

2011 yılında Güney Kore firması Hanmi Pharmaceutical

tarafından geliştirilen Jenerik ve kombinasyon ürünleri

satmak için anlaştı.

Hanma Chemical ile bioeşdeğer bileşikleri satmak için

ortaklık kurdu. 2013 yılında Merck satışının %25’inin

yeni doğan piyasadan olmasını beklemektedir.

Bazı firmalar, örn:Eli Lilly, jenerikten ziyade

biyofarmaceutical innovasyona yönelmektedir.

Roche

Roche firmasının yaklaşımı sağlık sisteminin

iyileştirilmesi innovative ürünlerle mümkün olacağı

yönündedir. İnnovasayona önem veren firmalar ile

jenerik üretim yapan firmalar arasında endüstrinin

polarlaşacağı ön görülmektedir.

Büyük firmalar yavaş hareket ederler olaylar karşısında

kolay cevap veremezler.

Bazı ilaç firmaları yarışma halinde oldukları piyasada

kopya ilaçlardan ziyade mevcutlarından farklı olan

innovasyon ve creativity üzerine yoğunlaşmaktadırlar.

Bu alanlardan birisi de yapımı zor olan aktif farmasötik

bileşenlerdir.

Jenerik üreticileri kesinlikle innovasyona önem

vermekteler.

kendilerini diğerlerinden farklı olduklarını ortaya koymak

zorundadırlar.

Jenerikten anlaşılan, özellikle büyük firmaların

yaklaşımı, çok büyük miktarda üretilen maddeleri çok az

fiyata satmak değildir.

Jenerik ekonomi iyileşse bile halen tercih edilen bir

yaklaşım olarak kalacak gözükmektedir. Ancak çok

önemli bir hastalık için yeni bir ilaç bulunursa jenerikten

daha karlı olacağı düşünülmektedir.

Super jenerik

Kesinlikle jenerik değildir.

Superjenerik ortaya spesifik bir ürün çıkarmaktır.

Superjenerik :

Kombinasyon: synergetic or improved activity, reduced

dosage, decreased side effect, more convenient use

Formulasyon veya Dozaj formu: improved efficasy or

compliance, modified or controlled release, transdermal

inhalation, or injectable delivery, pediactric doses

Kimyasal veya fiziksel özellikler: new salt veya

polymorph, different enantiomer, prodrug

Üretim: more cost effective process, difficult to make or

difficult to handle products

Laboratuvarlarımızdan Bir Örnek

Dünyada 180 milyon diyabet hastası vardır. 2030 yılına

kadar bu sayının 360 milyonu bulacağı tahmin

edilmektedir.

Türkiye’de ise bu rakamın 2000 yılı için 2.920.000, 2030

yılına kadar ise 6.422.000 olacağı öngörülmektedir.

Her yıl, Tip II diyabet hastalığı 1 milyonun üstünde

ölüme sebep olmaktadır.

Bu ölümlerin çoğu 70 yaşın altında gerçekleşmekte ve

ölenlerin %55’ini kadınlar oluşturmaktadır.

Önlem alınmaz ise ilk on yılda ölüm oranlarının %50

artacağı tahmin edilmektedir.

Merck tarafından geliştirilen sentez

Teklif Edilen Proje

I. Yöntem

II. Yöntem

Yeni Geliştirilen Yöntem

L-pirolin

NH

CO2H

F

F

F

O

H

F

F

F

OH

PhNO, L-Prolin

NaBH4

MeOH

F

F

F

H

O

ONHPh

ONHPh

65 % overall yielder: 99%

DMSO, H2O

F

F

F

OH

OHPd/C, H2

CHCl3, EtOH

F

F

F

CN

R

R= OH

R= OH

F

F

F

CO2H

R

L-Proline'den gelen asitin[ ]= - 8 (c=1, CHCl3)

D-Proline'den gelen asitin[ ]= 8 (c=1, CHCl3)

F

F

F

(S)CO2H

OH

F

F

F

CO2H

OH

litt. [ ]= 16 (c=1, CHCl3)

NaOH, H2O

Sonuç

Yeni ilaç keşfi zor, zaman alıcı ve pahalıdır

İlacın piyasaya sürülmesi, pazarlanması ayrı bir

profesyonelliği ve masrafı gerektirir.

Küçük firmaların yeni bir ürünü piyasaya sürmesi

oldukça zordur.

Sağlık harcamalarının artması ülkeleri yeni

düzenlemelere zorlamaktadır.

İlaç fiyatlarında azaltmalara gidilmektedir.

Yeni ürün keşfi yerine patent süresi dolmuş mevcut

ilaçların jenerik üretimi daha karlı gözükmektedir.

Büyük firmalar jeneriğe doğru kaymaktadır.

Süperjenerik, jeneriğe göre daha masrfalı yeni ürün

keşfinden ise daha az masraflıdır.

Ülkemiz ilaç endüstrisi copycat jenerik ARGE’sinden

farklı bir şey yapmamaktadır.

Yerli ilaç endüstrisi süperjeneriğe yoğunlaşmak ve

ARGE yapmak zorundadır.

Büyük ilaç devleri Türkiye piyasasına sahip olabilmek

için yerli ilaç firmalarını satın alma yoluna gideceklerdir.

Uzun vadede ilaçta dışa bağımlılığın artması kaçınılmaz

gözükmektedir.

İlaç ve kimya endüstrisinde araştırma yapabilecek

kimyacıların yetiştirilmesi gerekmektedir.

İlkokuldan başlayarak çocukların bilime ilgilerinin

artırılması gerekmektedir.

Meslek seçiminde, üniversitelere giriş sınavlalrında,

temel bilimlerin tercih edilmesi gerekmektedir.

Kimya bölümleri programlarını yeniden göz geçirerek

avrupa sistemiyle de entegre olmak zorundadır.

Öğrencilerin yabancı dil eğitimlerinin güçlendirilmesi

gerekmektedir.

Teşekkür

Prof.Dr. Mehmet Ay

Prof. Dr. Hasan Seçen

Prof. Dr. Yunus Kara

Meryem Fıstıkçı

Özlem Gündoğdu

Derya Aktaş

Nejat Arçelik

Bu programa katılmanızdan dolayı sizlere de çok

teşekkür ederim.