hİjyen - bursaobm.ogm.gov.tr. nurşen yılmaz... · kİŞİsel temİzlİk kurallari o en az...

HİJYEN

Hijyen

• Sağlıklı temiz ortam

• Ortamda bulunan bakteri sayısının hastalık yapıcı seviyenin altında olması

Hijyenik Koşullar Sağlanamazsa ne olur?

Mikroplar, hızlı bir şekilde üreyerek gıda maddelerini bozarlar.

Tüketicinin sağlığını tehdit ederler.

Mikro-organizmalar

Çıplak gözle görülemeyecek

kadar küçük, ancak

mikroskopla görülebilen

canlılar

Çeşitleri;

• Bakteriler

• Virüsler

• Mantar ve küfler

• Mayalar

staphylococcus aureas

corynbacterium diptheria

tetanus

Mikroorganizmalar

faydalı – mayalar

• ekmek

• bira

– küf

• peynir

– Bakteriler

• fırıncılık

• soslar

zararlı

– patojen:

• Listeria, salmonella

– bozucu

• küfler (fındık)

• maya

• lactobacilli (süt)

TOPRAKTAN

HAVADAN

KİŞİLERDEN

SUDAN

Mikroplar Nereden Gelir ?

Mikropların gelişebilmesi için?

SUYA

GIDA MADDELERİNE

İHTİYAÇLARI VARDIR.

Mikroorganizmalar

• Yararlı ve Zararlı bakteriler

• Bölünerek çoğalırlar

• Üremeleri için gerekli koşullar

• Gıda

• Nem

• Sıcaklık

• Zaman

NİÇİN PERSONEL HİJYENİ?

ÇALIŞAN PERSONEL DAKİKADA

10.000-100.000 mikroorganizmayı yayabilir

MİKROORGANİZMLARIN VÜCUDA GİRİŞİ ve ÇIKIŞI

Solunum

Sindirim

Deri

Ürogenital

yolla olur

NİÇİN PERSONEL HİJYENİ?

GIDA

SOLUNUM

ÖKSÜRME

HAPŞIRMA

TIKSIRMA

SİNDİRİM

DIŞKI İLE TEMAS

DERİ

KİRLİ ELLER

Çıbandan, kesiklerden

Sigara dumanından

SAÇLAR

KIYAFETLERDEN

Takılarından

Şaşırtıcı gerçekler • Gıda servisi yapan personelin % 60’ı

tuvaleti kullandıktan sonra ellerini yıkamamaktadır

• 5 kat tuvalet kağıdı bile , parmak ucuna birkaç hastalık yapıcı mikroorganizmanın

sızmasını ve bulaşmasını engelleyemez

Personel Hijyeni Nasıl

Sağlanır?

Gerekli Koruma Ekipmanları

Her amaç için doğru personel koruma

ekipmanları belirlenmeli

PERSONEL HİJYENİ NASIL SAĞLANIR?

• Duş almadan işe başlanmamalıdır.

• Kirli ellerle kesinlikle çalışılmamalıdır.

• Yaralı ellerle, eğer yara büyükse çalışılmamalı, eğer yara küçükçe yaranın tamamen kapatılması ve dışarıya sızmasının engellenmesi sağlandıktan sonra çalışılmalıdır (eldiven giyilebilir)

PERSONEL HİJYENİ NASIL SAĞLANIR?

• Tırnaklar kısa ve tırnak dipleri temiz olmalıdır.

• Gıda ile temas eden personelin tırnakları ojeli ve cilalı olmamalıdır.

• Saçların gıdaların içine dökülmesinin engellenebilmesi için kep veya bone giymelidir.

• Çalışma sırasında ellerin, yüz, saç, kıyafet ve para gibi yabancı maddelere sürülmemesi, eğer sürüldü ise ellerin derhal yıkanması gerekir.

PERSONEL HİJYENİ NASIL SAĞLANIR?

• Kirli giysilerle çalışılmamalıdır. • İş başında sigara içilmemelidir. • İş başında sakız çiğnenmemelidir. • Personel, kıyafetlerini havlu olarak

kullanmamalıdır. • Gıda hazırlama ve serviste çalışan

personelin mücevherat (takı, yüzük vs) kullanmaması gerekir.

PERSONEL HİJYENİ NASIL SAĞLANIR?

• Kirli ellere eldiven giyilmemesi gerekir.

• Gıdaların yıkandığı, veya bulaşıkların

yıkandığı lavabolarda el yıkanmamalıdır.

• Eller ayrı ve sadece el yıkama için

kullanılan bir lavaboda yıkanmalıdır.

• Son ürüne elle dokunulmamalıdır.

PERSONEL HİJYENİ NASIL SAĞLANIR?

• Gıda hazırlanırken veya servis yapılırken

ellerle ağız, burun ve kafanın kaşınmaması

gerekir.

• Tezgahlara oturulmamalıdır.

• Aksırmak, öksürmek veya esnemek gıdalara

mikrop saçabileceğinden yiyeceklere ters

dönülerek veya ağız burun kapatılarak

yapılmalı sonra eller yıkanmalıdır.

PERSONEL HİJYENİ NASIL SAĞLANIR?

• Yiyecekle ilgili alanlara tükürülmemelidir.

• Personel hasta ise doktor uygun görmedikçe çalışmamalıdır.

• Bazı hastalıklarda hastalık bittikten sonra da mikroorganizmaların saçılması devam eder. Böyle hastalıklarda personelin saçıcı olduğu süre boyunca çalışmaması gerekir.

• Türk Gıda Mevzuatı’na göre Ateşli hastalığı, cilt hastalığı yada ishali bulunan personelin derhal sağlık kuruluşuna tetkike gitmesi gerekir.

KORUYUCU KIYAFETLER

•Her personelin kendine ait iş elbisesi olmalıdır.

•Her zaman temiz iş elbisesi ile çalışılmalıdır.

•Gün içinde elbise kirlendiğinde temizi ile değiştirilmelidir.

•Her personelin yedek iş elbisesi olmalıdır.

•İş elbisesi ile kirli alanlara çıkılmamalı, tezgah üstleri ve/veya benzeri yerlere oturulmamalıdır.

•Elbiseler havlu gibi el kurulamada kullanılmamalıdır.

•Gerekli alanlarda galoş ve ağız bonesi kullanılmalıdır.

EL HİJYENİ

El yıkamanın önemi çok iyi anlaşılmalı

Ellerin nasıl ve ne sıklıkla yıkanacağı

tüm personel tarafından bilinmeli

Düzenli el yıkama alışkanlığı

kazanılmalı

El Hijyeni

• El hijyeni mikroorganizmaların

azaltılması için çok önemli bir yoldur

• El hijyeni ile ellerdeki geçici koku

ve kir çıkarılır

ELLER NE ZAMAN YIKANIR?

• İşe başlamandan önce • Tuvaletten sonra • Mendil kullandıktan sonra • Sigara içtikten sonra • Saçlar ellendikten sonra • Çiğ yiyeceklerle temastan sonra • Öksürüp hapşırdıktan sonra • Kirli araç-gereç, çalışma yüzeyleri vb.

dokunduktan sonra • Para ellendikten sonra

Eller nasıl yıkanmalı?

EL YIKAMA

1- Eller sıcak su ile ıslatılır (yaklaşık 40°C) 2- 5 ml sıvı sabun alınarak tırnak fırçası ile 30

saniye kadar el fırçalanır, 3- Su ile durulanır, 4- Tekrar sıvı sabun alınır, 5- Fırçasız yaklaşık 10 saniye yıkanır, 6- Eller su ile durulanır, 7- Havlu kağıt veya otomatik kurutucularla el

kurulanır.

1.Eller su ile ıslatılır Elleri temizlemek için sıvı temizleyiciler kullanılır.

2. Sıvı temizleyicilerin dezenfektanlı olanları seçilmeli ve bir dispenser kullanılmalıdır.

2. Sıvı sabun bilekler dahil, elin her yerine yayılır.

3. Avuç içleri ovuşturulur.

4. Parmak araları temizlenir.

5. Parmak uçları temizlenir.

6. Parmaklar kapalı hale getirilerek işlem sürdürülür.

7. Başparmaklar avuç ile ovuşturulur.

8. Parmak uçları avuç içi yardımı ile temizlenir.

9. Bileklerden başlanarak elller durulanır.

10. Kurulama işlemi için mutlaka kağıt havlu kullanılmalı.

11. Yan kısımları dahil eller kurulanır.

12. Parmak uçları ve tırnak çevreleri kurulanır.

13. Musluk ellerin kurulandığı kağıt ile kapatılır.

14. Kağıtların atıldığı çöp kutusuna ellerle dokunulmamalıdır.

Hijyenik el yıkama işlemi

KİŞİSEL HİJYEN

AĞIZ HİJYENİ

Ağız bakımında amaç,

ağzın tüm

organizmalardan

temizlenmesi değil, daha

çok birikmiş yiyecek

artıklarının

temizlenmesidir.

Ağız temizliği ve özellikle

dişlerin temizliği çok önemlidir.

Herkesin kendine ait bir diş

fırçası olmalıdır.

AĞIZ HİJYENİ oDiş ve diş etlerinin

temizlenmesi, ağzın bol su ile

çalkalanması, diş etlerinin

uyarılması ağız bakımı ile

sağlanır.

oAğız bakımına dikkat

edilmediği takdirde ağız kokusu,

diş eti rahatsızlıkları, çiğneme

güçlüğü ve hazımsızlık görülür,

AĞIZ HİJYENİ

oDişler günde en az iki kez 3

dakika süre ile florlu diş macunu

ile tüm diş yüzeyini kapsayacak

şekilde fırçalanmalıdır.

oFırçalama işlemi yemekten

sonra ilk yirmi dakika içinde

yapılmalıdır.

AĞIZ HİJYENİ

oDişlerin arasındaki

artıkları ve plakları

temizlemek için diş ipi

kullanılmalıdır.

AĞIZ HİJYENİ

oDişlerde çürük

olmasa bile 6 ayda

bir diş muayenesi

yaptırılmalıdır.

AYAK HİJYENİ

oAyak sağlığı için hem

temizlik kurallarının

uygulanması, hem de

uygun bir ayakkabı

seçimi önem taşır.

AYAK HİJYENİ

oAyakların her gün

yıkanması ve yıkandıktan

sonra, özellikle parmak

aralarının iyice

kurulanması gerekir. Aksi

halde nemli ortam mantar

enfeksiyonlarının

gelişmesine neden olur.

AYAK HİJYENİ

oAyak tırnakları da

düzenli aralıklarla

kesilmelidir, ancak

tırnak batmasını

önlemek için düz

kesilmesi önerilmelidir.

AYAK HİJYENİ oUygun ve rahat bir ayakkabı ayak

sağlığı için önemlidir.

oAyağa tam uyan bir ayakkabı;

parmakları sıkmamalı, topuğu sıkıca

tutmalı ve ayak kemerini iyice

desteklemelidir.

oAyakkabının ökçesi geniş olmalı ve

çok yüksek olmamalıdır.

AYAK HİJYENİ oEğer ayakkabı uygun

değilse ayakta nasır, ayak

tabanında kalınlaşmalar,

baş parmakta eğrilik ve

tırnak hipertrofisi

(büyüme-kabalaşma)

oluşabilir.

KULAK HİJYENİ

Kulak temizliğinde özellikle kulak kepçesinin arka bölümlerindeki temizliğe dikkat etmek gerekir.

Kulağa zarar verebilecek ucu sivri cisimlerden kaçınmalıdır.

DERİ HİJYENİ

oDeriyi Temizlemek,

oArtıkları Atmak,

oDolaşımı Uyarmak,

oKişiyi Rahatlatmak

amacıyla

DERİNİN

YIKANMASIDIR.

DERİ HİJYENİ

oSabun ve 37-38 derece suyla yapılan banyo kir ve salgıların temizlenmesini sağlar.

oOlabilirse her gün, değilse haftada 3, en az haftada 1 kez banyo yapılmalıdır.

Kişisel bakım amacıyla (sakal traşı, manikür ..vb.) berbere gidiliyor ise; mutlaka kişinin kendine ait bakım malzemelerinin kullanılması, kan yoluyla bulaşan hastalıkların

( Hepatit B, AIDS.vb.) önlenmesi için önemlidir.

SAÇ HİJYENİ

Saçların temizliği sağlığı etkiler. Çünkü bazı enfeksiyon etkenleri ve parazitler, kirli saçlara ve o bölgedeki deriye daha kolay yerleşir.

Saçların her gün, olası değilse günaşırı, en az haftada 2 kez yıkanması gerekir.

SAÇ HİJYENİ oSaçlı deri yağlı ise, daha sık

yıkanmalıdır.

oSaçların sağlıklı görünümü

beslenme ile ilgilidir.

oSaçlar kökleri ile beslenir.

oTaramak, fırçalamak, parmak

uçları ile masaj yapmak kan

basıncını hızlandırır ve saçları

beslemiş olur.

SAÇ HİJYENİ

oKepeklenme; Kirli

ve yağlı ölü saç

hücreleridir. iyi saç

bakımı ile önlenmezse

hekime danışmak

gerekir.

SAÇ HİJYENİ

oSaç dökülmesi; yaş,

hormon ve irsiyet ile

ilgilidir.

Baştaki damarların

uyarılması ve temiz

tutulması gerekir.

SAÇ HİJYENİ

o Bitlenme, bitin insan vücudunun saçlı ve

saçsız derisine yerleşmesine denir.

o Saç temizliğine ve bakımına dikkat

etmeyen kişilerde bit oluşabilir. Çevredeki

kişilere de bit bulaşabilir.

o Tedavi edici şampuan ve losyonlar

kullanılmalıdır.

SAÇ HİJYENİ

oSaçların boyanması

ya da saça kimyasal

maddelerin

uygulanması saçın ve

saçlı derinin sağlığını

bozabileceği için bu tip

uygulamalardan

kaçınmalıdır.

KİŞİSEL TEMİZLİK

KURALLARI o Vücuttaki istenmeyen tüylerin (koltuk altı ve

kasık bölgesi) temizliğine dikkat edilmeli ve

kısa aralıklarla alınmalıdır.

o Çünkü tüylü bölgelerde nem oranı fazla olduğu

için terleme sonucu nahoş kokular

oluşmaktadır.

o Bunu önlemenin en iyi yolu perine ve koltuk

altı tüylerinin alınmasıdır.

KİŞİSEL TEMİZLİK

KURALLARI

o Temizlik denilince sadece vücut temizliği

veya konut temizliği anlaşılmamalıdır.

o Yaşadığımız ve çalıştığımız, eğlendiğimiz

her yerde sağlığımız açısından

temizlik üzerinde ciddiyetle durulmalıdır.

KİŞİSEL TEMİZLİK KURALLARI

Kirletilmiş çevreyi

temizlemek zordur.

Ama kirletmemek ve

korumak daha

kolaydır.

KİŞİSEL TEMİZLİK KURALLARI o En az haftada bir defa banyo yapma,

çamaşır ve giyecekleri sık değiştirme.

o Haftada bir defa el ve ayak tırnaklarını

kesme.

o Yemeklerden önce ve sonra elleri su ve sabun

ile yıkayıp kurulama.

o Tuvaletten sonra elleri bol su ve sabun ile

yıkayıp kurulama.

KİŞİSEL TEMİZLİK

KURALLARI

o Kadınlarda perine temizliği önden arkaya

doğru yapılmalı ve kuru tutulmalıdır.

o Akşamları yatmadan önce ayakların

yıkanması, elbiselerin çıkarılıp pijama

veya gecelik giyilmesi.

o İşten veya okuldan eve gelindiğinde el,

yüz ve ayakları yıkamak.

KİŞİSEL TEMİZLİK

KURALLARI o Günde en az iki defa diş fırçalamak.

o Her gün saçları taramak. Sık sık uygun

şampuanla yıkamak.

o Yere düşen bir yiyeceği yememek.

o Çiğ meyve ve sebzeleri yıkamadan

yememek.

o Açıkta satılan yiyecekleri tüketmeme.

oÇöp torbalarının

ağızları

kapatılmalı ve

kapaklı çöp

kovalarında

muhafaza edilmeli

TEŞEKKÜRLER...