geografiaren eboluzioa
Post on 25-Jun-2015
5.460 Views
Preview:
TRANSCRIPT
- 1. JAKINTZA GEOGRAFIKOA
IES MUNGIA BHI
BATXILER 2. Maila
MARIJE AGUILLO
2. Zer da Geografia?
Lurraren deskribapena egiten duen zientzia?
Espazio materiala, paisajea, ikertzen duena?
Espazioa, eskualde bezala, bere ezberdintasunetan ikertzen
duena?,
Geografia zientzia sozialenontzia, espazio geohistorikoa, da?
3. GEOGRAFIAREN BILAKAERA - 1
1- ANTZINAROA
Geografia zientzia bezala ez zen existitzen.
Mapak, matematikoek, kosmografoek, historialariek, bidaztiek egiten
zituzten
Mapen helburua:
Lurraldearen kokapena
Lurraren forma eta tamaina adieraztea
Geografia matematiko-astronomikoa bultzatu zuen
Lekuen deskribapena:
Espazioaren ezagupenak izaera praktikoa
Ekonomikoa eta politikoa
Ideologiko eta kulturala ere.
Herriei buruzkoidieiak eta kultura transmititzen zituzten.
4. Geografia antzinaroan - 1
1.1 GREKOAK
Bere astronomo handiek lurra, zeruko gorputz esferiko bezala Ikertu
zuten.
Matematikak erabiliz lurraren neurriak aurkitu zituzten.
Kokapenarako teknika arrazoidunak erabili zituzten
(koordenatuak)
Lurraren Irudikapenarako: proiekzio sistemak.
5. Geografia antzinaroan - 2
Estrabon ( K.a.60 -K.o.21 )
Lurra deskribitu zuen
Aurreko mendeetako hipotesiak eta informazioak bildu zituen.
Unibertso ptolomeikoa
- Ptolomeo (K.a. I. m) 6.BereKosmografa edo Geografialaneanmunduaren ezagutzaren laburpena egin zuen. 7. Lurra unibertsoaren
ardatza bezala.
Ptolomeoren mapa
8. ERATSTENES
- Esfera armilar asmatu zuen eta XVII. mende arte erabilia izanzen. 9. Ekliptikaren inklinazioa aurkitu zuen. 10. Lurraren neurriak, sistema trigonometrikoaeta latitude eta longitud kontzeptuak erabiliz,kalkulatu egin zituen. 11.Hori dela eta Geodesia-ren aita izenda dakioke.
Eratstenes(Cirene, 276 adC -
Alejandra, 195 adC),
- Egiptiko Siena eta Alejandria hirien arteko meridianoaren arko neurtu zuen. 12.Hori dela eta kalkulatu egin ahal zuen lurraren neurria oso erru txikiarekin.
13. Geografia antzinaroan - 3
1.2 ERROMA
Geografiak helburu praktikoa izan zuen
Lurraldeen deskripzioak
Kartografia ibilbideetara jo zuen:
Toponimia,
Errepideen distantziak
Ez zuten ardura kritikorik
Esfera armillar Eratostenes-ek asmatuta
14. TABULA PEUTINGUERIANA. Copia de los S. XII-XIII de un mapa
itinerario romano de haciael ao 200 (Viena, Biblioteca del
Estado)
15. Geografia Erdi Aroan
- Kristauek eta musulmanek euren ideologia
erlijiosoarenarabera irudikatu zuten
mundua
- Erlijioaren eragina oso sendoa izango da. 16. Toki bakoitzaren ezaugarri miresgarriak
azpimarratu nahi izan zituzten.
- Erdi Aroaren amaieran Ptolomeoren lanakaurkitu eta itzuli ziren. 17.Nabigazioaren beharrizanen eraginez, XIV. etaXV. mendeetan, mapa portulanoakegin ziren
Portulano de Bartolom Pareto de 1455.
18. Geografia Erdi Aroan - 2
- Mundu kristaua 19. Erlijioaren eraginak albo batean
utzizuen herentziaklasikoa.
- Lurraren ezagutza arrazionalaren
ordez, Eskritura Santuen
autoritatea ezarrizuen:
Kartografia:
- Lurraren irudia Bibliako
testuetanoinarrituta:
- Jerusalen mapen erdigunea.
Deskripzioak
- Codex Calistinus, Done
Jakueibilbidekobidaztiaren
gida praktikoa(XII. m)
- Marko Polo-ren liburua,
20. Kublai Kan y Marco Polo
Esta imagen francesa del siglo XV muestra a Kublai Kan, emperador
de la dinasta Yuan de China, ofreciendo su sello de oro
a los Polo. El famoso relato de Marco Polo sobre su trabajo al
servicio de Kublai Kan fue el primer precedente importante de
un
contacto entre China y la Europa cristiana. El propio Kublai
finaliz la conquista de China y se interes por la cultura de este
pas.
21. Geografia Erdi Aroan - 3
Mundu musulmana:
Bidai-gidak ziren
Bidaztien deskripzioak: Al IdrisietaIbn Battutairudi
nagusiak.
Meka-rako ibilbideak eta mapak.
Benetako zein irudimenezko albisteak nahasten
zituzten
Al Idrisi
Ibn Batutta
22. Mapa de Al-Idrisi. Fragmento occidental Fecha:1154
23. Kartografia Erdi Aroan
Portulano
24. PORTULANOAK
Portulano de Jacobo Giroldis de 1422-1446 (A.V.).
Portulano de Bartolom Pareto de 1455
Atlas Cataln de Abraham Cresques de 1371.
25. Geografia Aro Modernoan
- XVI.mendean lur berrien irudikapenak kartografia bultzatu zuen. 26.Mercator kartograforik aipagarriena zen.
- 1595ean bere Mapamundia egin zuen.
Kartografian
Proiekzio zilindrikoaren sistema erabili zuen (Merkator
sistema)
Merkator deritzon Proiekzio Unibertsal Zeharkakoak modu
perpendikularrean elkar ebakitzen duten meridianoen eta paraleloen
sistema sortu zuen.
Deskripzioetan
Datu historikoak, etnografikoak eta bitxitasunak nahasi
ziren.
27. Geografia Aro Modernoan - 2
XVIII. mendeanFrantzian gorteko Cassini kartografoekin kartografia
modernoa sortu zen:
Mapatik ezaugarri piktorikoak desagertu ziren.
Proiekzioaketa marrazkia hobetu zuten.
Zeregina konplexutasuna zela-eta, elkargo profesionalak agertu
ziren.
Kartografia Geografiatik zientzia independiente bihurtu zen.
Felipe II.aren Zerrenda Topografikoak xede politiko eta
administratiboekinlehenengo bilketa sistematikoa izan zen.
Mercator
28. Zientzia GeografikoaXIX. mendean
Industria Iraultza-k eta kapitalismoakexplorazio bidaiak bultzatu
zituen.
XIX. mendearen lehenengo erdianGeografa zientzia bezala sortueta
Unibertsitate ikasketetan sartu zen.
Sozietate Geografikoak sortu ziren,aurkikuntza-bidaiak sustatzeko
eta bere emaitzak zabaltzeko.
Livingstone
esploratzailea
29. XIX. Mendean kapitalismoaren garaian Afrikako kontinentearen
barrualdeadeskubritu eta kartografiatu zen.
Sozietate Geografikoek halako lanak sustatu zituzten.
30. Zientzia GeografikoaXIX. mendean - 2
- Karl Ritter eta Alejandro
Humbold-ekin Geografia
modernoaren oinarriak ezarri ziren.
- Helburua: Fenomeno
kartografikoak azaltzea.
- Itsas korronteak, altitudeak, e.a.neurtu zituen. (metodo enpirikoa) 31.Nazionalismoaren garapenaren
eraginez, estatuen nortasun
nazionalaren oinarria lurraldea
zenez, ikerketa geografikoen
garrantzia handitu zen.
Von Humbold
32. Zientzia GeografikoaXIX. mendean - 3
- Geografia Unibertsitateetan sartzen da:
- Hasieran fisiogeografazen:
geologoen, eta botanikoen
eskuan zegoen.
- Geroago:Giza Geografa
* Helburua: inguru fisikoaren
eta gizakiaren arteko
harremanak ikertzea.
Eraginak:
a) Darwinismoa:
Eboluzioaren ideia gehitu eta ingurumenak izaki bizidunengan
eragina zuela adierazi zuen.
b) Positibismoa:
- Helburua:Mundu materiala ikertzea eta bere
funtzionamenduaren erregulartasun legeak deskribatzea.
- Metodoa: arrazionala,objektiboa eta zehatza.
33. Zientzia GeografikoaXIX. mendean - 4
Pentsamendu korronte hauek hurrengo ondorio erakarri
zituzten:
1) Determinismoa:Inguru fisikoek gizarteak zehazten
dituztela(Ratzel)
2)Posibilismoa (Lucien Febvre):
Ingurumenak ez da erabakigarria, zenbait aukera daude eta.
Natura, neurri handi batean, gizakiaren produktua da.
Aztertu beharreko arazo nagusia gizakiak inguruan gero eta gehiago
jarduten duela izango litzateke.
34. Marc Bloch:
Los hombres y las sociedades construyen diversas estrategias de
respuesta a las presiones y desafosque presenta la base geogrfica
(el medio), estrategias que a la vez delimitan una eleccin de
civilizacin.
35. Humboldt Ritter
Unibertsoaren harmonia
Izadia, Ingurumena eta gizakia.
Bi korronte hauek,
Gizarte baten
ingurumenaren
esplotazio
ekonomikoa
justifikatzen dute
DETERMINISMOA
POSIBILISMOA
Gizakiak bizitzeko mundu bat sortu behar du
Gizakiak izadiak baimentzen duena egin dezake
Geografia fisikoa
Giza Geografia
Vidal de la Blanche
Eskualdearen Geografia
Politikarik gabeko geografia
36. Geografiaren aldi klasikoa:XX. mendearen lehen herena
- Geografoen hausnarketak direla eta bi proposamen berri sortu ziren:
Geografia orokorra: Helburua da inguru fisikoaren eta izaki
bizidunen arteko eraginak edo harremanak aztertzea.
Eskualdeko Geografia: Eskualdea edo paisajeada helburua. Bi
korronte:
a)Geografo frantsesak(Vidal de la Blanche):
jakintzagaiaren ardatza Eskualdea
Ezaugarri amankomun eta uniformeak zituen espazioa zen
eskualdea
b) Geografo alemanak: Paisajea naturak eta gizarteak denboran
duten elkarreraginetik sortzen da.
Paisajea kontzeptu kulturala eta historikoa da.
37. ALDI KLASIKOA: XX. MENDEAREN LEHEN HERENA
- Eskualdeko geografiaren krisia:
1- Eskualdeko metodoaren gabeziak: Gertaera fisikoak eta giza
gertaerak deskribatzen zituzten loturarik gabe.
2- Eskualdeen zehaztapenaren zailtasunak. Eskualdeak osagai
fisikoen eta giza osagaien konbinazio askotariko eta dinamikoa
direnez, hautatutako irizpideen araberaeskualde desberdinak izan
ditzakegu.
38. Geografiaren berritzea, nondik etorriko da?
- Soziologia eta Ekonomia
zientzietatik
- Sozialismo eta
anarkismoaren eskutik
- Industriak ingurumenean, langileen bizimoduan eta hirietandituen eraginek Geografiaren ikuspegi berriak bultzatu zituzten.
Aldimodernoa: geografia kuantitatiboa 1940-1975
Geografia zientzia bezala positibosmoan oinarritu zen.
Ezaugarriak:
Ikerketa-gaia: Espazioaren antolaketa. Fenomeno geografikoen
kokapena eta banaketa.
Espazioaren antolaketa arrazionala da.
Geografoaren zeregina ordena horren bila jotzea da:
Legeak aurkitu.
Espazioaren antolaketa azaltzen duten teoriak egitea.
Lan metodoa
Hipotesiak formulatzea
Hizkera zehatza: Kartografiarena eta matematikarena,
objektibotasunari laguntzen dutenak.(Geografia kuantitatiboa)
Teoriak irudikatzeko ereduak erabiltzen dira.
Espazioa eta fenomeno geografikoak forma geometrikoen bidez
irudikatzen dira. Haien arteko loturak gezien bitartez.
39. GEOGRAFIAREN BILAKAERA
1960 eta 1970ko hamarkadak
Geografia kuantitatiboak geografiakualitatiboa bahitu egiten
du
40. Geografia Erradikalak Geografia kuantitatiboa bahitzen du
Geografia Erradikalaren jatorrriak:
- Detroit-eko espedizio
geografikoa
- Antipode aldizkariaren
agerpena
- Geografo sozialisten
elkartea
DGE (Detroit Geographical Expedition) W.Bunge-k sortu zuen
41. Geografiak
duen erronka
- Errealitatearean sintesia eta
interpretazioa egitea
-Irtenbideak eskaintzea.
42. 1975 URTEAREN OSTEKO ALDIA
Geografia humanistikoa
Multidiziplinarra (psicologoak, soziologoak,..)
Geografia postmodernoa(ikuspuntu batzuenzentzugabekotasuna)
Modernitatea kritikatzen du
Subjektibotasuna, askatasuna, gizarte-aniztasuna, partzialtasuna
eta banakotasuna aldarrikatzen ditu.
Espazioa askotariko errealitatea da.
Geografia erradikala
Ezkerreko pentsamoldean oinarritzen da.
Kapitalismoaren kontrakotasunak eta ondorioak kritikatzen
ditu.
Espazio geografikoari buruz teorizatzea:
Espazioa gizartearen produktua da.
Espazioaren antolaketa kapitalismoaren garapenaren emaitza
da.
43. Geografia Erradikala
MILTON SANTOS: Geografo brasildarra eta mundu zintifikoaren aditu
bat.
Milton Santos:
Desarrolla el mtodo de anlisis del espacio concebido como un factor
de evolucin social, al tiempo que instancia econmica, cultural e
ideolgica.
44. Geografia Erradikala
- II Mundu Gerra ostean sortzen da. 45.Suntsitutako hiriak eta lurraldeak
berraikitzeko eta berantolatzeko
geografoen laguntza eskatu zen.
- Geografoak hasten dira pobretasunaz,
hirugarren munduaz eta jendearen arazoaz
arduratzen.
- Geografia hau erradikalagoa egiten da
Geografia Soziala sortzen.
46. Geografia Erradikala
Milton Santos-ek eta beste batzuekhirugarren munduko hiria
aztertuko du.
47. Geografia Soziala
Zeintzuk izango dira geografoak?
- Ives Lacoste, Castels,
Zein izango da geografia honen ardatza?
-Langileen garapena, herrien azpigarapena,
desberdintasunak,.
top related