aminacidet dhe peptidet
TRANSCRIPT
Universiteti KristalDrejtimi laborant mjekësorë
Biokimi Mjekësore I
Mr.sci. Islam zeqiri
biokimist
Aminoacidet dhe peptidet
• Ndertimi kimik i aminoacideve• Vetite e aminoacideve• Klasifikimi kimik i aminoacideve• Klasifikimi biologjik i aminoacideve• Aminoacidet e pazevendsueshme(esenciale)• Aminoacidete e zevendsueshme
(joesennciale)
CCHO
ON H
H
H
CH2
CH2
CO NH2
carboxylgroup
aminogroup
Sidechain (R)Vargu anësor (R)2.Struktura aminoaciedeve dhe
peptideve
.
CCHO
ON H
H
H
CH2
CH2
COH2N
carboxylgroup
aminogroup
Sidechain (R)
L-form
C CHO
ON
HH
H
H2CH2C
CO NH2
carboxylgroup
aminogroup
Sidechain (R)
D-form
OH
20 20 AminoacidetAminoacidetGlycine
(G)
Glutamic acid (E)Asparatic acid (D)
Methionine (M)
Threonine (T)
Serine (S)
Glutamine (Q)
Asparagine (N)
Tryptophan (W)Phenylalanine (F)
Cysteine (C)
Proline (P)
Leucine (L)Isoleucine (I)Valine (V)
Alanine (A)
Histidine (H)Lysine (K)
Tyrosine (Y)
Arginine (R)
White: Hydrophobic, Green: Hydrophilic, Red: Acidic, Blue: Basic
Vetite e aminoacideve• Me shtimin e ndonje baze te forte pengohet disocimi bazik i grupit(-NH2).• Nese shtohet acid atehere pengohet disocimi i grupit karboksil(-COOH).• Aminoacidet ne ambient PH neutral gjenden si jone dypoleshe (amfijone, jone
bastarde).• Nese tretesires se aminoacidit i shtohet formaldehidi atehere bllokohet grupi
amin,per te cilen arsye aminoacidi disocohet si acid. Nese tirohet me baze (NaOH) mund te percaktohet numri i grupeve te lira karboksile ne aminoacide.
• Ndikimi i acidit nitror(HNO2). Oksidon grupin amin dhe prej ti e liron azotin.• Ndikimi i CO2-A.A me CO2 Japin komponime karbamine.• Krijimi i lidhjes peptidike.Grupi karboksil i AA ne kushte te veqanta reagon me
me grupin amin te AA tjeter me ç`rast krijohet lidhja ne mes dy AA e cila eshte e njohur si lidhje peptidike (lidhje peptidike).
• Aktiviteti optik-Te gjitha AA perveq glicines ,permbajn atom asimetrik te karboni. Per kete arsye ato jane substanca optikisht aktive,qe do te thote se kthejne rrafshin e drites se polarizuar. Edhe pse AA proteinike e jane te konfiguracionit te majte (L) disa prej tyre ,si alanina,e kthejen rrafshin e drites ne te djathte. AA ne organizmin e njeriut dhe ato qe marrin pjese ne ndertimin e proteinave natyrore i takojne formes L. Kur tretesires se AA i shtohet ndonje baze atehere forma optike e AA ndrushohet dhe krijohet perzierja e formes D dhe L.Kjo dukuri quhet racemizim.sasie e formes D dhe L jane te barabrta.
• .
• Amfoteriteti i aminoacideve.AA ne ambient acidik jane te elektrizuara pozitivisht, ne ambient bazik jane te elektrizuara negativisht. Per ket arsye AA sillen si elektrolit. Per secilin AA ekziston ndonje PH e caktur, ne te cilen molekulat e tyre nuk jane te elektrizuara dhe nuk levizin ne fushen elektrike. Ajo vlere e PH ne te cilen molekulat e tyre nuk jane te elektrizuara dhe nuk levizin ne fushen elektrike quhet pika izoelektrike PH izoelktrike.
• Nomenklatura (emertimi) i amimoacideve)• Glicina eshte acidi α-amino-acetik• Alanina eshte acidi α-amino-propionik etj.
R
NH2
O
OH
R
NH3+
O
O-
R
NH2
O
O-
R
NH3+
O
OHH
+
OH-
A Zwitter-ion(the major form in solutions)
More anions are formed at a larger pH More cations are formed at a lower pH
gjitha aminoacidet dhe peptidet janë amfoterne vetitë bazike të tyre janë të lidhura për –NH2 –kurse ato acidike për –COOH
Në ni shkallë të caktuar të pH-së, numri i kationeve barazohet me ate të anioneve, ajo vlerë e pH është e njohur si Pika Izoelektrike dhe është karakteristike për çdo komponim amfoterik.
Aminoacidet – vetitë fizike
aminoacidet janë substanca kristalore karakterizohen me pika të larta të shkrirjes ku zakonisht
edhe dekompozitohenTë patretshme në tretës jopolar, të tretëshme në uji (jo
tëgjitha) janë substanca polare sidomos tretësirat ujore
+H3N CHR COO-
aminoacidet, ione dipolare
Përqëndrimi i H+ në tretësirë, ku një aminoacid nuk udhëton nën ndikimin e fushës elektrike quhet Pika izoelektrike e aminoacidit
NH3+
H3N+
C
O
O-
CO
O-
pH=7
NH3+
H3N+
C
O
OH
CO
OH
pH=2
NH2
H2N
CO
O-
C
O
O-
pH=12
Zwitter - forma
Glicina Gly G
Alanin Ala A
Valin val V
Leucin Leu L
Izoleucina Ile I
Prolina Pro PProlina eshte ciklike.Atomi i Azotit i lidhur.Per kete nuk eshte AA primar por sekundar. Prolina e lidhur me lidhje peptide, mundet me hidroksilim te modifikohet ne hidroksiprolin,
Cisteina Cys C
Metionina Met M
Fenilalanina Phel F
Triptofani Trp W
Aminoacidet polare
Serina Ser S
Treonina Thr T
Tirozina Tyr Y
Asparagina Asn N
Glutamina Gln Q
Aminoacidet bazike( diamino acidet monokarboksilike
Lizina Lys K
Arginina Arg R
Histidina His H
Aminoacidet acidike(monoamino acidet dikarboksilike
Acidi asparaginik Asp D
Acidi glutaminik Glu E
Klasifikimi kimik i aminoacideve
I.Aminoacidet alifatike
Aminoacidet monoamino-monokarboksilike( glicina,alanina,valina,leucina izoleucina,serina,treonina)
Aminoacidet momoaminio-dikarboksilike( Acidi asparaginik, asparagina, acidi glutaminik, glutamina
Aminoacidet qe permbajne sulfur( cisteina,cistina,metionina
Aminoacidet alifatike bazike( lizina,hid,oksilizina,arginina).
II Aminoacidet Aromatike( fenilalanina,tirozina,dijodtirozina, dibromtirozina, tiroksina)
III Aminoacidet heterociklike (triptofani, histidina prolina, hidroksiprolina.
Peptidet
• Peptidet jane komponime organike te perbera prej nje numri te vogel te aminoacideve, te cilat jane te lidhura ne mes veti me lidhje peptidike.
CC
ON
RH
CC
O
N
H
HR
+H H
O-H
• Sipoas numrit te AA qe marrin pjese ne ndertimin e molekules peptidet ndahen ne :
• -dipeptide
• -tripetide
• -tetrapeptide
• Peptidet qe permbajn nga 2-10 molekula te AA quhen oligopeptide.
• Nga 10-100 quhen polipeptide.
• Kurse me shume se 100 formohen proteinat.
Peptidi
Tripeptid
Gly-Ala-Ser
N-terminali C-terminali
