Elinizdeki kitabn birinci basksnn ksa bir  zamanda tükenmesi ve gelen youn talepler  üzerine ikinci basksnn yaplmas zarureti domutur. Ulaan haberlerden bu kitabn önceki  basksnn önsözünde belirtilen ekilde kendi kendine çalanlarn bulunduunu ve onlarn  belirtilen metod ile kitab bitirdiklerinde baary elde ettiklerini örenmi olmamz bizi ziyadesiyle mutlu etmitir.
 
hatalar giderilmeye çallmtr. Yine, Arapça alfabedeki harflerin yazl kurallar anlatlmtr. Ayrca, ayetlerde geçen kelimelerin anlamlar verilmi, gerekli görülen yerlerde de irablar (cümle içindeki gramer tahlilleri) yaplmtr. lâveten, Fâtihâ, Yâsin, Tebâreke, Nebe, Bakara Sûresi’nin son iki ayeti (Âmenerrasûlü), Âyet’ül- Kürsî, Kyâme, Fecr Sûresi ve aas, namaz sureleri olarak bilinen ksa sûreler de dâhil olmak  üzere Kur’an’dan en fazla okunan sûreler tek tek  kelime anlamlarn vermek suretiyle kitabn sonunda kaydedilmitir.
 
Arap ülkelerinin orta okul ve liselerinde okutulan gramer kitaplar ve Arap dünyasnda yaynlanm olan bibliyografyada bir ksmn zikrettiimiz,  pekçok kitap üzerinde aratrmalarda bulunduk. Bu kitaplardan yeri geldikçe alntlar ve tercümeler  yaptk. Tercümede Türkçe’nin bizim konutuumuz kendine has güzel yapsn deil, kelime kelime anlalsn diye söz konusu arapça cümlenin birebir (motamot) çevirisini esas aldk. Ayet mealleri için ise, bibliyografyada kullanlan mealleri tercih ettik. Bununla birlikte, biz esas olarak dersleri ilerken metin bütünlüünü deil, onun yerine dersin anlalmasn hedefledik. Konularn sonunda yer alan bol cümle örnekleri, yine konuyla ilgili ayetler ve ayrca altrmalarla  bilgilerin pekitirilmesini salamaya çaltk.
Bu kitapta tüm gramer konularn kapsayacak  ekilde 1300’e yakn ayet incelenmi, böylece geriye kalan tüm Kur’an âyetlerinin de anlalmasna zemin hazrlanmaya çallmtr. Kitaptaki ayetler yaantmz boyunca hep hatrlanmas ve rehber alnmas gereken ayetler  arasndan özenle seçilmitir.
 
ilâve edilebilir, boyutlar da küçültülebilirdi. Fakat o takdirde kitabn hacmi yedi sekiz cilde ulaacak;  bu durumda ise maliyetler artacak ve okuyucunun alm gücü zorlanacakt. Bu nedenle, kitap çok  youn bilgi içermesine karn tek ciltten olumu  bulunmaktadr. Yine de, ileride bu kitab bölümler  halinde, yardmc kitap ve CD ilâvesiyle çkartmak  gibi bir arzumuz bulunmaktadr. Arkasndan da Allah izin verirse, halen üzerinde çaltmz  batan sona tüm Kur’ân kelimelerinin mana ve gramatik olarak incelendii bir baka eseri yaynlamay düünüyoruz.
Sonuçta, bu kitab altrmalarn yapmak suretiyle tamamiyle çalan bir kimse, bir en fazla iki senede, yaklak olarak be bin kelime örenecektir. Bu durumda da, Arapça yazlm kitaplar, dergileri, gazeteleri genel olarak  anlayabilecek, bilemedii kelimeleri de sözlükten  bakmak suretiyle, tercümeler yapabilecektir. Dier  taraftan, Arapça yaynlar dinlemek ve imkân  buldukça Arapça konuan kimselerle pratik  yapmak suretiyle de kendisini ifade edecek kadar  Arapça konuabilecektir.
Çalmak bizden, yardm Allah’tandr...
 
ÖNSÖZ
kinci basknn üzerinden bir sene dolmadan üçüncü basknn yaplmas önce Rabbin lütfuyla... Sonra da Türk insannn O yüceler Yücesi’nin insanla gönderdii mektubu olan Kur’ân’ aslndaki srlaryla örenme gayretindendir. Bu bir  kitab çalmakla hem Allah’n kitabn anlamaya, hem konumaya balyorsak dorusu bu, ucunda  böylesine kocaman nimetler bulunduu için az bir  çabadr. Maliyet açsndan herkes alabilsin diye yine tek ciltte topladk. Arzu eden arkadalar  kitablarn aldktan sonra bir ya da tanmas kolay olsun diye iki cilt halinde ciltletebilirler.
Gönül dolusu dua ve baarlar...
Dr. Neclâ Yasdman
ubat 2004 ZMR 
ÖNSÖZ
Sevgili okurlarmzn istei ve Rabbimizin izni ile kitabn CD’sini çkarmay bizlere nasip eden O yüceler Yücesi Allah’a hamdolsun…
Dr. Neclâ Yasdman
zmir l Müftülüü
 
 
...
 
 
...
 
 
(73/MÜZZEMML, 4). ... Kur’ân’ açk açk  güzelce (düünüp anlayarak ar ar tertîl üzere) oku...
  : )( :
    .
Hz. Osman (r.a.) ’dan rivâyet edildiine göre: “Resûlullah (a.s.) buyurdular ki:
“Sizin en hayrlnz Kur'ân' Kerim'i örenen ve öretendir.”[1]
 
Ebu Hüreyre (r.a.) anlatyor: Resûlullah (a.s.)  buyurdular ki:
 
Hz. Aie (r.a.) anlatyor: "Resûlullah (a.s.) öyle  buyurdu:
 
 berâber olacaktr. Kur'ân' kekeleyerek zorlukla okuyana iki sevap vardr.”[3]
 ¯¯  KUR’ÂN HARFLERNN YAZILI EKLLER Yazarak örenmek konular daha iyi anlayabilmek  için en iyi örenme metodudur. Bunun için de önce Arapça yazmay bilmek zorundayz. Aadaki yazl tarzlar dikkatle incelenip ayns birkaç defa yazlarak tatbik edildii takdirde, Kur’ân okumay az da olsa bilen herkes yazmay da örenecektir. Batan acemice de olsa, konular ilerken hem yazmamz hem de Kur’ân ve dier metinleri okumamz hzlanacaktr.
 
Ze
 b) Bu alt harfin geriye kalan kendinden sonraki harfe birletirilerek yazlr. Toplu halde yazl örnekleri öyledir:
Sonda Ortada Bata
Ye
HEMZENN YAZILII Dier harflerden farkl olarak hemzenin bata, ortada ve sonda yazlnda baz kurallar vardr. Elif’in harekeli ekline hemze denir. Bazen hemzeyi eliften ayrt etmek için elifin üzerine veya altna eklinde iareti konur.
- - – - – 
 
Kesreyi harflerden “yâ” , zammeyi “vâv” , fethay “elif” temsil eder. Hemze kelimenin ortasnda olduu zaman onun harekesi ile kendinden önceki harfin harekesi kuvvet yönünden karlatrlr. Hangisi daha kuvvetli ise hemze o harekeyi temsil eden harf üzerine yazlr: Örnekler:
(yer)  
Burada hemzeden önceki harfin (yâ’nn) harekesi fetha, hemzeninki ise cezimdir. Fetha daha kuvvetli sayldndan hemze, fethay temsil eden elif harfi üzerine konmutur. Yani; hemzeden önce üstün olduu için hemze elif üzerine yazlmtr.
  (inanr)
Burada yâ’nn harekesi olan zamme, hemzenin harekesi olan cezimden daha kuvvetli olduu için, hemze zammeyi temsil eden “vâv” harfinin üzerine yazlr. Yani ksacas; hemzeden önce ötre olduu için hemze vâv’n üstüne yazlmtr.
(okur)  
 
Burada hemze, kendinden önce gelen harfin harekesi olan fethay temsil eden “elif” harfinin üzerine yazlmtr. Yani kendinden önce üstün olduu için hemze fetha üzerine yazlmtr.
  (ina eder)
Bu örnekte de hemze, kendinden önceki n harfinin harekesi olan kesreyi temsil eden “yâ” harfinin üzerine yazlmtr. Yani; kendinden önce esre olduu için hemze ye üzerine yazlmtr.
Hemzenin sonda yazl: Aynen ortada yazl kaidelerinde söylendii gibi kendisinden önceki harfin harekesini temsil eden harfin üzerine yazlr:
  (snr) (haber) (yetien) (ky) (kii)
Ancak kelime sonundaki hemzeden önce uzun sesli veya sakin (cezimli) bir harf varsa, hemze, ayr olarak yani yalnz bana yazlr[6]:
(karlk) (parça) (çöl) (ey ) (yük)
&&&&&&&&&&
 
  ARAPÇA CÜMLE KURULUUNU OLUTURAN UNSURLAR  Arapça’da bir kelime ya isim, ya fiil ya da harftir. sim, fiil ve harflerin bir mana oluturacak ekilde  bir araya gelmesiyle cümle oluur. Bir cümlenin kurulmas için gereken bu üç unsuru srasyla ileyelim.
SM Canl cansz eylere, varlklara ad olan ve zamanla ilgisi olmayan kelimelere isim denir. simler ya ma`rife (belirli) ya da nekre (belirsiz) olur.
MA’RFE: Bir ismin banda taks bulunursa o isim belirlidir. taks alarak belirlenmi kelimeye ma`rife denir. dediimizde herhangi deil,  belli bir kalemi anlatm oluruz.
 
 NEKRE: Eer ismin banda harf-i tarif denen taks yoksa bu isim belirsiz herhangi bir varl anlatr. Bu belirsiz isme nekre denir. denilince  belirsiz genel herhangi bir kalem anlalr ve son harfi de aadaki örneklerde görüldüü gibi tenvinli olur:
Belirsizlii, herhangilii anlatan tenvinle bu kelime “Bir kalem” diye tercüme edilebilir.
 
 
simlerin banda gelen taksnn hemzesi  banda bulunduu kelimeye, ya lâm harfi okunmadan eddeli ya da lâm’a cezim verilmek  suretiyle birleir. ( ) ve ( ) gibi. Bilindii gibi tecvit ilminde buna idgâm- emsiye ve izhâr- kameriye ad verilir. Bu konuyu bilmemiz harfi tariften sonraki harfin eddeli mi eddesiz mi okunacan tesbit etmemiz için zorunludur.
 
  hicret
 
 Nekre Ma’rife
 Nekre Ma’rife
1. Aadaki kelimeleri marife (belirli) yapnz ve ileride kurulacak cümleler için manalarn üçer  kere yazmak suretiyle ezberleyiniz.
fikir 
ükür 
deve
et
(küçük) erkek çocuk 
(küçük) kz çocuk 
 
 
3. Aadaki kelimelerin nekre ve marife olanlarn iki ayr grupta toplayarak defterinize yaznz.
defterler 
defter 
çiçek 
okul
kap
 pencere
&&&&&&&&&&
 
kalplar bu ikisinden türetilir. Bunlar fiil-i mâzî (geçmi zaman) ve fiil-i muzâri (geni zaman, imdiki zamann karl)dr.
FL- MÂZ Türkçe’mizdeki –di’li geçmi zamana denir. Geçmite daha önce yaplm bir ii bildirir. (Türkçe’deki …di-d, dü-du, ti-t, tü-tu eklerini salar).
yazd
 bildi
den →
(o kadn) buldu
 
Müzekker 
Müennes
Müennes
Muhâtaba
(Bizler) yazdk  (kimiz) yazdk  (Ben) yazdm
FÂL (Özne) Fâil (özne), bir ii yapana denir. Harekesi ötre ya da ötre tenvin olur. Fiile kim ya da ne sorusunu sorduumuzda aldmz cevap fâildir. Fiil ile fâil arasnda müzekkerlik (erkeklik), müenneslik  (diilik), tekillik çoulluk bakmndan uyum olmas arttr.
Fâil
 Not: Yukardaki örneklerde olduu gibi harf-i tarifli kelime cümle ortasnda geldii takdirde geçi önceki kelimenin harekesiyle olur.
 
( ). Fiile ne, kimi, neyi, neye sorusunu sorduumuzda aldmz cevap mef’ûldür. Fiil ile fâil arasnda olmas gereken müzekker-müennes uyumu art mef’ûlün bihle dierleri arasnda yoktur. Yâni mef’ûlün bih’in fiil ya da fâil ile müzekkerlik müenneslik, tekillik çoulluk vs. açsndan uyumlu olma art aranmaz.
Meful Fâil Fiil
 
Örenci bir kitap okudu (Ne okudu?) .
 
  Halit örenciye vurdu (Kime vurdu?)   .
Yukardaki örneklerde görüldüü gibi fâilin açkça yazl (örenci, baba, Halit gibi) gâib fiil kullanldnda gerçekleir. Muhâtab ve mütekellim fiillerde fiil ve fâil birarada olur. Yine de fiile ayn sorular (ne, neyi, kimi kime) sorulduunda alnan cevap mef’ûldür ve harekesi üstündür:
Dersi yazdm (Neyi yazdm?) .
Suyu içtiniz (Neyi içtiniz?) .
 
.
Örenciye vurdun (Kime vurdun?)   .
Vasl Hemzesi Belirtme taks olan harf-i tarif yani taksnn hemzesi söz balarnda okunur. Örnek:
. (el-veledü zehebe) Çocuk gitti.
Bu cümlede fâil bata geldiinden taks olduu gibi okunmutur. Ayn taks söz arasnda gelirse elifi, yazld halde okunmaz. Geçite yazld halde okunmayan bu hemzeye hemze-i vasl denir.
. (zehebel veledu) Çocuk gitti.
Kelime bandaki vasl hemzesinin elifinin üzerine ( ) iareti konmaz. Yani ( ) eklinde deil ( ) eklinde yazlr ( - ) gibi.
Bu konuyla ilgili kaideleri öyle özetleyebiliriz:
1) a- Vasl hemzesiyle balayan kelimeden önce, yani taksndan önce (üstün, esre, ötre eklinde) hareke varsa geçite taksnn hemzesi ( ) harekelenmez. Harekeden sonra gelen elif lâm’l (harf-i tarifli) kelime, kamerî harflerden biriyle  balyorsa dorudan evvelki kelimenin harekesiyle lâm’a ( ) cezim verilir. Örnek:
. (zehebel veledu) Çocuk gitti.
. Amca geldi.
 b- Harekeden sonra gelen elif lâm’l (harf-i tarifli) kelime, emsî harflerden biriyle balyorsa dorudan önceki kelimenin harekesiyle emsi harf  eddelenir. Harf-i tarif yazl olduu halde okunmaz. Örnek:
. (Ehaztü’d-deftera) Defteri aldm.
2) Vasl hemzesiyle balayan kelimelere kendilerinden önce sonu sâkin (cezimli) bir kelime  birletirilirken esre ile geçi yaplr.
lk harf-i kamerî olan bir kelimede geçi:
. (Ketebeti’l-bintu’d-derse) Kz dersi yazd.
lk harfi emsî olan bir kelimede geçi:
. (Ketebeti’d-derse)
Ancak zamirinde geçi ötre ile yaplr ve bu kaideden hariçtir:
. (Ketebtümü’d-derse) Dersi yazdnz (müz.).
. (Semi’tümü’l-habera) Haberi iittiniz (müz.).
3) Harf-i tariften önce tenvinli (nekre) bir kelime yer alrsa geçi, tenvinin nûnuna esre vermek  suretiyle gerçekleir:
. (Ketebe Hâlidünidderse) Halit dersi yazd.
. (Karae Âdilünilkitabe)
Âdil kitab okudu.
CÜMLE Tam bir fikir anlatan kelime topluluuna cümle denir. Arapça’da cümle ikiye ayrlr:
a) sim cümlesi
 b) Fiil cümlesi
simle balayan cümlelere isim cümlesi, fiille  balayan cümlelere ise fiil cümlesi denir.
. (Çocuk ata bindi).
. (Kz ata bindi).
. (Çocuk ata bindi).
. (Kz ata bindi).
  Fiille balad için fiil cümlesidir.
.
Meful Fâil Fiil
 
.
Fâil
 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ 
1. Aadaki kelimeleri üçer kere defterinize yaznz.
 
  . Kadn bahçeyi ykad.
. .
. .
. .
. .
1. Halid dersi bildi. 2. At suyu içti.
3. Halid kalemi buldu. 4. Fatma dersi bildi.
5. Ksrak suyu içti. 6. Aie eti yedi.
 
5. Aadaki cümlelerdeki boluklara örendiiniz fiilleri kullannz.(Cevaplar için üzerine tklaynz)
..... . ..... .
..... . ..... .
..... . ..... .
..... . ..... .
..... . ..... .
 
- - - - -
- - - - -
MAZ FLN MÜFRED MUHÂTAB VE MÜTEKELLM ÖRNEKLER Müfred Müzekker Muhatap Örnekleri:
den →
açtn
Görüldüü gibi, mesela üçüncü ahs fiilinin sonunu cezim yapp üstün okunulu bir harfi eklediimizde karmzdakine yani muhâtaba seslenmi oluruz. Bu sona eklenen harfine muhatap zamiri denir.
Müfred Müennes Muhâtaba Örnekleri:
Kadna seslendiimizde muhâtab zamiri olan harfini esre olarak okuruz. Türkçe’de muhâtaba ikinci ahs deriz.
(Sen kadn) buldun
(Sen kadn) yedin
(Sen kadn) bildin
(Sen kadn) içtin
(Sen kadn) açtn
Müfred Mütekellim Örnekleri:
Esre ya da üstün leri ötre olarak okursak o zaman kendimizden yani birinci ahs olan mütekellimden (konuandan) bahsetmi oluruz:
yazdm
geldim
içtim
gittim
açtm
   buldum
Arapça’da bu tekil (müfred) fiile “mütekellim vahde” denir. Türkçe’de ise birinci ahs denir. Böylece müfred bölümleri u ekilde özetleyebiliriz:
Ben yazdm Sen yazdn
 

 
. Ayakkaby giydim.   .
3. Aadaki cümleleri Arapça’ya çeviriniz.(Cevaplar için üzerine tklaynz)
1. Arabay ykadm. 2. Aie elbiseleri ykad.
3. Bahçeye girdin ve oturdun. 4. Muhammed bir mektup okudu.
5. Zeynep bir elma yedi.
 
. .
. .
. .
. ..
- - - - - - - - - - - - - - -
- - - - - -
 
Bir iin iki kii tarafndan yapldn anlatmak için üçüncü ahs tekil fiilin sonuna harekesiz bir elif ( ) ekleriz.
Tesniye Müzekker (erkek) Gâib Örnekleri:
den →
Tesniye Müennes (kadn) Gâibe Örnekleri:
den
  Zeynep ve Fâtma haberi iittiler mi?
Tesniye Muhâtab - Muhâtaba Örnekleri:
Fiilin sonuna müzekker için de müennes için de ayn olmak üzere dediimiz tesniye muhatap zamiri eklenir.
ikiniz vurdunuz
ikiniz açtnz
ikiniz bildiniz
Mütekellimlerin yani birinci ahslarn tesniyesi ile cemisi ayndr. ki veya daha fazla kii için hep çoul olarak gelir:
 
  .
kim ( )
kaç
 Not: Soru kelimeleri cümlenin bana gelir ve kendinden sonra gelen kelimenin harekesine etki etmezler.
2. Aadaki cümleleri ikier kere defterinize yaznz.
  . (kiniz) nasihat iittiniz (müz-müe.)
(kisi) resmi çizdiler mi? (müe.)
Evet, (o ikisi) resmi çizdiler.
. (kisi) kitab buldular (müz.)
(kisi) haberi iittiler mi?
. (kiniz) ödevi yaptnz m?
 
 
 
. (kiniz) bir kssa okudunuz.
. (kisi) top oynadlar (müz.).
3. Aadaki cümlelere uygun fiilleri koyunuz.(Cevaplar için üzerine tklaynz)
..... . ..... .
..... . ..... .
 
 
MAZ FLLERDE CEM (ÇOUL) HAL Bir ii ikiden fazla kii yapt zaman müzekker  gâib için fiilin sonuna ( ) eklenip cemi müzekker  gâib yaplm olur. Örnekler:
den →
Onlar yediler 
 
  →
 
 
 
Mütekellimin çoulu: Birinci ahsn (ben’in) çoulunda kaide, fiilin sonuna cezimden sonra tesniye için de cemi için de zamirinin eklenmesidir. Erkek ve dii için ayndr.
den →
Kapy açtnz m?
Haberi iittiniz mi?
. Evet haberi iittik.
Son iki konuyu özetlersek fiillerin tesniye ve cemi halinin tablosu öyledir:
Cemi Tesniye
Muhâtaba
Mütekellim
 
cümlede yer aldnda söz konusu fâil, ister tesniye ister cemi olsun bataki fiil daima tekil yani müfrettir.
. (ki kz ata bindi).
sim cümlesinde ise durum farkldr:
sim cümlesinde fâil baa geldiinde ortaya konulan fiil, fâilin durumuna göre ya tesniye ya da cemi olarak çekimli halde gelir.
. (ki kz ata bindi).
. (Kzlar ata bindi).
 
. Elbiseleri giydik.
 
. Halit, Adil ve Ömer mutfaa girdiler.
. Halit, Adil ve Ömer mutfaa girdi.
. Kadnlar yemei yediler.
. Kadnlar yemei yedi.
. Erkekler haberi iittiler.
yazdm
yazmadm
 bildiler 
 bilmediler 
içtiniz
içmediniz
 
  .
erkek örenci (büyük)
kz örenci (büyük)
 
 
(Kz) Örenciler zili duydular ve snfa girdiler.
Kadnlar yemek yediler sonra çay içmediler.
 
Zili duymadlar ve snfa girmediler (müe).

 
Örenci ne yapt?
3. Aadaki cümle kurulularn tercüme ediniz.(Cevaplar için üzerine tklaynz)
. 2-
. 1-
. 4-
. 3-
. 6-
. 5-
. 8-
. 7-
1. Dersi bildik.
 
8. Adam ksraa yardm etti.
9. Talebeler kapy açtlar.
 
kisi yardm etti Tesniye müzekker gâib
Yardm ettiler  Cemi müzekker gâib
Yardm etti Müfred müennes gâibe
 
 
Yardm ettiler  Cemi müennes gâibe
Yardm ettin Müfred müzekker muhatap
kiniz yardm ettiniz Tesniye müzekker muhatap
 
kiniz yardm ettiniz Tesniye müennes muhâtaba
Yardm ettiniz Cemi müennes muhâtaba
Yardm ettim Müfred mütekellim vahde
 
 
Yardm ettik  Cemi mütekellim
- - - - - - - -
- - - - - - – -  – - - - - - – 
 
- - - - - - - - - - - .
- - - -
mushaf 
 baba
oynad
.
 
  .
.
.

 
 

 
 
. Polis hrsz hapsetti.
. Kurt kuzuyu yedi.
 

 
6. Aadaki cümleleri Arapça’ya çeviriniz.(Cevaplar için üzerine tklaynz)
1. Ali nasihat iitti. 2. Aie bir mektup yazd.
3. Kadn bahçeyi ykad. 4. Çocuk çiçei kopard.
5. mam mescide girdi.
7. Aadaki cümlelerin sa tarafn kapatarak sol tarafn, sol tarafn kapatarak sa tarafn yukardaki kelimeler yardmyla yaznz.
  . Ömer Kur’ân’ Kerîm’i ezberledi.
Aie otobüse bindi mi?

 
 
 
 

 
Ömer kitab ne zaman açt?
. Bir hikaye okudum.
Ahmet mescide girdi ve Kur’ân okudu.
 
Ali bir fincan krd.
Ahmed mutfaa girdi ve yemei yapt.
 
Örenci kütüphaneye girdi ve bir kitap okudu.
 
[1] Buhârî, Fedâilu'l-Kur'ân 21; Tirmizi, Fedâilu'l-Kur'ân15, 2909; Ebû Dâvud, Salât 349, 1452; bn Mâce, Mukaddime 16, 211. H.
[2] Müslim, Zikir 38, 2699; Ebû Dâvud, Salât 349, 1455; Tirmizî, Krâ'at 3, 2946; bn Mâce, Mukaddime 17, 225. Allah'n evi tâbiri öncelikle mescidleri ifâde ederse de âlimler esas olan gayenin Kur’ân müzâkeresi olduunu belirterek bu fazileti elde etmek arzusuyla, han, kla, medrese, ev vb. gibi baka yerlerde de toplannca da ayn mükafat alabilecei görüünü beyan etmilerdir. Geni bilgi için bkz. Canan, brâhim, Hadis Ansiklopedisi (Kütüb-i Sitte), (I-XVI), Akça Yaynevi, stanbul, ty.
[3] Buhârî, Tevhid 52; Müslim, Müsafirîn 244; Ebû Dâvud, Vitr 14, (1454); Tirmizî, Sevâbu'l- Kur'ân 13 (2906); bn Mâce, Edeb 52, (2779).
 
 
 
 
  ) Îsâ, ( ) kefâ, ( ) salâten, ( ) necâtun gibi. Bir baka husus; üstün ve esre harekeli eddeli kelimeleri yazarken kolaylk  açsndan hareke eddenin altnda ise esreyi, eddenin üstünde ise fethay gösterir: Örnek: ( ) zekkera, ( ) zükkira gibi.
[6] Bkz. Maksudolu, Mehmet, Arapça Dilbilgisi, Marmara Üniversitesi lâhiyat Fakültesi Yaynlar, stanbul, 1998.
[7] Özel isimlerle ilgili geni bilgi ileride gelecektir.
[8] Mübtedâ haberle ilgili geni açklama daha sonra verilecektir.
 
[9] ( ) (dün) kelimesi her zaman esre olan mebni (harekesi her zaman ayn olan) zaman zarfdr.
[10] Son harfinin harekesi duruma göre deimeyen (mebnî) bir kelimedir. Yaknda ilenecektir.
[11] Nekre kelimelerin sonundaki üstün tenvin, tâ-i merbuta (kapal ) hariç elifin üzerine yazlr.
Dinlemek için Tklaynz :
HARF- CERLER  simlerin banda “harf-i cer” denen harfler olursa o ismin sonunu esre yaparlar. Bu harf-i cerler en çok kullanl srasna göre örnekleri ile beraber  öyledir:
..den, ..dan
  evden →
Kapdan kim girdi?
 
 
 
  evde, evin içinde →  
 
okulda → .
suyun üzerinde → .
 
 
Okula otobüsle gittim.
F Genelde cansz eya ya da insan dndaki varlklar için kullanlr. nsan söz konusu olunca da (ile, beraber) zarf tercih edilir:
. Halit'le okula gittim.
den, dan, hakknda
için
Halit için → .
. Okula eitim için gittim.
 
ettim.
. Ders yazmayan nice örenci vardr.
-
 
. Buludan itibaren namaz vacip oldu.
.
Harf-i Cerle lgili Genel Cümle Örnekleri:
 
. Mescide namaz için gittim.

 
. Resme baktm.
 
 
. Ahmet attan indi.
. Anne yemei mutfakta yapt.
 
. Çocuklar havuzda yüzdü.

 
 
. Dünden beri çay içmedim.
. Ömer oyun sahasna gitti ve top oynad.

 
 
MÜTEADDÎ VE LÂZIM FLLER  (Geçili ve geçisiz fiiller)
Yukarda gördüümüz cümlelerde bazen fiilin üstün harekeyle harekelenen açk bir meful aldn, bazen de açk mef’ûl almayp harf-i cerle devam ettiini görürüz. te açkça mef’ûl alan fiillere müteaddî fiil, fâiliyle yetinip mef’ûl almayan ya da mef’ûlünü harf-i cerle alan fiillere de lâzm fiiller denir.
Müteaddi yani mef’ûl alan fiilde fâilin yapt i  bakasna geçer veya herhangi bir eyle alakas  bulunur. Türkçe karl geçili fiildir.
  . Ferit ekmei yedi.
Bu cümlede “Ferit neyi yedi?” sorusunu mutlaka sorarz, yani fiil mef’ûl istemektedir.
. Halit çocuu dövdü.
 
Lâzm fiil ise; fâiliyle yetinip mef’ûl almayan fiildir. Fiilin yapt i kendisinde kalp bakasn etkilemez. Türkçe karl geçisiz fiildir.
. Halit oturdu. . Halit girdi.
Bu cümlelerde mefulü gerektiren neyi, neye ve kimi, kime gibi soru akla gelmemektedir. Yani mef’ûle gerek yoktur. Bu konuyu u ekilde de ifade edebiliriz:
KADE: Arapça’da fiiller mef’ûllerine göre çeitli ksmlara ayrlrlar:
a) Hiç mef’ûl almayan fiiller: Yukarda ilediimiz gibi fâiliyle yetinip mef’ûl almayan “Lâzm fiiller”  bu grubtandr.
 
unutmamaktr. Söz konusu bu fiiller mef’ûllerini aadaki harf-i cerlerden biri ile alabilirler:
Örnek:
(Birine) dedi, söyledi
  : Allah Kur’ân’da (öyle) dedi (buyurdu)[2]:
c) Mef’ûlünü harf-i cersiz alan fiiller: Yukarda örneklerini gördüümüz müteaddî fiiller bu grubtandr. Harf-i cere ihtiyaç olmakszn direk  mefullerine balanrlar. lerdeki konularda göreceimiz gibi baz fiiller yine harf-i cere ihtiyaç olmakszn iki ya da üç mef’ûl alarak da tam bir  cümle olutururlar:
. nsan ilmi faydal buldu.
 
  Üstün harekeye fetha, böyle harekelenmi kelimeye mansûb, bu duruma da nasb hali deriz. Ötre harekeye zamme, böyle harekeli kelimeye merfû veya mazmûm, bu duruma da ref hali deriz. Esre harekeye kesre, böyle harekeli kelimeye mecrûr veya meksur, bu duruma da cer hali deriz. Ayn ekilde tutarl iarete de cezm, böyle harekeli kelimeye de meczûm deriz.
MÜZEKKER - MÜENNES Müzekker; canl ya da cansz varlklarn erkek  olann gösteren isimdir. Türkçe’dekinin aksine Arapça’da cansz varlklar da müzekker ya da müennes kabul edilmektedir. Müzekker ismin herhangi ayrc bir harfi yoktur:
 baba   örenci
simlerde müenneslik alâmetleri üçtür:
a) Tâ-i te’nis ya da tâ-i merbûta (Bitiik, yuvarlak  tâ) : En çok kullanlan müenneslik alâmetidir.
resim
 
  neeli, dinç
 b) Elif-i Memdûde (Uzun elif): ( ) Bu elifle biten isimlerin müennes olmas için eliften sonra gelen hemzenin kelimenin kök harflerinden olmamas gerekir[4]. Bu tür müennes isimler genelde sfat anlam tayan isimlerdir[5], elif ve hemze de ekleme harflerdir.
krmz
esmer 
yeil
siyah
sar
topal
sarn
çöl
c) Elif-i Maksûre (Ksa elif): ( ) simlerin sonunda noktasz eklinde yazlan ve kendisinden önceki harf fethal olduu için elif olarak okunan bu harf o ismin müennes olduunu gösterir[6].
Selma
hamile
Susuz
* Bu üç te’nis (müennes) alâmeti olmadan da müennes olan isimler vardr. Bunlar:
1-Kadnlara ait özel isimler:
kzkarde anne
Msr  am
  kuvvetli ate
develer 
 
ruh
yer 
can
  .
 
 
 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ 
sonra
 balk 
. Müdür snftan çkt.
  . Dersi bahçede okudum.
 
 
. Anne mutfakta yemek yapt.
. Aie bir dairede oturdu.
 
.
 
3. Aadaki soru kelimelerinden olumu harf-i cerli cümleleri ikier kere yaznz.
Kim kütüphanede bir kitap okudu?
  Fatma evde ne yapt?
. Ödev yapt.
. Evet, çarya gittik.
 Nasl gittiniz?
. Akamleyin döndük.
. Ahmet eitim için Riyad’a gitti.
  Çocuklar nereden geldi?
 
 
 Niçin çarya gittiler ?
 Niçin istasyondan döndüler?
 Niçin otobüsten indiler?
 Niçin pencereden baktlar?
 Niçin snftan çktlar ?
, .
.
.
.
.
5. Aadaki Türkçe cümleleri Arapça’ya çeviriniz. (Cevap için üzerine tklaynz)
1. Kitab kütüphanede okuduk. 2. Kz ata bindi.
3. Sabahleyin bahçeye gittik. 4. Eve kim geldi?
5. Okula gittiniz mi? 6. Hayr okula gitmedim.
 
11. Hayr ksraa binmedim. 12. Okula pencereden kim girdi?
13. Ksraa kim bindi? 14. Ksraa ben bindim.
15. Kz kalemle ders yazd. 16. Bahçeden kim çkt?
17. Kadn çkt. 18. Kapy kim açt?
19. Kapy adam açt. 20. Okula kim gitti?
21. Okula biz gittik. 22. Ne zaman geldiniz?
23. kindide geldik. 24. Kalemle yazdk.
 
27. Kadnlar okuldan çkt. 28. Adamlar bahçeden çkt.
29. Fatma ata bindi. 30. Kz eve gitti.
31. Talebeler okulda ders yazdlar. 32. Sokakta at buldu.
33. Okuldan ne zaman çktnz? 34. At suyu sabah içti.
35. Suyu içtiniz mi? 36. Hayr, suyu içmedik.
37. Çarya çkmadk.
 
.
 
 
 Niçin snftan çktnz?
 Niçin otobüsten indiler?
 Niçin pencereden baktlar?
 
&&&&&&&&&&
------------------------------------------------------------- -------------------
[1] ( ) bu. Harf-i cerden sonra da gelse son harekesi hiç deimeyen (mebni) iaret ismidir. simlerden önce gelir. Müzekker için müennes için gelir. Önüne geldii kelimenin son harfinin harekesine tesir etmez. Baz harfler  kendilerinden sonra med harfi olan elif   bulunmad halde sanki elif varm gibi uzatlarak  okunur. Örnek: ( - ) (hâzâ-hâzihî) bu, ( ) (zâlike)o, ( ) (lâkinne) fakat, ( )(er- Rahmânu) Rahmân.
 
) yüz çevirmek manasna gelir. ( ) Yolculuu istedim. ( ) Allah’a yüz çevirdiler gibi. lerleyen konularda buna iaret edileceinden endie edilmemelidir.
 
  eklinde telaffuz edilir. Ayrca örneklerde görüldüü gibi bir kelimenin müennesi belirtilmek istendiinde ksaca iareti konulur.
[4] Örnein ( ) (balangç) kelimesinde hemze ( ) (balad) fiilinin kök harfidir. Bu sebeple kelime müennes deildir. Ayrca kelimenin ( ) vezninde bir müzekker çoul olmamas gerekir. Örnein ( )(airler) kelimesi ( )(air) müzekker isminin çoulu olduundan müennes saylmaz.
 
almayan isimlerdir. Gayr-i münsarifler kesre yerine fetha ile mecrûr olur. Tenvin yerine tenvinsiz hareke durumunu alrlar. Bilindii gibi bana harf- i tarif almayan kelime nekre kabul edilir. (
) (Ahmed ile gittim) gibi. Ayrntl bilgi ve örnekler ilerideki konularda ilenecektir.
[6] Sonunda elif-i maksûre bulunan isimler de gayr-i munsariftir. Elif-i maksûreyle biten ismin ref (ötre) olmas gerektii durumlarda sondaki yâ’nn harekesine dokunulmaz, “damme takdir  edilir” denir. Nasb (üstün) ve cer (esre) hallerinde de “fetha takdir edilir” denir.
[7] ( ) (getirdi) fiili dört harfli bir fiildir. Aynen üç harfli mâzî fiil gibi çekilir.
Dinlemek için Tklaynz :
 
deimeyen, hep ayn kalan kelime demektir. Yani zamirler fâil olduklarnda son harekeleri zamme (ötre) olmaz. Ayn ekilde mef’ûl durumunda olmas halinde sonu fetha (üstün) veya harf-i cerden sonra geldiklerinde sonlar esre olmaz, olduklar halde kalrlar[1].
Zamirler, muttasl (birleik), munfasl (ayr) ve müstetir (gizli) olmak üzere üçe ayrlr:
I) MUTTASIL (BRLEK) ZAMRLER  Kelimeye bitiik zamire muttasl zamir denir. Muttasl zamir fiile birletii gibi isimlerin ve (harf-i cer gibi) harflerin de sonuna birleir.
Fiillerin sonuna birleen ahs zamirleri o cümlenin fâili olur. imdiye kadar gördüümüz mâzî fiillere  birleen zamirler hep fâil muttasl ahs zamirleridir. Örnein;
 
Cem Tesniye Müfred
(Bizler) (kimiz) (Ben)
Fiillere birleen bu fâil zamirler isimlere birlemez. Aada söz konusu edeceimiz zamirler ise hem isimlerin sonuna hem de mef’ûl zamirler olarak  fiillerin sonuna birleirler:
a) simlerin sonuna birleen muttasl zamirler:
 
simlerin sonuna birleen zamirler, isim tamlamas [muzâf (tamlanan)-muzâfun ileyh (tamlayan)] eklinde o ismin kime ait olduunu bildirir[2]. Sonuna zamir alan kelime ise artk harf-i tarif  almaz. Çünkü zaten belirli hale gelmitir. Örnek:
(Senin kalemin)
Çekim Tablosu
Müennes
Müennes
Muhâtaba
 
 
 Not: Zamirlerin harekesi deimez fakat zamirden önceki ismin harekesi fâil mef’ûl vs. oluuna yani cümledeki yerine göre hareke alr. Ancak  mütekellim yâ’s ( ) birleen ismin son harfinin harekesi her durumda esre olarak harekelenir. ( ) okulum, ( ) arkadam gibi.
Cümle Örnekleri:
  . Ahmed dersini senin kaleminle yazd (mefulün bih
gayr-i sarih).
. Kitaplarn aldlar.
F Zamirle birleen isimlerin harf-i cerden sonra geldikleri takdirde, isimler esre olsa da zamirlerin harekesinin deimeyecei unutulmamaldr. Sadece gâiblerdeki (he ) li zamirlerin ( ) harflerinin harekesi ses uyumundan dolay esre olur. Dieriyle kartrlmamas için gâibe müennes olduu gibi kalr:
Çekim Tablosu
Müennes
Müennes
Karlatrmal Cümle Örnekleri:
 
 
 
 
. Okuldan geldim ve teyzeme gittim.
. Ahmet babasndan bisiklet istedi.
. Çocuklar babalarndan para istediler.
 
 
 
. Haliniz hakknda düündük[3].
  .
.
 
 
 b) Fiillerin sonuna birleen muttasl zamirler: Söz konusu bu birleik zamirler fiillerin sonuna  birletii takdirde o cümlenin mef’ûlü olurlar. Mâzî fiilin her sigasnn sonuna gelebilecek mef’ûl zamirlerin çekim tablosunu fiilinde öyle gösterebiliriz:
Cemi Tesniye Müfred
 
Müennes
Bizi/bize yazd kimizi/ikimize yazd Beni/bana yazd
 
Örnein; (Biz yazdk) ve (Ben yazdm) fiilindeki ve zamirleri fâildir.
. Dersi yazdk.
Seni yazdm.   Onu yazdn.
  Onu içtin.   Onlar buldunuz.
 
 
ise muttasl meful zamirdir. muttasl fâil zamir, ibaresinde Mesela;
Kâide: a) Fâil durumunda olan gâib cemi müzekker zamirini ( ), mef’ûl zamire balarken cemi alâmeti olan vav ve elifin elifi düer:
Onu buldular.
Onlar buldular.
Onu içtiler.
Sizi yazdlar.
 
  Onu buldunuz.
Onlar buldunuz.
Onu içtiniz.
Onu duydunuz.
c) (beni yazd) de yeralan harfine Arapça’da nûn-u vikâye (koruyucu nun) denir. Fiil, muttasl mütekellim zamiri olan ile birletiinde araya bir 
gelir. örneindeki harfi üstünle biten fiilin sonunu esreden korumutur:
Beni buldun.
Beni yazdnz.
Beni buldular.
Beni duydunuz.
d) Muttasl... ve... zamirlerinden sonra hemze-i vasl’dan olan harfi tarif gelirse geçi, sonlarndaki sakin mimlerin ötre ile harekelenmesi ile olur.
. Adam size teekkür etti.
. Adam onlara teekkür etti.

Karlatrmal Cümle Örnekleri:
 
 
. Bize saadet içinde teekkür ettiniz.
. Bana saadet içinde teekkür ettiniz.
. Ona saadet içinde teekkür ettiniz.
. Ona saadet içinde teekkür ettiniz.
. O (baya)nlara saadet içinde teekkür ettiniz.

 
  Takm ne oynad?
  . Arkadan sana yardm etti.
. laç bana fayda verdi.
 
  Bahçede ne gördün?
  . Bahçede seni gördüm.
  . Bahçede beni gördün.
 
 
 
 
. Evet, çocuklar onu ziyaret ettiler.
c) Harflerin (örnein harf-i cerlerin) sonuna  birleen zamirler:
Harf-i cerler ismin önüne geldikleri gibi ismin yerini tutan zamirle de birleir.
Harf-i cerle birleen zamirlerin çekimi öyledir:
 

 

 bize ikimize  bana *  bizden ikimizden  benden
Kaide: harf-i ceri isme birleirse olarak esre ile, mütekellim ya’s hariç zamire birleirse olarak üstün hareke ile balanr. Cümlenin banda gelirse mülkiyet (var manas) ifade eder[7].
Halid için, Halid'in veya Halid'in var  (Halid’e ait) (isme birlemi),
  Onun için, onun, onun var (zamire  birlemi),
 
Benim için, benim, benim var (mütekellim ya’sna birlemi).
Bu harf-i cer'in burada verilen üç manas da cümledeki yerine göre geçerli olur:
  . Kitap Halit’in çanta benimdir.
 
. Benim bir kitabm var.
 

 


 
 
 ¯¯¯ 

 

 
 bizde ikimizde  bende *  bize ikimize  bana
Kâide: ve zamirleri gibi kendinden önceki harfi ötreli olup cezimle biten kelimelerden sonra harf-i tarife geçi ötre ile olur:
. Sizin üzerinize selâm olsun. . Onlar fakirdirler.
Cümle Örnekleri
 
 
  . Kalemi orda buldular.
. Ahmet sizi okulda yazd.
II) MUNFASIL (AYRI) ZAMRLER  Herhangi bir kelimeye bitimeksizin ayr yazlan zamirlerdir. ki ayr munfasl zamir türü vardr. Birisi fâil olarak dieri de meful olarak kullanlr:
a) Fâil yerine geçen munfasl zamirler: Aadaki munfasl zamirler cümlede ismin yerini tutup fâil yerine geçerler:
Çekim Tablosu
 
  . Onlar Arapça okudular (tahsil ettiler).
. O otobüse bindi.
* Görüldüü gibi bu fâil zamirler fiille birlikte kullanldklarnda fiilin önüne geçerler. Normal kullanmn dnda fiilden sonra geldikleri takdirde fâiline vurgu kazandrrlar:
. Babana (baban için) sen yazdn.
. Sen elbiseleri ykadn (sen).
Sen çay içtin (sen) ya da “Çay sen içtin sen”.
* Zamirlerin pekitirilmesi tekrar edilmek suretiyle olur.
 
  . O, O gafurdur, rahimdir.
 
. Bu senin kitabndr senin.
 
   Not: ve munfasl zamirlerinden sonra hemze-i vasl (elif-lâml kelime) gelirse sonlarndaki cezimli mimler zamme ile harekelenir:
. Onlar fakirdir.
  . Sizler zenginsiniz.
 b) Mef’ûl yerine geçen munfasl zamirler: Aadaki munfasl (ayr) zamirler cümlede mef’ûl yerine geçerler.
Cemi Tesniye Müfred
Müennes      
 
 

 

 

 

 

 

 
 
 


 


 

 
  . Öretmen yalnz onlar methetti.
 
Örnein; (Biz) yazdk ve (Ben) yazdm fiilindeki ve zamirleri fâildir. Ancak  dendiinde fiile birleen herhangi bir zamir  görülmemektedir. Telaffuzda yer almasa da burada fiilde var olduu düünülen zamir (o) dir. Ayn ekilde fiilinin sonundaki fâil deil, fâilin müennes olduunu gösteren alâmettir. Bu fiilde var  olduu düünülen zamir dir. Özet olarak; bütün mâzî fiillerin müfred müzekker gâib ve müfred müennes gâibelerinin fâilleri müstetir (gizli) olan
ve zamirleridir.
 
  (Annesini buldu) cümlesinde fâil; kim buldu sorusunun cevab olan ve fiilin altnda gizli olduu düünülen
zamiridir.
 
 
 
 
.
 
 
.
  .
 

 
 
  . smin nedir? smim Zeynep’tir.
 
. Ben stanbul’danm.
 
 
 

 
 
 
. Onlar Kur’ân’ ezberlediler.
 
. Siz dersi yazdnz.
. Onlar maç seyrettiler.
. Onlar tatly yediler.
. kiniz imtihanda baardnz.
 
 
 
 
   ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ 
(96/ALAK 2) (Allah) insan bir alakdan yaratt.
asl duran ey, alaka, embriyo, kan phts
yaratt
 
  (80/ABESE 19) Bir nutfeden yaratt onu (insan) ve akabinde takdir etti (ekil verdi)[12].
nutfe, sperma
(harekeye tesiri yoktur).
 
misal verdi. fiili yalnz kullanldnda vurmak, dövmek vs. manasndadr. Ayn cümlede
kelimesi de yer alrsa misal vermek anlamna gelir. Bu ekilde Arapça’da pek çok örnek vardr.
unuttu. (Sonu illet harfleriyle gelen fiillerin çekimi daha sonra ilenecektir.)
yaratma, yaratl, halk etme. ( ) fiilinin masdardr. Arapça’da masdarlar isimdir, yani  balarna harf-i tarif veya sonlarna tenvin alrlar. Cümledeki fiillerin fâilleri müstetir (gizli) olup gâib fiilin mukâbili olan ( ) zamiridir.
4- .
(93/DUHÂ 3) Rabbin seni terketmedi ve darlmad.
terketti, ayrld, yüzüstü brakt
(93/DUHÂ 7) Ve seni arm buldu bunun üzerine hidayet etti.
hayrette kalan, aran, arm
hidayet etti, yol gösterdi
yoksul
zenginletirdi
7- .
koydu, kaldrd [13]
ar yük, vebal
kaldrd, yükseltti
dedi, söyledi
Rabbim (Sondaki esre ( ) kelimesindeki
yalanlad, yalan isnad etti, inanmad
( ) ( ) nûnu vikâye, ( ) harfinin altndaki esre
mütekellim yâ ( ) snn ksaltlm halidir. ( ) yalanladlar fiiline nûnu’l-vikâye ve mütekkelim yâ’s birleince cemî vavnn elifi dümü ve ( ) olmutur.
10- ...
 
 
söz (azab sözü)
 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ 
 
2. Aadaki kelimeleri üçer kere yaznz.
sokak  sandalye
yüzdü
ate
  Arkadana bir mektup yazdn m?
  Ahmet bugün ne yapt?
  .
  Zeynep ne yapt?
  Ahmet ticaretinde niçin baard?
  . Babam televizyon seyretti.
 
 

 
. Dedesi odada oturdu.
Bu kz tandn m?
 
 
. Ahmet çarya babas ile beraber gitti.
 
  . Sen iyi resim çizdin.
. Ben çok megulüm.
. Onlar ikindide döndüler.
  u anda o nereye gitti?
  . Amcasna gitti.
 
 
4. Aadaki Arapça cümle parçalarn ve cümleleri tercüme ediniz.(Cevaplar için üzerine tklaynz)
- – – – –  
.
 
 
 
 
3. Sokakta kim kalem buldu? 4. Evde suyu kim içti?
5. Suyu kzkardeim içti. 6. Halan dün nereye gitti?
7. Örenciler okulda sandalyeler üzerine oturdu.
8. Okulumdan çktm evinize geldim. 9. Bugün evinize ne zaman gittiniz?
7. Aadaki boluklar doldurunuz.(Cevaplar için üzerine tklaynz)
..... . ....
..... . .....
 – - - - -
 –    – – 
- – - - - - - - - - - - -
- - - - - - -
 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ 
 
 
------------------------------------------------------------- -------------------
[1] Daha önce hatrlanaca gibi harf-i tarif alan isimlerin son harekesi cümledeki durumuna göre üstün esre ötre olarak harekeleniyordu.
[2] sim tamlamas ile geni açklama daha sonra gelecektir.
[3] ( düündü) fiili imdiye kadar gördüümüz sülâsî mücerred (üç harfli) fiillerden deildir. Orta harfine edde ilave edilmi sülasî mezîd (üç harfli fiile harf ilave edilmi) fiillerdendir. Ancak çekimi aynen sülâsi mücerred gibidir. lerde ilenecek bu konuya imdiden allmas için ara ara bu tip sülasiye harf ilave edilmi fiiller gelecektir.
 
kitap müzekker bir kelime olmasna ramen çoulu tek bir gâibe müennes zamiri ile karlanmtr.
[5] ( ) gördü
[6] ( ) (ziyaret etti) fiili illet harfleri dediimiz (vâv, yâ, elif) harflerinden birini  bulundurduu için illetli fiiller grubundandr. Yine ileride ilenecek konuya allmas bakmndan ara ara illetli fiillerden seçilmi örneklere de yer  verilecektir. Ancak son harfinden bir önceki harfi illetli olan bu tip fiillerin gâibe cemi müennesten sonraki çekimi farkl olduundan sonrasnn çekimini u anda yapmaynz.
[7] “Var” manasyla ilgili geni bilgi ilerde gelecektir.
[8] Bilindii gibi zarftr. Çok kullanld için zamirlerle birlikte çekime onu da aldk.
 
 biten fiiler de dier üçlü fiilerde olduu gibi son harf olan ye cezim verilerek devam edilir. ( ) (gördüm) gibi. Örencilere düen bu illetli fiilleri u anda kendilerinin çekmeleri deil verilen örnekleri tercüme etmeleridir.
[10] ( ) basketbol
  ) de, da
[12] Baa getirilen kelimeyi vurgulamak için devrik cümle kurulmu ve harf-i cerli kelime fiilden önceye alnm.
[13] Sözlüklerde de görülecei gibi ( ) iareti çoulu verilecek kelimenin önüne gelir, ksaca cemi kelimesinin sembolüdür.
[14] Zaman ve mekanla ilgili isimlere zarf denir. Balarna harf-i cer gelmedii takdirde zarflarn son harfi üstün olur. Cümleleri rahat kurmamz açsndan kelimeler içinde ara ara zarf isimleri verilecektir. Zarflarla ilgili geni açklama daha sonra gelecektir.
 
müennes için gelir. Ayn ekilde tüm iaret isimlerinin kelimenin harekesine tesirleri yoktur.
Dinlemek için Tklaynz :
ZARFLAR  Zarflar; fiilin meydana geldii zaman ve mekan  belirten, “Ne zaman” ve “nerede” sorularnn cevab olan kelimelerdir. Kendinden sonra gelen ismi, cer harfleri gibi mecrûr (esreli) yapar.
Zarflar; zaman zarf ve mekan zarf olmak üzere iki ksmdr:
a) Baz Önemli Mekan Zarflar:
önünde
yannda
*Harf-i cerden sonra gelmedikleri takdirde yukarda verilen bu zarflarn son harflerinin harekesi [merfû (ötre) durumda da olsa] daima üstün olur.
Cümle Örnekleri:

 
 

 
. çiler irketin önünde bekledi.
 
  . Hayr, hava alan ehrin dndadr.
  . Oyun sahas ehrin ortasndadr.
  . Bahçe ehrin önündedir.
  . Havuz ehrin arkasndadr.
 
 b) Baz Önemli Zaman Zarflar:
önce
fecr 
imdi
. Bir saat önce geldim.
  .
 
. Bir saat önce memleketimden geldim.
 
  . Çocuklar okuldan az önce geldi.
  Onlar imdi nerede?
. Yolculuum esnasnda kitap okudum.
 

 
 
Gün Ay ve Mevsim adlar:
1-Gün Adlar:
 
 
( )
  Zü’l-Ka’de ay
 
Dinlemek için Tklaynz :
MÜBTEDÂ - HABER  sim cümlesinin, isimle balayan ve isimden sonra  bazen fiille devam eden cümlelere dendiini daha önce görmütük. sim cümlesinin içinde bazen fiil yer almayabilir. Yani bu cümle sadece iki veya daha fazla isimden de oluabilir.
 
Mübtedâ genellikle cümlenin banda bulunur. Özel isim ya da zamir, iaret sfat v.b. gibi mebnî (harekesi deimeyen) kelime deilse bana taks alr. Son harfinin harekesi de elif ve yâ ( ) gibi illetli harf deilse ötre olur.
  .
 
veya ...drla biten kelimenin haber olduuna iaret eder.
Örnek cümlede görüldüü gibi mübtedâ marife, haber nekre olur. Mübtedâ ile haber arasnda müzekkerlik-müenneslik, teklik-ikilik-çokluk   bakmndan uyum vardr. Yani mübtedâ müzekkerse haber de müzekker olur. Mübtedâ müennes ise haber de son harfin harekesini üstün yapp yanna kapal tâ (tâ-i merbuta ) getirilmek  suretiyle müennes yaplr. Mübtedâ tesniye ya da cemi ise haber de kaide gerei tesniye veya cemi yaplr. Örnekler:
  . Kalem uzundur.
  . Resim çirkindir.
.
 
  . Araba yenidir.
F Özel isimler, zaten belirli olduklar için  balarna harf-i tarif almazlar. Allah kelimesi de özel isim olduu için bana ayrca ( ) taks almaz.
  . Allah birdir.
  . Halit çalkandr.
.
 
. O Muhammed’dir.
Ayn ekilde sonuna tenvin almayan (gayr-i munsarif) özel isimler, haber diye sonu ötre tenvin yaplmaz.
. O Fâtma’dr.
*Mübtedâ bu cümlelerde görüldüü üzere munfasl (ayr) zamir halinde geldii gibi, isimle birlemi muttasl zamirli bir kelimeyle de gelebilir. Görüldüü gibi mübtedâ marife olarak  gelmektedir. Banda harf-i tarif olmad halde zamirler ve iaret isimleri belli bir varla delalet ettikleri için marifedirler. Sonuna zamir birlemi isimler de zaten marife olduklarndan balarna harf-i tarif ( ) almazlar:
 
  Bahçeleri genitir.
Sonuna muttasl zamir alan isimler ayn ekilde haber diye ötre tenvin deil, sadece ötre hareke alrlar:
  . Bu senin arkadandr.
  . Bu onun arkadadr.
  . Arkadan güzeldir.
Haber Mübtedâ
Bu cümlede de görüldüü gibi; fâil isim olarak   baa geldiinden cümle; isim cümlesidir. sim cümlesi olduu için artk öelerini fâil-fiil-mef’ûl eklinde deil, mübtedâ-haber eklinde söyleriz. Cümlenin öznesi mübtedâdr ve haberi de bir fiil cümlesidir.
FAkldan çkarlmamas gereken husus; isim cümlesinin öeleriyle fiil cümlesinin öelerini  birbirine kartrmamaktr. Meseleyi özetleyecek  olursak cümleler u kelime parçalarndan oluur:
sim Cümlesi:
Haber Mübtedâ
Fiil Cümlesi:
Meful Fâil Fiil
F Gramerde her cansz çoul tek bir müennes hükmündedir. Yani cansz varlklar ya da hayvanlarda, kelimenin müfredi müzekker olsa bile çoul yapldnda tek bir müennese uygulanan kaide uygulanr. Örnekler:
kitap (müfredi müzekker) kitaplar 
çiçek (müfredi müennes) çiçekler 
  . Arabalar hzldr.
Haberin Cümle Oluu
Haber bazen tek bir kelimeden (müfred isim) olutuu gibi, bazen cümleden, bazen de harf-i cerli ya da zarfl cümle parçasndan (ibh-i cümle) oluabilir.
a) Müfred Haber: imdiye kadar gördüümüz cümlelerde olduu gibi haber; sonu illetli olmayan müfred (tekil) bir isimden olutuu takdirde son harfi ötre tenvinlidir:
. Halit örencidir.
  . Hatice çalkandr.
 b) Cümle olan Haber: Aadaki örneklerde görüldüü gibi mübtedâdan sonra gelen ksm bal  bana bir cümledir[3].
. Çocuk ata bindi.
. Çocuklar gittiler.
. Kadnlar gittiler.
c) ibh-i Cümle olan Haber: ibh-i cümle; cümle  benzeri demektir. Harf-i cerle (yanndaki kelime olan) mecrûrundan, zarfla yanndaki kelimeden oluan cümle parçasna tam bir cümle olmadklar için ibh-i cümle (cümle benzeri) denir.
1) (ibh-i cümle) Zarf olan haber:  
 
 
 
 
Bu gözlük annenindir.
 
. Mü’min cennettedir.
Örneklerde görüldüü gibi haberi ibh-i cümle olan cümlelerde mübtedâ ile haber arasnda müzekkerlik müenneslik vs. uyum aranmaz.
 
herhangi bir etkisi yoktur. Ancak nekre kelimenin önünde gelirse tpk zamirde olduu gibi kendileri mübtedâ, nekre isim ise haber olur:
  . Bu örencidir.
Haber Mübtedâ
Haber Mübtedâ (mahallen merfû)
*Arapça’da haber edat yoktur. Tercümede biz onu gerektii ekilde ilave ederiz.
. Ben benim.
. Sen sensin.
. O odur.
   Naslsn ?
Sen kimsin?
 
 
Bu cümlelerde ( )( ) ve ( ) haber olup soru edat olduundan baa geçmesi zorunludur[4]. Sonra gelen kelimeler de mübtedâdr.
Genel Cümle Örnekleri:
. Bu mekan sakindir.
  . slâm dinimdir.   .
 
 
  . Muhammed çalkandr.
  . Zeyneb çalkandr.
  . Tacir cömerttir.
ATIF: Atf harfleri denen harflerle kelime veya cümleleri ayn hükme balamaya atf denir. leride müstakil konu bal altnda ileyeceimiz, ancak  çok gerekli olduu için ara ara kelimeler ve dipnotlarda ilediimiz atf bahsinden imdilik u kadarn örenmemiz yeterlidir:
 
    . Fâtma ve kardei baard.
Bu cümlede ma’tufun aleyh, atf harfi, da ma’tuf’dur (atfedilen). kelimesi matufun aleyh olan kelimesinin merfû olmas sebebiyle merfûdur. Atf vâv ma’tuf ile ma’tûfun aleyh’in ayn hükümde ortak olduunu göstermitir.
Atf harfleri 10 tanedir. Kelime ezberler gibi ezberleyebileceimiz bu harflerin cümle içindeki kullanllar öyledir:
ve
akabinde, hemen Ma’tufla mat’ûfun aleyh arasnda zaman
 
. Ali sonra da Hâlid okula girdi.
sonra
veya, ya da .
yoksa
ya... ya.…ya da, ister (vav ile tekrarlanarak 
kullanlr)
... bile, dahil
deil, olmad (nefy, olumsuzluk anlatr)
 
fakat, bunun aksine
. Kasap sr boazlamad fakat bir koyun
 boazlad.
  . mtihandan Yusuf, hayr Osman çkt.
 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ 
Mecrûr (isim) Harfu cer  Câr- mecrûr  Haber  Mübtedâ Harfu Atf 
( ) Lâmü’l-ibtidâ[5]
ahiret   hayrl, iyi, daha iyi
 
 
3- .
 
 
güne
ay
saymak /azab, bela /hesap, güne ve ayn belli bir  hesaba göre hareket etmesi
4-... .
(9/TEVBE, 27) Allah gafûrdur (balayandr), rahimdir (merhametli ve esirgeyendir).
 
 
 
5-
Ma’tûf  Harfu Atf  câr-mecrûr  Mübtedâ muahhar  mecrûr  câr  Harfu Atf 
Ma’tûfun aleyh
(30/RUM, 23) Gecede ve gündüzde uyumanz O’nun (varlnn) delillerindendir  (ayetlerindendir)[8].
uyku, uyumak [burada; ( ) manay vurgulamak için öne geçmi haber (haber  mukaddem), ( ) de sonraya kalan mübtedâdr  (mübtedâ muahhar)].
Ayrca atf harfi olan ( ) dan sonra gelen isim ma’tûftur. Kendinden önceki harf-i cerin hükmü atf vâvyla ( ) kelimesini de esre yapmtr.
6- . .
 
...a yemin olsun ki, ( Kelimenin sonunu esre yapt takdirde yemin ifade eder. Yapmad takdirde “ve” anlamndadr. Yani yemin vavn dierlerinden ayran son harfini esre yapmasdr. Kasem (yemin) harfi olan vavdan sonra gelen isim daima mecrûrdur.)
gerçekten, hakikaten.
 
te’kîd lâm, manay pekitirmeye yarar, harekeye tesiri yoktur 
zarar, ziyan
uursuzluk  ( – – \ – ..)
dedi, söyledi
( ) den sonra iki nokta üst üste (:) varm gibi kabul edilir ve ondan sonra gelen ibareye ma’kûlü’l-kavl denip yeni bir cümle olarak ilem görür. Örnein burada ( ) mef’ûl ya da fâil deil mübtedâdr, ( ) de haberdir.
8- ...
 
(36/YÂSÎN, 8) Biz onlarn boyunlarnda balar  yaptk ve o (halka)lar çeneleri(n)e (kadar  dayanmaktadr).
gerçekten biz
10- .
(55/RAHMÂN, 14, 15) nsan (balangçta) pimi çamur gibi bir kuru çamurdan yaratt ve cinleri ateten dumansz bir alevden yaratt.
(kuruluundan dolay kendisine vurulduunda ses çkaran) kuru çamur 
gibi (harf-i cer)
11-
  .
(7/A’RÂF, 12) (eytan Allah’a öyle dedi:) Beni ateten yarattn onu çamurdan yarattn...
  çamur 
 
(2/BAKARA, 31) (Allah) Adem’e bütün isimleri öretti sonra onlar meleklere gösterdi..
öretti
isimler 
 
   bütün, her (mübteda vs. olmayp burada olduu gibi te’kit yani pekitirme görevi yapt zaman kendinden önceki ismin harekesine tâbi olur. Sonundaki zamir kendinden önceki isme aittir.)
sonra
melekler 
Adem! Muhakkak ki bu (eytan) senin ve einin dümandr.
düman
 bu
  .
(7/A’RÂF, 21) Ve (eytan) o ikisine “Gerçekten  ben ikiniz için nasihat edenlerdenim” diye yemin etti.
(Mâzî fiil) yemin etti
nasihat eden, öüt veren
( ) olur.
15- .
(7/A’RÂF, 23) (Adem ile ei) dediler ki: “Ey Rabbimiz! Biz kendimize zulmettik”.
zulmetti, hakszlk etti
(çouluna) iaret eder.
  16- .
(7/A’RÂF, 71) (Hûd) dedi ki: “Üzerinize Rabbinizden bir azab ve öfke vaki oldu”.
vâki oldu, ortaya çkt, ait oldu /dütü
azab, ceza, (hissi olsun , manevi olsun, umûmî manada) pislik 
kzmak, hiddet göstermek, öfkelenmek (Allah hakknda: rza göstermemek, cezalandrmak  istemek)
17-
  açk, apaçk delil
 buldu, rastlad, karlat
 
 
  .
(7/A’RÂF, 179) And olsun ki, cinlerden ve insanlardan bir çounu cehennem için yarattk.
yaratt, yoktan var edip etrafa datarak çoaltt.

 
 
 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ 
 
1. Aadaki kelimeleri üçer kere Arapça’s ve manasyla birlikte yazp mübteda-haber cümleleri kurunuz.
   büyük 
. Bu kitap erkek kardeimindir.
  . Bu çanta kzkardeinindir.
. Bu kimdir? Bu babamdr.
. Ve bu kimdir? Bu annemdir.
 
 
. O sofray temizledi.
 
Emin misin?
. Anahtar kapnn arkasndadr.

 
.   .
3. Aadaki Arapça cümleleri harekeleyip tercüme ediniz.(Cevaplar için üzerine tklaynz)
- – - –  -
1. Bu çocuk cahildir. 2. Ben senden büyüüm.
3. Kurt arslandan zayftr. 4. Sen çocuk musun?
5. O hasta mdr? 6. Kim küçüktür?
7. Bu sr hastadr.
- – –     -
 
6. Atf harflerinin her biriyle birer cümle kurunuz.
&&&&&&&&&&
------------------------------------------------------------- -------------------
[1] simlerin sonuna birleen taks ismin tesniye (iki tane) olduunu ifade eder. Mübtedâ haberin tesniye bakmndan uygunluunu göstermek için konusu ilenmedii halde verilmitir.
 
Mübtedâ haberin cemilik bakmndan uygunluunu göstermek için örnek verilmitir. Bir sonraki konuda ilenecektir.
[3] Mübtedâ isimle balad için onun böyle bir  cümle olmas söz konusu deildir. Aksi takdirde fiil cümlesi olurdu.
[4] Her soru ismi haber deildir. Eer soru isminden sonra gelen kelime; nekre, zarf, harf-i cerli isim veya fiilse, bunlar mübtedâ olamayacandan soru ismi mübtedâ olur. Bkz. Çörtü, Meral, Nahiv, s. 115.
[5] Mübtedânn bana gelen bu fethal lâm’a “lâmü’l-ibtidâ” (balangç lâm) denir ve te’kit (anlamn önemini arttrmak) için kullanlr. Tpk soru kelimeleri ya da bir sonraki ayette mübtedânn  bana gelen ( ) gibi i’raba (kelimenin sonundaki harekeye) herhangi bir etkisi yoktur.
 
[7] ( ) harf-i ceri zaman ve mekan isimlerinin önünde …de, ..da manasna gelir.
[8] Mübtedâ; harf-i cer ya da zarfl cümle parças olarak baa gelmez. Harf-i cer ya da zarf ancak  haber olur. Cümleye vurgu kazandrmak, önemine iaret etmek için haber baa gelebilir. Konuyla ilgili ayrnt ilerdeki konularda ilenecektir.
Dinlemek için Tklaynz :
SMLERDE TESNYE VE CEM simler say bakmndan müfred, tesniye ve cemi olmak üzere üçe ayrlr. Tek ismi bildirene müfred, iki varl bildirene tesniye, üç ya da daha fazla varl bildirene cemi denir. ( ) kitap ( ) defter müfred kelimelerdir. Tesniye ve cemileri ise u kurallara tâbidir:
I) SMLERDE TESNYE
 
Daha önce gördüümüz gibi mâzî fiilleri tesniye yaparken (iki kiiye çevirirken) gâibte elif ( ) muhatapta ( ) mütekellimde ise getiriyorduk:
simlerin tesniye durumu ise fiillerinkinden  bakadr:
simlerin tesniye yaplmasnda kaide:
a) Fâil ya da mübteda haber gibi merfû (ötre) olmas gereken durumlarda müfred (tekil) ismin sonuna ( -) taks eklenir. Örnekler:
  ev
. ki çocuk oraya gitti.
. ki çocuk küçüktür.
 Not: Kelimenin banda harf-i tarif olursa o kelime marife, olmazsa nekredir.
. O ikisi mü’mindir.
 
. O ikisi yolcudur.
 
 
 

 
  . ki örenci dersi anlad.
 

 
    .
  . ki adamdan bir kitap aldm.
  . ki kadn buldu.
 
  . Kardeim iki sene önce geldi.
  . Öretmen iki dersi açklad.
 
  . Müdür iki örenciye teekkür etti.
 
 
 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ 
  .
 
 
âma, kör. (Sonu illet harfi ile bittii için esre almaz)
sar    gören
 
 
(13/RA'D 3). ( ..ki O) orada bütün meyvelerden çifter çifter yaratt. ..
meyveler, ürünler 
  .
(14/BRÂHÎM 33). Düzenli seyreden günei ve ay sizin için boyun edirdi; geceyi ve gündüzü de istifadenize verdi.
 boyun edirdi, faydal kld, istifadesine verdi
devaml ve düzenli olan, istirahate çekilmeyen
5-
misal verdi
adam, kii (Kur’ân’da durum anlatan birçok  mevzu da mâzî fiil kullanlr, Türkçe’ye geni zaman olarak tercüme edilir).
6- ... ...
(22/HACC 19). u iki (gurup), Rabb’leri hakknda tartt (u iki grub Rabb’leri hakknda çekien iki hasmdr.).
hasm, düman
tartt, çekiti
 bu ikisi
  ..
(36/YÂSÎN 14). te o zaman biz, onlara iki elçi göndermitik. Onlar yalanladlar...
ite o zaman, hani bir zamanlar (Mâzî fiilin önünde mili geçmi zaman ifadesini verir).
elçi gönderdi  
(90/BELED 10). Ona (insana) iki yolu (doru ve eriyi) gösterdik.
hidayet etti, yol gösterdi
açk yol / yüksek yer 
kere, defa istasyon

 
. O ikisi meguldür.
  . Muhammed haftada iki kitap okudu.
  Üniversiteye neticeyi kim gönderdi?
  . kisi ne gönderdi? Neticeyi gönderdiler.
   Neticeyi ne zaman gönderdiler?
 
 
  .  Neticeyi üniversiteye gönderdiler.
 
.
 
. Baban mevcut mu (var m)? Evet, o mevcuttur.
 

 
 
 
3. Aadaki cümleleri Türkçe’ye çeviriniz.(Cevaplar için üzerine tklaynz)
. .
.
 
.
. .
. .
. .

 
3. Kapy açmadm çünkü sizi tanmadm.
 
  4. Bu kalemi kimden aldnz? 5. Sizden iki kalem aldm.
6. Kapy dün öretmeniniz açt.
&&&&&&&&&&
II) SMLERN CEM (ÇOUL) HAL simlerin cemi (çoul) hali üç türlüdür:
1) Cemi Müzekker Sâlim (müzekker için)
2) Cemi Müennes Sâlim (müennes için)
3) Cemi Mükesser (düzensiz çoullar için)
 
. Öretmenler çay içti.
Haber (fiil cümlesi)
girdiler.
 
 
. Oruçlular sofrann etrafndadr.
 
 
 b) Müzekker bir ismin mecrûr (esreli) veya mansûb (üstün) okunmas gereken durumlarda müfred (tekil) ismin sonu esre yaplarak ( taks ( eklenir. Yani mansûb ve mecrûr halleri ayndr:
  müminler   
 
 
 

 
  . Örenciler oyuncular kulüpte gördü.
2) CEM MÜENNES SÂLM a) Müennes bir ismin çoul ve merfû olmas gereken durumda müfred ismin sonuna getirilerek çoul yaplr. Eer ismin sonunda tâ-i te'nis (müennes tâ’s) varsa kalkar.
teyze
 
 b) Müennes bir ismin çoulunun mansûb (üstünlü) ya da mecrûr (esreli) olmas gereken durumda müfred ismin sonuna getirilerek çoul yaplr. Yani mansûb ve mecrûr halleri ayndr. Yanlarak  mansûb durumunda üstün hareke konmamaldr:
den
den
den
den
 
  . Adil kitap ve dergileri geceleyin okudu.
F Bu ekildeki cemilerde cemi ismin ekli düzenli olduu ve deimedii için sâlim denmitir.
 
 
 
 
 
. Öretmen örencilere teekkür etti.
. (Bayan)Yolcular.
  Çantalar nereye gönderdiler?
 
  .
  . Bizler mehuruz.
 
. çiler bisikletlerle geldiler.
3) CEM MÜKESSER (Krk Çoul) Müfredin (tekil halin) ekli bozularak yaplan çoullardr. Belli bir kâidesi yoktur. Araplardan iittiimiz gibi kullanlr veya sözlüklere bakarak  tesbit edilir. Dolaysyla murabdrlar. Yani merfû, mansûb, mecrûr durumlarnda kelimenin sonunda zâhir (açkça görünen) hareke alrlar.
Müfred Cem
  kzlar 
kalem
kalemler 
da
dalar 
okul
okullar 
Görüldüü gibi hangi ismin sâlim hangi ismin mükesser olduunu kendimiz tesbit edemeyiz.
Cümle örnekleri:
 
 

 
 
  ]3[ .
 
 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ 
(36/YÂSÎN, 34). Biz orda (yeryüzünde) hurmadan ve üzüm balarndan (oluan) bahçeler yaptk ve (yine) orada pnarlar fkrttk.
kld, yapt
2- ...
ay. (Burada kelimesi önemi vurgulamak için öne geçmi mef’ûldür).
takdir etti, tayin etti, ölçüp biçti. (Mef’ûl, fiilden
önce geldiinde, fiilde ona dönen bir zamir   bulunur).
menzil, yörünge.
3- ...
 
çeit eya
4- ... ...
ölüm
yaratt
5-
 
(23/MÜ’MNÛN, 12). Andolsun biz insan, çamurdan (süzülüp, çkarlm) bir özden yarattk.
Andolsun, gerçekten, hakikaten. (Bataki lâm yemin ifade eder. ise mâzî fiilin önünde tahkik  (pekitirme), kuvvetlendirme görevi yapar.
öz, hülasa, süzme, döl, nutfe  
çamur 
6- ... ...
 
7- ... ..
(67/MÜLK, 26). (De ki:) lim ancak Allah’n katndadr, (yanndadr), ben ancak bir uyarcym.
ancak, yalnz, (hasr edat)   Allah’n katnda (yannda)   uyarc
8- .
eler, çiftler 
istirahat rahatlk, sükûnet, ölüm
 
 
geçim kayna, geçim salama vakti
12-
 bina etti, yapt
(2/BAKARA, 255). Onun (Allah’n) kürsüsü gökleri ve yeri kuatmtr.
içine ald, kaplad, (sard, kuatt)
taht, sandalye, koltuk, kürsü
 
(55/RAHMÂN, 1, 2, 3, 4). Çok merhametli (Allah) Kur’ân’ öretti, insan yaratt, ona açklamay öretti.
çok merhametli (Yalnz Allah’a tlak edilir)
öretti
15-
(55/RAHMÂN, 7). Göü (Allah) yükseltti ve mîzan (dengeyi) o koydu.
gök. (Semâi müennes olan bu kelime burada öne
 
 
arz, dünya, yer, toprak 
  her gün. ( den sonra gelen ismin esre olduunu
hatrlaynz.)
18- .
 peygamber, elçi
20- .
kesti
oldu
 piman
21-

 
22- .
(43/ZUHRUF, 56). Onlar sonrakiler için bir  geçmi ve (ibret için) bir örnek kldk.
geçmi
 
 
(9/TEVBE, 26). Sonra Allah Resûlü ve müminler  üzerine sekînetini (sukûnet ve huzur duygusunu) indirdi.
24- .
karde
26- .
hani, bir zamanlar 
 balad
  ... .
 
 
karanlkta kalan
 bir de bakmsn onlar. [( ) yannda zamirle yer  ald zaman izâ fücâiyye dediimiz “bir de  bakmsn, birden, anszn” manasn verir, ( )  bir de bakmsn o, ( ) bir de bakmsn onlar  gibi] .
-29 ... .
 
 
yatlan yer, mezar 
diriltti, kaldrd
doru söyledi
-30 .
(7/A’RÂF, 42). Onlar (inanp iyi iler yapanlar) orada (cennette) ebedîdirler.
ebedî
 
(balangç) harfi
( )Tahkik (te’kîd) harfi
(5/MÂDE, 19). Muhakkak ki size bir müjdeleyici ve bir uyarc gelmitir. Allah hereye kâdirdir.
  kâdir, gücü yeten   müjdeleyici   uyarc
 
 
 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ 
çiçekler 
çocuklar 
tarlalar 
köpekler 
. Onlar mü’mindirler.
. yi bayanlar secde etti.

 

 
 
 
. Çocuklar top oynadlar.
  . Müslümanlar Habeistan’a ve Medine’ye hicret
etti.
[7] . Baba kütüphaneden birkaç kitap ald.
[8]
 
3. Aadaki Arapça cümleleri harekeleyip tercüme ediniz.(Cevaplar için üzerine tklaynz)

4. simlerin tesniye ve cemisiyle ilgili beer cümle kurunuz.
&&&&&&&&&&
------------------------------------------------------------- -------------------
[1] Bana harf-i cer gelmeyen zarflarn daima üstün olduunu, zaten mübtedâ ile ibh-i cümle arasnda uyum olmadn hatrlaynz.
[2] ( ) harf-i cerinin bulunduu mekan bildiren mef’ullere mef’ûlün fîh denir.
[3] (
  [4] Topluluk ve millet isimlerinin müennes olduunu hatrlaynz.
[5] ( ) balad fiili ( ) harf-i ceri ile kullanlr. Harf-i cerli fiillerin cer harfi asli manasnda tercüme edilmez. Fiilin parças olarak kabul edilir.
[6] Burada da ( ) kelimesi vurgu için öne geçmi haberdir ( ) kelimesi de muahhar mübtedâdr.
[7] ( ) birkaç, baz. ( ) gibi önüne geldii kelimeyi esreler. Son harfinin harekesi cümlede fâil, mef’ûl ya da mecrûr oluuna göre deiir.
[8] ( ) baarsz oldu
Dinlemek için Tklaynz :
MÂZ FLN MEÇHÛLU
 
Fiiller aktif ve pasif olmak üzere ikiye ayrlr. Fâili  belli olana Arapça’da ma’lûm fiil (aktif, etken fiil) denir.
. Bekir ata vurdu.
i yapan fâil (Bekir) bu cümlede bellidir. Fiili ma’lûmdur. Fâili belli olmayan (pasif, edilgen) fiile ise meçhûl fiil denir.
. Ata vuruldu.
Fâil belli olmadndan bu cümledeki fiil meçhûldür.
Mâzî ma’lûm fiili meçhûl yapmak için üç harfli fiilin ba harfi ötre, ikinci harfi esre okunur:
vurdu →
Vuruldu
yazd →
Yazld
   bildi →
Bilindi
açt →
Açld
yedi →
Yenildi
içti →
çildi
Meçhûl fiil cümlesinde, fâil olmad için cümlenin mef’ûlü, fâil yerine geçer. Arapça’da  buna nâib-i fâil denir ve son harfi fâil gibi ötre okunur 
. Ders yazld.
Çekim Tablosu
Müennes
Gâibe
Müzekker 
Muhâtab
 
 
Câr-mecrûr Mef’ûl Fâil Fiil-i Mâzî Ma’lûm
 
 Naibu fâil Fiil-i Mâzî Meçhûl
Görüldüü gibi birinci cümlenin mef’ûlü ikinci cümlede nâibu fâil olmu, dolaysyla meçhûl fiil de ona uygun olarak müennes siyga ile kurulmutur.
Cümle örnekleri:
 
. Maç son anda kazanld.
. Hasta ilac içti.
. Öretmenlere teekkür edildi.
. Ömer bisiklete bindi.
. ki mektup yazld.
. Mahmud kapy açt.
.
 
 
 
 
. ki mektup yazld.
. Mücahitlere teekkür edildi..
  . Allah yeryüzünü insan için mesken kld.
. Yeryüzü insan için mesken klnd.
 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ 

 
- - - - - - - - - -  
1. Sokakta kim dövüldü? 2. Görmedim, kim dövüldü?
3. Evde yemei kim yedi? 4. Evde yemei dayn yedi.
5. Çocuk ata bindi. 6. Okulda kapdan çkld.
7. Sabahleyin okula gittiniz mi? 8. Hayr, sabahleyin okula gitmedim.
9. Talebelerle beraber akam gittik. 10. Ksraa kim bindi?
 
14. Okulda kap ne zaman açld? Okulda kap sabahleyin açld.
15. Dada kurdu kim öldürdü?
16. Kitabn okuldan aldn m? Hayr, onu okuldan almadm.
17. Okulda ne üzerine oturdunuz? Okulda sandalye üzerine oturduk.
18. Okulda kimi gördünüz? ki arkada gördüm.
19. Kalem dün evinizde bulundu. Bahçenizde köpek öldürüldü mü?
20. Annen kapnz ne zaman açt? Adamlar  okulda suyu ne zaman içtiler?
 
24. Kzkardein evinde suyu ne zaman içti?
25. Bahçenizdeki köpei kim öldürdü? Teyzen dün evimize geldi.
4. Aadaki Arapça cümleleri harekeleyip tercüme ediniz.(Cevaplar için üzerine tklaynz)
, . ,
 
..... .....
&&&&&&&&&&
ARET SMLER aret isimleri Türkçe’mizde (bu, u, o) dur. Arapça’da ise:
Cem Müsennâ Müfred
-
Müennes
u adam
 
önce gelirler. Say yönünden ve müzekkerlik  müenneslik bakmndan önüne geldii kelimelerle tam bir uyum halindedirler.
*Her cansz çoul tek bir müennes hükmünde olduundan insana iaret olmad takdirde cemi yerine müfred müennes iareti kullanlr:
 bu kitaplar 
u kitaplar 
 bu kalemler 
*aret isimlerine harf-i cer birletiinde harf-i cer  iâret isimli kelimenin önünde yazlr:
 bu kitapta
*Bir yeri göstermek için (buras, burada) manasna kullanlan iaret sfat dr.
  .
Burada kim oturdu?
Uzak bir yeri göstermek için ise sfatnn sonuna taks gelir: ( ) oras, orada
. Oras okulumuzdur.
  Onu nerede gördün ?
  .
*aret isimlerinden müfred ve cemilerin harekesi mebnidir. Yani cümle içindeki hali ne olursa olsun  bu kelimelerin sonunda bir deiiklik olmaz:
Merfû (ötre) durumu
  . Bu kz gördüm
  . Bu çocuklar gördüm
  . Bu kzlar gördüm.
 
  .
-Tesniye olduklar zaman iaret isimleri cümledeki duruma göre ekil alr:
Merfû (ötre) durumu
.
 
 
Mecrûr (esre) durumu
  . Paralar bu iki kzdan aldm.
 
.

 
  . Bu iki kadn gördün mü?
.
 
. ki kz örenci o oyun sahasnda oynad.

 
. Memleketlerinden geldiler.
. . Bu benim annemdir. O öretmendir.

 
Bu çanta kimindir?
 
Onu tandn m? (Bildin mi?)

 
 
 
  . Evet O’nu tandm. Bu Ahmed’dir.
. Bu iki mücâhid savaa katld[5].
 
 
. Bunlar meguldürler.
 
Bu senin kitabn mdr?
. Emin misin? Evet, eminim.
 ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ 
toplad, biraraya getirdi
(2/BAKARA, 61) (Bu hadiseden sonra) üzerlerine aalk ve yoksulluk (damgas) vuruldu.
aalk, zillet, alçaklk 
yoksulluk, fakirlik 
3- .
(7/A’RÂF, 119)(Firavun ve kavmi) orada yenildiler ve küçük düerek geri döndüler.
galib geldi
(2/BAKARA, 178) (Ey iman edenler!) Öldürülenler hakknda size ksas farz klnd: Hürle
hür, köleyle köle, kadnla kadn...
öldürülenler 
 
 
(2/BAKARA, 5) Onlar Rablerinden bir hidayet üzeredirler ve ite onlar kurtulua erenlerdir.
hidayet, doru yol (sonu illet harfli ve tenvinli olduu için merfû, mansûb mecrûr durumlarn aynen bu ekilde deimeden gelir. leride açklanacaktr.)
 
.  
6-
câr-mecrûr  Mef’ûl Fiil+fâil+mef’ûl câr-mecrûr  Harfu isti’naf 
(yeni cümleye balangç için)
 
 
ite böyle, öyle. Cümledeki duruma göre bazen ayn anlamda ( ) ( )( ) ( ) ( ) ( ) vb. eklinde gelir.
imtihan etti, snad.
7-
  .
(6/EN’ÂM, 83) (te) onlar kavmine kar brahim’e verdiimiz delillerimizdir...
verdi
delil
yol   dosdoru
= üphesiz, gerçekten, hakikaten. smin önüne gelen
 
haberi denir. Bu ayetde ( ) harfu atf, ( ) harfu te’kid ve nasb, ( ) ism-i iaret olarak ( )nin ismidir. Zâhir olarak fetha harekesi almas gerekirken sukûn (harekesiz yani cezm ya da uzatma hali) üzere mebnidir. ( ) ise ( ) nin haberi olarak merfûdur.
  .
( ) te’kîd lâm smu iaret
(mahallen mecrûr) Harfi cer  ( ) harfu te’kid ve nasb Harfu atf 
( )muttasl zamir olarak inne’nin ismi (mahallen mansûb)
(100/ADYAT, 7) üphesiz o ona âhittir.
  âhit
 – – 
 
 
... ... ... ...
4. Aadaki cümleleri Arapça’ya çeviriniz.(Cevaplar için üzerine tklaynz)
1. Bir kimseden[12] birey aldm. 2. Sözünden[13] birey anlamadm.
3. Evde kimseyi bulmadm. 4. Denizde gemiyi[14] gördüm.
5. Burada kim oturdu? 6. Bu kz, kzkardeimdir.
7. O kz sizin eve gitmedi.
 
9. Oras bizim evimizdir. 10. Sizi taa orada gördüm.
5. Bo yerlere iaret isimlerinden birini koyunuz.(Cevaplar için üzerine tklaynz)
... [15] ... ... ...
&&&&&&&&&&
------------------------------------------------------------- -------------------
 
 
  ...)
[3] ( ) nün burada merfû (mübtedâ) durumda olduunu ve kend