adim-adim uygulamali autocad kitabi

GİRİŞ

Autocad Programını Çalıştırdığınızda;

Programı çalıştırdığınızda karşınıza bir Startup menüsü gelir. Bu menüden bazı

ayarları yapıp öyle çalıştırabilirsiniz. Ama biz bu kısmı anlatmayı şimdilik gereksiz

buluyoruz. Amacımız Teorik bilgilerle kafamızı karıştırmak yerine biran evvel

uygulamalara geçmek istiyoruz. İleride ihtiyaç duyduğumuzda diyeceğiz ki “şimdi

şöyle bir şeye ihtiyacımız var dönelim startup menüsünden şunları ayarlayalım”

vs.

Siz “Start from scratch” (sıfırdan başla) seçiliyken “Ok” tuşuna basınız karşınıza

Program açılır ve bir sonraki sayfada olduğu gibi bir pencere açılır.

Kısaca bir göz atacak olursak;

Standart Araç çubuğu (standard toolbar)

Üzerinde diğer Windows tabanlı programların menüsü bulunmaktadır. Tabii ki

ilave bir kaç buton da bulunuyor. Bu butonların hepsi açıklanacaktır.

Object Properties Araç Çubuğu:

Bu çubuk üzerinde Çizimimizin katmanı, çizgi rengi, çizgi tipi, çizgi kalınlığı gibi

nesnel özellikler bulunmaktadır.

Adım Adım UYGULAMALI AUTOCAD 2

Pull Down Menü

AutoCAD’de sık kullanılan komutlar ve bazı standart menüleri içerir.

Draw Araç Çubuğu

Çizim komutlarını içerir

Modify Araç Çubuğu

Düzenleme komutlarını içerir

Komut Satırı

Her türlü klavye bilgilerinin girildiği kısımdır.

İmleç

Farenin hareket ettirdiği artı şeklindeki işarettir


Çizim Alanı

Çizim yapabileceğiniz alanı gösterir. Sizin zemin siyah olabilir. Ben özellikle

beyaz yaptım. Bu alanı üzerinde çizim yaptığınız kağıt olarak düşünebilirsiniz.

Dolayısıyla bu kağıdın boyutlarını ayarlama imkanınız var. Bu ayar 420x297 mm

olarak ayarlanmıştır. Yani A3 olarak ayarlanmış. Çok önemli değil bu ayardaki

zemine A0 boyutunda bile çizim yapabilirsiniz. İstediğiniz çizimin istediğiniz

kısmını istediğiniz ebattaki bir kağıda çizdirebilirsiniz. Buna rağmen bu kağıt

ayarının doğru ayarlanması faydalıdır ve ileride anlatılacaktır.

Bilindiği gibi XY eksen takımının (Analitik Düzlemin) 4 bölgesi var 1. bölgede

hem X hem de Y değeri pozitiftir. Ekranın sol alt köşesinde bulunan ve XY ile

yönleri belirtilen ikon dikkatinizi çekmiştir. Bunun anlamı şu: Ekranın sol alt kısmı

orijin olmak üzere sağ taraf X yönünü yukarı taraf ise Y yönünü göstermektedir. O

halde bizim ekran XY eksen takımının 1. bölgesinde oluyor. Tabii ki ekranı

kaydırarak diğer bölgelere yani X ve Y nin eksi olduğu bölgelere de ulaşabiliriz.

Fareyi ekran üzerinde gezdirirken imlecin bulunduğu yerin koordinatları ekranın

sol alt kısmında belirir. Mesela yukarıdaki resimde imleç X yönünde 236.9983

mm, Y yönünde ise 97.8833 mm lik uzaklıkta bulunuyor. Ondalık hanesinde dört

basamak bulunması gereksiz ama şimdilik dokunmayalım sırası geldikçe

ayarlamalar yapacağız.

Ön Hazırlık Bilgileri;

1- Ekranın altında bulunan “Command” yazılı olan yer bizim için çok

önemlidir. O kısımda bizden istenen ne ise ona cevap vermemiz gerekir.

Mesela Command yazıyorsa bizden yeni bir komut istiyor anlamına gelir.

Tutup ta bir nokta tanımlarsak hata mesajı verir. Bizden ne istediğini

anlatmak için uygulamalı örneklerle bunu izah etmeye çalışacağız

2- Bir komuta girmenin bir çok yöntemi olabilir. Bu komutu ilk

kullandığımızda bütün yöntemler belirli bir düzende gösterilecektir.

Örn: Command: LINE (L) <Draw/Line> (Çizgi

komutu)

LINE : Komutun adı ve klavyeden yazılışı

: Enter anlamına geliyor

L : Komutun kısa adı

: Komuta Fare ile tıklayıp girmek istediğimizde tıklanacak buton

sembolü


<Draw/Line> : Bu komuta Pull Down menü’de bulunan Draw

menüsünün altındaki Line seçeneğine tıklayarak ta girebileceğimizi

gösteriyor.

Özetlersek; mesela Line komutuna dört ayrı yoldan girebiliyoruz. Akla

şöyle bir soru gelebilir niye bu kadar seçenek koymuşlar?. Sebep şu;

AutoCAD’ in eski versiyonlarında komutun tam adını yazıyorduk daha

kolay olsun diye baş harfini yazmanız da yeter demişler ve ikinci bir yol

ortaya çıkmış. Tabii burada her komutun adını ezbere bilmen gerekiyor

diye AutoCAD’ in yeni versiyonlarına butonlar koydular böylece siz

üzerindeki sembole bakıp ne komutu olduğunu anlıyor ve fare ile tıklayıp

girebiliyorsunuz. Bunun da başka bir olumsuz özelliği var o da şu:

Düşünün yüzlerce komut var her birini ekranın bir köşesine açarsak ne

olur? Tabii ki ekranda yer kalmaz. O halde sık kullanılan Çizim

komutlarını ve düzenleme komutlarını ekranın sol tarafına yerleştiririz

diğer komutlara da Pull Down menü’den girebiliriz. Görülüyor ki

komutlara hangi yoldan ulaşırsak ulaşalım hepsi aynı kapıya çıkıyor. Tek

fark ulaşma ve kullanma kolaylığıdır.

3- Bir komuta girildiğinde herhangi bir aşamasında onu tamamen iptal etmek

isterseniz klavyeden “Esc” tuşunu kullanabilirsiniz.


BÖLÜM 1

AUTOCAD 2000-2002 ve 2004 ile

2 BOYUTLU ÇİZİM UYGULAMALARI

Bu kısımda Autocad’in 2 boyutlu çizim yöntemleri ele alınacaktır. Bu

bölüm Autocad eğitim merkezlerinde TEMEL SEVİYE AUTOCAD,

CAD 1 (Computer Aided Design 1), BDÇ 1 (Bilgisayar Destekli Çizim 1),

2D AUTOCAD isimlerinden biriyle anılır.


UYGULAMA -1-

Birinci uygulamayla başlayalım. Çizim kolaylığı olması açısından köşelere

numaralar verilmiştir. Çizime herhangi bir köşeden başlayabiliriz. Bu çizim

için sadece LINE komutunu kullanacağız.

Command: LINE (L) <Draw/Line> (Çizgi komutu)

Command: _line Specify first point: (1 nolu köşe için fare ile ekranın sol alt

köşesine yakın bir yeri tıklayınız)

Specify next point or [Undo]: (2 nolu noktayı belirlemek bir ölçüye bağlı

olduğundan ve oluşacak çizgi 0° lik yatay bir çizgi olacağından önce

F8 tuşuna basarak yada ekranın en altında bulunan ORTHO tuşunu

basılı hale getirerek fare imlecinin ucunda beliren geçici çizginin düz

olmasını sağlayın. Fareyi hiçbir tuşuna basmadan sağa doğru yani 2

istikametine doğru biraz kaydırıp bırakın ve klavyeden) 80 yazıp

enter tuşuna basın. (İşte 80 mm lik çizgiyi çizdik.)


Specify next point or [Undo]: (Bu sefer 2-3 arasındaki çizgiyi çizmek

istiyoruz fareyi biraz aşağı kaydırıp geçici çizginin dikey konuma

ve 3 yönüne doğru gelmesini sağlayıp) 20 yazıp enter yapın.

Herhangi bir yanlışlık olursa U yazıp enter yapabilirsiniz.

Specify next point or [Close/Undo]: (Fareyi sağa doğru yani 4 yönüne doğru

çekin ve) 30 yapın.

Specify next point or [Close/Undo]: (Fareyi yukarı doğru yani 5 yönüne

doğru çekin ve) 80 yapın.

Specify next point or [Close/Undo]: (Fareyi sağa doğru yani 6 yönüne doğru




Specify next point or [Close/Undo]: (Fareyi sola doğru yani 8 yönüne doğru




Specify next point or [Close/Undo]: (Fareyi sola doğru yani 10 yönüne


Specify next point or [Close/Undo]: (Fareyi aşağı doğru yani 11 yönüne


Specify next point or [Close/Undo]: (Fareyi sola doğru yani 12 yönüne


Specify next point or [Close/Undo]: (Şimdi iki seçeneğimiz var istersek

fareyi aşağı doğru yani 1 yönüne doğru çekip) 30 yapabiliriz.

(yada) C

C Close komutunu kullanmış oluyoruz, yani kapat

anlamına geliyor. Bulunduğumuz noktayı yani 12 noktasını bitiş noktasına

yani 1 noktasına birleştir anlamına geliyor. Böylece çizimin iki ucunu

kapatolmış oluyor.

U Undo komutunu yani yapma anlamındaki komutu kullanmış

oluyoruz. Dolayısıyla son yaptığımız işlemi iptal ederek geri alıyor, bir

önceki aşamaya dönmüş oluyoruz.

NOT: C yapıp bitirdmişseniz otomatik olarak komuttan çıkıp

Command mesajına dönecektir. Ama diğer türlü çizimi tamamlamışsanız

o zaman tekrar

NOT: LINE komutu ana komutlardan biridir. Ana komutlar her zaman

Command mesajı çıktığında kullanılır. Fakat Close ve Undo komutu Alt

komutlardır. Bunlar LINE komutunun alt komutlarıdır ve LINE komutu

kullanılırken görünürler. Bu tür alt komutlar ileride göreceğimiz bazı ana

komutların altında da çıkacak. Bunları kullanmak istediğimizde baş

harflerini yazıp enter yaparız yada farenin sağ tuşuna basıp çıkan

menüden seçeriz.


Yaptığımız çizimi kaydedip saklayalım

Ekranın sol üst köşesinde bulunan FILE menüsünü açın ve SAVE veya

SAVE AS seçeneklerini kullanarak kaydedin.

SAVE seçeneğini seçmişseniz ve mevcut çiziminizin daha önceden tanımlı

bir adı varsa aynı isim üzerine anında kaydeder.

SAVE seçeneğini seçmişseniz ve mevcut çiziminizin daha önceden tanımlı

bir adı yoksa ve SAVE AS seçeneğini seçmişseniz şöyle bir menü çıkar.

File name yazan yeri tıklayıp UYGULAMA1 yazın ve Save butonuna

basın.

Eğer Çiziminizi kaydetmek istemiyorsanız ve silmek istiyorsanız fare ile

şekli seçip klavyeden Delete tuşuna basınız. “İyi de nasıl seçeceğimi

bilmiyorum” diyorsanız haklısınız. Yaklaşık 8 çeşit SEÇME YÖNTEMİ

var bunların hepsi anlatılacak ama şimdi sadece iki yöntemden bahsedelim.

1- Fare ile tek tek seçersiniz. Seçtiğiniz kısımlar kesik kesik olacaktır.

2- Çizimin sağ üst köşesini ve sol alt köşesini tıklayarak bir pencere ile

seçersiniz


UYGULAMA -2-

İkinci uygulamada Line komutunun değişik bir kullanımı üzerinde

durulacaktır. Line komutuna girildiğinde ve bir nokta tıklandığında geçici

bir çizgi çıkıyor ve bu çizginin yönünü fare ile belirliyorsunuz. Eğer sadece

yatay ve dikey konumlar elde etmek istiyorsanız, F8 tuşuna basarak

ORTHO ON yapılıyordu. Eğik bir çizgi çizmek isterseniz (2-3, 3-4, 11-12,

16-16 gibi) F8 tuşuna tekrar basıp ORTHO OFF yapıp bu eğiklik fare ile

kısmen sağlanabilir, ama hiç bir zaman tam olarak sağlamak mümkün

olmadığından koordinat bilgilerini girerek bunu gerçekleştirmek gerekir.

Haydi uygulayalım;

Command:

Command: _line Specify first point: (1 nolu köşe için fare ile ekranın sol alt

köşesine yakın bir yeri tıklayınız)

Specify next point or [Undo]: 1. uygulama olduğu gibi 55 mm lik çizgiyi

çiziniz

Specify next point or [Undo]: @20,25 (3 nolu nokta tanımlandı)

NOT: Virgül “,” ile Nokta “.” Arasında çok önemli farklar vardır. Sakın

karıştırmayın.


Specify next point or [Close/Undo]: @20,-25(4 nolu nokta tanımlandı)

Specify next point or [Close/Undo]: @55,0 (5 nolu nokta tanımlandı)

Specify next point or [Close/Undo]: @0,40(6 nolu nokta tanımlandı)

Specify next point or [Close/Undo]: @-15,0(7 nolu nokta tanımlandı)





Specify next point or [Close/Undo]: @-35,-25(12 nolu nokta tanımlandı)








NOT: @ işaretini yapabilmek için klavyeden Alt Gr ve Q tuşlarına

birlikte basın. Eğer çıkmıyorsa Caps Lock tuşuna basarak küçük harf

yazma moduna geçip tekrar deneyin. Yine çıkmıyorsa Ctrl, Alt ve Q

tuşlarının üçüne birden basın. Yine çıkmazsa Ctrl tuşunun üstünde

bulunan Shift tuşuyla birlikte 2 tuşuna basın bunlardan biriyle mutlaka

çıkacaktır. Bir diğer kesin yöntem ise şu: Alt tuşunu basılı tutun 64

yazın ve bırakın.




Specify next point or [Close/Undo]: @0,-40 ya C

tanımlandı)

Yukarıda girdiğimiz koordinatlardan bazısını

örnek alarak açıklayalım. Mesela 4 nolu

noktayı tanımlarken; @20,-25 yazdık

burada @ son noktadan (3. noktadan) itibaren

anlamına geliyor. 20, X yönündeki mesafe

olup; -25, Y yönündeki mesafe anlamına

geliyor. Başka bir ifadeyle XY koordinat

sisteminin orijinini son bulunduğunuz

noktaya koyup bir sonraki noktanın X ve Y cinsinden

koordinatlarını giriyorsunuz.

Şimdide 12 nolu noktayı tanımlarken yazmış

olduğumuz @-35,-25 ‘in ne anlama geldiğine

bakalım. @ yazmakla XY eksen takımını son

bulunduğumuz noktaya yani 11 nolu noktaya

yerleştirdiğimizi düşünüyoruz. -35 yazmakla –X

yönünde 35 mm gittiğimizi ve -25 yazmakla –Y

yönünde 25 mm gittiğimizi tanımlıyoruz. Tabii

ki bu tanımlamanın neticesi 12 nolu noktayı

oluşturuyor.

NOT: 4-11, 12-15, 16-1 arasındaki çizimleri yaparken uygulama 1 deki

yöntemi de kullanabilirsiniz. Hatta daha da hızlı çizmiş olursunuz.

NOT: Bir noktayı tanımlamak için @ işaretini kullanmakla XY eksen

takımının orijininin son girilen noktaya oturduğunun kabul edildiğini

söyledik. Bu kullanıma rölatif (relative) koordinat sistemi deniyor. Yani

bağıl yada göreceli anlamına geliyor.


Bir nokta tanımlamak isterken bir başka (son girilmiş olan) noktayı referans

aldığınız için bağıl olmuş oluyor. Peki @ işaretini kullanmadan doğrudan

doğruya koordinat değerlerini girersek ne olur?

Eksen takımının orijini ekranın sol alt köşesi olarak kabul edilir ve o

noktaya göre XY değerleri değerlendirilir. Örneğin: 5. noktayı belirlemek

için @55,0 yerine sadece 55,0 yazarsak yukarıdaki gibi olur. Referans

olarak son kullanılan noktayı almadığından ekranın sol alt köşesini referans

aldı ve

bu köşeden X yönünde 55, Y yönünde 0 gidip belirlenen noktayı 5.nokta

kabul etti. Bu tür koordinat sistemine Mutlak koordinat sistemi denir. Eğer

bunu yanlışlıkla yapmışsanız U yaparak bir adım geriye dönebilirsiniz.


UYGULAMA -3-

Çizgilere ait sadece XY bilgileri elimizde olmayabilir. Bu uygulamada

görüldüğü gibi bazı çizgilerin boyu ve açısı verilmiş. O halde öyle bir

yöntem olmalı ki @ işaretinden sonra X ve Y cinsinden koordinat girmek

yerine çizgi boyu ve açısı cinsinden değerler yazılmalı. Arasına da “,”

yerine başka bir ayıraç kullanılmalı ki diğerinden farklı olduğu anlaşılsın. O

halde uygulayarak görelim;

2. uygulamanızı kaydedin ve silin veya yeni bir sayfa açın.

Command:


Command: _line Specify first point: 1 nolu köşe için fare ile ekranın sol alt

köşesine yakın bir yeri tıklayınız (veya klavyeden 50,50 gibi bir

değer de yazabilirsiniz. Böylece ilk noktayı mutlak koordinat

sistemine göre tanımlamış olursunuz. Yani orijini ekranın sol alt

köşesi olarak kabul etmiş olursunuz.)

Specify next point or [Undo]: 2. noktayı belirlemek için 1. veya 2.

uygulamadaki yöntemi kullanabilirsiniz yada yeni yöntemimizle

@90<0

@ işaretinden anlıyoruz ki XY eksen takımı son girilmiş olan (1 nolu) noktaya

koyulacak ve çizgi boyu ile açısı verilerek 2 nolu nokta tanımlanmış

olacak. Bu çizginin açısının sıfır olduğu görülmektedir. Arada

bulunan “<” işareti ise sadece bir ayıraçtır yoksa küçüklükle

büyüklükle alakası yoktur.

Specify next point or [Undo]: 2-3 arasındaki çizgi fareyle tam olarak

belirlenemez veya X ve Y mesafeleri

belli değil. Dolayısıyla tek seçenek çizgi boyu ve açısı cinsinden

yazacağımız @50<60 Burada yine XY eksen takımının

orijinini son girdiğimiz 2. noktaya taşıdık ve hiç döndürmedik. 2-3

çizgisinin açısının 600 olduğu görünmektedir. Aynı mantıkla

diğerlerinide yaparsak;

Specify next point or [Close/Undo]: @21.97<90

Specify next point or [Close/Undo]: @50<120


Specify next point or [Close/Undo]: @40<225 yada @40<-135





Specify next point or [Close/Undo]: @40<315 yada @40<-45

C


UYGULAMA -4-

Command:

Command: _line Specify first point: 100,100 (Başlangıç noktası olarak

klavyeden giriniz)

Görüldüğü gibi @ işareti kullanmadığımızdan mutlak koordinat sistemi

olarak algıladı ve XY eksen takımının orijinini ekranın sol alt köşesi olarak

kabul etti. O halde aynı orijini kabul edecek şekilde şeklimizi çizelim.


Specify next point or [Undo]: 150,100

Specify next point or [Close/Undo]: 150,150







Görüldüğü gibi bu yöntem en zor olanıdır. Çünkü sürekli olarak hem X

değerini hem de Y değerini akılda tutmak zorundasınız. Burada girilmesi

gereken değerleri size hazır verildiği için kolay gelebilir ama verilmeseydi

her seferinde 0,0 noktasına göre hesap yapacaktınız. Şimdi düşünebiliyor

musunuz 1. uygulamadaki yöntemin kolaylığını. F8 tuşuna basıp ORTHO

ON yaparak sadece fare ile çizginin yönünü belirleyip çizgi boyunu

yazıveriyordunuz.


UYGULAMA -5-

Bu uygulamada yine çizgi komutunu inceleyeceğiz. Fakat çizgi çizmenin de

ötesinde pek çok özelliği olan bir komuttur bu. Komuta girdikten sonra

karşımıza çıkan alt komutlarla yay çizimi, farklı kalınlıkta çizgi çizimi vs.

gibi kolaylıklar sağlar. Bu çok yönlülüğünden dolayı adına Polyline

denmektedir. Pline olarak ta kısaltıldığı olur.

Command: PLINE (PL) <Draw/Polyline> (Çok Yönlü Çizgi

Komutu)

Specify start point: Başlangıç noktasını belirleyiniz. (1 nolu köşeyi fare ile

belirleyiniz)

Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]: Bir

sonraki noktayı belirleyiniz (2 nolu noktayı bilindik bir yöntemle


belirleyin mesela F8 tuşuna basıp ORTHO ON olduktan sonra

fareyi sağa çekerek ve 98 yazarak belirleyebilirsiniz yada @98,0

yazarak belirleyin çünkü X yönünde 98, Y yönünde 0 gidildiğinde 2

nolu nokta bulunur. Yada @98<0 yazarak belirleyin çünkü boyu

98 açısı 0 olan bir çizgi çiziyorsunuz. Hatta dördüncü bir yöntem

daha olabilirdi ama 1 nolu noktayı fare ile belirlediğimizden bu

noktanın X,Y cinsinden koordinatlarını tam olarak bilmiyoruz. Eğer

bilindik bir nokta girseydik mesela 1 nolu noktayı girerken fare ile

değil de 100,100 yazarak belirleseydik bahsettiğimiz dördüncü

yöntem kullanılabilirdi ve 198,100

belirleyebilirdik)

Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]: @24,34


yada F8 açıkken yukarı doğru 42

Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]: A (Arc

yani yay moduna geçtik)

Specify endpoint of arc or

[Angle/CEnter/CLose/Direction/Halfwidth/Line/Radius/Second

pt/Undo/Width]: @-44,0 yada F8’i aç sola doğru 44



pt/Undo/Width]: L (tekrar çizgi moduna döndük)

Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]: @0,-32

Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]: @-35,0


NOT: Görüldüğü gibi eğer ilk nokta değilse, bir noktayı belirlemek için 4

yöntem var. Şartlara göre bunların hepsini kullanabileceğimiz gibi sadece

birini kullanmak zorunda olduğumuz durumlarda bulunabilir. Açılı

çizimlerde genelde tek yöntem kullanılır.

Bu aşamadan sonra bu yöntemler üzerinde fazlaca durulmayacaktır. Ama

siz çizeceğiniz çizgiye bakarak hangi yöntemleri uygulayabileceğinize

karar vereceksiniz.


Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]: A



pt/Undo/Width]: @-40,0 yada F8 yöntemiyle



pt/Undo/Width]: L

Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]: @0,-56

yada F8 yöntemiyle yada açısal yöntemle @56<270 yazarak

yadaaaa... tabii ki C yazarak. Çünkü Close yani kapat seçeneği

burada da var.

Polyline komutunu kullanırken istediğimiz zaman yay moduna geçiyoruz ve

yayımızı çiziyoruz tekrar çizgi moduna geçip çizgi çizmeye devam

edebiliyoruz. Dikkat etmişseniz Yay moduna geçince bir sürü seçenek

karşımıza çıktı. Biz ise bunlardan en kolay olanını tercih ettik. Demek ki biz

aynı ölçülerdeki ve aynı konumdaki yayı bir kaç yöntemle çizebilirdik.

Bazan da bu yöntemlerin sadece birini kullanmaktan başka şansımız

olmayabilir. O halde diğer yöntemleri de öğrenmekte fayda var. Son

çizdiğimiz yayı tekrar inceleyelim. Şöyle bir yazı çıkmıştı.



pt/Undo/Width]:

Specify endpoint of arc or : Yayın son noktasını belirleyin yada

Angle : A Açısını belirleyin

Center : CE Merkezini Belirleyin

Direction : D Yönünü belirleyin (Bundan kasıt, bulunduğunuz

noktadan teğet geçecek çizgi için ikinci bir nokta belirliyorsunuz. Bu

yönteme hemen hemen hiç ihtiyaç duymazsınız)

Radius : R Yarı çapını belirleyin

Second Pt : S İkinci noktasını belirleyin


Bir yaya ait 9 tane referans bilgisi vardır ve bunlardan en az 3 tanesini

kullanmak suretiyle bir yay çizilebilir. Bu 9 referanstan 6 tanesi aşağıdaki

şekil üzerinde gösterilmiştir. Diğerleri ise;

Diameter : Çap

Start : Başlangıç yani bu şekil için 8 nolu nokta. Yay moduna

geçtiğimiz anda bulunduğumuz nokta yay için başlangıç olarak

kabul edildiğinden bu seçeneği tekrar koymuyor.

Lenght : Boy (Yayın ilk noktası ile son noktası arasındaki mesafe.

Yarım daire için bu boy çap ile aynı olur.)

Peki biz 5 nolu uygulamada 8 nolu nokta üzerindeyken Arc moduna

geçtiğimizde hangi yöntemi kullandık?

Bulunduğumuz nokta yay için

başlangıç noktasını teşkil etti ve

biz F8 ile ORTHO ON yaptık

böylece yarım daire olduğunu

yani açısının 180 olduğunu

belirtmiş olduk. Son olarak fare

ile sol tarafa dönüp

40

noktayı da belirlemiş olduk ve

yay tamamlandı. Kısaca; Start,

Angle ve End referans bilgilerini

belirtmiş olduk.

Close : Kapat yani son

bulunduğunuz noktayı ilk nokta

ile birleştirin.

Halfwidth: Çizgi kalınlığını

belirleyin (seçilirse kalınlığın

yarısı belirtilecek)

Line : Çizgi moduna geri döner

Undo : U son yaptığınız işlemi geri alır

Width : Çizgi kalınlığı belirtmek için seçilir.


UYGULAMA -6-

Bu uygulamada bir çam ağacı çizilecektir. Boyları sırayla 40, 30, 25 ve 30

olan dört adet çizgi çizilecektir. Ama bu çizgilerin başlangıç ve bitiş

kalınlıkları değiştirilerek ağaç şekli kazandırılacaktır.

Bu kalın çizgilerin içinin dolu veya boş olması sizin elinizde. Buradaki

şekilde içinin boş olduğu görünüyor. Siz çizerken muhtemelen içi dolu

görünecektir. Çünkü AutoCAD programı değiştirilmediği müddetçe FILL

modu ON olarak durur. Ne demek bu? Yani doluluk seçeneği ON olursa bu

ve buna benzer birkaç uygulamada içi dolu görünüm arz eder. Boş olmasını

istiyorsanız OFF seçeneğini aktif yapacaksınız. Peki bu ayarları nasıl

yaparız? Yani bu ON/OFF seçenekleri hangi komutun altında derseniz,

Şöyle;


Command: FILL FILL ON/OFF <ON>: on veya off yazıp seçersiniz. Size bağlı. İsterseniz Bu

komuta hiç dokunmayın ON konumunda kalsın.

Command: PLINE (PL)

Specify start point: Fare ile rastgele bir nokta belirleyin. Ama ekranın alt

kısmına yakın olsun

Current line-width is 0.0000

Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]: w

Specify starting width <0.0000>: 20

Specify ending width <20.0000>:

Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]: ORTHO

ON yapın yani F8’i açın ve fareyi yukarı doğru çekip 40 yapın.

Aşağıdaki işlemleri de aynı mantıkla yaparak diğer üç çizgiyi

tamamlayın.



Specify ending width <80.0000>: 40

Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]: 30









Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]:


Peki, akla şöyle bir soru gelebilir. Diyelim ki; PLINE komutuna girip çam

ağacını çizmeden önce FILL modunu OFF yaptık ve içi boş bir ağaç ortaya

çıktı. Bu aşamada FILL modunu ON yaparsak ne olur? Ağacın içi dolarmı?

Hayır hemen dolmaz ama,

Command: REGEN (RE ) Çizimi tekrar oluştur.

Komutunu kullanarak yapabiliriz. Çünkü REGEN komutu

REGENERATION (tekrar üretme) kelimesinin kısaltılmasından geliyor.

Bu komutu kullandığınız anda çizilmiş bütün çizimler kaldırılıp yeniden

çiziliyor. Yeniden çizilirken de en son ayarlara göre çiziliyor. Son ayarımız

ON olduğuna göre artık içi dolu hale dönüştürülecektir. Bu komutu arada

bir kullanarak görüntüdeki pürüzlülüklerini giderebilirsiniz.

NOT: LINE komutu ile çizilen bir çizim ile PLINE komutu ile çizilen

bir çizim arasında temel bir farklılık vardır. LINE ile çizilen çizimler

parçalı; PLINE ile çizilen çizimler ise bütündür. Mesela bir

dikdörtgeni LINE komutuyla çizin, diğerini de PLINE komutuyla

çizin. ESC tuşuyla komuttan çıkın yani “Command” konumuna geçin

ve fareyi kullanarak 1. dikdörtgenin üzerine tıklayın. Sadece

tıkladığınız çizgi seçilmiştir diğer üç çizgi seçilmez. Aynı işlemi 2.

dikdörtgende de yapın dört çizginin de seçildiğini göreceksiniz. Dört

tane kibrit çöpünü bir araya getirerek yapılmış bir kare düşünün, birde

uzun bir telin bükülerek yapıldığı bir kare düşünün. Kibritten yapılan

kare bir nesnedir ama dört ayrı parçadır. Telden yapılan kare de bir

nesnedir ama tek bir parçadır. Yay komutu başlı başına bir ana komut

olmasına rağmen PLINE komutunun bu bütünlük özelliğinden dolayı

ayrıca PLINE ana komutunun bir alt komutu olarak ta kullanılabilecek

şekilde tasarlanmıştır. İşte temel farklılık bu ama bu farklılığın getirdiği

önemli avantajlar var. Bunlar yeri geldikçe anlatılacak ve fark

edilecektir. Bazı çizimleriniz üzerinde bir işlem yapmak istersiniz ama

olmaz. Sebebi LINE komutu yerine PLINE komutu ile yapmış

olmanızdan yada tam tersi olmasından kaynaklanır. Böyle bir ayrıcalık

sık sık olmaz ama nerelerde olacağı ise, ilgili diğer komutlar geldiğinde

izah edilecektir. PLINE ile çizilmiş bir çizimi LINE ile çizilmiş hale

nasıl dönüştürebiliriz onu görelim.


Command: EXPLODE <Modify/Explode> (Patlatma

komutu)

Bu komutu kullanmak çok basittir. Komuta girince bir kutucukla birlikte

“Select objects:” yani nesneyi seçin mesajı gelir. Patlatmak istediğiniz

nesneyi seçer Enter () tuşuna basarız hepsi bu kadar. Şimdi siz de PLINE

ile çizilmiş olan dikdörtgeni patlatın LINE ile çizilmiş dikdörtgenden hiç

bir farkı kalmadı. Hatta farklı çizgi kalınlıklarında çizmişseniz onlar bile

yok olur. Bunu anlamak için çam ağacını patlatın ve inceleyin. Üst üste

koyulmuş 4 adet çizgi haline gelecektir. Patlatma komutu bazan başka

yerlerde de işe yarar ileride anlatılacaktır.

LINE ile çizilmiş bir çizimi de PEDIT komutu kullanarak PLINE ile

çizilmiş hale dönüştürebiliriz. Ama isterseniz ihtiyacımız olduğunda bunu

yapalım ki hatırda kalsın.


UYGULAMA -7-

Command: PLINE (PL)

Specify start point: Şeklin sol alt köşesinden başlayacağımızı düşünerek

ekranda münasip bir yeri tıklayınız.


Specify next point or [Arc/Halfwidth/Length/Undo/Width]: @112,0 (yada

F8 açıkken fareyi sağa çekin ve 112 yazın yeter)

Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]: a



pt/Undo/Width]: @14,14



pt/Undo/Width]: L






pt/Undo/Width]: @-14,14



pt/Undo/Width]: L





pt/Undo/Width]: @-14,-14



pt/Undo/Width]: L





pt/Undo/Width]: @14,-14


[Angle/CEnter/CLose/Direction/Halfwidth/Line/Radius/Secondpt/Undo/

Width]: ( Bu son enter komuttan çıkmak içindir)


Command: CIRCLE (C) <Draw/Circle/center,radius>

(Daire Komutu)

Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]: Dairenin

merkezini belirlememizi istiyor. Koordinatlarını bilmediğimiz için

bilindik bir yere, mesela sol yan taraftaki çizginin ortasına çizip

sonra taşıyacağız. Dolayısıyla daireye merkez belirlemek için fare ile

sol yan çizginin ortasına gelin ve sarı renkli bir üçgen sembolünü

gördüğünüzde sol tuşu tıklayarak seçin.

Specify radius of circle or [Diameter]: 16 (Dairenin yarı çapını

belirledik)

Böylece daireyi de çizdik şimdi sıra bu daireyi asıl yerine taşımaya geldi.

Command: MOVE (M) <Modify/Move> (Taşıma Komutu)

Select objects: Taşımak istediğimiz nesneleri seçmemizi istiyor. Daireyi

seçin

Select objects: (Başka varsa seçmeye devam edin diyor. Ama Yok. O

yüzden yapıyoruz )

NOT: Eğer dairenin merkezini belirlemek için sol yan çizginin

ortalarında gezinirken üçgen işaretini göremiyorsak bunun üç

nedeni olabilir;

1- Çizginin ortasına yeterince yaklaşamamışızdır. Fareyi çizginin

ortasına yakın bir yerde aşağı yukarı oynatın.

2- Osnap modu yani nesne kenetleme modu kapalı olabilir. F3

tuşuyla yada ekranın en altında ortalarda OSNAP yazan yere

tıklayarak kontrol edebilirsiniz. <osnap on> yani tuş basılı olmalı

3- Hala olmuyorsa yine OSNAP yazan yere gelin ve sağ tuş yapıp

settings seçeneğini seçin ve midpoint kutucuğunu seçili konuma

getirin.


Specify base point or displacement: Bizden bir referans noktası istiyor.

Yapabilirseniz dairenin merkezini tıklayın. Ama isterseniz ekran

içinde herhangi bir yeri tıklayabilirsiniz.

Specify second point of displacement or <use first point as displacement>:

F8 açıkken ve fare sağa doğru yönlenmişken 40 yapın.

Şimdi birinci daireyi de tamamladık. Sıra geldi ikinci daireye. Mevcut

dairenin bir kopyasını alıp 60 mm sağına kaydedersek işlem tamam olur. O

halde;

Command: COPY (CO) <Modify/Copy> (Kopyalama Komutu)

Select objects: Daireyi seçin

Select objects:

Specify base point or displacement, or [Multiple]: Dairenin merkezini seçin


60 (F8 açıkken ve fare sağa doğru yönlenmişken)

NOT: Select Objects, nesneleri seçin anlamına gelir. Bu mesaj çok sık

karşınıza gelecektir. Çünkü düzenleme komutlarının hepsinde çıkar.

Seçme yöntemlerinden birini kullanarak (ki şimdiye kadar sadece

ikisinden bahsettim diğerlerinide anlatacağım) seçersiniz ve seçme işlemi

bitince de yapmalısınız ki bir sonraki aşamaya geçsin.

NOT: Görüldüğü gibi taşıma işleminde iki referans nokta soruyor ve

birinci noktayı ikinci noktaya gelecek şekilde nesneyi taşıyor. Ev

taşırken nakliyeci size ne soruyor?. Nereden nereye taşıyacağını

sormuyormu? İşte bu noktalarda bunları belirlemek için soruluyor.

NOT: Move komutu ile Copy komutu, kullanım açısından aynıdır.

Aynı mantıkla çalışır. Sadece biri taşıma yapar diğeri kopyalama, o

kadar. Tabii ki copy komutunda ekstra bir Multiple özelliği var ama

kullanım mantığı açısından aynı olduğunu vurgulamak istiyorum.


Şimdide dairenin eksen çizgilerini çizip tamamlayalım. LINE komutunu

kullanabiliriz. Tabii ki bu sizin için artık çok kolay yalnız incelik

şurada; çizgilerin başladığı ve bittiği noktanın koordinatlarını

bilmiyoruz yaklaşık olarak belirleyeceğiz ama dairenin merkezinden

geçmek şartıyla o halde beraber yapalım;

Command: LINE

LINE Specify first point: Soldaki dairenin merkezine gelin ve sarı yuvarlak

işareti görün. Fareyi sola doğru kaydırırken kesik bir çizgi

vasıtasıyla tam yatayda ilerlediğinizi görün ve makul bir noktayı

seçin

Specify next point or [Undo]: F8 açıkken sağa doğru kayarak diğer noktayı

seçin

Specify next point or [Undo]:

LINE Specify first point: Soldaki dairenin merkezine gelin ve sarı yuvarlak

işareti görün. Fareyi yukarı doğru kaydırırken kesik bir çizgi

vasıtasıyla tam düşey eksende ilerlediğinizi görün ve makul bir

noktayı seçin

Specify next point or [Undo]: F8 açıkken aşağı doğru kayarak diğer noktayı

seçin


LINE Specify first point: Sağdaki dairenin merkezine gelin ve sarı yuvarlak

işareti görün. Fareyi yukarı doğru kaydırırken kesik bir çizgi

vasıtasıyla tam düşey eksende ilerlediğinizi görün ve makul bir

noktayı seçin

Specify next point or [Undo]: F8 açıkken aşağı doğru kayarak diğer noktayı

seçin


Şimdi eksen çizgilerinin çizgi tipini değiştirelim. Önce Object Properties

Araç çubuğunda bulunan ve By Layer yazan kısmı bir inceleyelim. Üç tane

By Layer yazan bölüm vardır. En soldaki nesnelerin renklerini, ortadaki

çizgi tiplerini ve en sağdaki de çizgi kalınlıklarını belirlemede kullanılır.

Çizgi kalınlığının görünebilmesi için ekranın altında bulunan LWT


butonunun seçili olması gerekir. Çizgi tipi bölümünü açın ve bizim

aradığımız eksen çizgisinin var olup olmadığını inceleyin eğer yoksa

öncelikle bunu bir kereye mahsus yüklememiz lazım. Other seçeneğini

tıklayın, Load seçeneğini seçin. Bir liste çıkacak burada AutoCAD’de

kullanılabilecek çizgi tiplerini adıyla ve sembolüyle göreceksiniz. Bizim

aradığımız çizgi tipi “Center” olacak. Bulup seçin ve OK deyin.

Yüklendiğini göreceksiniz. Bu menüden tekrar OK deyip çıkmadan önce

“Current Scale Factor” seçeniğini inceleyin buradaki katsayıyı

değiştirerek kesik çizginin boşluklarını be boyutlarını ayarlayabilirsiniz.

Böylece çıktı alacağınız kağıdın ebatlarına uygun ölçekler yakalamanızı

sağlar. Siz şimdilik dokunmayın ve OK yapın.

Dairenin içindeki çizgileri seçtikten sonra bu menüyü açın ve CENTER

isimli çizgi tipini seçin. ESC ile çıkabilirsiniz. Çizgilerin adı değiştiği halde

kesik oldukları fark edilmiyorsa, az önce bahsettiğimiz scale faktör’ünü

değiştirebilirsiniz.

NOT: Object Properties bölümünde bulunan renk, çizgi tipi ve

kalınlık ayarlamanın ortak bir mantığı vardır. Mesela renk değiştirmeyi

ele alalım. Bir nesne seçiliyken gelip buradan kırmızıyı seçersek, sadece

seçilen nesnenin rengi kırmızı olur. Ama hiçbir nesne seçili değilken

kırmızıyı seçersek, bundan sonra çizeceğim nesneleri kırmızı renkte çiz

demiş oluruz. Bu özellik Offis programlarındaki yazı yüksekliği veya

fontunu değiştirmede kullandığımız yöntem gibidir. Biz şimdi sadece

seçtiğimiz çizgilerin eksen çizgisi yani kesik çizgi olmasını sağladık.


Aşağıdaki Uygulamaları Yapabilirsiniz


HASSAS KENETLEME NOKTALARI

Bundan sonraki çalışmalarımız için sık sık ihtiyacımız olan bilgiler var.

Şimdi bunlardan bir kısmını inceleyelim. Bazı çizimleri yaparken bir diğer

çizimin referans noktalarına ihtiyaç duyarız. Mesela iki tane daire çizilmiş

olsun 1. dairenin tam merkezinden 2. dairenin tam merkezine bir çizgi

çizmek istiyoruz. Çizgi komutuna girdiğimizde bizden çizginin ilk noktası

istenir. Bu noktayı 1. dairenin merkezini yakalayarak belirlememiz lazım.

Bunu da tahminen değil tam olarak yakalamamız lazım o halde fare ile

dairenin merkezine yaklaştığımızda sarı renkli bir yuvarlak oluşur. O esnada

tıklarsak tam merkezi yakalamış oluruz. Çizginin ikinci noktası

sorulduğunda bu sefer 2. dairenin merkezinde gezinerek sarı renkli yuvarlak

kutucuğu görüp tıklarız. O halde, bir daire üzerinde bulunan diğer referans

noktaları nelerdir inceleyelim.

Center : Dairenin merkezi

Quadrant : Dairenin 0°, 90°, 180°, 270° lik çeyrek noktaları (daire

üzerinde 4 tane vardır)

Nearest : Yüzey (daire üzerinde sonsuz tane vardır)


Tangent : Teğet (daire üzerinde sonsuz tane vardır)

Şimdide bir çizgi üzerinde bulunan referans noktalarına bakalım.

Midpoint : Çizginin orta noktası

Endpoint : Çizginin uç noktası

Intersaction : İki çizginin kesişim noktası

Perpendicular : Diklik

Extension : Uzantı

Yukarıda anlatılanlar çok sık kullanılır. Ayrıca;

NOT: Tabii ki Yay (Arc) ucu açık bir daire olduğundan dairedeki

referans noktaları yay için de geçerlidir. Aynı zamanda yay üzerinde uç

nokta, orta nokta, kesişim noktalarıda bulunur.


Node : Düğüm noktası yakalama (nokta yüzeyi yakalama)

Parallel : Bir çizgiye paralel çizmede kullanılır.

Insert : Bir blokun referans noktasını yakalar (ileride anlatılacaktır)

Şimdi bir kaç soru sorup cavaplayalım

Soru 1 : Bu referans noktalarına ne zaman ihtiyaç duyarız?

Cevap : Bir çizim yaparken kullandığımız komut bizden bir nokta istiyorsa

yani içinde point geçen bir mesaj çıkıyorsa ihtiyaç duyarız.

Soru 2 : İhtiyaç duyduğumuzda fare ile nesne üzerinde gezinirsek otomatik

olarak hassas noktalar yakalayabilirmiyiz?

Cevap : Evet, Aşağıdaki gibi bir Drafting Settings menüsü var. Bu

menüden daha önceden seçtiklerimizi aktif ve otomatik olarak

kullanabiliriz.


Soru 3 : Bu menüye nasıl ulaşılır?

Cevap : Üç yoldan ulaşılabilir. Birincisi ve en pratik olanı; Ekranın en

altında ortada bulunan OSNAP butonu üzerine gelip farenin

sağ tuşuna basıp settings seçeneğini seçerek, ikincisi klavyeden

OSNAP yazarak, üçüncüsü fare ekranın içerisinde iken

SHIFT+SAĞ TUŞ yaptıktan sonra OSNAP SETTINGS seçeneği

ile.

Soru 4 : Hepsi seçili kalsın ne zararı var? Neden bir kısmını seçip diğerlerini

seçili konuma getirmeyelim?

Cevap : Çok mahsuru yok ama yinede sık kullandığınızı seçin. Diğerleri

pasif kalsın çünkü bir nesne üzerinde birden fazla referans noktası

olduğundan istediğiniz noktayı yakalamakta zorlanabilirsiniz. Hatta

bazan hiç yakalayamazsınız.

Soru 5 : Peki, bu menüde aktif olmayan referans noktasına komut içerisinde

ihtiyacımız olsa bu menüye mi dönmemiz lazım?

Cevap : Olabilir. Ama daha pratik yolları var bunlar bir kullanımlıktır. Her

kullanım için tekrarlamak gerekir.

1- Araç çubuklarından “Object Snap” çubuğu aktif ise onun

üzerinden seçebilirsiniz.

2- Standart Toolbar üzerinde bir buton var ona basılı tuttuğunuzda

Aynı liste gelecektir buradan seçerek

3- Klavyeden ilk üç harfini yazarak

4- Shift+Sağ tuş yapıp, gelen menüden seçerek

Soru 6 : Peki otomatik kullanımda fare ile nesne üzerinde gezindiğimizde

referans noktalarına otomatik olarak kilitleniyor. Oysa ki ben bir

nesnenin mesela bir çizginin çok yakınında bulunan bir noktayı

işaretlemek istediğimde farenin imleci çizgiye değdiği için illaki bir

referans noktasına kilitlenmek istemez mi? Bu durumda yukarıdaki


menüye gidip bütün aktif seçenekleri pasif yapıp işim bitince de

tekrar gelip aktif mi yapacağım?

Cevap : Olabilir. Bu menüdeki Clear all seçeneği ile hepsini pasif yapıp;

Select all seçeneği ile de hepsini aktif yapabilirsiniz, böylece tek tek

uğraşmazsınız. Amaaa ben size çok çok pratik bir yoldan

bahsedeyim. F3 tuşu ile önceden tanımlı tüm referans noktalarını

geçici olarak kapatabilirsiniz. Tekrar F3 tuşuna basarak ta

açabilirsiniz. F3 yerine OSNAP butonuna fare ile tıklayarak ta aynı

işlemi yaparsınız. Bu tuşlar ON/OFF olarak çalışırlar.

Soru 7 : Bu konuda anlatılan tüm bilgiler kafamı karıştırdı. Hiç bir şey

anlamadım ne yapmam lazım?

Cevap : Uygulama -8- de bulunan bütün şekilleri sırasıyla çizmeniz lazım.


UYGULAMA -8-

Bu çizime başlamadan önce OSNAP SETTINGS menüsündeki bütün

seçenekleri seçin

Command: CIRCLE

Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]: Dairenin

merkez noktasını istiyor. D1 dairesinin merkez noktası olsun diye

makul yeri tıklayınız.

Specify radius of circle or [Diameter] <0.0000>: 20 (yarı çapı 20 verdik)

D1 dairesi tamamlandı şimdi bu daireden 3 tane daha kopyalayacağız


Command: COPY

Select objects: (daireyi seçin) 1 found

Select objects:

Specify base point or displacement, or [Multiple]: M (Birden fazla

kopyalama yapacağımız için Multiple’ı seçtik)

Specify base point: Dairenin yakınlarında rastgele bir noktayı seçin


(F8’ i açın ve fareyi sağa doğru hareket ettirdikten sonra) 80 80

mm sağ tarafa bir kopyasını alarak D2 yi oluşturduk ve görüldüğü

gibi hala komuttan çıkmadı bir kopya daha alabilirsiniz demek

istiyor. Niye? Çünkü Multiple’ı seçmiştik ondan )


(Fareyi D3 yönüne doğru sürükledikten sonra) 80


(Şimdi D4’ü oluşturmak için farenin konumuna ihtiyacımız yok.

Daha doğrusu fare hareketiyle bunu yapamayız. Onun yerine) @80,-

80

Specify second point of displacement or <use first point as

displacement>: (yapıp komuttan çıkıyoruz.)

Command: LINE

LINE Specify first point: L1 çizgisini çizmek için D1’ in üst Quadrant’ını

yakalayın. (Bunu yapmak için fareyi dairenin tepe noktasında

gezdirerek quadrant sembolünü gördükten sonra tıklayın. Ama

eminim ya hiç yakalayamadınız, yada zor yakaladınız. Soru 4’ü ve

cevabını tekrar okuyunuz. Burada siz tek bir quadrant’ı yakalamaya

çalışıyorsunuz ama o bölgede sonsuz sayıda nearest var hep ona

kayıp duruyor. Eğer yakalayamamışsanız iki seçeneğiniz var:

1- Yukarıdaki 5. sorunun cevabında geçen 4 yöntemden birini

kullanarak Quadrant’ı seçin (Bu durumda Quadrant diğerlerine

galip gelecektir) ve ondan sonra tıklayın.


2- OSNAP SETTINGS menüsünden Nearest seçeneğini pasif yapın

(ki bu daha sağlıklı bir seçenek. Çünkü ileride teğet yakalamak

istediğimiz zaman yine sorun olacaktır.)

Specify next point or [Undo]: D2’ nin üst Quadrant’ını yakalayın

Specify next point or [Undo]: (Komuttan Çıkmak için enter yaptık)

Command: (Son çıktığımız komuta tekrar girmek için enter yaptık.

Yani pratiklik olsun diye LINE komutuna bu yolla girdik. Bir

komutu ardışık olarak sık sık kullanmanız gerekiyorsa bu yöntem

çok pratiktir.)

LINE Specify first point: L2’ yi çizmek için D2’ nin sağ tarafındaki

quadran!tı seçin.

Specify next point or [Undo]: D4’ün sağındaki quadrant’ı seçin


Command:

LINE Specify first point: L3’ü çizmek için D4’ün alt tarafındaki quadrant’ı

seçin.

Specify next point or [Undo]: D3’ün altındaki quadrant’ı seçin


Command:

LINE Specify first point: L4’ü çizmek için D3’ün sol tarafındaki quadrant’ı

seçin.

Specify next point or [Undo]: D1’in solundaki quadrant’ı seçin


Command:

LINE Specify first point: L5’i çizmek için D1’in merkezini (center) seçin.

(Farenin imlecini önce daireye değdirdikten sonra dairenin

merkezine yaklaşın ve yuvarlak center sembolünü gördükten sonra

tıklayın)

Specify next point or [Undo]: D2’nin merkezini seçin


Specify next point or [Undo]: D4’ün merkezini seçin (L6 çizildi)

Specify next point or [Undo]: D3’ün merkezini seçin (L7 çizildi)

Specify next point or [Undo]: D1’in merkezini seçin (L8 çizildi)


Command:

LINE Specify first point: L9’u çizmek için L8’ in orta noktasını (midpoint)

seçin

Specify next point or [Undo]: L6’nın orta noktasını seçin


Command:

LINE Specify first point: L10’u çizmek için L5’ in orta noktasını seçin

Specify next point or [Undo]: L7’nin orta noktasını seçin


Command:

LINE Specify first point: L11’i çizmek için D2’nin merkezini (center) seçin.

Specify next point or [Undo]: D4’ün sağ tarafından teğetini (tangent)

yakalayın


Command:

LINE Specify first point: L12’i çizmek için D2’nin merkezini seçin.

Specify next point or [Undo]: D4’ün sol tarafından teğetini yakalayın


Command:


LINE Specify first point: L13’ü çizmek için D2’nin merkezini (center)

seçin.

Specify next point or [Undo]: D3’ün sağ tarafından teğetini (tangent)

yakalayın


Command:

LINE Specify first point: L14’ü çizmek için D2’nin merkezini seçin.

Specify next point or [Undo]: D3’ün sol tarafından teğetini yakalayın


Command:

LINE Specify first point: L15’i çizmek için D2’nin merkezini seçin.

Specify next point or [Undo]: D1’in alt tarafından teğetini yakalayın


Command:

LINE Specify first point: L16’yı çizmek için D2’nin merkezini seçin.

Specify next point or [Undo]: D1’in üst tarafından teğetini yakalayın


Command:

LINE Specify first point: L17’yi çizmek için L10 ile L14 ün kesiştiği

noktayı (intersection) seçin.

Specify next point or [Undo]: L9 ile L13 ün kesiştiği noktayı seçin


Command:

LINE Specify first point: L18’i çizmek için L9 ile L14 ün kesiştiği noktayı

seçin.

Specify next point or [Undo]: L10 ile L13 ün kesiştiği noktayı seçin



Böylece çizim tamamlanmış oldu.

Bu çizimde CENter, QUAdrant, MIDpoint, TANgent, INTersection

noktalarının kullanımlarını gördük. Bu mantıkla siz ENDpoint, NEArest,

PERpendicular, PARallel, EXTension, NODe, INSertion gibi noktaları

da yakalayıp kullanabilirsiniz.

Bu hassas noktaların adlarını yazarken ilk üç harflerini bilerek büyük

yazdım. Çünkü yukarıda geçen 5. sorunun cevabında, bu noktalara girmek

için klavyeden ilk üç harfini belirterek girebilirsiniz demiştim. İşte o ayırımı

yapmak ve vurgulamak istedim. Bazan klavyeden yazıvermek daha pratik

olur.

Bu noktalardan bazılarının kullanımını ele alalım;

Nearest: Biz buna yüzey yakalama demiştik ama aslında en yakın yakalama

anlamına geliyor. Ne demek yani, diyelim ki; bir nesneniz var bu bir

daire olsun. Bu dairenin üzerinde bir nokta yakalamak istiyorsunuz.

Fareyi dairenin üzerine getirdiğinizde normalde daireye sonsuz

küçüklükte yakın bir noktayı yakalayabilirsiniz ve siz bunu gözle

fark edemezsiniz. Oysa Nearest seçeneğiniz aktif ise hemen bir kum

saati belirir ve tam dairenin yüzeyini yani o an imlecinizin

bulunduğu noktaya en yakın olan daire yüzeyini yakalar.

Perpendicular: Diyelim ki; bir çizgi çizeceğiz ve 1. noktasını girdiniz 2.

noktayı girseniz çizgi tamamlanacak. Siz bu 2. çizgiyi öyle bir

noktaya koymak istiyorsunuz ki, oluşacak çizgi bir diğer çizgi ile

90° açı yapsın. O halde 2. çizginin üzerine geldiğinizde bir diklik

işareti belirir ve tıklarsınız olur biter. Bu iki çizgi birleşmeyebilir.

Çünkü dik olabilmesi için ikinci çizgi üzerinde bir nokta mümkün

olmayabilir. O zaman hizasından bir nokta belirler. Deneyin görün.

Parallel: Var olan bir çizgiye paralel çizmek için kullanılır. Kullanımı ise

şöyle; Çizginin birinci noktası girilmiş ve ikinci noktayı öyle bir yere

tıklayacaksınız ki, ekranda bulunan bir başka çizgiye paralel olsun.

O halde bu çizginin üzerine gelip paralel işaretini gördükten sonra

göz kararı ile bu çizgiye paralel olabilecek bir noktaya gidiyorsunuz


ve bir hayali çizgi belirerek yanında parallel uyarısını verecektir.

İşte yakaladınız. Hemen tıklayın.

Extension: Uç noktası olan bir nesnenin uzantısındaki bir noktayı

yakalamak için kullanılır. Bu sefer daire çizecek olalım. Komuta

girdik. Bizden merkez noktasını istiyor. Bu nokta ise ekrandaki bir

çizginin ucundan aynı doğrultuda ve 20 mm uzaklıkta ise, bu

çizginin önce ucuna geliyoruz uç yakalama sembolü olan kare

kutucuğu görüyoruz ama tıklamıyoruz. Biz bu hareketle bu uçtan

itibaren demiş olduk. Şimdi çizgi istikametinde fareyi kaydırıyoruz

ve extension yazısı ile birlikte uzaklaştığımız mesafeyi ve açıyı

görürüz. Biz bu mesafe 20 olsun dediğimiz için, klavyeden 20

yapın. Böylece Daireye merkez belirlemiş olduk. Artık yarı çapını

vs. girip daireyi tamamlarsınız.

Node: Biz nokta deyince hep bir koordinatı kastettik. Bir de sonsuz

küçüklükte dairesel bir benek düşünün işte O da bir noktadır ve

İngilizcede buna da point diyorlar. Böyle çizilmiş bir noktayı

yakalamak için kullanılır. Çünkü bu bir noktadır. Ucu olmaz, ortası

olmaz, merkezi olamaz ancak kendisi vardır ve kendisini yakalarsa

yeter. Böyle bir noktayı Nearest ile de yakalayabiliriz.

Insert: Bir yazının, blokun referans noktasını yakalar. Çünkü biz yazı

yazarken veya blok oluştururken referans noktaları belirleyerek

yapıyoruz. Bu komutlar ileride anlatılacaktır.

Bu hassas kenetleme konusunda söylenecek sözler bitmedi ama prensibimiz

icabı kullana kullana öğreneceğimizden, şimdilik sırayı diğer konulara

bırakıyorum. İleride tekrar bu konulara döneceğiz.

Şimdi daire komutuna tekrar dönelim. Daire çizmenin 6 yöntemi var sadece

birini kullandık diğer 5 yöntemde önemli. Onları da sırayla inceleyelim.

Daire komutuna girdiğimizde

COMMAND: CIRCLE


Command: _circle Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr (tan tan

radius)]: Şeklinde bir mesaj gelir. Burada dairenin merkezini fare ile

veya klavyeden girebilirsiniz.

Bu sefer karşınıza; Specify radius of circle or [Diameter]: Şeklinde bir

mesaj gelir. Bunun anlamı da şu;

Evet merkezi belirlediniz. Şimdide dairenin yarıçapını giriniz. Bir

değer yazıp enter yaparsanız daire tamamlanır. Ama bu son mesajda

bir ifade daha var köşeli parantez içinde yazan Diameter. Bunun

anlamı da şu;

Bu aşamada baş harfi olan D yaparak yada sağ tuş yapıp

diameter’i seçersek dairenin çapını girip tamamlayabiliriz. Şimdi

dönelim ilk mesaja;

İlk mesajda daire merkezi istenildiğinde köşeli parantez içindeki

seçeneklere dikkat edelim. Bunun anlamı ise şu;

Evet sizden bu aşamada dairenin merkezi isteniyor ama bunun

yerine isterseniz bu parantez içindeki seçenekleri kullanarak ta diğer

yöntemlerle daire çizebilirsiniz anlamına geliyor.

Şimdi dairenin altındaki alt komutları inceleyelim.

3p

Üç nokta yöntemi. Dairenin geçeceği üç nokta belirliyorsunuz. Ve bu

noktalardan geçecek şekilde daire çiziliyor.Bu seçenek seçildiğinde;

Specify first point on circle: Dairenin geçeceği birinci noktayı seçin

Specify second point on circle: Dairenin geçeceği ikinci noktayı seçin

Specify third point on circle: Dairenin geçeceği üçüncü noktayı seçin

NOT: Böyle köşeli parantez içindeki seçenekler hemen hemen her ana

komutun altında bulunur. Bunlara da alt komut denmektedir. PLINE

komutunda da bunun gibi alt komutlar çıkmıştı. Bu alt komutlara

girmek için ya ilk harf, ilk iki harf gibi belirleyici bir şey yazarak yada

şağ tuş yaparak seçebiliriz.


2P

İki nokta yöntemi. Bu yöntemde iki nokta belirliyorsunuz. Bu iki nokta arası

çap kabul edilerek daire çiziliyor. Bu seçenek seçildiğinde;

Specify first end point of circle's diameter: Daire çapının birinci ucunu

belirleyin

Specify second end point of circle's diameter: Daire çapının ikinci ucunu

belirleyin

3P ve 2P yöntemini deneyebilirsiniz. Diğer yöntemleri beraber

uygulayacağız



UYGULAMA -9-


Ttr (Tangent, tangent, radius) : Teğet, teğet, yarıçap yöntemi. Bu

seçenekle iki nesneye teğet olacak ve yarı çapı belirli olan bir daire

çizmek için kullanılır.

Uygulama -9- daki şekil –a-‘yı çizelim

Command: CIRCLE


radius)]: D1 dairesi için bir merkez noktası belirleyin

Specify radius of circle or [Diameter]: 20

Yarıçapı 20 olan bir D1 dairesi çizdik. Şimdi bunun bir kopyasını

alarak D2 dairesini oluşturalım,


Command: COPY

Select objects:: D1 dairesini seçin

Select objects:

Specify base point or displacement, or [Multiple]: Herhangi bir referans

noktası belirleyin. (dairenin merkezi olabilir)


F8 açık iken fareyi sağadoğru çekip 40

D3 dairesini çizmek için;

Command: CIRCLE


radius)]: T Yada sağ tuş yaparak Ttr yi seçin

Specify point on object for first tangent of circle: D1’in üst sağ tarafında

teğet işaretini görüp tıklayın

Specify point on object for second tangent of circle: D2’nin üst sol tarafında

teğet işaretini görüp tıklayın

Specify radius of circle <20.0000>: 20 (Yarıçapı 20 olsun demiş olduk)

İşte tamam D1 ve D2 ye teğet olan ve yarı çapı 20 olan bir daire çizdik.

Burada D1 ile D2 nin birbirine temas ediyor olması önemli değil arası açık

olabilirdi o zaman D3’ün yarı çapı belirli değerin altına düştüğünde kabul

edilmezdi.

Şimdi aynı yöntemi kullanarak Şekil –b-‘ yi de siz çizin

TTT (Tan, Tan, Tan): Teğet, teğet, teğet yöntemi. Bu yöntemde üç nesne

seçiyorsunuz. Bu üç nesneye teğet olacak şekilde bir daire çiziliyor.

Uygulama -9- daki Şekil –c-‘yi çizelim

Önce, Merkez ve Yarıçap yöntemini kullanarak rastgele D1, D2, D3

dairelerini çizin


Pull down menü’den

Draw/circle/Tan, Tan, Tan yöntemini seçin

Specify first point on circle: _tan to (D1’in sağ tarafını tıklayın)

Specify second point on circle: _tan to (D2’nin üst tarafını tıklayın)

Specify third point on circle: _tan to (D3’ün sol tarafını tıklayın)

Şimdi aynı yöntemi kullanarak Şekil –c-‘ yi de siz çizin.

Yukarıdaki not ile ilgili olarak

yarı çapı 15 olan iki daire çizin ve

merkezlerinin arası 45 olacak şekilde

taşıyın. Şimdi TTR yöntemini

kullanarak ve yarı çapı 60 olan

daireler çizin. Her seferinde küçük

dairelere teğet olacağını

belirteceksiniz. Ama değişik

noktalardan belirterek 8 ayrı yerde

daire çiziniz.

NOT: TTR ve TTT yönteminde teğet belirlerken tıkladığımız nokta

önemli. O yüzden ben üst taraf, sağ taraf gibi yönlendirmeler yaptım.

Eğer aynı daire üzerinde farklı noktalar belirleseydiniz farklı sonuçlar

çıkabilir. Çünkü tıkladığımız yere en yakın geçen teğet nokta

bulunuyor.


UYGULAMA -10-

Şimdi Uygulama -10-‘u yaparak hem öğrendiklerimizi pekiştirelim, hem de

yeni komutlar öğrenelim.

o Yarı çapı 20 olan bir daire çizin

o Bu dairenin merkezine yarıçapı 10 olan bir daire daha çizin

o Copy komutunu kullanarak bu iki daireyi seçip 80 mm sağına

kopyalayın

o Şimdi daire komutuna girip, TTR yöntemini seçerek yarıçapı 120

olan bir daire çizin. Bu dairenin teğet noktalarını belirlerken,

birinciyi soldaki büyük dairenin üst sol tarafından, ikinciyi sağdaki

büyük dairenin üst sağ tarafından tıklayın.

o Enter yaparak tekrar daire komutuna girin ve aynı yöntemle alta 120

mm yarı çaplı bir daire çizin. Bu sefer TTR yöntemindeki teğetlerin

yerini belirlerken, birinciyi soldaki büyük dairenin alt sol kısmından,

ikinciyi sağdaki büyük dairenin alt sağ kısmından tıklayın.

Şimdi fazlalıkları kırparak ve silerek son halini vereceğiz. Bu arada da yeni

bir komut öğreneceğiz.


Command: TRIM (TR) <Modify/Trim> (Budama Komutu)

TRIM

Current settings: Projection=UCS, Edge=None

Select cutting edges ...

Select objects: Burada budama yapılacak sınır seçiliyor. Ama biz birden

fazla budama yapacağımız için şeklin hepsini seçeceğiz. İsterseniz

bir pencere açarak seçersiniz, isterseniz sadece enter yaparak hepsini

seçtim demiş olusunuz. Şimdi bir kutucuk gelecek ve aşağıdaki

mesajı verecek

Select object to trim or shift-select to extend or [Project/Edge/Undo]: Şimdi

fazlalıkların üzerine tıklayarak budayın. Yanlış yere tıklamışsanız

U yapabilirsiniz. Her seferde bir parçasını budayacaktır. Bazı

parçalar kalacaktır ve onu budayamayacaksınız. Çünkü budamak

demek bir nesnenin bir sınıra kadar olan kısmını silmek demektir.

Eğer o nesne o sınırda zaten bitiyorsa, yani bir nesnenin budamaya

çalıştığınız kısmından geriye bir şey kalmayacaksa budama

komutuyla orasını silemezsiniz. Bu parçaları sona bırakın ve trim

komutundan çıkıp silme komutuyla silin. Hala silme komutunu tam

olarak anlatmadığımın farkındayım siz şimdilik Command

konumunda iken silinecek parçacıkları seçip delete tuşuna basın.

Uygulama -10- bitti şimdi TRIM komutunu biraz daha inceleyelim

sol üst köşedeki gibi + şeklinde bir şey çizin ve trim komutuna girin.


Select objects: Bu şekil üzerinde dikey doğrultudaki çizgiyi seçin. Yani

bunu sınır kabul etmiş oluyorsunuz.

Select objects: Enter yaparak sınır tanımlama işlemini bitirin. Kutucuk

geldiğinde,

Select object to trim or shift-select to extend or [Project/Edge/Undo]: Yatay

çizginin sağda kalan kısmını tıklayın. Yani bu tarafı budamış

oluyorsunuz. Sağındaki gibi olacaktır.

Şimdi sol alttaki gibi bir şekil çizin ve sınır olarak dikey çizgilerin ikisinide

seçin ve enter yapın. Kutucuk geldiğinde yatay çizginin ortada kalan kısmını

tıklayın. Sağındaki gibi olacaktır. Çünkü burada iki sınır tanımladığımızdan,

ikisinin arasını budadı.

Trim komutunun içindeki “Select object to trim (budanacak nesneyi

seçin)” den sonraki “or shift-select to extend (yada shift tuşuna basarak

uzatacağınız nesneyi seçin” mesajının anlamı şu;

Bu aşamada shift tuşuna basılı tutmak suretiyle trim komutundan çıkmadan

EXTEND komutunu kullanabilirsiniz. Shift tuşunu bıraktığınızda trim

yapmaya devam eder. Ama siz henüz Extend komutunu bilmiyorsunuz o

halde onu inceleyelim.

Command: EXTEND(EX) <Modify/Extend>(Uzatma Komutu)

Trim komutunun kardeşi diyebileceğimiz bu EXTEND komutu UZAT

anlamına geliyor. Yaptığı iş itibarıyla trim komutuna çok benzer. Bir

çizginin ucu ilerideki bir başka çizgiye kadar uzatılıyor. Bu komutta sınır

olarak seçtiğiniz nesne uzayacak çizginin varıp dayandığı sınır oluyor.

Uygulayarak görelim.

NOT: Birden fazla nesnenin, birden fazla parçasını budayacaksak. Her

seferinde komuttan çıkıp girerek ve farklı farklı sınırlar tanımlayarak

zaman kaybetmemek için, hepsini sınır seçeriz. Bunu yaparken fareyi

kullanarak pencere açabiliriz ve enter yaparız, komuta girdikten sonra

direk enter yaparsak hepsini seçmiş oluruz ki bu ikincisi daha pratiktir.

Bu durumda tıkladığımız kısım en yakın sınırına kadar budanır.


Üst soldakine benzer bir çizim yapın ve extend komutuna girin. Bu çizimde

yataydaki çizginin boyunu düşeydeki çizgiye kadar uzatmak istiyoruz.

Command: EXTEND

Select objects: Dikey konumdaki çizgiyi seçin. Yani bunu sınır olarak

tanımlamış oluyoruz.

Select objects:

Select object to extend or shift-select to trim or [Project/Edge/Undo]: Yatay

pozisyondaki çizginin sağ ucuna daha yakın bir yerden tıklayın.

Şekil, üst sağdaki gibi olacaktır.

Select object to extend or shift-select to trim or [Project/Edge/Undo]:

yaparak çıkabilirsiniz

Şimdi sol altta bulunan şekli çizin ve extend komutuna girin.

Command: EXTEND

Select objects: Dikey konumdaki iki çizgiyi de seçin. Yada yapın.

Select object to extend or shift-select to trim or [Project/Edge/Undo]: Yatay

pozisyondaki çizginin sağ ucuna daha yakın bir yerden tıklayın.

Şekil, ortadaki gibi olacaktır.


Select object to extend or shift-select to trim or [Project/Edge/Undo]: Aynı

uca tekrar tıklayın. Şekil, sağdaki gibi olacaktır.


yaparak çıkabilirsiniz

Yukarıdaki mesajda bulunan “shift-select to trim”, shift tuşuna basarak

trim komutunu kullanabileceğimizi gösteriyor. O halde trim içinde extend,

extend içinde trim komutunu kullanma kolaylığı vardır. Bu özellik

AutoCAD 2002 ile gelen bir özelliktir. Yani 2000 ve daha aşağı

versiyonlarla çalışanlar boşuma benim programda niye böyle bir mesaj yok

demesinler.

Demek ki karmaşık bir şeklimiz olsa hızlı bir şekilde, istediğimiz kısmını

budarız, istediğimiz kısmını da uzatırız. Bu şuna benzer; Dalları birbirine

geçmiş bir gül ağacı olsun bazı dallar çok uzamış, bazıları da kısa kalmış

diyelim. Elinize makası alıyorsunuz, fazla veya gereksiz gördüğünüz kısmı

makasla buduyorsunuz, güzel ama kısa bulduğunuz sürgünlerede makasın

arkasıyla bir vuruyorsunuz o da uzayıveriyor. Olmaz ya, eh işte Trim ve

Extend komutunun birlikte kullanılmasını izah edecek başka bir şey

bulamadım.

Artık ZOOM lama çalışması yapmanın zamanı geldi. Şimdiye kadar hep bir

şeyler çizdik ve çizdiğimiz boyutta görüntülendi. Oysa bir kameranın

görüntüyü büyütüp küçültmesi gibi veya görüntüyü kaydırması gibi

NOT: Extend komutunda uzatmak istediğimiz çizgi aynı doğrultuda

uzayacağından, sınır olarak tanımladığımız çizgi ile çakışacaksa uzar

yoksa uzamaz. Yani sınır olarak paralel konumdaki bir nesneyi

seçerseniz, asla uzama olmaz. Çünkü birbirine paralel olan iki çizgi hiç

bir zaman birleşmezler. Sınır eleman paralel değil, hatta dik olsun, eğer

uzayacak çizginin istikametinden daha yukarıda yada aşağıda ise yine

uzamaz. Ama bu durum hizasına kadar uzasın derseniz, AutoCAD 2002

bir çözüm getirmiş. Komutun altındaki alt komutlardan “Edge”

komutuna girerseniz “Enter an implied edge extension mode [Extend/No

extend] <No extend>:” şeklinde bir mesaj çıkar. Siz E yaparsanız. Uzat

demiş olursunuz. Yani sınırla kesişmiyorsa bile hizasına kadar uzat

demiş oluyorsunuz. Tekrar aynı şekilde gelip te “No extend” seçeneğini

seçene kadar hep bu ayarda kalır.”


özellikler burada da var. Hem de atom büyüklüğündeki bir çizgiyi ekrana

sığmayacak kadar büyütebilirsiniz. Diğer taraftan milyarlarca km boyunda

bir çizgi çizip onu ekranda bir nokta kadar küçültebilirsiniz.

Öncelikle ekranda çizilmiş bir kaç çizgi olsun, Standart toolbar

menüsünde ki, yani ekranın üstünde bulunan menüdeki komutlara bir göz

atalım.

Pan Realtime: Bu butona tıklayın ve ekranın içinde sol tuşa basılı

tutarak fareyi hareket ettirin. Ekranın bir perde gibi kaydığını

göreceksiniz. Sakın bunu taşıma komutuna benzetmeyin. Burada,

tüm koordinatlar birlikte kayıyor. Ekrana sığmayan bazı çizimler

olur. Küçültünce ayrıntılar belli olmaz, büyük kalınca da ekrana

sığmaz. İşte bu komutla kaydırarak gezinebiliriz.

Zoom Realtime: Bu mercek resmine tıklayın ve ekranın içinde sol tuş

basılı iken fareyi oynatın. Aktif olarak büyütüp küçültebileceksiniz.

Zoom Previous: Bu butona tıkladığınızda bir önceki görüntüye geri

dönersiniz. UNDO komutuyla karıştırmayın. Çünkü benziyor, ama

burada sadece görüntüdeki değişiklik bir geriye alınır o kadar.

Şimdi yukarıdaki butonların olduğu yerde veya her hangi bir araç

çubuğunun üzerinde iken sağ tuş yapıp “ZOOM” araç çubuğunu aktif

yapın.

Mavi yerinden tutarak bir kenara kaydırın. Aslında bunu yapmanız şart

değildi. Buradaki komutlara, Zoom Realtime ile Zoom Previous’un arasında

bulunan butona basılı tutarak ta ulaşabilirsiniz. Ama bu bir tercih meselesi.

Zoom Window: Büyütmek istediğiniz bölgeyi fare ile pencere içine

alıyorsunuz, o bölgeyi ekran kadar büyütüyor. Pencereyi ne kadar

küçük açarsanız, o kadar çok büyütmüş olursunuz.


Zoom Extents : Bu butona tıkladığınızda, Bütün çiziminizi ekrana

sığdırmak suretiyle küçültür yada büyütür. Yani, ekrana sığmayacak

kadar büyük bir çiziminiz varsa bu komutla hepsi ekrana sığacak

şekilde orantılı olarak küçültülür. Bunu yaparken de görünebilecek

maksimum büyüklükte yapar. Yada, diyelim ki küçük boyutlu

çizimler yapıyorsunuz ama gözleriniz yoruluyor veya ayrıntıları fark

edemiyorsunuz, bu komutla ekranın kenarlarına yaslayacak kadar

büyütebilirsiniz. Bazan, yanlış bir işlem yaparsınız ve bomboş bir

ekran gelir karşınıza. Muhtemelen yanlış zoomlama yapmışsınızdır.

İşte bu komut hemen yetişir imdada. Çizimlere nerede, ne şekilde

olursa olsun, hepsini ekranın kenarlarına yaslayacak şekilde

yerleştiriverir.

Bu komutu uygulamalarla pekiştirelim.

o Hiç bir çiziminiz kalmasın. Hepsini silin. Yada yeni bir sayfa açın.

o Daire komutuna girin ve yarı çapı 0.000000001 mm olan bir daire

çizin. Eğer değiştirmediyseniz, biriminiz mm ye ayarlıdır. Nokta gibi

bir şey olacaktır. Bu atom büyüklüğünde bir daire olur.

o Zoom extents komutuna tıklayın. Atom büyüklüğündeki dairenin

ekran kadar büyüdüğünü gördünüz mü?.

o Daireyi silin ve boş ekranı takrar Zoom extents ile orijinal

koordinatlarına getirin.

o Yine daire komutuyla yarı çapı 10.000.000.000 mm olan bir daire

çizin. Bu daire dünyadan yaklaşık 2 kat daha büyük bir daire oldu ve

siz merkezinde kaldığınız için dairenin sınırlarını göremiyorsunuz.

o Zoom extents komutuna tıklayın. Dünyadan büyük olan dairenin

ekran kadar küçüldüğünü gördünüzmü?.

o Daireyi silin ve boş ekranı takrar Zoom extents ile orijinal

koordinatlarına getirin.

Zoom Scale: Bu komuta girdiğinizde sizden bil ölçek ister. Örneğin

2 yaptığınızda görüntü 2 kat büyür. Görüntüyü küçültmek için 1

den küçük bir çarpan yazmalısınız. Yine örnek olarak 0.1 derseniz

görüntüyü %10’a küçültmüş olusunuz.


ZOOM menüsündeki diğer komutlar pek işlev görmezler. Çünkü yukarıda

anlattıklarım bu işlevi fazlasıyla ve hızlı olarak görürler. Aşağıdakilerle hiç

kafanızı karıştırmayın derim. Ama yinede birer cümle ile değineyim.

Zoom Dynamic: Zoomlama ve kaydırma komutunun ikisini birden

yapar.

Zoom Center: Seçilen bir noktayı ekranın ortasına getirir

Zoom In: Görüntüyü bir kademe büyültür

Zoom Out: Görüntüyü bir kademe küçültür.


NESNE SEÇME YÖNTEMLERİ (SELECTION OBJECTS)

UYGULAMA -1-‘in sonunda 8 çeşit seçme yönteminin olduğunu

söylemiştik ve sadece iki tanesini anlatmıştık. Şimdi diğerlerinin üzerinde

duracağız.

Eğer siz silme, kopyalama, taşıma, budama, uzama... kısaca Modify araç

çubuğunda bulunan komutları kullanıyorsanız hemen hemen hepsinde şu

mesaj çıkar; “SELECT OBJECTS”. Yani nesneleri seç anlamındadır. Eh

doğal olarak nesneyi seçeceksiniz ki o nesne üzerinde değişiklikler yapılsın.

Bir nesneyi seçmek için bazan pratiklik olsun diye, bazan da mecburiyetten

dolayı farklı yöntemler kullanmamız icap eder.

Önce Bu yöntemleri kısaca tanıtalım sonra gerekli gördüklerimizi

uygulamalarda izah edelim.

1. Tek tek seçme

2. Pencere açarak seçme (Sağdan sola)

3. Pencere açarak seçme (Soldan sağa)

4. WP (Window Polygon) Çokgen açarak seçme ki, sadece nesnenin

tamamı içinde kalanlarını seçer

5. CP (Crossing Polygon) Çokgen açarak seçme ki, Hem nesnelerden

tamamı içinde kalanları seçer, hemde bir kısmı içinde kalanları seçer

6. F (Fence) bir geçici çizgi ile seçme

7. L (Last) Son çizilmiş olan nesneyi seçme

8. P (Previous) Son seçilmiş nesneleri tekrar seçme

9. All Hepsini seçme

10. Quick Select (Hızlı Seçme) Belirli kıstaslara uygun nesneleri seçme.

11. R (Remove Objects) Seçilmişlerden bazılarını iptal etmek için

12. Add Remove Objects konumundan tekrar Select Objects

konumuna dönmek için kullanılır.


Silme komutunu kullanarak seçme yöntemlerini inceleyelim. Yani silme

yapacağımız nesneleri farklı farklı seçerek silelim. Siz isterseniz kopyalama

komutunu kullanın farketmez. Sizde kopyalayacağınız nesneleri farklı farklı

seçerek kopyalayabileceğinizi görmüş olusunuz. Altında select objects

mesajı çıkan her komut için geçerli bir uygulama olacak bu.

Biz daha önce nesneyi seçtikten sonra delete tuşuna basarak siliyorduk.

Fakat özel bir silme komutumuz var. Çalışması şöyle; Önce ERASE

komutuna giriyorsunuz, sonra nesneleri herhangi bir yöntemle seçiyorsunuz,

yapınca seçilen nesneler siliniyor.

Ekranda silinmek üzere basit bir nesne olsun. Çizgi olabilir, daire olabilir

fark etmez.

Command: ERASE (E) <Modify/Erase> (Silme Komutu)

Select objects: silinecek nesneyi tıklayarak seçin. Seçilen nesne kesik kesik

olacaktır.

Select objects: silme işlemi bitmiştir.

Sadece 1. yöntemi uyguladık. Şimdi 2. yöntemle silelim. Ama nesne gitti

neyi sileceğiz? derseniz ya yeniden çizin, yada U yapın. Undo

yapmış olacaksınız ki işlem bir geriye alınacak.

Command: ERASE

Select objects: Şimdi pencere açarak seçin. Ama pencereyi sağdan sola açın.

Pencerenin içinde kalan nesneler seçilecektir.

Select objects:

Aynı nesneyi 2. yöntemle sildiyseniz, Aşağıdaki şekil –a-‘daki gibi bir

şeyler çizin.


Şekil –a- daki resimde bulunan fazlalıkları silerek şekil –b- deki hale

getirmek istiyoruz.

Command: ERASE

Select objects: 2. yöntemle pencereyi sağdan sola açarak silinecek nesneleri

seçin. Bu durumda hem tamamı pencerenin içinde kalan nesneler

seçilecektir. Hem de bir kısmı içinde kalan nesneler seçilecektir. Biz

bu durumda yaparsak fazla çizgi silmiş oluruz. Demek ki, 2.

yöntem burada sökmedi. Peki 1. yöntemle yani tek tek seçsek olur

mu? derseniz. Olur ama 11 tane parçacık tıklamanız gerek. Bu hem

zaman kaybı hemde bazan çok zor olabilir. Çözüm şu; yine pencere

açacağız ama bu sefer soldan sağa doğru bir pencere açarsak sadece

tamamı içinde kalan nesneler seçilecektir. Silinecek küçük nesneler

pencerenin içinde kalacak şekilde soldan sağa bir pencere açın. Bu

önemli bir ayrıcalık olup, sık sık kullanacağımız bir yöntemdir. Bu

yönteme de 3. yöntem diyelim.

Select objects: . Şekil –b-‘deki gibi olmuştur.


Şekil –c-‘deki gibi çizilmiş nesnelerin bir kısmını silerek şekil –d-‘deki hale

getirmek istiyorsak. Öğrendiğimiz yöntemler yetersiz kalacaktır. Bunun

yerine 4. bir yöntem gerekecektir.

Command: ERASE

Select objects: wp Bunun anlamı şu; pencerede olduğu gibi 4 köşeli bir

dörtgen açmak yerine çok köşeli bir çokgen açarak silinecek

nesneleri içine alıyorsunuz. Mors oyunu gibi.

First polygon point: Çokgenin ilk noktası

Specify endpoint of line or [Undo]: Çokgenin diğer noktası








Specify endpoint of line or [Undo]:

Select objects:

Bu yöntemde sağdan sola veya soldan sağa fark etmez. Ama dikkat

etmişseniz sadece çokgenin içinde kalanları seçer. Bir kısmı içinde kalanları

seçmez. Eğer bir kısmı içinde kalanları da seçsin derseniz, o zaman “wp”

yerine 5. yöntem diyeceğimiz “cp” yöntemini kullanacaksınız. “wp” ile

aynıdır. Tek farkı bir kısmı içinde kalan nesneleri de seçer. Bununla ilgili

uygulamayı da siz yapın.

Şekil –c-‘deki köşegen üzerinde bulunan nesneleri

seçerek silelim ve şekil –e-‘yi elde edelim. Burada

6. Yöntemi kullanacağız. Bu yöntemle bir geçici

çizgi çiziliyor, çizginin temas ettiği nesneler

seçiliyor.


Command: ERASE

Select objects: F (Fence’nin kısa yazılımı)

First fence point: Geçici çizginin ilk noktası

Specify endpoint of line or [Undo]: Bu çizginin diğernoktası


Select objects:

Son çizileni seçmek için ;

Command: ERASE

Select objects: L son çizilen (son üretilen) seçilmiştir.

Select objects:

Previous (yani) son seçileni seçme işlemini erase komutunun altında

anlatmak mümkün değil. Çünkü bizim son seçtiğimiz silinmiş olduğundan

tekrar seçemiyoruz. Bunu sözlü anlatalım siz uygularsınız.

Ekranda 200 parçadan oluşan çiziminiz olsun bunlardan 30 tanesini

(herhangi bir yöntemle) seçip taşıdığımızı veya kopyaladığımızı düşünelim.

Bu 30 parça farklı yerlerde olduğundan zahmetli bir seçme yapmış olalım.

İşlem bittikten sonra bu seferde aynı 30 parçayı seçerek silmek yada başka

bir değişikliğe uğratmak istiyoruz. İşte bu son işlemde de aynı 30 parçayı

seçme zahmetinden kurtulmak için “Select Objects” konumunda iken P

yaparsak, daha önceki seçtiklerim anlamına geleceğinden kolayca seçmiş

oluruz.

Ekrandaki bütün nesneleri seçmek isteyebilirsiniz. Bu durumda All yapın

Command: ERASE

Select objects: All (Hepsi seçilmiştir.)

Select objects: (Hepsi silinmiştir.)

10. yöntem Quick Select ile çok karmaşık nesneleri belirli kriterlere göre

seçebilirsiniz. Mesela çizgi rengi mavi olanlar dediğinizde tüm mavi

renkli çizimler seçilir. Hatta daha da ileri gidip mavi renkliler içinde


daire olanlar, dairelerinde içinde çizgi kalınlığı şu kadar olanlar gibi

kıstaslarla şeçim kriterlerini artırabilirsiniz.

Command konumunda iken ekranın içinde sağ tuş yaparsanız çıkan

menüden quick select komutunu seçebilirsiniz.

Yukarıdaki menüde (Entire drawing) bütün çizimler arasında (Radius)

yarıçapı (value) 20 (greater than) den büyük olan (Circle) dairelerin

seçilmesi için örnek verilmiştir.

Bütün çizimler yerine benim seçtiğim çizimler arasında diyebilirdik. O

zaman butonuna basıp ekrana dönerek çizimlerden bir kısmını seçerek

aralığımızı daraltabilirdik. Ayrıca greater than (den büyük) yerine, less


than (den küçük), equals (eşit olanlar), not equal (farklı olanlar), Select All

(hepsi) seçeneklerini kullanabilirdik.

Hepsinin üzerinde durmuyorum çünkü menüdeki ingilizce kelimelerin

anlamını zamanla öğreneceksiniz. O zaman geri kalanları siz çözebilirsiniz.

11. yöntemde bahsedilen R ile seçilmiş nesnelerden bir kısmını

seçilmemiş hale getirebilirsiniz. Örneğin.; Ekranda çizilmiş bir site

resmi var. 1. blok haricindekileri silmek istiyorsunuz

Command: ERASE

Select objects: All Hepsini seçer

Select objects: R

Remove objects: 1.blok seçilir. Böylece 1. blok seçim gurubundan

çıkartıldığı için silinmekten kurtulur. (yukarıdaki 10 yöntemden

herhangi biri kullanılabilir)

Remove objects:

12. yöntemde bahsedilen Add ile Remove Object konumundan tekrar select

objects konumuna geçilebilir.

Yine yukarıdaki örnek üzerinde düşünelim.

Command: ERASE

Select objects: All Hepsini seçer

Select objects: R

Remove objects: 1.blok seçilir ve sonradan da 1. bloğun çatı katıda silinmek

üzere seçilsin diye bir karar vermişsek,

Remove objects:Add

Select objects: Çatı kat seçilir

Select objects:

Eminim bu 12 yöntemin hepsini anladınız. Ama bazıları biraz havada

birazda muğlak kaldı. Bundan sonraki uygulamalarda sık sık

uygulayacağımız için zamanla pekişecektir.


UYGULAMA -11-

Uygulama -11-‘de bir kavşak resmi görülmektedir. Bu çizimi bilindik

yollardan yapabilirsiniz. Bu yüzden bazı yerlerini siz yapacaksınız.

Şimdi, yarıçapı 15 ve 30 olan iki daireyi iç içe çizin.

Boyları 100 olan iki çizgiyi dairelerin merkezine

yerleştirerek yandaki şekli oluşturun.

Yol genişliği 10 olacak, dolayısıyla yatay çizgiyi 5

yukarı 5 aşağı ve dikey çizgiyi 5 sağa 5 sola

kopyalayacağız. Bunu COPY komutu ile yapabiliriz

ama bu bir paralel kopyalama olduğu için daha

pratik olan bir komutumuz var onunla yaparak

komut haznemize bir yenisini daha ekleyelim.

Command: OFFSET (O) <Modify/Offset> (Paralel Kopyalama

Komutu)

Specify offset distance or [Through] : 5 Offset mesafesini belirledik


Select object to offset or <exit>: Yatay çizgiyi seçin

Specify point on side to offset: Yatay çizginin üst kısmında herhangi bir yeri

tıklayın. Böylece paralel kopyası üst tarafa alınacak demiş olduk.

Select object to offset or <exit>: Şimdi aynı çizgiyi tekrar seçin

Specify point on side to offset: Bu sefer alt kısımda herhangi bir yer tıklayın

Select object to offset or <exit>: Dikey çizgiyi seçin

Specify point on side to offset: Sağ tarafında bir yer tıklayın

Select object to offset or <exit>: Tekrar aynı çizgiyi seçin

Specify point on side to offset: Sol tarafında bir nokta tıklayın

Select object to offset or <exit>:

Şu anda yandaki hali almıştır. Silme komutuna

girerek ilk çizilen ortalardaki yatay ve dikey

çizgileri silelim.

Command: ERASE

Select objects: Yatay çizgiyi seçin

Select objects: Dikey çizgiyi seçin

Select objects:

TRIM komutunu kullanarak fazlalıkları

budayacağız

Command: TRIM

Current settings: Projection=UCS,

Edge=None


Select objects:

Select object to trim or shift-select to extend or [Project/Edge/Undo]: Şekil

–c- oluşana kadar fazla gördüğünüz yerleri tıklayın

Select object to trim or shift-select to extend or [Project/Edge/Undo]:


ERASE komutunu kullanarak küçük dairenin içindeki fazlalıkları silin.

Görüldüğü gibi OFFSET komutunda bir Distance (mesafe) belirliyoruz,

sonraki aşamalarda hep bu mesafe kadar paraleli alınıyor. Bu uygulamayı

bir daire ve bir dikdörtgen üzerinde incelemeye devam edelim.

Yarı çapı 30 olan bir daire çizelim ve OFFSET komutuna girelim.

Command: OFFSET

Specify offset distance or [Through] <5.0000>: 10 Offset mesafesini 10

girdik. Eğer direk yapsaydık 5 girmiş olacaktık. Çünkü daha önce

5 girilmiş onu onaylamış olacaktık.

Select object to offset or <exit>: Daireyi seçin

Specify point on side to offset: Dairenin içini tıklayın

Select object to offset or <exit>: Yeni oluşan daireyi seçin

Specify point on side to offset: İçini tıklayın

Select object to offset or <exit>: En içteki daireyi seçin

Specify point on side to offset: İçini tıklayın

Cannot offset that object.

Select object to offset or <exit>: Bu objenin paraleli alınamaz diyor. Çünkü

zaten yarıçap 10’a düştü. En dıştaki daireyi seçin

Specify point on side to offset: Dairenin dışını tıklayın


Yandaki gibi yarıçapı değişen ve paralel olarak

çoğaltılan daireler oluşturdunuz.

Şimdi de aynı mantıkla dikdörtgen çizerek bir sonraki

şekli oluşturalım.


Command: RECTANGLE(REC) <Draw/Rectangle> (Dikdörtgen

Çizme Komutu)

Command: _rectang

Specify first corner point or [Chamfer/Elevation/Fillet/Thickness/Width]:

Dikdörtgenin sol alt noktasını belirlemek üzere bir nokta tıklayın

Specify other corner point or [Dimensions]: @50,30 Dikdörtgenin sağ üst

köşesini fare ile belirlemek yerine koornatlarla girdik ki ölçüsünü

bilelim diye.

Command: OFFSET

Specify offset distance or [Through] <10.0000>: 10

Select object to offset or <exit>: Dikdörtgeni seçin

Specify point on side to offset: İç kısmını tıklayın

Select object to offset or <exit>: Yeni oluşan dikdörtgeni seçin

Specify point on side to offset: İç kısmını tıklayın.

Cannot offset that object.

Select object to offset or <exit>: Kabul etmiyor. Çünkü mesafe kalmadı. En

dıştakini seçin

Specify point on side to offset: Dışarıyı tıklayın


NOT: Rectangle komutuyla çizilen çizgiler polyline komutu ile çizilmiş

gibi davranmaktadır. Çünkü bir yerini tıkladığımızda hepsi seçilmektedir.

Eğer line komutunu kullanarak bir dikdörtgen çizseydik, Offset

yaptığımızda sadece seçtiğimiz çizginin offsetini alırdı. Bu bazı yerde

avantaj, bazı yerde de dez avantajdır. Rectangle ile veya polyline ile

çizilmiş bir çizimin çizgilerinin offsetlerini tek tek almak istiyorsak o

zaman daha öncede bahsettiğimiz gibi, önce bir patlatma (explode)

uygulayıp sonra offset yapmamız gerekir.


OFFSET komutunun altında bulunan “Specify offset distance or

[Through]” mesajındaki “Through” seçeneğini görmezlikten geldik. Şimdi

görelim bakalım ne demekmiş bu.

Rastgele bir daire çizin ve OFFSET komutuna girin

Command: OFFSET

Specify offset distance or [Through] <10.0000>: T

Select object to offset or <exit>: Daireyi seçin

Specify through point: içeride veya dışarıda bir nokta seçin. Gördünüz mü

aradaki mesafeyi fare ile belirlemiş oldunuz.

Select object to offset or <exit>: Şimdi tekrar birini seçin

Specify through point: Bir başka noktayı seçerek alıştırma yapın



UYGULAMA -12-

Bildiğimiz komutları pekiştirecek uygulamalar yapalım. Çizimin bazı

yerleri bir kaç ayrı yöntemle yapılabilir olmasına rağmen biz en pratik

olanını tercih edeceğiz.

Command: PLINE

Specify start point: bir nokta tıklayın


Specify next point or [Arc/Halfwidth/Length/Undo/Width]: F8 açıkken yani

ORTHO ON konumunda iken, Fareyi sağa kaydırıp, 32

Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]: Fareyi

yukarı kaydırıp, 80


Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]: a yay

moduna geçtik)



pt/Undo/Width]: Fareyi sola kaydırıp 60



pt/Undo/Width]: L tekrar çizgi moduna geçtik


aşağı kaydırıp, 15


sağa kaydırıp, 12




sola kaydırıp, 12



Specify next point or [Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width]: c

Şekil –a- tamamlanmıştır. Şimdi 15 mm içeriye Offsetini alarak

Şekil –b-‘yi yapalım.

-a- -b- -c- -d-

Command: OFFSET



Select object to offset or <exit>: Nesneyi seçin

Specify point on side to offset: İçeriyi tıklayın


İçeriye yeni oluşan nesneyi patlatıp fazlalıkları silerek şekil –c-‘yi

oluşturacağız.

Command: EXPLODE

Select objects: İçerideki nesneyi seçin

Select objects: Eğer patlatmasaydık bu nesnenin bir kısmını silemezdik.

Command: ERASE

Select objects: Şekil –c-‘ye bakarak fazlalıkları seçin

Select objects:

İçeride kalan bir yatay bir de düşey çizginin Offsetini alarak Şekil -d-‘yi

oluşturacağız.

Command: OFFSET

Specify offset distance or [Through] <Through>: t

Select object to offset or <exit>: içerideki düşey çizgiyi seçin

Specify through point: İçerideki yayın sol ucunu hassas olarak seçin


Yukarıdaki offsetleme işlemini, Distance mesafesini 30’a ayarlayarak ta

yapabilirdik.

Command:OFFSET

Specify offset distance or [Through] <Through>: 8

Select object to offset or <exit>: İçerideki kısa yatay çizgiyi seçin

Specify point on side to offset: alt tarafı tıklayın



Extend, trim ve erase komutlarını kullanarak şekli tamamlayalım

Command: EXTEND


Select boundary edges ...

Select objects:

Select object to extend or shift-select to trim or [Project/Edge/Undo]: son

oluşan kısa çizginin sağ ucuna yakın bir yerini tıklayın

Select object to extend or shift-select to trim or [Project/Edge/Undo]: Shift

tuşuna basılı tutarak uzun çizgilerin fazlalıklarını tıklayarak budayın.


Erase komutu ile son kalan parçayı da silerek tamamlayabilirsiniz.


UYGULAMA -13-

Command: LINE

Specify first point: Sol alt noktasını belirleyin ve F8 modu açık olsun

Specify next point or [Undo]: 100

Specify next point or [Undo]: @40<59

Specify next point or [Close/Undo]: 25



Specify next point or [Close/Undo]: c

NOT:Bazı Komutlara girmek için kısaltmaların olduğunu biliyorsunuz.

Bundan sonraki aşamalarda daha doğal ve gerçekçi bir ortam olması

açısından bazan kısa adını, bazan tam adını, bazan büyük harfle,

bazanda küçük harfle yazarak komutların her türlü kullanımına dikkat

çekmek istiyorum


Command: o

OFFSET


Select object to offset or <exit>: Aşağıdaki şekil -a- yı oluşturana kadar

Offset yapın

Command: tr

TRIM



Select objects:

Select object to trim or shift-select to extend or [Project/Edge/Undo]: Şekil

–b-‘yi oluşturana kadar trim yapın

-a- -b-

-c- -d-

Şekil –c- deki gibi daireleri yerleştirelim

Command: C


radius)]: Merkezi belirleyin


Specify radius of circle or [Diameter] : 5

Command: C

CIRCLE Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]:

Merkezi belirleyin

Specify radius of circle or [Diameter] <5.0000>: (Enter Yapmakla 5

olduğunu onaylamış olduk)

Command:

CIRCLE Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]: Sağ

alt köşeyi merkez olarak belirleyin

Specify radius of circle or [Diameter] <5.0000>: 8

Şekil –c- tamamlandı. Şimdi Şekil –d-‘yi yapalım

Command: m

Select objects: büyük daireyi seçin

Select objects:

Specify base point or displacement: Herhangi bir noktayı yada dairenin

merkezini tıklayın


@-20,20

Command: co

Select objects: büyük daireyi seçin

Select objects:

Specify base point or displacement, or [Multiple]: Herhangi bir noktayı

yada dairenin merkezini tıklayın. F8 açık ve sola doğru iken


50


Command: tr

TRIM



Select objects:


Fazlalıkları budayın

Command: e

ERASE

Select objects: Fazlalıkları silmek için seçin

Select objects:


UYGULAMA -14-

Bu uygulamada bilindik komutlara ilaveten FILLET (köşe yuvarlatma)

komutunu öğreneceğiz.

Command: rectangle


Sol alt köşesini belirleyin

Specify other corner point or [Dimensions]: @130,60

Command: o

OFFSET

Specify offset distance or [Through]

<Through>: 10

NOT: Eğer bu aşamada Rectangle komutundaki Dimension alt

komutunu seçseydik; önce dikdörtgenin enini sonrada yüksekliğini

soracak ve bu değerleri sabitledikten sonra diğer noktayı isteyecekti. Bu

kısmı ayrıca deneyiniz.


Select object to offset or <exit>: dikdörtgeni seçin

Specify point on side to offset: dışarıda bir nokta seçin ve yandaki şekli

oluşturun


Command: c

circle Specify center point for circle or

[3P/2P/Ttr (tan tan radius)]:

yeni dikdörtgenin sol alt

köşesini tıklayın

Specify radius of circle or [Diameter]:

2.5

Command:

CC circle Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]:

aynı köşeyi yani dairenin merkezini tıklayın

Specify radius of circle or [Diameter] <2.5000>: 7.5

Command: co

Select objects: soldan sağa doğru pencere açarak iki daireyi de seçin

Select objects:

Specify base point or displacement, or [Multiple]: m (Bu seçilen

nesnelerin birden fazla kopyasını alacağımız için m’yi seçtik)

Specify base point: Dairenin merkezini seçin


Dikdörtgenin diğer köşesini seçin


Diğer köşesini seçin


Diğer köşesini seçin


Şekildeki gibi dairelerin köşelere yerleşmesi lazım.


Command: FILLET(F) <Modify/Fillet> (Köşe Yuvarlatma

Komutu)

Current settings: Mode = TRIM, Radius = 120.0000

Select first object or [Polyline/Radius/Trim]: r

Specify fillet radius <120.0000>: 5

Select first object or [Polyline/Radius/Trim]: Aşağıdaki şekilde 1 nolu nokta

civarında daireyi tıklayın

Select second object: 2 nolu bölgede çizgiyi tıklayın

Cannot fillet between these two entities. (Bu iki nesne

arasına fillet yapılamıyor)

Select second object: (Başka bir nesne seçin diyor)

Şekildeki gibi yuvarlatması lazım ama

yapamıyor ve uyarı veriyor. Aslında

bunu bilerek yaptım ki sık sık

karşınıza çıkacağını tahmin ettiğim bir

problemin kaynağı öğretmek

istiyorum.

NOT: Benim bilgisayarımda fillet komutuna girildiğinde en son

radius 120 olarak kullanılmış. Bu yüzden radius 120 olarak geldi.

Sizinkinde farklı olabilir. Eğer değiştirmezsem yarıçapı 120 olan

yuvarlatmalar yapacaktır. O yüzden r yapıp 5 olarak tanımladım

NOT: Polyline(pline) komutuyla çizilmiş bazı nesneler veya Rectangle

(dolaylı olarak Pline) komutuyla çizilen nesnelerin köşelerine bazan

yuvarlatma yapmak için önce bu pline’lı nesneyi patlatmak gerekir.

Çünkü bir bütünlük arzettiğinden dolayı bir kısmı başka bir nesnenin bir

kısmıyla bu şekilde bütünleşemiyor.


Command: Explode

Select objects: Dıştaki dikdörtgeni patlatın

Select objects:

Şimdi yukarıdaki fillet uygulamasını yeniden deneyin. Eğer Radius=5

değilse 5’e ayarlayın. Diğer köşeleride aynı mantıkla yuvarlatın ve

yukarıdaki şekli oluşturun.

Command: tr

TRIM



Select objects:


Fazlalıkları tıklayarak budayın ve Şeklin son halini oluşturun.


UYGULAMA -15-

Aslında bu şekil, 7. uygulamanın sonunda sizin çizmeniz için verdiğim

şekillerden biri. Orada bu şekli çizerken sadece line yada pline komutunu

kullandınız. Şimdi ise daha kolay yöntemlerle çizerek yeni şeyler

öğreneceğiz.

Command: rec

RECTANGLE


Sol altta bir nokta belirleyin


Command: CHAMFER(CHA) <Modify/Chamfer> (Pah Kırma

Komutu)

Command: _chamfer


(TRIM mode) Current chamfer Dist1 = 10.0000, Dist2 = 10.0000

Select first line or [Polyline/Distance/Angle/Trim/Method]: D

Specify first chamfer distance <10.0000>: 20 (Birinci tıklayacağım

kenardan 20)

Specify second chamfer distance <20.0000>: 10 (İkinci tıklayacağım

kenardan 10) olsun. Demiş olduk

Select first line or [Polyline/Distance/Angle/Trim/Method]: Birinci kenarı

seçmemizi istiyor. Alttaki yatay çizginin sağ tarafından bir yerini

tıklayın

Select second line: Sağdaki dikey çizginin alt tarafından bir yerini tıklayın.

İlk pah kırıldı. Tekrar Enter yaparak komutu geri girin ve aynı

mantıkla diğer köşelere pahlar kırın. Birinci tıkladığımızdan 20,

ikinci tıkladığımızdan 10’luk pah kırıldığına dikkat edin.

Pline’lı bir nesnenin üzerinde ve dört köşesine de aynı pahın kırılacak

olması dolayısıyla daha pratik bir yöntemle pah kırabilirdik. Deneyelim,

Command: u (UNDO yaparak son komutla yapılan işlemi geri aldık)

CHAMFER GROUP

Command:

CHAMFER

(TRIM mode) Current chamfer Dist1 = 20.0000, Dist2 = 10.0000

Select first line or [Polyline/Distance/Angle/Trim/Method]: P

Select 2D polyline: Dörtgeni seçin.

4 lines were chamfered

NOT: Dikkat etmişseniz Fillet ve Chamfer komutu birbirine çok

benziyor. Trim ve Extend gibi bunlarada kardeş komutlar diyebiliriz.

Fillet’te Radius (yarıçap) ayarı yaparken, Chamfer’da Distance (mesafe)

ayarı yapılıyor. Polyline alt seçeneğini kullanarak bütün köşelere birden

aynı ölçülerde pah kırma işlemini Fillet için de uygulayabilirsiniz


Bazan pah kıracağımız köşeye ait

bir mesafe bir de açı bilgisi

bulunabilir. Bu durumda distance

yöntemi geçersiz kalır. Angle (açı)

yöntemi bu iş için geliştirilmiştir.

Yandaki şekilde olduğu gibi 20 mm

boyunda 30° açılı bir pah kıralım.

Command:

Command: _chamfer

(TRIM mode) Current chamfer Length = 20.0000, Angle = 30

Select first line or [Polyline/Distance/Angle/Trim/Method]: a

Specify chamfer length on the first line <20.0000>: 20

Specify chamfer angle from the first line <30>: 30

Select first line or [Polyline/Distance/Angle/Trim/Method]: Yatay çizgiyi

seçin

Select second line: Dikey çizgiyi seçin

NOT: Birinci tıkladığınız kenardan mesafe ikinci tıkladığınız kenardan

açı kadar kırma yaptığına dikkat edin.

Chamfer Komutuna girdiğinizde “(TRIM mode) Current chamfer Dist1

= 20.0000, Dist2 = 10.0000” şeklinde yada “(TRIM mode) Current

chamfer Length = 20.0000, Angle = 30” şeklinde default değerlerinin

bulunduğu bir mesaj gelir. Bu Trim modunun Distance yada Angle

olduğunu gösterir. Bunlar arasında geçiş yapmak için Method alt

seçeneğini kullanabilirsiniz. Bu Method komutu çok da önemli değil.

Çünkü siz zaten d yaparak distance moduna, a yaparak ta Angle

moduna zaten geçebiliyorsunuz.

Bu köşelerin budanıp budanmaması ile ilgili tercih yapabilme özelliği

aynı şekilde Fillet komutunun içinde de var.


Bir köşeye Pah kırdığınızda o köşenin

budanmasını istemiyorsanız Chamfer

komutunda iken t yapın ve “No Trim”

seçeneğini aktif yapın sonra pah kırın.

Ama dikkat etmeniz gereken bir nokta

var. Bu tip seçeneklerden birini seçip

çıktığınızda hep öyle kalır. Tekrar eski

haline getirmek için yani daha önce

yaptığımız gibi pah kırdığım kenarlar

budansın diyorsanız. O zaman aynı yere

tekrar gelip “No trim” yerine “Trim” seçeneğini aktif bırakın.

NOT: Rectangle komutunun altında bulunan “Chamfer” veya “Fillet”

seçeneklerini seçip gerekli distance yada radius ayarlarını yaparak

köşelerine pah kırılmış yada köşeleri yuvarlatılmış dikdörtgen

çizebilirsiniz. Bu yöntemi kullanarak Uygulama -15-‘in ne kadar kolay bir

şekilde yapılabileceğini inceleyin


UYGULAMA -16-

Bu uygulama ile hem eski komutları pekiştireceğiz hem de yeni komutlar

öğreneceğiz.

Command: L

Command: _line Specify first point: Sol taraftan bir nokta tıklayın

Specify next point or [Undo]: 10 (F8 açık ve fare sağa yönelmişken)

Specify next point or [Undo]: 15

Specify next point or [Close/Undo]: 5

Specify next point or [Close/Undo]: @5,10

Specify next point or [Close/Undo]: @5,-10

Specify next point or [Close/Undo]:

Testere dişinin bir tanesini çizdik şimdi bundan

çoğaltacağız.


Command: ARRAY(AR) <Modify/Array> (Sıralı Çoğaltma

Komutu)

Array komutuna girince aşağıdaki gibi bir menü çıkar.

Array komutu ile Dörtgensel (Satır ve Sütunlardan oluşan) ve Dairesel

çoğaltma yapılabilir. Satır ve sütun mantığı ile çoğaltacağımız için

“Rectangular Array” kutucuğunu seçin.

“Select Objects” butonuna tıklayın

Select objects: son çizdiğimiz iki çizgiyi seçin

Select objects: (Tekrar menüye dönecektir)

Rows : Satırların sayısı (Tek satır olduğundan 1 yaptık)

Columns : Sütunların sayısı (17 adet olacak)

Row offset : Satırlar arasındaki mesafe (Zaten tek satır olduğu için

buraya yazılacak değerin bir geçerliliği yok)


Column offset : Sütunlar arası mesafe (iki diş arsındaki mesafe) 10

olacak

Angle of array : Çoğaltma açısı (sıfır yaptık çünkü yataya parallel olacak)

Artık “OK” deme zamanı geldi. İsterseniz önce bir “Preview” (önizleme)

yapın.

Command: c

Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]: 2P

Specify first end point of circle's diameter: Çizime ilk başladığımız noktayı

seçin

Specify second end point of circle's diameter: <Ortho off> @0,-20

Command: c

Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]: Çizilmiş olan

dairenin merkezini secin


Üstteki dişlerin bir simetrisini alarak bir çeşit kopyalama işlemi yapacağız. Bu

iş için kullanacağımız komut “mirror”, çok büyük kolaylıklar sağlar. Bir

bardağı düşünün dikey olarak yarısını çizerseniz diğer yarısını bu komutla

tamamlayıverirsiniz. Dikkat etmeniz gereken şey simetri ekseni (mirror line)

dir. Simetri ekseninin açısı ve nesneye olan uzaklığı çok önemlidir. Simetri

ekseni hayali bir çizgi ile yani iki nokta ile belirlenir.

Command: MIRROR(MI) <Modify/Mirror> (Simetri Alma Yada

Aynalama Komutu)

Select objects: Soldan sağa pencere açarak dairelerin haricindeki nesneleri

seçin

Select objects:

Specify first point of mirror line: Dairenin merkezini yakalayın

Specify second point of mirror line: F8 açık konumda iken fareyi sağa veya

sola kaydırarak herhengi bir nokta tıklayın. Amaç simetri eksenini

belirlemek

Delete source objects? [Yes/No] <N>: (Kaynak nesneler yani seçilen

nesneler silinsinmi dedi bizde yaparak “No”’yu onaylamış olduk.


Command: tr

TRIM



Select objects:


Büyük dairenin fazlalık olan yarısını tıklayın


Command: f

FILLET




Select first object or [Polyline/Radius/Trim]: 5’lik yuvarlatmaların

yapılacağı köşeyi oluşturan çizgilerden birini tıklayın

Select second object: İkincisini tıklayın

Aynı şekilde diğer köşeyide yuvarlatın. Bu sefer radius ayarı yapmaya gerek

yoktur. Çünkü en son ayarladığımız değer, değiştirilmediği müddetçe sabit

kalır.

Command:mi

Command: _mirror

Select objects: Bu sefer soldaki bölümün aynısını sağa aynalamak için

testere dişleri hariç diğer tüm nesneleri seçeceğiz

Select objects:

Specify first point of mirror line: Üsttekilerden 9. dişin tepesini yakalayın.

Çünkü burası tam orta oluyor

Specify second point of mirror line: Şimdi de alttakilerden 9. dişin tepesini

yada F8 açıkken aşağı yönde bir nokta tıklayın


Delete source objects? [Yes/No] <N>: (Hayır seçili nesneler silinmesin

dedik)

Command: c

Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]: Aşağıdaki

şekilde olduğu gibi sol alt köşeyi merkez olarak belirleyin


Bu daireyi direkt olarak kendi yerine çizmemiz zordur

hatta bazan mümkün bile değildir bu yüzden bilindik

bir noktaya çizip sonra taşımak daha kolaydır.

Command: m

MOVE

Select objects: Yeni çizilen daireyi seçin

Select objects:

Specify base point or displacement: Herhangi bir nokta tıklayın. Mesela

dairenin merkezi olabilir.

Specify second point of displacement or <use first point as

displacement>:@15,15

İçerideki 14 daireden bir tanesini kendi yerine çizmiş olduk. Bu daireden 2

satır 7 sütun olmak üzere çoğaltacağız.

Command: ARRAY

Array komutuna girdikten sonra çıkan menüyü aşağıdaki gibi

düzenleyin ve select objects butonuna basarak daireyi seçip enter

yapın. Sonrada OK diyerek tamamlayın.


Satır ve sütun arasındaki mesafeleri belirtirken iki nesnenin merkezden

merkeze olan uzaklığını düşünmemiz gerekir. Bu mesafeleri sayısal olarak

girebileceğimiz gibi, sağında bulunan küçük ok butonlarına tıkladıktan

sonra iki nokta belirleriz bu iki noktanın arası kadar demiş oluruz. Hatta

büyük ok butonuna tıkladığımızda bir hayali dikdörtgen çizip bunun

kenarları kadar da diyebiliriz.

NOT: Satırlar arası mesafenin negatif değerli olması satırların aşağı

doğru oluşacağını gösterirken, sütunlar arası mesafenin negatif değerli

olması ise sütunların sola doğru çoğalacağını gösterir. Zaten menüdeki

pencerede de bunu görmek mümkün


UYGULAMA -17-

Şimdi bir dişli çarka benzeyen şekil çizeceğiz. Burada array komutunun

diğer özelliğini öğreneceğiz. Öncelikle aşağıda olduğu gibi iç içe üç adet

daire çizeceğiz.

Command: C

Command: _circle Specify center point for circle or

[3P/2P/Ttr (tan tan radius)]: Çapı 40 olan daire

için bir merkez noktası belirleyin.



Command:


Çapı 90 olan dairenin merkezini belirlemek için ekrandaki dairenin

merkezini yakalayın


Command:


Çapı 130 olan dairenin merkezini belirlemek için ekrandaki dairenin

merkezini yakalayın


Şimdi yandaki- şekilde olduğu gibi bir düşey çizgi çizip

önce 4 mm sağına 4 mm soluna, sonrada 10 mm sağına

10 mm soluna offsetini alararak tek bir dişi oluşturan üst

ve alt mesafeler için referans noktaları belirleyeceğiz.

Command: L

LINE Specify first point: Dairenin merkezini tıklayın

Specify next point or [Undo]: F8 açıkken yukarıya tıklayın


Command: O

OFFSET

Specify offset distance or [Through] <Through>: 4

Select object to offset or <exit>: Çizgiyi seçin

Specify point on side to offset: Sağ tarafı tıklayın

Select object to offset or <exit>: Aynı çizgiyi seçin

Specify point on side to offset: Sol tarafı tıklayın



Command:


Select object to offset or <exit>: Aynı (ilk) çizgiyi seçin

Specify point on side to offset: Sağ tarafı tıklayın

Select object to offset or <exit>: Aynı (ilk) çizgiyi seçin

Specify point on side to offset: Sol tarafı tıklayın


Command: L

LINE Specify first point: -b- şekline bakarak kısa çizgiler için bir kesişim

noktası yakalayın

Specify next point or [Undo]: Diğer kesişim noktasını yakalayın


Command:

LINE Specify first point: Diğer kısa çizginin birinci noktası için kesişim

noktası yakalayın

Specify next point or [Undo]: Diğer kesişim noktasını yakalayın


Fazlalıkları silip budayarak sağdaki şekli oluşturacağız

Command: E

ERASE

Select objects: Dikey çizgileri seçin

Select objects:

Command: TR


TRIM



Select objects:

Select object to trim or shift-select to extend or [Project/Edge/Undo]: Fazla

kısımları budayın

Command: F

FILLET


Select first object or [Polyline/Radius/Trim]: R


Select first object or [Polyline/Radius/Trim]: 5’lik yuvarlatmalar için

tıklayın

Select second object: Diğer kenarı tıklayın

Command:

FILLET


Select first object or [Polyline/Radius/Trim]: Bir diğer 5’lik yuvarlatma için

tıklayın


Command:

FILLET


Select first object or [Polyline/Radius/Trim]: R


Select first object or [Polyline/Radius/Trim]: 2’lik yuvarlatmalar için

tıklayın



Command:

FILLET


Select first object or [Polyline/Radius/Trim]: Bir diğer 2’lik yuvarlatma için

tıklayın


Yandaki şekli oluşturmak için bu diş profilini

çoğaltacağız

Command: AR

ARRAY

Select objects: Pencereyi soldan sağa açarak diş profilini seçin

Select objects:


Center point yazısının sağındaki ok sembolüne tıklayın

Specify center point of array: Dairenin merkezini seçin

“OK” yapıp bitirebilirsiniz

Artık son budamaları yapıp şekli tamamlayabilirsiniz

Command: TR

TRIM



Select objects:


Fazlalıkları tıklayarak son halini cetin

NOT: Array menüsünde “Rotate items as copied” seçeneğini pasif

yaparak arrar işlemini tekrar edin ve farkı görün. Seçili nesne bir merkez

etrafında dönerek çoğalırken kendi ekseni etrafında dönmeyecektir.


UYGULAMA -18-

Bu uygulamada, bir yıldız anahtar resmi çizeceğiz. Dikkat etmişseniz her

uygulamada yeni komutlar öğreniyoruz. Şunu da ilave etmek gerekir.

AutoCAD programını bir şehire benzetirsek bu şehrin ana yollarını

AutoCAD’in ana komutlarına ve şehrin ara sokaklarını da alt komutlara

benzeterek şöyle bir yorum yapabiliriz. Bir adrese gitmek için bir kaç farklı

yol izleyebilirsiniz. Adreste belirtilen mahalle ve caddeyi tanıyorsanız adres

kağıdında yazılı olan sokak ve Apartmanı tanıyor olmanız gerekmiyor.

Emin bir şekilde O caddeye gittiğinizde kısa bir aramadan sonra sokağı ve

Apartmanı buluverirsiniz. İşte AutoCAD’de de Bir şekli çizmek bazan 5-6

yol izleyebilirsiniz ben size sadece birini sunuyorum. Siz hayallerinizi

kullanarak yol ve yöntemleri geliştirebilirsiniz. Ayrıca, her ana komutun

altında bulunan alt komutlar sizi yönlendirir ve kısaca çizmek istediğiniz

çizim için pratik yaklaşımlar sunar bunlar da hep birbirine benzediğinden

kullanımı kolaydır.

Önce anahtarı yatay konumda çizip sonra 30° döndüreceğiz. 120’lik

mesafeyi de bilerek 100 alacağım (yani yanlış ölçü vereceğim). İleriki


aşamada bu yanlışlığı fark ederek geri dönüp yeniden çizmek yerine, yeni

bir komutla düzeltme yoluna gideceğim.

Önce yatay eksende bir eksen çizgisi sonrada daire merkezlerindeki eksen

çizgilerini oluşturalım

Yandaki şekli çizelim,

Command: L

LINE Specify first point: Yatay

çizginin sağ köşesi için

tıklayın

Specify next point or [Undo]: F8 açık olsun ve fareyi sola kaydırın 170

Specify next point or [Undo]: Fareyi yukarı kaydırıp 40


Command: m

MOVE

Select objects: Kısa çizgiyi

seçin

Select objects:

Specify base point or displacement: Herhangi bir nokta tıklayın


@20,-20

Command: co

copy nil

Select objects: Kısa çizgiyi seçin

Select objects:

Specify base point or displacement, or [Multiple]: Herhangi bir nokta

tıklayın



100 (F8 açık veare şağa doğru iken) 120 olması gerekirken

dalgınlıkla 100 yaptığımı kabul ediyorum.

Command: c

Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]: Soldaki

kesişimi yakalayın


Command:

C circle Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]: nil

Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]:


Command: O

OFFSET

Specify offset distance or

[Through] <0.0000>: 7

Select object to offset or <exit>: Yatay çizgiyi seçin

Specify point on side to offset: Yukarısına tıklayın

Select object to offset or <exit>: Tekrar aynı çizgiyi tıklayın

Specify point on side to offset: Bu sefer aşağısını tıklayın


Command:

OFFSET


Select object to offset or <exit>: Aynı yatay çizgiyi tekrar tıklayın


Specify point on side to offset: Yukarısına tıklayın

Select object to offset or <exit>: Aynı yatay çizgiyi tekrar tıklayın

Specify point on side to offset: Bu sefer aşağısını tıklayın


Command:

OFFSET

Specify offset distance or [Through] <3.0000>: 22.5

Select object to offset or <exit>: Soldaki dikey kısa çizgiyi seçin

Specify point on side to offset: Sağda bir nokta tıklayın

Select object to offset or <exit>: Sağdaki dikey kısa çizgiyi seçin

Specify point on side to offset: Solda bir nokta tıklayın


Command: tr

TRIM

Current settings:

Projection=UCS, Edge=None


Select objects: Sınır olarak, son yaptığımız iç kısımlardaki iki kısa çizgiyi

seçin

Select objects:


Yandaki şekle benzetene kadar budama yapınız

(Fazla olan kısa çizgileri seçin ve silin)

Command: e

ERASE

Select objects: 1 found


Select objects: 1 found, 2 total

Select objects:

Command: f

FILLET



Specify fillet radius <0.000>:20

Select first object or [Polyline/Radius/Trim]: Üstteki 20 lik radius için

dairenin üst sağ kenarını tıklayın

Select second object: Üstteki 20 lik radius için üstteki çizginin sol tarafından

bir kısmını tıklayın

Command:

FILLET


Select first object or [Polyline/Radius/Trim]: Alttaki 20 lik radius için

dairenin alt sağ kenarını tıklayın

Select second object: Alttaki 20 lik radius için alttaki çizginin sol tarafından

bir kısmını tıklayın

Command:

FILLET




Select first object or [Polyline/Radius/Trim]: 18 lik radius için tıklayın

Select second object: 18 lik radius için tıklayın

Command:


FILLET


Select first object or [Polyline/Radius/Trim]: 18 lik radius için tıklayın

Select second object: 18 lik radius için tıklayın

Command: ARC(A) <Draw/Arc> (Yay Çizme Komutu)

Yay komutu daha önceden Polyline komutu altında dolaylı olarak

anlatılmıştı. Ama ayrı bir ana komut olarak anlatılmamıştı. Polyline

komutunun dışındasınız ve hatta polyline ile çizilmiş bir nesneniz bile

olmayabilir. Örneğin LINE ile çizilmiş çizgilerin ucuna yay çizmeniz

gerekiyor bu durumda bağımsız bir komut olan ARC komutu ile sorun

çözülebilir. Şimdiye kadar yay ile ilgili çözümleri, ya polyline’ın altındaki

alt komuttan yada daire çizip bir kısmını budayarak hallettik.

5. Uygulamanın sonunda bir yay çizmek için en az üç referansa ihtiyaç

olduğunu belirtmiştik. Bu bilgileri tekrar hatırlayalım. Bunlar;

Start : Başlangıç noktası

Second : İkinci noktası

End : Son noktası

Angle : Açısı

Center : Merkezi

Radius : Yarı çapı

Diameter : Çap

Direction : Yönü

Lenght : Boy

Bizim çizmemiz gereken yay için hangi referans bilgilerine sahipsek onları

içeren bir üçlüyü seçer sırayla gireriz. Bazan birden fazla seçeneğimiz olur.


Biz de birini tercih ederiz. 1-2 arasına çizeceğimiz yay için konuşacak

olursak;

Başlangıç noktasını (1)

İkinci noktasını (birinci noktadan sonra @3,3)

Bitiş Noktasını (2)

Açısını (180)

Merkezini (birinci noktadan sonra @0,3 yada F8 açıkken yukarı doğru 3)

Yarıçapını (3)

Çapını (6)

Yönünü yani başlangıç noktasına teğet olacak çizgiyi oluşturan ikinci nokta

(F8 açıkken sağ taraf tıklanabilir)

Boyunu (6)

biliyoruz. Kısaca böyle bir yay için tüm

referans noktalarını biliyoruz. O halde

herhangi bir üçlüyü seçebiliriz.

Eğer Arc komutuna klavyeden yada

sembolünü tıklayarak girersek

karşımıza çıkan seçeneklerden uygun

olan birer tanesini seçerek çizimi

tamamlayabiliriz. Yada Draw

nenüsünden Arc seçeneğinin altındaki

menüyü açarsak istediğimiz üçlüyü

baştan seçeriz. Bu durumda sırayla bize

ref. Noktaları sorulur ve cevaplayarak

çizimi tamamlarız.

Şimdi yandaki gibi Draw/Arc

menüsünün seçeneklerinden Star, End, Angle seçeneğini seçelim

Command: _arc Specify start point of arc or [Center]: 1 nolu noktayı

yakalayın

Specify second point of arc or [Center/End]: e

Specify end point of arc: 2 nolu noktayı yakalayın

Specify center point of arc or [Angle/Direction/Radius]: a

Specify included angle: 180


Farkındaysanız Yay komutuna girdi ve sizin baştan belirlediğiniz sıraya

göre alt komutları seçip cevaplamamızı istedi.

3-4 arasındaki yayı çizmek için bu sefer Start, End, Radius seçeneğini

seçebiliriz

Command:

ARC Specify start point of arc or [Center]: 3 nolu noktayı yakalayın

Specify second point of arc or [Center/End]: E

Specify end point of arc: 4 nolu noktayı yakalayın

Specify center point of arc or [Angle/Direction/Radius]: r

Specify radius of arc: 4

Yay komutunu pekiştirmek için bu bilgiler dahilinde diğer seçenekleri

kullanarak harici çalışmaları mutlaka yapın

Bu aşamada 3-2 arasındaki mesafenin 75 olup olmadığından şüphe ettik ve

ölçüp kontrol etmek istiyoruz

Command: DIST (di) <Tools/Inquiry/Distance> (Ölçme

Komutu)

DIST Specify first point: 3 nolu noktayı tıklayın

Specify second point: 2 nolu noktayı tıklayın

Distance = 55.0000, Angle in XY Plane = 0, Angle from XY Plane = 0

Delta X = 55.0000, Delta Y = -0.0000, Delta Z = 0.0000

NOT: Yay çizerken daima ilk belirtilen noktadan sonraki belirtilen

noktaya doğru ve saat ibresini aksi istikametinde çizim yapılır. Yani,

son yaptığımız yaya dikkat edin önce üstten (3 nolu noktayı) tıkladık,

sonra alttan (4 nolu noktayı) tıkladık. Eğer sırayı değiştirseydik, ilk

çizdiğimiz yay gibi olurdu.


İşaretlenen iki nokta arasının direkt mesafesini Delta X ve Delta Y

mesafesini hatta açısını verdi. Bu mesafenin 55 olması 20 mm kısa çizildiği

anlamına gelir. Buraya kadar olan kısmı yeniden çizmemek için bir

sündürme komutu ile komple 20 mm uzatma yapacağız.

Command: STRETCH <Modify/Stretch> (Sündürme Komutu)

Bu komut için bir kısaltma olmamasına rağmen ben kendi bilgisayarımda

“st” olarak bir kısaltma ekledim. Çünkü çok kullandığımız bir komuttur.

Command: stretch

Select objects to stretch by crossing-window or crossing-polygon...nil

Select objects: Bir pencere açılıp seçilmesi lazım. Bu pencere normal yolla

iki nokta tıklayara sağdan sola doğru, yada CP yöntemi olarak

öğrendiğimiz çokgen yöntemiyle seçme olmalı. Diğerlerini kabul

etmez.

Select objects:

Specify base point or displacement: Taşıma yapar gibi seçili kısım

kaydırılacak yani rastgele bir nokta tıklayın


F8 açıkken sağa doğru 20 yapın

Eğer başarı ile uygulayabildiyseniz bu komut hakkında söylenecek bir kaç

söz daha var. Bu komut taşıma komutunun hemen hemen aynısıdır. Tek fark

şu ; farkında iseniz seçtiğimiz bölgedeki nesnelerin bazılarının tamamı

pencere içinde kaldı, bazılarının da sadece uçları yani bir kısmı pencere


içinde kaldı. Tamamı içinde kalan nesneler taşındı, bir kısmı içinde kalan

nesneler ise sündürüldü. O halde açacağımız pencerenin sınırları bizim nasıl

bir sündürme yapacağımız konusunda belirleyici etken olmaktadır. Bu

uygulamayı bitirdikten sonra müteakip uygulamalarla “stretch” komutunu

pekiştirmeyi ihmal etmeyin.

Command: POLYGON(POL) <Draw/Polygon> (Çokgen Çizme

Komutu)

POLYGON Enter number of sides <4>: 8 (Kenar sayısını girdik)

Specify center of polygon or [Edge]: Çokgenin merkezi olarak sağdaki

dairenin merkezini yakalayın

Enter an option [Inscribed in circle/Circumscribed about circle] <I>: C

(Merkezden kenar ortaya olan uzaklık bilindiği için “C” seçeneğini

seçtik)

Specify radius of circle: 8

Command:

POLYGON Enter number of sides <8>:

Specify center of polygon or [Edge]: Soldaki dairenin merkezini yakalayın

Enter an option [Inscribed in circle/Circumscribed about circle] <C>: I

(Merkezden köşeye olan uzaklığı bildiğimiz için “I” seçeneğini

seçtik)

Specify radius of circle: 10

NOT: Specify radius of circle (dairenin yarı çapını belirle) mesajı

kafanızı karıştırabilir. Yani çokgenin daire ile ne alakası var diye

düşünebilirsiniz. Aslında sizin girdiğiniz yarı çapa bağlı olarak bir

hayali daire varsayılıyor ve eğer Circumscribed (çevresine tanımlı)

seçeneğini seçmişseniz çokgenin her bir kenarı bu daireye teğet olacak

şekilde daireyi çevreleyen bir çokgen çiziliyor. Dolayısıyla hayali

dairenin yarı çapı çokgenin merkezden kenar ortaya olan uzaklığını

veriyor. Eğer Inscribed (içten tanımlı) seçeneğini seçerseniz çokgenin

her bir köşesi daireye temas edecek şekilde, dairenin içine çiziliyor. O

zamanda girilen radius değeri merkezden köşeye olan uzaklık oluyor.


Edge : Polygon komutunun altındaki bu seçenek ile bir çizgi çizersiniz bu

çizgi çokgenin bir kenarı olacak şekilde çokgen çizilir. O zaman merkez

noktasına yada yarı çapa gerek kalmaz. Hatta bu çizgiyi açılı çizerek

deneyin. Bizim uygulamamızda bu yöntemin yeri yok ama bu yöntemin çok

geçerli olduğu yerler vardır. Nasıl deneyeceğinizi biliyorsunuz ama yinede

söyleyeyim;

Polygon komutu altında kenar sayısını girdikten sonra e yaparak Edge

seçeneğine girmiş oluyorsunuz. Sonrada iki nokta tıklayacaksınız. Bu

noktaları tıklarken fare ile başka bir nesnenin hassas noktası da olabilir,

klavyeden girilen bir koordinat değeri de olabilir

Artık çizimi 30° derece döndürerek asıl pozisyonunu kazandıralım.

Command: ROTATE (RR) <Modify/Rotate> (Döndürme

Komutu)

Current positive angle in UCS: ANGDIR=counterclockwise ANGBASE=0

Select objects: Bütün nesneleri bir pencere açarak seçin

Select objects:

Specify base point: Soldaki dairenin merkezini tıklayın

Fareyi oynatarak niçin bu merkezi seçtiğimizi anlayın

Specify rotation angle or [Reference]: 30

Döndürme komutu bu kadar basit ve sık kullandığımız bir komuttur. Base

point (Rerefans noktası) olarak farklı yerleri deneyerek farkı görün.

Reference : Bu seçeneği seçtiğimizde döndürülecek nesnenin şu anki

açısını sorar sonrada olması gereken açısını sorar aradaki fark kadar

döndürme yapar. Açıkçası olmasa da olur cinsinden bir seçenektir bu.

Çünkü çok nadir olarak bize bir kaç saniye zaman kazandırır o kadar.

Eksen çizgilerini seçerek kesik kesik yapalım. Bunu nasıl yaptığımızı 7.

Uygulamada anlatmıştık. Çizgiler seçili iken Object Properties araç

çubuğunda bulunan ve muhtemelen By Layer seçeneğinin aktif olduğu

kısmı tıklayıp “Center” seçeneğini seçin. Eğer Center seçeneği yoksa


“Other” seçeneğine sonra “Load” seçeneğine tıklayarak açılan menüden

Center’ı seçebilirsiniz.

Stretch komutunu pekiştirmek için aşağıdaki uygulamaları yapın. Sol taraf

şeklin aslı, Orta taraf stretch için pencerenin açılacağı bölge (hep sağdan

sola açılır) ve sürükleme yönü, Sağ taraf ise son hali

Stretch komutunu pekiştirmek için aşağıdaki uygulamaları

yapabilirsiniz


Aşağıdaki komutların işlevlerini öğrenmeye çalışın. Tüm ayrıntılarını

inceleyerek rastgele uygulamalar yapın. Bu komutlar çok sık kullandığımız

komutlar değildir. Ama ihtiyaç olduğu zaman da mutlaka bunları

kullanmanız gerekir.

Command: ELLIPSE (EL) <Draw/Ellipse/...> (Elips Çizme

Komutu)

Elips (Oval) çizme komutu ile çiziminizin bir yerine bir elips

yerleştirebilirsiniz. İsterseniz bu elipsin bir kısmını trim komutu ile

budayarak diğer kısmını kullanırsınız. İsterseniz elipsi çizerken baştan karar

vererek bir kısmını çizersiniz.

Komuta Pull Down Menü deki Draw

seçeneğinin altından girerseniz yandaki

şekilde olduğu gibi üç yöntem olduğunu

görürsünüz. İsterseniz bu yolla baştan

yönteminizi seçersiniz.

İsterseniz Draw araç

çubuğundaki

butonuna tıklayıp komuta

girerek alt seçeneklerin

yönlendirmesiyle karar

verirsiniz. Bana şimdiye

kadar hep ikinci yol cazip

gelmiştir. Yandaki şekil

üzerindeki referans noktalarını inceledikten sonra uygulama yapalım.

Command:

Command: _ellipse

Specify axis endpoint of ellipse or [Arc/Center]: 1 nolu noktayı belirleyiniz.

Specify other endpoint of axis: 2 nolu noktayı belirleyiniz


Specify distance to other axis or [Rotation]: Center ile 3 nolu nokta

arasındaki mesafeyi klavyeden giriniz yada sadece 3 nolu noktayı

belirleyin. İkisi de aynı şey.

1,2,3 nolu noktaları sıra ile belirleyerek çizmiş olduk. Yani yukarıdaki

menüden “Axis, End” seçeneğini kullanmış gibi olduk. Şimdi tekrar girelim

Command:

ELLIPSE

Specify axis endpoint of ellipse or [Arc/Center]: C yaparak Center

yöntemini seçelim

Specify center of ellipse: Center noktasını belirleyelim

Specify endpoint of axis: 2 nolu noktayı belirleyelim

Specify distance to other axis or [Rotation]: 3 nolu noktayı belirleyelim.

Yada center ile 3 nolu nokta arasındaki mesafeyi klavyeden girelim.

Aynı şey.

Bu durumda Center,2,3 noktalarını kullanarak çizmiş olduk. Yani

Yukarıdaki menüden “Center” seçeneğini kullanmış gibi olduk.

Elips çizmek için bu iki yöntem yeterlidir. 3 nolu noktayı belirlememizi

istediğinde [Rotation] alt seçeneğini görüyoruz. Bu durumda R yaparsak

“Specify rotation around major axis:” mesajı gelir. Demek ki 3 nolu

noktayı bir açı vererek belirtmemiz gerekecek. Mesela 30 yaptığımızda

çapı 1-2 arası kadar olan bir dairenin x ekseninde 30 derece

döndürülmesiyle bir elips oluşturulmuş olur.

Bu çizilen elipsin bir kısmını kullanmak isterseniz budayabilirsiniz yada

baştan itibaren bilinçli olarak yarım çizersiniz. Şimdi buna bir bakalım.

Command: (Son olarak zaten elips komutundan çıktığımız için kısaca

yapıyoruz ki son çıktığın komuta geri gir demiş oluyoruz)

Command: _ellipse

Specify axis endpoint of ellipse or [Arc/Center]: A

Specify axis endpoint of elliptical arc or [Center]: 2 nolu nokta

Specify other endpoint of axis: 1 nolu nokta


Specify distance to other axis or [Rotation]: 3 nolu nokta

Specify start angle or [Parameter]: 0

Specify end angle or [Parameter/Included angle]: 270

Bu uygulamada da 0° den başlayan 270° lik bir elips çizdik. Uygulama aynı

sadece baştan “Arc” yöntemini belirttiğimiz için normal elips çizimi

bittiğinde ilaveten başlangıç be bitiş noktalarını soran açısal bilgiler

isteniyor. Bu yöntem Pull down menüden girildiğinde “Arc” seçeneğini

seçmekle aynı. Hatta Bu kırpılmış elips çizmeyi ayrı bir ana komut haline

getirmişler ve yine Draw araç çubuğundaki ELLIPSE komutunun altına

koymuşlar. Sembolü ise şudur .

Eğer budanmış bir elips çizecekseniz hiç oyalanmadan bu komutla

çizebilirsiniz.

Command: POINT (PO) <Draw/Point/...> (Nokta Çizme

Komutu)

Command: _point

Current point modes: PDMODE=0 PDSIZE=-1.5000

Specify a point: Ekranda bir nokta tıklayın

Siz ESC tuşuna basıp komutu iptal edene kadar komuttan çıkmayacaktır.

İstediğiniz kadar noktayı istediğiniz yerlere koyun ve ESC ile çıkın. Pull

down menüdeki Draw menüsünden Point seçeneğini tıklarsak Single Point

(tek nokta) ve Multi point (çok nokta) şeklinde ayrıldığını görürüz.

Adındanda anlaşılacağı üzere. Single point’i seçersek sadece bir nokta

yaptıktan sonra komuttan çıkar. Ama Multi point’i seçersek ESC tuşuna

basana kadar nokta yapmaya devam eder.

Siz bu komuta isterseniz nokta yapma komutu diyebilirsiniz. Çünkü

yapacağınız tek şey komuta girdikten sonra bir nokta belirlemektir.

Belirlediğiniz noktaya bir nokta çizer. Bilindiği gibi iki çeşit nokta vardır.

İkisininde adı point dir. Ama biri kalemin ucu ile yaptığımız nokta (benek)

tir. Diğeri (x,y) cinsinden ifade ettiğimiz koordinattır. Şu ana kadar hep

koordinat olan noktadan bahsettik. Oysa burada benek olan noktadan

bahsediyorum.


Nokta denince aklımıza her nekadar yuvarlak bir benek gelse de Autocad de

pek çok nokta sitili vardır. Siz point komutuna girdiğinizde daha önceden

aktif olan sitil ne ise onunla çizer. O halde önce sitil ayarı yapalım.

Pull down menüden Format/Point style seçeneklerini tıklayalım

Herhangi bir kutucuğu aktif

yaptıktan sonra “Point Size”

kısmından boyutunu ayarlayıp

“OK” yapın. Tekrar point komutunu

kullandığınızda aktif hale

getirdiğiniz sitil ile çizildiğini fark

edeceksiniz.

Çizimlerde kullandığımız

büyüklükler için geçerli bir birim

vardır. Bu birim değiştirilmediği

müddetçe mm (milimetre) dir.

Bunun nasıl ayrlandığını ileride

öğreneceğiz. Konuyla alakası şu

bizim aktif birim (Units) mm olduğundan yandaki menüde bulunan “Set

Size in Absolute Units” seçeneği seçili ise kutucuktaki 1.5 değeri nokta

boyutunun 1.5 mm olduğunu gösterir. Ama şu an seçili olan “Set size

Relative to Screen” seçneği aktif olursa, ekran boyutuna göre yüzde

cinsinden bir büyüklük ifade edilir. Bu durumda da zoom komutu ile

ekrandaki çizimler bütülüp küçültülse bile nokta büyüklüğü aynı kalır.

Command: BREAK (BR) <Modify/Break> (Kırma yada

Koparma)

Bu komutla bir çizgiyi, bir yayı, bir daireyi vs. iki noktasından koparıp

arasını açabiliriz. Aşağıdaki şekillerin sol tarafındaki koparılmış halini

inceleyin


Command: _break Select object: Yukarıdaki sekillerden birinin üzerinde 1

nolu noktayı seçin. Hem nesneyi seçmiş oluyorsunuz hem de 1.

noktayı belirlemiş oluyorsunuz.

Specify second break point or [First point]: 2 nolu noktayı seçin

Hepsi bu kadar işte. Seçtiğiniz iki noktanın arasını koparıyor.

NOT: Daire, yay ve elips çiziminde saat ibresi yönünün aksi istikameti

pozitif yön olduğundan birinci ve ikinci noktanın konumlarına dikkat

edin. Yani koparma işlemi 1’den 2’ye doğru olduğundan, 1’den 2’ye

doğru olan açı pozitif olmalı. Farkındaysanız yarım elips çizerken önce

2 nolu nokta sonra 1 nolu noktayı girdik ki 1’den 2’ye pozitif açı yönü

olsun.


Break komutunda ilk çıkan mesajla nesneyi seçtiğinizde bu noktanın aynı

zamanda 1. nokta olmasını istemiyorsanız. Yani sadece seçme işlemini

yapmış olmak için tıkladım 1. noktayı ayrıca girmek istiyorum diyorsanız,

[First] seçeneğini seçmeniz gerekmektedir. Bu durumda; Tekrar 1. noktayı

belirlemeniz için bir mesaj gelir. Sonrada ikinci noktayı belirlemek için

ikinci mesaj gelir. Şöyle;

Command: Br

Command: _break Select object: Nesneyi seç

Specify second break point or [First point]: f

Specify first break point: 1.nokta

Specify second break point: 2.nokta

Eğer 2.nokta ile 1.noktayı aynı noktadan seçerseniz, koparma yerine bir

kesme işlemi olur. Bu durumda çizginin kesildiğini bile anlayamazsınız.

Ancak bir parçayı seçerseniz kesildiğini anlayabilirsiniz.. Bu tek noktadan

kırma işlemi ayrı bir ana komut olarak düzenlenmiş olup yine Break

komutunun üstüne yerleştirilmiştir. Sembolü ise; dır. Bu komuta

girdiğinizde sırayla nesneyi seçmenizi, 1. noktayı girmenizi ve 2. noktayı

girmenizi isteyecektir.

Command: SCALE(SC) <Modify/Scale> (Ölçeklendirme

Komutu)

Bu komut ile çizilmiş bir çizimin ölçeği belirli oranlarda değiştirilebilir.

Scale komutunu Zoom komutundan hatırlarsınız. Ama bu o değil. Fakat

benzerlik var. Orada nesnenin sadece görüntüsü değişiyordu burada ise

nesnenin boyutları gerçekten değişiyor.

Aşağıdaki gibi 30x50 lik bir dikdörtgen çizerek deneyelim.


Şeklin Normal Hali Scale Faktör=2 Scale Faktör=0.5

Command: Rectangle



Command: scale

Select objects: Dörtgeni seçin

Select objects:

Specify base point: sol alt köşesini seçin

Specify scale factor or [Reference]: 2

Şekil 2 kat büyüyecektir. Eğer scale faktörü 0.5 yapsaydık yarı yarıya

küçültmüş olurduk. Demekki scale faktöre yazılan sayı bir çarpan etkisi

yapıyor. Çizilmiş bir çizimi 2/7 kat küçültmek isterseniz scale factor

kısmına 2/7’yi direkt yazabilirsiniz yada bunun yerine;

Command: sc

scale nil

Select objects: Nesneyi seçin


Select objects:

Specify base point: Bir ref.noktası seçin. Mesela sol alt köşesini

Specify scale factor or [Reference]: r

Specify reference length <1>: 7

Specify new length: 2

Bir büyük proje çizdiğinizi düşünün mesela Türkiye’nin haritasını

çizeceksiniz. Bütün ölçüleri gerçek değerleriyle km cinsinden girerek

çizersiniz. Zoom komutu ile görüntü kontrolü sağlarsınız. Ama en sonunda

çıktı almak istediğinizde veya ölçekli olarak göstermek istediğinizde.

SCALE komutu ile yapabilirsiniz. Yapılan ölçeklendirme işleminin

doğruluğunu ölçmek için DIST komutunu kullanabilirsiniz.

Referans noktası şeklin hangi yönde değişeceğini belirler. Değişik

noktalardan bolca deneme yaparak farkı anlayın. Çünkü bu nokta önemlidir.

Command: LENGTHEN(LEN) <Modify/Lengthen> (Yine Bir

Çeşit Ölçeklendirme Komutu)

Bu komut ile ucu açık bir nesneyi (mesela çizgi, yay gibi) aynı istikamette

ve belirli kıstaslarla uzatabilir yada kısaltabilirsiniz.

Ekranda çizilmiş bir çizginiz olsun bu çizginin bir ucunu %20 uzatmak

istiyoruz.

Command: Lengthen

Command: _lengthen

Select an object or [DElta/Percent/Total/DYnamic]: Çizgiyi seçin

Current length: 56.2697 (seçilen çizginin boyunu verdi)

Select an object or [DElta/Percent/Total/DYnamic]: p

Enter percentage length <120.0000>: 120

Select an object to change or [Undo]: Çizginin uzatmak istediğiniz tarafını

tıklayın


Select an object to change or [Undo]:

Şimdide bir çizginin ucunu 20 mm uzatmak istiyoruz

Command:

LENGTHEN

Select an object or [DElta/Percent/Total/DYnamic]: d

Ambiguous response, please clarify...

DElta or DYnamic? (d ile başlayan iki seçenek olduğundan uyarı verdi de

yapmamız gerekirdi) de

Enter delta length or [Angle] <0.0000>: 20

Select an object to change or [Undo]: Çizginin uzatmak istediğiniz tarafını

tıklayın


Bir çizginin boyu ne olursa olsun bu boyu 100 mm yapsın istiyoruz. Yani

uzunsa kısalacak, kısa ise uzayacak.

Command:

LENGTHEN

Select an object or [DElta/Percent/Total/DYnamic]: t

Specify total length or [Angle] <1.0000)>: 100

Select an object to change or [Undo]: Çizgiyi herhangi bir yerden tıklayın


Dynamic seçeneği kullanışlı bir seçenek olmadığından onu hiç

öğrenmesenizde olur. Eğer çizgi değilde bir yay üzerinde değişiklik

yapıyorsak boy yerine açısının değişimini kontrol etmek isteyebiliriz. O

zaman [Angle] alt seçeneğini kullanabiliriz.


Command: XLINE (XL) <Draw/Construction line> (Sonsuz

Çizgi Çizme Komutu)

Bu komutla sonsuz çizgiler çizebilirsiniz bazan işe yaradığı olur. Ama

olmasa da olur cinsinden bir komuttur.

Ama yinede bazı avantajlı yanları vardır. Mesela;

Ver: Vertical yani dikey sonsuz çizgi çizer

Hor: Horizantal yani yatay sonsuz çizgi çizer

Ang: Angular yani açılı sonsuz çizgi çizer. Bu seçeneği seçince önce bir açı

isteyecektir.

Offset: Normal offset gibi çalışır ama oluşan çizgi sonsuz çizgidir.

Ver, Hor ve Ang alt seçeneklerini kullanırken fare ile bir yön belirleyip

klavyeden sayısal değerler girdiğinizde hızlı bir şekilde paralel offsetleme

yapar. Bir örnek yapıp bitirelim.

Command:

Command: _xline Specify a point or [Hor/Ver/Ang/Bisect/Offset]: h

Specify through point: Bir yeri tıklayın ve fareyi yukarı kaldırıp F8’i açın

Specify through point: 20






Specify through point: (Altı adet paralel offset yapmış olduk)

Sonsuz çizgi ile çizilmiş bazı çizimlerin fazlasını mutlaka budamak

zorundayız. Bu yüzden faydalı kısmı bir daire yada dikdörtgen ile

veya en azından bir çizgi ile çevreleyerek dışarıda kalan kısmını

budarız. Eğer dışarıda kalan çizgi sayısı çok ise tek tek seçip trim


yapmak yerine “ Select object to trim or shift-select to extend or

[Project/Edge/Undo]:” konumunda iken f (yani fence) yaparak

seçim yapabilirsiniz. Bu yöntem çok kullanışlıdır ve sadece sonsuz

çizgiler için kullanılmaz. Bunu uygulayarak görelim.

Yandaki şekilde dairenin

dışında kalan fazlalıkları hızlı

bir şekilde budayacağız

Command: tr

TRIM

Current settings:

Projection=UCS, Edge=None



Select objects:

Select object to trim or shift-select to extend or [Project/Edge/Undo]: f

First fence point: Fence hayali çizgisini çizmek için birinci noktayı

belirleyin

Specify endpoint of line or [Undo]: İkinci noktayı belirleyin


Bu, Toplu budama yapmak için iyi bir yöntemdir.

Command: MLINE(ML) <Draw/Multiline> (Çift Çizgi Çizme

Komutu)

Normal çizgi komutunun kullanımı ile aynıdır. Tek fark çizginin çift olması

ve buna bağlı ayarların bulunması. Komutun altındaki seçeneklerden;

Scale : İki çizgi arasındaki mesafeyi

Justification : Çizgi boyu olarak girilecek değerin nereyi temsil edeceği


Top : Üst

Zero : Orta

Bottom : Alt

Yandaki şekilde Top, Zero

yada Bottom seçildiğinde

çizgi boyu olarak girilen

değerin nereyi temsil ettiğini

göstermektedir. Siz de

100x100 lük 3 adet

dikdörtgen çizin. İki çizgi

arasındaki mesafeyi 10 yapın

ve her bir dikdörtgenin

Justification seçeneği farklı

olsun. Dikdörtgenin sonunu

birleçtirirken Close alt

seçeneğini kullanın. Sonra

DIST (di) komutu ile

çizimlerinizi içten ve dıştan

ölçerek kıyaslayın. Örneğin; Yanadaki şekil 100x100 lük, 20 mm kalınlıkta

ve top seçeneği aktif iken çizilmiştir. Dolayısıyla Top kısmı=100, Zero

kısmı= 120 ve Bottom kısmı=140 olmuştur.

Mline ile çizilen çizgiler üzerinde trim, break gibi düzenlemeler

yapamazsınız. Bunu yapmak için önce explode komutu ile patlatmanız

gerekir.

Command: SPLINE(SPL) <Draw/Spline> (Eğri Çizgi Çizme

Komutu)

Bu komut da diğer çizgi komutları gibi kullanılır. Fakat işaretlediğiniz

noktalardan geçen eğriler uydurur. Bu eğrilerin tam tıkladığınız noktadan

geçmesini isterseniz “Fit tolerance” alt seçeneğini seçip sıfır değerini

girmeniz gerekir. Buraya giraceğiniz değer bir tolerans değeri olup. Eğri

uydurma işlemi bu tolerans dahilinde yapılmaktadır.


Kullanım

alanları

çoktur. Bu

alanlar hayal

gücünüzle

sınırlıdır.

Ama yan tarafta iki adet uygulama alanı belirtilmiştir.

Şimdi Spline komutunu kullanarak 6-7 tane noktadan bir eğri çizip

komuttan çıkın ve Command konumunda iken eğriyi seçin. Eğri üzerindeki

mavi kutucukları tıkladığınızda kırmızı olacaktır. Şimdi fareyi kaydırarak

referans noktalarını değiştirin.

Command: DIVIDE (DIV) <Draw/Point/Divide> Taksimatlandırma

Komutu)

Bir Lineer cetvel yada bir yay üzerinde açısal kadran oluşturmak

isteyebilirsiniz. Bu cetvel yada kadranı belirli aralıklarla taksimatlandıracak

bir komuta ihtiyacınız olmazmıy dı?. Hatta taksimat işaretlerini siz belirlemek

istemezmisiniz?. İşte Divide tam bu işler için bir komuttur.

Bir yay yada çizgi çizin

NOT: Hiç bir komuta girmeden yani command konumunda iken

ekrandaki nesneleriniz üzerinde hızlıca bazı değişiklikleri yapabilirsiniz.

Bunu denemek için ekrana her türden çizimler yapın. Daire, yay, line,

pline aklınıza gelen her şeyi çizebilirsiniz. Şimdi bunları seçin ve mavi

kutucuklar belirecektir. Bu kutucuklar o nesnenin referans noktalarıdır.

Bu kutucuklardan tutarak nesnenin bazı özelliklerini değiştirebilirsiniz.

Örneğin dairenin merkezindeki kutucuktan yakalarsanız taşıma

yapabilirsiniz. Ama dışındaki dört noktadan birini yakalarsanız çapını

değiştirebilirsiniz. Eğer bir çizginin ucundaki kutucukları yakalarsanız

stretch (sündürme), rotate (döndürme) yapabilirsiniz. Seçili nesne

üzerinde saş tuş yaparsanız neler yapabileceğinizi görürsünüz. Bu özellik

çok kullanışlıdır. Özellikle henüz görmediğimiz yazı ve ölçülendirme

işlemlerinin düzenlenmesinde çok zaman kazandırır.


Command: div

DIVIDE

Select object to divide: Nesneyi seçin

Enter the number of segments or [Block]: 10 (10 eşit parçaya taksim et

demiş olduk)

Hepsi bu kadar ama. Aktif olan point style ne ise onu ayıraç olarak kullandı.

Şimdi Pull down menüden Format/Point Style seçeneklerini seçip, Değişik

bir nokta tipi tanımlayalım. O zaman yeni tanımladığınız nokta ile bölecektir.

Eğer, Point Style menüsündeki seçeneklerin dışında bir şey mesela sizin

çizdiğiniz özel bir şeyi kullanmak istiyorsanız. Bunu ancak Blok komutunu

öğrendikten sonra yapabilirsiniz. Böyle bir şeyi çizip bloklayarak bir isim

verin. Sonra divide komutunun altında iken [Block] alt seçeneğini seçersiniz.

Bunun anlamı şu olur. “Sen point style’deki aktif olan point’i değil benim

daha önce tanımladığım bir nesne var onu kullanarak taksimatlandır”

demiş oluyorsunuz. Sizden blok adı soracaktır. Daha önce blok tanımlarken

tanımladığınız ismi girerseniz bu isimle tanımlı blok nesnesini kullanacaktır.

Command: MEASURE (ME) <Draw/Point/Measure>

Measure, ölçmek anlamına gelmesine karşın buradaki görevi divide komutu

ile aynıdır. Tek fark divide komutunda taksimat sayısı sorulurken burada iki

bölüm arasındaki mesafe sorulmaktadır. Daha geniş bir izah ile; divide

komutunda taksimat sayısı girilir ve iki taksimat arasındaki mesafe çizgi

boyuna bağlı olarak kendiliğinden çıkar. Burada ise tam tersi. Yani taksimat

mesafesi girilir, taksimat sayısı çizgi boyuna bağlı olarak kendiliğinden çıkar.

Diğer bütün özellikleri aynıdır. Bunlara da kardeş komut diyebiliriz.


UYGULAMA -19-

-a- -b- -c-

-d- -e- -f-

Command: BHATCH (BH) <Draw/Hatch> (Tarama Komutu)

Tarama komutu ile çizimlerimizi ISO standardında yada muhtelif desenlerde

tarayabiliriz. Uygulaması basit olmakla beraber bazı kafa karıştırıcı

seçeneklerde yok değil. Bu karışıklığı önlemek için 5-6 değişik tipte tarama

uygulamasını beraber yapacağız. Sizde bunlara bakarak önem arz eden yerleri

daha iyi anlayacaksınız. Öncelikle ne tür tarama yapacak olursak olalım hiç

değişmeyen şeyler var bunları tanıyarak başlayalım. Komuta girdiğimizde

aşağıdaki gibi bir menü gelir.


Basit uygulamalar için Quick bölümünü kullanmak yeterlidir. Şimdi bir

dairenin içini basit bir şekilde tarayalım. Önce uygulama 19-a’daki gibi bir

daire bulunsun sonra tarama komutuna tıklayın.

- Type kısmını Predefined

(Önceden Tanımlı) yapın

- Swatch kısmındaki desene

tıklayın. Yandaki gibi bir

menü açılacaktır. Oradan

ANGLE isimli deseni seçin

- Angle yani desenin açısı

“0” olarak kalsın

- Scale yani desenin ölçeğini

2 yapın. 1 olursa çok dar olur.

Görmek için zoom yapmak

gerekir. 2 yada 2.5 iyidir

- Select Objects yada Pick


points butonlarından biri ile daireyi seçin. Eğer Select objects butonunu

seçmişseniz dairenin üzerine tıklayın, Pick Points butonunu seçmişseniz

dairenin içine tıklayın

- Enter () yapar menüye tekrar dönün ve

Preview ile önizleme yapıp aksaklık olup

olmadığını kontrol edin

- OK yaparak tamamlayın.

Uygulama 19-b için iki ayrı şekil çizin ve komuta girin;

- Predefined yerine User defined’ı seçin

- Swatch kısmı değişecektir.

- Angle kısmını 45 yapın

- Spacing kısmını 4 yapın

- Taranacak bölgeyi mecburen Pick

Points yöntemiyle seçeceğiz. Çünkü

taranacak bölge tek bir nesneye ait değil.

Üç ayrı alanın içini tıklayarak seçin

- Enter yaptıktan sonra ana menüye dönüp Preview yaparak özellikle spacing

değerinin uygun olup olmadığını kontrol edin. Çizgiler çok yakın görünüyorsa

bu değeri biraz daha arttırın.

- OK yapıp bitirin.

Uygulama 19-C için bir daire çizin ve içine ABC yazın.

Yazı yazmak için komutunu tıkladıktan sonra

dairenin içinde bir pencere açın ve karşınıza çıkan editör

penceresine yazıp Onaylayın. Eğer harf yüksekliği küçük

olmuşsa daha önce öğrendiğimiz SCALE komutu ile

büyütüp, MOVE komutu ile taşıyarak ortalayabilirsiniz.

Bu yazı komutunun ayrıntıları ileride anlatılacaktır.


- Komuta girin. Bir önceki kullandığımız ayarların aynısının var olduğunu

kabul ediyorum

- Double seçeneğini tıklayarak seçili konuma getirin.

- Select Objects seçeneği ile hem daireyi hem de yazıyı seçin

- Enter, Preview, Enter, OK yaparak tamamlayabilirsiniz.

Uyulama 19-d’de iç içe geçmiş nesneler var ve

biz en dıştaki (1.dikdörtgen) ile onun içindeki (2.

dikdörtgen) in arasını taramak istiyoruz. Burayı

seçmenin bir kaç çeşit yolu vardır. Şimdi bunları

inceleyelim. Komuta girdikten sonra;

- Desen olarak tuğla deseni (BRICK) olsun

- Açısı 135 olsun

- Scale ölçeği 2 olsun

Taralı bölgeyi 3 değişik yolla belirleyebiliriz

1. Select Objects butonuna

tıklayıp 1. ve 2.

dikdörtgeni

seçeriz

2. Select objects yöntemiyle

nesnelerin

hepsini seçtikten

sonra yapıp

ana menüye

döndüğümüzde

Advanced menüsünü açıp

“Outer”


seçeneğini aktif yaparak. Bu durumda seçilenler içinde en dıştaki ada

demiş oluyoruz.

3. Pick poins seçeneği ile 1. ve 2. dikdörtgenin arasını tıkladığımızda

adaların hepsi seçili konuma gelir. yapıp ana menüye

döndüğümüzde bu sefer Remove Islands (adaları kaldır) butonuna

tıklayıp 3. dikdörtgeni ve daireyi tıklayarak seçim dışı bırakırız. ile

ana menüye döndükten sonra gerisi aynı. Yani ister OK diyerek çıkın

isterseniz ön izleme yapıp kontrol edin

Demekki buradaki Remove Islands seçeneği ile seçilmiş adaları seçim dışı

bıraktık. Aslında bu seçim dışı bırakma işlemini yapmadan önce bir ön izleme

yapıp bu durumda taramanın nasıl olacağını görebilirdik. Remove Islands ile

adalardan taranacak diye gördüğümüzü seçerek taranmayacak demiş oluyoruz.

Aynı şekilde taranmayacak diye gördüğümüz adalarıda seçerek taranacak

diyebiliriz. O halde iç içe geçmiş adacıkların olduğu şekilleri tararken

istediğimizi ekleyip istediğimizi de çıkartarak her türlü taramayı mümkün

kılabiliriz.

Remove Islands yöntemini kullanarak Uygulama

19-e ‘de bir tarama yapacak olursak, yukarıdaki

işlemlerden farklı olarak, Pick poins ile 2. ve 3.

Dikdörtgenin arasını tıklayıp seçeceğiz. Remove

Objects ile de daireyi seçim dışı bırakacağız. Başka

fark yok.

Uygulama 19-f’de olduğu gibi iç içe bir tarama

yapmak istiyorsak; Select Object ile hepsini seçip

Advanced menüsündeki “Normal” seçeneğini

işaretlememiz gerekir. Bu durumda en dıştaki adayı

tarar bir içtekini atlar, onun içindekini tarar, onun da

içindekini atlar böylece en içtekine kadar devam

eder.


Move komutuna girerek en içteki daireyi biraz taşıyın. Sadece daireyi seçerek

taşıyacaksınız. Yada stretch komutu ile taralı bir dikdörtgeni sündürün.

Tarama desenininde yeni şekle göre adapte olduğunu göreceksiniz. Bunun

sebebi “Associative” seçeneğinin seçili olmasından kaynaklanıyor.

“Nonassociative” seçeneği seçili olsaydı bu özellik olmazdı.

Eğer “Retain Boundaries” seçeneği seçili ise yapılan taramaların etrafına bir

çizgi çizilir. Bu durumda siz örneğin ilk tarama uygulamasındaki daireyi

silseniz bile tarama deseninin çevresi boş kalmayacaktır.

Bir tarama yapmak istiyorsunuz. Daha önce yapmış olduğunuz bir tarama var

ve bu taramanın özelliklerini aynen kopye etmek istiyorsunuz. Bu durumda

tarama komutuna girince “Inherit properties” seçeneğini tıkladıktan sonra

kopyasını almak istediğiniz taramayı seçin. Bütün özellikleri aynen

kopyalanmıştır. Artık yeni nesneyi seçerek tarama yapabilirsiniz.

Daha önceden taranmış bir nesnenin tarama deseninin üzerini çift tıklarsanız.

Değiştirme imkanı sunar. Yani yeniden tarama yapıyormuş gibi bazı

düzenlemeler yapabilirsiniz.

Gradient menüsü

Autocad 2004

versiyonuyla birlikte

gelmiştir. Seçilen

bölgeyi tamamen

yada kademeli olarak

boyama özelliğine

sahiptir. Hatta iki

farklı renkle kademeli

boyamalar da

yapılabilmektedir.


UYGULAMA -20-

Bu uygulamada bir bileme makinasının kesit görünüşünü çizeceğiz.

Makinanın gerçek standartlara uygun olarak çizilmediğinin farkındayım

ama buradaki amacım hem tarama komutuna kullanma imkanı oluşturmak,

hem de yazı komutlarını anlatmak. Yazı komutları diyorum çünkü bir den

fazla komut var yazı yazmaya yarayan. AutoCAD’in eski veriyonlarından

günümüze kadar TEXT, QTEXT, DTEXT, ARCTEXT gibi değişik

adlarda komutlar kullanıldı. Bunlar da şimdi Multiline Text ve Single Line

Text olarak iki başlık altında varlığını sürdürmektedir. Programınızda

default olarak kullanılan, yani Draw araç çubuğu’nda sembolüyle

ifade edilen Multiline Text tir. Bu komuta girildiğinde Windows

standardına uygun bir menü gelmesi dolayısıyla çok çabuk adapte

oluveriyorsunuz. Ama Autocad programı yazı komutunu kullanmaya sık sık

ihtiyaç duymaz. İhtiyaç duyduğu zaman da pratik kullanım daha çok önem

arz etmektedir. Multiline Text komutuna girdiğinizde sizden bir pencere

açmanız isteniyor ve her seferinde style seçmeniz gerekmektedir. Uygulama

20’deki gibi bir şekil çizdiğinizi düşünün ve bu şekil üzerindeki parçaları

numaralandırmak için değişik açılarda 13 tane çizgi çizip her birinin ucuna


farklı bir numara vermeniz gerektiğini düşünün. Bu durumda Multiline

Text komutunu kullanırsanız 13 kere komuta girip 13 kere pencere açıp 13

kere yazı stili seçmeniz gerekecektir. Bu yüzden Multiline Text yerine

Single Line Text komutunu daha kullanışlı buluyorum. Single Line Text

komutunu araç çubuklarından Draw araç çubuğuna ekleyelim ve

inceleyelim

Her hangi bir araç

çubuğu üzerinde

sağ tuş yapıp

Customize

seçeneğini

tıklayın. Yandaki

menüde olduğu

gibi Single Line

Text komutunu

bulduktan sonra

sembolünü farenin

sol tuşuyla tutup

dışarı sürükleyin.

Mesela Draw araç

çubuğundaki

Multiline Text komutunun altına

yerleştirebilirsiniz.

Uygulama 20’deki bütün çizimleri beraber yapmayacağız. Ölçüleri makul

olacak şekilde kendiniz vererek şekli çizip taramalarını tamamlayın.

Numaralandırma yapmak için 45° lik çizgileri çizmeden önce Ekranın

altında bulunan OSNAP butonunun yanında POLAR butonu

bulunmaktadır. POLAR butonunun üzerinde sağ tuş/settings yaparsanız

karşınıza aşağıdaki gibi bir Drafting Settings Menüsü gelir. Bu menüyü

Uygulama 7’nin sonunda anlattığımız Hassas Kenetleme Noktaları başlıklı

konuda görmüştük. Ama orada aynı menünün Object Snap kısmını

incelemiştik, burada ise Polar tracking (Açısal izleme) kısmını inceliyoruz.

Incrament angle (Açı değişim aralığı) kısmını 45 yapın. Sık sık 45° lik açı

ile ve fare ile farklı boylarda çizgi çizeceğimiz için bize kılavuzluk edecek

bir geçici çizgi oluşacaktır. Yani bir çizgi çizerken fareyi hareket

ettirdiğimizde 45°, 90°, 135°, 180°, 225°, 270°, 315°, 360° lik açıları

yakaladığımıza dair bir kesik çizgi belirir. Bu yardımcı çizgilerden


yararlanarak hızlıca çizgileri tamamlarız. Aksi taktirde klavyeden açısal

değerler girip sonra fazlalıkları kırpmakla zaman kaybedecektik.

Polar Tracking sekmesinden yararlanabilmek için F10 ile yada ekranın

altındaki POLAR butonunu basılı hale getirmeniz gerekir.

Eğer 45° lik aralıklarla değil de 30° lik aralıklarla geçici çizgiler oluşsun

istiyorsanız 45 yerine 30 yazmanız yeterlidir. Belirli aralıklarla değil de

sizin belirlediğiniz açılarda oluşsun istiyorsanız, Additional angles’ ın

kutucuğunu işaretledikten sonra New butonunu tıklayarak ekleme yapıp

özel bir tanım gerçekleştirebilirsiniz.

Uygulama 20’de yeri olmayan fakat yeri geldiği için izah edilmesini uygun

bulduğum diğer yardımcı seçenekleri de incelemekte fayda var.


Bir çizgi çizmek istiyoruz çizginin başlangıç veya bitiş noktasını girmemiz

gerekecek olsun. Yada bir daire, yay, çokgen hiç fark etmez herhangi bir

nesne çizeceğiz bunlardan biri için bir merkez noktası veya bitiş noktası

belirlememiz gerekecek olsun. Bu belirtmek istediğimiz nokta ise daha önce

çizilmiş iki nesnenin hassas noktalarının dik kesiştiği nokta olsun.

Mesela yukarıdaki şekillerde olduğu gibi iki çizgiden birinin ortası ile

diğerinin ucunun dik kesiştiği noktayı yakalamak istiyoruz ve sık sık

ekrandaki çizimlerin hassas noktalarının dik uzantılarının kesiştiği noktalara

ihtiyaç duyuyorsak; Object Snap Tracking (Nesne kenetleme izlemesi) ni

açmamız gerekir. F11 yada ekranın altındaki OTRACK butonunu basılı

hale getirmemiz gerekir. Drafting Settings menüsündeki Track

orthogonally only (sadece dik uzantıları izle) seçeneği aktif ise, adından da

anlaşılacağı gibi sadece dik uzantıları izler ve yakaladığında kesik çizgiler

belirir. Track using all polar angles (bütün açısal koordinatları kullanarak

izle) seçeneği aktif ise, o zaman sadece dik uzantılardaki kesişimi değil, sol

tarafta tanımlamış olduğunuz açılardaki kesişimleri izler ve yakalar.

Bu kesişimi yakalamak için denemeler yapıp ta başarısız olmuş olabilirsiniz.

Uygulaması şöyle:

Ekranda şekildeki gibi iki çizgi bulunsun tekrar çizgi komutuna girin ve

başlangıç noktasını belirlemek için soldaki çizginin ortasına gelip üçgen

sembolünü görün ama tıklamayın. Şimdi de sağdaki çizginin alt ucuna gelip

kutucuğu görün ama tıklamayın. Bu hassas noktalarda mavi bir işaret

belirmiştir. Fareyi oynatarak bunların dik kesişeceğini tahmin ettiğiniz

noktada gezinin. İki noktanın da dik uzantısını yakaladığınızda zaten

şekildeki gibi bir mesaj belirecektir. İşte o zaman tıklayarak o noktayı seçin.

Aynı mantıkla soldaki çizginin üst ucu ile sağdaki çizginin alt ucunun dik

kesiştiği diğer noktayı da yakalayarak çizgiyi tamamlayın.


Bu açısal sekmelerin son işaretlenen nesnenin lokal açısına göre mi? Yoksa

mutlak açı sistemine göre mi? olduğuna da karar verebilirsiniz.

Drafting Settings menüsündeki Relative to last segments seçeneği seçili

ise (yandaki şekilde olduğu gibi ikinci çizgi çizilirken birinci çizgi ye 90°

olan açıyı yakalamış) bir sonraki çizginin açısı bir önceki tanımlı çizginin

lokal açısına bağlı olarak algılanır. Buradaki 90° birinci çizginin local açısı.

Eğer Absolute seçeneği aktif olsaydı bu 90° lik açı yaklaşık 45° olarak

algılanırdı.

Drafting Settings menüsünde anlatılanlar tamamen kolaylık sağlamak ve

zaman kazandırmak içindir. Eğer tam anlamamışsanız bu kısmı şimdilik

atlasanız olur ama mutlaka öğrenmenizde fayda vardır.

Artık Uygulama 20’ye dönüp 45° lik çizgileri tamamlayın. Numaraların ve

parça adlarının olduğu tabloyu da offset ve array komutlarını kullanarak

çizin.

Uygulamada 3 çeşit yazı sitili kullanalım. Biri “BİLEME MAKİNASI”

yazısı için, diğeri numaralar için ve üçüncüsüde parça adlarını yazmak için

olsun. Görüldüğü gibi bir çalışmada birden fazla değişik tipte yazı

bulunabilir. Bu yüzden önce yazı sitili tanımlamamız gerekir. Yazı sitili

demek Fontu, yüksekliği, koyu veya normal olması, italik veya düz olması,

eğik veya dik olması gibi değişkenlerin tanımlanıp bir isim verilerek kayıt

altına alındığı bir pakettir. Bu değişkenleri değiştirerek farklı isimler altında

kaydeder sonrada bunları isimleriyle çağırıp kullanırız.

Pulldown menüden Format/Text style seçeneğini tıklayın.


New butununa tıklayıp karşımıza gelen kutucuğa BAŞLIK yazalım. Font

olarak Arial’ı seçelim, Height (yükseklik) kısmını da 7 yapalım. Width

Factor (Harf eninin boyuna oranı) nı 0.8 yapın ve Apply butonuna

tıklayarak BAŞLIK adlı sitili tamamlayın. Menüdeki diğer seçeneklerin ne

işe yaradığı dinamik olarak görünmektedir. Deneyerek preview kısmından

anlayabilirsiniz

Aynı şekilde Y5 adında ve Y3 adında iki sitil daha tanımlayın ikisininde

fontu Times New Roman Tur olsun. Y5’in yazı yüksekliği 5, Y3’ün yazı

yüksekliği 3 olsun. Width factor leri 0.75 olabilir. Apply yaptıktan sonra

Close ile çıkın.

Command: DTEXT (DT) <Draw/Text/Single Line Text> (Yazı

Yazma Komutu)

Current text style: "Standard" Text height: 10.0000 (Mevcut sitil adı

Standar mış ve bu standard adındaki sitilin yazı yüksekliği de 10

imiş. Biz kendi tanımladığımız sitillerden birini aktif yapıp onunla

yazacağız.)

Specify start point of text or [Justify/Style]: s


Enter style name or [?] <Standard>: y5 (y5 adında bir yazı sitilinin

bulunduğunu bildiğimden direkt yazdım. Eğer hatırlamasaydım, soru

işaretini seçer tanımlı sitillerin listesini inceleyebilirdim. )

Current text style: "y5" Text height: 5.0000 (Mevcut sitilin adının y5, yazı

yüksekliğininde 5 olduğunu açıklıyor. Demek ki bizim

tanımlamamızı kabul etmiş)

Specify start point of text or [Justify/Style]: Yazacağımız yazının sol alt

köşe noktasını istiyor. 1 yazısının olduğu yeri tıklayın. Kürsör orada

belirecektir. Eğer doğru yeri tıklayamadığınızı düşünüyorsanız,

tekrar tıklayabilirsiniz.

Specify rotation angle of text <0>: 0 (satır açısını soruyordu, 0° demiş

olduk. 90 yazsaydınız dik yazacaktı.

Enter text: 1 (Yazıyı yaz dedi, 1 yazdık, enter yaparsak alt satıra geçer. Ama

yazacağımız 2 yazısı hemen altsatırda olmadığından fare ile 2’nin

olduğu bölgeyi tıklayıp 2 yazalım. Aynı şekilde devam ederek 13

yazısınıda yazıp iki defa enter yapalım. Birinci enter’da alt satıra

geçeceğini zanneder, ikinci enter ile komutu bitirir

Enter text: 2

Enter text: 3

Enter text: 4

Enter text: 5

Enter text: 6

Enter text: 7

Enter text: 8

Enter text: 9

Enter text: 10

Enter text: 11

Enter text: 12

Enter text: 13

Enter text:


Eğer yazdığınız yazılardan kaymış olan varsa, Move komutu ile

taşıyabilirsiniz. Y7 isimli sitili aktif hale getirerek BİLEME MAKİNASI

yazısını yazalım,

Command: dt

DTEXT

Current text style: "y5" Text height: 5.0000


Enter style name or [?] <y5>: y7


Specify start point of text or [Justify/Style]: Satırın sol alt köşesini belirleyin

Specify rotation angle of text <0>:

Enter text: BİLEME MAKİNASI

Enter text:

Numaralarına göre parça adının olduğu tabloyu doldurmak için y3 sitilini

aktif yapmalıyız

Command:

DTEXT



Enter style name or [?] <y7>: y3


Specify start point of text or [Justify/Style]: “No” yazısını yazmak için N

harfinin sol alt noktasını tıklayın.

Specify rotation angle of text <0>: 0

Enter text: NO


Enter text: PARÇA ADI

Enter text: 1

Enter text: 2

Enter text: 3

.

.

.

Enter text:13

Enter text: Gövde

Enter text: Rulman Yatağı

.

.

.

Her seferinde fare ile satır başı belirlemek yerine. Enter ile geçip sonra

taşınabilir.

Uygulama 20’yi tamamladık ama bu vesile ile yazı komutunu biraz daha

inceleyelim.

Command: DDEDIT (ED) <Modify/Object/Text/Edit...> (Yazı

Düzenleme Komutu)

Her bir komutun sembolünün olmasına rağmen sık kullanılmayan

sembolleri tanıtmak istemiyorum. Çünkü gereksiz bir yoğunluk yaşamınızı

istemiyorum. Komuta girdiğinizde:

Select an annotation object or [Undo]: “BİLEME MAKİNASI” yazısını

tıklayın


Karşınıza gelen Edit Text menüsünden yazdığınız yazının her hangi bir

kısmını değiştirme imkanınız doğar.

Farkındaysanız yukarıdaki cümlemde “sık kullanılmayan semboller” dedim.

Sık kullanılmayan komutlar demedim. Bu komut çok sık kullanılmasına

rağmen, sembolünü tıklayarak girme ihtiyacı duymayız. Çünkü daha önce

de bahsettiğim gibi hiç bir komuta girmeden bir nesneyi seçtiğinizde o

nesne üzerinde bazı değişiklikleri hızlıca yapabiliyorduk. Eğer bu nesne yazı

ise, yazının en çok metninin düzenlenmeye ihtiyacı vardır ve doğal olarak

DDEDIT komutunu devreye sokacaktır.

“BİLEME MAKİNASI” yazısını çift tıklayın yada bir kere tıkladıktan sonra

Text Edit seçeneğini tıklayın. Görüldüğü gibi ekrandaki herhangi bir yazıyı

çift tıkladığınızda DDEDIT komutu otomatik olarak devreye girmektedir.

Bir yazının Metin kısmı dahil diğer özelliklerinden bazılarını değiştirmek

isteyebiliriz.

Yine “BİLEME MAKİNASI”

yazısını seçip sağ tuşa bastıktan

sonra Properties seçeneğini seçin.

Contents kısmından yazının

metninin değiştirebilirsiniz. Bu

menüde yapacağınız değişiklikten

sonra basmanız gereken bir onay

butonu bulunmamaktadır. Çünkü

yaptığınız değişiklik anında ekrana

yansıtılacaktır. ESC yapıp

çıkabilirsiniz.

Style kısmından Y7 yerine bir başka

sitili seçebilirsiniz. Y7’yi

tıkladığınızda kenarında beliren bir

ok bulunur. Bu ok ile tanımlı diğer

sitilleri görüp seçebiliriz. Örneğin

Y3’ü seçin ve ekrandaki seçili

yazının Y3 ile yazılmış hale

dönüştüğünü inceleyin.


Height ile yazı yüksekliğini değiştirebilirsiniz. Buradan da anlaşılıyor ki, bir

yazının yüksekliği veya benzer bir özelliği o yazının tanımlı sitili ile

belirlense de, aynı sitile bağlı kalarak daha sonradan da değiştirilebilinir.

Justify ile yazının sola yanaşık, sağa yanaşık yada ortalanmış olduğunu,

Rotation ile satır açısını, width factor ile eninin boyuna oranını, Obliquing

ile harflerin eğikliğini, Pozition X ve Position Y ile konumunu


Yukarıda, seçili bir yazının sağa yanaşık, sola yanaşık yada ortalanmış

olarak değiştirilebileceğini ifade ettik. Bir yazıyı yazarken bu hizalama

yöntemine baştan karar verebilirdik. Hatta bunların haricinde baçka hizlama

yöntemlerinin de var olduğunu bilmek gerekir. Tekrar yazı yazma komutuna

dönerek bu özellikleri inceleyelim

Command: dt

DTEXT


Specify start point of text or [Justify/Style]: j (default olarak hep yazının

sol alt köşesi referans alınır. Ama biz sağa yanaşık olmasını

istediğimizden bu hizalamayı değiştireceğimizi ifade etmiş olduk)

Enter an option [Align/Fit/Center/Middle/Right/TL/TC/TR/ML/MC/MR/BL/BC/BR]:

r (Right, yani sağa yanaşık olmasını tercih ettik)

Specify right endpoint of text baseline: Hizalama noktasını belirlememizi

istiyor. Fare ile bir nokta belirleyin

Specify rotation angle of text <0>:

Enter text: Autocad

Enter text: Öğrenmeyi

NOT: Bir nesneyi seçtikten sonra sağ tuş yapıp properties seçeneğini

seçerek çok hızlı düzenlemeler yapabilirsiniz. Bu özellik sadece yazı için

değil her hangi bir çizgi, daire, yay... olabilir. Bir nesneyi oluşturan ne

tür parametre varsa hepsini bu yolla değiştirme imkanına sahipsiniz.


Enter text: Çok

Enter text: Seviyorum

Enter text:

Hizalama işlemi son enter dan sonra yapılacaktır. Yazı komutunu ilk

kullandığımızda sola yanaşık yazıyorduk. Yukarıda da sağa yanaşık

yazmayı öğrenmiş olduk. Aynı mantıkla Middle ve Center yöntemiyle

ortalayarak yazabilirsiniz. Center satırın ortasını temsil ediyor. Middle ise

hem satırın ortası hem de harfin ortasını temsil ediyor. Middle yöntemini

pek kullanma ihtiyacı duymayız.

Bir satır yazıyı bir nokta yerine iki noktadan da hizlayabilirsiniz. Bu

durumda yazılan yazıyı seçili iki nokta arasına yaslayacaktır.

Command: dt

DTEXT


Specify start point of text or [Justify/Style]: J

Enter an option [Align/Fit/Center/Middle/Right/TL/TC/TR/ML/MC/MR/BL/BC/BR]:

a

Specify first endpoint of text baseline: Satırın sol tarafını belirleyin. (Fare

ile)

Specify second endpoint of text baseline: Sağ tarafını belirleyin

Enter text: BİR MİKTAR YAZI YAZIN

Enter text:

Yazının enini ve boyunu genişleterek yada daraltarak seçili iki nokta arasına

yerleştirmiştir.

Eğer tek satır değilde alt alta çok satırlı yazıyı iki taraftan hizalamak

isteseydiniz yazaının yüksekliğindeki değişmeyi istemeyebilirdiniz. Çünkü

satır arasını daraltırdı. Bu durumda Fit seçeneğini kullanmak faydalıdır.

Align ile kullanımı aynıdır. Tek fark yazının sadece enini değiştirir.


Eğer bir yazının sadece sağını hizala demekle yetinmeyip sağ üst köşelerini

hizala gibi bir şeye ihtiyaç duysaydınız (ki hiç ihtiyaç duyacağınızı

zannetmiyorum) TR, yada orta üst noktasını hizala diye bir şeye ihtiyaç

duysaydınız (ki hiç duyan kimse duymadım) TC ile yapabilirdiniz. Bu iki

harfli hizalamalar hiç kullanışlı değildir. Bu yüzden kafanızı boşuna

karıştırmak istemem. Çünkü Autocad’de çok sık, çok miktarda ve çok

hassas konumda yazı yazmaya ihtiyaç duymayız. İhtiyaç duysak bile yazıyı

yazdıktan sonra Move komutu ile istediğimiz yere taşıyıveririz. Olur biter.

Yine de meraklıları için açıklayayım:

TL: Top –Left (Üst Sol)

TC: Top – Center (Üst Merkez)

TR: Top – Right (Üst Sağ)

ML: Middle-Left (Orta Sol)

MC: Middle- Center (Orta Merkez)

MR: Middle – Right (Orta Sağ)

BL: Bottom-Left (Alt Sol)

BC: Bottom- Center (Alt Merkez)

BR: Bottom – Right (Alt Sağ)


UYGULAMA -21-

Bu uygulamada bir ev projesi çizeceğiz. Bu projeyi çizerken yeni komutlar

da öğreneceğiz. Projenin boyutlarına bakıldığında bir A4 yada A3 kağıdına

sığmayacağı anlaşılıyor. Bu yüzden öncelikle kağıt boyutunu ayarlayarak

başlamamızda fayda var.

Command: <Format/Drawing Limits> (Çizim Alanı Tanımlama

Komutu)

Reset Model space limits:

Specify lower left corner or [ON/OFF] <0.0000,0.0000>: (Bu kısım hep

enter ile geçilir. Çünkü çizim alanının sol alt köşesini istiyor. Doğal

olarak 0,0 noktasını kabul ederiz)

Specify upper right corner <420.0000,297.0000>: 1200,1000 (sağ üst

köşesini 1200,1000 olarak kabul ettik)


Yeni çizim alanımızın eni 1200 yüksekliği 1000 oldu. Fareyi ekranda

gezdirdiğiniz zaman sol alt köşedeki koordinat yazısını takip ederek kağıt

boyutunun yaklaşık olarak bu değerlere gelip gelmediğini anlamanız lazım.

Ama yeni tanımlanan alanın ekrana yayılması için, Ekranda hiç bir çizim

yokken, Zoom Extents yapmamız gerekir.

Aslında çizim alanını ayarlamak zorunda değildik. Çünkü A4 kağıdı

büyüklüğünde bir ortamda bile çalışıyor olsak ve çok büyük bir çizim

yapsak, Zoom komutu ile hemen ekrana sığdırıp çizmeye devam

edebiliyoruz. Bu ayar bize sadece biraz kıyas yapma imkanı sunar ve sık sık

zoom yapma işleminden kurtarır.

Kağıt boyutu olarak girilen değeri birim olarak girdik yani aktif birim ne ise

o oluyor. Aktif birimin değiştirilmediği müddetçe mm olduğunu

söylemiştik. Oysa ki burada cm olarak çalışmamız gerekiyor. O halde birim

ayarını da yapalım.

Command: <Format/Units... > (Uzunluk Birimi Ayarlama Komutu)

Menüde Milimeters yazan kısmı tıklayıp Centimeters yapmamız gerekir.

OK yapıp birim tanımlama işini bitirebilirsiniz. Ama bu menü açılmışken


diğerlerini de anlatmanın tam sırası. Decimal yazan bölgeden boyut tipi

değiştirilebilir. Ama biz ondalık sayı sistemini kullandığımız müddetçe bu

kısmı değiştirmiyoruz. Precision bölümünde bir uzunluk ifade edilirken

ondalık hanede kaç basamağın görünmesini istiyorsak onun ayarını

yapabiliyoruz. Ekranın sol alt köşesinde X,Y cinsinden koordinat

ifadelerinin değişimini hep izleyip durmuşsunuzdur. Ondalık hanedeki 4

basamaklı sayı da sizi şaşırtıp durmuştur diye düşünüyorum. Hatta Dist

komutunu kullandığınızda aldığınız neticenin ondalık hanesindeki basamak

sayısının fazlalığı sizi sıkmıştır. Şimdi 0.00’ tanımlayalım da ondalık

hanede iki basamak görünsün.

Angle bölümünde açının derece, radyan yada grad cinsinden hangisi ile

ifade edileceğine dair seçenekler bulunmaktadır. Yine Precision kısmında

bir açı değerinin de ondalık hanenin kaç basamaklı olacağını seçebilirsiniz.

Bir açının pozitif yönü saat ibresinin aksi istikametindedir. Ama siz tersini

ayarlamak isterseniz Clockwise kutucuğunu seçebilirsiniz.

Direction seçeneğini tıklarsanız

standart olan açı yön ilişkisini

görürsünüz.

Projenin duvar kısmını çizerken

Multiline (çift çizgi) komutunu

kullanabilirsiniz. Hatta bu komutla

çizilmiş nesneler arasında özel

düzenleme yöntemleri de mevcuttur.

Multiline ile çizilmiş bir çizime çift

tıkladığınızda


Multiline Edit Tools Menüsü gelir Buradaki seçenekleri kullanarak çakışan

iki Multiline çizgisini şekildekilere benzer şekilde düzenleyebilirsiniz. Bu

yöntemlerle düzenleyemediğiniz olacaktır. O zaman da komplesini explode

komutu ile patlatır normal düzenleme komutlarını uygularsınız. Fakat

eninde sonunda diğer düzenleme komutlarına muhtaç olacağımıza göre

Multiline komutu ile çizmemizin fazla bir espirisi kalmıyor. Hatta zaman

kaybına bile sebep oluyor kanaatindeyim. Bu yüzden Line, Offset, Trim,

Extend, Erase komutları bu çizim için en sık başvurulacak komutlardır.

Öncelikle boyu 880 olan bir dikey çizgiyi sol tarafa çizin. Sonrada boyu

1130 olan yatay çizgiyi çizin. 880’lik düşey çizgiden Offset yoluyla 420,

420, 290 lık kopyalar çıkarın. Şimdi de yatay çizgiden 340, 220 ve 320 lik

kopyaları çıkarın. Bu çizimde duvar kalınlığı 20 cm dir. Kapı ve

pencereleri dikkate almadan 20 lik offsetlerle duvarları tamamlayalım.

Offset yaparken hangi çizgiyi hangi tarafa offsetleyeceğimize dikkat

edelim.

Trim komutuna girip gerekli yerlerde budama yaptıktan sonra, geriye kalan

ölçülü çizimleride aynı offsetleme yoluyla tamamlayın.

Merdiven kısmını tamamen çizmiyoruz ama bir kısmını çizdikten sonra

spline çizgisi ile kesip budayalım. Spline çizgisini de seçtikten sonra çizgi

tipini center yapalım. Nereden yapacağınızı biliyorsunuz ama tekrar

edeyim. Object Properties araç çubuğundan seçiyorsunuz. Eğer Center

yüklü değilse Load ile yükleyeceksiniz.

WC’nin bir kısmı merdivenin altında kaldığı için o kısmı kesik çizgi ile

göstermeliyiz. Bir çizginin bir kısmını farklı bir tipe dönüştürmek istiyorsak

Break komutu ile tek noktadan kırıp o çizgiyi ikiye ayırmamız gerekir.

Bu durumda çizginin bir parçasını seçerek çizgi tipini Hidden yapabiliriz.

Bir nesnenin çizgi tipini, çizgi kalınlığını, rengini, katmanını Object

Properties araç çubuğundan değiştirebileceğiniz gibi; Nesne seçildikten

sonra sağ tuş yapıp properties penceresini açarak ta değiştirebilirsiniz.

NOT: Uçları ileride kesişebilecek olan iki çizgiyi birleştirmek

istiyorsanız (ki sık sık ihtiyacınız olur) fillet komutunda radius

değerini sıfır yapıp iki ucu tıklayarak sıfırlık bir radius kırarak

birleştirme yapabilirsiniz. Bu yöntem çok zaman kazandırır.


Fakat çizgi tipleri yüklü değilse properties kısmından yükleyemezsiniz.

Mecburen Object Properties araç çubuğundan Load seçeneği ile

yüklemeniz gerekir.

Bir projede standard eleman kullanıyorsak her seferinde yeniden çizmemek

için bir tane çizip onu bloklarız. Böylece bu nesneyi bir isim vererek

kütüphaneye aktarmış oluruz. İhtiyaç olduğunda da aynı isimle

kütüphaneden alıp kullanırız. Elektrik ve Elektronikçiler direnç, transistör,

kondansatör, tristör vs. gibi sembolleri; Makinacılar civata, somun gibi

sembolleri; İnşaatçılar kapı, pencere, lavabo, evye, musluk gibi sembolleri

bir kere çizip isim vererek bloklama yaparlar. Bu ev projesindeki pencere ve

kapıyı önce bloklayalım sonra kütüphaneden çağırıp kullanalım. Aşağıdaki

gibi iki kapı bir de pencere sembolü çizelim.

Sağ Kapı Sol Kapı Pencere

Command: BLOCK (B) <Draw/Block/Make> (Bloklama

Komutu)


Name kısmına Kapı (sağ) yazın, Select object butonu ile nesneyi seçin ve

enter yapın. Pick point butonu ile sağ kapı nesnesinin sol alt ucunu

tıklayın. Bu nokta bir referans noktasıdır. Yani ileride bu nesneyi kullanmak

üzere çağırdığımızda bu noktadan tutulmuş halde gelecektir. OK yapıp

çıkalım. Aynı yöntemle Sol kapıyı ve pencereyi bloklayın. Pencerenin

referans noktasını pick point ile sol alt ucu tıklayarak belirleyin.

Şu anda 3 adet tanımlı blok bulunmaktadır. Bunları sırayla çağırarak

kullanalım. OSNAP ayarlarından Nearest seçeneği aktif olursa kolaylık

olur.

Command: INSERT (I) <Insert/Block...> (Blok Çağırma

Komutu)

Name kısmından pencere’yi seçin Insertion point (yerleştirme noktası)

bölümündeki Specify On screen (Ekranda belirle) seçeneği işaretli olsun.

Yani bu durumda şunu demiş oluyoruz. “Pencere nesnesini nereye

koyacağımı bu menü içindeki X, Y, Z noktalarına girilen koordinatlar

yoluyla değil, ekranın içinde fare ile istediğim bir yere koymak istiyorum”.

Rotation kısmını da seçili konuma getirelim ki ne kadar döndüreceğimize

ekranda karar verelim. OK yapıp ekrana dönelim.


Specify insertion point or [Scale/X/Y/Z/Rotate/PScale/PX/PY/PZ/PRotate]:

Artık pencere farenin ucunda, koymak için bizden bir nokta istiyor.

Oturma odasının kuzey (üst) penceresi için duvarın alt kenarını

tıklayın.

Specify rotation angle <0>: (Bu pencerenin yerleştirme açısını

değiştirmemize gerek yok)

Mutfak penceresini yerleştirmek için tekrar yapalım.

Command: (Mutfakta tek pencere olduğu için biraz daha büyük bir

pencere olacak. Ama büyüklük tek eksende olacaktır. Dolayısıyla

Scale bölümündeki X yazan kısımdaki 1 değerini 1.3 olarak

değiştirelim)

Specify insertion point or [Scale/X/Y/Z/Rotate/PScale/PX/PY/PZ/PRotate]:

Pencereyi mutfağa yerleştirin.

Specify rotation angle <0>:

Görüldüğü gibi pencerenin sadece x yönündeki boyu 1.3 kat büyüdü. Eğer

Üç yönde de büyüsün isteseydik Uniform Scale seçeneğindeki kutucuğu

seçer tek bir değer yazardık. O zaman her yönde aynı oranda büyüme yada

küçülme olurdu.

Çocuk odasının kuzey penceresini de yerleştirdikten sonra doğu ve batı

pencerelerini yerleştirin. Bu pencereleri yerleştirirken batıdaki pencereler

90°, doğudakiler ise -90° yada 270° döndürülerek yerleştirilecektir.

NOT: Bir block nesnesi kaç parça çizgiden oluşursa oluşsun, insert ile

ekrana yerleştirildiğinde birbiriyle bütünleşik olarak gelirler

tıkladığınızda hepsi birden seçilir. Bu yüzden de kırma, sündürme,

budama gibi bazı düzenleme komutunu uygulayamazsınız. Ancak

explode komutu ile o bloğu bir kere patlattığınız zaman normal hale

geçer. İkinci kez patlattığınızda normal zamanda yapılan patlatma

işlemini uygulamış olursunuz ve varsa polyline ile çizilmiş nesneler

parçalanır vs. Bu patlatma işi ile zaman kaybetmek istemiyorsanız Insert

menüsündeki explode kutucuğunu seçili hale getiriniz.


Block ve Insert komutlarını kullanarak neler yapabileceğinizi hayal edin.

Bloklanmış bir nesneyi tekrar çağırdığınızda boyutlarını ve açısını değiştirip

istediğiniz noktaya yerleştirebiliyorsunuz. Insert ile çağrılan bir nesneyi

çoğu zaman explode komutu ile patlatma ihtiyacı duyarız.

Bu projenin bir plotter yada printerdan çıktısını almak istersiniz herhalde. O

halde bu niyetimize yönelik bir şeyler düşünmemiz gerekir. Örneğin

1130x880 cm olan bu projeyi mm olarak çizseydik 11300x8800 mm

olacaktı. Bu ebatlardaki bir çizimi A4 boyutundaki bir kağıda ancak 1/45

ölçekle sığdırabiliriz. Eğer çalışmamıza bu aşamadan sonra hala bu ölçekte

devam etmek istersek, bundan sonraki taramalarda ve ölçülendirmelerde ki

değişken boyutlarını (tarama desen ölçeği, ölçü yazısı yüksekliği,

ölçülendirme oklarının boyutları... gibi) bu boyutlara uygun seçmemiz

gerekir. Aksi taktirde orantısız bir görünüm arz eder. Örneğin 2.5-3 mm

boyundaki bir ölçülendirme oku, A4 kağıdında makul bir büyüklüktür.

Mevcut proje ancak 45 kat küçüldükten sonra A4 kağıdına sığabiliyorsa o

NOT: Block, Renk, Çizgi tipi, Çizgi kalınlığı, Text style, Point style,

Dimension Style, Layer, Units, Drawing Limits gibi (kısaca ayarlama

ile ilgili tüm değişiklikleri kaydetmek zorundasınız. Yani, yukarıdaki

komutlardan biri ile herhangi bir ayar yapıp Autocad programından yada

mevcut çizim dosyasından çıktığınızda dasyayı kaydetmeniz gerekir.

Aynı ayarların geçerli olduğu bir dosyada çalışmak istiyorsanız bu kayıtlı

dosyayı açıp çalışmanız gerekecektir. Diğer bir ifade ile: Yeni bir dosya

açtığınızda, hiç bir ayarın yapılmamış olduğu bir dosya açılır. Siz de

doğal olarak daha önceden tanımladığınız bloklarla, sitillerle vs.

çalışmak isteyeceğinizden bu önceden tanımlı ayarların hiç birinin

geçerli olmadığını göreceksiniz. O halde çözüm şu:

Kendinize ait bir şablon dosyası hazırlayın. Hiç bir şekil çizmeden

yukarıda adı geçen ayarları yapın. Bu boş sayfayı mesela, “Şablon”

olarak kaydedin. Çalışmak için yeni bir sayfa açmak yerine bu sayfayı

açın ve çizimlerinizi ekleyip farklı bir isimle kaydedin. Şablon isimli

dosya, ayarları yapılmış, içinde hiç bir çizimin bulunmadığı bir dosya

olarak kalsın. Bu dosyada çalışırken yanlışlıkla Save komutunu

kullandığınızda aynı isimle yani şablon ismiyle kaydedeceğinden

dosyanın orjinali bozulabilir. Autocad, dosyaları otomatik olarak DWG

uzantısı ile kaydetmektedir. O halde siz Şablon isimli dosyayı baştan

DWT uzantısı ile kaydederseniz bu sorunu çözmüş olursunuz.


zaman ok büyüklüğünü 110-135 mm arasında çizmeliyiz ki ölçekli bir çıktı

alındığında 2.5-3 mm boyutlarında görünsün. Bu gibi karmaşık hesaplardan

kurtulmak için şimdiden projeyi ölçekli bir şekilde A4 boyutlarına

küçültürsek daha isabetli bir yol izlemiş oluruz. Yani Scale ana

komutu ile öyle bir projeyi 1/45 oranında küçültmemiz gerekirdi. Fakat bu

projeyi Units komutuyla ölçü birimini cm olarak ayarlayıp çizdiğimiz için

1/4.5 oranında küçültmemiz gerekir.

Command:

Select objects: Tüm projeyi seçin

Select objects:

Specify base point: Bir ref. noktası seçin

Specify scale factor or [Reference]: r

Specify reference length <1>: 4.5

Specify new length: 1

Projenin boyutları 4.5 kat küçülmüştür. Şu anda bir yazıcıdan 1/1 ölçeğinde

çıktı alsanız kağıda sığacaktır.

Artık tarama komutuna girip duvarları tarayabiliriz. Desen olarak Dots

seçeneğini seçin. Scale ölçeğine de makul bir sayı girin. Pick point

seçeneği ile tıklayarak seçmemiz gerekir.

Bu aşamada ölçülendirme komutuna girip projeyi

ölçülendireceğiz. Text style de olduğu gibi yani

yazarken önce bir yazı sitili tanımladığımız gibi,

ölçülendirme yapmadan önce de bir sitil tanımlamamız

gerekir. Bu ölçülendirme sitili vasıtasıyla pek çok

ölçülendirme parametresini önceden tanımlarız. Eğer

birden çok sitil tanımlamışsak birini aktif yaparız. Daha

sonra ölçülendirme komutuna geçip uçları tıklayarak

ölçülendirmeyi tamamlarız.

Dimension Style (ölçülendirme sitili) komutuna girmek

için 3 ana yol vardır. 2 tanesi Pull down menü’den

diğeri ise Dimension Araç Çubuğundan. Eğer ekranınız


büyükse Dimension Araç çubuğunu aktif yapın. Peki nasıl yapacağız

derseniz: Herhangi bir araç çubuğu (Draw, Modify, Standard Toolbar,

Object Properties) üzerinde Sağ tuş yapın. Yandaki gibi bir menü

açılacaktır. Bu menü AutoCAD komutlarının hepsinin simge halinde

gösterildiği menülerin menüsüdür. Draw, Modify, Standard Toolbar,

Object Properties menülerinin işaretli olduğuna dikkat ederseniz, bu

menülerin açık olduğunu gösteriyor. Draw menüsünde bulunan çizim

komutlarını, Modify menüsünde bulunan düzenleme komutlarını, Object

Properties menüsündeki nesne özelliklerini ayarlama yöntemlerini anlatmış

bulunuyoruz. Ayrıca Standard Toolbar da bulunan komutların bir kısmını

da anlatmış bulunmaktayız. Zaten diğer kısmı herhangi bir Windows

uygulamasında görebileceğiniz türden komutlar. Şimdi isterseniz burada

bulunan Dimension menüsünü seçin ve ekranda uygun bir yere yerleştirin.

Eğer 14 inç monitör kullanıyorsanız çalışma alanınızın daralmaması için

açmayabilirsiniz. Burada bulunan komutların hepsi Pull down menüde ki

Dimension menüsünde de mevcuttur. Tek fark birinde sadece komutların

adını görüyorsunuz, diğerinde sembolünü. Bundan sonraki aşamalarda

ölçülendirme komutları Dimension Araç çubuğundaki semboller

üzerinden anlatılacaktır.

Command <Format/Dimension Style...> yada <Dimension/Style..>


Styles kısmında daha önceden tanımlanmış sitilleri görüyorsunuz.

Bunlardan birini seçtikten sonra Modify... seçeneğini tıklarsanız seçili sitil

üzerinde değişiklik yapmanıza imkan sağlar. Ama biz yeni bir sitil

tanımlayalım. New...

seçeneğini

tıkladığımızda yandaki

gibi bir menü gelir.

New Style Name kısmına D1 adını

verelim. Continue

yaptığınızda aşağıdaki

menü gelecektir. Bu

menünün ayrıntıları

ileride anlatılacaktır. Şimdilik projemizi ölçülendirebileceğimiz bir sitil

tanımlayalım yeter.


Arrow size (ok büyüklüğü) kısmını 3 yaptıktan sonra, Text kısmını

tıklayarak ölçülendirme yazısının ayarlarının yapılabildiği menüyü açın.

Text height (yazı yüksekliği) kısmını 3.5 yapın. Ölçülendirme yazısının

yüksekliğini 3.5 olarak ayarladık ama burada bir incelik var. Text style

kısmında daha önceden tanımlı olan bir yazı sitili aktiftir ve ölçülendirme

yazısı bu sitille yapılacaktır. Yazı sitili tanımlarken bir yükseklik verilmişti,

bir de burada vermiş olduk. Acaba ikisi birbirinden farklı olursa hangisi

geçerli olacak derseniz: Tabii ki Text style kısmındaki yazı sitilinin ayarları

geçerlidir. Üzerinde ... bulunan butona basıp ilgili yazı sitilinin yüksekliğini

sıfır yaparsanız, o zaman yukarıdaki menüde görülen ve 3.5 olarak

ayarladığımız yazı yüksekliği geçerli olacaktır.

Primary Units kısmını tıklayarak, Suffix (son ek) kısmına “cm” yazın

böylece ölçülein sonuna cm yazısını ekleyecektir. Eğer ölçü yazısının önüne

bir şey yazdırmak isteseydik Prefix (ön ek) kısmına yazardık. Precision

kısmın 0 yapın ki, ondalık hanesini (yani küsüratını) hiç göstermesin. Çünkü

böyle projede ondalık ölçüler olmaz. Unit format kısmına hiç dokunmayın

çünkü hep decimal çalışırız. Scale factor kısmı normal de 1 olarak durur.

ama biz bu proje için 4.5 yapacağız. Çünkü projeyi 4.5 kat küçültmüştük


Yani 45 cm olan bir boyut 10 cm olarak duruyor. Eğer Scale factor

katsayısı 1 olsaydı böyle bir yeri ölçülendirirken otomatik olarak ölçüp 10

cm yazacaktı. Oysa 10 cm ölçtüğü bir yeri 45 cm olarak ölçülendirmesi

gerekir. Bu yüzden Scale factor kısmını 4.5 yapıyoruz.

Angular Dimension kısmında da açısal ölçülendirmeye ait ayarlar

mevcuttur. Oradaki Precision değerini de 0 yapın. Zero Suppressing kısmı

yine ondalık hane ile ilgilidir. Leading seçili ise noktadan önceki sıfırı atar.

Yani 0.5 yerine .5 yapar. Trailing kısmı seçili ise noktadan sonraki sıfırları

atar. Yani 0.500 yerine 0.5 yapar. Precision kısmında ondalık hanesini

tanımlamadığımız için bu ayarlar bizi zaten etkilemez.

Önce OK yapın sonra. D1 isimli Dimension Style’i aktifyapmak için D1’i

seçip Set Current seçeneğini tıklayın ve Close ile çıkın.

Artık bir ölçülendirme yaptığımız zaman bu ayarlar ile ölçülendirecektir.


Lines and Arrows ve Text kısmındaki bazı kavramların nereyi temsil

ettiğini anlamak için aşağıdaki ölçülendirmeyi inceleyin

Command: <Dimension/Linear> (Doğrusal Ölçülendirme Komutu)

Üst soldan sağa doğru ölçülendirme yapılacaktır. Ama önce başka bir yerde

deneme yapınız. Komuta girdikten sonra 2 adet nokta belirliyorsunuz. Bu

iki noktanın arasını otomatik olarak ölçüyor ve ölçülendirme çizgisinin

konumunu belirlemenizi bekliyor. Fare ile tıkladığınız bir yere yerleştirip

tamamlıyor.

Specify first extension line origin or <select object>: 420 olan ölçünün sol

ucunu işaretleyin

Specify second extension line origin: sağ ucunu işretleyin

Specify dimension line location or

[Mtext/Text/Angle/Horizontal/Vertical/Rotated]: Ölçülendirme konumunu

belirleyin

Görüldüğü gibi tıkladığınız iki noktanın arasını otomatik olarak ölçtü ve

yazdı. Eğer ölçtüğü değerden farklı bir değeri yazmasını istiyorsanız:


Mtext/Text/Angle/Horizontal/Vertical/Rotated]

mesajı çıktığında T (Text) yada (Mtext) M yaparak yeni ölçüyü

yazabilirsiniz. (Angle) A yaparsanız sizden bir açı ister. Girdiğiniz açı

kadar ölçü yazısını ağik yazar. (Rotated) R seçeneği ile yine bir açı

girersiniz o açıya göre uzatma çizgilerini yatırır ve öyle ölçülendirir. Tabii


ki burda açıya bağlı olarak iki nokta arasındaki mesafe de değişir.

Ölçülendirmek için seçtiğiniz iki nokta tam yatay yada tam dikey

doğrultuda değilse, O zaman farenizin hareketine göre aynı iki nokta arasını

isterseniz yatay isterseniz dikey ölçülendirebilirsiniz. Yukarıdaki menüde

bulunan Vertical (dikey) ve (Horizantal) yatay ölçülendirme seçenekleri

işlevselliğini yitirmiştir. Bahsettiğimiz gibi yatay veya dikey

ölçülendireceğinize farenin hareketine göre karar verebiliyorsunuz.

Dolayısıyla bu alt komutlar AutoCAD’in eski versiyonlarından kalmıştır.

Sağda bulunan ve 420 cm olan ikinci ölçülendirmeyi de aynı yöntemle

yapabilirsiniz ama bu şekil de yan yana ölçülendirmelerde kolaylık sağlayan

bir ardışık ölçülendirme komutumuz var onu kullandığınızda daha az

tıklama yaparak daha düzgün ölçülendirme yapabilirsiniz. Bu komutu

kullanmadan önce bir ölçülendirme yapmış olmanız ve hemen arkasından

bu komuta girmiş olmanız gerekiyor. Aksi takdirde hangi ölçüye ilave

ederek devam edeceğini size soracaktır. Sizde daha önce çizilmiş bir ölçüyü

seçeceksiniz. O seçilen ölçüye ilave yaparak devam edecektir.

Command: <Dimension/Continue> (Ardışık Ölçülendirme

Komutu)

Specify a second extension line origin or [Undo/Select] <Select>:İkinci 420

cm lik ölçünün sağ taraftaki ucunu tıklayın.

Specify a second extension line origin or [Undo/Select] <Select>: 290 cm

lilk ölçünün sağ ucunu tıklayın

Specify a second extension line origin or [Undo/Select] <Select>: ESC ile

çıkabilirsiniz. Ama Enter yaparsanız

Select continued dimension: Mesajı çıkar bir başka ölçüyü seçerek o ölçüye

ilave yapan ölçülendirme zincirini başlatmış olursunuz. Yani alt

komut olarak görünen Select seçeneğini seçmiş gibi olursunuz.

NOT: Tıkladığınız noktaya dikkat edin yanlışlıkla tarama deseninin

üzerinde bir noktayı seçmiş olabilirsiniz. Tarama desenini sonra tekrar

yapmak üzere kaldırabilirsiniz. Yada sık sık (Zoom Realtime)

komutu ile büyültmeniz gerekebilir.


Şu ana kadar öğrendiğiniz ölçülendirme bilgileriyle bütün projeyi

ölçülendirebilirsiniz. Ama Dimension (Ölçülendirme) komutu hakkında

öğreneceğiniz çok şey var daha. Şimdi Dimension komutunun diğer

ayrıntılarını inceleyelim, sonra bu proje üzerinde yapacağımız yeni

uygulamalar var onlara geçeriz.

Linear komutu ile tıkladığınız iki noktayı ölçülendiriyor. Bunu yaparken de

ya yatay yönde, yada dikey yönde ölçülendirme yapabiliyorsunuz. Eğer tek

parça bir nesneyi ölçülendireceksek iki nokta belirlemek yerine çizgiyi

seçeriz, o çizginin iki ucunu otomatik olarak yakalayacaktır. Uygulama ile

görelim:

Command:

Specify first extension line origin or <select object>:

Select object to dimension: Herhangi bir çizgi seçin


[Mtext/Text/Angle/Horizontal/Vertical/Rotated]: Konumunu belirleyin.

Şimdi de aşağıdaki gibi şekiller çizerek diğer ölçülendirme komutlarını

inceleyeceğiz. Ama önce D1 isimli ölçülendirme sitili gibi D2 isimli bir sitil

daha oluşturalım. Bu sitilde Lines and Arrows kısmındaki Baseline

spacing kısmını 6 yapalım, Primary Units kısmındaki cm yazısını

kaldıralım, Scale factor’deki 4.5 yerine 1 yapalım.

Command: <Dimension/Aligned> (Hizalı Ölçülendirme Komutu)

Specify first extension line origin or <select object>:


Select object to dimension: ölçüsü 37 olan çizgiyi seçin

Specify dimension line location or [Mtext/Text/Angle]: Konumunu

belirleyin

Command: <Dimension/Angular> (Açısal Ölçülendirme Komutu)

Select arc, circle, line, or <specify vertex>: iki çizgiden birini seçin

Select second line: Açıyı oluşturan diğer çizgiyi seçin

Specify dimension arc line location or [Mtext/Text/Angle]: Konum

belirleyerek tamamlayın. Açısal ölçülendirmede konum belirlemek

çok önemlidir. Çünkü farenin konumuna göre aynı çizgilere ait farklı

açılar ölçülendirebilirsiniz.

Command: <Dimension/Diameter> (Çap Ölçülendirme Komutu)

Select arc or circle: Daireyi seçin

Specify dimension arc line location or [Mtext/Text/Angle]: Konumunu

belirleyin.

Command: <Dimension/Radius> (Yarıçap Ölçülendirme Komutu)

Select arc or circle: Yayı seçin

Specify dimension line location or [Mtext/Text/Angle]: Konumunu

belirleyin.

Linear yada Aligned komutlarından biri ile 20 lik ölçülendirmeyi yapın.

Önce sol ucu sonra sağ ucu tıklayın. Sonra da kullanımı Continue gibi olan

Baseline komutuna girin

Command: <Dimension/Baseline> (Referans çizgisinden

Ölçülendirme Komutu)

Specify a second extension line origin or [Undo/Select] <Select>: 35 lik

ölçülendirme için sağ ucunu belirleyin


Specify a second extension line origin or [Undo/Select] <Select>: 45 lik

ölçülendirme için sağ ucunu belirleyin

Specify a second extension line origin or [Undo/Select] <Select>: ESC ile

çıkın.

Baseline spacing değerini 6 ayarladığımız için iki ölçülendirme arasında 6

mm lik mesafe otomatik olarak gerçekleşti.

Command: <Dimension/Ouick leader> (Bir Ucu Oklu Çizgi ile

Açıklama Getirme Komutu)

Specify first leader point, or [Settings] <Settings>: Okun göstereceği

noktayı tıklayın.

Specify next point: çizginin diğer ucunu tıklayın

Specify next point:

Specify text width <0>:

Enter first line of annotation text <Mtext>: Bu bir Baseline Uygulamasıdır.

yazın

Enter next line of annotation text:

Command: <Dimension/Ordinate > (Nokta Ölçülendirme Komutu)

Bu komut ile tıkladığınız bir noktanın X yada Y değerini yazar.

Command: <Dimension/Quick Dimension > (Toplu Ölçülendirme

Komutu)

Bu komut ile şekli komple seçip her köşeden ölçülendirebilirsiniz. Çok basit

şekiller için işe yarar, ama biraz karmaşık şekillerde istenmeyen yerleri de

ölçülendireceğinden pek kullanışlı değildir.

Command: <Dimension/Tolerance> (Tolerans Belirleme Komutu)

Bir imalat resminde konum veya şekil toleransı belirtme ihtiyacı olduğunda,

Bir takım semboller, sayısal değerler ve referans harfleri kullanma ihtiyacı

doğar. Autocad tarafından bu ihtiyaca cevap verebilecek hazır bir format

sunulmaktadır. Sadece kutucuklara tıklayıp karşınıza çıkan seçeneklerden


seçim yapıyorsunuz ve istediğiniz gibi bir tolerans kutucuğu

düzenliyorsunuz.

Sym yazan yerdeki kutucuklardan birine

tıkladığınızda bir Symbol (sembol)

menüsü açılıyor. Buradan bir sembol

seçiyorsunuz. Tolerance yazan

bölgelerden soldaki kutucuğa tıklarsanız

girilecek sayısal değerin çap olduğunu

belirtmiş olursunuz. Tekrar tıklayarak

vazgeçebilirsiniz. Sağdaki siyah

kutucuğa tıkladığınızda Material

Condition (Malzeme Şartı) isimli bir menü gelir. Buradan da malzeme ile

ilgili seçiminizi yaparsınız. Yine Tolerance kısmındaki beyaz kutucuğa

tıklayarak tolerans değerlerini yazarbilirsiniz. Datum Bölgesine ise referans

harflerini ve yine malzeme şartını belirleyebiliyorsunuz. Projected

Tolerance Zone (yansıtılmış tolerans bölgesi) ni tıklayarak aktif yapabilir

ve Height kısmından yüksekliğini

belirleyebilirsiniz. Datum Identifier (Bilinen

Açıklama) kısmında ise kısa bir açıklama

yapabilirsiniz. Ok yaptığınızda Hazırladığınız

kutucukları görebilirsiniz.

Hazırladığınız kutucuğa çift tıkladığınızda düzenleme modunda açılır ve

ekleme çıkartma yapabilirsiniz.


Burada bahsedilen konum ve şekil toleranslarıydı. Ayrıca boyut

toleranslarını da öğreneceğiz. Boyut toleransları Dimension Style tanımı

yaparken karşımıza çıkmıştı ama incelememiştik. Şimdi Dimension Style

komutuna tekrar tıklayalım

Command <Format/Dimension Style...> yada

<Dimension/Style...>

D2 sitilini seçip Modify... seçeneğine tıklayalım. Bu, D2 sitili üzerinde

değişiklik yapacağımız anlamına gelir. Açılan menüden Tolerances kısmını

seçerseniz aşağıdaki menü gelecektir.

Bu menünün çok güzel bir yanı var. Yaptığınız değişiklikleri önizleme

ekranında aktif olarak görebiliyorsunuz. Dolayısıyla bizim izah getirmemize

pek gerek kalmıyor. Bu yüzden ihtiyaç gördüğüm yerleri kısa kısa

açıklamalarla geçmek istiyorum.


Method kısmından tolerans değerlerinin gösterilme

şeklini seçiyorsunuz.

None: Hiç biri. Yani Tolerans göstermeyecek.

Symetrical: ± ile ifade ve alt sınırı ile üst sınırı aynı

olan toleransların gösterim formatıdır.

Deviation: Üst sınır ile alt sınırı farklı olan ve bu sınırların Ana ölçünün

yanında biraz daha küçük olarak yazıldığı formattır.

Limits: Tolerans değerlerinin ana ölçüye eklenerek ve çıkartılarak

gösterildiği formattır.

Upper Value : Üst tolerans sınırı

Lower Value : Alt tolerans sınırı

Scaling for height : Alt ve üst sınır değerlerinin yüksekliğinin ana

ölçünün yüksekliğine oranıdır.

Vertical Position : Ana ölçünün tolerans değerlerinin yanındaki dikey

konumunu ifade eder.

Bottom : Altında

Middle : Ortasında

Top : Üstünde

Precision: Daha öncede bahsettiğimiz gibi ondalık hanede kaç basamak

gösterileceğini tanımlamak içindir.

Alternate Unit Tolerance kısmının pasif olduğunu görüyorsunuz. Çünkü

Alternatif ölçü tanımlamadığımızdan kaynaklanıyor. O halde nedir bu

alternatif ölçü?, nasıl tanımlanır?, Onu inceleyelim.

Örneğin 25.4 cm’lik bir yeri ölçülendirdiğimizde bu bölgenin inç olarak

karşılığını da görmek istiyorsak, 10 cm [25 inç] seklinde iki farklı ölçünün

aynı anda görünmesini istiyorsak Alternate Units menüsündeki Display

alternate units kutucuğunu tıklarız.


Precision kısmını 0.00 yapın

Multiple for all units (Ölçü çarpım katsayısı) 0.03937 yani

1/25.4yaparsanız mm nin inç olarak karşılığını verir 0.3937 yaparsanız

1/2.54 yapmış olursunuz. Bu da cm nin inç olarak karşılığını veririr. Ana

ölçüyü mm kabul edelim ve 0.03937 yapalım.

Round distances to (yuvarlatma aralığı) kısmını 0.05 yapın. Böylece %5

lik adımlarla yuvarlama yapacaktır. Yani 3.27 inç olarak ölçtüğü bir boyutu

3.25 inç olarak ölçülendirecektir.

Prefix (ön ek) kısmını boş bırakın, Suffix (son ek) kısmına inç yazısını

yazın. Placement kısmından, After primary value seçeneğini aktif

yaparsanız alternatif ölçüyü esas ölçünün sağına koy demiş olursunuz.

Below primary value seçeneğini tıklarsanız, alternatif ölçüyü esas ölçünün

soluna koy demiş olursunuz. Tabii ki sağını tercik ederiz.

Primary Units kısmını daha önce incelemiştik bu kısmı açın ve buradaki

suffix kısmına mm yazın. Decimal seperator (ondalık ayırıcı) kısmından

“.” yı seçin. Round off (yuvarlatma) kısmını 0.02 yapın. Böylece esas ölçü


%2 aralıklarla yuvarlatmaya tabii tutulacaktır. Bu yuvarlatmanın fark

edilebilmesi için Precision kısmı 0.00 olarak değiştirin.

Ok ve Close yaparak menüden çıkın. Ekanda daha önceden D2 sitili ile

yapılmış ölçülendirmeler varsa hepsi değişmiştir. Şimdi aşağıdaki gibi bir

ölçülendirme yapıp inceleyelim.

Bu ölçülendirme üzerinde tanımladığımız bütün ayarları görebiliyoruz. Bu

kadar ayrıntılı bir ölçülendirmeye ben hiç ihtiyaç duymadım. Ama siz

ihtiyaç duyabilirsiniz.

Yeni bir sitil tanımlayarak yada mevcut D2 sitili üzerinde bazı değişiklikler

yaparak etkilerini inceleyin. Mesela Alternatif ölçüyü ve toleransları

kaldırabilirsiniz. Hatta mm yazısını kaldırıp, yuvarlatma adımlarını


Yukarıdaki ölçülendirmede görüldüğü gibi ölçülendirme yazısı uzatma ölçü

çizgilerinin arasına sığmayınca dışarı yazıldı. Oysa oklar içeride duruyor.

Aslında bunu bile ayarlayabilirsiniz.

Dimension Style menüsündeki Fit seçeneğine tıklayın. Bu kısım

Ölçülendirme yazısının konumu ile ilgili ayarları içerir. Fits bölümü sık

değiştirilecek bir bölüm değildir. Aktif olan seçenekler en makul olanıdır.

Dimension (ölçülendirme) konusunda epeyce uzmanlaşana kadar bu kısımla

uğraşıp ta aklınızı karıştırmayın.

Fit Options (yerleştirme seçenekleri) kısmında, ölçülendirme yazısının iki

çizgi arasına sığmaması halinde ne yapacağını belirleyen seçenekler

mevcuttur.

Either the text or the arrows whichever fits best : Yazı veya ok’tan

hangisi daha uygunsa onu dışarı al.

Arrows: Okları dışarı al

Text: Yazıyı dışarı al

Both text and arrows : Hem yazıyı hem okları dışarı al


Always keep text between ext. lines: Daime yazıyı iki çizgi arasına

yerleştir

Suppress arrows if they don’t fit inside the extension lines: Eğer iki çizgi

arasına sığmıyorsa okları kaldır.

Bitmiş bir ölçülendirme üzerinde değişiklik yapılabilir bu değiştirme

yöntemleri ilerleyen kısımlarda anlatılacaktır. Ancak bu bölümde Eğer

yazının konumu olması gerekenin dışında bir yerdeyse

Besides the Dimension line: Ölçülendirme çizgisinin yanına koy

Over the dimension line, with a leader: Bir kılavuz çizgisi ile

ölçülendirme çizgisinin üzerine koy

Over the dimension line, without a leader: Bir kılavuz çizgisi olmaksızın

ölçülendirme çizgisinin üzerine koy

Use overall scale of: bütün ölçülendirme değişkenlerini belli bir katsayı ile

çarparak değiştirebileceğiniz bir bölüm

Scale dimensions to layout (paperspace): Ölçülendirmeleri kağıt

boşluğuna göre ölçeklendir.

Place text manually when dimensioning: Yazıyı ölçülendirme esnasında

manuel olarak yerleştir

Always draw dim. line between ext. lines: Daima ölçü uzatma çizgilerinin

arasına ölçülendirme çizgisi çiz.

Bir ölçülendirmenin yazısı, okları, çizgileriyle beraber bir bütünlük arz eder.

Bunlardan herhangi birini ayrıca seçip scale komutu ile büyütemezsiniz

yada move komutu ile taşıyamazsınız, kısacası tek tek seçemezsiniz. Bu ve

buna benzer komutları uygulamak için ölçüyü bir kere patlatmak gerekir.

Patlatılan ölçünün her bir parçası bağımsız hale gelir ve bunların üzerinde

herhangi bir düzenleme komutu uygulanabilir. Fakat patlatılan ölçü üzerinde

bazı özel düzenlemeler yapılamaz. Bu özel düzenlemeler Dimension

komutlarına ait düzenlemelerdir.

Herhangi bir ölçülendirmeyi seçin. Üzerinde 5 adet kutucuk belirecektir. Bu

kutucuklardan her birini tıklayıp kaydırın nasıl bir değişiklik meydana

geldiğini göreceksiniz.

Alttakiler ölçünün boyutunu değiştirecektir. O halde ölçülendirilmiş bir

nesne stretch komutuyla uzatılacak olursa, otomatik olarak ölçülendirme


parametreleri de değişecektir. Yada scale komutu ile büyütüp

küçültüldüğünde, aynı oranda ölçülendirme ölçüleri de değişecektir.

Yazının üzerindeki kutucuğu hareket

ettirdiğinizde yazının

konumunu

değiştirebiliyorsunuz. Yan

taraflardaki diğer

kutucuklar tıklandığında

ise, ölçülendirmenin

konumu değişecektir.

Şimdi de bir ölçülendirmeyi seçip sağ tuşa

basın. Aşağıdaki menü karşınıza

gelecektir. Burada bulunan Dim Text

Position, Precision ve Dim Style

seçenekleri seçilen ölçünün özelliklerini

değiştirmeye yöneliktir.

Dim Text position: Ölçü yazısının

konumuna yönelik değişikliklerin

yapılabileceği komutlar mevcuttur.

Aşağıdaki sıra ile uygulayarak deneyin.

Centered: Seçilen ölçünün yazısını dim. line çizgisinin ortasına kaydırır

Above dim line: Seçilen ölçünün yazısını dim. line çizgisinin üzerine alır.

Move text alone: Sadece yazıyı taşır

Home Text: Yazıyı orjinal konumuna taşır

Move with leader: Yazıyı bir kılavuz çizgisiyle taşı

Move with dim line: Yazıyı ölçülendirme çizgisi ile birlikte taşır.

Precision: Seçilen ölçünün yazısındaki ondalık hane sayısını değiştirir


Dim Style: Seçilen ölçünün sitilini değiştirir. Bu menüye girildiğinde

tanımlı sitillerin listesi görünür ve birini seçerek seçilen ölçüye

uygularsınız.

Command: <Dimension/Align Text ve Oblique > (Ölçülendirme

Düzenleme Komutu)

Enter type of dimension editing [Home/New/Rotate/Oblique] <Home>: N

Açılan text editöre yeni bir ölçü yazın ve <> işaretini silin

Select objects: Bir ölçü seçin

Select objects:

Seçilen ölçünün yazısı değişmiştir.

Rotate veya Oblique alt komutlarına girdiğinizde bir açı belirlemenizi

isteyecektir. Rotate alt komutunda yazının açısını girilen açıya getirir,

Oblique alt komutunda ise ölçü uzatma çizgilerinin açısını girilen açıya

getirir.

Home alt komutu ile konumu değişmiş ölçü yazısını orjinal yerine getirilir.

DDEDIT (ED) komutuyla da ölçü yazısını değiştirmek mümkündür.

Deneyin.

Command: (Dimension Text Edit) (Ölçülendirme Yazısının

Konumunu Değiştirme Komutu)

Select dimension: Ölçüyü seçin

Specify new location for dimension text or [Left/Right/Center/Home/Angle]

Fare ile yeni bir konum belirleyin.

Alt komutlarlarla yazının konumunu değiştirebilirsiniz.

Left : Yazıyı sola yanaştırır

Right : Yazıyı sağa yanaştırır

Center: Yazıyı ortalar


Home : Yazıyı orijinal konumuna taşır

Angle : Yazının açısını değiştirir

Görüldüğü gibi bir değişikliği yapmanın birden fazla yolu olabiliyor.

Bunlardan en kolay ve pratik olanını seçmek kullanıcının tercihidir. Şimdi

de bir ölçünün üzerine çift tıklayın yada seçtikten sonra sağ tuş yapıp

properties’i seçin. Bu pencere daha önceden tanıdığınız bir penceredir.

Seçilen ölçüye ait tüm değişkenleri listelemektedir. İstediğinizi seçip

değiştirebilirsiniz. Bu properties sayesinde diğer pek çok yöntemi terk

edebilirsiniz.

UYGULAMA 21’deki projenin diğer detaylarının da çizildiğini düşünelim.

Mesela bu inşaat projesi üzerinde elektrik tesisatı, telefon tesisatı, doğalgaz

tesisatı, kalorifer tesisatı, su tesisatı ... vs. Bu tesisatların çizilebilmesi için

inşaat projesine ihtiyaç vardır. O halde, inşaat projesini her bir tesisat için

kopyalayıp ayrı ayrı tesisatlar çizmek zorundayız. Ama bir projede bütün

tesisatları yada birden fazla tesisatı aynı anda görmek isteyebiliriz. O zaman

müthiş bir karmaşıklık yaşanır. Peki böylesi bir durumda ne yapılır?.

Böyle karmaşık çizimler olduğu zaman katmanlardan istifade edilir. Şu an

çizim yaptığınız ekranın arkasında binlerce şeffaf katman mevcuttur.

Çiziminizin her birini farklı katmana çizebilirsiniz. Katmanlar alt alta

olduğu için bir bakışta hepsi aynı katmandaymış gibi görünür. İstediğiniz

katmanları görünmez yaparak karmaşıklıktan ve görüntü kirliliğinden

kurtulabilirsiniz. Daha pek çok avantajlarıyla Layer (katman) komutunu

inceleyelim.

Ekranın sol üst köşesinde bulunan

seçeneklerin hepsi Layer ayarları içindir.

Command: Layer <Format/Layer... > (Katman Komutu)


Konuyu daha basit bir uygulama üzerinde incelemek için UYGULAMA

21’in her bir kısmını farklı bir katmana yerleştirelim ve o şekilde

inceleyelim.

New seçeneğine basıp inşaat isminde yeni bir katman oluşturalım. Renk

kutucuğunu White olarak bırakalım. Linetype (çizgi tipi)ne dokunmayalım

Continuous (sürekli) seçili kalsın. Lineweight (çizgi kalınlığı) nı tıklayıp

0.30 yapalım. Tekrar New seçeneğine tıklayarak Açıklama isminde yeni bir

katman daha oluşturalım. Renk kırmızı, çizgi tipi Hidden, çizgi kalınlığı

0.50 olsun. Eğer çizgi tipinden Hidden, listede görünmüyorsa, pencereyi

kapatın ve Object properties çubuğundaki Linetype Control kısmından

Other seçeneğini tıkladıktan sonra, Load ile bulup yükleyebilirsiniz. Daha

önce yüklemiştik ama kaydetmemiş olabilirsiniz.

Aynı yolları izleyerek ölçülendirme ve tarama isminde iki katman daha

oluşturun. Diğer özelliklerini yukarıdaki şekilde olduğu gibi ayarlayın ve

OK ile çıkın.

Sol köşedeki Layer kontrol

penceresinin okuna tıklayarak tanımlı katmanların görünüp görünmediğine

bakın.


Bizim tanımladığımızın haricinde 0 isimli bir katman daha mevcuttu ve

Uygulama 21’in bütün çizimleri 0 katmanına çizildi. Çünkü aktif katman 0

görünüyor.

Proje üzerindeki bütün ölçülendirmeleri seçtikten sonra sağ tuş yaparak

properties penceresini açın ve bu penceredeki Layer bölümündeki

ölçülendirme katmanını seçili konuma getirin. ESC yaparak seçili olan

ölçülendirme nesnelerini seçilmemiş hale getirin. Böylece bütün

ölçülendirme nesnelerini kendi katmanına göndermiş olduk. Zaten

farketmişseniz. Renkler mavi, çizgi tipleri noktalı olmuştur. Çünkü gittiği

katmanın rengi mavi, çizgi tipi de Dot (nokta) idi. Eğer noktalar çok seyrek

yada çok sık olmuşsa Object properties araç çubuğunda ki Linetype

Control bölümünden Other yapıp Global Scale Factor’u değiştirebilirsiniz

Odaların adını açıklayan yazıları seçerek onları da açıklama isimli katmana

gönderin. Buradaki yazıların rengi de kırmızı olmuştur. Aynı şekilde ESC

ile seçimi iptal ettikten sonra tarama desenlerini seçip onları da tarama

isimli katmana yollayın. Projenin inşaat kısmını da inşaat isimli katmana

gönderin. Çizgi kalınlığının değiştiğini fark etmişsinizdir.

Properties penceresini kapatıp ekrana dönelim. Çizimlerin hepsi bir

katmandaymış gibi görünse de her biri farklı katmanlara aktarılmıştır.

Sol köşedeki Layer kontrol penceresini açarak açıklama yazısının üzerine

tıklayın. Bu durumda açıklama isimli katman aktif olur. Yani ekrana bir

şeyler çizdiğinizde açıklama isimli katmana çizmiş olursunuz. Aslında hep

böyle yapmalıydık. Uygulama 21’e başlamadan önce yukarıda bahsedilen

yollarla yeni katmanlar oluşturmalıydık ve sırayla her birini aktif yaparak o

aktif katmana ait çizimleri yapmalıydık. Fakat o zaman Layer komutunu

henüz tanımıyordunuz. Mecburen bu yolu izledik. Ama böylece hem bir

katmanı aktif yapıp üzerinde çizim yapmayı, hem de daha önceden çizilmiş

olan nesneleri bir başka katmana göndermeyi öğrenmiş olduk.

Sırayla diğer katmanları aktif yapın ve ilave çizimler yapıp tekrar silin.

Çizimlerdeki renk, çizgi tipi ve çizgi kalınlıklarının katmana göre nasıl

değiştiğini izleyin.

Aktif olan her hangi bir katmanda çizim yaparken çiziminizin rengi, çizgi

tipi vs. hiç değişmeyecek ve katman tanımlarken seçtiğimiz özelliklerde

olacak diye bir kayıt yoktur. Örneğin açıklama isimli katmanı aktif yapın


ve bir çizgi çizin. Çizginin rengi kırmızı, çizgi tipi Hidden ve çizgi

kalınlığı 0.50 olacaktır. (Uyarı: Ekranın altındaki LWT seçeneği açık

değilse çizgi kalınlığındaki değişimi fark edemezsiniz). Çünkü açıklama

katmanını oluştururken bu seçenekleri tanımlamıştık. Object properties

araç çubuğundaki renk, çizgi tipi ve çizgi kalınlığı bölümünde By Layer

(Katmana Göre) seçeneği aktif olduğuna göre nesnelerin bu özellikleri

katmanda tanımlanan özelliklere göre belirlenecektir. Şimdi Object

properties araç çubuğundaki renk bölümündeki By Layer seçeniğinin

yerine Sarı rengi seçip yeniden çizim yapalım. Katman rengi kırmızıydı ama

sarı çizmeye başladı. Neden? Çünkü renk bölümünde By Layer yerine Sarı

seçtik te ondan. Aynı mantıkla çizgi tipi ve çizgi kalınlıklarını da

değiştirebiliriz.

Buraya kadar olan kısımda katmanların avantajlarından hiç istifade etmedik.

Sadece özelliklerini tanıdık o kadar. Oysa ki bu katmanlar sayesinde bazı

avantajları yakalamalıyız. Şimdi bunları uygulayarak anlamaya çalışalım.

tarama isimli katmanın

ampulünü tıklayarak

karartalım yani Off yapalım ve

etkisini inceleyelim.

Tarama katmanında bulunan

bütün nesneler yani tarama

desenleri görünmez olmuştur.

Böylece görüntü kirliliğinden

kurtulabilirsiniz. İsterseniz ölçülendirme isimli katmanı da görünmez (Off)

yapın. Proje daha da sadeleşecektir. Her hangi bir düzenleme komutu

(Erase, copy, move... vs) na girip all seçeneği ile seçim yaptığımızda

görünmeyen katmanların nesneleri de seçilecektir.

Şimdi de bütün kararmış ışıkları tıklayarak (On yapalım yani) yakalım ve

inşaat isimli katmanın kilidini kapatalım (Lock). Bir şey değişmemiş gibi

görünüyor. Her hangi bir duvarı seçmeyi deneyin. Seçemezsiniz. Çünkü bu

duvar inşaat isimli katmanda ve o katman ise kilitli durumda. Kilitli

katmanlar görünür ama üzerinde değişiklik yapılamaz. Duvarlar diğer

tesisatlar için temel teşkil ettiğinden her tesisatta bulunur ve bu yüzden de

çok önemlidir. Başka bir şeyler silinirken yanlışlıkla duvarlar da silinebilir

diye korkuyorsanız bu kilitleme yöntemini kullanabilirsiniz. Kili sembolünü

tekrar tıklayarak kilidi açabilirsiniz (Unlock).


Bazı katmanlar hem görünmesin hem de kilitli olsun istiyorsanız Freeze

(güneş sembolünü) tıklayıp kar tanesine dönüştürerek dondurabilirsiniz.

Dondurulmuş katmanlar; karmaşık çizimleri tekrar üretmek için Regen

komutu kullanıldığında, Zoom ve Pan komutu kullanıldığında, üç boyutlu

çizimlerde göreceğimiz Hide ve Render komutlarında dikkate

alınmadığından bilgisayarın hızını artırmış olur. Dondurulmuş katmandaki

kar sembolü tıklanarak Thaw (çözme) yapıldığında katman açılmış olur.

Seçili nesnenin katmanını aktif yapar

Bir önceki katmanı aktif yapar


UYGULAMA -22-

Bazı arazilerimiz vardır alanlarını hesaplamak için dolaylı yollar kullanırız

veya bazı sac levhalar vardır içerisinden bir kısmını keser alırız bir kısmı

mecburen fireye ayrılır. Ne kadar fire yada ne kadar faydalı alan olduğunu

hesaplamak isteriz. İşte Uygulama 22 ile alan hesaplamalarına bir göz

atacağız.

Araç çubuklarından Inquiry araç çubuğunu açın ve içerisinden Area’yı

seçin ve şekil –a-‘yı hesaplattıralım

Command: (AREA) <Tools/Inquiry/Area> (Alan Hesaplama

Komutu)

Specify first corner point or [Object/Add/Subtract]: Dikdörtgenin bir

köşesini tıklayın

Specify next corner point or press ENTER for total: Ardışık olacak şekilde

bir sonraki köşesini tıklayın

Specify next corner point or press ENTER for total: Ardışık olacak şekilde

diğer köşesini tıklayın

Specify next corner point or press ENTER for total: Son köşesini tıklayın


Specify next corner point or press ENTER for total:

Area = 6000.00, Perimeter = 320.00

Son enter işleminden sonra Alan (Area) =6000, Çevre (Perimeter)=320

olarak hesaplandı.

Eğer bu dikdörtgeni line komutu ile çizmişseniz yukarıdaki yolu takip

etmek zorundasınız. Ama Pline yada Rectangle (ki o da Pline demektir)

komutu ile çizmişseniz bütün köşeleri tek tek seçmek yerine nesneyi bir

seferde tıklayıp tanıttırabilirsiniz.

Aynı dikdörtgeni pline komutu ile çizip tekrar hesaplattıralım

Command:

Specify first corner point or [Object/Add/Subtract]: O

Select objects:

Area = 6000.00, Perimeter = 320.00

İşte görüldüğü gibi Object alt komutuyla tek seçimde ifade edilebilecek

nesnelerin alan ve çevresini hesaplamak çok daha kısa ve kolay. Bir dairenin

alanını hesaplatmak içinde bu yöntem kullanılır. Çünkü tek tıklama da hepsi

seçilebilir. Şekil –b-‘deki dairenin alanını (area) = 2827.43 ve çevresini

(Circumference) = 188.50 olarak hesaplayın

Bir alanın hesaplatılabilmesi için dört köşe olması gerekmiyor. Kaç köşe

olursa olsun tek tıklamada yada köşeler ardışık olacak şekilde seçildiği

takdirde sonuç alınacaktır. Son köşe de seçildikten sonra enter yapıp işlem

sonlandırılır. Şekil –c-‘yi hesaplattırarak alanının (Area) = 450.00, boyunun

(Length) = 112.36 olduğunu görünüz.

Şekil -a-‘ daki dikdörgeni bir sac levha, şekil –c-‘deki parçayı da bu

levhadan zımba ile çıkartılacak parçalar olarak düşünelim. Copy ve Array

komutlarıyla şekil –d-‘deki şekli oluşturalım ve taralı alanı hesaplattıralım.

Dikdörtgeni ve içindeki her bir parçayı tek seferde seçebileceğimizi

düşünüyoruz. Yoksa işlem çok uzar.


Command:

Specify first corner point or [Object/Add/Subtract]: a (add=topla demiş

oluyoruz. Aslında burada toplanacak birden fazla nesne yok. Sadece

dikdörtgen var ama mantık öyle matematikteki cebirsel işlem gibi.

Taralı Alan= +Alandikdörtgen-Alan1 -Alan2 -Alan3 -Alan4 -Alan5 -Alan6

-Alan7 şeklinde düşünürsek add alt komutu en baştaki + işareti

anlamına geliyor. Sonraki aşamalarda geçen Subtract=Çıkart alt

komutu ise – işaretinin yerini tutuyor)

Specify first corner point or [Object/Subtract]: O

(ADD mode) Select objects: Dikdörtgeni seçin

Area = 6000.00, Length = 320.00

Total area (toplam alan) = 6000.00

(ADD mode) Select objects: (Başka eklenecek nesne olmadığından

yapıp bir sonraki aşamaya geçiyoruz)

Specify first corner point or [Object/Subtract]: S

Specify first corner point or [Object/Add]: O

(SUBTRACT mode) Select objects: İçerideki şekillerden birini seçin

Area = 450.00, Length = 112.36 (seçilen alana ait değerler)

Total area = 5550.00 (Toplam alandan çıkartıldıktan sonra kalan alan)

(SUBTRACT mode) Select objects: Diğerini seçin

Area = 450.00, Length = 112.36

Total area = 5100.00


Area = 450.00, Length = 112.36




Area = 450.00, Length = 112.36



Area = 450.00, Length = 112.36



Area = 450.00, Length = 112.36



Area = 450.00, Length = 112.36


(SUBTRACT mode) Select objects:

Specify first corner point or [Object/Add]:

Taralı alan 2850 kaldı

Demek ki İç içe alanlardan oluşan bir bölgenin istediğimiz kısmını

hesaplattırabiliyoruz.


BÖLÜM 2

AUTOCAD 2000-2002 ve 2004 ile

3 BOYUTLU ÇİZİM UYGULAMALARI

Bu kısımda AutoCAD’in 3 boyutlu çizim yöntemleri ele alınacaktır. Bu

bölüm AutoCAD eğitim merkezlerinde İLERİ SEVİYE AUTOCAD,

CAD2 (Computer Aided Design 2), BDÇ2 (Bilgisayar Destekli Çizim 2),

3D AUTOCAD isimlerinden biriyle anılır.

Üç boyut denilince akla gelen X,Y eksenlerinin yanısıra bir de Z ekseninin

işin içine girmesidir. Ama üç boyutlu her nesne KATI MODEL değildir.

Pull Down menüden 3D Polyline komutuna girip bir küp resmi

çizebilirsiniz. Bu çizdiğiniz 3 boyutlu olur ama katı model olması için içinin

dolu olması gerekir. Sanki bir ahşap yada bir metalden kesilerek veya

işlenerek yapılmış gibi olmalıdır. Bir katı modeli iki parçaya kesip iki ayrı

katı model oluşturabilirsiniz. Ama bir tel kafes yapıyı yada yüzey

modelleme ile yapılan bir üç boyutu ikiye kesip ayıramazsınız.

Yukarıdaki kavramlar ilerleyen konular içinde daha da anlaşılır hale

gelecektir. Üç boyut bölümünde katı model konusuna ağırlık verilecektir.

Üç boyut ve katı model konusunda söylenecek çok şey mevcuttur. Ama biz

her zamanki gibi yine yeri ve zamanı geldikçe yazıp çizerek izah edeceğiz.

Hemen uygulamalarla konuşmaya geçelim


UYGULAMA –23-

-a- -b- -c-

-d- -e- -f-

Primitives (ilkeller) diye bilinen gurupta hazır katı modeller mevcuttur.

Uygulama –23- te bunların kullanımı ele alınacaktır.

Araç çubuklarından Solids

araç çubuğunu aktif yapın ve

ekranın sağ kenarına

hizalayın.

Şekil –a-‘daki küpü 50x60x70 mm ebatlarında çizelim

Command: BOX <Draw/Solids/Box> (Küp Çizme Komutu)

Specify corner of box or [CEnter] <0,0,0>: Bir nokta tıklayın

Specify corner or [Cube/Length]: @50,60 (Bir pencere çizerek küpün

boyunu ve enini tayin etmiş oluyoruz)


Specify height: 70 (Yüksekliğini girmiş oluyoruz)

Center alt komutunu kullanarak ta çizebilirdik. Şimdi de onu deneyelim

Command:

Specify corner of box or [CEnter] <0,0,0>: CE

Specify center of box <0,0,0>: Bir nokta tıklayarak küpün yerleşeceği kısmı

tayin ediyoruz

Specify corner or [Cube/Length]: L (Her bir ebadının tek tek sorulmasını

istiyoruz. Bu yüzden L yaptık)

Specify length: 50

Specify width: 60

Specify height: 70

Eğer küpün üz boyutu da aynı ise her seferde aynı boyutu girmek yerine

şöyle yapabiliriz.

Command:

Specify corner of box or [CEnter] <0,0,0>: CE

Specify center of box <0,0,0>: Bir nokta tıklayın

Specify corner or [Cube/Length]: c

Specify length: 60

60x60x60 lık bir küp çizilmiştir.

Şekil –b-‘de ki gibi bir küre çizmek daire çizmeye benzer. Sadece merkez

ve yarıçap gireriz o kadar.

Çizdiğiniz bu küp Uyglama –23-‘teki gibi perspektiften görünmüyor olmalı

sadece bir dikdörtgen gibi görünür. Perspektif görüntüye geçmek için

Autocad 2000 ve 2002 de Standard Toolbar dan butonuna basılı tutun


altında beliren kutucuklar hangi yönden bakacağınızı belirtmek içindir.

Autocad 2004’te çalışıyorsanız View araç çubuğunu açmanız gerekecektir.

Bu menüyü kısaca

inceleyelim

Named Views (isimlendirilmiş görüntüler): İstediğiniz bir

görüntüyü ayarlayıp ona isim verebilirsiniz. Daha sonrada bu

görüntüyü aktif hale getirip görebilirsiniz. AutoCAD’in eski

versiyonlarında böyle bir uygulamaya belki ihtiyaç duyulabilirdi.

Ama ileride göreceğimiz üç boyut görüntüleme komutları varken

böyle isimlendirilmiş bir görüntüye daha az ihtiyaç duyulur. Çünkü

her türlü görüntüye anında ulaşabiliyorsunuz.

Top View (Üst görünüş): Zaten aktif olan bakış açımız bu dur.

Diğerlerini seçtikten sonra eski konuma gelmek için bu seçeneği

kullanmamız gerekir.

Bottom View (Alt görünüş)

Left View (Sol yan görünüş)

Right View (Sağ yan görünüş)

Front View (Ön görünüş)

Back View (Arka görünüş)

SW Isometrik View (Güney Batı İzometrik görünüş)

SE Isometrik View (Güney Doğu İzometrik görünüş)

NE Isometrik View (Kuzey Doğu İzometrik görünüş)


NW Isometrik View (Kuzey Batı İzometrik görünüş)

Camera (Kamera): Kamera seçeneği ile iki nokta belirliyorsunuz.

Birinci nokta kameranın konumunu ikinci nokta ise bakış yönünü

belirliyor.

Farklı boyularda küpler çizerek her açıdan bakıp farkı inceleyin. En son Üst

görünüşte bırakın. Farklı görüntülere geçtiğinizde ekranın sol alt köşesinde

bulunan XYZ ikonunun nasıl değiştiğini inceleyin.

Command: SPHERE <Draw/Solids/Sphere> (Küre Çizme

Komutu)

Current wire frame density: ISOLINES=4

Specify center of sphere <0,0,0>: Merkez belirleyin

Specify radius of sphere or [Diameter]: 30 (Yarıçapını girdik)

Bir silindir çizmek için Merkez ve yarıçapın yanında bir de yükseklik girilir.

Eğer Yuvarlak silindir yerine eliptik bir silindir çizmek istiyorsak. O zaman

elips çizer gibi iki eksendeki yarı çaplarını girmemiz gerekir.

Command: CYLINDER <Draw/Solids/Cylinder> (Silindir Çizme

Komutu)


Specify center point for base of cylinder or [Elliptical] <0,0,0>: Merkezi ni

belirleyin

Specify radius for base of cylinder or [Diameter]: 30 (yarıçapını

belirledik)

Specify height of cylinder or [Center of other end]: 60 (yüksekliğini

belirledik)

Şimdi de eliptik bir silindir çizelim

Command:



Specify center point for base of cylinder or [Elliptical] <0,0,0>: E

Specify axis endpoint of ellipse for base of cylinder or [Center]: Merkez

belirleyin.

Specify second axis endpoint of ellipse for base of cylinder: İkinci bir nokta

belirleyerek X eksenindeki çapını tayin edin

Specify length of other axis for base of cylinder: Y yönnündeki yarı çap için

ikinci noktayı tıklayın.

Specify height of cylinder or [Center of other end]: 60 (Yüksekliğini

girdik)

Koni çizmek ile silindir çizmek arasında hiç bir fark yoktur. Aynı sorular

sorulur. Hatta eliptik koni bile çizebilirsiniz.

Command: CONE <Draw/Solids/Cone> (Koni Çizme Komutu)


Specify center point for base of cone or [Elliptical] <0,0,0>: Merkezi

Specify radius for base of cone or [Diameter]: 30

Specify height of cone or [Apex]: 80

Apex (tepe) alt komutunu seçerseniz bir nokta isteyecektir. Gireceğiniz

nokta koninin tepesini oluşturacağından, koni yüksekliği dolaylı olarak

belirtilmiş olacaktır. Bu noktaya bağlı olarak koninin konumu da

belirlenecektir.

Et kalınlığı olan bir üçgen çizip takoz olarak kullanmak isterseniz Wedge

komutunu kullanabilirsiniz.

Command: WEDGE <Draw/Solids/Wedge> (Takoz Çizme

Komutu)

Kullanımı küp (box) komutu ile aynıdır. Hiçbir fark yoktur.

Bir simit çizmek için Torus komutunu kullanabilirsiniz.

Command: TORUS <Draw/Solids/Torus> (Simit Çizme Komutu)



Specify center of torus <0,0,0>: Simitin Merkezini belirleyin

Specify radius of torus or [Diameter]: 60 (Simit yarıçapını girdik)

Specify radius of tube or [Diameter]: 10 (Tüp yarıçapını girdik)

Katı çizimler bunlarla sınırlı değildir. Hatta bunlara ihtiyacı da yoktur.

Yukarıda anlatılan primitives (ilkeller) konulu uygulamaların hepsini farklı

yollardan yapmak mümkün. Ama bunların hazır olması zaman kazandırır o

kadar.

Uygulama –24-‘ve sonraki aşamalarda bu yöntemler incelenecektir. Ama

öncelikle çizdiğiniz şekilleri biraz süsleyelim. Ekranda ilkel nesnelerden

bazıları bulunsun, bunların görünmez çizgilerini yok etmek yada katı cismi

boyalı hale dönüştürmek isteyelim. Araç çubuklarından Shade araç

çubuğunu açın.

2D Wireframe (iki boyutlu tel kafes yapı): Zaten şu anda bu

konumdayız. Sanki ekrandaki küp katı bir nesne değil de tel kafes

gibi arkası içi falan her yeri görünüyor.

3D Wireframe (üç boyutlu tel kafes yapı): Üsttekinden pek farkı

yok denebilir. Çok küçük görüntü farkları vardır.

Hidden : Görünmezleri yok eder. Klavyeden Hi da yapabilirsiniz.

Tekrar dönmek için 2D yada 3D Wireframe yapmanız gerekir. Yada

Regen (re) komutunu kullanabilirsiniz.

Flat Shaded: Düz Boyalı

Gouroud Shaded: Özellikle eğrisel yüzeylerde daha gerçekçi bir

görünüm sağlar

Flat Shaded, Edges on: Düz boyalı, kenarlar görünür


Gouroud Shaded, Edes on: Yukarıdakinden farkı kenarlarında

görünür olması

Hoşunuza giden bir yöntemle boyama yapabilirsiniz. Tekrar eski haline

dönmek için 2D yada 3D Wireframe seçeneğini kullanmanız yeterlidir.


UYGULAMA –24-

Bu uygulamayı çizmek için en az 4-5 çeşit yol takip edilebilir. Aynı şekli

birbirinden farklı birkaç yolla çizerek bazı kavram ve mantığın yerleşmesini

sağlayacağız.

1. YOL

Komutunu kullanarak Sağ yan görünüş konumuna getirin. Bunu

yapmak mecburiyetinde değilsiniz. Ama iş bitip te perspektif görüntüye

geçtiğimizde direk olarak Uygulama –24-‘deki görüntüyü elde

edebilmek için yapıyoruz. Diğer türlü şekli döndürmek sorunda

kalabiliriz.


Aşağıdaki şekilleri çizin ve perspektif görüntüye geçin

130x80 ebatlarında

Command: EXTRUDE <Draw/Solids/Extrude> (Derinlik Verme

Komutu)


Select objects: Soldaki nesneyi seçin

Select objects:

Specify height of extrusion or [Path]: 70 (Derinlik miktarını belirledik)

Specify angle of taper for extrusion <0>: (Derinlik verilirken bir

konikleşme açısı girebiliriz. Ama varsayılan sıfır değerini onayladık)

Aynı şekilde sağdaki dikdörtgene derinlik verelim

Command:


Select objects: Sağdaki nesneyi seçin

Select objects:

NOT: Çizimin Pline komutu ile ve komuttan çıkmaksızın çizilmiş

olması gerekir. Çünkü tek parça olma zorunluluğu vardır.


Specify height of extrusion or [Path]: 25

Specify angle of taper for extrusion <0>:

Sonraki yaptığımız nesneyi Move komutu ile taşıyarak diğer nesnenin

üzerine yerleştirelim. Hassas yakalama yöntemleriyle köşelerden yakalayıp

yerleştirmek zorundayız.

Çizim tamam sayılır. Ama iki ayrı parça olduğu için birleşim bilgesinde

fazladan bir çizgi görünüyor oysaki arada herhangi bir çizginin olmaması

gerekir. İki nesneyi birleştirdiğimizde bu sorun ortadan kalkacaktır. Bunun

için Union komutunu kullanmamız gerekecek. Ama bu bir düzenleme

komutu olduğu için Solids Editing araç çubuğunu açmamız gerekecektir.

Bu çubuğuda açarak ekranın bir kenarına yerleştirin.

Command: UNION <Modify/Solids Editing/Union> (Birleştirme

Komutu)

Select objects: 2 nesneden birini seçin

Select objects: Diğerini seçin

Select objects:

Ortak olan çizgiler gitmiştir. Hide (hi) komutu ile görünmezleri yok

edip son halini verelim. Hatta Shade komutlarından biri ile boyayabilirsiniz.

Shade komutuna Pull Down menüdeki View seçeneğinden de

ulaşabilirsiniz.

2. YOL

Komutunu kullanarak Ön görünüş konumuna getirin.

Aşağıdaki profili çizdikten sonra extrude komutu ile derinlik verin.

Command:


Select objects: Soldaki nesneyi seçin


Select objects:



Komutunu kullanarak Sağ yan

görünüş konumuna getirin.

Yandaki şekli herhangi bir yere ölçülü

olarak çizin ve extrude komutu ile 70 derinlik

verin.

Perspektif görüntüye geçin ve Move komutu ile son çizdiğiniz küçük

nesneyi diğer nesnenin içine taşıyın. Taşıma esnasında referans noktası

olarak midpoint’i kullanmayı unutmayın.

Büyük parçadan küçük parçayı çıkardığımız zaman işlem tamamdır. Bu

çıkartma işlemini Subtract komutu yapacaktır.

Command: SUBTRACT <Modify/Solids Editing/Subtract>

(Çıkarma Komutu)

Command: _subtract Select solids and regions to subtract from ..

Select objects: Önceki çizdiğimiz büyük nesneyi seçin


Select objects:

Select solids and regions to subtract ..

Select objects: Sonraki çizdiğimiz küçük nesneyi seçin

Select objects:

Subtract komutunun mantığını pekiştirmek için bir biri üzerine binmiş

nesneler çizip denemeler yapın. Birden fazla nesneden birden fazla nesneyi

çıkarabilirsiniz. Komuta girdikten sonra bir gurup nesne seçin yapın;

sonra bir gurup nesne daha seçip yapın. Önceki guruptaki nesnelerden

sonraki guruptaki nesneleri çıkaracaktır. Bu arada önceki gurupta seçilen

nesnelerinde kendi aralarında birleştiğine dikkat edin. Yani Union komutu

uygulanır. Bu özellik bazan istenir bazan da istenmeyebilir.

2. yol da tamamlanmıştır. 3. yol da 2. yola benzer ama yeni bir bakış açısı

getirmesi için onu da yapalım.

3.YOL Komutunu kullanarak Sağ yan görünüş konumuna getirin.

130x80 ebatlarında

130x140 ebatlarında


Move komutunu kullanarak Sağdaki şekli soldaki şeklin üzerine taşıyın. Sol

üst köşeler birleşecek şekilde taşınmalıdır.

Command:


Select objects: Büyük parçayı seçin

Select objects:

Specify height of extrusion or [Path]: -70


Command:


Select objects: Üstteki küçük parçayı seçin

Select objects:



Perspektif görüntüye geçin

Command:


Select objects: Büyük nesneyi seçin

Select objects:


Select objects: Küçük nesneyi seçin

Select objects:


NOT: İki boyutlu çizimler her zaman XY düzleminde gerçekleşir.

Perspektif görüntüye geçip iki boyut çizseniz bile o çizimler her

zaman XY düzleminde oluşacaktır. Extrude komutu ile derinlik

verdiğinizde nesne Z ekseni yönünde derinlik kazanmaktadır. XY

düzlemi ekrana paralel olduğunda Z ekseninin pozitif yönü bize

doğru bakmaktadır. O halde derinlik miktarı girilirken pozitif bir sayı

girilirse, nesne bize doğru derinlik kazanacaktır. Negatif bir sayı

girildiğinde ise arkaya doğru bir derinlik kazanacaktır. Yukarıdaki

extrude işlemlerinde –70 ve –35 sayılarını girdik eğer bu sayılar

pozitif olarak girilseydi tekrar bir taşıma komutu ile küp şekli öne

doğru yani Z yönünde 25 mm taşımak zorunda kalacaktık.

Bir nesneye derinlik verildiğinde her zaman Z ekseninde derinlik

kazanacak diye bir şey yoktur. Nesnenin düzlemine dik olan yön

hangisi ise o yönde derinlik kazanacaktır.


UYGULAMA –25-

Bir nesneyi tek doğrultuda extrude yapabileceğiniz gibi, Çizilmiş bir yol

boyunca da extrude yapabilirsiniz. Ama bu yol tek parça olmalı. Bu yüzden

Polyline komutunu kullanmalıyız. Ama polyline komutu da iki çeşittir. Bir

tanesi sürekli kullandığımız ve iki boyutlu çizimler yaptığımız Polyline

diğeri de 3D Polyline. Burada üç boyutlu çizeceğimize göre, yani Z eksenini

de kullanacağımıza göre 3D Polyline komutunu kullanacağız.

Komutunu kullanarak Sağ yan görünüş konumuna getirin.

Yarı çapı 15 olan bir daire çizin

Command: <Draw/3D Polyline> (3 Boyutlu Çizgi Çizme Komutu)


Specify start point of polyline: Dairenin merkezini seçin

Specify endpoint of line or [Undo]: @0,0,-100

Specify endpoint of line or [Undo]: @0,100,0

Specify endpoint of line or [Close/Undo]: @100,0,0

Specify endpoint of line or [Close/Undo]: @0,-100,0

Specify endpoint of line or [Close/Undo]: @0,0,100

Specify endpoint of line or [Close/Undo]:


Command:



Select objects:

Specify height of extrusion or [Path]: P

Select extrusion path: Çizgiyi seçin

Komutuyla boyayıp son halini verebilirsiniz.


UYGULAMA –26-

Bu uygula ile hem yeni komutlar öğreneceğiz hem de öğrendiklerimizi

pekiştireceğiz.

Komutunu kullanarak Sağ yan görünüş konumuna getirin ve aşağıdaki

nesneleri ölçülerine göre çizin


Bu şekillerin hepsini çizebilirsiniz ama sol taraftakini beraber çizelim. Bu

kısmı Pline komutu ile tek seferde çizmek mümkün değildir. Bu yüzden

Line ve Circle komutlarıyla parçalı olarak çizip sonra birleştirme yapmamız

gerekir.

Command: (80 mm boyunda yatay bir çizgi çizin)

Command: (Çizginin ortasına 15 mm yarıçaplı bir daire çizin)

Command: (Daireyi 50 mm yukarıya taşıyın)

Command:

LINE Specify first point: 80 mm lik çizginin sol ucunu yakalayın

Specify next point or [Undo]: Dairenin sol tarafından teğet yakalayın (Eğer

yakalamakta zorlanırsanız, SHIFT+SAĞ TUŞ yapıp çıkan menüden

tangent seçeneğini seçip dairenin sol tarafına tıklayın)


Aynı şekilde dairenin sağ tarafına teğet olacak çizgiyi çizin

Command:



Select objects:


Dairenin alt kısmını tıklayın


Oluşan çizim 4 parçadan meydana gelmiştir. Oysa bunu tek parça

yapmalıyız ki derinlik verebilelim.

Command: PEDIT (PE) (Çok yönlü düzenleme komutu)

PEDIT Select polyline or [Multiple]: Herhangi bir çizgisini seçin


Object selected is not a polyline

Do you want to turn it into one? <Y> (seçilen nesnenin Polyline

olmadığını ve polyline’a dönüştürmek istiyor musunuz dedi. Bizde

Yes demiş olduk.)

Enter an option [Close/Join/Width/Edit vertex/Fit/Spline/Decurve/Ltype

gen/Undo]: j (Join, yani birleştirme alt komutunu seçtik)

Select objects: dört parçanın dördünüde seçin

Select objects:

3 segments added to polyline

Enter an option [Open/Join/Width/Edit vertex/Fit/Spline/Decurve/Ltype

gen/Undo]:

3 parça ilave edildi diyor. Evet çünkü birini ilk başta polyline’a

dönüştürmüştük diğer üçünü de buna ilave etti.

Artık tek parça olmuştur. Dikdörtgen ve daireleri de çizdikten sonra extrude

komutuna girebilirsiniz.

Command: (Dikdörtgene 70 mm derinlik verin)

Command: (Dairelerin ikisine birden yada tek tek 20 mm derinlik verin)

Command: (Diğer şekle de 15 mm derinlik verin)


Command: (Nesneleri uygun yerlerinden tutarak birbirlerine monte

edin)

Command: (Çapı 16 mm olan silindir hariç diğerlerini seçip yaparak

birleştirin. Böylece bu üç parça tek parça haline gelecektir)

Command:



Select objects: Ana parçayı seçin

Select objects:


Select objects: 16 mm lik silindiri seçin

Select objects:

Fillet komutu ile yüksekliği 20 mm

olan kenarlar seçilip 10 mm lik

radiuslar (yuvarlatmalar) yapılacaktır.

Fillet komutunun katı modele

uygulanmasındaki mantık iki boyutlu

nesnelere göre farklıdır. Katı modelde

radius kırmak için tek kenar seçmek

yeterlidir. Yandaki şekilde ok işareti ile

gösterilen çizgiler seçilecektir.

Command:


Select first object or [Polyline/Radius/Trim]: Ok ile gösterilen kenarlardan

birini seçin

Enter fillet radius <2.0000>: 10

Select an edge or [Chain/Radius]: Ok ile

gösterilen diğer kenarı da seçip bir

seferde iki ayrı yere radius kırabilirsiniz

Select an edge or [Chain/Radius]:

Üsten görünüşe geçin

Çapı 8 ve 16 mm olan daireleri çizin. Yarıçapı

10 olan radiuslu köşelerin merkezinde olacak.

Daire komutu yerine silindir komutu ile de


yapabilirsiniz. O zaman yüksekliklerini 25 vermeniz gerekir.

Eğer daire komutu ile çizmişseniz. Extrude komutunu uygulayarak her

ikisine birde 25 mm derinlik vermeniz gerekir.


Command: (Silindirik nesneleri uygun yerlerinden tutarak birbirlerine

monte edin. Silindirlerin ikisinin de tabanı ana parçanın tabanında

olacak şekilde taşıyın)

Command: (Çapı 16 mm olan silindir ile ana parçayı seçip yaparak

birleştirin)

Command:


Select objects: Ana parçayı seçin

Select objects:


Select objects: Çapı 8 mm olan silindiri seçin

Select objects:

Ön görünüşteki şekilde belirtilen 3 ve 5 mm lik

radius lar (yuvarlatmalar) yapılacaktr.

Command:


Select first object or [Polyline/Radius/Trim]: R3

yazan yerlerden birindeki dairesel çizgiyi

seçin


Select an edge or

[Chain/Radius]: Diğer iki

boğazdaki çizgileri de seçin



Üç ayrı yere 3 mm lik radius kırılmış olmalı.

Command:


Select first object or [Polyline/Radius/Trim]: R5 yazan yerdeki çizgiyi seçin



Perspektif görüntüye geçip Hide yada Shade yaparak

görüntünüzü süsleyebilirsiniz.

İki nesneyi birbiryle toplayan Union komutunu öğrendik, Bir birinden

çıkaran Subtract komutunu da öğrendik. Bir de bu guruptan olan Intersect

komutu vardır. Sık kullanılmayabilir ama ihtiyaç olduğunda da iyi bir iş

bitirir.

Bir deneme yaparak onu da inceleyelim

Önce bir küre çizip biraz sağ tarafına bir kopyasını alın

Command: INTERSECT <Modify/Solids Editing/Intersect>

(Kesişim Çıkarma Komutu)

Select objects: Specify opposite corner: İki nesneyi birden seçin

Select objects:


UYGULAMA –27-

Bu uygulamayı iki farklı yoldan yapabiliriz.

1.YOL


Command: (İç içe iki tane silindir çizin. Çapları 60 mm ve 100 mm

olsun. Yüksekliği 30 mm)

Perspektif görüntüye geçip iki silindirin gerçekten iç içe çizilip

çizilmediğini kontrol edin. Eğer değilse Move komutu ile taşıyın.

Command:


Select objects: Büyük silindiri seçin

Select objects:


Select objects: Küçük silindiri seçin

Select objects:


Command:


Select first object or [Polyline/Radius/Trim]: R10 yazan yerdeki çizgiyi

seçin




Command: SLICE <Modify/Solids Editing/Slice> (Kesme

Komutu)

Select objects: nesneyi seçin

Select objects:

Specify first point on slicing plane by

[Object/Zaxis/View/XY/YZ/ZX/3points] <3points>: ZX (Kesme

işleminin ZX düzleminde olacağını belirttik. Buna karar verirken

UCS iconu adını verdiğimiz XYZ yönünü gösteren ve ekranın sol alt

kısmında bulunan yardımcı elemana baktık. Nesneyi bir Jiletle iki

parçaya ayırmak istiyoruz bu jiletin hangi düzleme paralel olması

gerektiğini belirtmiş oluyoruz)

Specify a point on the ZX-plane <0,0,0>: Merkezi seçin (Hangi noktadan

keseceğini belirtmiş olduk)

Specify a point on desired side of the plane or [keep Both sides]: B (İki

parçaya ayrıldıktan sonra ikisi de kalsın demiş olduk. Eğer fare ile

üst tarafı seçseydik, üst tarafı kalsın demiş olurduk diğer tarafı

silerdi. Alt tarafı seçseydik orası kalsın demiş olurduk)

Nesneyi tam ortadan iki eşit parçaya böldük birini seçtiğiniz zaman fark

edeceksiniz. Şimdide alttakini iki eşit parçaya bölelim


Command:

Select objects: Alttaki nesneyi seçin

Select objects:

Specify first point on slicing plane by

[Object/Zaxis/View/XY/YZ/ZX/3points] <3points>: YZ

(Bu sefer jileti yani kesme düzlemini dikey konumda tutacağımız

için YZ düzlemini seçtik)

Specify a point on the YZ-plane <0,0,0>: Yine merkezi seçin

Specify a point on desired side of the plane or [keep Both sides]: Sol tarafta

herhangi bir nokta tıklayın.

Sağ tarafta kalan parça silinmiştir. Biri yarım diğeri çeyrek iki nesne

kalmıştır. Bunları da birleştirelim.

Command: (İki nesneyi de seçip yapın)

Perspektif görüntüye geçip Hide yada Shade yaparak

görüntünüzü süsleyebilirsiniz.

2.YOL


Command: PL (Yandaki kesit formu ekranın sağ tarafına bir

yere çizin)

NOT: Slice komutunda kesme düzlemi tanımlama için, XY, YZ veya

ZX düzlemlerine mahkum değilsiniz. 3Points yöntemiyle üç farklı nokta

girerek yeni bir düzlem tanımlayabilirsiniz


Bu şekli 270 döndürdüğümüzde işlem tamamdır. Döndürme komutu için

Revolve’yi kullanacağız. Bu komutla iki boyutlu nesneler bir eksen

etrafında döndürülerek katı model oluşturulur. Bu ekseni tanımlamakta

zorlanabilirsiniz. Kolaylık olsun diye Line komutu ile bir dikey bir yardımcı

çizgi çizin. Çizginin boyu önemli değildir. Sadece doğrultusu ve konumu

önemlidir. Yukarıdaki nesnenin 30 mm solunda dikey bir çizgi olacak.

Command: REVOLVE <Draw/Solids/Revolve> (Döndürerek Katı

Oluşturma Komutu)


Select objects: Döndürülecek nesneyi seçin

Select objects:

Specify start point for axis of revolution or define axis by [Object/X (axis)/Y

(axis)]: Yardımcı çizginin bir ucunu yakalayın

Specify endpoint of axis: Diğer ucunu yakalayın

Specify angle of revolution <360>: 270

Bu komutu farklı eksenler tanımlayarak ve farklı açılar vererek tekrar edin.

Değişik perspektiflerden izleyin. Eğer yapabilirseniz yardımcı çizgiye

ihtiyacınız yoktur. Şöyle ki; Eksen çizgisi için bir nokta tıklamanızı

istediğinde fare ile, döndürülecek nesnenin sol alt köşesine geleceksiniz. Uç

noktasını yakaladığını gösteren sarı bir işaret belirdiğinde fareyi sola doğru

kaydıracaksınız. Geçici bir çizgi sizi takip edecektir. “Extension” yazısı ile

yanında mesafe ve açıyı ifade eden değerler belirecektir. Bu bilgileri

gördüğünüzde 30 yaparsanız, bu doğrultuda 30 mm git demiş olursunuz.

Böylece birinci noktayı yakalamış olursunuz. Eğer extension yerine

midpoint’i yakalamışsa sorun değil o zaman da 40 yaparsınız çünkü 10

mm daha sağdan yakalamış demektir. Aynı anlama gelir. İkinci noktayı

belirlemek için F8 yapıp ORTHO ON konumuna getirir ve fareyi yukarı

sürükleyerek bir nokta tıklarsanız iş biter.

Eksen çizgisini nesneden uzak bir yerde tanımlamak yerine nesnenin bir

kenarını tanımlarsanız arada bir boşluk oluşmaksızın döndürecektir. Bunu

da Uygulama -28-‘de inceleyelim.


UYGULAMA –28-

Ön veya yan görünüşten birine geçin

Sağdaki kesit görünüşü çizin. Line, Circle, Move ve Fillet komutlarını

kullanarak çizdiğiniz bu resmi Pedit komutu ile birleştirin.

Command:



Select objects:


(axis)]: 80 mm lik çizginin alt ucunu seçiz

Specify endpoint of axis: Üst ucunu seçin

Specify angle of revolution <360>:

Perspektif görüntülerden birine geçip keyifle izleyin.


UYGULAMA –29-

Komutunu kullanarak Sağ yan görünüş konumuna getirin ve üst soldaki

nesneyi çizin.

Command:



Select objects:


(axis)]: Alttaki 120 mm lik çizginin 15 mm altından bir nokta

tıklayın

Specify endpoint of axis: F8 açıkken sağda bir nokta tıklayın


Specify angle of revolution <360>:

Dört delik ve havşa başı deliklerinden başka hepsi tamam


Command: c

circle Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]:

Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]: Merkezi

seçin


Command:

CC circle Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]:

Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]: Aynı merkezi

tekrar seçin


Command: (Çapı 10 mm olan daireyi seçip 25 mm derinlik verin)

Command: (Çapı 20 mm olan daireyi seçip 15 mm derinlik verin)

Command: m

MOVE

Select objects: İki silindiri seçin

Select objects:

Specify base point or displacement: Bir nokta tıklayın


40 (F8 açıkken sağa doğru)


Command: c

Select objects: p (previous, yani son seçilen anlamında)

Select objects:

Specify base point or displacement, or [Multiple]: m

Specify base point: Bir nokta tıklayın


80 (F8 açıkken sola doğru)


@-40,40


@-40,-40


Komutunu kullanarak Sağ yan görünüş

konumuna getirin

Command: (İnce silindirlerin dördünü

birden seçerek yandaki şekilde olduğu gibi

taşıyın. Ne kadar taşınacağına göz kararı ile

karar verilecektir. Çünkü uçları dışarı

çıktıktan sonra fark etmez.)

Command: (Kalın ve kısa silindirlerin dördünü birden seçerek

yukarıdaki şekilde olduğu gibi taşıyın. Sağ tarafının üst köşesi çok az

içeride kalsın yeter)

Command:


Select objects: An parçayı seçin

Select objects:



Select objects: 8 silindiri seçin

Select objects:

Perspektif görüntüye geçip shade komutuyla inceleyin.

Bir nesneyi değişik perpektiflerden görmenin başka yollarıda vardır.

Örneğin;

Command: 3DORBIT

Bu komuta girildiğinde Ekranda büyük ve yeşil bir daire belirir. Dairenin 4

bölgesinde de ayrıca küçük daireler vardır. Bu küçük dairelerin içerisinde

fare ile tıklayıp hareket ettirin. Sembolünden de anlaşılacağı gibi resimler

tek eksende dönecektir. Diğer dairelerin içinde farklı bir eksende dönmeye

imkan sağlayacaktır. Büyük dairenin içinde ve dışında birden fazla eksende

dönme yapacaktır. Bu kısmı biraz deneme yaparak pekiştirmenizde fayda

vardır.

Araç çubukların dan 3DORBIT çubuğu aktif hale getirildiğinde değişik

görüntüleme yöntemleri mevcuttur. Bunların bir kısmını deneyerek anlamak

daha münasiptir.

(3D Continuous Orbit ile bir nesne döndürüp bıraktığınızda, son

bıraktığınız hızda ve yörüngede dönmeye devam eder)

(3D Pan) ve (3D Zoom) komutları 3 Boyutlu ortamlarda iş

görürler.


UYGULAMA –30-

Bu uygulama ile Perspektif görüntüden çıkmadan farklı yüzeylere çizim

yapabilmeyi öğreneceğiz. Ayrıca bu şekilden istifade ederek çok faydalı

yeni komutları da inceleyeceğiz.


Command:

Specify corner of box or [CEnter] <0,0,0>: Bir nokta tıklayın

Specify corner or [Cube/Length]: @50,60,70 (Bu şekilde üç boyutun

birden kullanılabileceğine dikkat edin)

Sağ yan (Güney Doğu) Perspektif görüntüye geçin


Sağ yan perspektif konumunda iken UCS (User Coordinate System-

Kullanıcı Koordinat Sistemi) ikonunun da yukarıdaki gibi olduğuna dikkat

edin. Buradaki XY düzlemi küpün üst yüzeyine paralel olduğuna göre, şu

konumda bir çizim yapıldığında üst yüzeye paralel bir çizim yapar. Her

zaman için yeni çizimler XY düzleminde gerçekleşir demiştik. O halde üst

yüzeyde bulunan dikdörtgeni çizebilmek için illaki üstten görünüş

konumuna geçmemize gerek yoktur.

Command: Rec

RECTANGLE


Üst yüzeyde ve soldaki köşeyi yakalyın


Command: m

MOVE

Select objects: Kareyi seçin

Select objects:

Specify base point or displacement: Herhangi bir nokta girin


@15,20


Yine perspektif görüntüyü bozmadan Sağ yandaki daireyi çizmek istiyoruz.

Ama UCS nin XY düzlemi Sağ Yan yüzeye paralel değil.

Araç çubuklarından UCS’yi açık konuma getirin

Face UCS (UCS nin XY düzlemini seçilen yüzeye paralel yapar)

Command:

Command: _ucs

Current ucs name: *TOP*

Enter an option [New/Move/orthoGraphic/Prev/Restore/Save/Del/

Apply/?/World] <World>: _fa

Select face of solid object: Sağ yan

yüzeyi tıklayın. Ama tıklama

esnasında bir çizgiye temas

etmesin. Boş kısmı tıklayın.

Enter an option [Next/Xflip/Yflip]

<accept>: Yanlış yüzeyi

tıklamışsanız N yapın, Doğru

yüzeyi seçmişse yaparak

accept seçeneğini onaylayın.

UCS nin yandaki şekilde olması gerekir.

Sağ yan yüzeyi tıklarken farklı bir

yerinden tıklamışsanız, sizinki daha

farklı çıkabilir. Ama mutlaka XY

düzlemi sağ yan yüzeye paralel olacaktır. Xflip ve Yflip alt komutlarıyla

istediğiniz yönü seçebilirsiniz.

NOT: Arkada kalan bir yüzeyi seçmekte güçlük çekiyorsanız, o yüzeye

ait kenarlardan birini tıklayın. Seçilen kenar iki farklı yüzey tarafından

ortak kullanıldığı için, size hangi yüzeyi kastettiğiniz sorulacaktır.

Parlayan yüzey seçilmiş anlamına gelir ve eğer yanlış yüzey seçilmişse

Next alt komutu ile bir sonraki demiş olursunuz diğer yüzeyi seçer.

Doğru yüzeyi seçtiğiniz takdirde Accept alt komutunu kullanarak

onaylarsınız. Bu özellik sadece UCS için değil, ileride anlatılacak olan

pek çok düzenleme komutu için geçerlidir.


Command: (Sağ yan yüzeyin üstündeki 60 mm lik çizginin ortasına bir

daire çizin. Yarıçapı 15 mm olsun)

Command: (Daireyi 35 mm aşağıya taşıyın)

Command:

Command: _ucs

Current ucs name: *TOP*

Enter an option [New/Move/orthoGraphic/Prev/Restore/Save/Del/

Apply/?/World] <World>: _fa

Select face of solid object: Ön

yüzeyi tıklayın.

Enter an option [Next/Xflip/Yflip]

<accept>:

UCS nin yandaki şekilde olması

gerekir

Command: (Ön Yüzeyin kenarlarından birinin ortasına 15 mm

yarıçapında bir daire daha çizin)

Command: (Daireyi Ön yüzeyin ortasına taşıyın)

Command: (İki daire ve bir dikdörtgeni seçip hepsine birden -70 mm

derinlik verin. Yukarıdaki UCS ikonunun yönüne bakarak –70

olduğuna karar verdik. Ama sizinkinin yönü farklı ise +70 vermeniz

gerekebilir. Oklar ve harfler pozitif yönü gösterir)

Command:



Select objects: An parçayı seçin

Select objects:


Select objects: İçerideki parçaları seçin

Select objects:

Ölçülendirmeler ve yazılar hariç olmak üzere, şekil son halini almıştır. Aynı

şekilde Face UCS’yi kullanarak ölçülendirme ve yazı yazma işlemini

yapabilirsiniz. Hatta bir katının yüzeyine tarama bile yapabilirsiniz. Yeter ki

UCS düzleminiz çalışma düzleminize paralel olsun.

... komutlarından biriyle görüntü kontrolü yaptığımızda

UCS ikonu otomatik olarak şekil alıyordu. Dolayısıyla kullanıcı koordinat

sistemi olarak değil, Dünya koordinat sistemine (WCS) göre şekilleniyordu.

WCS konumu demek; kullanıcının müdahale edip değiştirmediği koordinat

sistemidir. Bu ikon WCS sistemine göre yön gösterdiğinde köşesinde bir

kutucuk belirir. Bu kutucuktan ikon yönlerinin WCS ye ayarlı olduğu

anlaşılır. Aslında UCS yönünde mi yoksa WCS yönünde mi olduğu çok ta

gerekli değildir. Kullanıcı farklı koordinatlarda çalışmak istiyorsa bu ikonu

kendine göre ayarlar çalışır. Tekrar WCS geçme ihtiyacını pek duymaz.

Çünkü farklı perspektiflere geçiş yapıldığında otomatik olarak WCS’ye

geçiş yapılacaktır. Ama yinede o anda WCS’ye geçiş yapmak istenilirse;

WCS (World Coordinate System- Dünya Koordinat Sistemi) komutu

kullanılabilir.

UCS menüsünde bulunan diğer seçenekleri inceleyelim.

Object UCS (Seçilen bir nesnenin UCS’sine eşdeğer bir UCS

tanımlamak için kullanılır)

View UCS (UCS’yi ekrana paralel hale getirir. Perspektif


konumdayken ekrana paralel bir çizim yapılmak istenirse kullanılabilir.

Mesela; bir perspektif resmin etrafına antetli kağıt çerçevesi çizmek

istediğinizde kullanabilirsiniz.)

Orijin UCS (UCS ikonunun orijinini yani kendisini başka bir noktaya

taşımak için kullanılır. Bu komuta girildiğinde, yeni bir orijin

noktası tanımlamanız istenir. Sizde istediğiniz bir noktayı tıklarsınız)

Z Axis Vector UCS (İki nokta tıklarsınız, birinci nokta orijin, ikinci

nokta Z yönü olacak şekilde UCS’yi düzenler)

3 Point UCS (Üç nokta ile yeni bir UCS tanımlamak için kullanılır. 1.

nokta orijin, 2. nokta X yönü, 3. nokta Y yönü olur)

X Axis Rotate UCS (Mevcut UCS’yi X ekseninde belirli bir açıda

döndürmenizi sağlar)





UCS (Özel olarak tanımladığınız bir UCS’yi sık kullanıyorsanız ve

her seferinde tekrar hazırlama zahmetinden kaçınmak istiyorsanız.

Hazırladığınız UCS’ye bir isin verip kaydetmenizi sağlamak gibi

faydalı alt komutları içerir)

Display UCS Dialog (Tanımlı UCS leri seçip aktif yapmak için

kullanılır.)

Previous UCS (Bir önceki tanımlı UCS’ye döner)

UCS konusu biraz karmaşık gelebilir. AutoCAD konusunda iyice

uzmanlaşana kadar Face UCS ile View UCS size yeterlidir.


Uygulama –30 –‘daki çiziminizi silmeyin ve onun üzerinde yeni komutlar

öğrenelim.

Shade yaptığınızda simsiyah bir görüntü ortaya çıkabilir. Nesneyi seçip

rengini değiştirerek bu sorunu halledebilirsiniz.


Command: (Copy Faces) (Yüzey Kopyalama Komutu)

Bu komutun kullanımı Move komutu ile aynıdır. Sadece seçme şekli

farklıdır.

Select faces or [Undo/Remove]: Sağ yan yüzeyi seçin. Seçme işlemini

yüzeyin boş kısmına tıklayarak gerçekleştirin. Seçilen yüzey

parlayacaktır.

Select faces or [Undo/Remove/ALL]:

Specify a base point or displacement: Bir nokta tıklayın

Specify a second point of displacement: Başka bir yerde başka bir nokta

daha tıklayın

Enter a face editing option

[Extrude/Move/Rotate/Offset/Taper/Delete/Copy/coLor/Undo/eXit] <eXit>:

ESC ile çıkabilirsiniz.

Yandaki diğer yüzeylerinde kopyasını alarak

özelliklerini inceleyin

Bu komut ile, tekrar çizilmesi zaman alacak olan

yüzeyler katı üzerinden alınıp kopyalanarak iki boyutlu

çizimler elde edilir. Bu elde edilen yüzeyler Sadece

çizgisel özellik arz etmezler aynı zamanda yüzey

özelliği de taşırlar. Yani Shade yapıldığında boyanır, Hide yapıldığında

arkasında kalan nesneyi gizler vs. Bu yüzey nesnelerine bir kere Explode

komutu uygulandığında yüzey özelliğini yitirip çizgi özelliğine dönerler.


Command: (Color Faces) (Yüzey Rendi Değiştirme Komutu)

Bu komuttaki yüzey seçme yöntemi Copy Faces komutu ile aynıdır. Seçme

işlemi bitipte yapıldıktan sonra bir renk paleti çıkar. Seçeceğiniz renk

seçtiğiniz yüzeye atanır.

Select faces or [Undo/Remove]: Üst yüzeyi seçin


Renk paletinden bir renk seçin



ESC ile çıkın.

Command: (Copy Edges) (Kenar Kopyalama Komutu)

Bu komutun kullanımı ve amacı Yüzey kopyalama komutu ile aynıdır. Tek

fark yüzey yerine kenar seçilir.

Command: (Color Edges) (Kenar Rengi Değiştirme Komutu)

Bu komutun kullanımı ve amacı Yüzey rengi reğiştirme komutu ile

aynıdır. Tek fark yüzey yerine kenar seçilir.

NOT: Eğer Arkada yada içeride kalan bir yüzeyi seçmek istiyorsanız, o

yüzeyi oluşturan kenarlardan birini seçin. Aynı kenarı ortak kullanan

diğer yüzey de seçileceğinden Remove alt komutu ile fazladan seçilen

yüzeyin bir başka çizgisini tıklayarak iptal edebilirsiniz. Remove alt

komutunda iken seçme işlemine devam etmek isterseniz Add alt

komutunu kullanarak tekrar seçme işlemine devam edebilirsiniz. Ne

zaman ki seçeceğiniz yüzeyler tamamlandı, o zaman yapıp seçme

işlemini bitirirsiniz.



Yandaki şekilde olduğu gibi 60x70x80

ebatlarında bir kutu çizip içine 40 mm

çapında bir silindir yerleştirin ve Subtract

komutu uygulayarak çıkartın.


Command: (Extrude Faces) (Yüzey Yükseltme Komutu)

Select faces or [Undo/Remove]: Üst yüzeyi seçin




Solid validation started.

Solid validation completed.



ESC ile çıkın.

Seçili yüzeyi 10 mm daha uzattık.

Bu komut sembolü, işlevi ve kullanımı bakımından Extrude komu ile

aynıdır. Katı üzerinde seçilen bir yüzeye tekrar bir derinlik verebilmenizi

sağlar. Bazı nesnelere verdiğiniz derinlik az gelmiştir biraz daha ilave

edilmesi gerekir. Dönüp tekrar yapmak yerine bu komutla ekleyiverirsiniz.

Derinlik verirken pozitif değerlerin verilmesi katıya ekleme (uzatma)

yapılacağı, negatif değerlerin verilmesi kısaltma yapılacağı anlamına gelir.

Eğer bir delik iç yüzeyini seçmişseniz pozitif değerler et kalınlığını


artırırken, negatif değerlerin et kalınlığını incelttiklerini görürsünüz. Hatta

bir tarafı kapalı tüp şeklindeki bir nesnenin iç ve taban yüzeyini seçip et

kalınlığından fazla bir sayıyı negatif işaretli olarak girerseniz tüpün kapalı

ucunu açarsınız. Buna benzer uygulamalar yapılacaktır.

Command: (Move Faces) (Yüzey Taşıma Komutu)

Select faces or [Undo/Remove]: Silindir deliğinin iç yüzeyini seçin


Specify a base point or displacement: Bir nokta tıklayın

Specify a second point of displacement: 5 (F8 açıkken, X yönünde)





ESC ile çıkın.

İç kısımdaki delik X yönünde 5 mm kaydırılmıştır.

Bu komut, kullanım şekli açısından Copy Faces ile aynı özelliktedir.

Kullanım amacı açısından da Extrude Faces komutuna benzer. Özellikle

delikli yüzeylerde çok işe yarar. Normal yüzeylere uygulandığında Extrude

Faces ile aynı işi görür.


Command: (Offset Faces) (Yüzey Ofsetleme Komutu)

Select faces or [Undo/Remove]: İç delik yüzyi seçin


Specify the offset distance: 5





ESC ile çıkın

Seçilen yüzeye 5 mm offset yaptı. Dolayısıyla yüzeyi 5 m daha içeriye

alarak et kalınlığını 5 mm artırdı. Negatif bir sayı girilseydi et kalınlığı

incelecek ve delik genişleyecekti.

Küpün bir kenarına 10 mm lik radius kırın. Yani yuvarlatın. Sonra bu

yüzeyi nasıl sileceğimizi inceleyelim.


Command: (Delete Faces) (Yüzey Silme Komutu)

Select faces or [Undo/Remove]: yuvarlatılmış yüzeyi seçin






yada ESC ile çıkın.

Deliği seçseydiniz, delik ortadan kalkacaktı. Ana yüzeylerin haricindeki

herhangi bir yüzeyi seçip silebilirsiniz. Deneyin görün.


Command: (Rotate Faces) (Yüzey Döndürme Komutu)

Select faces or [Undo/Remove]: İç delik yüzeyini seçin


Specify an axis point or [Axis by object/View/Xaxis/Yaxis/Zaxis] <2points>:

X (X ekseni etrafında döndürmek istiyoruz)

Specify the origin of the rotation <0,0,0>: Alttaki merkezi yakalayın

Specify a rotation angle or [Reference]: 10





ESC ile çıkın

X ekseninde 10 derece döndürmüş olduk. Döndürme ekseni olarak başka

eksenlerde tanımlanabilirdi.

Yaxis : Y ekseninde

Zaxis : Z ekseninde

View : Ekrana dik doğrultuda

Axis by object : Seçilen bir çizgi etrafında


Command: (Taper Faces) (Yüzey Konikleştirme Komutu)

Select faces or [Undo/Remove]: İç delik yüzeyini seçin.


Specify the base point: Alttaki merkezi seçin

Specify another point along the axis of tapering: üsteki merkezi seçin

Specify the taper angle: 5





yada ESC ile çıkın.

Girilen iki nokta ile konikleşme ekseni tanımlanmıştır ve 5 derece

konikleştirilmiştir.


Command: (Section) (Nesneyi Kesmeden Arakesit Alma Komutu)

Select objects: Yukarıdaki nesneyi seçin

Select objects:

Specify first point on Section plane by Object/Zaxis/View/XY/YZ/ZX/3points]

<3points>: YZ ( kesme düzlemi belirledik)

Specify a point on the YZ-plane <0,0,0>: P1 noktasını tıklayın

Arakesit alınmıştır.

Command: m

MOVE

Select objects: L

Select objects:



Y yönünde başka bir nokta tıklayın


Command: (Interfere) (Nesneye Intersect Komutu Uygulamadan

Kesişim Bölgesinden Kopya Çıkarma Komutu)

Select objects: Küpü seçin

Select objects:

Select second set of solids: Silindiri seçin

Select objects:

Create interference solids? [Yes/No] <N>: Y

Command: m

MOVE

Select objects: L

Select objects:



Başka bir noktaya taşıyın


Command: (Imprint) (Markalama, Damgalama Komutu)

Command: (Yukarıdaki şekilde olduğu gibi bir küp çizin)

Command: (Sol köşesine bir daire çizin)

Select a 3D solid: Küpü seçin

Select an object to imprint: Daireyi seçin

Delete the source object [Yes/No] <N>: y

Select an object to imprint: ESC

Enter a body editing option

[Imprint/seParate solids/Shell/cLean/Check/Undo/eXit] <eXit>:

Daire nin küple kesişen kısmı küp üzerine markalanmıştır.

Bu komutla İki boyutlu bir nesneyi bir katı üzerine markalamada kullanırız.

Command: (Clean) (Temizleme Komutu)

Select a 3D solid: Markalanmış nesneyi seçin



Enter a solids editing option [Face/Edge/Body/Undo/eXit] <eXit>:

Bu komutla da katı yüzeyi temizlenir.


Üst-soldaki şekli Perspektif görüntüde bu şekilde görünecek şekilde

serbest ölçüyle çizin.

Command: (YZ düzleminde ve P noktasında nesneyi kesip sağdaki

küpleri elde edin.

Sağdaki küpler iki ayrı katı olmasına rağmen tek parça olarak davranacaktır.

Bunu seçerek anlayabilirsiniz. Oysa ki aralarında ortak hiçbir özellik yok.

Bu katıları birbirinden bağımsız hale getirmek için Separate komutu

kullanılır.

Command: (Separate) (Katıları Ayırma Komutu)

Select a 3D solid: Katıyı seçin


[Imprint/seParate solids/Shell/cLean/Check/Undo/eXit] <eXit>: x

Solids editing automatic checking: SOLIDCHECK=1

Enter a solids editing option [Face/Edge/Body/Undo/eXit] <eXit>: x

Command: (Check) (Katıların Geçerli Olup Olmadığını Kontrol

Etme Komutu)

Katı seçildiğinde “This object is a valid ACIS solid” yazıyorsa geçerlidir.


Command: (Aşağıda soldaki şekilde olduğu gibi bir küp çizin)

Command: (Shell) (Kabuk Oluşturma Komutu)

Select a 3D solid: Küpü seçin

Remove faces or [Undo/Add/ALL]:

Enter the shell offset distance: 5







İkinci şekilde göründüğü gibi içeriye 5 mm lik bir kabuk oluşturmuştur.

Slice ile keserek yada üst kısmını açarak anlaşılabilir. Üst kısmı açalım,

Command: Extrude Faces (Dikkat! Extrude ile karıştırmayın)

Select faces or [Undo/Remove]: Üçüncü şekilde olduğu gibi iç kısmın üst

yüzeyini seçin. Burayı seçmek için o yüzeye ait bir kenar

seçilecektir. 2 faces found. İki yüzey seçilecektir.

Select faces or [Undo/Remove/ALL]: R

Remove faces or [Undo/Add/ALL]: Yanlış olanı başka bir kenarından

tıklayın 2 faces found, 1 removed. Uyarısı görünür.


Remove faces or [Undo/Add/ALL]:






[Extrude/Move/Rotate/Offset/Taper/Delete/Copy/coLor/Undo/eXit]

<eXit>:



En sağdaki şekilde olduğu gibi üst kabuk açılmıştır.

Command: Hide yada

Command: Shade yaparak inceleyebilirsiniz.


UYGULAMA –31-

Bu uygulamada malzeme kaplama, ışıklandırma ve render

(gölgelendirme) işlemi üzerinde durulacaktır. AutoCAD malzeme kaplama

ve ışıklandırma konusunda epeyce yeteneklidir. Ama ne yazık ki kaplanmış

bir malzemenin, yada yerleştirilmiş bir ışığın etkisini görmek için render

yapıp sonucu görmek gerekiyor. Bu da epeyce bir deneme yanılma

demektir. Oysa ki AutoCAD ve benzeri programlardaki çizimleri de tanıyan

3D Studio Max. gibi programlar bu sorunu çözüp dinamik görüntüleme

sağlayabilmektedirler. Yukarıdaki çizimin aynısını yapmanız bir miktar

deneme yanılma yöntemini gerektirecektir.

Komutunu kullanarak Sağ yan görünüş konumuna getiriniz.

Line, Fillet ve Pedit komutlarını kullanarak yandaki şekli serbest bir

ölçü ile çiziniz. Yükseklik 60 olabilir. Bu şekil CAM SEHPA

ayaklarından birinin yarım kesit görünüşüdür.


Command: (Yukarıdaki şeklin sol tarafındaki dikey ekseni

kullanarak 360 derece döndürünüz.

Oluşan Döndürülmüş katının bir kopyasını

65 mm sağına kopyalayın.

Komutunu kullanarak Ön görünüş konumuna getiriniz.

Derinliği 65 mm olan makul çapta iki adet silindir çizin ve bu iki

silindiri taşıyarak alta ve uste yerleştirin. Bu iki silindir ayaklar

arasında bağlantı görevi yapacağı için ayakların merkezlerine

yerleştirilmelidir.

Seklin bir kopyasını sağ tarafa bir yere alın.

Sağdaki şekil üzerindeki İki adet silindiri

bir çap miktarı aşağıya taşıyın.

Command: (Sağdaki dört parçayı

birleştirin)

Command: (Soldaki dört parçayı

birleştirin)


Sağdaki gurubu Y ekseninde 90 döndürmemiz gerekiyor. Fakat bilinen

Rotate komutu bir nesneyi ancak Z ekseni etrafında döndürebilir. Nereden

çıkartıyoruz bu eksenin Z olduğunu?. Çünkü bu komut iki boyutlu düzlemde

ve Z ekseninin pozitif yönü bizi gösterirken kullanılıyordu da ondan. O

halde bu döndürme işlemini yapmak için iki yol vardır.

Birincisi; konumuna geçerek komutu ile 90 döndürmek.

İkincisi ise; görüntüyü hiç bozmadan herhangi bir eksende döndürme

yeteneği olan 3DROTATE komutunu kullanmak.

Command: <Modify/3D Operation/Rotate 3D> (3 Boyutlu

Döndürme Komutu)

Select objects: Sağdaki gurubu seçin

Specify first point on axis or define axis by

[Object/Last/View/Xaxis/Yaxis/Zaxis/2points]: y

Specify a point on the Y axis <0,0,0>: Ayak alt veya üst ucundan merkezi

yakalayın

Specify rotation angle or [Reference]: 90 (döndürme açısı)

Şekiller yandaki hali

almıştır. Tabii ki Hide

yapılmış halini

görüyorsunuz.

Üsten görünüşe geçin.


Command: (Şekilleri birbiri

üzerine ortalanacak şekilde taşıyın)

Command: (Ortaya bir delik

delmek için bir silindir çizin. Delik

boydan boya olmadığı için makul

yükseklikte olmalıdır. Bu yükseklik

bir sonraki şekilden anlaşılabilir.)


Command: (Son

çizilen silindir yandaki

gibi ortalayın)

Bu silindir komutu ile

diğer nesnelerden

çıkartılıp delik haline

dönüştürüleceği için

kaybolacak. Ama aynı

ebatlarda bir silindirin bu

delikte bulunması

gerekecek. O halde bu

silindirin bir kopyasını alıp 100 mm sağa kaydedin.

Command:

Select objects: İki silindir hariç diğer ayak guruplarını seçin

Select objects:


Select objects: Ortadaki silindiri seçin


Select objects:

Command: (Sağdaki yedek silindiri tekrar 100 mm sola taşıyarak

yerine oturtun)


Bundan sonraki aşamalarda, Sehpanın üzerindeki camı temsilen bir silindir,

Halıyı ve zemini temsilen birer dikdörtgen çizin, Kanepelerin kolluklarını

ayrı birer küp olarak çizin. L şeklinde bir duvar çizip derinlik verirseniz.

Kesit görüntülü bir oda halini alır. Halı için çizilen dikdörtgene 1 mm

yükseklik verin. Zemin ise dikdörtgen olarak kalsın.

Değişik görünüşlerden bakarak nesneleri doğru zeminde ve doğru yerlerde

konumlandırın. Çünkü bundan sonraki aşamalarda, Malzeme kaplama,

ışıklandırma ve gölgelendirme komutları incelenecektir. Çiziminiz aşağıdaki

şekli aldıysa Render işlemine geçeceğiz.


Render araç çubuğunu açın.

Command: Render <View/Render/Render> (Gölgelendirme

Komutu)


Yukarıdaki gi bir render menüsü gelir. Onaylamak için Render seçeneğini

tıklayıp inceleyin.

Çok acayip bir görüntü çıkacaktır. Çünkü Zemin iki boyutlu bir nesne

olduğu için boş kalmıştır. Diğer nesne renklerinin siyah olması da ortalığı

karartmıştır. Ortamda ışık kaynağı olmadığı için karanlık bir ortam

olmuştur.

Önce zemini halledelim. Zemindeki (Halının altındaki) dikdörtgene çok

küçük bir yükseklik vererek katı haline dönüştürebiliriz. Ama sıfır yükseklik

istiyorsak, ki istiyoruz, o zaman Region komutu ile yüzey alan

oluşturmamız gerekir. Bu komut Draw menüsünde tarama komutunun

altındadır.

Command: Region <Draw/Region> (Yüzey alan oluşturma komutu)

Select objects: Zemindeki dikdörtgeni seçin

Select objects:

“1 Region created” (Bir bölge oluşturuldu) yazması gerekir.


Duvara pembe olmak üzere her nesneye bir renk atayın ve tekrar render

yapın. Sadece renklerden doğan fark ortaya çıkacaktır. Ama yine bulanık bir

gölge olacaktır.

Command: Rmat <View/Render/Materials> (Malzeme Kaplama

Komutu)

Materials kısmında GLOBAL den başka malzeme görünmüyor. O halde

Materials Library... (Malzeme Kütüphanesi) seçeneğini tıklayıp malzeme

yüklememiz gerekir.


Sağ tarafta AutoCAD’in kütüphanesinde tanımlı olan malzeme isimleri

bulunmaktadır. Eğer AutoCAD’i kurarken Full yerine Typical seçeneğini

kullanarak kurmuşsanız, bu listede yer alan malzeme sayısı çok az olacaktır.

Oysaki Full özelliği ile yüklediğinizde 100 den fazla malzeme

yüklenecektir.

Malazemelerden birini seçip Preview seçeneğini tıkladığınızda ön izleme

yapabilirsiniz. Sphere yazan yerden Cube seçeneğini seçerseniz, ön

izlemeyi bir küp üzerinde göreceksiniz.

Bu kütüphaneden çizim bölgemize malzeme ataması yapabilmek için önce

hangilerini kullanacağımıza karar verip seçeceğiz ve seçtiklerimizi tek tek

Import yaparak sol tarafa yükleyeceğiz.

Yukarıda yüklenmiş olan 9 malzemeyi sağ taraftan bulup Import edin ve

OK yapın.

BEIGE PLASTIC malzemesini seçin, Attach seçeneğine tıklayın, Sağ

taraftaki saksıyı seçin ve yapın. OK yaparsanız sadece bu malzemeyi

atamış olusunuz. Menüden çıkmadan diğer malzemeleri de atayın ve OK

yapın.


Command:

Render menüsündeki Rendering Type kısmında üç seçenek vardır ve

varsayılan olarak Render kullanılır. Photo Real yada Photo Raytrace

seçeneklerinden birini seçin ve onaylayın. Ayrıca Apply Materials

(Malzemeleri Uygula) seçeneğinin de işaretli olmasına dikkat edin

Malzemelerin kaplanmış olduğunu göreceksiniz. Ama aydınlatma olmadığı

için karanlık bir görüntü oluşacaktır.

Command: Light <View/Render/Lights) (Işıklandırma Komutu)

Işıklarla ilgili bir menü çıkacaktır.


Bu bölümden 2-3 adet ışık kaynağı tanımlayarak tekrar render yaparak

Uygulama –31- tamamlanacaktır. Bu kısım çoğunlukla deneme yanılma ile

olacaktır.

Üç çeşit Işık kaynağı vardır. Bunlar; Point, Distance ve Spot Ligt’dır.

Şimdi bunları sıra ile inceleyelim.

1- Point Light

Her yana ışık saçar. Belirli bir yönü yoktur. Tek nokta ile konumu

belirtilir.

2- Distance Light

El feneri gibi bir yönde ışık verir. Yön söz konusu olduğu için

iki nokta ile hem ışığın yönü hemde konumu tayin edilir. Birinci

nokta ışığın odaklanma yönünü, ikinci nokta ise yerini ifade eder.

3- Spot Light

Distance Light gibi tek yönlüdür. Ama açılıdır. Spot lambadır.


Ambient Light

Bu da ortam ışığıdır. Geceleri ev ne kadar aydınlatılırsa aydınlatılsın

dışarıdan bakıldığında bir de ay ışığının etkisini görürüz. Ambient light bu

ay ışığının verdiği etkiyi verir.

Intensity

Işık şiddetini ayarlamak içindir.

Color

Işık rengini ayarlamak içindir.

New

Yeni bir ışık tanımlamak için kullanılır. Önce ışık tipinin seçilmesi gerekir.

Modify

Tanımlı ışıklar üzerinde değişiklik yapmak içindir.

Delete

Seçili bir ışık kaynağını silmek içindir.

Select

Ekranda ışık kaynakları bir nokta halinde belirirler ve render yapıldığında

görünmez olurlar. Nokta halindeki ışıklardan birini seçip incelemek için

select kullanılır.

North Location

Işığın açısını belirtmek için görsel bir yöntem içerir.

Point Light seçiliyken New yada Modify yapıldığında aşağıdaki menü

gelir.


Light Name bölümüne Işık adı yazılır. Intensity bölümünden ışığın şiddeti

çubuk olarak veya sayısal olarak belirtilir.

Position

Işığın konumunu belirtmek içindir.

Modify

Yeni konum belirle

Show

Belirlenen konumun koordinatlarını göster

Color

Hangi renkte bir ışık yansıtılacağını ayarlamak içindir.

Altenuation, Işığın mesafeye bağlı olarak etkisinin azalıp azalmayacağını

belirtir.


None

Işığın etkisi hermesafede aynı

Inverse Linear

Mesafeyle doğru orantılı olarak azalt

Invers Square

Mesafenin karesiyle doğru orantılı olarak azalt

Sahdows bölümü ışık kaynağına bağlı olarak cisimlerin gölge bırakıp

bırakmayacağı ve bırakacaksa nasıl bir gölge olacağına dair ayarları içerir.

Shadows On

Gölgeler açık

Shadow Option tıklanırsa;

Shadow Volume/Ray Traced Shadow

Gölge yoğunluğu ışık kaynağından yansıyan ışık şiddetine bağlı

Shadow Map Size

Gölge yoğunluğunu piksel cinsinden ayarlamak için

Shadow Softnes


Gölge kenarlarının keskinliğini yada yumuşaklığını ifade eden bir

katsayıdır. 3-4 sayıları iyi bir netice verir.

Shadow Bounding Box

Hangi nesnelerde gölgelerin olacağı seçilir. Eğer böyle bir seçim yapılmazsa

bütün nesnelerde gölge oluşur.

Bir Distance Light tanımlanırken yada düzenlenirken, ilave bilgiler istenir. Bunlar;

Bu ışığın iki nokta ile tanımlanmasından kaynaklanır. Bunu şekil üzerinden,

vektörel büyüklükler girilerek, yada Modify seçeneğini kullanıp fare ile belirlenir.

Bir Spotlight tanımlanırken, yukarıdakilere ilaveten şunlarda belirtilir:

Falloff

Işık kaynağından yansıyan ışınlar açılı geldiğinden bir koni şeklinde

yansırlar. Bu koninin açışı buradan belirtilir ve 0-160 arasında değişir.

Hotspot

Falloff ile belirtilen koniklik, ışığın çarptığı yüzeyde bir daire etkisi

oluşturur. Bu dairenin içinde çapı daha küçük olan ikinci bir daire vardır ki

bu dairesel alandaki ışık daha etkindir (parlaktır). Bu alanı ifade eden açıyı

belirtmek içindir. Dolayısıyla Fall off için girilen açı değerinden daha

büyük değerler tanımlanamaz.

Malzeme Kaplama ile ilgili bir uygulama yapıldı ama malzeme konusunda

ifade edilmesi gereken çok konu vardır. Şimdi sırayla bunları inceleyelim

Command <View/Render/Materials Library> (Malzeme

Kütüphanesi)

NOT: Gölge ayaralarını yüksek değerlerde tutarsanız iyi bir sonuç

alabilirsiniz. Ama bu render işlemini uzatır. Işıklandırma işleminde

deneme yanın çok olduğu düşünülürse, Gölgelendirme ayarlarının en

sona bırakılması yerinde olur. Ayrıca Render menüsündeki Shadows

seçeneği seçili değilse gölgeleri görmezlikten gelir.


Malzeme kütüphanesini Materials komutunda kullandık. Hatta

kütüphaneye Materials menüsünden ulaşılmıştı. Ayrı bir komut olarak ta

ulaşılabileciğini göstermek için kendine mahsus sembolüyle birlikte ayrı

başlık altında incelemek istedim. Kütüphaneye nereden ulaşırsak ulaşalım

aynı menü gelecektir. Bu menü üzerindeki seçeneklerin işlevleri şöyledir:

Import

Kütüphane dosyasından çizin dosyasına malzeme transfer etmek için

kullanılır

Export

Kendi tanımladığınız yeni malzemeleri kütüphane dosyasına transfer etmek

için kullanılır.

Purge Kullanılmamış olan malzemeleri listeden kaldırır.

Save

Kütüphanede yaptığınız değişiklikleri aynı kütüphane dosyasına kaydetmek

içindir.

Save as

Kütüphanede yapılan değişiklikleri farklı bir kütüphane dosyası olarak

kaydetmek içindir.

Open

Başka bir kütüphane dosyası açmak içindir.

Delete

Seçilen bir malzemeyi silmek içindir.

Sol taraftaki Save as seçeneği dosya için geçerli olan sol kısımdaki malzeme

listesini kaydetmek içindir. Çünkü aynı dosya altında birden farklı malzeme

listesini açıp çalışmak isteyebilirsiniz.


Current Library bölümünde hangi malzeme kütüphanesinin açık olduğu

görülmektedir.

Materials menüsündeki diğer seçeneklerin işlevleride şöyledir.

Attach

İşaretli bir mazeme yi seçilen bir nesneye iliştirmek içindir.

Detach

Seçilen bir nesnedeki malzeme kaplamasını kaldırmak içindir.

Select

Bir nesne seçildiğinde o nesneye hangi malzemenin atanmış olduğunu

gösterir.

By ACI...

Malzeme atamalarının renklere göre yapılmasını sağlayan bir menü çıkar.

Seçilen malzeme seçilen renkteki malzemelere atanır.

By Layer...

Malzeme atamalarının katmanlara göre yapılmasını sağlayan bir menü çıkar.

Seçilen malzeme seçilen katmandaki malzemelere atanır.

New, Modify ve Dublicate seçeneklerine tıklandığında aynı menü çıkar.

New

Kütüphanede olmayan ve bütün özelliklerini sizin tanımlayacağınız yeni bir

malzeme oluşturmak içindir. Tanımladığınız malzemeye bir ad verip

çıktığınızda kaydedecektir. Bu malzemeyi malzeme kütüphanesine yükleyip

diğer dosyalarda da kullanmak isterseniz seçip Export yapacaksınız ve

sağdaki kütüphane dosyasını da kaydedeceksiniz.

Modify

Seçili bir malzemenin özelliklerini değiştirmek için kullanılır


Dublicate

Seçilen bir malzemenin bazı mevcut özelliklerini değiştirip yeni bir isimle

yeni bir malzeme tanımlamak için kullanılır

New, Modify ve Dublicate seçeneklerinden birine tıklandığında

Material Name

Malzeme ismi

Value

Sol tarafta seçili olan değişkenlerin katsayısını belirtmek için kullanılır.

Color/Pattern

Malzemenin görünecek olan rengi yada desenini seçmek için kullanılır.

Desen olarak daha öneden bilgisayarınızda bulunan herhangi bir resim

dosyası kullanılabilir

Ambient


Işık değmeyen yüzeylerde etkin olan ortam ışığının aydınlattığı yüzeyin

rengini ayarlamak için

Reflection

Nesne üzerine çarpan ışık, nesnenin üzerinde bir benek şeklinde normalden

daha parlak bir şekilde yansısın isterseniz bunun şiddetini ve rengini

ayarlamak içindir. Herhangi bir resmin bu tanımlanması halinde o resim

üzerindeki beyazlıklara bağlı olarak yansıma gerçekleşir. Find File seçeneği

ile bu resim dosyasını seçip yüklemeniz gerekmektedir.

Roughness

Nesne yüzeyinin kabalık katsayısını ayarlamak içindir. 0 değeri parlak

anlamına gelir.

Transparency

Şeffaflık, Cam malzeme yapımında kullanılır. 1 değeri tam şeffaf anlamına

gelir. Eğer bir resim dosyası seçerseniz resmin beyaz yeri şeffaf siyah yeri

opak olacak şekilde karışık bir geçirgenlik elde edilir.

Refraction

Işığın kırılma indis katsayısı belirlenir. Sadece Ray trace yöntemiyle render

edilirse fark eder.

Bump Map

Seçilen bir resim dosyasının renk yoğunluklarından yararlanarak malzeme

üzerinde girinti ve çıkıntılar oluşturur. Bir bahçe duvarının yüzeyindeki

girinti ve çıkıntıları düşünürseniz daha iyi anlaşılır.

Bitmap Blend

Seçilen resmin malzeme üzerinde ne oranda etkin olacağını belirleyen bir

katsayıdır.

Preview

Ön izleme içindir. Özellikle desen ve renk değişikliklerini görmek için

kullanılır


Adjust Bitmap

Seçilen resmin malzeme üzerine nasıl kaplanacağını ayarlamak için

kullanılır.

Halıya atanan malzeme seçili iken Modify seçeneğini ve Adjust Bitmap

seçeneğini tıkladığımızı düşünelim. Ön izleme yapıldığında bir yüzeyde kaç

desen görüneceği ve nasıl görüneceğini izliyorsunuz. Sol taraftaki kırmızı

çerçeve yüzeyi, altındaki pembe çerçeve de deseni temsil ediyor. Scale

katsayısı 1 olduğu için iki çerçeve üst üste gelmiş ve bir yüzeye bir desen

sığacak şekilde yerleşmiştir. Scale katsayısı bir yüzeyde kaç desen olacağını

belirler. U yatay yöndeki, V dikey yöndeki ayarları kasteder. Offset

seçeneği ile ilk desenin nesne yüzeyine nereden başlayarak döşeneceğini

belirler. Scale 1 iken Offset değerini değiştirerek inceleyin.

U ve V yönündeki scale değerlerini belirledikten sonra Maintain Aspect

Ratio seçeneğini aktif yaparak bu oranı kilitleyebilirsiniz.

Tile


Deseni Nesne üzerine ard arda dizerek döşer

Crop

Tanımlı desenden 1 tanesini belirlenen yere yerleştirir

Fixed Scale

Bir deseni nesne yüzeyine göre genişletip küçülterek yerleştirir

Fit To Object

Tanımlı sayıdaki deseni nesne yüzeyine yerleştirir.

Use Auto Axis

Otomatik koordinat kullan. Desen yerleştirilirken, nesnenin yüzey

normalleri otomatik olarak algılanır ve ona göre desen yerleştirilir.

Kaydırma çubuklarını kullanarak ta Scale ve Offset ayarlarını

yapabilirsiniz.

Command: < View/Render/Mapping> (Kaplama Yerleştirme

Komutu)

Select objects: Kanepenin başlarından birini seçin.


Kaplamanın daha gerçekçi olması için, kaplanacak nesnenin kontrüktif

yapısı tanımlanır. Planar (düzlemsel), Cylindrical (silindirik), Spherical

(küresel), Solid (diğer kübik katılar).

Seşilen nesne kübik olduğu için Solid seçilidir.

Adjust Coordinates... (Koordinatları Hizala) seçeneğine tıklayın


Yeni malzeme tanımlarken bu menüye benzer bir menü daha önce

kullanılmıştı. Nesnenin X, Y, Z boyutları burada U, V, W olarak ifade

edilmiştir.

Pick Point ile nesne üzerinden önce bir köşeyi orijin olarak, sonra U yani X

yönünü için diğer köşeyi, Y yani V yönü için bir başka köşeyi ve Z yani W

yönü için bir diğer köşeyi tıklayın. Böylece seçili nesnenin koordinatları

tanıtılmış oldu. Scale ölçeklerine makul değerler girerek her yüzeydeki

desen sayısını belirleyin. OK yapıp menülerden çıktıktan sonra render

yapıldığında farkı göreceksiniz.

Aynı desenden ekranda 6 adet nesne olduğuna göre her birini tek tek

ayarlamak yerine Copy To seçeneği kullanılarak diğer nesneler seçilip aynı

ayarların oraya da aktarılması sağlanır. Acquire From ise Copy To’ nun

tam tersi. Yani seçili nesne için bir başka nesnenin ayarlarını kopyalamak

için kullanılır.

Command: <View/Render/Landscape New...> (Manzara Ekleme

Komutu)


Single Face

Yek yüzeyli yani bir fotoğraf gibi iki boyutludur

Crossing Face

İki yüzlü. Yani değişik açılardan da gerçekçi görüntüler sunar.

View Aligned

Resmin her zaman bakış açısına göre görüntü vermesini sağlar.

Height

Manzaranın Yüksekliğini belirler. Maksimum 100 dür. Ama sonradan

Scale komutu kullanılarak yüksekliği artırılabilir.

Position

Manzaranın yerleşeceği noktayı belirlemek içindir. Manzara her zaman için

aktif UCS nin Z yönünde yerleşir.


Command: <View/Render/Landscape Edit...> (Manzara Düzenleme

Komutu)

Bu komutla seçilen manzaralar üzerinde değişiklikler yapılabilir.

Command: <View/Render/Landscape Library...> (Manzara

Kütüphanesi Komutu)

Bu komutla kütüphane ortamındaki manzaralardan seçilenler üzerinde

değişiklikler yapmak ve yeni manzaralar tanımlamak mümkündür.

Command: <Statistics> (İstatistik Komutu)

Render komutundan sonra bu komuta tıklandığında. Render işlemindeki

istatistiksel bilgileri verir.

Command: <View/Render/Background...> (Arka Plan yada Artalan

Oluşturma Komutu)

Çizimlerin havada kalmaması için arkaya bir manzara resmi yada renk

yerleştirebilirsiniz. Yerleştireceğiniz bu artalan resimleri render işleminden

sonra ortaya çıkacaktır.

NOT: Malzemeler gibi manzaralarında görünebilmesi için Render

menüsündeki, Render Type kısmından Photo Real yada Photo Raytrace

seçeneğinin seçili olması gerekir.


Solid

Tek bir renk ayarlamak içindir. AutoCAD Background seçili ise çizim

ekranınızın rengi aktif olacaktır. Bu seçenek işaretli değilse, üsteki üç

renkten yeni bir renk karışımı elde edilebilir.

Gradient

Üç farklı renkten bir artalan oluşturmakta kullanılır

Image

Arka zemine her hangi bir resim yerleştirebilmenizi sağlar. Windows

dizininde yeterince artalan resmi vardır. Bunlardan birini tanımlamak için

Find File seçeneğini tıklayın.

Merge

Mevcut AutoCAD çizimini arka plan olarak kullanmak içindir. Render

esnasında viewport seçil iken aktif olur. Yani 2. Render işleminde 1.

renderdan kalan görüntüyü artalan olarak kullanır.


Enviroment

Arka plan üzerinde yansıma, kırılma gibi efektler sunmak için kullanılır.

Command: <View/Render/Fog...> (Sis Efekti Ekleme Komutu)

Görüntülerin daha gerçekçi olması için bazan sisli bir ortama ihtiyaç

duyulur. Bu sis manzaranın içinde olabileceği gibi, artalan olarak ta

kullanılabilir.

Enable Fog

Sis Etkisini aktif yapar

Fog Background

Sis efektini artalana ekle. Yani art alan olarak kullan

Dikkat: Sisli bir arka planda diğer arkaplan resimleri görünmeyebilir.


Bir sis yada bir ışığın etkisini manzaraya yansıtmak tamamen matematiksel

hesaplarla gerçekleştirilmektedir. Bu hesaplar render esnasında yapılır.

Daha gerçekçi bir sis etkisi için şu ayarlar da önemlidir:

Near Distance

Sis etkisinin etkin olacağı en yakın mesafe

Far Distance

Sis etkisinin devam edeceği maksimum mesafe

Near Fog Percentage

Yakın mesafedeki sis yoğunluğu

Far Fog Percentage

Uzak mesafedeki sis yoğunluğu

Bir projeyi değişik açılardan ve değişik ışıklarla render leyebilirsiniz. Önce

Named views seçeneğini kullanarak kaydedilmiş görüntüler oluşturmak

gerekir. Named views komutuna daha önce değinmiştik. Projenizi gibi

değişik bir perspektife getirin ve Named views komutuna girin.

Command: (View/Named views) den yada ( üsten görünüş

sembolün bir üstünde bulabilirsiniz)


New seçeneğini tıkladığınızda

View name kısmına G1 adını verin.

Currenr display aktif olursa projenizin ekranda göründüğü halini kaydeder.

Define window aktif olursa sağındaki kutucuğa tıkladıktan sonra ekran

içinden bir yeri pencere ile seçmenizi sağlar.


Named views komutundan çıkıp bir başka perspektif görüntüye geçin.

Örneğin olabilir. Tekrar Named views komutuna girip G2 isminde farklı

bir görüntü tanımlayın.

Command: <View/Render/Scene> (Sahne Ekleme Komutu)

New... seçeneğine tıklayıp yeni

sahneler oluşturalım

Daha önceden tanımlı birkaç tane

ışık kaynağının var olduğunu

kabul ediyoruz.

Scene Name kısmına SAHNE1

yazın. G1 Görüntüsünü seçin. Üç

farklı ışık kaynağından sadece

ikisini seçin ve OK yapın.

Aynı yöntemle SAHNE2 isminde

bir sahne daha tanımlayın ve bu

sefer G2 yi seçtikten sonra P1 ve

S2 ışıklarını seçin.

Yaptığımız işlemin amacı şu;

Render işleminde SAHNE1 seçili

olursa G1 isimli perspektif görüntüyü ve bu görüntüye D1 ve P1 ışıklarının

etkimiş halini render yapacaktır.

Command: Render


SAHNE2 ve SAHNE1 adlı iki farklı sahne var birini seçip render

yapabilirsiniz.

Menü üzerindeki diğer konfigürasyonları inceleyelim.

Rendering Type Kısmı

Render, Photo Real ve Photo Raytrace seçenekleri vardır

Render

Nesneleri sadece renklendirir. Malzeme etkisini göstermez

Photo Real

Fotoğraf kalitesinde render yapar

Photo Raytrace

Işınların kırılmasına varıncaya kadar ince hesaplarla render yapar


Rendering Options kısmı

Smooth Shade

Yüzeyleri daha düzgün renklendirmek için seçilir. Çok yüzeyli nesneler

renklerle yuvarlatılır. Shade komutundaki seçeneklere benzer.

Apply Material

Malzemeleri uygula. Nesneye atanmış malzemelerin yada kaplamaların

render esnasında yok sayılıp sayılmayacağını seçebilirsiniz.

Shadows

Gölge etkisini aktif yap. Her ne kadar Işık kaynaklarını oluştururken gölge

etkisi olsun demişseniz. Buradaki Shadows seçeneği aktif değilse gölgeli

render’leme yapmayacaktır.

Render Cache

Render esnasında geçen zamanı vs. bir dosyaya yazdırmak içindir.

Varsayılan özellik değildir.

More Options tıklandığında;

Anti-Aliasing kısmı

Minimal

Render esnasında her pikselden bir numune alarak render işlemi yapılır. En

hızlı yöntem budur. Ama kalite düşüktür.

Low

Her pikselden 4 numune alarak render yapılır. Biraz daha zaman alır ama

kalite daha iyidir.

Medium

Her pikselden 9 numune alarak render yapılır. Render zamanı artar ama

kalitede o oranda artar


High

Her pikselden 16 numune alarak render yaptığı içim kalite ve render süresi

en yüksek olan seçenektir.

Adaptive Sampling kısmı

0 ile 1 arasında bir değer girilerek render süresini uyarlamaya çalışır.

Varsayılan değeri değiştirmemeniz tavsiye edilir.

Ray Tree Depth kısmı

Maximum Depth

Işığın kırılmasından sonra ne kadar uzaklıktaki etkisi hesaba dahil

edilecekse bu miktar girilir. Varsayılan değeri değiştirmemeniz tavsiye

edilir.

Cutoff Threshold

Kırılan yada yansıyan ışığın hesaba katılacağı başlama sınırı. Varsayılan

değeri değiştirmemeniz tavsiye edilir.

Face Controls

Discard Back Faces

Görünmeyen bölgeleri render yapma

Back face normal is negative

Bu seçenek seçili değilse nesnelerin arkasında kalan yüzeyler negatif

olmaktan çıkar öne doğru gelmiş gibi render yapılır.

Bu kısımdaki iki seçenek deneme yoluyla daha iyi anlaşılır.

Depth Map Shadow Controls kısmı

Gölge derinliğini ve eğimini kontrol etmek için değerler girilir. Maksimum

ve minumum arasında ki değerler gölgenin nesneden kaynaklanan eğimini

belirler. Varsayılan değeri değiştirmemeniz tavsiye edilir.


Texture Map Sampling kısmı

Bir nesne kendisinden daha küçük bir nesne üzerine yansıyorsa bunun ne

şekilde olacağını seçmek için seçenekler içerir. Varsayılan değeri

değiştirmemeniz tavsiye edilir.

Renderin Procedure kısmı

Query for Selections

Ekrandaki tüm çizimler yerine seçilen çizimlerin Render yapılmasını sağlar

Crop Window

Percere açarak tanımlanan bir bölgeyi render yapar.

Skip Render Dialog

Render komutuna girdiğinizde yukarıdaki menüyü atlayıp doğrudan

render’leme işlemine başlasın isterseniz. Bu kısmı seçin. Eğer her seferinde

bu menüde değişiklik yapmıyorsanız iyi bir yöntemdir. Çünkü hız

kazandırır. Eğer değişiklik yapmak isterseniz tekrar bu menünün gelmesi

için (Render Preferences) komutunu kullanabilirsiniz

Destination kısmı

Viewport

Aktif çizim alanını render yapar

Render Window

Render penceresini kullanarak render yapar

File

Render işlemini bir dosyaya kaydeder.

More Options

File seçeneğinden sonra aktif olur ve dosya türünü, çözünürlüğünü vs

tanımlamak için bir başka pencereye sevkeder.

Sub Sampling kısmı


Render kalitesi ile ilgili seçenekleri içerir.

1:1 (Best) En iyi kalite, en uzun render süresi; 8:1 (Fastest) En kötü kalite en

kısa render süresi olmak üzere ara değerleri de içerir.


Şimdiye kadarki çalışmalar hep tek ekranda anlatılmıştır. Oysa ki ekranı

ikiye, üçe, dörde... bölüp çalışabilirsiniz. Monitörünüz 15 inç veya daha üstü

ise bu şekilde çalışmanın avantajlarından yararlanabilirsiniz.

Command: Viewports <View/Viewports/Named Viewports...>


İsimlendirilmiş viewportlar olmadığından bu kısım boş görünüyor. Önce

New Viewport ile ekranın kaç parça olacağını hangi bölgenin hangi

görüntüye sahip olacağını belirleyip bir isimle kaydetmek gerekiyor.

New Viewport

New name kısmına deneme yazın

Standard viewport kısmından Four: Left seçeneğini seçin

Ekran bölgelerinden biri seçiliyken daha önceden tanımladığımız bir

perspektif görüntü olan G1 görüntüsünü tıklayın. Seçili bölgeye G1

atanmıştır. Diğer bölgeye de G2 görüntüsünü atayın. Eğer tanımlı

görüntüleriniz varsa diğer bölgelere de birer tane atayın ve Ok ile onaylayın.

Komuta tekrar girip Named Viewports kısmından deneme isimli

viewport’u aktif yapın. Böylece bir alanda çizim yaptığınızda anında diğer

alandan perspektif görüntüsünü veya ayarlamışsanız bir başka yüzeyini

görebileceksiniz. Fare ile diğer bölgelere tıklayıp aktif çalışma alanı

oluşturabilirsiniz. Böylece sık sık view komutlarını kullanmak yerine daha

dinamik bir kontrol sağlamış olursunuz.

Single seçeneği ile tekrar tek ekrana dönebilirsiniz. Join seçeneği ile de

seçilen iki bölgeyi birleştirerek standart dışı bir bölüntü oluşturabilirsiniz.


3D OPERATION KOMUTLARI

Rotate, Array, Mirror gibi komutlar 2D (İki boyut) komutlarıdır ve iki

boyutlu düzlemde çalışırlar. Üç boyutlu bir cismi döndürmek, array ile

çoğaltmak yada mirror (aynalamak) için iki boyutlu düzleme geçilir ve Z

ekseni referans alınarak işlem yapılır. Oysa ki bazan Farklı bir eksende ve

perspektif haldeyken bu komutların kullanımına ihtiyaç duyulur. Bu

ihtiyaçları karşılamak için de 3D olanları ayrıca yapılmıştır.

Yukarıdaki gibi 20x30x40 ebatlarında bir küp çizin.

Command: <Modify/3D Operation/3D Array>


Select objects:

Enter the type of array [Rectangular/Polar] <R>:r

Enter the number of rows (---) <1>: 5 (Satır sayısı)

Enter the number of columns (|||) <1>: 4 (Sütun yada kolon sayısı)

Enter the number of levels (...) <1>: 3 (Katman sayısı)

Specify the distance between rows (---): 40 (Satırlar arası mesafe

Specify the distance between columns (|||): 50 (Sütunlar arası mesafe)

Specify the distance between levels (...): 60 (Katmanlar arası mesafe)


Satır olarak kastedilen yön X yönü, Sütun yani kolon olarak kastedilen ön Y

yönü, Katman olarak kastedilen yön ise Z yönüdür.

3D Polar array için , yarıçapı 20 olan bir küre çizin. Üzerine yüksekliği 15

yarıçapı 3 olan bir silindir çizip perspektif konuma getirin

Command: 3D Array

Select objects: Silindiri seçin

Select objects:

Enter the type of array [Rectangular/Polar] <R>: p

Enter the number of items in the array: 10 (10 adet olsun demiş olduk)

Specify the angle to fill (+=ccw, -=cw) <360>: (Tüm çevreye yayılsın

demiş olduk)

Rotate arrayed objects? [Yes/No] <Y>:


Specify center point of array: Kürenin merkezini seçin

Specify second point on axis of rotation: F8 açıkken X yönünde başka bir

nokta seçin.

Select objects: İlk silindiri seçin

Select objects:

Enter the type of array [Rectangular/Polar] <R>: P

Enter the number of items in the array: 20

Specify the angle to fill (+=ccw, -=cw) <360>:

Rotate arrayed objects? [Yes/No] <Y>:

Specify center point of array: Kürenin Merkezini seçin

Specify second point on axis of rotation: Y yönünde bir nokta belirleyin


İsterseniz Z ekseni etrafında da döndürebilirsiniz. Ama bu sefer ilk nesneyi

seçerseniz. Kendi ekseni etrafında dönerek çoğalacağından hepsi üst üste

biner. Bu yüzden farklı bir silindir seçip deneyebilirsiniz.

Command: <Modify/3D Operation/Mirror 3D >

Select objects: Silindiri seçin

Select objects:

Specify first point of mirror plane (3 points) or

[Object/Last/Zaxis/View/XY/YZ/ZX/3points] <3points>: YZ

Specify point on YZ plane <0,0,0>: Küp üzerindeki X eksenine paralel 3

kenardan birinin ortasını seçin.

Delete source objects? [Yes/No] <N>:


ZX düzlemine paralel bir simetri düzlemi tanımlamış olduk. Diğer ZY ve

XY düzlemlerinden birini kullanarak farklı bir düzlem tanımlayabilirdik,

Yada hiç birini seçmeden 3 farklı nokta tıklayarak daha değişik bir düzlem

tanımlayabilirdik.

Command: <Modify/3D Operation/ Rotate 3D >


Select objects:


[Object/Last/View/Xaxis/Yaxis/Zaxis/2points]: X

Specify a point on the X axis <0,0,0>: İşretli noktayı seçin



İşaretlenen noktadan geçen X ekseninin etrafında 90 döndürmüş olduk.

Aynı şekli (İlk şekli) Z ekseninde 90 döndürelim.

Command: <Modify/3D Operation/ Rotate 3D >


Select objects:


[Object/Last/View/Xaxis/Yaxis/Zaxis/2points]: Z

Specify a point on the Z axis <0,0,0>: İşaretli noktayı seçin.


Sizde aynı nesne yi Y ekseninde 90 döndürün. İsterseniz X, Y, Z gibi

bilinen bir eksen yerine doğrudan noktalar (iki nokta) girerek bir eksen

tanımlayıp bu eksen etrafında da döndürebilirsiniz. O zaman 2point

seçeneğini kullanmış olusunuz. Aslında bu alt seçenek aktiftir ama biz


burasını atlayıp X yada Y yada Z şeklinde kısıtlama getiriyoruz. “Specify

first point on axis” mesajı bizim döndürme ekseni için bir nokta

tanımlamamızı istiyor. Fakat burada bir incelik var. Tıklanan birinci nokta

orijin, ikinci nokta ok yönü olacak bir eksen tanımlanıyor. Peki hangi

tarafın orijin tarafı, hangi tarafında ok tarafı olduğu neyi değiştirir?. Tabii

ki döndürme açısının pozitif yada negatif olacağını değiştirir.

X, Y, yada Z ekseni denildiği zaman UCS ikonuna bakıp ok yönünü tayin

edebiliyorsunuz. Nesneyi döndürmek için seçtiğiniz eksenin ok yönü sizi

gösterecek şekilde karşısına geçtiğinizde saat ibresi yönü negatif açıyı, ters

istikametindeki yön ise pozitif açıyı ifade eder. Buna SAĞ EL KURALI da

denir. Sağ elinizin baş parmağı ok yönünü gösterecek şekilde tutulup diğer

parmaklar kapatılırsa, diğer parmakların kapanma yönü pozitif yöndür.

Command: <Modify/3D Operation/Align>

Bu komutla düzlemleri farklı iki nesneyi bir birine göre eş düzlemli hale

gelecek şekilde döndürme yapılır. Şöyle ki;

Aşağıdaki gibi iki farklı küp çizin ve sağdakini Rotate 3D komutu ile

anormal yön ve açılarda dönderin.

Böyle bir şekle Ön, Yan yada Üst görünüşten bakıldığında şeklin bir tam

dikdörtgen diğer ise perpektif olarak görünür. Oysa ki ikisinin de dikdörtgen

görünmesini istiyoruz.


Command: <Modify/3D Operation/Align>

Select objects: Sağdaki kutuyu seçin

Select objects:

Specify first source point: 1 nolu noktayı tıkayın

Specify first destination point: 2 nolu noktayı tıkayın

Specify second source point: 3 nolu noktayı tıkayın

Specify second destination point: 4 nolu noktayı tıkayın

Specify third source point or <continue>: 5 nolu noktayı tıkayın

Specify third destination point: 6 nolu noktayı tıkayın

Görüldüğü gibi belirtilen kaynak noktalar, hedef noktalara taşınınca iki

küpün düzlemleri birbirlerine göre paralel hale geldi.


BÖLÜM 3

2D ve 3D ÇİZİMLERDEKİ BAZI ORTAK

KONULAR


ÇIKTI ALMA YÖNTEMLERİ

Yapılan çizimlerin PRINTER yada PLOTTER’dan çıktısının alınması için

değişik yöntemler vardır. Bu yöntemlerden her biri kullanım amacına göre

bir diğerinden avantajlıdır. Bu seçenekler PLOT komutu altında çıkan

menüde görünmektedir. Bu menü pek çek seçenek içermesine rağmen,

büyük çoğunluğunun varsayılan (default) değer olarak kalması makul

olacaktır. Bir kısım seçenekler de genel windows tabanlı bilgilerdir. Sık sık

değiştirme ihtiyacı duyacağınız kısımlar ise anlatılacaktır.

Eğer bir yazıcı yada çizici tanımlı değilse yada bilgisayara tanıtılmış olduğu

halde AutoCAD tarafından ilk defa kullanılacaksa. Plot Device menüsü ile

görünür.

Name kısmından bilgisayarınıza bağlı olan yazıcıyı seçin. Artık Plot

komutuna girdiğiniz zaman bu menü bir daha karşınıza gelmeyecektir.

Plot Settings kısmına tıklandığında aşağıdaki menü gelir.


Paper size

Kağıt boyutunun seçileceği menü. Seçilen kağıdın her yeri tam olarak

kullanılamayacağından, Printable area (yazılabilir alan) hemen altında yer

alacaktır. Bu seçim işleminden sonra kağıt boyutunun mm seçeneğini de

seçmeyi unutmayın.

Drawing Orientation

Çizim oryantasyonu. Bu kısın şeklin kağıda yerleşim yönünü belirleyen

seçenekler sunar. A sembolü de değişimi takip eder.

Plot Scale bölümünden

Scale

Ölçekli çizim oranını belirlemek içindir. Eğer çiziminizin boyutlarını

biliyorsanız ve kağıt ölçülerine göre ölçek hesabı yapmışsanız, bu bölümden

hesapladığınız ölçeği seçebilirsiniz.


Custom

Listede belirtilmeyen ölçekleri kullanmak isterseniz, özel bir ölçek

tanımlama imkanı sunar.

Scaled to Fit

Seçim alanını kağıt alanına ölçeklendir anlamına gelir. Window butonunu

kullanarak, çıktısını almak istediğiniz nesneyi bir pencere içine alırsanız,

açtığınız bu pencerenin alanı ile tanımlı kağıt alanı arasında bir ölçek

otomatik olarak oluşur. Seçilen alan kağıt boyutu kadar genişletildiğinden,

yada küçültüldüğünden dolayı çizim kağıda tam sığacak şekilde yerleşir. Bu

durumda ölçek küsuratlı bir şey de çıkabilir. Çiziminizin küçülerek yada

büyüyerek kağıt boyutlarına yerleşmiş olması yeterli bir şart ise ölçekle hiç

ilgilenmezsiniz. Ölçek kısmı kendiğiliğinden Scaled to Fit seçeneğine geçer

ve oranı belirler.

Full Preview

Ön izleme yapmak için kullanılır. Mutlaka ön izleme yaparak çizimin

kağıtta nasıl çıkacağına bakmak gerekir.

Partial Preview

Değişik bir ön izleme yöntemi. Full Preview varken bu seçeneğe pek

ihtiyacınız olmaz

Plot Offset

Çizimin kağıda belli bir uzaklıktan başlayarak çizilmesi istenirse X ve Y

alanlarına bu koordinat girilebilir. Ama Center the Plot kutucuğunun seçili

olması daha makul bir seçimdir.

Plot with plot style

Daha önceden tanımlı bir çizim sitili oluşturmuşsanız bu siliti kullan

anlamına gelir. Bu sitili Plot Device menüsünden ayarlayabilirdiniz.

Hide Objects

Üç boyutlu çizimlerin görünmeyen kısımlarını gizle


Ayrıca AutoCAD 2004 versiyonuyla gelen bir menü daha mevcuttur.

Aşağıda görünen bu menüden, özellikle üç boyutlu çizimlerinizi,

As Displayed: Ekranda göründüğü gibi

Wireframe : Tel kafes yapılı

Hidden : Görünmeyenleri gizleyerek

Rendered : Renderlenmiş olarak çıkartabiliriz.

Quality bölümünden de baskı kalitesi seçilebilir.

Limits

Bu seçenek aktifken ön izleme yaparsanız. Çiziminizin aktif çizim alanı

içinde kalan kısmının çizdirileceğini görürsünüz. Daha önceden Pull Down

Menüden Format/Drawing Limits seçeneklerini kullanarak tanımlamış

olduğunuz alan kağıt alanı olarak kabul edilir. Eğer çiziminiz bu alanın

dışında ise hiçbir şey görünmez. Bu alanı daha iyi görebilmek için F7 tuşuna

basarak GRID (ızgara) seçeneğini açarsanız, Noktalar belirecektir. Beliren

bu noktaların oluşturduğu alan tanımlı kağıt alanıdır.

Extents

Zoom/Extents komutunu kullandığınızda çizim ekranda nasıl görünecekse,

kağıtta da öyle görünecek demektir.

Display

Plot komutuna girmeden önce çizim ekranda nasıl görünüyorsa kağıtta da

öyle görünecektir. Yani ekran alanı kağıt alanı olarak oranlanacaktır. Eğer

çiziminizin bir kısmı ekranın dışında kalmış haldeyken plot komutuna girip


Display seçeneğini seçip, Full Preview yaparsanız, aynı şekilde kağıtta da

şeklin bir kısmı görünmeyecektir.

View

Named Views komutu ile tanımlanmış görüntüleriniz varsa bunlardan birini

seçerek çıktı alabilirsiniz.

Window

Sağdaki window butonuna basıldığında soldaki window seçeneği otomatik

olarak aktif olacaktır. Açılan bir pencere ile kağıdın şekle göre oranını ve

konumunu belirleyebilirsiniz.

OK yapıldığında tanımlı ayarlarda çıktı alınacaktır.

Bu seçeneklerden daha kullanışlı bir seçenek daha vardır. Bu seçenekte

çizimin kağıt üzerindeki konumuna dinamik olarak müdahale

edebiliyorsunuz. Yani Zoom, Move gibi komutlar la çiziminizi kağıdın

istediğiniz yerine yerleştirebiliyorsunuz. Bunun Ekranın sol alt kısmında

bulunan Layou1 seçeneğini tıklayın.


PLOT komutuna girdiğinizde karşınıza gelen menünün aynısı tekrar

gelecektir. Buradan Layout name kısmına bir ad verebilirsiniz. İsterseniz

bırakın Layout1 olarak kalsın.

Kağıt boyutlarını, ölçü birimini vs. seçtikten sonra OK yapın.

Aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi şekil kağıt düzeninde görünecektir. En

dıştaki çerçeve kağıt alanını, kesik çizgili çerçeve çizilebilir (kullanılabilir)

kağıt alanını temsil etmektedir. Ayrıca Çizimi çevreleyen bir pencere daha

bulunur. Bu pencere içerideki tüm şekilleri temsil eder. Bu pencereyi seçip,

köşelerinden tutarak küçültebilirsiniz. Move komutunu kullanarak

taşıyabilirsiniz. Bu pencerenin ebatlarını ve konumunu değiştirerek

çiziminizin hangi sınırlara yaslanacağını belirleyin. Bu pencerenin içerisini

çift tıkladığınızda çerçeve kalınlaşır. Bu durumda Zoom, Move gibi

komutlar artık şekilleri etkileyecektir. Mesela Zoom/Extents yaparak

çerçevenin içine tam yerleşmesini sağlayabilirsiniz.


Layout konumunda iken PLOT seçeneğini tıkladığınızda ön izleme

yapmaya bile gerek görmeden OK yapıp çıktı alabilirsiniz.

Layout düzleminden tekrar Model düzleme geçebilirsiniz. Herhangi bir

Layout seçeneğinin üzerinde sağ tuş yaparak, yeni Layout’lar ekleyebilir,

silebilir yada adını değiştirebilirsiniz.

Her bir Layout’a farklı bir çıktı alma formatı tanımlayıp kaydedebilirsiniz.


OPTIONS (Tanımlı Seçenekler)

AutoCAD kitabının başlangıcından şu ana kadar anlatılan ayarlama ve

tanımlama ile ilgili seçeneklerin bir kısmını options menüsünden de

yapabilirsiniz.

Ekranın iç kısmında sağ tuşa basıldığında çıkan menüden options komutuna

ulaşabilirsiniz. Yada Pull Down Menü’den seçebilirsiniz.

Menüde bulunan ayarların bir kısmı başka ortamlardan

değiştirilebilmektedir. Bir kısmının da varsayılan değerde kalması önerilir.

Ama bazı kısmlar da vardır ki, zaman zaman girip değiştirmekte fayda

vardır. Bunlardan bazılarını sırayla inceleyelim.

File/Automatic Save File Location

Çiziminiz belirli aralıklarla otomatik olarak kaydedilsin isterseniz. Bu

adresten kaydedilecek yeni bir adres tanımlayabilirsiniz.


Open and Save/ Automatic save

Bu kutucuk seçili ise altındaki sayı, çalışmakta olduğunuz dosyanın kaç

dakikada bir kaydedileceğini belirler. Buraya 5 yazdığınızda her 5 dakikada

bir otomatik kaydetme gerçekleşir. Kaydedilen dosyanın adı mevcut

çiziminizin adı ile aynıdır. Uzantısı ise SV$ dir. Çalışmanızı kaydetmeden

çıkmış olabilirsiniz yada elektrikler kesilmiştir. Böyle kritik durumlarda

tanımlı adresteki otomatik kaydedilmiş SV$ uzantılı dosyayı yada BAK

uzantılı yedeğini bulup uzantısını DWG olarak değiştirerek tekrar

açabilirsiniz. Böylece çalışmanızın son birkaç dakikalık bölümü hariç

gerisini kurtarabilirsiniz.

Display bölümü en çok ihtiyaç duyulan bir alandır.

Display scroll bars in draving window

Kaydırma çubuklarını çizim alanında göster


Display screen menü

Komutlara ulaşmak için ekran içi bir menü daha gelir. Bu tip menüler

AutoCAD R12 ve daha önceki DOS versiyonlarında kullanılmaktaydı.

Text Lines in command line window

Komut satırının olduğu pencerenin kaç satır olacağını gösterir. Bu kısmı

fare ile de açabilirsiniz.

Colors

Çalışma alanındaki renkleri değiştirmek içindir. Mesela zemini siyah yerine

farklı bir renk yapabilirsiniz.

Fonts

Command satırındaki yazıların font ayarlarını içerir

Layouts Element kısmı Layout formatını ayarlamak içindir.

Crosshair size

Artı şeklindeki fare imlecinin boyutunu ayarlar

Display resolution kısmı ekran çözünürlüğ ile alakalı ayarlar içerir.

Arc and circle smoothness

Yay ve daire düzgünlüğü. Bu değer 1-20000 arasında bir değerdir. 1000-

10000 arası bir değer tavsiye edilir. Daire ve yayların birer çokgen gibi

görünmelerini engellemek için yüksek bir değer girilir. Ama çok yüksek bir

değer girerseniz. Direyi taşırken görünmeyebilir. Bu kısım biraz da

bilgisayarınızın kapasitesi ile alakalıdır.

Segments in a polyline curve

Bir polyline eğrisindeki parça sayısı. Varsayılan değeri korumanız önerilir.

Rendered object smoothness

Renderlenmiş nesne düzgünlüğü. 0.01-10 arasında bir değer girilir. 10 en iyi

kalite anlamına gelir. 0.01 girildiğinde dairesel yüzeyler çokgen gibi

görünürler.


Contour lines per surface

Her yüzeye örülecek çizgi sayısı. Bu değer özellikle dairesel yüzeylerde ve

Hide yapılmamış haldeyken öne çıkar. Bu değerlerin 12, 8, 4, 2 ve 0 için bir

silindir üzerindeki etkisi aşağıdaki şekillerde görülmektedir.

12 için 8 için 4 için 2 için 0 için

User Preferences

Bu bölüm kullanıcı arabirimini içeen özellikler taşır.

Windows standard accelerator keys

Standart windows kısa yol tuşları. Bu seçenek seçiliyken. Ctrl+C ile

kopyalama, Ctrl-V ile yapıştırma gibi yaygın windows tuşları devreye girer.

Eğer bu seçenek seçili değilse. Ctrl-C Cancel anlamına gelir.

Shortcut menus in drawing area

Farenin sağ tuşu Enter görevi yapsın isterseniz, bu seçeneği kapatın. Ama

sağ tuşa basınca farklı görevler yapsın derseniz bu kısmı seçin ve Right-

click Customization seçeneğini tıklayın ve diğer seçenekleri inceleyin.


Turn on time-sensitive right-click (zaman duyarlı sağ tuş kullanımını aç)

Bu seçenek açıkdığında sağ tuşa uzun süreli basıldığında kısa yol

menüsü gelecektir. Kısa süreli basıldığında Enter görevi yapacaktır.)

Bu kısım AutoCAD 2004 versiyonunda bulunmaktadır ve çok

kullanışlıdır.

If no objects are selected, right-click means (Eğer hiçbir nesne seçili değilse

sağ tuşun görevi)

Repeat Last Command (Son komutu tekrarla. Yani Enter

görevi yapar)

Shortcut Menu (Kısayol Menüsü)

If one or more object are selcted, right-click means (Eğer bir yada daha çok

nesne seçiliyse sağ tuşun görevi)

Repeat Last Command (Son komutu tekrarla. Yani Enter

görevi yapar)

Shortcut Menu (Kısayol Menüsü)


If a command is in progress, right-click means (Eğer bir komuta girilmişse)

Enter

Shortcut Menu: always enabled (daima mümkün olan

kısayol menüsü)

Shortcut Menu: enabled when command option are present

( Alt komutlar listesi varsa onların menüsünü görüntüle)

Drafting

Nesne kenetleme seçeneklerini kullanırken ortaya çıkan kutucukların rengi,

boyutu, açıklama yazısı gibi değişkenlerin ayarlandığı bölümdür.

Selection

Nesne seçme ile ilgili değişkenleri içeren bölümdür. Command

konumundayken bir nesne seçildiğinde beliren kutucukların rengi, ebatları

vs ayarlanabilir.


AUTOLISP YARDIMIYLA KOMUT KISALTMALARI

Daha hızlı erişim ve tek tuşta sıralı pek çok işlemi birden yapabilmek gibi

çok faydalı sebeplerden dolayı özel komutlar tanımlayabilirsiniz. Bunu

yapmak için AutoCAD’in yüklü olduğu klasörden SUPPORT klasörünün

içinden acad2000.lsp, acad2002.lsp yada acad2004.lsp (artık hangi

versiyonu kullanıyorsanız) dosyasını açıp, en alt satıra aşağıdaki kodlardan

ekleme yapıyorsunuz ve kaydedip çıkıyorsunuz. Bu değişikliği yaptıktan

sonra AutoCAD programını açıksa kapatıp yeniden girmeniz gerekir.

Örnek 1: Klavyeden 0 yani sıfır tuşuna bastığınızda Fillet komutuna

girecek, radius değerini sıfıra ayarlayacak ve tekrar fillet komutuna girip

bekleyecek bir program yazalım

(defun c:0 () (command "fillet" "r" "0")(command "fillet"))

Örnek 2: Klavyeden ze yazıldığında Zoom komutuna girecek, Extents

isimli alt komutu çalıştıracak ve tekrar girip scale alt komutunu çalıştıracak.

Scale katsayı olarakta 0.95 yapacak bir program yazalım

(defun c:ze () (command "zoom" "e")(command "zoom" "s" "0.95"))

Örnek 3: Klavyeden ea yazıldığında. Bütün çizimleri silen bir program

yazalım

(defun c:ea () (command "erase" "all" ""))

Örnek 4: Klavyeden 50X yazıldığında. Son çizilen nesneyi X yönünde 50

birim kaydıracak bir program yazalım

(defun c:50X () (command "move" "L" "" "0,0" "@50,0"))

Bir komuta sadece girmek için yapılan kısaltmaları bu şekilde

yapabileceğiniz gibi, Aynı adreste bulunan ACAD.PGP dosyasından da

ayarlayabilirsiniz. Zaten AutoCAD sizin için kısaltmalar yapmış, ama

istediğiniz komutu istediğiniz tuşlara atama hakkını da size vermiş. İşte

bunlarda bazılarına örnekler:


3DO, *3DORBIT SC, *SCALE

A, *ARC SHA, *SHADE

AA, *AREA SL, *SLICE

AL, *ALIGN SU, *SUBTRACT

AR, *ARRAY TR, *TRIM

B, *BLOCK UNI, *UNION

BH, *BHATCH X, *EXPLODE

BR, *BREAK Z, *ZOOM

C, *CIRCLE

CH, *PROPERTIES

CHA, *CHAMFER

CO, *COPY

DI, *DIST

DO, *DONUT

E, *ERASE

ED, *DDEDIT

EL, *ELLIPSE

EX, *EXTEND

EXT, *EXTRUDE

HI, *HIDE

I, *INSERT

L, *LINE

LA, *LAYER

M, *MOVE

ME, *MEASURE

MI, *MIRROR

O, *OFFSET

OP, *OPTIONS

ORBIT, *3DORBIT

PE, *PEDIT

PL, *PLINE

PO, *POINT

POL, *POLYGON

R, *REDRAW

RE, *REGEN

REC, *RECTANGLE

REV, *REVOLVE

RO, *ROTATE

RR, *RENDER

S, *STRETCH

adim-adim uygulamali autocad kitabi

Documents