kuran ilmihali pratik bilgilerle kuran tefsir rehberi 21 sh

7/31/2019 Kuran Ilmihali Pratik Bilgilerle Kuran Tefsir Rehberi 21 Sh

1/177

KURAN LMHAL(Pratik Bilgilerle Kuran-Tefsir Rehberi)

Derleyen:mer Faruk KARATAmam-hatip

0544 237 18 [email protected]

FHRST:-------------1. SURELER BLGS2. KURAN KAVRAMLARI3. KURANIN KK HARFLER4. KURAN LMLER

5. TEFSRDE YANILGI SEBEPLER VE BUNLARDAN KORUNMA YOLLARI6. KURANDA EMR VE YASAKLAR7. HZ.PEYGAMBER DEVR KRONOLOJS8. RESULULLAHIN TEFSR METODLARI9. KURANDA YEMNLER

10. KURAN CORAFYASI11. KURANDA ZAMANLA LGL KAVRAMLAR12. KURANDA BAHS GEEN NSAN VE TOPLULUKLAR13. TEFSR ETLER14. KURAN OKUMA BMLER15. KURANIN SM VE SIFATLARI16. KURANI NASIL OKUMALIYIZ?17. KURANI FARKLI TEFSR ETMENN SEBEPLER18. VAHY KATPLER19. KURANIN NZUL SREC20. KURANIN ANAKONULARI21. KURANIN MESELLER22. KURANDA BTK VE HAYVAN SMLER23.KURAN EVRENSELLNN UNSURLARI


2/177

SURELER BLGS

FATHA SURESSure Hakknda Bilgi

Bu sure, Mddesir suresinden sonra Mekke'de inmitir. 7 ayetten olumaktadr. Tam olarak inenilk suredir.Resmi sralamada birinci, nzul sras itibaryla beinci sredir. Kur'an'n ilk sresi olduu iina yapan, aan manasna "Ftiha" denilmitir. Halk arasnda yaygn olarak "El-Hamdlillah"suresi olarak da bilinir. Bu sureye "ana kitap" manasnda "mm'l-Kitp", "dinin esaslarnihtiva eden" manasnda "el-Ess" isimleri verildii gibi, ana hatlaryla slm' anlatt iin "el-Vfiye" ve "el-Seb'u'l-Mesn", birok srr tad iin "el-Kenz" gibi isimler de verilmitir.Peygamberimiz "Ftiha'y okumayann namaz olmaz" buyurmutur. Bundan dolay be vakitnamazn her rek'atnda bu sreyi okumak vciptir. Namaz klan her Mslman, bu sureyi gndekrk kere okumaktadr.Manas itibariyle Ftiha, en byk dua ve mncttr. Kur'an'n ihtiva ettii esaslar ana

hatlaryla Ftiha'da vardr.Ftiha'da, vgye ve ibadete lyk tek Allah'n varl, O'nun hakimiyeti, kulluun yalnzAllah'a yaplaca, yardmn yalnzca Allah'tan geldii, doru yola varmann da doru yoldansapmann da Allah'n iradesine dayand, hayr ve erri yaratann Allah olduu hususlar ifadeedilmitir. Ayrca bu surede Allah'n "rabb", "rahman" ve "rahim" gibi yce sfatlarndan da

bahsedilmektedir.Rab; terbiye eden, besleyip byten, istedii ekle sokan, kullarna "yap, yapma!" diyetekliflerde bulunan, bazen sevindiren, bazen korkutan ve yava yava yetitirip kemle erdirendemektir.Rahmn, bu surede Allh'n ikinci sfat olup pek merhametli, sonsuz ve umm rahmet sahibidemektir. Baka bir deyile Rahmn; her varla yaradlnn gerektirdii gayeye gre birtakm kabiliyetler veren, ahsnn ve trnn yaamas iin gereken her eyi hepsine birden,

bunlarn isteyip istemediine, alp almadna, manl veya mansz olduuna bakmayarakvermi olan ezel, geni, sonsuz rahmet sahibi demektir.Rahm; ok merhamet edici demektir. Bu da, Allah'n nc sfatdr. Allah'n Rahm sfatntamasnn anlam udur: Akl ve iradeye, iyiyi ktden seme kudretine sahip olarak yaratmolduu insanlara Allah, rahman sfatnn gerektirdiinden fazla olarak, almalarnn karlart nimetler verir. Allah'n bu nimetlerine kavumak iin her eyden evvel, insann iradesinikullanarak almas, Allah'n gsterdii yoldan yrmesi gerekir. Allah isterse onun bir amelini

bin bir mkfat ile de karlar. Bu rahm sfatnn gereidir."Mliki yevmi'd-dn" (Din Gn'nn Sahibi), Yce Allah'n surede geen dier sfatdr. Bu

sfat gereince Allah, insann yapt her iyi ve kt iin karln mutlaka ahirette verir.Ftiha'da Allh'n yce sfatlar bylece belirtildikten sonra, bu sfatlara sahip Allah'a karkulun tutum ve davranlarnn nasl olmas gerektii ifade edilir. Kul, yalnzca bu yce sfatlarasahip Allah'a ibadet etmeli ve ona snmal, ondan kendisini hidayete erdirmesini dilemelidir.

BAKARA SURESSure Hakknda BilgiBakara, inek demektir. Sure bu adn, 67-71. ayetlerde bahsedilen "bakara" kelimesinden alr.Bu ayetler, bir sr boazlamalar emredilen Yahudilerin bu emir karsndaki tutumlarn konualmaktadr. inde Ayet'l-krsi bulunduu iin sure "Suret'l-Krsi" diye de anlr. Bakara,Hicretten sonra Medine dneminde ilk nazil olan suredir. Ancak surenin 281. ayeti Veda

Haccnda Mekke'de inmitir. 286 ayetten oluan sure, Kur'an'n en uzun suresidir. Mushaftakiresmi sras itibaryla 2., nzul tarihine gre ise 92. suredir. Ayet'l-krsi ve Amenerrasul gibi


3/177

baz blmlerinden dolay bu surenin nemi ve fazileti hakknda birok hadis nakledilmitir. Buhadislerin bazlarnda Peygamberimiz, Bakara suresini renmenin bereket, terk etmenin ise

pimanlk ve ziyan olduunu (1) bildirmi ve "Evlerinizi kabirlere evirmeyiniz (Kur'anokuyunuz). phesiz, iinde Bakara suresi okunan evden eytan kaar" (2) buyurmutur.Kur'an'n en uzun suresi olan Bakara, bir bakma Kur'an'n ayrntl zeti durumundadr.

Kur'an'n 1/12'sini Bakara suresi oluturur.Surenin temel konularBu surede; iman, ibadet, ahlak ve muamelatla ilgili pek ok hkm bulunmaktadr.Surenin temel konular u ekilde zetlenebilir: Kur'an'n esizlii, Yce Allah'a inanp onakulluk etmenin nemi ve lzumu,Mmin, kafir ve mnafklarn zellikleri,Hz. Adem'in yaratl, meleklerin ve blis'in Hz. Adem'in yaratlna tepkileri,srailoullarnn ibret dolu hikayeleri,man esaslar,Ehl-i Kitab'n ve mriklerin durumu,Dinin ve peygamberlerin kayna,

Hz. Peygambere balln nemi,Cihadn fazileti,Emir ve nehiy konular,Hukuki hkmler: ksas, vasiyet, oru, namaz, hac, umre, iki, kumar, sadaka, yemin, evlenme,

boanma, emzirme, nafaka, faiz, al veri ve bor alp verme ile ilgili hkmler.Surenin temel mesajlarKur'an' kendine rehber edinen, gayba, ahirete ve dier ilah kitaplara inanan, namaz klan,Allah yolunda harcamada bulunan mttaki mminlerdir ki onlar kurtulmutur.nkarc kafirlerin geree kulaklar tkanmtr. Onlar asla hakikati grmez ve anlamazlar.Onlara byk azap vardr.nanmad halde inanm gibi grnen, mminleri aldatmaya ve alaya almaya alan,

bozguncu, anlaysz ve doru yoldan sapm kimseler mnafktrlar. Bunlar da gereiduymayan, sylemeyen, grmeyen aknlardr. Onlara da ac bir azap vardr. Mnafklarn tatlve gzel szlerine aldanlmamaldr.Kur'an, Allah kelam en byk mucizedir; onun bir suresinin benzerini dahi meydana getirmekmmkn deildir. Kur'an' sadece sapknlar kabule yanamaz Yce Allah, ibret almalar veanlamalar iin Kur'an'da insanlara birok misaller verir; gerektiinde sivrisinei bile rnekgsterir.Hz. Adem'in yaratl, o ve einin cennetten karlp yeryzne gnderilmeleri insannevrendeki yeri ve misyonu asndan dndrcdr.Kendilerine pek ok nimetler verilmi olan srailoullar sk sk Allah'a ve peygamberlerine

isyan etmi bir topluluktur. syanlar yznden Allah onlar cezalandrmtr. Onlarndurumlarndan ibret almak gerekir.Allah'a ve ahiret gnne inanmayan kafirler uzun yaamak isterler. mrlerinin uzatlmasonlar azaptan kurtarmaz.Allah'a, meleklerine, peygamberlerine, Cebrail ve Mikail'e dman olan kafirlerin Allah dadmandr.Mslmanlar, Hz. Peygamber'e kar nazik, saygl ve edepli olmaldrlar.Ehl-i kitap ve mrikler, Mslmanlarn iyiliini istemezler. Buna kar dikkatli olmak, imanve ibadetten ayrlmamak gerekir.Allah'n mescitlerinde ibadet edilmesini engelleyen ve bunlarn harap olmasna alanlarzalimdirler; bunlara frsat verilmemelidir.

Allah, Hristiyanlarn ve mriklerin iddia ettikleri gibi ocuk edinmemitir. Zira evrendekiher ey onundur. O, dilediini yapma gcne sahiptir.


4/177

nkarclarn tutumlar tarih boyunca hep ayn olmutur; onlar birbirlerine benzerler.Peygamber sadece bir uyarcdr. O, cehennemlik inkrclardan sorumlu deildir.Yahudi ve Hristiyanlar, kendilerine uymadklar mddete Mslmanlardan honut olmazlar.Ahirette kimse kimseye yardm edemeyecek, orada hibir mazeret ve fidye kabuledilmeyecektir.

Hz. brahim ve olu Hz. smail'in ina ettii Kabe, Yce Allah tarafndan inananlara sevapkazanlacak bir toplant ve gven yeri klnmtr; Mslmanlarn deimez kblesi deKabe'dir.Allah katnda gerek din slam'dr. Hz. brahim ve onun soyundan gelen smail, shak ve Yakupda birer Mslman'dr. Onlar, Yahudilerin ve Hristiyanlarn iddia ettikleri gibi Yahudi veyaHristiyan deildirler.Ehl-i kitap, Hz, Muhammed'in gerek peygamber olduunu ok iyi bilir, fakat bazlar bunu bile

bile gizler.Mminler, sabrederek ve namaz klarak Allah'tan yardm istemelidirler.Allah yolunda ldrlenler l deil, ehittir. Yce Allah, inananlar zaman zaman korku, alk,lm, mal ve rn kayb gibi bir takm ac ve felaketlerle imtihan eder. Mminler bunun

bilincinde olarak sabretmelidirler. Sabredenler ilah rahmet ve mafireti kazanacaklardr.Allah'n buyruklarn kimsenin gizleme yetkisi yoktur. kar ve benzeri herhangi bir nedenle

bunu yapanlar ebediyen lanetlenmitir. Onlar, hafiflemeyen srekli azap iinde kalacaklardr.Evrenin yaratlnda, bir takm tabiat olaylarnda akln kullananlar iin Yce Allah'n varlnve birliini gsteren deliller vardr, Allah'a ortak komaktan, ondan baka dostlar edinmektenkanmak gerekir.Hayati tehlike hari, le, kan, domuz eti ve Allah'tan bakas adna kesilen hayvanlarn etiniyemek haramdr. Kii, helal ve temiz eyleri yemeli, eytann yolundan uzak durmaldr. slam'auymayan batl gelenek ve grenekler kesinlikle terk edilmelidir.Allah'a, ahirete, meleklere, Kur'an'a ve peygambere inanmak, sevdii malndan ihtiyasahiplerine vermek, namaz klmak, zekat vermek, antlamaya sadk kalmak ve her zamansabrl olmak, mminin zellikleridir. Doru yolda bulunmann ve muttaki olmann gerekleri

bunlardr. Bu zellikleri tayan ve doru yol zere olan muttakilerin ahiretteki yurdu cennettir.Ksas farzdr.Meru vasiyete uymak gerekir.Ramazan aynda oru tutmak Allah'n emridir.Hrszlk, gasp, kumar gibi meru olmayan yollardan para kazanarak bakasnn hakknzerine geirmek ve rvet haramdr.Hoa gitmese de, sava farzdr. Savatan kanarak lmden kurtulmak mmkn deildir.Mslmanlar, kendileriyle savaanlara kar savamal, onlara misliyle mukabele etmeli vesava iin gerekli harcamalar yaparak savaa en iyi ekilde hazr olmaldrlar.

mkan olanlar iin hac grevi farzdr.Mmin, hem dnya ve hem de ahiret gzelliini istemelidir.ki ve kumar haramdr.Allah rzas iin yoksullara sadaka verilmeli, yetimlerin haklar korunmaldr.Bir Mslmann bir mrikle evlenmesi caiz deildir.Adet halindeki bir kadnla cinsel ilikide bulunmak haramdr.Geliigzel, sk sk yemin etmekten saknlmaldr. yi ve gzel bir ii yapmamak iin yeminedilmemelidir. Edilen yemin bozulmal ve kefareti verilmelidir.Boama, ksa sreli ayrla karar verme, ocuun emzirilmesi ve erkein nafakaykmll belirli kurallara baldr. Bu kurallara titizlikle uyulmaldr.Her ne artta olursa olsun namaz terk edilmemeli, mutlaka klnmaldr.

Allah, gnderdii elilerinin her birine bir takm meziyetler ve mucizeler vermitir. O, Hz.sa'ya da mucizeler vermi ve onu Ruhu'l-kuds'le desteklemitir.


5/177

Dinde zorlama yoktur, kimse Mslman olmaya zorlanamaz.Allah yolunda mallarn harcayanlara Allah kat kat fazlasn verir. Allah'n ltfu genitir. O hereyi bilir.Yaplan iyiliin, gsteri iin deil, Allah rzas iin yaplmas ve baa kaklmamas gerekir.Hayr amacyla yaplan harcamalarda gzel ve iyi eyler verilmelidir.

ffetinden dolay isteyemeyen yoksullara dikkat edilmeli, zellikle onlara yardm edilmelidir.Yardm, haysiyet krc olmamak artyla, gizli olduu kadar aktan da yaplabilir.Faizin her trls haram klnmtr. Tefecilik yapanlar Allah'a ve Elisine sava amsaylrlar ve iddetle cezalandrlmay hak ederler.Alacakl borluya kolaylk gstermelidir. Gerektiinde alacandan vazgemelidir. Byledavrananlar Allah karln verir.Borlarn kayda geirilmesi ve delillendirilmesi gerekir.Sonu olarak, her ey Allah'a aittir. O, gizli ak her eyi bilir ve bir gn herkes hesabaekilecektir.Allah, kimseyi gcnn stnde bir davranla ykml tutmaz; herkes iyi ya da kt neyaparsa kendisi iin yapm olur.

Dipnotlar1. Mslim, Salt'l-msfirn, 42; Tirmizi, Fedil'-Kur'an, 4.2. Mslim, Salt'l-msafirn, 29; Tirmizi, Fedail'l-Kur'an, 2.

L- MRN SURESSure Hakknda BilgiKur'an- Kerim'in yedi uzun suresinden (es-seb'u't-tval) birisi olan bu sure, adn 33. ayetindegeen ve "mran ailesi" anlamna gelen lafzdan almtr. l-i mrn (mran ailesi), Hz.Meryem'in babasnn mensup olduu ailenin addr. Bu sureye "Eman" (gven), "Kenz"(hazine), "Ma'niyye" (faydal), "Mcadele", "stifar" ve "Tayyibe" (temiz, iyi, gzel) sureside denilir. Bakara suresi ile beraber ikisine Peygamberimiz tarafndan "Zehravan" (iki gl;

parlak, nurlu iki sure) ad da verilmitir.1 Hz. Peygamber, Bakara ve l-i mrn surelerini iyibilip de gereiyle amel edenlere, bu surelerin kyamette efaati olacan belirtmitir.2 200ayetten oluan sure Medine'de, Enfl suresinden sonra nazil olmutur. Mushaftaki resmi srasitibaryla 3., ini tarihine gre ise 94. suredir.Surenin temel konularAllah'n sfatlar, Kur'an'n zellikleri, Hz. Meryem, Hz. Zekeriya, Hz. Yahya, Hz. sa ve Hz.brahim'in kssalarndan kesitler,Ehl-i kitabn durumu; kendi kitaplarna, Peygamberimize ve Mslmanlara kar olan olumsuztutumlar,Mslmanlarn, mnafklarn ve mriklerin Uhud Sava'ndaki tutum ve davranlar,

Mslmanlarn Ehl-i kitaba kar tutumlar,Peygamberlik; Allah'n btn elilerinin hak olduu ve bunlara imann gereklilii,Allah rzas iin her trl skntya katlanmann gerei ve nemi; sabretmenin Mslmanlarakazandraca hususlar.Surenin temel mesajlarYaratp yneten, her eyi bilen sadece tek ilah olan Allah'tr.Allah Kur'an', Tevrat' ve ncil'i ve tasdik edici olarak indirmitir.Allah, dnyada kafirlere kar mminleri destekleyecektir. nkrclarn tutunduklar eyleronlara ahirette yarar salamayacaktr.Dnya hayat geicidir; inananlar, cazibesi ho grnse de, dnyaya aldanmamaldrlar.Allah katnda din slam'dr.

Allah'n ayetlerini inkar eden, elilerine dmanlkta bulunan ve onun kitabndan yzevirenlerin btn ileri boa gider.


6/177

Her eyin hakimi Allah'tr. O dilediini yceltir, dilediini alaltr. O her eye kadirdir, gizliak her eyi bilir.Mminler, mminleri brakp kafirleri dost edinmemeli, ilikilerinde dikkatli ve akllolmaldrlar.Ahirette herkes, iyi kt btn yaptklarn bulacaktr.

Allah' seven, ona ve Elisine itaat etmelidir.Ehl-i Kitab'n Hz. Meryem, Hz. Zekeriya, Hz. Yahya, Hz. sa ve Hz. brahim hakkndakianlaylar ve bu mbarek ahslara ykledikleri sfatlar batldr.Ehl-i Kitap iinde drst kimseler bulunduu gibi, karlar iin szlerinden cayanlar da vardr.Onlardan bir grup, Allah'a yalan isnad etmilerdir. Ayrca onlarn iinde Allah'a ve ahiretgnne inanan, ibadet eden iyi kimseler de vardr. yiler iyiliklerinin, ktler de ktlklerininkarln greceklerdir.Btn peygamberler, ayn kaynaktan gelen ve birbirlerini destekleyen elilerdir. Bu bakmdanhepsine inanlmas gerekir.slam'dan baka bir din, Allah katnda geerli deildir.nkarc toplumlara ebedi lanet ve azap vardr. nkarclar, dnya dolusu altn fidye olarak

verseler de onlardan bu kabul edilmeyecektir.Hayr ve yardm olarak, kii sevdii deerli eylerden infakta bulunmaldr.badet maksadyla yaplan ilk mabed, gvenli ehir Mekke'de bulunan Kabe'dir. mknolanlarn oraya hacc etmesi Allah'n bir hakk olup, farzdr.Mslmanlar, Ehl-i Kitab'n telkinlerine kanmamaldrlar. Onlar, Mslmanlar hak yoldansaptrmaya, eziyet vermeye alrlar.Mminler, Allah'tan hakkyla korkmal, Kur'an'a sarlmal, ayrla dmemelidirler.Mslmanlar, insanlar iindeki en hayrl topluluktur.Mminler, kendilerinden bakalarn dost edinmemelidirler. nk inanmayanlar, hepmminlerin aleyhine alr, ikiyzl davranrlar.Dier toplumlar gibi Mslmanlar da zaman zaman skntl anlar yaayabilirler. Bu, onlar iin

bir imtihandr. Bu gibi durumlarda Allah'a gvenip, sabredilmeli ve ondan yardm istenmelidir.Yce Allah, skntl anlarda mminlere yardm elini uzatr. Nitekim Bedir ve Uhudsavalarnda mminlere yardm etmitir. Mminler sabrl olmal, dmanlara kar hazrlkl

bulunmal ve sadece Allah'tan korkmaldrlar. Baarya ancak byle ulalr.Faiz, haramdr.Allah iin harcamada bulunmak, fkeyi yenmek, affetmek, tevbe ve istifarda bulunmak,takvann gereklerindendir. Byle davrananlar ilah baa ve ebed cennetlere kavuurlar.lm, Allah'n izniyledir. Mslmanlar lmden korkmamal, lm korkusuyla cihattankanmamaldrlar. Sava, bir imtihandr. lm gelecek olunca, sadece savata deil, insanevinde bulup yakalar. Zira herkesin dn Allah'adr. Allah yolunda her trl skntya

katlananlar, cihad edenler, ehit olanlar, cenneti kazanacaklardr.Mminler, Peygamber'in yapt gibi, birbirine kar yumuak davranmal, ilerini istiare ileyrtmeli, karar verince de Allah'a gvenip, ondan yardm dilemelidirler. Zira Allah'n yardmettiini kimse yenemez; onun terk ettiine de kimse bir fayda salayamaz.Peygamberler, en drst rnek insanlardr.Allah, elilerini gndermekle insanlara byk bir ltufta bulunmutur. Zira hak yoluna aranelilerini gndermeseydi insanlar aknlk iinde kalrlard.Allah izin vermedike inkarclar mminlere zarar veremez; onlardan korkulmamaldr.Allah'a ve peygamberlerine inanan kii cimrilikten kanmal ve Allah yolunda infakta

bulunmaldr.Her can lm tadacak ve dnyada iken yaptnn karln eksiksiz grecektir.

Ehl-i kitap, Allah'n kendilerine indirdii ayetleri gizleyip, karlarna alet etmilerdir. Fakatonlarn bu yaptklar cezasz kalmayacaktr.


7/177

Dipnotlar1.Mslim, Salt'l-msfirn, 42.2.Mslim, Salt'l-msfirn, 42; Tirmizi, Fedil'l-Kur'an, 4.

NSA SURES

Sure Hakknda BilgiBaz blmlerinde kadn haklarndan da bahsedildii iin sure Nisa adn almtr. Nisa, kadndemektir. Medine dneminde Ahzab suresinden sonra nazil olmutur. 176 ayettir. Resmimushaf tertibinde Kur'an- Kerim'in 4. suresidir. ni srasna gre ise 98. suredir. Bu sure,Kur'an- Kerim'in yedi uzun suresinden (es-seb'u't-tval) birisidir. Yedi uzun surenin dier altsBakara, l-i mran, Mide, En'am, A'raf, Yunus (veya Kehf) sureleridir. Hz. Aye'dennakledildiine gre Peygamberimiz, aralarnda Nisa suresinin de bulunduu yedi uzun surehakknda yle buyurmutur: "Kur'an'n yedi uzun suresini, kim renip bellerse, o kii limsaylr".1Surenin temel konularYetim ve kadn haklar,

Miras hkmleri,Evlilik hukuku,badet hkmleri,Uyulmas gereken toplumsal kurallar,Yahudilerin ve Hristiyanlarn yanl inanlar,Yahudilerin ve mnafklarn gerek yzleri,Allah'a ve resulne itaatin zorunluluu,Cihadn nemi,man edip slih amel (iyi iler) ileminin lzumu.Surenin temel mesajlarAllah'tan korkulmal ve akrabalk balar koparlmamaldr.Yetim mal yemekten kesinlikle saknlmaldr.Drde kadar evlilik yaplabilir. Ancak adalet prensibi itibaryla esas olan tek eliliktir.Miras, adaletli bir ekilde paylatrlmaldr.Zinadan kesinlikle uzak durulmal; zina eden kadn ve erkek cezalandrlmaldr.Allah, tvbe edenlerin tvbesini kabul eder. Ancak bilerek gnahta srar edenlerin tvbelerinikabul etmez.Kadnlara kar iyi davranlmaldr.Bakalarnn malna, canna ve namusuna zarar vermekten kanlmaldr.Kskanlk yaplmamaldr.Ana-babaya ve dier insanlara iyi davranlmaldr.

Allah'a ve ahiret gnne inanp yararl iler yapanlarn ecrini Allah mutlaka verir. Ayetleriniinkr edenleri ise cezalandrr.Emanetler ehline verilmeli ve insanlar arasnda adaletle hkmedilmelidir.Dmana kar hazrlkl olup gerekli tedbirler alnmaldr.Allah yolunda mcadele etmekten ekinilmemelidir.ahitlik grevinden kanlmamal ancak yalan yere ahitlik yaplmamaldr.Allah, insanlarn btn ilerini bilir.Btn peygamberlerin hak olduuna inanlmaldr.Allah katnda hi kimse imtiyazl deildir. Kim bir ktlk ilerse karln grr.Dipnotlar1. Msned. VI, 73, 82.

MDE SURES


8/177

Sure Hakknda Bilgi"Mide" sofra demektir. 112 ve 114. yetlerde, Hz. sa zamannda, gkten indirilmesi istenen

bir sofradan bahsedildii iin sreye bu isim verilmitir. Bu sureye "Ukud", "Munkize" ve"Mba'sire" isimleri de verilmitir. nc ayetin dnda surenin btn Medine'de, hicraltnc ylda, Fetih suresinden sonra inmitir. Surenin 3. ayeti, Ved Haccnda, Mekke'de

Araft'ta nzil olmutur. 120 ayetten oluan sure, resmi mushaf tertibinde Kur'an- Kerim'in 5.suresidir. ni srasna gre ise 110. suredir.Surenin temel konularAhde ballk ve yardmlama,Hayvanlarla ilgili hkmler (yenilmesi haram olan hayvanlar, avlanmann hkmleri),Ehli Kitap'la ilikiler (Ehli Kitab'n kestiklerinin yenilmesi ve kadnlaryla evlenmenin caizoluu gibi),Ehli Kitab'n baz inan ve davranlarnn yanll,Baz ibadetlerin esaslar (abdest, gusl ve teyemmm),Mnafklarn durumu,badetin ve cihadn lzumu,

Hrszln cezas,Adalet ilkesi,Yemin keffareti ile ilgili hkmler,ki ve kumarn yasak oluu,Baz batl inan ve adetler,ahitlikle ilgili hkmler,Hz. Musa'nn ve Hz. dem'in iki olunun kssalaryla Hz. sa'nn mucizeleri gibi baz konular.Bu surede arlkl olarak Ehli Kitab'n inan ve davranlarnn eletirisi yaplmaktadr.Surenin temel mesajlarMeru btn anlamalara uyulmaldr.Allah'a ibadet engellenmemelidir.yi ve gzel konularda yardmlama olmaldr.Hayatn tehlikede olduu durumlar hari, Allah'n haram kld yiyecek ve ieceklerden uzakdurulmaldr.Allah'a kar gelmekten saknlmaldr.Allah'n raz olduu din sadece slam'dr.Ehli Kitab'n yiyeceklerini yemek ve kadnlaryla evlenmek caizdir.Dmana kar bile adalet ilkesinden taviz verilmemelidir.nanp salih amel ileyenler mkafatlandrlacak, inkar edip kt amellerde bulunanlar isecezalandrlacaktr.Allah'a ve insanlara verilen sze bal kalnmaldr (ahde vefa).

Hi kimse Allah katnda ayrcalkl deildir.Bir insan ldren btn insanlar ldrm, bir insann hayatn kurtaran da btn insanlarkurtarm gibidir.Bozgunculuk yapmak, fitne ve fesat karmak byk bir sutur.nananlar Allah'tan korkmal ve emirlerine itaat etmelidir.Kimseden korkmadan, Allah'n indirdikleriyle amel edilmelidir.Allah'n insanlar imtihan ettii bilinmeli ve hayr ilerine koulmaldr.Ehli kitaba kar uyank olunmal ve onlara sr verecek kadar dost olunmamaldr.ki, kumar ve fal eytan iidir. Bunlardan uzak durulmaldr.Allah'a ve Elisine itaat edilmelidir.Her trl haramdan uzak durulmaldr.

Gereksiz yere ok soru sormak doru deildir. Gereksiz sorular insann bana, stesindengelemeyecei sorunlar aar.


9/177

Hurafelerden kanlmaldr.Allah'a kar her trl irkten uzak durulmaldr.

EN'M SURESSure Hakknda Bilgi

En'm; koyun, kei, deve, sr ve manda cinslerini ifade eden bir kelimedir. Surenin bazayetlerinde Araplarn, kurban edilen hayvanlarla ilgili birtakm gelenekleri knand iin sureyeEn'm suresi denmitir. Bu sureye "delil, kant suresi" anlamnda "Suret'l-Hucce" de denilir.En'm sresi, 165 yettir. 91, 92, 93 ve 151, 152, 153. ayetler Medine'de, dierleri Mekke'deinmitir. Mushaftaki resmi sralamas itibaryla 6. suredir. ni srasna gre ise 55. suredir.Surenin temel konularTek Allah inanc (tevhid),Batl inanlar,Temel ahlak ilkeleri,Peygamberlik,Hz. brahim'in tevhid mcadelesi,

Kur'an'n gereklii,Ahiret hayatnn gereklii.Surenin temel mesajlarAllah'n varl, birlii, ycelii ve kudreti bilinmeli ve sadece ona hamdedilmelidir.nsan, evresindeki varlklar gzlemleyip Allah'n varln, birliini ve kudretini daimahatrlamaldr.Mminler, inkarclarn sz ve davranlarna kar metanetli olmaldrlar.Peygamberler insandrlar; onlarn beer st zellikleri yoktur. Onlar dier insanlardan ayrteden zellik, Allah'n elisi olmalardr.Yardm sadece Allah'tan beklenmelidir; Mminlerin Allah'tan baka gerek dost ve yardmcsyoktur.Allah, her eyi en iyi bilendir. nsanlarn yaptklarn da ok iyi bilir.Allah adna din konusunda yalan uyduranlar zalimdirler.htilaflarn zmnde hakem, onun kitab Kur'an'dr.Gizli-ak btn gnahlardan kanlmaldr.Hayati bir tehlike olmadka, dinen murdar saylan et (le), kan, domuz eti ve Allah adnakesilmeyen hayvan eti yenilmemelidir.Ahiret hayat gerektir; ahirette inkarc cin ve insan topluluklar amellerinin karlngreceklerdir.Anne-babaya iyi davranlmaldr.lde ve tartda hile yaplmamal, yalan sylemekten kanlmal ve verilen sz (Allah'a ve

insanlara) yerine getirilmelidir.Fakirlik korkusuyla ocuklarn can tehlikeye atlmamaldr.Fuhu ve zinann her trlsnden uzak durulmaldr.lm anndaki imann faydas yoktur.Dinde ayrlk tehlikelidir.Ktlk yapan bir misliyle, iyilik yapan ise on misliyle karlk grr.Mslmanlar Hz. Muhammed'in yolundan ayrlmamaldrlar.nsanlar, imtihan gayesiyle farkl niteliklerde yaratlmlardr. nsanlar bu gerei bilip sahipolduklar stn niteliklerle vnmemelidirler. Dnyada darlk ve sknt ekenler de bunun birimtihan olduunu bilip Allah'n takdirine rza gstermelidirler.

A'RAF SURESSure Hakknda Bilgi


10/177

A'raf, "yksek yerler" anlamna gelir. 46. ve 48. ayetlerde, cennet ile cehennem arasndakiyksek bir tepeden ve burada bulunan insanlardan sz edildii iin sureye bu ad verilmitir. Busureye, ierdii baz konulardan hareketle "Misak Suresi" ve "Mikat Suresi" de denilmitir.("Misak" szleme, "Mikat" tayin edilen vakit demektir). Bu sure ayrca, ilk ayetindekiharflerden hareketle, "Elif-lam-mim-sd Suresi" diye de bilinir. Mekke'de, Sd suresinden sonra

inmitir. 206 ayettir. 163-170. yetlerinin Medine'de indii rivayeti de vardr. Mushafta resmisra itibaryla 7. suredir. ni srasna gre ise 39. suredir. Surenin sonunda tilavet secdesi vardr.Surenin temel konularKur'an'a ve Hz. Peygamber'e tabi olmann nemi,Hz. Adem, Hz. Nuh, Hz. Hud, Hz. Salih, Hz. Lut, Hz. uayb ve Hz. Musa'nn kssalarndanibret verici blmler,Allah'n varln, birliini ve kudretini gsteren deliller,Allah'a ortak koanlarn batl inanlar ve davranlar,nkrclarn kt sonlar,Mminlerin ve kfirlerin ahiretteki durumlar.Surenin temel mesajlar

Kur'an, Allah kelamdr; ona uymak gerekir.Allah' tanmayan nice topluluklar gemite helak edilmitir.Her toplumun belli bir sresi vardr; mrn dolduran toplumlar tarih sahnesinden silinipgiderler.eytann hilelerine kar uyank olunmaldr.Cami ve mescidlere gzel ve temiz elbiselerle gidilmelidir.sraftan kanmak artyla, Allah'n verdii nimetlerden yararlanlmaldr.Gizli ak, her trl kt sz ve davrantan kanlmaldr.nkar edip kt amellerde bulunanlar ve insanlar Allah yolundan alkoyanlar cehennemde azapgreceklerdir. Orada hi kimseden yardm gremeyeceklerdir.Allah'a verdii nimetler iin bolca kredilmelidir.Gemi topluluklarn akbetlerinden ibret alnmaldr.Apak delillere ramen inkarda devam edenler, hayvanlardan da aa dereceye sahiptirler.nk onlar, insana verilen stn zelliklerden yararlanamamaktadrlar.Allah, inkarclara bu dnyada belli bir sreye kadar mhlet vermektedir. Fakat onlarn hesabnmutlaka grecektir.Allah'a gzel isimleriyle dua edilmelidir.Gayb, peygamberler dahil, Allah'tan baka hi kimse bilemez.Mmin balayc olmal; iyilii emretmeli, ktlkten sakndrmaldr.Mmin uyank olmal, cahillere ve inkarclara kanmamaldr. eytan bir tahrik karsndaAllah'a snmaldr.

Kur'an, yol gsterici bir rahmettir. Kur'an okunduu zaman susup, gzelce onu dinlemekgerekir.Yce Allah' daima zikretmeli, sadece ona snmal, ona kulluk etmeli ve ondan yardmistenmelidir.

ENFL SURESSure Hakknda BilgiEnfl, sava ganimeti anlamndaki nefel'in ouludur. slm dinini savunmak iin yaplansavalarda elde edilen sevaba ek olarak alnan ganimet malna da "nefl" denilmitir. Surenin

birinci ayetinde savatan elde edilen ganimetlerin Allah ve Resulne (yani devlete) ait olduuifade edildii iin sureye bu ad verilmitir. Sure Bedir Sava srasnda gelmeye balad ve

Bedir de dahil olmak zere savala ilgili bir ksm hkmler tad iin Bedir ismiyle deanlmtr. Enfl suresi75 ayettir. 30-36. ayetler Mekke'de, dierleri Medine'de, Bedir


11/177

Sava'ndan sonra inmitir. Mushafta resmi sra itibaryla 8. suredir. ni (nzul) srasna greise 93. suredir.Surenin temel konularBedir Sava ve bu savan sonular,Savalarda elde edilen ganimetlerle ilgili hkmler,

Allah yolunda fedakrln ve savan nemi.Surenin temel mesajlarGanimetler hakknda hkm vermek Allah'a ve Resulne aittir; onlara itaat edilmelidir.Savalarda elde edilen ganimetlerin bete biri devletin, kalan savaa katlanlarn hakkdr.Allah'n ad anlnca rpermek, Kur'an ayetlerini dinleyince etkilenmek, Allah'a tevekkl edipona gvenmek, namaz dzenli olarak klmak ve Allah yolunda harcamada bulunmak, gerekmminliin ltleridir.Gerekten ona inanp ona gvenen ve tevekkl edenlere Allah, Bedir Savanda olduu gibiyardm elini uzatr.Taktik gerei geri ekilme hareketleri dnda, savatan kamak haramdr.Allah'a ve Resulne itaat edilmeli, hibir bahane ileri srmeden onlarn arlarna derhal cevap

verilmelidir.Fitne ve bozgunculuktan kanlmaldr.Emanetlere hyanet edilmemelidir.Mal ve ocuklarn birer imtihan vesilesi olduu unutulmamaldr.nkarclar, ne yaparlarsa yapsnlar, sonunda hsrana urarlar. Bundan dolay inkrclara karylgnlk gsterilmemelidir.Allah katnda canllarn en kts, inkarclardr. Onlara gvenilmez.Mminler, savata ve barta birlik ve beraberlik iinde olmaldrlar.Mminler, sava iin gerekli donanma ve eitime sahip olmal, sava durumlarna hazrlkszyakalanmamaldrlar.Sabreden mminler mutlaka baarya ulaacaklardr.slm'da esas olan, sava deil bartr. Dman bar isterse, Mslmanlar daima bar tercihetmelidirler.Sava zaferle sonulanana kadar ganimet peine dlmemelidir.Kafirler birbirlerinin dostu ve yardmcs olduklar iin mminler de birbirlerinin dostu veyardmcs olmaldrlar. Byle yapmazlarsa aralarnda fitne ve fesat kar.Bir kavim, kendini deitirinceye kadar Allah o kavmi deitirmez.nsanlarn balarna gelen felaket, onlarn daha nce yaptklarnn bir sonucudur.

TEVBE SURESSure Hakknda Bilgi

Bu sure adn 104. ayetten alr. Bu ayet tevbeyle ilgili olduu iin sureye bu isim verilmitir.Surenin dier mehur ismi "Bere"dir. Bere, aklanmak, ykmllkten kurtulmak, azadeolmak gibi anlamlara gelir. Bere, surenin ilk kelimesidir. Srenin bundan baka Mukake,Mbasra, Merride, Muhziye, Kadime, Musra, Hafira, Mnekkile, Mdemdime, Azab gibi

pek ok ismi vardr. Sure 129 yettir. 128 ve 129. ayetler Mekke'de, dierleri hicretindokuzuncu ylnda Medine'de, Hadid suresinden sonra inmitir. Mushafta resmi sra itibaryla 9.suredir. ni sras itibaryla 113. suredir. Bu surenin banda besmele yer almamaktadr.Surenin besmelesiz oluunun nedeni konusunda mfessirler iki gr ileri srmektedirler. Birgre gre surenin besmelesiz oluunun nedeni, bu surenin Enfl suresi'nin devam olarakgrlmesidir. Dier gre gre ise sure mriklere bir ihtar ve onlara Yce Allah'tan bir kesinuyar olduu iin besmelesiz balamaktadr. Allah'n Rahman ve Rahim sfatlarnn zikredilerek

mriklere hitap edilmesinin uygun olmad ileri srlmtr. nk besmele, gven verahmet ifade eden bir terimdir. Hicretin dokuzuncu ylnda Hz. Ebu Bekir, hac emri olarak


12/177

tayin edilmi ve Mslmanlar hacca gnderilmiti. Bu sure inince Reslullah (s. a.) Allah'nemirlerini hacdaki insanlara tebli etmesi iin Hz. Ali'yi grevlendirdi. Hz. Ali hac kafilesineulatnda Hz. Ebu Bekir, "Amir olarak m geldin, yoksa memur olarak m?" diye sordu. Hz.Ali, sadece sureyi Mekke'de haclara tebli ile memur olduunu bildirdi. Hz. Ali bayramn

birinci gn Akabe Cemresi yannda ayaa kalkarak kendisinin Peygamber tarafndan

gnderilmi bir eli olduunu bildirdi ve bir hutbe okudu, sonra da bu surenin bandan 30 veya40 ayet okuyarak yle dedi: Drt eyi teblie memurum:Bu yldan sonra Kbe'ye hibir mrik yaklamayacak,Hi kimse plak olarak Kbe'yi ziyaret etmeyecek,Mminden bakas cennete girmeyecek,Mrik kabileler tarafndan bozulmam antlamalar, antlama sresinin sonuna kadaryrrlkte kalacak.Surenin temel konularAnlamay bozan dmanla savamak,Allah yolunda mal ve canla cihad etmek, savatan kamamak,slam dmanlaryla dost olmamak,

Allah ve Peygamberini en ok sevmek ve onlara itaat etmek,Mrikleri Mescid-i Haram'a sokmamak,Mnafklara kar dikkatli olmak ve onlarn i yzlerini renmek,Zekat ve sadaka vermek,Dinden taviz vermemek,Bir Allah'a inanp, ona ibadet etmek ve yalnz ondan korkmak,Doru olmak, Kur'an' ve Peygamberi sevmek.Surenin temel mesajlarAnlamalara uymayan inkrclarla savalr; anlamalara sadk kalanlara ise anlama sonunakadar dokunulmaz.Mminler savatan kamamaldrlar. zrsz olarak savatan kamak mnafklk iaretedir.Korkak toplumlar yok olmaya mahkumdurlar.Allah yolunda mcadele edenler byk ecirlere nail olacaklardr.slam dman olanlarla, en yakn akraba bile olsalar, dost olunmamaldr.Allah ve peygamber sevgisi her eyden stn olmaldr.Allah en byk yardmcdr; Yce Allah, kafirlere kar mminlere yardm eder.Allah'a irk komak, ona evlat isnat etmek kfrdr.Kafirler, ne kadar urarlarsa urasnlar, slm'a zarar veremeyeceklerdir. Allah, slam'muzaffer klacaktr.Allah'n haram kldn helal saymak kfrdr.Mnafklara kar mminler uyank olmaldrlar.

Mnafklar birbirlerine destek olurlar; mnafklarn bu ibirliine kar Mminler debirbirlerine destek olmaldrlar.Hz. Muhammed, inanan kimseler iin bir rahmettir.Allah'n verdii maldan zekat ve sadaka verilmelidir. Zekt ve sadakadan kanmak mnafklkiaretidir. Gnlden verilen sadaka, az da olsa, en makbul olandr.Hayr ve hasenat Allah rzas iin yaplmaldr.Tevbe eden, ibadet eden, hamd eden, Allah yolunda cihad eden, namaz klan, iyilii emredipktlkten sakndran ve Allah'n belirledii snrn dna kmayan kiiler Allah'n mjdesinenail olacaklardr.Allah'tan mit kesilmemeli, ilenen gnahlar iin gnlden tevbe edip ona snlmaldr.Mminler Allah'tan korkmal, doru kiilerle beraber olmaldrlar.

Mminler zorluklardan ylmamal, Allah'n yardmna gvenmelidirler.Kur'an, inananlarn imann glendirir; mnafklarn ruhlarn karartr.


13/177

YUNUS SURESSure Hakknda Bilgiinde Yunus Peygamberden ve kavminden bahsedildii iin sure bu ad almtr. Mekke'de,sr suresinden sonra inmitir. 109 ayettir. 40, 94 ve 96. ayetlerinin Medine'de indii rivayet

edilmektedir. Mushaftaki resmi sras itibaryla 10. suredir. ni sras itibaryla ise 51. suredir.Sure, Mekke halknn Hz. Muhammed'in yetim ve yoksul olmasn ileri srerekpeygamberliine itiraz etmeleri zerine inmitir.1Surenin temel konularAllah'n varln, birliini ve kudretini gsteren deliller,Tek bir Allah'a inanmann ve ona kulluk etmenin gerei,irkin anlamszl,nsann karakter yaps,Hz. Muhammed'in peygamberlii,Kur'an'n ilahi kelam oluu,yilerin ve ktlerin ahiretteki durumlar,

Hz. Nuh, Hz. Musa, Hz. Harun ve Hz. Yunus'un kssalarndan kesitler.Surenin temel mesajlarHz. Muhammed, bir uyarc ve mjdeci olarak gnderilmi hak peygamberdir.Evrendeki varlklar Allah'n varlnn, birliinin ve kudretinin delilleridir. Akl sahibi insan

bunlardan ders karmaldr.nanp yararl i yapanlar cennetle dllendirilecek; inkar edip kt amel ileyenler isecehennemle cezalandrlacaktr.nsan, yaps itibaryla nankr bir varlktr; ba sknca Allah'a snr, sknts ortadankalknca hibir ey olmam gibi davranr. Bundan kanmak gerekir.Gemi toplumlarn balarndan geen olaylardan ibret alnmaldr.Allah adna yalan syleyen ve onun ayetlerini yalanlayp arptanlardan daha zalimi yoktur.Dnya hayat ksa ve geicidir. Asl olan ahiret hayatdr. nsan, bu hayat kazanmak iinalmaldr.yilik ve ktlk karln mutlaka bulur.Kur'an- Kerim peygamber sz deil, Allah kelamdr.Kur'an, Allah'tan bir t ve ifadr. Mminler iin yol gsterici bir rahmettir.nanp inanmamakta herkes serbesttir. Ancak herkes tercihinin sonucuna katlanacaktr.Allah, ktleri annda cezalandrmaz, onlara mhlet verir. Bu ise onlarn taknlklarn artrr.Allah adna hkm verip onun helal kldklarn haram saymak Allah'a iftiradr. Allah, bununhesabn ahirette soracaktr.Hibir ey Allah'n bilgisi dnda deildir. Allah, insanlarn yaptklarn en iyi ekilde

bilmektedir.Takva sahibi mminler iin korku yoktur. Onlar, dnya ve ahirette mutlu olacaklardr.Allah'a insani zellikler yklenemez. O, asla ocuk edinmez.By Allah'n iradesini ve kanunlarn etkilemez. Bycler iflah olmazlar.Gerek Mslman Allah'a gvenir ve namazlarn terk etmez.lm anndaki imann faydas yoktur.Allah'n kitabndan asla phe edilmemelidir.Allah'n verecei hayr veya erri kimse engelleyemez.Dipnotlar1. Elmal Hamdi Yazr, Hak Dini Kur'an Dili, IV/2662.

HUD SURESSure Hakknda Bilgi


14/177

inde Hud Peygamberden ve kavminden bahsedildii iin sure bu ad almtr. Ayn zamandaSemd kavminin peygamberi Slih ile Medyen halknn peygamberi u'ayb'den de sz edensre, Ynus Sresinden sonra inmitir. Bir bakma Yunus suresinin devam niteliindedir. 123ayetten oluan surenin 12, 17 ve 114. ayetleri Medine'de, dier ayetleri Mekke'de inmitir.Mushaftaki resmi sras itibaryla 11., ni srasna gre ise 52. suredir. Hz. Muhammed'in

Cuma gnleri Hud suresinin okunmasn tavsiye ettii rivayeti vardr. Baka bir rivayete greise Hz. Muhammed, Hud suresi hakknda yle buyurmutur: "Beni, Hud, Vka, Mrselt,Nebe ve Tekvir sureleri ihtiyarlatt."1Surenin temel konularYce Allah'n varlnn, birliinin ve kudretinin delilleri,Kur'an'n ilahi kelam oluu,Hz. Muhammed'in peygamberlii,Ahiret hayat,Hz. Hd, Hz. Nuh, Hz. Salih, Hz. brahim, Hz. Lt, Hz. uayb ve Hz. Musa (a. s.) gibi

peygamberlerin kssalarndan kesitler.Bir takm ahlk ilkeleri.

Surenin temel mesajlarKur'an, Allah tarafndan indirilmi esiz bir kitaptr.Hz. Muhammed insanlara gnderilmi bir uyarc ve mjdecidir.nsan, her eyin yaratcs olan Yce Allah'a inanmal ve sadece ona kulluk etmelidir.nsan, gnahlar iin tevbe etmelidir.nsan, bu dnyaya imtihan edilmek iin gnderilmitir.nkarclar, Allah'n gazabndan emin olamayacaklardr.nsann tabiatnda nankrlk vardr; bir nimete kavuunca sevinir, fakat kretmeyi bilmez.

Nimet elinden alnnca da umutsuzlua kaplr. nsan, bu davranlardan kurtulmaldr.Allah'n iradesinin gereklemesine hi kimse engel olamaz.Peygamberler, karlk beklemeden grevlerinin yapan elilerdir.Genler ve yoksullar yenilie aktrlar. Zenginler ve yallar ise yeniliklere kar karlar.Peygamberlerin kssalarnda bu durum aka grlmektedir.Peygamberlerin ortak mesaj; tek bir Allah'a inanmak ve ona kulluk etmek, gnahlardan uzakdurmak, bozgunculuk karmamak, bata l ve tart olmak zere btn ilerde doru vedrst olmaktr.Yce Allah, herkese yaptnn karln tam olarak verecektir.Kii, hayatn her alannda doru olmaldr.Yce Allah'n belirledii snrlarn dna klmamaldr.Mmin, Allah'a inanmayanlara gvenip dost olmamaldr.

Namazlar dzenli olarak vaktinde klnmaldr. nk namaz ktlkleri giderir.

Mmin, sabrl olmaldr. Alimlerin topluma kar sorumluluklar vardr. Toplumu iyilieynlendirip, ktlkten sakndrmak onlarn grevidir. Menfaat endiesiyle limler bugrevlerini ihmal etmemelidirler.Herkes hak ettiini bulur. Allah hi kimseye zulmetmez.Gemi topluluklarn yaadklarndan ibret alnmaldr.Dipnotlar1. Tirmizi, Tefsir, 57.

YUSUF SURESSure Hakknda BilgiHz. Yusuf'un kssas detayl olarak anlatld iin sure bu ad almtr. Yusuf isminin kk

branice "Yosef"dir. branicede bu isim "Allah artrsn" anlamna gelmektedir. Yusuf suresi,111 ayettir. 1, 2 ve 3. ayetler Medine'de, dierleri Mekke'de, Hud suresinden sonra inmitir.


15/177

Batan sona bir kssay anlatan tek suredir. Mushaftaki resmi sras itibaryla 12., ini srasnagre ise 53. suredir. Surenin ini nedeniyle ilgili farkl rivayetler vardr. Bir rivayete gre,Yahudi bilginlerinin srailoullarnn Msr'a girme nedeniyle ilgili sorusu zerine bu sureinmitir.Surenin temel konular

Bu surede, Hz. Yusuf'un ibret dolu hikyesi ayrntl olarak anlatlmakta ve ayrca birtakmmesajlar verilmektedir.Surenin temel mesajlarKur'an- Kerim'de anlatlan kssalardan ibret alnmaldr.Baz ryalar haber nitelii tar. Grlen ryalar herkese anlatlmamaldr.Ehil olan kiiler rya yorumlayabilir.ocuklara kar sevgide ll olunmal, ocuklar arasnda ayrm yaplmamaldr. Kssada

belirtildii gibi ocuklar arasnda ayrm yapmak kskanla yol aabilir.Yce Allah, slih kullarn ktlklerden korur.Zorluklar karsnda kii sabretmeli ve metanetini yitirmemelidir.yilie kar ihanet etmek zalimliktir.

Hkm vermede ve ahitlikte kii adil olmaldr.Kii, insanlar arasnda gvenirliini korumaldr.Bakalarnn kusurlar aa vurulmamaldr.Zulme urama korkusuyla kii hak yoldan ayrlmamaldr. Allah, haksz yere zulme urayanlarkurtarr ve dllendirir.Allah'tan bakasndan yardm bekleyenler hsrana urarlar.Toplumun batl inanlarna, batl gelenek ve greneklerine uymaktan kanlmaldr.Hakszlklar karsnda kii ylmamal ve hakkn aramaldr.Kii kusurlarn gizlememeli, itiraf edip af dilemelidir.Kusurlarn itiraf edip af dileyenlere kar af yolu tercih edilmelidir.Susuz kimselere iftira atmak byk bir zulmdr.

Nefsin kt arzularna uymaktan kanlmaldr.darecilik grevi ehil ve drst olanlara verilmelidir.Kii, makam ne olursa olsun, Hz. Yusuf'un yapt gibi anne ve babasna gereken ilgi vesaygy gstermelidir.nsan, sahip olduu stnlkler karsnda marmamal ve kendisine verilen nimetler iin Hz.Yusuf gibi kretmeli ve onun u duasn yapmaldr: "Rabbim, Sen bana mlkten (bir pay veonu ynetme imkann) verdin, szlerin yorumundan (bir bilgi) rettin. Gklerin ve yerinYaratcs, dnyada ve ahirette benim velim Sensin. Mslman olarak benim hayatma son verve beni salihlerin arasna kat."Gemi toplumlarn ve insanlarn hayat hikayelerinden ders alnmaldr.

Kii, hakk tebli grevini her nerede olursa olsun yerine getirmelidir.RA'D SURESSure Hakknda BilgiSure adn, 13. ayette Allah' tesbih ettii bildirilen ve "gk grlts" anlamna gelen "ra'd"kelimesinden alm ve sahabe dneminden itibaren sadece bu adla anlmtr. Ra'd suresi, 43ayettir. Surenin Mekke'de mi, Medine'de mi indii hakknda ihtilaf vardr. Mushaf'taki tertibegre srenin Mekke'de inmi olan ve hurf-u mukattaa ile balayan surelerin arasnayerletirilmi olmas, slbunun Mekke'de inen surelere benzemesi, muhtevasnda tevhidilkeleri, mriklerin knanmas ve yerilmesi gibi konularn yer almas sebebiyle Mekke'de inmiolduu rivayeti tercih edilmitir; 31-32. yetlerinin Mekke'de, dierlerinin ise Medine'de

indiini syleyenler olduu gibi surenin tamamnn Medine dneminde indiini syleyenler de


16/177

vardr.1 Mushaf'taki sralamada 13., ini srasna gre ise 87. suredir. Sure, iinde secde ayetibulunan surelerden biridir.Surenin temel konularEvrendeki dzen,Allah'n varl, birlii, ilmi ve kudretinin akl delillerle ispat,

Allah'n ibadete lyk tek ilah oluu,Peygamberlik ve peygamberlerin zellikleri; evlenme, ocuk sahibi olma gibi baz nitelikleri,Kur'n- Kerm'in ilahi kelam oluu,Kur'an'n zellikleri,ldkten sonra dirilme, hesap verme, cennet ve cehennem,Mminlerin zellikleri,Mriklerin ortaya att pheler ve bunlara verilen cevaplar,Ehl-i kitabn Kur'an karsndaki tutumu,Baz ahlk konular.Surenin temel mesajlarKur'an' Kerim, Allah tarafndan indirilmi ilahi bir kitaptr.

Evrendeki btn olaylar Allah'n kontrol altnda cereyan etmektedir.Allah insana eitli nimetler vermitir. O, yeryzn insann yaayabilecei ekildedzenlemitir. nsan bunun kymetini bilmeli ve Allah'a kulluk etmelidir.nkarclarn "Biz toprak olduumuz zaman yeniden mi yaratlacaz?" demeleri ve tekrardirilmeyi inkar etmeleri alacak bir eydir. Allah onlar daha nce nasl yarattysa tekrardiriltmeye de gc yetecektir. nsanlarn bunu anlamamalar aklszlktr.Allah'n azabnn hemen gelmesini isteyen inkarclar gemi mmetlerin bana gelenlerdenibret almaldrlar. Onlar da ayn eyi sylemilerdi, fakat Allah onlar kskvrak yakalayan birazapla cezalandrmt.nkarclarn inanmak iin mucize istemeleri ii yokua srmektir. Hz. Peygamber onlarinandrmak zorunda deildir.Her diinin neye gebe kalacan, rahimlerin neyi eksik, neyi ziyade edeceini Allah bilir. Onunkatnda her ey l iledir. O, grleni de grlmeyeni de bilir; ok byktr, ycedir.Bir toplum kendindeki zellikleri deitirinceye kadar, Allah o toplumu deitirmez. Allah birtopluma ktlk diledi mi, artk onun iin geri evrilme diye bir ey yoktur. Onlarn Allah'tan

baka yardmclar da yoktur.Gk grlts Allah' hamd ile tesbih eder. Melekler de onun heybetinden dolay tesbih ederler.Gklerde ve yerde bulunanlar da onlarn glgeleri de sabah akam ister istemez sadece Allah'asecde ederler.El ap yalvarmaya lyk olan ancak Allah'tr. Allah'tan bakasndan yardm isteyenlerindurumu, azna gelsin diye suya doru iki avucunu aan kimse gibidir. Halbuki suyu azna

gtrmedike su onun azna girecek deildir.Krle gren bir olmaz, aydnlkla karanlk da bir olmaz. Allah'n kitabnn hak olduunu ancakakl sahipleri anlar.Batla dalan inkarclarn inanlar bir kpk gibidir, kpk yok olup gider.nkarclar, eer yeryznde olanlarn tm ile bunun yannda bir misli daha kendilerinin olsa,kyamet gn kurtulmak iin onu mutlaka feda ederler, fakat bu onlar cehennem azabndankurtarmaz.Allah'n ahdini yerine getirenler ve verdikleri sz bozmayanlar kurtulmutur. Onlar, Allah'ngzetilmesini emrettii eyleri gzeten, Rablerinden saknan ve kt hesaptan korkankimselerdir. Yine onlar, Rablerinin rzasn isteyerek sabreden, namaz dosdoru klan,kendilerine Allah'n verdii rzklardan gizli ve ak olarak Allah yolunda harcayan ve ktl

iyilikle savan kimselerdir. Onlar, Adn cennetlerine salihlerden olan yaknlaryla birliktegireceklerdir.


17/177

Allah'a verdikleri sz bozanlar, Allah'n riayet edilmesini emrettii eyleri terk edenler veyeryznde fesat karanlar kt akbetle karlaacaktr.Allah, dilediine rzk bollatrr veya daraltr.Kalpler ancak Allah' anmakla huzur bulur.Allah dileseydi btn insanlar hidayete erdirirdi. Allah'n vaadi gelinceye kadar inkr edenlere,

yaptklarndan dolay ya anszn byk bir bela gelmeye devam edecek veya o bela evlerininyaknna inecektir. Zira Allah, vaadinden asla dnmez.Takv sahiplerine vadolunan cennetin zellii udur: Onun zemininden rmaklar akar.Yemileri ve glgesi sreklidir. Bu, ktlklerden saknanlarn mutlu sonudur. Kfirlerin sonuise atetir.Peygamberler, peygamberlik grevi dnda, insani zellikler gsterirler. Onlar evlenirler, olukocuk sahibi olurlar.Allah vahiyden dilediini siler, dilediini de sabit brakr. Btn kitaplarn asl onun yanndadr.Dnya Allah tarafndan kenarlarndan eksiltilmektedir. Bu kyametin bir iaretidir.Allah inkarclarn tuzaklarn boa karr.Dipnotlar

1. Prof. Dr. Hayrettin Karaman, Prof. Dr. Mustafa arc, Prof. Dr. brahim Kafi Dnmez,Prof. Dr. Sabrettin Gm, Kur'an Yolu: III/247

BRAHM SURESSure Hakknda BilgiHz. brahim'in kssasnn bir blmn ihtiva ettii iin bu sureye, "brahim Suresi" denmitir.brahim isminin kkeni branicedir. branicede bu isim "Milletlerin Babas" anlamna gelir.Kur'an- Kerim'deki "Milleti brahim" ifadesi "brahim" isminin anlamna iaret etmektedir.

Nh sresinden sonra inen sure, 52 ayetten olumaktadr. 28 ve 29. ayetler Medine'de, dierleriMekke'de inmitir. Mushaftaki resmi sras itibaryla 14. sure olan brahim suresi, ini srasnagre Osman Mushaf'nda 72, bn Abbas Mushaf'nda ise 69. suredir.Surenin temel konularBu sure, genel olarak, Hz.brahim'in Mekke'deki hayatndan, Araplarla ve smail (as) ileilikilerinden bahseder. Bilindii gibi brahim ve smail, Kbe'yi bina etmi, hidayet etmesi iinAllah'a dua etmilerdi. brahim (as), Rabbine dua ederek kendisini ve ocuklarn putlaratapmaktan uzak tutmasn, Mekke'ye yerletirdii hanm ve olu smail'i eitli mahsullerlerzklandrmasn ve kendisinin ve zrriyetinin namaz klanlardan olmasn istemitir. Bunundnda aadaki konulara da surede temas edilmitir:slm'n Allah'a, peygamberlere, ldkten sonra dirilmeye ve hesaba ekilmeye imanla ilgiliiman esaslar,Allah'n varl, birlii ve kudretiyle ilgili deliller,

Kuran- Kerim'in indirilmesindeki ama,Peygamberlerin zellikleri, gnderili amalar ve grevleri,nsanlara verilen nimetler,Kfrn ve imann hkm,nkarclarn karlaacaklar durumlar,nsanlara gnderilen mesajlarn nitelikleri,Baz peygamberlerin kssalarndan zetler,nsanlarn peygamberlere kar tutumlar ve bu tutumlarndan dolay balarna gelenler,Helak edilen kavimler,Hesap gnnde eytanla ona tabi olanlar arasnda yaanacak olanlar,Cehennem tasvirleri,

man ve kfrle ilgili benzetmeler,Azabn kyamet gnne kadar geciktirilmesinin hikmeti.


18/177

Surenin temel mesajlarKur'an- Kerim, Allah tarafndan gnderilmi bir kitaptr.Allah, insanlara anlasnlar diye kendi dillerini konuan peygamberler gndermitir.Gklerde ve yerde olan her ey Allah'ndr.Ahireti brakp dnyay tercih eden, hak yoldan insanlar alkoyan ve yeryznde bozgunculuk

karan inkarclar iin iddetli azap vardr.Btn peygamberler insanlar tek bir Allah'a inanmaya ve gzel iler yapmaya davetetmilerdir.Peygamberler insandr. Onlar da dier insanlarn niteliklerine sahiptirler. Kur'an, insanlarnonlar insanst varlklar olarak alglamalarn nlemek iin bu surede de peygamberlerin buzelliklerine vurgu yapmtr.Zalimler ne kadar urasalar da hakikat her zaman galip gelmitir.Yce Allah kredenlere fazlasyla verir, nankrleri ise cezalandrr.Mminler Allah'a gvenmeli, Allah yolunda balarna geleceklere sabretmelidirler.nkarclarn ileri eninde sonunda boa kar.Gzel sz, kk salam, dallar ge uzanm meyveli bir aa gibidir. Kt sz ise kksz bir

aaca benzer. Bundan dolay insanlar gzel sz sylemelidirler.nkarc liderler, toplumlar felakete srklerler.Mmin, namazlarn klmal ve Allah yolunda harcamalarda bulunmaldr.Mminler Allah'a sk sk dua etmelidirler. Bu konuda Hz. brahim'in dualar rnek alnmaldr.

HCR SURESSure Hakknda BilgiSure adn, 80. ayetteki Hicr kelimesinden almtr. Hicr, Semud kavminin yaad yerin addr.Hicr, Medine ile am arasnda bir vadidir. Hicr suresi 99 ayettir. Sure Mekke'de, Yusufsuresinden sonra inmitir. Surenin 87. ayetinin Medine'de indii rivayeti de vardr. Mushaftakiresmi sras itibaryla 15., ini srasna gre ise 54. suredir.Surenin temel konularHz. Nuh'dan balayarak peygamberlerin sonuncusu olan Hz. Muhammed (s.a.)'e kadar

peygamberleri ve peygamberlerin getirdii mucizeleri yalanlayan mrik ve kfirlerle yaplanmnakaalar,Yer ve gklerin yaratlmas, insann yaratl, a yapan rzgrlarn durumu, hayat ve lm,hair (maher yerinde toplanma) ve amel defterlerinin datlmas gibi konular,Varlklarn yaratl hikmeti olan Allah'a kulluk, adalet ilkesinin yerine getirilmesi gibi temelkonular,Kur'an'n nitelikleri,blisin ve meleklerin Hz. Adem'in yaratl karsndaki tutumlar,

blisin insanlarn ak bir dman olduu,Cennetliklerin ve cehennemliklerin durumlarnn tasviri,Hz. brahim ve Hz. Lut'un hayatndan kesitler,Lut kavminin bozuk ahlk yaps ve bu bozuk ahlk yapsndan dolay helak edilii,Eyke halknn bana gelenler,Hicr halknn yaad felaketlerin tasviri,Hz. Muhammed'e grevi konusunda Allah'n tleri ve uyarlar.zet olarak Hicr suresi; tevhidin delilleri, kyamet halleri, mutlu ve mutsuzlarn sfatlar, baz

peygamberlerin kssalar, Allah'n peygamberi Hz. Muhammed (s.a.)'e ltuflar konularn ihtivaetmektedir.Surenin temel mesajlar

nkarclarn bu dnyadaki yaantlarna gpta edilmemelidir. nk bu yaantnn sonufelakettir.


19/177

Her toplumun bir sresi vardr.Kur'an, Hz. Muhammed'in sz deil, Allah kelamdr.pheciler ve inkarclar zihinsel durumlarndan dolay Kur'an'a inanmakta sknt ekerler.Her eyin yaratcs ve hakimi Allah'tr. Onun gcn aan hibir ey yoktur. Onun gcndenasla phe edilmemelidir.

Allah'n rahmetinden ve yardmndan mit kesilmemelidir.Kibirlenmek eytani bir zelliktir ve insan felakete gtrr. nsan, eytani drt ve duygularakaplmamaldr.eytan Allah'a gerekten inananlara zarar veremez.Allah'n merhameti genitir, fakat zalimler iin gazab da iddetlidir.Allah murad etmedike hi kimse hidayete eremez. Peygamberler dahi baz yaknlarn hidayeteerdirememilerdir.nsanlar gemi topluluklarn balarna gelenlerden ibret almaldrlar. Lut kavmi, Eyke halk veHicr halk bu konuda rnek topluluklardr.DipnotlarVehbe ez-Zheyli, et-Tefsir'l-Mnir, Risale Yaynlar, 7/235.

NAHL SURESSure Hakknda BilgiSure ismini, 68. ayette geen "Nahl" kelimesinden almaktadr. Nahl, bal ars demektir. Sureninismi, Allah'n yaratc kudretinin bir arda nasl tecelli ettiine iaret etmektedir. Bu sureye"Niam suresi" de denmektedir. Hemen btn kaynaklara gre, bu sure Hz. Peygamber'inMedine'ye hicretinden birka ay nce Mekke'de, Kehf suresinden sonra inmitir. Bazmfessirler surenin son ayetinin Medine dnemine ait olduunu sylemilerdir. Nahl suresi128 ayettir. Mushaftaki resmi sras itibaryla 16, ini srasna gre ise 70. suredir.Surenin temel konularBu sure temel olarak, Allah'n varlnn (uluhiyet), birliinin (vahdaniyet) ve kudretinindelilleri, ldkten sonra dirilme, maher yerinde toplanma ve amel defterlerinin datlmaskonularn iermektedir. Bunlardan baka aadaki konulara da surede deinilmektedir:Tabiattaki baz varlklarn zellikleri ve bunlar zerinde dnlmesi,Allah'n verdii nimetler ve bu nimetler karsnda insanlarn tutumlar,Ahiret hayatnn tasviri,Peygamberlerin zellikleri ve grevleri,Ahlka dair baz meseleler,eytann insanlar zerindeki etkisi.Surenin temel mesajlarHer eyi yaratan Allah'tr ve onun yaratmas sreklidir.

Bal ars da dahil btn hayvanlar Allah insanlar iin yaratmtr. nsan bunu bilmeli ve Allah'akretmelidir.nsan, Allah'a ortak komamaldr.Allah, her eyi bilmektedir.Allah, bal ars da dahil btn canllarn yaamlarn dzenlemektedir.nkarclarn ahiretteki durumlar ok kt olacaktr.Kur'an'n bir ltuf olduuna inanan ve hayr ileyenler muttakidirler. Bunlar hem dnyada hamahirette mutlu olacaklardr.Her millete bir eli gnderilmitir.Yce Allah, kendi yolunda zorluklara katlananlara hem dnyada ham ahirette karlnverecektir.

Peygamberler olaanst varlklar deil, birer insandrlar.


20/177

Kt tuzaklar kuran, fitne ve fesat karanlar ummadklar bir anda Allah'n gazabylakarlaabilirler.Evrendeki her ey Allah'a boyun emitir; her ey ona secde etmektedir.Sknt annda Allah'a yalvarp, skntdan kurtulunca onu unutmak nankrlktr. nsan daimaAllah' hatrlamal ve ona kretmelidir.

Kz ocuk da erkek ocuk da Allah'n ltfudur. Erkekleri stn grp kzlar hakir grmekdoru deildir.Allah'n hidayet vermediine hi kimse hidayet veremez.Allah, ktleri annda cezalandrmaz, onlara mhlet verir. Byle davranmasayd yeryzndeinsan kalmazd.Sabr ve tevekkl, mminin zellikleridir.Mmin, sadece Allah'tan korkmaldr.Allah'a ocuk isnat etmek kfrdr.Allah, kimi insanlar genken ldrr kimi insanlar da bunak yalla eritirir.Gayb sadece Allah bilir.Dinde zorlama yoktur; kiiye den grev gzelce uyarmaktr.

nsan adaletli olmal, ihsanda bulunmal, yaknlarn gzetmeli, ahdine bal olmal, yemininibozmamal, irkin ilerden, ktlklerden ve zorbalklardan uzak durmaldr. Bunlardan uzakdurmak, mminin zelliklerindendir.Allah, insanlar imtihan iin farkl farkl yaratmtr.Kadn ve erkek, inanan ve salih amel ileyen herkes yaptklarnn karln grecektir.eytan, inananlara zarar veremez.Ar zorlama durumlarnda dilden inkar etmenin sorumluluu yoktur.Allah, hak yolunda ikence gren, savaan, g ettirilen ve bunlar karsnda sabredenlerinyanndadr.Allah'n helal kld nimetlerden yararlanlmaldr, ancak le, domuz eti ve Allah'tan bakasadna kesilen hayvan etlerinden kanlmaldr. Bunlar haramdr. Hayati tehlikenin sz konusuolduu durumlarda bunlardan az miktarda yenilebilir. nk slam'da esas olan, hayattakalmaktr.Allah adna yalan ve yanl hkm vermek sapklktr.Allah, cahillikleri dolaysyla hata ileyip sonra tevbe edenleri balar.Dmana misliyle karlk verilmelidir.

SR SURESSure Hakknda BilgiSure adn, "gece yrmek" anlamna gelen ve birinci ayette geen "isr" kelimesinden alr. Hz.Peygamber'in Mi'rac mucizesinin Mekke'den Kuds'e kadar olan ksm bu surede

anlatldndan, sure "sr" adn almtr. Bu sureye "Sphn" ve "Beni sril" suresi de denir.nk bu sure, fesat karmalar sebebiyle srailoullar'nn yeryznde iki defa srgnedilmelerinden de sz etmektedir. Mekke'de, Kasas suresinden sonra inmitir. 26, 32, 33, 57 ve73-80. ayetlerinin Medine'de indii rivayeti vardr. Sure 111 ayettir. Mushafta resmi srasitibaryla 17., ini srasna gre ise 50. suredir. Surenin fazileti hakknda Ahmed, Tirmiz, Neseve bakalar Hz. Aie'den yle dediini rivayet etmektedirler: "Peygamber (a.s.) her gece Benisrail ile Zmer surelerini okurdu." Buhar ve bni Merdveyh de bni Mes'ud'un, Ben srail-yani bu sure ile Kehf, Meryem, T-H ve Enbiy sureleri hakknda yle dediini rivayetetmektedir: "Bu sureler ilk nazil olmu eski surelerdendir ve bunlar benim eskiden beri bildiimsureler arasndadr." Yani bu sureler hepsi de erken dnemlerde Mekke'de inmi olmas veeitli kssalar ihtiva etmesi gibi ortak zelliklere sahiptirler. 1

Surenin temel konular


21/177

Surenin balca konusu, peygamberlerin ve resullerin sonuncusunun bandan geen srmucizesidir. Sure deinilen dier konular ise unlardr:srailoullarnn ftrat. Allah'a kar tutum ve davranlar; isyan edip fitne karmalardolaysyla iki defa srgne gnderilmeleri,Yce Allah'n varlna, birliine ve kudretine dair deliller,

Baz temel ahlk ilkeleri,Mriklerin batl inanlar,Kur'an'n esizlii ve zellikleri,Hz.Muhammed'in peygamberlii,Hz. Musa'nn kssasndan kesitler ve onun mucizeleri,Mucizelerin amac ve hikmeti,Hz. Adem kssasndan kesitler,Baz emir ve yasaklar; tler,nananlarn ve inkrclarn bu ve teki dnyadaki durumlar,nsann baz psikolojik zellikleri; insann ftratna dair tespitler,

Namaz klmann ve duann nemi.

Surenin temel mesajlarHz. Muhammed'in yaad mira olay gerektir.srailoullar isyanlar sebebiyle cezalandrlmtr; ayn davran gsteren topluluklar benzercezalarla karlaacaktr.Kibir, insann bana felaket getiren bir zelliktir. srailoullar kibirleri yznden felaketleremaruz kalmlardr.Kur'an, mminler iin ifa ve rahmettir. nkrc zalimler iin ise felakettir.Kur'an esiz bir kitaptr; btn insanlar ve cinler bir araya gelseler onun bir benzerinioluturamazlar.Kur'an, insanlar okusunlar ve anlasnlar diye indirilmitir.Hak karsnda batl eninde sonunda etkisiz kalacaktr.nsan nankrdr; insana bir nimet verildiinde srt evirir ve yan izer; bir er dokunduuzaman da umutsuzlua kaplr.Herkes ftratna gre davranr; davranlarda ftrat belirleyicidir.Ruh hakknda bilgi Allah'a aittir. Ruhla ilgili meselelerle uramak beyhudedir.nat inkarclar mucizeler bile ikna edemez.Peygamber, insanst bir varlk deildir.Hidayet Allah'n izniyle gerekleir.Allah'n hibir eye ihtiyac yoktur. O ocuk edinmez ve edinmemitir.nsann her yapt i kaydedilmektedir.Allah, susuz yere cezalandrmaz.

nderlerin iyi seilmesine dikkat edilmelidir. nk herkes tabi olduu nderin nderliindeAllah katna kacaktr.Kii, hakknda yeterli bilgiye sahip olmad eyin ardna dmemelidir; nk kulak, gz vekalp, bunlarn hepsi ondan sorumludur.Mmin Allah'a ibadet etmeli, ana babay iyi davranmal, akrabaya, yoksula, yolcuya yardmcolmaldr. sraftan kanmal, cimri de olmamaldr. Fakirlik korkusuyla ocuunuyetitirmekten saknmamaldr. Zinadan uzak durmal, kimsenin cann kastetmemeli, yetimmal yememeli, verdii szde durmaldr. l ve tartda hile yapmamaldr. Alak gnllolmal ve kibirlenmemelidir. Konuurken yumuak olmal, incitici sz sylemektenkanmaldr. Allah'n verdii nimetlere kretmeli, namazlarn zamannda klmaldr. Bunlar,mmin iin temel davran kurallardr.

DipnotlarVehbe Zuheyli, et-Tefsru'l-Mnr, Risale Yaynlar, 8/7-8.


22/177

KEHF SURESSure Hakknda BilgiSure bu ad, iinde sz konusu edilen ve "maara arkadalar" anlamna gelen "Ashb- Kehf"den almtr. Ashab- Kehf, bir maarada yllarca uyuduktan sonra tekrar uyanan bir

topluluktur. Putperest imparatorun basksndan bir maaraya snan bu topluluk, orada yllarcauyku hlinde kalmtr. Ashab- Kehf'in hikyesi, ldkten sonra tekrar dirilie rnek olarakanlatlmtr. Kehf sresi 110 ayettir. Mekke'de nzil olmutur. 28, 83, 101. ayetlerininMedine'de nzil olduuna ilikin rivayet vardr. Mushafta resmi sras itibaryla 18, ini srasnagre ise 69. suredir. Bu sure "elhamdlillah" ibaresiyle balayan be sureden biridir. Bu ekilde

balayan sureler: Fatiha, En'am, Kehf, Sebe ve Ftr sureleridir. Bu balang, insann YceAllah'a kulluunu, onun Allah'n nimet ve ltuflarn kabul ediini, Yce Allah'n an veerefinin vlmesini, onun azamet, celal ve kemalinin itiraf edilmesini hissettirmektedir.1 Bera

b. Azib'in bildirdiine gre sahabeden seyd b. Hudayr, Kehf suresini okurken, evinde bulunanat rkm ve deprenmee balamt. Bunun zerine seyd: "Ya Rab! Sen afetten koru" diyedua etti. Bunun zerine onu duman veya bulut gibi bir ey kaplad. Sonra seyd, bu olay Hz.

Peygamber (s.a.)'e anlatt. Resulullah: "Oku ey seyd. nk o bulut gibi grnen eySekine'dir; Kur'an dinlemek iin yahut onu tebcil iin inmitir" buyurdu.Surenin temel konularYce Allah'n varl, birlii ve ycelii,nkrclarn olumsuz davranlarna kar Hz. Peygamber'e tler,Ashab- Kehf,Hzr ve Zlkarneyn kssalar,Mminlerin ve inkrclarn dnya ve ahiretteki durumlar.Surenin temel mesajlarKur'an- Kerim, insanlar uyarmak iin, Allah katndan indirilmi dosdoru bir kitaptr.Allah ocuk edinmez. Mriklerin ve Hristiyanlarn bu konudaki inanlar batldr.nkarclarn davranlar konusunda znt duyulmamaldr. nsanlar imtihan edilmektedir.Dnya kimseye kalmayacaktr. Herkes, davrannn karln grecektir.Aznlk hlindeki Mslmanlar, basklara boyun emeyip, gerekli tedbirleri almal veimanlarnda sebat etmelidirler. Allah onlara yardm edecektir.Kesin bilgiye dayanmayan sylentilere itibar edilmemelidir.Gaybla ilgili konularda Yce Allah'n verdii bilgiyle yetinilmelidir.Bir i yapmaya niyetlenen kii "nallah" demelidir. Hibir ey hakknda: "Ben bunu yarnmutlaka yapacam" dememelidir.Kii, dostlarn iyi semeli; ihlasl mminlerle oturup kalkmal, Allah yolundan alkoyanmark zenginleri dost edinmemelidir.

Allah katnda deer ifade eden ey, slih ameldir.Allah'n szleri deitirilemez.Allah'tan baka snlacak kimse yoktur.nanmak ve inanmamak tercih iidir. Ancak inkr eden zalimlere ahirette ok ac bir azaphazrlanmtr. nanp iyi iler yapanlar ise huzur bulacaklardr.Ahirette herkes yaptnn karl grr; kimseye hakszlk edilmez.nsan tartmaya dkndr.Allah maran inkarclara belli bir sre tanr. O sre dolunca da, gemiteki inkrclar gibicezalarn bulurlar.lmin sonu yoktur, her bilenin zerinde bir baka bilen vardr.Her olayda birok hikmet vardr. Kt grnen bir ey, aslnda iyi olabilir; bu bakmdan baa

gelenlere kar sabrl olmaldr.Verilen szde durulmaldr. Hata yapnca hemen zr dilenmelidir.


23/177

ocuklara iyi bir gelecek hazrlanmaldr.Ktle kar iyilik yaplmaldr. Yaplan iyiliklerden karlk beklenmemelidir.Allah'n verdii nimetlerden infakta bulunulmaldr.Allah'n ilmi sonsuzdur.Peygamberlerin ortak mesajnn z udur: Allah birdir. Ahirete inanp, Allah'a kavumay

uman kimse, ona hi bir ortak komadan ibadet etmeli ve salih amel ilemelidir.DipnotlarVehbe Zuheyli, et-Tesfru'l-Mnr, Risale Yaynlar, 8/175.Buhari, Menkb, 25; Fedil'l-Kur'an, 11; Tirmizi, Fedil'l-Kur'an, 6.

MERYEM SURESSure Hakknda BilgiKonusu Hz. Meryem olduu iin sureye Meryem suresi ad verilmitir. Mekke'de,Mslmanlarn Habeistan'a hicret etmelerinden nce, Ftr suresinden sonra inmitir. Baztefsircilere gre 58. ayet, bazlarna gre de 71. ayet Medine'de nzil olmutur. Sure 98 ayettir.Mushaftaki resmi sras itibaryla 19, ini srasna gre ise 44. suredir. Muhammed b. shk'n

Sire'sinde belirttiine gre, Ca'fer b. Eb Tlib (r.a.) bu surenin ba taraflarn Nec'ye ve onunarkadalarna okumutur. Sure iinde tilavet secdesi bulunan surelerden biridir.Surenin temel konularBu surede, Hz. Meryem'in mucizevi bir ekilde hamile kalmas,Hz. sa'y babasz olarak dnyaya getirmesi, bu olayn Yahudiler arasndaki yanklar,Hz. sa'nn beikte konumas gibi olaand olaylar anlatlmaktadr.Bunun dnda, Hz. Zekeriya, Hz. brahim ve Hz. Musa gibi baz peygamberlerin kssalarna datemas edilerek bir takm t ve uyarlarda bulunulmaktadr.Surenin temel mesajlarYce Allah'n kudretinin snr yoktur. Dilerse yal bir erkekle, ksr sanlan bir kadn ve hattaHz. Meryem gibi hi evlenmemi bir bakireyi bile ocuk sahibi yapabilir.Allah'tan asla mit kesilmemelidir.Dua ederken bara ara deil, alak sesle ve edeple Allah'a yalvarmaldr,Ana babaya iyilik edilmelidir.Allah, ocuk edinmez; Hz. sa, Hristiyanlarn inand gibi Allah'n olu deildir. O, bir insanve peygamberdir. Hz. Meryem, Yce Allah'n dilemesiyle, onu babasz olarak dnyayagetirmitir. Hz. sa hakknda bunun dnda inanlara sahip olmak kfrdr.Btn peygamberler insanlar tek bir Allah'a imana etmeye, namaz klmaya ve zekat vermeyedavet etmilerdir.Peygamberler, szlerinde duran, drst ve sekin kullardr.

Namaz terk edilmemelidir.

ehev arzulardan kanlmaldr.Tevbe edip inanan ve iyi iler yapan takva sahibi kimseler cennetle dllendirileceklerdir.Balangta yoktan var eden Allah, insan tekrar dirilmeye gc yetendir.nkarclarn dnyadaki konumlar geicidir. Onlarn sahip olduklar her ey dnyada kalacak,Yce Allah'n huzuruna tek balarna kacaklardr. Onlara mhlet verilmektedir. Onlar, ahirettegerei anlayacaklardr.Allah katnda deerli olan ey, slih amel, yani kalc ve srekli olan yararl ilerdir.nanp yararl iler yapan kimseler iin Yce Allah, gnllerde bir sevgi yaratr.Kur'an, uyarc ve mjdeci bir kitaptr.Allah'a kar gelen gemi toplumlarn balarna gelenlerden ibret almak gerekir.

T-H SURESSure Hakknda Bilgi


24/177

smini, surenin bandaki "t-h" harflerinden (huruf-u mukattaa) almtr. Bu sureye "el-Kelm" suresi de denilir. T-H suresi 135 ayettir. Meryem suresinden sonra ve Hz. merMslman olmadan nce Mekke'de inmitir. 130-131. yetlerinin Medine'de indiine dairrivayet vardr. Mushaftaki resmi sras itibaryla 20., ini tarihine gre ise 45. suredir. Bir ncekiMeryem suresinde Hz. Zekeriyya, Hz. Yahya, Hz. sa, Hz. brahim ve Hz. Musa gibi on

peygamberin kssas anlatlmt. Bu surede de ad geen peygamberlerin kssalar dahaayrntl anlatlmtr. Rivayetlere gre Hz. mer'in Mslman oluuyla bu surenin bir ilgisibulunmaktadr. ok iyi bilinen sahih bir hadise gre Hz. mer, Peygamber'i (s.a) ldrmek iinyola ktnda bir adama rastlad. Adam ona: "Sen her eyden nce kzkardeinin ve eniteninMslman olduunu bilmelisin" dedi. Bunu duyan mer (r.a) doruca kz kardeinin evinegitti. Orada kardei Fatma ve enitesi Said ibn Zeyd'i Habbab b. Eret'den bir kt parasndayazl olan bir eyler renir buldu. Fatma onun geldiini grnce kt parasn hemen biryere saklad, fakat Hz. mer (r.a) okunanlar duymutu, bu yzden sorular sormaya balad.Daha sonra enitesini dvd ve kocasn korumaya alan kz kardeini de yaralad. Sonundaher ikisi de "Evet Mslman olduk, ne yaparsan yap" diye itiraf ettiler. Hz. mer kz kardeinin

bandan akan kandan etkilendii iin "okuduunuz eyi bana gsterin." dedi. Kz kardei

ondan kd yrtmayacana dair yemin ald ve "Temizlenmeden ona dokunamazsn" dedi.Bunun zerine mer (r.a) ykand. Bu surenin yazl olduu kd okumaya baladnda "Nemkemmel bir ey!" diye barmaktan kendini alamad. Bunu duyan Habbab, onun ayakseslerini duyduunda gizlendii yerden karak: "Allah'a andolsun, Allah sana Peygamberinindavetini teblie hizmet ettirecek. nk dn Peygamber'in (s.a): 'Rabbim, ya Ebul Hakem b.Hiam (Ebu Cehil), ya da mer b. Hattab ile slm' destekle' diye dua ettiini duydum. Eymer Allah'a dn, Allah'a dn!" dedi. Bu szler o denli ikna edici idi ki mer (r.a) Habbab'la

birlikte, slm' kabul etmek zere Peygamber'in (s.a) yanna gitti. 1 Hz. mer'in bu surevesilesiyle Mslman oluu, slm tarihinin nemli bir olaydr.Surenin temel konularBu surede, dier Mekk surelerde olduu gibi tevhid, nbvvet ve ldkten sonra dirili gibislm dininin esaslar zerinde durulmaktadr.Surenin ba taraflarnda Yce Allah'n egemenlik, azamet, kudret ve ilmi etkileyici bir ekildeanlatlmtr. Hz. mer'in slm'a giriinde surenin bu ayetleri etkili olmutur. Surede ele alnandier konular unlardr:Kur'an- Kerim'in nitelikleri,Hz. Musa kssasndan geni bir blm; ona verilen mucizeler,Baz peygamberlerin kssalarndan ibret verici blmler,srailoullarnn tutum ve davranlar, zaman zaman isyan edip hak yoldan ayrlmalar,Kur'an- Kerim kssalarnn amac ve faydalar,

Namaz klmann gerei,

Kyamet ve ahiret hlinin tasviri,Hz. Muhammed'in mriklerle ilikileri.Surenin temel mesajlarKur'an- Kerim, insanlar iin bir t ve uyardr. nsanlar onun t ve uyarlarndanyararlanrlarsa her iki dnyada mutlu olacaklardr.Kainattaki her ey Allah'ndr. O, gizli ak her eyi bilir. Bundan dolay insanlardavranlarnda dikkatli olmaldrlar.Allah, peygamberlere bir takm mucizeler vermitir. Fakat inkrda inat edenler zerinde bumucizelerin etkisi olmamtr. nk iman, kalbe dayanan bir olaydr.Allah, sabreden mminlere yardm elini uzatr ve onlar selamete ulatrr. nkrclar ise helkeder.

lm anndaki imann geerlilii yoktur.Tebli, gzel ve yumuak szle yaplmaldr. (Hz. Musa'nn Firavun'a yapt gibi)


25/177

Byclk batl bir itir. Byclerin sonu felakettir.nanc korumak iin her skntya katlanlmal, asla taviz verilmemelidir.Allah'a verilen szde durulmal, hell rzklardan yiyip kretmeli, taknlk yapmamaldr.Bunlar mminin zelliklerindendir.Tebli ve irat grevleri srdrlmelidir. Toplumdaki bozgunculara asla frsat verilmemeli,

onlarn insanlar kandrp saptrmalarna engel olunmaldr.Kur'an'dan yz eviren, ahirette srekli azap grecektir.Hesap gnnde kimse kimseye yardmc olamayacaktr. Kii, bu dnyada iman ederek ve slihamel ileyerek ahiret iin gerekli hazrl yapmaldr.eytan, insann dmandr; onun kandrc telkinlerine aldanlmamaldr. eytana uyan kimse,sahip olduu nimetleri kaybeder ve hsrana urar.Allah yoluna giren kii sapmaz ve skntya dmez.Gemiteki inkarc toplumlarn balarna gelenlerden ibret alnmaldr. Yce Allah'n inkrclarhelak etmemesi, onun vaadi ve hikmeti gereidir. Verilen mhlet dolunca onlarn hesabgrlecektir.Gnn belirli saatlerinde Yce Allah' vp tesbih etmek, namaz klmak insan huzura ve ilahi

rzaya kavuturur.Bakalarnn sahip olduu zenginlie tamah edilmemelidir.Mmin, namazlarn klmal, aile fertlerine de namaz emretmelidir.Dipnotlar1. Mevdudi, Tefhmu'l-Kur'an, nsan Yaynlar, 3/217.

ENBY SURESSure Hakknda BilgiEnbiya, "Peygamberler" demektir. Bu sureye, eitli ayetlerinde pek ok peygamberden szedildii iin "Enbiya" suresi denmitir. Surede, Hz. brahim'den balayarak Hz. shak, Hz.Yakub, Hz. Lt, Hz. Nuh, Hz. Davud, Hz. Sleyman, Hz. Eyyb, Hz. smail, Hz. dris, Hz.Zlkifl, Hz. Znnn, Hz. Yunus, Hz. Zekeriyya, Hz. sa ve Hz. Muhammed'in kssalaranlatlmaktadr. Enbiy suresi 112 ayettir. Mekke'de, brahim suresinden sonra nzil olmutur.Mushaftaki resmi sras itibaryla 21. suredir. ni sras itibaryla ise Osman Mushaf'nda 73,bn Abbas mushafnda 70. suredir.Surenin temel konularSurede, peygamberlerin babas olarak nitelendirilen Hz. brahim'in uzun ve ayrntl kssasndan

balayarak Hz. shak, Hz. Yakub, Hz. Lt, Hz. Nuh, Hz. Davud, Hz. Sleyman, Hz. Eyyb,Hz. smail, Hz. dris, Hz. Zlkifl, Hz. Znnn, Hz. Yunus, Hz. Zekeriyya, Hz. sa ve

peygamberlerin sonuncusu Hz. Muhammed Mustafa'nn maruz kaldklar ile ve skntlar,bunlara nasl sabrettikleri ve insanln mutluluu iin Allah yolunda nasl fedakrlk

gsterdikleri zl bir ekilde anlatmaktadr.Surede bundan baka, dier Mekk surelerde olduu gibi, tevhid, nbvvet (peygamberlik) veahiret inanc zerinde durulmakta, baz tler verilmektedir.Ayrca evrenin oluu hakknda da bilgiler verilmektedir.Surenin temel mesajlarnkarclar tarih boyunca hakk tebli eden peygamberlere kar gelmiler, fakat baarlolamamlardr. Peygamberler onlarn yaptklarna kar sabrla mcadele vermilerdir.Gnmzdeki inkrclar da, eer onlara kar sabrla mcadele edilirse baarsz olacaklardr.Hak mutlaka galip gelecektir.Yce Allah, evreni bir amala yaratmtr; bunda birok hikmetler vardr. nsan bu ama vehikmetler zerinde dnmeli ve yaantsn buna gre dzenlemelidir.

Allah birdir; eer baka tanrlar olsayd, kainatn dzeni bozulur, her ey mahvolurdu.


26/177

Balangtan beri btn peygamberlere, tek Allah'a inanlmas ve sadece ona ibadet edilmesivahyedilmitir.Allah, ocuk edinmemitir ve edinmeyecektir. Hristiyanlarn ve mriklerin Allah'a ocuk isnateden inanlar kfrdr.Melekler, Allah'n raz olduklar dndakilere efaat etmezler.

Evren belli bir dzene gre yaratlmtr.Yaratln temel maddesi sudur. O, her eyi sudan yaratmtr.Balangta gkler ve yer bitiik hlde iken, Allah onlar birbirinden ayrmtr.Dnya, gne ve ay belli bir yrngede dnn devam ettirmektedir.Hayat geicidir; insanlar bu dnyaya imtihan iin getirilmilerdir. Sonunda herkes Yce Allah'adnecektir.Allah'n bildirdii gerekleri kalbi mhrlermi olanlar kavrayamaz.Kyamette adalet terazileri kurulacak, hi kimseye hakszlk edilmeyecek, iyiliin ve ktlnen k bile deerlendirilecektir.Gemi peygamberlerin yaayndan, onlarn Allah'a olan ballklarndan ibret almak gerekir.Allah'tan korkup azabndan saknmal, onun yolunda mcadele edilmeli, skntlar karsnda

sabrl olup Allah'a snmal, ondan mit kesilmemeli ve onun ltuf ve ihsanna gvenilmelidir.Kur'an'dan t alnmal ve dinde ayrla dlmemelidir.

HACC SURESSure Hakknda BilgiSure, baz ayetlerinde haccn hkmlerinden bahsedildii iin bu ismi almtr. 25. ayet vedevamnda Kbe tavaf (hacc) ve bununla ilgili baz ritellere (e'ir) deinilmektedir. Haccsuresi 78 ayettir. Surenin Mekke'de mi, Medine'de mi indii hakknda ihtilf olmakla beraberMekke'de indii gr ar basar. Mfessirlerin ounluuna gre 19. ayetten itibaren 6 ayetMedine'de, dierleri Mekke'de nzil olmutur. Meden ayetlerle ilgili rivyetler kesin deildir.Mushaftaki resmi sralamada 22., ini srasna gre 88. suredir.Surenin temel konularKyamet tasvirleri,Tevhid inancnn tutarll ve Allah'a ortak komann mantkszl,Hac ibadeti,Mminlerin baz zellikleri,Allah'n insanlara olan ltuf ve ihsanlar,nkarclarn kt akbeti,nananlara verilecek mkfatlar.Surenin temel mesajlarKyamet, insanlarn korkudan kendilerinden geecekleri, gebelerin ocuklarn drecekleri

lde dehet verici ve gereklemesi phesiz olan bir olaydr.Allah hakknda geliigzel konumak, insanlar doru yoldan saptrmaya almak zalimliktir.Byle yapanlar hem dnyada, hem de ahirette iddetli bir ekilde cezalandrlacaklardr.Allah insan eitli aamalardan geirerek yaratmtr.nsan eitli aamalardan geirerek yaratp yaatan, l topra dirilten Allah, elbette lleri dediriltmeye gc yetendir.nsan, byle yce bir kudrete sahip Allah'a, hibir ey ortak komadan, itenlikle teslim olupibadet etmelidir.Yce Allah, kyamette insanlar arasnda hesap grp hkm verecek, inanp iyi iler yapanlar,nimet dolu cennetlerle dllendirecek, Allah hakknda tartan nankr inkarclar ise ar birazap ile cezalandracaktr.

Hac ibadeti farzdr; Mescid-i Haram (Kabe), Allah'n emriyle Hz. brahim tarafndan yaplp,Mslmanlar iin Allah'a ibadet yeri klnmtr.


27/177

Allah'n yasaklarna sayg gsterilmeli ve yalandan uzak durulmal, sadece Yce Allah'a ibadetedilmelidir.Allah anld zaman kalpleri rperen, balarna gelene sabreden, namaz klan ve Hak yolundaharcamada bulunan, hayr ileyen, Allah yolunda mcadele eden kimseler hakiki mminlerdir.Byle davranan mminler kurtulua ereceklerdir.

Kii, Allah'n helal kld nimetlerden rzkn temin etmelidir.Allah adna kesilen kurbanlarda esas olan takvadr. Gsteri iin kesilen kurbanlar faydaszdr.Yce Allah, inananlarn yardmcsdr; dinine yardm edene yardm eder.Mminler, kendilerine saldrlr yahut zulme urarlarsa, buna kar koymaldrlar. G ve yetkisahibi olduklarnda Allah'n buyruklarndan dar kmamaldrlar.Peygamberlerin davranlar rnek alnarak, inkarclarn olumsuz tutumlarna kar zntduyulmamaldr. nkrclar sonunda hak ettiklerine kavuacaklardr. Sabreden mminler deselamete ulaacaklardr.G ve hakimiyet Allah'ndr. Hibir varlk Allah'n gcn snrlayamaz ve onunla baedemez.Allah, mminleri sekin klm, onlara dinde kolaylk salamtr.

M'MNN SURESSure Hakknda BilgiSure adn, ilk ayetinde geen ve "inananlar" anlamna gelen "Mu'minun" kelimesinden alr. lkayetlerinde kurtulua eren mminlerin ibadetlerinden, ahlki yaaylarndan ve nil olacaklaruhrev nimetlerden bahsedildii iin sure "el-M'minn" adn almtr. Hz. mer'in bildirdiinegre, Hz. Peygamber'e vahiy geldii zaman, yznn etrafnda ar uultusuna benzer sesleriitilirdi. Bir gn yine kendisine vahiy geldi. Bir sre sonra vahiy halinden syrld. Kbleyednp ellerini kaldrd ve yle dua etti: "Allah'm, bize olan hayrn bollatr, azaltma. Biziykselt, alaltma. Bize ihsan et, mahrum eyleme. Bizi stn kl, bakalarn bize stn klma.Bizi memnun et ve bizden raz ol". Daha sonra Hz. Peygamber: "Bana on ayet indirildi. Kim,onlarn gereini yaparsa, cennete girer" buyurdu ve ardndan "Kad eflaha'l-mminun" dan

balayarak on ayeti okudu.1 Banda mminlerin zafere ulaacaklar, sonunda da ktlerincezaya arptrlacaklar anlatlan sure, mriklere son ihtar olup slm'n parlak geleceininmjdesidir. Sure 118 ayettir. Mekke'de, Enbiya suresinden sonra inmitir. Mushaftaki resmisralamada 23., ini srasna gre ise 74. suredir.Surenin temel konularKurtulua eren mminlerin zellikleri,Yce Allah'a inanp ibadet etmenin lzumu,Peygamberlere kar tavr alan inkarclarn ortak zellikleri,Yce Allah'n varln, birliini ve kudretini gsteren deliller,

Allah'n insanlara olan ltuflar,nkarclarn ahiretteki durumlar,Dnya hayatna ilikin uyarlar.Surenin temel mesajlarMmin, namazlarn huu ile klmal, bo szlerden yz evirmeli, zekatn vermeli, zinadanuzak durup namusunu korumal, emaneti ve ahdini gzetip yerine getirmelidir. Bunlar yapanlar

baarya ulaacak ve Firdevs'e (cennet) vris olup orada ebedi kalacaklardr.Yce Allah, insan eitli aamalardan geirerek yaratmtr.Her eyi yaratan ve canllara rzkn veren Allah'tr. Sonunda her ey ona dnecektir.Allah, insanlara pek ok peygamber gndermi, fakat inkarclar hep ayn tavr gstererek onlaryalanlamlardr. Allah da onlar helak etmitir. Peygamberleri inkar eden ve hak yoldan uzak

kalan gemiteki inkarclarn balarna gelenlerden ibret alnmaldr.


28/177

Yce Allah, insanlara gzel eylerden yiyip yararl iler yapmalarn, sadece kendisindenkorkmalarn tlemektedir.Gerek mminler; Allah'tan korkan, onun ayetlerine inanan, ona hibir eyi ortak komayan,sadece Allah rzas iin harcamada bulunan, hayrda yarp ne geen kimselerdir.Allah, kimseye gcnn stnde bir ey yklememitir. Herkesin yapt tespit edilmektedir ve

kimseye hakszlk edilmeyecektir.Hz. Muhammed, insanlara hakk ve adaleti getirmi, onlar doru yola armtr. GnmzdeHz. Muhammed'in bu mesaj daha ok nem kazanmaktadr.Mminler sabrl olmal, ktle karlk iyilik yapmal, eytann vesvesesinden ve azgnlarn

bana gelecek ilahi azaptan Allah'a snmaldrlar.lm geldikten sonra pimanla dp, dnyaya geri dnmeyi ve iyi iler yapmay istemeninhibir yarar olmaz. Bu bakmdan bu dnya hayatn iyi deerlendirmek gerekir.Kyamet gnnde herkes kendi derdine decektir; kimsenin kimseye o gn yarardokunmayacaktr.Yce Allah, kendisine inanp merhamet dileyenleri mkafatlandracak, mmin kullaryla alayeden inkarclar ise cezalandracaktr.

DipnotlarElmall, Hak Dini Kur'an Dili, Eser Neriyat, 5/3426.

NUR SURESSure Hakknda BilgiSure adn, Allah'n nurunu tasvir eden u ayetten almtr: "Allah, gklerin ve yerin nrudur.O'nun nrunun temsili, iinde lamba bulunan bir kandillik gibidir. O lamba kristal bir fanusiindedir; o fanus da sanki inciye benzer bir yldz gibidir ki, douya da, batya da nisbetedilemeyen mbarek bir aatan, yani zeytinden (kan yadan) tututurulur. Onun ya,neredeyse, kendisine ate demese dahi k verir. (Bu,) nr stne nrdur. Allah dilediikimseyi nruna eritirir. Allah insanlara (ite byle) temsiller getirir. Allah her eyi bilir." (35.ayet) Sure 64 ayettir. Surenin tamam Medine'de, Beyyine suresinden sonra inmitir.Mushaftaki resmi sralamada 24., ini tarihine gre ise 102. suredir. Harise b. Mudarrib busurenin nemi hakknda yle demitir: "Hz. mer bize Nisa, Ahzab ve Nur surelerini mutlakarenin, diye yazl emir gnderdi." 1Surenin temel konularZina ve zina ile ilgili hkmler; had-i kazf (zina iftiras cezas) ve mlane hkmleri,Aile ve toplum ilikileri,Baz ahlk kurallar,rtnme (tesettr),Mmin, kafir ve mnafklarn durumu,

Allah'n varl, birlii ve kudreti,Allah'a ve Peygamberine itaatin gerei.Surenin temel mesajlarZina, aileyi ve toplumu bozan bir davrantr.Zina eden erkek ve kadna bedeni ceza uygulanr.ftetli bir mmin, zina eden bir kimseyle evlenmemelidir.Zina iftirasnda bulunmak byk bir sutur. Namuslu mslman kadnlara iftira edenler, dnyave ahirette lanetlenmitir. Allah onlara hak ettikleri cezay verecektir.

Namuslu kadnlar zina ile sulayp, bu iddialarn drt ahitle ispat edemeyenlere bedeni cezauygulanr.Zina iftirasnda bulunanlarn hibir konuda ahitlikleri kabul edilmez.

Eini zina ile sulayp bunu drt ahitle ispat edemeyen erkek, einin inkar etmesi durumundahakim huzurunda eiyle lanetleir. Bu lanetlemeden sonra eler boanm olurlar.


29/177

Sulu olduu kesinlemedike, herkese susuz muamelesi yaplmaldr.Fitnecilere kar dikkatli olunmal, yaplan dedikodulara hemen inanlmamaldr. Mslmanlar,kesinlikle dedikodudan uzak durmaldrlar. Zira Mminler arasnda kt sz ve davranlarnyaylmasn isteyenlere dnya ve ahirette ac bir azap vardr.Mminler, eytana uymamaldrlar. nk eytan edepsizlii ve ktl emreder.

Mminler, krgnlk nedeniyle birbirlerine yardm kesmemeli, hogrl olmaldrlar. Byledavranmakla Allah'n rzas ve aff kazanlm olunur.Bakasnn evine girmek iin nce izin alnmaldr. Evde kimse yoksa veya girilmesine izinverilmiyorsa srarc olunmamal, geri dnlmelidir.Hizmetiler ve evin kk ocuklar dahil, ev hayatnda gizlilik esastr. ocuklar, izin almadanzellikle sabahlar, leleri ve geceleri hibir erkek veya kadnn zel odasna giremezler. Anne

babann yatak odalarna izin almadan kesinlikle girilmemelidir.Mslmanlar harama gz dikmemeli, namuslarn korumaldrlar.Kadnlar tesettre dikkat etmeli, erkeklerin dikkatini zerlerine ekecek davranlarda

bulunmamaldrlar. Hizmetileri ve evlenmelerinin haram olduu yaknlarnn dnda kimseyekar ss eyalarn da takmamaldrlar.

Evlenme ana gelen Mslmanlar evlenmelidirler.Evlenme imkan olmayanlar, bu imkana kavuuncaya kadar namuslarn korumaldrlar.Evlenecek aa gelen fakat evlenme imkan bulamayanlara yardmc olunmaldr.Fuhula ilgili her tr i ve davrantan uzak durulmaldr.Allah, gklerin ve yerin nurudur.Allah, iyi davranta bulunanlar, yaptklarndan daha fazlasyla dllendirecektir.nkarcln sonu hsrandr. nkarclarn durumlar, aldatc seraba benzer, hibir ie yaramaz.Allah bir kimseye nur vermeyince, o kimsenin ktan ve aydnlktan nasibi yoktur.Gklerde ve yerde bulunan her ey Allah' zikreder eder.Her ey Allah'ndr ve dn de onadr. Yce Allah, kimin ne yaptn ok iyi bilmektedir;ahirette de hesap soracaktr.Allah'n yaratt varlklardan ibret alnmal ve doru yol zere olunmaldr.Mnafklar, karc kimselerdir. Onlara gvenilmez. Bunlar, ilerine gelince ilahi hkmlerikabul eder, karlarna dokununca hemen uzaklarlar.Hz. Peygamber bir uyarcdr. Ona itaat eden ve onun yolunu takip eden doru yolu bulur.man edip salih amel ileyenler, yeryznde egemen olacaklardr.lahi rahmete kavumann yolu, namaz gerei gibi klmak, zekat vermek ve Hz. Peygambereitaat etmekten geer.nkarclar, yeryznde hakk asla yenemezler ve aciz brakamazlar. nananlar, eninde sonundastn geleceklerdir.Hz. Peygambere gereken sayg gsterilmelidir.

Mslmanlarn bir arada yemek yiyerek karlkl ilikileri gelitirmeleri iyidir. ok yaknakrabalar ve samimi dostlar birbirlerinin evlerinde yemek yiyebilirler.Dipnotlar1. Vehbe Zuheyli, et-Tesfru'l-Mnr, Risale Yaynlar, 9/367-368.

FURKN SURESSure Hakknda BilgiAdn, ilk ayetinde geen "furkan" kelimesinden alr. "Furkan", hakk btldan ayran demektirve Kur'an- Kerim'in isimlerindendir. Sure 77 ayettir. Mekke dneminin ortalarnda ve YsinSresinden sonra nzil olmutur. Ancak 68-70. ayetlerinin Medine'de indii rivyet edilir.Mushaftaki resmi sras itibaryla 25., ini srasna gre ise 42. suredir.

Surenin temel konularAllah'n varl, birlii ve kudretiyle ilgili akli deliller,


30/177

Hz. Muhammed'in peygamberliinin ispat,Kur'an'n ilahi kelam oluu,Hz. Nuh, Ad, Semud kavmi, Ashab'r-Ress, Lt kavmi gibi kavimlerin Allah'n elileriniyalanlamalar sebebiyle balarna gelen felaketler,Ahiretin gereklii; inananlarn ve inkar edenlerin ahiretteki durumlar,

Mminlerin baz zellikleri.Btn bunlar toparlayacak olursak, surede; Mekke'li mriklerin Kur'an'a ve Hz. Muhammed'in(s.a) peygamberliine ynelttikleri itirazlar ele alnmakta ve bunlara uygun cevaplarverilmektedir. Surenin sonunda, Mminun Suresi'nin banda olduu gibi, mminlerin ahlk-manev stnlkleri tasvir edilmektedir.Surenin temel mesajlarKur'an Allah kelamdr, o bir insan sz deildir. Allah, onu para para indirmitir.Her ey Allah'ndr.Allah'n ei ve orta yoktur. Yaratan, yarattklarna l ve dzen veren odur. Kinat ve nicehikmet dolu tabiat olaylarn yneten, yarattklarna rzk veren Allah'tan bakasn tanredinmek zalimliktir. Yce Allah, kinat alt zaman diliminde yaratmtr. Gkyznde burlar,

gnei ve ay, gece ile gndz yaratan ve btn kinat yneten de odur.Daha nceki peygamberler gibi, Hz. Muhammed de bir insandr. O, bir uyarc ve mjdecidir.nkarclar, hakk iitmeyen, dnmeyen ve bu nitelikleriyle hayvanlardan aa olanvarlklardr.Ahireti inkar edenler iddetli bir azapla karlaacaklardr. nananlar ise ebedi cennetledllendirileceklerdir.Allah'n Elisi gerek dost ve onun yolu doru yoldur. nsanlar onu dost edinmeli ve onunyolunu takip etmelidirler.Gemiteki inkarc topluluklarn balarna gelenlerden ibret alnmaldr.unlar, mminlerin dikkat etmeleri gereken hususlardr: Alak gnlllk, cahillere uymamak,gecelerin bir blmn ibadetle geirmek, cehennem azabndan Allah'a snmak, harcamalardaorta bir yol tutup israfa ve cimrilie kamamak, irkten uzak durmak ve sadece Allah'ayalvarmak; haksz yere kimsenin canna kymamak, zinadan kanmak; Allah'n ayetlerine karduyarl olup, grmezlikten ve duymazlktan gelmemek; Allah'tan hayrl e ve ocuklar istemek.Bu hususlara dikkat eden mminler, sabretmelerine karlk en yce cennetlerle dllendiriliporada srekli olarak kalacaklardr.Dua ve ibadet, insana deer kazandrr. badeti ve duas olmayan kiinin Allah katnda hibirdeeri yoktur.

UAR SURESSure Hakknda Bilgi

Sure adn, 224. ayetinde geen ve "airler" anlamna gelen "uar" kelimesinden almtr.Mrikler, Kur'an'n bir air tarafndan meydana getirilmi olduunu iddia ediyorlard. Busurede, Hz. Peygamber'in retisi ile daha nceki peygamberlerin retilerinin zde birletiive Kur'an'n bir air eseri olmad ispat edilerek, bu iddia rtlmekte ve reddedilmektedir.Sure 227 ayettir. Mekke'de, Vk'a suresinden sonra inmitir. 224, 225, 226, 227. ayetler (drtyet), Medine'de inmitir. Mushaftaki resmi sras itibaryla 26., ini srasna gre ise 47.suredir.Surenin temel konularAllah'n varl, birlii ve kudreti,Peygamberlikle ilgili konular,Kur'an'n ilah kelam oluu,

nkarclarn peygamberlere kar tutumlar,Kyamet ve yeniden dirilme,


31/177

nkarclarn ve inananlarn ahiret hayatndaki durumlar,Hakk yalanlayanlara ders olmas iin baz peygamberlerin kavimleriyle olan ilikileri: Hz.Musa'nn kssas; Firavun ve kendi kavmiyle Allah'n birlii hakkndaki tartmalar.Hz. brahim'in (a.s.) babas ve putperest kavmiyle olan mcadelesi; Hz. brahim'in (a.s.) putlaratapmay reddetmesi ve Allah'n birliini ispat etmesi.

Hz. Nuh, Hud, Salih, Lt, uayb peygamberlerin inkarc ve ahlaksz kavimleriyle mcadeleleri.Surenin temel mesajlarnkarclarn olumsuz tutumlar sebebiyle zntye ve ylgnla dmemek gerekir. nkhidayet Allah'tandr.nsann evresini gzlemlemesi, hatta sadece bitkilere bakp bunlar zerinde dnmesi bile onuYaratc Allah'n varlna gtrr.Kafirler ne kadar inkar etseler de, alay ettikleri ey balarna gelecektir.Allah, mminlere her zaman yardm eder; dmanlarna kar onlar stn klar. Bunun en akrnei, Hz. Musa'nn gl ordulara sahip Firavun'a stn gelmesidir.Dini gzel ve etkili bir slupla tebli etmek gerekir.Hakk savunanlarn karsnda batl tutunamaz.

Allah yolunda hibir fedakarlktan kanlmamal, basklara boyun eilmemeli ve Allah'agvenilmelidir.Sadece Allah'a dua edilmeli ve hibir ey arac yaplmamaldr.Bilgisizce, eskilerin batl gelenek ve greneklerini srdrmek yanltr.Peygamberlerin dualar, zellikle Hz. brahim'in duas rnek alnmaldr. Allah'tan mal-mlkdeil, ilim ve hikmet vermesi, salihler arasna katmas, hayrla anlmay nasip etmesi, cennetinekoymas istenmeli ve yaknlarn da aff iin dua edilmelidir.Son pimanlk fayda vermez. Bu dnyada ahiret iin gerekli hazrlk yaplmaldr. nk tekrargeriye dn mmkn deildir.Homoseksellik, felakete gtren cinsel bir sapknlktr. Lut kavmi bu yzden helk olmutur.l ve tartda hile yaplmamal, kskanlktan ve bozgunculuktan uzak durulmaldr. Bu kthasletler toplumun yok olmasna sebep olur. Nitekim Eyke halk bu yzden helak olmutur.Kur'an- Kerim, Yce Allah tarafndan Cebrail aracl ile Peygamberimize Arapa olarakindirilmitir. Ondaki gerekler, nceki ilahi kitaplarda da mevcuttur.Allah, her topluma bir eli gndermitir.nsan, yakn evresinden balayarak irat grevini yerine getirmelidir. Hakszlk ve ktlkkarsnda sessiz kalnmamadr.eytan, sadece gnahkar yalanclara telkinde bulunup onlar tesir altnda brakr. Mminlerezarar veremez.

NEML SURES

Sure Hakknda Bilgi"Neml" karnca demektir. inde, Hz. Sleyman'n ordusuna yol veren karncalardan dabahsedildii iin sure bu ad almtr. Sureye "Sleyman suresi" de denilir. Bu sure 93 ayettir.Mekke'de, uar suresinden sonra inmitir. Mushaftaki resmi sras itibaryla 27., ini srasnagre ise 48. suredir. Sure, iinde tilavet secdesi bulunan surelerden biridir.Surenin temel konularBu surede, Mekke'de inen (Mekk) dier sureler gibi, Allah'n birlii, peygamberlik, ldktensonra dirilme, kyamet ve Kur'an- Kerim'in Allah katndan indirilmi yce bir kitap olduuispat edilmektedir. Bundan baka surede u konulara deinilmektedir:

Hz. Musa, Davud, Sleyman, Salih ve Lt aleyhisselmn kssalarndan ibret verici blmler,

nsana verilen nimetler,nkarclarn ve mminlerin ahirette karlaacaklar durumlar.


32/177

Surenin temel mesajlarKur'an- Kerim, Yce Allah tarafndan Hz. Muhammed'e indirilmitir.Kur'an- Kerim, insanlara rahmet, yol gsterici ve mjdeci bir kitaptr.

Namaz klmak, zekat vermek ve ahirete kesin olarak inanmak mminlerin temel zellikleridir.Baka bir ifadeyle mminler, namaz klan, zekt veren ve ahirete inanan kimselerdir.

Kfr, kiiye davranlarn ho gsterir. Ancak kfirler ahirette hsrana urayacaklardr.nanmak istemeyenlere mucizeler de fayda vermez. Nitekim Allah, Hz. Musa'ya dokuz mucizevermi, inkrclar yine de kibirleri sebebiyle inanmamakta direnmilerdir.lim bir nimettir; bunun krn yerine getirmek gerekir.Kendisine stn nimetler verilen kii marmamaldr. Allah, Hz. Sleyman'a kularn vekarncalarn dilini retmi; cinlerden, insanlardan ve kulardan ordu vermitir. Hz. Sleyman

bunlar karsnda marmam, daima kulluunu hatrlamtr.Allah, gizli ve ak her eyi bilir. Her eyi bilen Yce Allah' daima anmal ve ona ibad

kuran ilmihali pratik bilgilerle kuran tefsir rehberi 21 sh

Documents