İsg uygulamali
TRANSCRIPT
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 1/91
T . e .
DOKUZ EYLOL UNivERSiTEsi
SOSYAL BiLiMLER ENSTiTUSU
TOPLAMKALiTE YONETiMi ANABiLiM DAU
TOPLAMKALiTE YONETiMi PROGRAM!
YUKSEK LisANS rszt
Is SAGLIGI VE GUVENLiGi YONETiM SiSTEMi
KAPSAMINDA RiSK ANALizi, DENETiM VE BiR
FiRMA UYGULAMASI
Nurgiil C;AKIROGLU
Damsman
Yrd. D~. Dr. Ozlem ipekgil DOGAN
izmir,2007
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 2/91
Yemin Metni
Yiiksek Lisans Tez olarak sundugum " i~Saghgl Ve Guvenligi Yonetim Sistemi
Kapsammda Risk Analizi, Denetim ve Bir Firma Uygulamasi" adh cahsmanm,
tarafrmdan, bilimsel ahlak ve geleneklere aykm dusecek bir yardtma basvurmaksizm
yazildrgmr ve yararlandigim eserlerin bibliyografyada gosterilenlerden olustugunu,
bunlara atif yapilarak yararlanilrms oldugunu belirtir ve bunu onurumla dogrulanm,
Tarih
....I.../ . .~QQl
Nurgtil <;AKIROGLU
II
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 3/91
YUKSEK LisANS TEZ SINA V TUTANAGI
Ogrencinin
: Nurgill ~AKIROGLU
: Toplam Kalite Yonetimi
: Toplam Kalite Yonetimi
: i~ Sagbw. Ve Giivenligi Ydnetim Sistemi
AdI ve SoyadI
Anabilim Dab
Progranu
TezKonusu
Kapsanunda Risk Analizi, Denetim Ve Bir Firma Uygulamasi
Smav Tarihi ve Saati
Yukanda kimlik bilgileri belirtilen ogrenci Sosyal Bilimler Enstitusu'ntm
. . . .. . . . . .. . .. . . . .. . . . .... tarih ve . . . .. . . . .. Sayih toplannsmda olusturulan jiirimiz
tarafmdan Lisansustu Yonetmeliginin 18.maddesi geregince yliksek lisans tez
smavma almmrstir.
Adaym kisisel cahsmaya dayanan tezini . . .. . .. ... dakikahk sure icindesavunmasmdan sonra jtiri uyelerince gerek tez konusu gerekse tezin dayanagi olan
Anabilim dallanndan sorulan sorulara verdigi cevaplar degerlendirilerek tezin,
BASARILI
DUZELTME
RED edilmesine
o0*
0**
OY ntauon ile 0
OY<;;:OKLUGU 0
ile karar verilmistir.
JUri teskil edilmedigi icin smav yapilamanustir.
Ogrenci smava gelmemistir,
0***
0**
* Bu halde adaya 3 ay sure verilir.** Bu halde adaym kaydi silinir.
*** Bu halde smav icin yeni bir tarih belirlenir.
Evet
Tez burs, odul veya tesvik programlanna (TUba, Fullbrightht vb.) aday olabilir. 0
Tez mevcut hali ile basilabilir, 0
Tez gozden gecirildikten sonra basilabilir. 0
Tezin basum gerekliligi yoktur. 0
JURi UYELERi iMZA
D Basanh DDuzeltme nked
D Basanh DDlizeltme uked
D Basanh DDuzeltme nked
ill
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 4/91
QZET
TezliYiiksekLisans Projesi
i~Sagbw.VeGiivenligiYonetim SistemiKapsannnda Risk Analizi,Denetimve
Bir Firma Uygulamasi
Nurgiil <;AKIROGLU
DokuzEyliilUniversitesi
SosyalBilimler Enstitiisii
Toplam Kalite YonetimiAna BilimDah
Toplam Kalite YonetimiProgrann
OHSAsrrs 18001(Occupational Health and SafetyManagement System);
i~yerlerinde olabilecekkaza ve etkilerden korunmak ve daha iyi ~ab~maortann
saglamak amaeiyla sistemli bir sekilde tehlike ve risklere yonelik onlemlerin
abndIw.bir yaklasnndrr,
Kuruluslarda karsilasslan en onemli insan kaynaklan sorunlarmdan biri,
~all~anlann emniyetli ve saghkh bir ~all~ma ortamma sahip olmamalarrdir.
Kuruluslarm giiniimiiziinrekabet ortamlarmda ayakta kalabilmesi ve i~lerligini
devam ettirebilmesi i~in ~all~anlarmi~sagbw.ve giivenligikonusunda planh ve
sistemli ~all~malar yiiriitmeleri gerekmektedir. OHSAS/TS 18001 sistemi bu
plam olusturmada bize yol gostermektedlr. Giiniimiiz sartlannda, iilkemizin
kaybettigi ekonomik kayiplarm ciddi rakamlara ulasmasi yamnda insamrmzm
da ~ektigi acilarm dindirilmesi de, i~ sagIlw. ve giivenligine illskin
diizenlemelerinin saglaamasuun oneminiarnrmaktadir.
10 Haziran 2003 tarihinde yiiriirliige giren yeni i~kanunu; eski kanunda
karsilasrlan sikmnlara ve Avrupa birliginin isteklerine daha iyi cevap
verebilmek i~in yeniden hazirlanarak yiiriirliige girdi. i~kazalarr ve meslek
hastahklarim onlemek teknolojik imkan gerektirir ancak bu yetmez, bu
imkanlari kuUanmayazorlayacak yasalan da beraberinde gerektirir.
N
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 5/91
Bu ~ab~ma iSG (i~ SagIlw, ve Giivenligi), iSGYS (i~ Sagbgl ve Giivenligi
Yonetim Sistemi), OHSAS (Occupational Health and Safety Management
System) gibi temel i~ sagbw, ve giivenligi ile ilgili kavramlari ayrmtih olarak
a~lklamaktadIr. Ayrrca i~ kanununa deginerek OHSAS ile Iliskisini daha iyi
kavranmasma yardnnci olmaktadir. Bu tezde; OHSAS/TS 18001 sistemini
firmalarma uygulamak isteyen kisilere de yol gosterici bir uygulama yer
almaktadir.
Anahtar Kelime: 1. i~ SagIlw, ve Giivenligi 2. Kalite 3. OHSASITS 18001
4. Risk Degerlendirme S.Denetim
v
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 6/91
ABSTRACT
Master Programe
Occupational Health and Safety Management System with in the context of Risk
Analysis and Audit and an Organization Implementation
Nurgiil <;AKIROGLU
Dokuz Eylul University
Institute of Social Sciences
Total Quality Management
OHSAS/TS 18001 (Occupational Health and Safety Management System);
is an approach in which the precautions against hazards and risks are taken
systematically in order to avoid possible accidents and impacts in the
workplaces and provide a better working climate.
One of the most important human resources problems faced in enterprises
is that the employees do not have a safe and healthy working climate. In order
to survive and keep on operating in the today's competitive environment,
enterprises should carry on planned and systematic studies on occupational
safety and health. The system of OHSAS/TS 18001 guide us in the way to form
this plan. In today's conditions, next to the arrival of economic losses, which our
country faces, to serious amounts, the stop of sufferings of our people also
increase the importance of providing regulations related to occupational safety
and health.
Our new labour law, has inurred on June 10,2003 being reprepared for
responding to difficulties faced in the former law and the demands of European
Union better. Preventing the work accidents and professional desease requires
technological circumstances, however, it is not enough, it also requires the codes
that enforce the usage of these circumstances.
VI
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 7/91
This study defines the concepts related to occupational safety and health,
like ISG (Occupational Health and Safety), ISGYS (Occupational Health and
Safety Management System), OHSAS (Occupational Health and Safety
Management System), in detail. Nonetheless, touching labour law on, helps to
better understanding its relationship to OHSAS. This thesis also includes an
application guiding the people who wants to adopt OHSAS/TS 18001 system to
their businesses.
Key Words: 1.Occupational Health and Safety 2. QUality 3. OHSAS/TS 18001
4. Risk Assesment S.Audit
vn
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 8/91
is SAGLIGI VE GUvENLiGi YONETiM SiSTEMi KAPSAMINDA RiSK
ANALizi, DENETiM VE BiR FiRMA UYGULAMASI
i«;iNDEKiLER
YEMiNMENi
TUTANAK
bZET
ABSTRACT
i<;iNDEKiLER
KISALTMALAR
SEKiLLER
TABLOLARGRAFiKLER
FOTOGRAFLAR
EKLER
GiRiS
I I
III
I V
V I
V I I I
X I I
XIV
X V
X V I
X V I I
X V I I I
X I X
BiRiNCi BOLUM
is SAGLIGI VE GUVENLiGi
1.1 Genel
1.1.1 i~ Saghgt ve Guvenligi Taraflan
1.1.2.Ttirkiye'de i~ Saghgt ve Guvenligi
1.1.2.1 1996-2005 Ylllan Arasmda SSK istatistikleri
1.1.3 Dtinyada i~ Saghgt ve Guvenligi
1.2 i~ Kazasi
1.3 Meslek Hastahgt
1.4 i~Mevzuatmda i~ Saghgl ve Guvenligi Htiktimleri
1.4.1 Avrupa Birligi Stirecinde i~ Saghgi ve Guvenligi
1.4.2 Isverenler ic;in Ytiktimltiltikler
1.4.3 lsciler ic;inYtiktimltiltikler
1
3
3
4
12
14
15
16
16
19
22
VIII
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 9/91
1.5 i~ Saghgt ve Gtrvenligi ile Yapilan Faaliyetler
1.6 i~ Saghgl ve Guvenliginin Faydalan
1.7 i~ Saghgl ve Guvenliginde Hedefler
1.8 i~ Saghgl Yonetim Sistemi
1.9 i~ Guvenligi Yonetim Sistemi
1.10 i~ Saghg; ve Guvenligi Yonetim Sistemi
1.10.1 Genel
1.10. 2 i~ Saghgt Ve Guvenligi Yonetim Sistemi Kiiltiirii
1.10.3 i~ Saghgl Ve Guvenligi Yonetim Sistemi Unsurlan
1.10.3.1 Yonetim Liderligi ve Cahsanlarm Katrhnu
1.10.3.1.1 Yonetimin Liderligi
1.l0.3.1.2C;all~anlann Katihrm1.10.3.1.3 Gorev, Yetki ve Sorumluluk
1.10.3.1.4 i~ Sureclerinin Gozden Gecirilmesi / Tetkiki
1.10.3.2 Cahsma Alam Analizi
1.10.3.3 Risk Onleme ve Kontrol
1.10.3.4 i~ Saghgt ve Guvenligi Egitimi
22
23
24
24
25
29
29
31
32
33
34
3536
37
37
40
42
iKiNCi BOLUM
OHSAS / TS 18001
(OCCUPATioNAL HEALTH AND SAFETY MANAGEMENT SYSTEM)
2.1 Genel 43
2.2 Standardm Gelisimi 49
2 .3 Standardm Tarih~esi 51
2.4 Neden OHSAS/TS 18001 52
2.5Tiirkiye'de OHSAS/TS 18001 53
2.6 Diinyada OHSAS/TS 18001 53
2.7 Risk Degerlendirme 54
2.8 lsyeri Denetimi 57
2.9 OHSAS/TS 18001 'in Yararlan 57
IX
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 10/91
ts SAGLIGI VE GUvENLiGi YONETiM SiSTEMi KAPSAMINDA RiSK
ANALizi, DENETiM VE BiR FiRMA UYGULAMASI
3.1 Uygulama Firmasmm Tamtmu
3.1.1 Tetra Pak lzmir Fabrika
3.1.2 Organizasyon Semasi
3.2 Tetra Pak i~ Saghgl ve Guvenligi Uygulamalan
3.2.1 i~Guvenligi ve Cevre Siitun Uyeleri
3.2.2 i~ Saghgl ve Guvenligi Misyonu, Gostergeler
ve Hedefler3.2.3 Master Plan
3.2.4 Siitunlar Arasi lliskiler
3.3 i~ Saghw ve Guvenligi Plam
3.3.1 Politika ve ilk Degerlendirme
3.3.1.1 Guncel Durum Degerlendirilmesi
3.3.1.1.1 Politika
3.3.1.1.2 i~ Saghw Ve Guvenligi Kapsanunda
Uygulanan Tum Kanuni Sartlar
3.3.1.1.3 Kanunlann Takip Siireci
3.3.1.1.4 i~ Saghw ve Guvenligi Performans
Gostergelerinin , Gercek Sonuclannm & Uzun
Donem Hedeflerin Belirlenmesi
59
60
62
63
63
6464
65
65
66
66
67
68
69
3.3.1.1.5 Veri Toplama Sistemi
3.3.1.1.6 Doklimantasyon, Kayit Sistemi, Veri
Kontrol Kurallan Ve Akislann Tammlanmast
ve Uygulanmasi
3.3.2 Planlama ve Uygulama
3.3.2.1 Gimcel Durumun lyilestirilmesi
3.3.2.1.1 Kritik Alanlan Belirlemek lcin
Kazalann, Vakalann, Kayiplann Dagilmu
70
72
74
78
78
78
x
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 11/91
3.3.2.1.2 Guvenlik Etiket Yonetimi 80
3.3.2.1.3 Guvenlik Etiketlerinin 2006 Yilt incelemesi 83
3.3.2.1.4 Podar (Gozlem) Karti 84
3.3.2.1.5 Gunluk Gozlem Turlan 86
3.3.2.2 Kaza Analizi 88
3.3.2.3 Risk Analizi 88
3.3.2.3.1 Risk Duzeyine Gore Kritik
Faaliyetler (Operasyon & Bakim) lcin Standartlann
Belirlenmesi ve Uygulanmasi 88
3.3.2.3.2 Risk Seviyesine Gore Operasyonel Kontroller 90
3.3.2.3.3 Risk Analiz Sistemi 92
3.3.3 Dlizeltici Ve Onleyici Faaliyetler 973.3.3.1 Denetleme Sistemi ve Vaka Analizi 97
3.3.3.1.1 Kaza Analiz Sistemi 97
3.3.3.1.2 i~ Saghgt ve Guvenligi Denetleme Sistemi 99
3.3.3.1.3 Yonetim Sisteminin Dlizenli
Gozden Gecirilmesi 99
3.3.3.2 Cahsma Ortammi Gelistirme 99
3.3.3.2.1 Saghk Sikayet Verilerini Toplama Sistemi 99
3.3.3.2.2 Kritik Noktalar lcin Ergonomi
Degerlendirmesi
3.3.3.2.3 Ergonomik Acidan Kritik Olan
Noktalan Ortadan Kaldrrmak i~in Plan
101
102
SONU<; VB ONERiLER
KAYNAK<;A
EKLER
105
110
116
XI
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 12/91
KISALTMALAR
AB : Avrupa Birligi
CEN : Avrupa Standartlar Komisyonu
FMEA : Potansiyel Anza Tipi ve Etkileri Analizi
HSC : Saghk ve Gtivenlik Komisyonu
ISO : Uluslar arasi Standardizasyon Organizasyonu
IOSH: i~ Saghgt ve Guvenligi Enstittisti
iLo :Uluslar Arasi Cahsma Orgtitti
iSG : i~ Saghgt ve Guvenligi
iGYS : i~ Guvenligi Yonetim Sistemi
tsvs : i~ Saghg; Yonetim Sistemi
iSGYS : i~ Saghg; ve Guvenligi Yonetim Sistemi
PPE : Kisisel Koruyucu Ekipman
PUKO : Planla- Uygula- Kontrol Et- Onlem Al
SHE: Gtivenlik- Saghk- Cevre
SSK : Sosyal Sigortalar Kurumu
xn
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 13/91
T: Hedef
TP : Tetra Pak
TSE : TUrk Standartlan Enstittlsu
WCM: Dtmya Simfr Uretim
WHO : Dunya Saghk Orglitli
XIII
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 14/91
SEKiLLER
Sekil l , i~ Saghgt ve Guvenligi He ilgili Taraflar
Sekil 2 : i~ Saghg; Yonetim sistemi
Sekil J. Temel Giivenlik Yonetim Cansi
Sekil 4. Cahsma Alam Riskleri Teshis Plam
Sekil5. PUKO Dongtisu
Sekil 6. Tetra Pak Organizasyon Semasi
Sekil7: Tetra Pak WCM Siitunlan
Sekil S: i~ Guvenligi Master PlamSekil 9. Siitunlar arasi lliskiler
Sekil l O . i~ Saghgi ve Guvenligi ile ilgili Kanunlann Takip Siireci
Sekil l I, i~ Kazasi Raporu
Seki112. Giivenlik Etiket Ornegi
Sekil l S, Giivenlik Etiketlerinin lzlendigi Mentor Sistemi
Seki114. PODAR Kartt ornegi
Seki115. Tetra Pak Frank Bird Piramidi
Seki116. Kaza Analiz Sistem Araclan
Seki117. Bel Kazalanna Neden Olabilecek Uygunsuzluk
tespitinde 5 WHY analizi
3
24
26
39
45
62
63
6465
69
72
80
82
84
85
98
102
XN
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 15/91
TABLOLAR
Tablo 1. 2005 yih icin i~Kazalanmn Nedenleri
Tablo 2. Diinya' da i~Saghgt ve Guvenligi Durumu
Tablo 3. SSK '2003 Cahsma Raporu'
Tablo 4. Yillara gore Kazalar ve Risk Seviyeleri
Tablo 5. i~Saghgt ve Guvenligi ile ilgili yonetmeliklerin listesi
Tablo 6. Kazalar icin X matris
Tablo 7. Giinltik Gozlem Turlan Tablosu
Tablo 8. Potansiyel Anza Tipi ve Etkileri Analizi Tablosu Omcgi
Tablo 9. Risk analizinde kullamlan FMEA Tablosu
11
13
19
64
68
77
87
95
96
xv
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 16/91
GRAFiKLER
Grafik 1. 1995-2005 yillan arasmdaki Isyeri Sayilannm Dagihmi
Grafik 2. 1996- 2005 yillan arasmda i~c;iKadm ve Erkek
sayilannm Dagihmi
Grafik 3. 1996- 2005 Yl11an Arasmda Gerceklesen i~
Kazalanmn Dagihrm
Grafik 4. 1996- 2005 Yrllan Arasida Gerceklesen Meslek
Hastahklanmn Dagilmu
Grafik 5. 1996- 2005 yillan arasmda i~ Kazalan ve
Meslek Hastahklan Sonucu Oliim Sayilanru Dagilnru
Grafik 6. 1996- 2005 Yillan Arasmda Olilmlerin Olum
sebeplerine Gore Dagihrm
Grafik 7. 1996- 2005 Y111anArasmda i~ Kazasi ve
Meslek Hastahklan Sonucu Kaybedilen i~ Gunii Sayilan
Grafik 8.2005 Yih SSK istatistiklerine Gore; i~
Kazalanmn Kaza Tiplerine Gore Dagihrm
Grafik 9.2005 Ylh SSK istatistiklerine Gore; i~Kazalanmn Sektorlere Gore Dagihmi
Grafik 10. Kazalann ve Iskalamalann Yillara gore Dagihmi
Grafik 11. Risk Seviyesinin Yillara Gore Dagilmu
Grafik 12. 1995 - 2006 yillan arasmda boliimlere gore
gerceklesen kaza sayilan
Grafik 13. 1995 - 2006 yillan arasmda vlicut bolgelerine
gore meydana gelen kaza sayilan
Grafik 14. Guvenlik Etiketlerinin 200 Yih Icersinde
Rakamsal Dagihnu
Grafik 15. Bolumlere Gore 2005 - 2006 Yih Karsrlastirmah
Risk Seviyesi Grafigi
Grafik 16. Saghk Sikayetlerinin Dagilmu
5
5
6
7
7
8
9
10
12
70
71
78
79
83
89
100
XVI
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 17/91
FOTOGRAFLAR
Fotograf 1. Tetra Pak lzmir
Fotograf 2. Merdiven Koyularak Yapilan lyilestirmenin Sonucu
Fotograf 3. Silindirler Sayesinde Yapilan Iyilestirme
Fotograf 4. Kisisel Koruyucu Ekipmanlar
Fotograf 5. Kli~tik Saftlann Kesme Makinesine Takilmasi
Esnasmda Bel incinmesi Olasihgr hali
Fotograf 6. Kirpmti Pres Kapagmm Kaldmlmasmm Zor
Oldugu Onceki Hali
Fotograf 7. Kirpmti pres kapagmm kaldmlmasmi
kolaylastiran ekipman ile sonraki hall
60
90
91
92
94
103
104
xvn
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 18/91
EKLER
EK 1. i~ Kanununun ilgili Besinci Bolumu- i~ SaghgJ_ve Guvenligi
EK 2. TS 18001 i~Saghgl ve Guvenligi Yonetim sitemleri - Sartlar
116
124
XVIII
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 19/91
GiRiS
lnsanm hayatmdaki tum kayiplar onemlidir. Kaybedilen para, mal, mulk ve
diger sabit kiymetler geri kazamlabilir degerlerdir, Ancak insan ve hele de iireten
insanm kaybedilmesi 90k daha onemli ve anlamhdir. Sonucunda cahsan, isveren ve
devlet olarak kisilerin ve toplumun sosyal, ekonomik, kliltiirel dengelerini etkiler,
hatta bozabilir. i~kazalan ve meslek hastahklan iireten insan kayiplannm temel
sebebidir.
i~ kazalan ve meslek hastahklan sebebiyle binlerce insarunuz hayatim
kaybetmekte, daha fazla sayida insammiz da sakat kalmaktadrr. Ulkemizin bu sekilde
kaybettigi ekonomik kayiplann ciddi rakamlara ulasmasi yamnda insanmnzm da
gektigi acrlann dindirilmesi de, i~ saghgl ve guvenligine iliskin diizenlemelerinin
saglanmasmm onemini artrrmaktadrr. i~ kazalan ve meslek hastahklanndan
korunmamn yolu, kabul gormus giincel ve en ileri i~ guvenligi ve saghgt yonetim,
uygulama ve takip sistemleridir. OHSAS 18001 bu yonetim sistemlerinden birine
ornek teskil etmektedir.
Bu cahsmanm ilk bolumtinde; i~Saghgt ve Guvenligi kapsammdaki bilgiler
detaylandmlmisur. Saghk, i~saghgl ve Guvenligi, i~Saghgl Yonetim Sistemi, i~
Guvenligi Yonetim Sistemi, i~Saghgt ve Guvenligi Yonetim sistemi gibi kavramlar
acrklanrms ve istatistik bilgilerine dayanarak aciklamalar yapilrmsnr. Birinci
bolumun eki (Ek 1) ise i~Kanunundan olusmaktadir. lkinci bolumde ise; orijinal
standart (Ek 2) ile birlikte OHSAS 18001 hakkmda aynnnh bilgiler yer almaktadrr.
Son bolilm olan ii9iincii boliimde; i~ Saghg; ve Guvenligi Yonetim Sistemi
kapsammda Risk Analizi; Denetim ve bir firma uygulamasma yer verilmistir, Bu
cahsma; i~ sagIlgt ve Guvenligi konusunda sistemli olarak cahsmak isteyen
firmalara yol gosterici mahiyettedir.
XIX
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 20/91
H iRiN Ci H O LU M
ts SAGLIGI VE GUVENLiGi
1.1 Genel
Gtmumuzde, insan saghgt artik yasamlan cevrenin saghgt ile birlikte
amlmaktadrr. Yasamlan ortamda bulunan 90k sayidaki endtistriyel ve tanmsal
kimyasallar, ve bunlara maruz kalma sonucunda organizmadaki hormonIar ile
etkilesime girmekte ve onlann etkilerini taklit ederek veya yaprsmi bozarak insan
saghgrm olumsuz yonde etkiliyor. Icinde bulunulan durum ise tehlikenin boyutlanm
ortaya koymaktadir.'
'Saghk, yalmzca sakathk ve hastahgm bulunmamasi demek olmayip fiziksel,
ruhsal ve sosyal tam iyilik halidir'. Gecmiste yalmzca fiziksel bozuklugun ve
sakathgm bulunmamasi olarak kabul edilen saghgm yeni tammmdaki, ruhsal ve
sosyal tam iyilik kavrarm, toplumlann gelisme stireci icinde degisen
gereksinmelerden kaynaklanmaktadir.'
Ttirkiye'nin 1947'de tiyesi oldugu Dtinya Saghk Orgtitti (WHO) anayasasmda
soyle denilmektedir:
• Erisilebilecek en ytiksek duzeyde saghkh olmak; irk, din, dil, politik inane,
ekonomik ve sosyal kosullar gozetmeksizin her insamn temel haklanndan biridir.
• HtikUmetler, kendi halklanmn saghgmdan sorumludurlar. Bunu, ancak saghk ve
sosyal onlemler almak kosulu ile gerceklestirebilirler,
• Halk saghgmm gelistirilmesinde halkm bu konuda aydmlaulmasi ve aktif
isbirligi btiytik onem tasir.
• TUm uluslann saghgi, bans ve guvenlige ulasmak icin temel oge olup; bireyler ve
devletlerarasmda tam bir isbirligine baghdir.'
1 http://www.kanbankasi.com/haberayrinti.asp?id=1030.Eri~im: 16.10.2006
2 Sabuncu, H., i~saghw. ve Guvenligine evrensel yaklasim, j § Hukuku ve guvenligi Hukuku Dergisi,
YIl: 2005, SayI:5, s. 106
3y.a.g.e., s.106 -107
1
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 21/91
i~aghg,. , her meslekte cahsanlarm fiziksel, ruhsal ve sosyal yapilanm en
ytiksek dtizeye getirmek ve bu diizeyi siirdiirmek, saghklanna gelebilecek zararlan
onleyerek isciyi fizyolojik ve psikolojik yeteneklerine uygun islere yerlestirmek ve
boylece i~i insana ve insam isine uyarlamayi amaclayan bir tIP dahdir."
i~Giivenliginin amaci; cahsanlan korumak, iiretim guvenligini saglamak,
isletme guvenligini saglamaknr.
i~ yerlerinde isin yapilmasi ve yiiriitiilmesi ile ilgili olarak olusan tehlikelerden
ve saghga zarar verebilecek kosullardan korumak icin ve daha iyi bir cahsma ortami
saglamak icin yapilan metotlu cahsmalara i~ guvenligi denir."
iSG (i~ Saghg; ve Guvenligi) nasil kullamlrr? sorusuna cevap olarak,
sirketlerde iSG' nin nasil kullamldigma dair tammlar yapilrmstir. Saghk ve giivenlik
birliklerine ve egitim programlanna katilan bir cok kisi iSG faaliyetlerini spesifik
olarak tammlayabilmektedirler. Diger cevaplayamayan kisiler ise sistematik
yaklasim acismdan; 'sorumluluk zinciri, diizenli kontrol, prosediirler ve problem
tespiti' gibi ve srradan yaklasim acismdan da; 'sorulan cevaplama, binalan dolanma'
gibi kavramlan iceren tammlamalar yapmaktadrrlar. Ashnda iSG kavrammm
anlammm oturmasi da egitim destegi gerektirmektedir."
lsin yiiriitiilmesi sirasmda, cesitli nedenlerden kaynaklanan saghga zarar
verebilecek kaza ve diger etkenlerden korunmak ve daha iyi cahsma ortarm saglamak
amaciyla yapilan sistemli ve bilimsel calismalara i~a gilg ,. v e G iiv e nlig ;, denir.
Giinliik yasantmuzm ortalama ii~te birinin gecirildigi i~yerlerinde daha saghkh
ve giivenli sekilde yasamamiz icin ahnmasi gereken tedbirlerde her cahsanm ve
yoneticinin temel sorumlulugu bulunmaktadir. insana yarasan bu giivenli ortamlan
4 http://www.ilo.org/public/englishiprotectiona/safework/introl.Eri~im: 16.10.2006
5 TUrk Standartlan Enstitiisii, i~sagligi ve guvenligi egitim notu, 2006, s. 2
6 Barbeau, E., Roelofs, C., Youngstrom, R., Sorensen, G., Stoddard, A., D. Lamontagne,A. (2004).
Assessment of Occupational Safety and Health Programs in Small Businesses, American Journal of
Industnal Medicine, Volume: 45, s. 371-379
2
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 22/91
saglayabilmek ancak bu husustaki kurallan yasam tarzi olarak benimsemekle
saglanabilir,"
1.1.1i~Sagbgl ve Giivenligin ile Ilgill Taraflar
S i , v i l 1 r 0 p ' l u m I O r g t i t 'l e r i
Toplum
Sekil 1. i~ Saghgt ve Guvenligi ile ilgili Taraflar
(Kaynak: ENGiN, Yrd. DoC;.Dr. Orhan. (2006). i~ Saghgl Ve Guvenligi Gelistirme
Semineri, KOBi'lerde Guvenlik Kliltlirli Olusturma Sureci, Selcuk Universitesi Miih.
Mim. Fak. Endustri Muhendisligi Bolumu, Erisim: 04.01.2007,
http://isggm.calisma.gov.tr/dosyalar.asp)
1.1.2 Tiirkiye'de i~Sagbg. ve Giivenligi
Ulkemiz trafik kazalannda oldugu gibi, i~ kazalannda da Avrupa' run en cok
kaza olaylannm oldugu lilkelerden biridir. Her yil ortalama 140,000 i~ kazasi, 2,600
maluluyet, 1,500 olumlu is kazasi meydana gelmektedir.
7 http://www .kaliteofisLcomlmakaleimakaleler.asp?makale= 163&ad=Kalite%20Standartlan&id= 19,
Erisim: 03.09.2006
3
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 23/91
Tlirkiye' de i~ kazalanmn btiytik bir cogunlugu kti~tik caph isletmelerde
meydana gelmektedir. Ancak btiytik endtistriyel isletmeler aym konuda faaliyet
gosteren Avrupa tilkeleri isletmeleri ile karsilasunldigmda i~~i Saghg1 ve i~
Guvenligi bakimmdan ne kadar yetersiz dtizeyde oldugumuz ortaya cikmaktadir"
Sosyal Sigortalar Kurumu istatistiklerine gore 2005 yilmda 73.923 is kazasi,
519 meslek hastahgi vakasr meydana gelmis, bunlann 1.096'Sl olumle
sonuclanrmsnr. 2005 yilmda is kazalan ve meslek hastahklan sonucu kaybedilen
i~ gtinti sayisr ise, 1.797.91Tdir. Bu rakamlann yam sira SSK istatistiklerine
yansimayan i~ kazalan ve meslek hastahklan sonucu kayiplar da aynca dikkate
almmahdir.
Bazi kaynaklarca, endustrilesmis tilkelerde i~kazalan ve meslek hastahklannm
toplam maliyetinin, bu tilkelerin Gayn Safi Milli Hasilalanmn % l'i ila %3'ti
oranmda degistigi belirtilmektedir. Ulkemizde ise en iyimser yaklasimla, i~ kazalan
ve meslek hastahklanmn toplam maliyetinin yilda 4 katrilyon TL olacagi tahmin
edilebilir.
Bu rakamlardan da anlasilacagi tizere, i~ kazalan ve meslek hastaliklan
sonucu maddi ve manevi kayiplar, tilke ekonomisi acismdan fevkalade onemli
boyutlara ulasmaktadir, Bu nedenle tilkemizde de is saghgt ve guvenligi alamnda cok
ciddi tedbirlerin almmasi zorunlulugu vardrr.9
1.1.2.11996-2005 VIllari Arasmda SSK istatistikleri
Grafik l' deki mavi stitunlar 1995 ve 2005 yillan arasmdaki isyeri sayilan ele
incelenmistir. Rakamlar 600.000 ile 1.000.000 arasmda degisimi gostermektedir.
1996'dan 1999'a kadar olan surecte isyeri sayilan artis gostermistir. Daha sonra
http://www.kaliteofisi.comlmakale/makaleler.asp?makale= 163&ad=Kalite%20Standartlan&id= 19,
Erisim: 03.09.2006
9 Giivercinci, M., i~saghgi ve Guvenligi konusunda Yeni Donem, i~veren dergisi,Cilt:43,No:9,
Haziran 2005, s. 28-30
4
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 24/91
2002 yilma kadar azalmis ancak 2002' den soma 2005' e kadar yukselis
gorulmektedir. SSK' nm verilerine gore; 2005' teki isyeri sayisr 994.984'ttir.
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
Grafik 1. 1995-2005 yillan arasmdaki lsyeri Sayilarmm Dagihmi
( Kaynak: http://isggm.calisma.gov.trlhaberlerlsskistatistik2005.asp,Eri~im:
16.11.2006 )
Grafik 2' de i~c;i erkek sayist 3.000.000 ile 6.000.000 arasmda dagihm
gostermektedir. Kadm iscilerin sayisr ise 400.000 ile 2.000.000 arasmda ise degisim
gostermektedir. Son yillarda erkek ve kadm i~c;isayilannda artis gozlemlenmektedir.
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2 0 0 4 200S
10Kadn • Frkek I
5
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 25/91
Grafik 2. 1996- 2005 yillan arasmda i~9i Kadm ve Erkek sayilarmm Dagihnu
(Kaynak: Kaynak: http://isggm.calisma.gov.tr/haberler/sskistatistik2005.asp,Eri~im:
16.11.2006 )
Grafik 3' te 98.318 rakarrn ile en fazla i~ kazasi 1997 yihnda gerceklesmistir,
En az i~ kazasmm gerceklestigi yil ise 72.344 ile 2002' dir. 2005 yihnda ise 2004' e
oranla dii~ii~gorulmektedir.
1 9 9 6 1 9 9 7 1 9 9 8 1 9 9 9 2000 2001 2002 2003 2004 200s
Grafik 3. 1996- 2005 Yrllan Arasmda Gerceklesen i~ Kazalanmn Dagilmu
( Kaynak: Kaynak: http://isggm.calisma.gov.tr/haberler/sskistatistik2005.asp,Eri~im:
16.11.2006 )
Grafik 4' e gore en fazla meslek hastahgmm gerceklestigi yil 1998' dir.
Grafigin dagihmi 300 ile 1400 arasmda degisme gostermektedir. 1998' den sonra
azahs gorulmektedir, 2005 rakarrn ise 519' duro
6
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 26/91
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 200S
Grafik 4. 1996- 2005 Yrllan Arasida Gerceklesen Meslek Hastahklanmn Dagrlmu
(Kaynak: Kaynak: http://isggm.calisma.gov.tr/haberler/sskistatistik2005.asp,Eri~im:16.11.2006 )
Grafik 5' te is kazalanndan ve meslek hastahklanndan Olen kisilerin toplam
sayilan 800 ile 1500 arasmda degisim gostermektedir. 1996 ve 1997 yillannda
rakamlann oldukca yiiksek oldugu gorulmektedir. 2005 yilmda ise, oltlmlerin
toplam saYlslI096 rakammdan anlasilacagi lizere ciddi onlemleri gerektirmektedir.
1996 1997 1998 1 ! 1 ! 1 ! 1 2000 2001 2002 2003 2004 200S
Grafik 5. 1996- 2005 yillan arasmda i~Kazalan ve Meslek Hastahklan Sonucu
Olum Sayilanm Dagihnu
7
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 27/91
( Kaynak: Kaynak: http://isggm.calisma.gov.tr/haberler/sskistatistik2005.asp,Eri~im:
16.11.2006 )
Grafik 6' daki rakamlardan da anlasilacagi iizere, i~ kazalan ve meslek
hastahklan sonucu maddi ve manevi kayiplar, tilke ekonornisi acismdan fevkalade
onemli boyutlara ulasmaktadir. Bu nedenle tilkernizde de is saghgt ve guvenligi
alanmda cok ciddi tedbirlerin almmasi mecburiyeti vardir.
1400
1200
1000
80 0
60 0
40 0
20 0
o
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
I.~Kazasl Sonucu • Mesl. Hast Sonucu 1
Grafik 6. 1996- 2005 Yillan Arasmda Olumlerin Oliim sebeplerine Gore Dagilmu
(Kaynak: http://isggm.calisma.gov.tr/haberler/sskistatistik2005.asp,Eri~im:
16.11.2006 )
Grafik 7' de kaybedilen i~ giinli sayismm yillara gore dagilmu gorttlmektedir.
Bu da ekonornide ve isgucunde buyuk kayiplar demektir. 2003' ten buyana
kaybedilen isgunu sayilannda azalrmsnr.
8
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 28/91
2400000
2200000
2000000
1800000
1600000
1400000
1200000
1000000
800000
600000
400000
200000
20301862111432
1992476 .- ~ 1983410- 1893436 1852502 1831252 ~8690 ~ 1::;:'695 . . .- 1~17
- '-- '-- '-- - - '-- '-- '-- ---,
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
Grafik 7. 1996- 2005 Yillan Arasmda i~Kazasi ve Meslek Hastahklan Sonucu
Kaybedilen i~Gunu Sayilan
(Kaynak:
16.11.2006 )
htm:llisggm.calisma. gov.trlhaberlerlsskistatistik2005. asp,
Grafik 8' e gore i~ kazalannda en fazla oran, % 36 ile 'Bir veya birden fazla
cismin srkisnrmasr, emmesi, batmasi, kesmesi' kaza tipinde gerceklesmistir. Bu kaza
tipini, 'Dusen cisimlerin carpip devirmesi' (%21,4), 'dusmeler' (11,7), 'Makinenin
sebep oldugu kaza' (%10,6), 'Diger nedenler' (% 4,5), 'Ta~lt kazalan'(% 3,6 ),
'vlicudun zorlamasmdan ileri gelen incinmeler' (%3,3), 'Oldurme , yaralama ve
vlicudun dogal bosluklanna cisim kac;masl'(%2) gibi kazalar oranlanna gore takip
etmektedir.
9
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 29/91
Vticudun mrlanmasmdan
Viicudun dogal bo,luklanna Ilerl gelen incinmeler % 3.3Normal snnrlar dI,lndaki
IlfItmeler % 11.7
%2
rsrlara :'::Ze:~Oldiirmeyaralama%2
~ Birveyabirdenfa"aci.min
yabanei bir cisim ka~masl
Makinelerin sebep 01.Kam
%10.6
Dil,en cisimlerin ~rpiPdevlrmesl % 21.4
Grafik 8. 2005 Yih SSK istatistiklerine Gore; i~ Kazalanmn Kaza Tiplerine Gore
Dagihnu
Not: SaYlsl1000 in altmda olan kaza tipleri dahil edilmemistir.
(Kaynak:
16.11.2006 )
http://isggm.calisma.gov.trlhaberlerlsskistatistik2005 .asp,
i~ Kazalanmn nedenlerine rakamlar lizeriden bakmak gerekirse Tablo 1
rakamlann ne kadar ciddi oldugunu bize gostermektedir.
10
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 30/91
Tablo 1. 2005 yih icin i~Kazalanmn Nedenleri
Neden Kadm Erkek Toplam
Ta~lt kazalan 162 2542 2704
Kaza neticesi zehirlenme 3 47 50
Dusme 526 8134 8660
Makinelerin sebep oldugu kazalar 380 7444 7824
Patlama 9 755 764
Isiya maruz kalma ve temas etme 66 1630 1696
Dusen cisimler 406 15385 15791
Cisimlerin sikisnrmasr ezmesi v.s. 1471 25510 6981
Elektrik akim 5 320 325
Viicut zorlanmasmdan meydana gelen kazalar 82 2377 2459
Viicudun bosluklanna dogal cisim kacmasi 31 1473 1504
Hayvan isirmasi, sokmasi v.s. 1 36 37
Tedaviye bagh kazalar 0 0 0
Kazadan sonra meydana gelen akibetler 0 2 2
Kaynak yaparken meydana gelen kazalar 0 304 304
Oldurme ve yaralanma 41 1332 1373
Savas, teror ve toplumsal olaylardan meydana gelen0 4 4
travmalar
Zararh maddeler ve radyasyon 6 69 75
Diger nedenler 145 3225 3370
TOPLAM 3 3 3 4 7 0 5 8 9 7 3 9 2 3
(Kaynak: Ozcelik, B.(19.11.2006). i~Kazasma Karst Egitim KamPI, Hiirriyet
Gazetesi Insan Kaynaklan Eki, s.12)
Grafik 9' daki gibi sektorlere gore i~ kazalanmn dagihmmda ise en cok oran
'Maden Esya' imalatidir. Diger Sektorlerin dagilmu da aynnnh olarak grafik 9' da
incelenmistir .
11
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 31/91
T~"" 1'ar_lli_ 0/03
Grafik 9. 2005 Yih SSK istatistiklerine Gore; i~ Kazalanmn Sektorlere Gore
Dagihnu
( Kaynak: http://isggm.calisma.gov.tr/haberler/sskistatistik2005.asp,Eri~im:
16.11.2006 )
1.1.3 Diinyada i~Sagbg. ve Giivenligi
Giderek tiim dunyada etkileri yogunlasan kuresellesme hareketleri ile birlikte,
alabildigince hizlanan teknolojik ilerlemelerin smir tammaz bir bicimde degismelere
yol ac;ugt son yillarda, ekonomik smirlann neredeyse ortadan kalkmasi sonucunda;
mal, hizmet ve sermaye akismm hizlanmasi, ulke ekonomilerini her gecen gun daha
zorlu bir rekabet mucadelesi ile karst karsiya birakmaktadir.
Yasanan rekabetin ardmdan bu ekonomik ve sosyal gelismelerle ilgili surec, i~
saghgr ve guvenligi konusunda yeni arayis ve duzenlemeleri de gundeme getirmistir,
Isletmelerde gorulen i~ saghgt ve guvenligi uygulamalan , makro ekonomik ve
politik cevrede yasanan degisim rlizgarlanna bagh olarak gelisme gostermektedir.l"
10 Giivercinci, M., i~sagIlgI ve Gtivenligi konusunda Yeni Donem, i~veren dergisi,Cilt:43,No:9,
Haziran 2005, s. 28-30
12
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 32/91
Tablo 2. Diinya' da i~Saghgt ve Guvenligi Durumu
OliimIe 3 Giinliik i~OliimleSonuelanan
3 Giinliik i~ Kaybi He
EkonomikToplam
SonuelanaaKazalann
Kaybi He sonuelanan
Bolgeolarak Aktif
i~giiciiKazalar
AktifSonu~lanan Kazalann
Nmus (itoNiifusa
Kazalar Aktif Niifusatahmini)
Oram(%)(Tahmini) Oram(%)
Gelismis
Pazar 419.732.002 394.72.947 15.879 0,004 12.118.393 3
Ekonomileri
Eski183.089.714 161.762.008 17.416 0,010 13.291.068 7
SosyalistEkonorniler
Hindistan443.860.000 402.510.000 40.133 0,009 30.627.865 7
< ; : i n740.703.800 733.705.100 90.295 0,012 68.909.715 9
Adalarve415.527.598 344.569.424 76.886 0,019 58.676.113 1
Diger Asya
Sabra Giineyi 279.680.390 19.347.698 53.29 0,019 40.670.012 5
Afrika
GiineyAmerika ve 219.083.179 192.033.807 39.372 0,018 30.046.941 14
Karayipler
Orta Dogu 135.220.721 76.443.255 17.977 0,013 13.719.565 10Haili
Diinya 2.836.897.404 2.325.092.239 351.250 0,012 268.059.672 9
(Kaynak: [LO 2005. Aktaran; Giivercinci, M. )
Tablo 2' de gorulecegi tizere tilkelerin sosyal ve ekonomik gelismislik
dtizeyleri i~ kazalanmn sayist ile ters orantilidir. Arasnrmalar i~ kazalanmn bashca 3
sebepten kaynaklandigmi isaret etmektedir. Bunlar: 'Ytizde 81 insan hatasi, Ytizde
17 isyeri ortann kosullan veya mekanik hatalar ve Ytizde 2 Ongorulemeyen
nedenler' olarak gosterilebilir. Goruldtlgu gibi i~ kazalanmn ytizde 98 oramnda
13
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 33/91
onlenebilir olmasi, 'is saghgt ve Guvenligi' konusunda yeterli ve etkin onlemler
almdigi taktirde azaltilabilecegi gercegini ortaya koymaktadir.t'
Uluslararasi Cahsma Orgutu (ILO) tarafmdan yapilan istatistiklere gore
guniimuzde her ti9 dakikada bir, dunyamn herhangi bir yerinde bir i~9i, isinde
yaralanma veya hastalanma sonucu hayatmi kaybetmekte ve her gecen saniyede en
az ti9 kisi yaralanmaktadir.P
1.2 i~Kazasi
i~kazasi, doktrinde en genel sekliyle 'sigortaltyt isveren otoritesi alttnda
bulundugu strada gordagu i~ veya isin geregi dolaytstyla aniden veya dtstan gelen
bir etkiyle bedensel yada ruhsal zarara ugratan olay' olarak tammlanmaktadir. 13
Kazalann maliyetleri; 3 sekilde incelenmektedir; Direkt maliyetler, lndirekt
maliyetler ve Dolayh maliyetlerdir.
Direkt maliyetler; yaralanan kisilerin ticretler, tedavi masraflar,
tazminatlar,cezalar mahkeme masraflan,tamir v.b.
indirekt maliyetler; baskasmi cahsnrma (egitim), iiretim kayiplan (verim), is
gucu kaybi (zaman)drr.
Dolayb maliyetlere gelince isyerinde kaza oldugu zaman cahsanlar onemli bir
sure kazanm etkisinden kurtulamayacaklar aynca, gtivensiz cahsma ortammdan
dolayi cahsanlar tedirgin olacak ve isleri yavaslatacaklandir. Bu da ciddi verim
kayrplan demektir.l"
11 Guvercinci, a.g.e.,s. 28-30
12 http://www.kaliteofisLcomlmakale/makaleler .asp?makale= 163&ad=Kalite%20Standartlan&id= 19,
Erisim: 03.09.2006
13Odaman, S. (2005). 4857 i~Kanunu Doneminde i~Sagllw. ve Guvenligi Htikiim1erinin Onemi ve
OHSAS 18001 Yonetim Sistemi, Mercek Dergisi, Yil: 10, Sayi: 39, Temmuz 2005, s. 133
14 TUrk Standartlan Enstitttsu, i~sagllw. ve guvenligi egitim notu, 2006, s. 4
14
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 34/91
i~kazalanmn etkileri sosyolojik, psikolojik, tibbi ve ekonomiktir. i~goren
acismdan degerlendirdigimizde; cahsugr siirece iicret alabilir ve gecimini
saglayabilir, sakat kalabilir hayatmi kaybedebilir. lsveren acismdan bakildigmda ise;
iiretim ve verim i~i olumsuz yonde etkiler, iilke ekonomisi acismdan sosyal giivenlik
sistemi zarar gorur, iilke kaynaklan israf olur, ve milli refah olumsuz etkilenmis
olur.15
1.3. Meslek Hastahgl
Meslegin yapilmast kiside bu faaliyetlerle dogrudan baglannh hastahklara yol
acabilir. Meslek hastahgi doktrinde genel olarak 'iscinin isverenin emir ve talimatt
alttnda cahsmakta iken isin niteligine gore yinelenen bir nedenle veya isin yuriaum
kosullan nedeniyle maruz kaldlgl bedeni ve ruhi anza' seklinde tammlanmaktadir. i~
kazasmda oldugu gibi meslek hastahgma yakalanan sigortahmn bu hastahk sonucu
gecici veya siirekli olarak bedensel veya ruhsal bir zarara ugramasi, kendisine
yapilacak sigorta yardimlannm on kosuludur,
Meslek hastahgmda i~ kazasmdan farkh olarak tiimiiyle mesleki ozellikler
ta~rr.16
Meslek hastahgim etkileyen faktorler :
1. Kisiye bagh faktorlertlseslenme ahskanhklan.temizlik ahskanhklan)
2.0rtam
• Fiziki ortam (sicak.Soguk.havalandirma)
• Biyolojik ortam ( Tanm .hayvancihk, bakteriler, mikroorganizmalar)
• Sosyal ortam (Gelenekler, Kiiltiir, lnanclar)
• Psikolojik ortam ( Dalgmhk , sinir, ilgisizlik, dikkatsizlik)
3. Diger etkenler (kahtsal)
15 y.a.g.e., s. 4
16 Odaman, a.g.e., s.133-134
15
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 35/91
Mesleki Hastahk Gruplan:
• Kimyasal maddeden olanlar
• Deri hastahklan
• Pnomokonyozlar ve diger mesleki solunum sistemi hastahklan
• Mesleki bulasrci hastahklar
• Fiziki etkenleri olan hastahklar'"
1.4. i~Mevzuatmda i~SagIlg. ve Giivenligi Hiikfunleri
1.4.1 Avrupa Birligi Siirecinde i~Sagbg. ve Giivenligi
Gtinlimlizde tum illkeleri etkisi altma alan kuresellesme, uluslararasi alanda
artan rekabet, basta isletmesel duzeyde olmak lizere ulke genelinde belirli ortak
hedefler icin sosyal diyalog ve isbirliginin on plana cikmasmi gerektirmis ve i~
sagllgt ve guvenligi konusu da oncelikli konular arasmda yerini alrmstir, Bireyleri
saghkh bir toplumun, mutlu ve huzurlu olmasi, saghkh ve glivenli sartlarda
surdurulen ekonomik faaliyetlerin devamhhgnu getirmekte bu da sonucta i~ saghgt
ve guvenliginin onemini bir kat daha artirmaktadir.
Adayhk slirecini yasadigmnz Avrupa Birligi, i~ saghgt ve guvenligi ile ilgili
global bir yaklasima Avrupa Toplulugunun kurulmasiyla birlikte ihtiyac duymaya
baslarmsnr. Bu nedenle Avrupa Birligi i~ saghgt ve guvenligi konusuna ozel bir ilgi
gostererek, liye devletlerin bu konudaki mevzuatmm yakmlastmlmasim oncelikli
konulan arasma almistir, Gercekten liye lilkelerin uymakla yukumlu bulunduklan
Direktiflerin onemli bir bolumunun is saghg; ve guvenligi ile ilgili oldugu
gorulmektedir.l"
Bu baglamda 4857 sayih i~Kanunu ve bu Kanuna dayamlarak ctkanlan
yonetmeliklerle is saghgt ve guvenligi sistemimiz yeniden sekillendirilirken AB
Direktiflerine birebir uyum saglannusur. Oylc ki Yonetmeliklerin hazirlanmasmda
17 TUrk Standartlan Enstitiisii, i~sag11w.ve guvenligi egitim notu, 2006, s. 9
18 Kudatgobilik, T., i~Sagllw. ve Guvenliginde Alman Yol, lsveren Dergisi, Erisim: 16.11.2006,
http://www.tisk.org.tr/isveren sayfa.asp?yazi id-1423&id-76
16
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 36/91
Konsey Direktitleri' nin birebir cevirilerinin kullamlmasi AB tarafmdan dahl
elestirilmistir,
Yeni sistem i~<;i isveren kesimlerinin i~ saghgt ve guvenligi gibi onemli bir
ortak hedef icin guclerini birlestirmelerini ve sosyal diyalogun gelistirilmesinin ilk
adimlanm atmalanm tesvik etmistir. Konunun onemi dolayisiyla devlet, isveren ve
i~<;i isbirliginin guclendirilmesini olanakh kilacak mekanizmalan kurulmaya ve
isletilmeye baslanmistir.
Nitekim AB ile miizakere siirecinin baslamasmdan itibaren Cahsma ve Sosyal
Giivenlik Bakanhgi biinyesinde sosyal taraflann katihmiyla yiiriitiilen olan "i~
Sagbgl ve Giivenligini Gelistirme Projesi", Avrupa Birligi tarafmdan desteklenmis,Tiirkiye'de daha etkin ve etkili bir i~ saghgt ve guvenligi yonetiminin gelistirilmesini
hedeflemistir, 19
Bu proje kapsammda elde edilen ciknlann hepsi cok onemlidir.
• Oncelikle konuyla ilgili tum sosyal taraflann katildigi "Ulusal i~ Sagbgl ve
Giivenligi Konseyi" olusturulmus ve Konseyin cahsma usul ve esaslan
mustereken belirlenmistir,
• Ulusal iSG Konseyi, 2006-2008 yillanna yonelik olarak Ulusal iSG Politika
Belgesi'ni hazirlarrusnr,
• Yine bu belgeye paralel, 2006-2008 yillan icin de Eylem Plam olusturulmustur,
• Aynca Konfederasyonumuzun da icinde yer aldrgi, tum sosyal taratlann kanldigr
Avrupa i~ Sagbg. ve Giivenligi Ajansl'mn irtibat Birimi faaliyete gecmistir,
Diger yandan, istihdamm ozellikle standart disr cahsma tiirlerine dogru kaymasi
nedeniyle, i~ saghgt ve guvenligine yonelik onlemleri cok yonlu degerlendirilmeye
baslanmrstir .
Avrupa Birligi acismdan yasal mevzuatm yakmlastmlmasi dismda bir diger
onemli faktor de i~ saghgt ve guvenligi konusunda yapilacak iyilestirmelerde sosyal
19 http://www.tisk.org.tr/isverensayfa.asp?yaziid-1423&id-76.Eri~im:16.11.2006
17
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 37/91
taratlann katilmunm saglanmasidir. Bu itibarla ''i~yerinde sagbk ve giivenlik
politikalan" bir baska deyisle "giivenlik kiilttirii"niin olusumu Avrupa Birligi
diizeyinde sosyal taratlann son yillarda odaklastiklan sosyal diyalog konulannm
basmda gelmektedir.t''
Kiiresel Diinya ekonomisi icinde yer alan ve ozellikle AB iiyelik siirecinde
bulunan iilkemizin uluslararasi gelismeler ve bu gelismeleri yonlendiren
kuruluslardan bagimsiz olarak degerlendirilemeyecegi ve muhakkak kiiresel
gelismelerin/normlann Tiirkiye' de de benimsenecegi kacmilmazdrr,
AB' ye adayhk siirecindeki uyum calismalan, Tiirkiye' nin siyasi ve sosyo-
ekonomik yapisnu, cahsma hayatmi derinden etkileyen degisiklikler getirmektedir.
Bir yandan AB' ye tam iiyelik yolunda uyum calismalan siirdtiriiliirken bir
yandan da uluslar arasr uluslar arasr normlar cercevesinde hazirlanarak yuriirluge
konulan 4857 sayih i~ kanunu, i~ saghgl ve guvenligine iliskin pek 90k yeniligi
cahsma hayatimrza tasurusnr, Ancak bu konuda yasanan temel sorunlann
90ziildiigiinii soyleyebilmek miimkiin olmadigi gibi, su an mevzuat kargasasi
yasandigim soylemek gerekir."
i~ kazasi ve meslek hastahgmm gerek iilke gerekse isletmeler acismdan
sonuclann degerlendirildigi son veriler Tablo 3' te gosterilmistir. Bu tabloda is
kazalanm, meslek hastahklan nedeniyle yasanan magduriyetlerin yam srra,
kaybedilen yetismis eleman, isgucu kayiplan ve tedavi giderleri acismdan iilke
ekonomisine olan etkileri carpict bicimde gorulmektedir.
20 http://www.tisk.org.tr/isverensayfa.asp?yaziid=1423&id=76.Eri~im: 1611.200621 Guvercinci, a.g.e., s. 30
18
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 38/91
Tablo 3. SSK '2003 Cahsma Raporu'
VAKALAR
i~ Kazalan
Meslek Hastahklan
OIUm
Siirekli i~ Gormezlik
Hastanede Gecen GUn
Gecici i~Gormezlik
GELiR ALANLAR
Siirekli i~ Gormezlik
Hak Sahipleri
TOPLAM
2 0 0 3
76 bin 668 kisi
440 kisi
881 kisi
1.596 kisi
110 bin 335 gun
2 milyon 111 bin 432 gun
2 0 0 3
51 bin 959 kisi
74 bin 969 kisi
126 bin 928 ki~i
(Kaynak: Guvercinci, a.g.e., s. 28-30 )
1.4.2 j~erenler icin Yiikiimliiliikler
• i~9i saghw. ve guvenliginin saglanmasi icin gerekli her tiirlti onlemi alma
yiikiimliilUgii
4857 sayih i~9i kanunun m.77/1' de 'isverenlerin isyerlerinde i§ saglzgz ve
giivenliginin saglanmast icin gerekli her tiirlii imlemi almak, arac ve gereclerin
noksansiz bulundurmakla ... ' yiikiimlU oldugu hiikme baglanmanusur. Burada
korunan hukuki varhk iscinin hayati ve saghgr yani fiziki ve ruhi, vucut butunlugu,
can ve mal varhgrdir. 0 halde iscinin saghw. can ve mal varhgim (i~9inin, isverenin
bilgisi daltilinde beraberinde getirdigi miilkiyetindeki mallar) koruyucu nitelikte
isveren tarafmdan isyeri veya isletmede almmasi gereken bu onlemlerin tiimune 'i~
Guvenligi Onlemleri' demek miimkiindiir. Bu onlemler hukuki, teknik ve tibbi
19
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 39/91
nitelikte olabilir ve isyeri veya isletmede yapilan isin maliyetine gore bu onlemlerin
kapsam ve muhtevasi degisiklik gosterebilir.r'
lsveren, isyerinde i~ saghg; ve guvenliginin saglanmasi icin 'gerekli her turlu
onlemi almak' ytiktimltiltigtindedir. Her isyeri veya isletmede isveren tarafmdan
almmasi gerekli i~ guvenligi onlemleri 0 isyeri veya isletmenin ekonomik, teknik ve
mali ozellikleri ve yapisr ile baglanuhdir. Aynca, her somut olayda isverenin
koruyucu onlemleri alma borcunun kapsanu gereklilik, 0 andaki teknik ilerlemenin
durumuna elverislilik ve yapilan isin niteligi dikkate ahnarak tespit edilir.
lsverenin i~ saghgt ve guvenligi acismdan her turlu onlemi alma ytiktimltiltigti
geregi olarak, iscinin seciminde ozen gostermesi, isyerinde gerekli tesisat vedonarumim yapmasi, gerekli koruyucu arac ve gerecleri isciye vermesi, isyerinde
gerekli is dtizenini kurmasi, bu dtizenin saglanmasi icin gerekli emir ve talimatlan
vermesi, alman onlemlere uyulup uyulmadigmm, verilen emir ve talimatlar
dogrultusunda cahsip cahsmadigmm denetlenmesi gerekir (M.77/1,II). Aynca
isveren isyeri hakkmda gerekli bilgileri iscilere vererek ise bagh tehlikelere karst
onlan ikaz etmek ve almmasi ve uyulmasi gerekli tedbirler, yasal hak ve
sorumluluklan konusunda bilgilendirmek gerekli bilgileri iscilere vererek, ise bagli
tehlikelere karst onlan ikaz etmek almmasi ve uyulmasi gerekli tedbirler, yasal hak
ve sorumluluklan konusunda bilgilendirmek ve gerekli is saghgt ve guvenligi
egitimini vermek zorundadrr. Aynca isveren almak zorunda oldugu tedbirlerin
uygulamasmda tecrtibeli isciler yonimden gosterecegi dikkat ve ihtimamm daha
fazlasmi cirak ve oziirlil isciler icin gostermelidir. Zamanmuzda cirak ve gene
iscilerin makine ve motorlara karst duydugu ilgi tehlike riskini arttirmaktadrr. Bu
durum ilke olarak ozel onlemler almmasmi gerektirmez ancak alman onlemlere
uyulmasmm temini icin daha dikkatli davramlmasr isverenin isciyi koruma ve
gozetme borcunun geregidir. Aynca 4857' de getirilen dtizenlemeye gore i~ saghgl
ve guvenligine iliskin kanun, ttiztik ve yonetmeliklerde yer alan htiktimler ciraklar ve
stajyerlere de uygulanrr (M.77fN).23
22 Kaplan, T.S.(2005). 4857 Sayih i~Kanunu ile i~Sagh~ ve Guvenligi 'ne iliskin olarak Getirilen
Yiikiimlii1illder, Isveren Dergisi, Cilt: 43, Sa)'l:9, s.48-51
23 y.a.g.e., s.4-50
20
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 40/91
Diger taraftan isvenler, isyerlerinde meydana gelen is kazasmi ve meslek
hastahgi en g~ 2 i~ giinii icinde yazi ile ilgili bolge mudurlugttne bildirmek
zorundadir (M.77N).
Yine Sosyal Sigortalar kanunu hiikiimlerine gore, isveren isyerini ve cahstmlan
sigortahlan bildirmek, i~ kazasma ugrayan sigortahya kurum devreye girene kadar
gerekli yardimlan yapmakla yiikiimliidiir. Aynca, agir ve tehlikeli islerde yas ve
saghk acismdan koruyucu diizenlemeler yamnda gebe ve cocuk emziren kadmlan
koruyucu emredici nitelikte diizenleme de getirilmistir.i"
• i~saghgt ve Guvenligi Kurulu Kurma Yiikiimliiliigll
i~kanunun 80. maddesinde 'Bu kanuna gore sanayiden sayilan, devamh olarak
en az elli i~9i cahsuran ve alti aydan fazla siirekli islerin yapildigi isyerlerinde her
isveren bir is sagllgt ve guvenligi kurulu kurmakla yiikiimlii' olacagi hiikmii yer
alrmstir (M.80f.l). Aynca isveren i~ sagllgt ve guvenligi kurullan tarafmdan i~
saghgt ve guvenligi kurullan tarafmdan is saghgt ve guvenligi mevzuatma uygun
olarak verilen kararlan uygulamakla yiikiimliidiir (M.80III). 0 kurallann olusumu,
cahsma yontemleri Mev yetki ve yiikiimliiliikleri 'is saglzgz ve giivenligi kurallarz
hakkznda yonetmelik' te gosterilmistir.
• lsyeri Hekimi Cahstirma ve lsyeri Saghk Birimi Olusturma Yiikiimliiliigll
Devamh olarak en az elli i~9i cahstiran isverenler, Sosyal Sigortalar
Kurumunca saglanan tedavi hizmetleri dismda kalan, iscilerin saghk durumunu ve
almmasi gereken is saghgt ve giivenligi onlemlerinin saglanmasi, ilk yardim ve acil
tedavi ile koruyucu saghk hizmetlerini yiiriitmek iizere isyerindeki i~9i sayisma ve
isin tehlike derecesine gore bir veya daha fazla isyeri hekimi cahstirmak ve bir isyeri
saghk birimi olusturmakla yiikiimliidiir. Bu konuda yonetmelik cikanlrmsur.
24 y.a.g.e., s. 50-51
21
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 41/91
• i~ Guveligi ile Gorevli Miihendis veya Teknik e1eman Gorevlendirme
Yukumlulugu
i~ kanununa gore sanayiden sayilan, devamh olarak en az elli i~~i cahsnran ve
alb aydan fazla siirekli islerin yapildigi isyerlerinde isverenler , isyerinin is guvenligi
onemlerinin saglanmasi, i~ kazalan ve meslek hastahklannm onlenmesi icin almacak
onlemlerin belirlenmesi ve uygulanmasmm izlenmesi hizmetlerini yiiriitmek iizere
isyerindeki i~~i sayisma, isyerinin niteligine ve tehlikelilik derecesine gore bir veya
daha fazla miihendis ve teknik e1eman gorevlendirmekle yiikiimliidiir (M.82,I). ilgili
yonetmelikte miihendis ve teknik elemanlann secilme ve cahsma kosullan,
egitimleri, yetki ve sorumlu1uklan duzenlenmistir.f
1.4.3 i~~icismdan Yiikiimliiliikler
i~~i sadakat borcu geregi, isverenin yonetim hakkma dayanarak verdigi, isin
ifasma ve i~~i saghgl ve guvenligine yonelik emir ve talimatlanna uymak zorundadir,
Aynca sadece is saghgr ve giivenligi tedbirlerinin almmasi isverence denetim ve
egitim gorevlerinin ifasr i~ kazalan ve meslek hastahklannm onlenmelerinde yeterli
olmamaktadir. Bu nedenlerle iscilerde i~ saghgt ve guvenligi konusunda ahnan her
tiirlii onleme uymakla yiikiimliidiir (M.77I1). Her tiirlii koruma onlemlerinin
almmasma ragmen i~~i kendi agir kusuru ile kazaya ugrarsa bu durumda isverenin
sorumlulugu soz konusu olamaz.
Kanunun 83. maddesinde isyerinde i~ saghgt ve guvenligi acismdan almmasr
gereken tedbirlerin almmamasi durumunda iscilerin isverene karst haklan
duzenlenmistir. 26
1.5 i~ Saghgi ve Guvenligi ile ilgili Yapilan Faaliyetler
i~ Saghgt ve Guvenligi kapsammda yapilan faaliyetleri siralamak gerekirse;
25 y.a.g.e., 51
26 y.a.g.e.,51
22
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 42/91
• i~saghgt ve guvenligi konusunda siirekli iyilestirme yapilmasi,
• i~kazalan ve meslek hastahklan olusmadan once onleyici tedbirlerin almmasi,
• i~ akis siirecinin her basamagmdaki risklerin degerlendirmesi, tehlikelerintespiti ve gerekli tedbirlerin ahnmasi,
• Ortak bir cahsma alarum kullanan farkh isverenlerin i~ saghgl ve guvenligi ile
ilgili olarak birlikte hareket etmeleri, isbirligi yapmasi, cahsanlann, isyerinde
ve i~ akis surecinde, karsilasilabilecek riskler konusunda onceden
bilgilendirilmesi,
• Cahsanlann is saghgr ve guvenligi konusunda gorli~ ve onerilerinin almmasi,
• 50' den fazla i~9i cahsnran isletmelerde, saghk-guvenlik gorevlisi ve saghk-
glivenlik i~9i temsilcisi bulundurulmasidir.f"
1.6 i~Saghgt ve Guvenliginin Faydalan
i~Saghgt ve Guvenliginin sagladigi faydalan srralamak gerekir ise;
• Cahsanlara, saghkh ve guvenli bir cahsma ortamnu olusturur,
• Cahsan memnuniyeti saglandigi icin uretim kalitesi artmlrms olur,
• Uretim kalitesinin artmasi verimi artmr,
• Firmanm karhhgi artar,
• i~kazasi ve meslek hastahklanndan dolayi ortaya cikan kayiplar azahr,
• Kalifiye eleman sayisr artar,
• Cahsanlann ve toplumun yasam kalitesi artar,
• Cahsma bansmi ve kalkmmayr saglar,
• Rekabeti arnnr."
27 Engin, 0.,. j~Sagbjit ve Gavenligi Gelistirme Seminer Sunusu: soetu, de Guvenlik: Kulturi;
Olusturma Sureci, s.13-14, Erisim: 02.09.2006, http://isggm.calisma.gov.tr/dosyalar.asp
28 y.a.g.e., s.16-17
23
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 43/91
1 . 7 i~Saghgt ve Guvenliginde Hedefler
i~Saghgt ve Guvenliginin hedefleri soyle srralanmaktadrr;
• Sifir risk,• Sifir i~Kazasi,
• Sifir Meslek Hastahgi,
• Tam giivenli bir i~ ortarrn.29
1.S. i~Sagbgl Yonetim Sistemi
Sagizk, bir fabrikamn girdileri olarak kabul edilirse , saghk iireten bu sistemin
fabrikamn girdilerine aynntih bakmak gerekir. Saghk denilen cok onemli iiriiniin
elde edildigi bir sistemin (fabrikamn), girdilerinin oldukca cesitli oldugunu (
beslenme, iicret, yasalar, alt yapi hizmetleri, kisisel hijyen,spor , giivenlik v.b.) ve bu
girdileri saglayan meslek gruplanmn da (hukukcular, iktisatcilar, beslenme
uzmanlan, miihendisler, hekimler, hemsireler, spor uzmanlan,v.b.) cok disiplinli
oldugu acikca ve rahathkla gorulur.
j§ Sagl lgl
Ytinetim
Sistemi
Saglzk
~ekil 2 : i~Saghgt Yonetim sistemi
( Kaynak: Sabuncu, H., i~sagIlgt ve Guvenligine evrensel yaklasim, j~ Hukuku ve
giivenligi Hukuku Dergisi, Yil: 2005, SaYl:5, s. 106-107)
29 Engin, a.g.e., 18
24
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 44/91
o halde saghgm en yuksek duzeyde elde edilmesi, saghgi korunacak kisiden
baslayip ve en list duzey yoneticiye kadar bir 90k kisinin gorev aldigi ve sorumluluk
tasrdigi, bir yonetim sistemini gerektirir. i~ ortammda saghg; koruyan ve gelistiren
bu yonetim sisteminin adi 'i~Sagbg. Yonetim Sistemi' dir.30
1.9. i~Giivenligi Yonetim Sistemi
Glivenlik kiiltiiriinlin yapisal hali cogunlukla kurulus icin giivenli yonetim
sistemi olarak tammlanan dlizenlemeleri kapsar.
Gli9lli glivenlik kiiltiiriine sahip kuruluslann tum personelin destegi ve
sahiplenmesiyle, etkili bir glivenlik sistemi olacakttr. Bununla birlikte, i~ GuvenligiYonetim Sisteminin (iSGYS) genisleyen yapisr giivenlikle ilgili olan planlama,
kontrol, denetim gibi faaliyetlerin performansmi garantilemeyi saglar. Bunun
karsihgmda i~ Giivenligi Yonetim Sistemi (iGYS) gii9lli giivenlik kiiltiirii nu
destekler ve arttmr. Ozellikle, sistem cevreyi sekillendirecektir ve aynca cahsanlarm
hareket ve davramslanm guvenlige dogru etkileyecektir. iGYS' nin varhgr,
kurulusun diger islerini guvenliginden ayn tutmamahdir.r'
Glivenlik planlan tammlanrms ve uygulanmis olmaktadtr. iGYS' i,
organizasyonun glivenlik kiiltiiriinli artnrmak ve glivenlik performansmi basarmak
icin ozel planlardan olusur. Bunlar;
1. Tiim operasyon asamalannda giivenlikle eylemlerin denetimi, kontrolii ve
plam yardmuyla giivenlik performansmi arttirma
2. Bireysel ve takim davrarnslan ile guvenligi guclendirmek ve glivenlik
kiiltiiriinli desteklemek ve buyutmek
30 Sabuncu, H., i~sagIlgt ve Guvenligine evrensel yaklasim, j§ Hukuku ve guvenligi Hukuku Dergisi,
Yil: 2005, Sayi.S, s. 106-107
31 Beckmerhagen, I.A., Berg, H.P., Karapetrovic, S.V., Willbom, W.O. (2003). Integration of
management systems: focus on safety in the nuclear industry, International Journal of Quality &
Reliability Management, Volume 20, No 2, s. 210-228
25
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 45/91
Giivenlik yonetim sisteminin tipik bilesenleri, dogrulayrci eylemlerin
tammlanmasi ve uygulanmasiyla birlikte giivenlik gereksinimlerinin dogru
tammlanmasi ve uygulama icin planlama, denetim, sistem uygulamasi, revizyonunu
gerektirmektedir.
iGYS' nin ek bilesenleri;
• lnsan faktorleri sistemi
• Tecrube geribildirimi
• Olasi ve belirleyici degerlendirme
• Isletmede guvenlige dayah operasyonlann izlenmesi
• Giivenlik performansmm ileri gelisimi icin stratejik planlama'f
Dis gevre
~~
" '"~]
5~I: U. . . . . . .
rt.l "'":U ~
" " ' ~:U '
" " ' ~! rt.l
~ =5 : -+." 5" ' " " ' ": U , cC ~
= > ei <IS
'9
~
" '"0~. . .~
I Yasalar H Denetim Orgam I, t . t .Caltsan Organizasyon
Kurumu ve Giivenlik
gerekliliklerini tammla
•lanlama, Kontrol ve. . .Destek
•. Uygulama. . .
•Denetleme, Revizyon ve
Geribildirim
26
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 46/91
Sekil S, Temel Giivenlik Yonetim Canst
( Kaynak: Management of Operational Safety in Nuclear Power Plants, International
Nuclear Safety Advisory Group, INSAG-13, International Atomic Energy Agency,
Vienna., Aktaran ; Beckmerhagen, LA., Berg, H.P., Karapetrovic, S.V., Willborn,
W.O.)
Sekil J. Temel giivenlik yonetim cansmi soyle dort surecle tammlar:
• Giivenlik gerekliliklerini ve kurumu tammlama
• Planlama,kontrol ve destek
• Uygulama
• Denetleme, revizyon, geribildirimr"
Basansiz i~ guvenligi politikalan i~ kazalanna neden olabilir. Bunun icin, i~
Guvenligi Yonetim uygulamalanna sirkette yer vermek potansiyel riskleri onceden
belirleme yetenegi icin gereklidir. Endiistride giivenli yonetim uygulamalanmn en
yaygm yaklasimlan i~Guvenligi sozlesmeleri, diizenlemeleri, ve kiyaslamadir.
Aynca bircok organizasyon kendi i~ guvenligi yonetim sistemlerini gelistirmek icin
Ulusal ve uluslar arasi giivenlik standartlann rehber olarak kullanmaktadrrlar. i~
Guvenligi yonetim sistemi, i~ kazalann engellemeyi ve cahsan saghgnu korumayi
ve is guvenligini arttirmayr hedefleyen standartlardan, prosediirlerden ve planlardan
ve gozlemlerden olusmaktadir. Aynca Giivenli yonetim sisteminin ana fonksiyonlan;
is alam, tehlike analizi, kontrol mekanizmasmm gelisimi ve uygulamasi, geribildirim
sistemleridir. Organizasyonlarda Giivenli Yonetim sistem adaptasyonunu harekete
geciren bir 90k gii9 vardrr. Bunlan icerir:
• Rekabetin artmasi
• Yasa ve kanunlara uyma
• Toplumun iyi niyetinin artmasi
• Finansal kayiplann azaltilmasi
• Kesin gorev tammlanndan kacmma
32 y.a.g.e., s. 210-228
33 Beckmerhagen, Berg, Karapetrovic, Willbom, a.g.e., s. 210-228
27
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 47/91
• Giivenli cahsma icin mekanizma gelistirme
• Silrekli gelisimi destekleyen kalite girisimlerini destekleme
• Kaynak dagihrmm ve risk tammlamasmi sistematik olarak gelistirme
• Calisan sorumluluguna ve baghhgma destek. 34
Giivenlik egitimi; kurulus icinde, bireysel yeterliligi arttirmayi degil de
giivenlik kiiltiiriinii gelistirmeyi hedeflemelidir. Cahsanlar: giivenli cahsma kosullan
icin saghk ve giivenlik sorunlanm ve bunlann onemini anlamah ve bilincinde
olmahdir. En sonunda, ne olursa olsun organizasyon yonetimi, personelin saghk,
giivenlik ve refahmdan sorumludur. Yoneticiler etkili saghk ve giivenlik
uygulamalanm saglamak ve baslatmak icin uygun bilgi ve egitim saglamahdirlar.
i~saghgr ve guvenligi enstitiisii 17,500' ii askm iiyesiyle birlikte; i~Saghgl ve
Guvenligi konusunda bireylerde profesyonel baghhg; yol gostericisi konumundadir.
i~saghgi ve guvenligi konusunda bireysel uygulamacilann yam sua, her asamada
saghk ve giivenlik bilincini arttirmayi hedefler ve etkili isyeri giivenlik kiiltiiriinii
gelistirmeyi hedefleyen iki egitim paketi sunar. 'Giivenli Yonetim' konusu denetmen
ve yoneticileri hedefler ve merkez is stratejilerinde is saghgt ve guvenligi programnu
birlestirmenin onemini belirtmek icin tasarlanrmsnr, 'Giivenli Cahsma' astlan;
makine ve press operatorlerini, of is ve surec operatorlerini ve resmi olmayan i~
saghgt ve guvenligi denetimi yapan gozlemcileri hedef alan egitimleri i<;erir.35
Giivenli Yonetim sistemine iiyeligin (iGYS) problem ve zorluklan
Son giinlerde, bir cok cahsma giivenli yonetim stratejilerini ve uygulamalannm
gelisimini arastirmayi ustlenmistir, BaZI giivenlik literatiirleri aynca giivenli yonetim
sistemini kurma, uygulama ve surdurme konusunda guclukleri ve problemleri
belirtir. Bircok yandasm giivenli yonetim sisteme dahil olmayi desteklemesine
ragmen, digerleri onemli maliyetler ve uygulama engellerini belirlemistir, Elestiriler
34 Pun, K. P., Hui, I.K, (2002). Integrating the safety dimension into quality management systems: a
~rocess model, Total Quality Management, Volume 13, No 3, s. 373-391
5 Woollatt, C. (1996). Managing Safely, Industrial Management &Data Systems, Volume 96, No 6,
s.20--22
28
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 48/91
iGYS' nin asm yeniden egitim maliyetine yol actignn, gereksiz yonetim zamamm
aldignn, formaliteyi ve kagit lizerinde cahsmayr, gercekci olmayan i~<;isozlerini
arturdrgmr ve fazla sonuclu surecleri vurguladigmi iddia etmektedirr"
Anlasmazhk ve hatalann sebepleri; uyumsuz kurumsal kiiltiir, yetersiz egitim,
yonetimde liderligin finansal baglannlann, ve koordinasyonun eksikligidir. Hong
Kong ve Singapur' da belgelenmis olan sirketlerin iGYS tecriibelerini goz online
aldigmuzda, en zor problemler liyelik ile ilgilidir:
• Degisime Direnc
• lnsan kaynaklan eksikligi
• Prosediirlerdeki yetersiz bilgi eksikligi
• Departmanlar arasi iletisim eksikligi
• Egitim
• Personel devir hizmm sik olmasi
• Uyelik icin zaman baskisr"
1.10. i~Sagbgl ve Giivenligi Yonetim Sistemi
1.10.1 Genel
Isyerlerinde islerin gerceklestirilmesi esnasmda, cesitli nedenlerden
kaynaklanan saghga zarar verebilecek kaza ve diger etkenlerden korunmak ve daha
iyi cahsma ortami saglamak amaciyla sistemli ve bilimsel bir sekilde tehlikelerin ve
risklerin belirlenmesi ve bu tehlikelere ve risklere yonelik onlemlerin almmasr
cahsmalannm gerceklestirildigi yaklasima i~ Sagbg. ve Giivenligi Yonetim
Sistemi denir.38
36 Pun, K. F., Yam, R. C. M., Lewis, W. G. (2003). Safety management system registration in the
shipping industry, International Journal a/Quality &Reliability Management, Volume 20, No 6,704-
721
37 y.a.g.e.,s. 704-721
38 http://www.ilo.orglpublic/englishlprotectionlsafeworkllabinsp/dussrep.pdf.Eri~im: 18.10.2006
29
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 49/91
lngiliz Standartlan Enstitiisti i~ Saghgt ve Guvenligi Yonetim sistemini;
organizasyonun yonetim sisteminin bir parcasi ve organizasyonun i~ risklerini
yonetme kolayligi olarak tarumlamaktadir. iSGYS; organizasyonel yapiyr,
faaliyetleri, sorumlu1uklan, uygulamalan, prosedtirleri, surecleri planlamayi ve
kaynaklann elde edilmesini, gelistirmesini, degerlendirilmesini ve organizasyonun
iSG politikasmm surekliligini saglar. 39
i~ saghgt ve Guvenligi Yonetim sistemi; is saghgr ve guvenligi faaliyetlerinin
kuruluslann genel stratejileri ile uyumlu olarak sistematik sekilde ele ahmp siirekli
iyilestirme yaklasmu cercevesinde cozumlenmesi icin bir aracnr. Ulkemizde iSG
faaliyetleri kisisel koruyuculann kullamnu cagnsurmakta ve geleneksel olarak aynca
yapilmasi gereken i~ olarak algilanmaktadir. iSG yonetim sisteminde cahsanlar,yonetenler ve denetleyenlerin rol ve sorumluluklan acik hale getirilerek cahsanlarm
katilurum saglanacaknr.
Bu sistemle cahsanlar, iSG risklerinin belirlendigi ve onlemlerle asgari
seviyeye indirildigi, yasalara uyan hedeflerin yonetim programlan ile hayata
gecirildigi uygun iSG egitimlerinin uygun kisilere verildigi, acil durumlara hazir,
performansim izleyen, izleme sonuclanm iyilestirme faaliyetlerini baslatmak icin
kullanan, faaliyetlerini denetleyen, yapuklanm gozden geciren ve doktimante eden
bir kurulusta iSG faaliyetlerine gereken onemi veren bir sistemin parcasi
olacaklardrr.4O
i~ saghgi ve guvenligi damsmanhgma gelince, c;ogu zaman, musteri ne
istedigini bilir ve bu da bir 'Yonetim Sistemidir'. Genellikle bu 'sistem'; kurumun
gtivenli islemesi icin yapilacak seyleri tammlayan ve bunlann kimsenin
adlandirmadigi dogru yerlere dagitan fazla doktimantasyonu icerir, Damsman kurum
ise uygun doktimantasyonun saglanmasi icin sib cahsacakur, ancak neredeyse her
zaman, sistemin, kurumun iSG performansma yada cahsma alanmdaki yarah insan
39 McAleer, Shannon. L.(2001). Recommendations for the Integration of an Occupational Health and
Safety Management System and an Enviromental Managemet System. Yaymlanmis Yuksek Lisans
Tezi.Calgary University, Alberta. S.34-38
40 TUrk Standartlan Enstitiisii, Tanutm dergisi, 2006, s. 12
30
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 50/91
sayisma etkisi yoktur. Bununla beraber, list yonetime kurumdaki iSG kontrolli
hakkmda som soruldugunda hepsi bir agizdan bu sistemin yonetisim slireci olduguna
isaret ederler.l'
1.10. 2 i~SagIIW-Ve Giivenligi Yonetim Sistemi Killtiirii
Toplumlann temel yapismi olusturan onemli ogelerden biri olan kiiltur kavrami
aym zamanda orgutler icinde de 90k onemlidir. Nasil ki toplumun uyeleri 0 topluma
ait olan kiiltlirli ve ona ait olan degerleri, davramslan ve normlan kabul edip onlara
gore yasarsa bir orgutte cahsan kisiler de orgiitiin kulturunu anlayip islerini ve i~
dismdaki iliskilerini de bu kiiltlire gore sekillendirmelidirler.
Killtur organizasyonlanmn; tutumlan, davramslan, inanclan, degerleri, isi
yapma sekilleri, belirli bir grup insamn diger paylasmis oldugu tum ozelliklerin
birlesimidir, 42
Orgttt Kiiltlirli; is gorenlere yaratilarak ileri kusaklara iletilen, siirdilrtilen;
orgute, orguttm amaclanna, islevlerine iliskin deger ve duzgulerden olusan bir
ortintudur. Boylece orgiitiin kulturunun ogeleri kendine ozgu deger ve duzgulerdir, 43
Gticltl Bir i~Saghg; ve Guvenligi Kiiltlirli;
• TUm yonetim kademelerinde pozitif cahsma kosullannm saglanmasi,
• Isguctmtln her konuda katilmnm saglama ve isgucu baghhgr olusturma,
• Ortak, amac odakh ve 0l9iilebilir is saghgt ve guvenligi hedeflerinin
belirlenmesi,
• Tavsiye araclan olan politikalann ve prosedurlerin olusturulmasi,
• Organizasyonun her seviyesinde personel egitimin yapilmasr sonucunda olu~ur.44
41Tepe, S., Haslet t, T. (2002). Occupational Health and Safety Systems, Corporate Governance and
Viable Systems Diagnosis: An Action Research Approach, Systemic Practice and Action Research,
Volume 15, No.6, s. 509-522
42http://www.osha.gov.lSLTC/etools/safetyhealthlmod2culture.html.Eri~im:29.11.2006
43Basaran, ibrahim., Ethem.(1982). Orgiitsel Davratus, Ankara Universitesi Egitim FakUltesi
Yaymlan. Ankara.
44http://www.osha.gov.lSLTC/etools/safetyhealthlm0d2culture.html.Eri~im:29.11.2006
31
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 51/91
i~ Saghgt ve Guvenligi Kiiltiiriiniin temel elemanlan sunlardir;
• Organizasyonun icinde tum cahsanlar, isyerinde i~ saghgl ve guvenligi haklanna
sahip olduklanm bilirler,
• TUm cahsanlar saghk ve guvenligini saglamak icin kisisel sorumluluklanm kabul
ederler,
• TUm cahsanlar baskalannm saghk ve guvenligini korumayi gorev bilirler.45
ingiltere' de, diizenleyici otorite olan Saghk ve Giivenlik Komisyonu (HSC),
isletmelerin 'Pozitif Giivenlik Kiiltiirii'nii siirekli gelistirerek kazalan
onleyebilmelerini ve giivenli bir ortanu saglayabilmelerini onerdi. Kurumun giivenlik
kiiltiirii temel varsayimlar ve kurum iiyelerinin giivelik olaylanyla ilgili inanclanyla;
yani yoneticileri, damsmanlan, is giiciinii etkileyen inarns, deger ve davrams
normlan ilgilidir ve sirketin giivenlik politikasi, kurallan ve prosediirlerinin delilidir.
Pozitif giivenlik kiiltiirii herkesce bilinen bir tammlama olmasma ragmen, tammlar
yaygm olarak guvenligin onceligini anlamaya dayahdtr. -tvt Giivenlik Kiiltiirii'
olumlu giivenlik davramslan ve is giiciinii anlamayi yansitir, Cahsanlann giivenli
davramslannm giivenlik kiiltiiriiniin onemli bir yiizii oldugu ve davramslan olcmeye
odaklanrms olan araclann olc;Umii tarnsilmaktadir. Cahsanlann giivenli
davramslannm olcumtmun deneye dayanmayan calismalarmm ozeti su temel
alanlarla ilgili oldugunu destekler; giivenlik sisteminin ayarlanmasi; cahsma cevresi,
ve bireysel sorumluluk yada yeterlilik. Gecerlik siiresi olumlu kultiirel davramslar ve
daha iyi giivenlik kayrtlannm arasmdaki iliskiyi desteklemektedir.f
1.10.3 i~Sagbgl Ve Giivenligi Yonetim Sistemi Unsurlari
iSGYS konusunda uluslar arasi bir standart olmadigi icin Kanada i~ Saghg; ve
Guvenligi Merkezi 11 iSGYS unsuru belirlemistir. Bunlar;
• Bireysel Sorumluluk
• iSG akimma katihm
45 http://www.osha.gov.!SLTC/etools/safetyhealthlm0d2culture.html.Eri~im: 29.10.200646 Clarke, S. (2003).The Contemporary Workforce: Implications for Organizational Safety Culture,
Personal Review, Volume 32, No l,s. 40-57
32
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 52/91
• i~ Saghgl ve Girvenligi Kurallan
• Dogru cahsma prosedtirleri
• Ahsanlann oryantasyonu ve egitimi
• Isyeri denetimi
• Kaza arastirma ve raporlama
• Acil durum prosedtirleri
• Saghk ve ilk yardim
• Saghk ve Guvenligi arttmnak
• lsyerine ozgtl parcalar."
i~ saghgt ve guvenligi yonetim sisteminin tum unsurlan birbirleriyle iliskilidir,
TUm parcalar, diger parcalarla baglann kurar. Bundan dolayi sistem bir btittindtir. Bu
unsurlar sunlardir: Yonetim Liderligi ve Calisanlarm Katilmu, Cahsma Alam
Analizi, Risk Onleme ve Kontrol, iSG Egitimidir.48
1.10.3.1 Yonetim Liderligi ve <;ab~anlarlDKanhnn
Yonetim Liderligi ve calisanlarm kanlnm birbirine sikr sikiya baghdir. C;tinkti
biri olmadan digeri etkili olamaz. Yoneticiler ve cahsanlar i~ saghgl ve guvenliginde
tisttinltik saglamak icin birlikte cahsirlar. Yonetici ve cahsan iletisimi bu konuda
oldukca onemlidir.
Yonetici taahhtitlerinin yerine getirilmesinde ve yonetici baghhgi
dogrultusunda cahsan katihrmrun saglanmasi icin yapilmasi gereken sunlardir;
• Firmanm yazih i~ sagllgt ve guvenligi politikasmi herkesin gorecegi yere asmak,
• Saghk ve gtivenlik konulan tizerine politika olusturmada cahsanlarm kanhmmr
saglamak,
• Yoneticilerin ve cahsanlann gtivenlik faaliyetlerinde aktif olarak rol almasim
saglamak,
47 McAleer, a.g.e., s. 35
48 http://www.osha.gov.lSLTC/etools/safetyhealthlcomplques.html.Eri~im:29 .10.2006
33
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 53/91
• Calisanlann saghk ve guvenligi lizerine odaklamlan, toplantilann dlizenlenmesini
saglamak tiim is SagIlgt ve guvenligi kurallanna hem cahsanlann hem
yoneticilerin uymasmi saglamak,
• i~saghgt ve guvenligi progranu icin frrmadaki herkesin zaman, gii~ ve paraharcamasmi olanakh kllmak.
49
i~Saghgt ve Guvenligi Yonetimine (OSHA) gore ise; Yonetim liderligi ve
cahsanlann katihnu dort ana bolilmde incelenmektedir. Bunlar; Yonetim Liderligi,
Cahsanlarm Katrhmi, Gorev, Yetki ve Sorumluluk, i~ Sureclerinin Gozden
Gecirilmesi/Tetkikidir. 50
1.10.3.1.1 Yonetimin Liderligi
i~tehlikelerinden etkili koruma, list yonetimin liderligini ve sorumlulugunu
gerektirir. Yonetim lideri kurulus icinde faaliyetlerin organize edilmesi ve kontrolu
icin kaynaklan ve motivasyonu saglar, Etkili bir i~ saghgt ve guvenligi progranunda
yonetim, calisanlarm saghk ve guvenligini temel deger olarak dikkate almalidir.
Bununla, imkanlar dogrultusunda, tum cahsanlann saghk ve guvenliginin her
durumu ile ilgilendigi ifade edilmis olur.
Yonetim liderligi, acik olarak yonetim baghhgrm ortaya koymahdrr.
Calisanlann sorumluluklanm belirlemeli ve onlara sorumluluklanm anlatmalidir.
Calisanlann sorumluluklanm belirlemeli ve onlara sorumluluklanm anlatmahdir.
Cahsanlann sorumluluklan ile ilgili yetkilerini ve kaynaklanm belirlemelidir. Buna
ek olarak, yoneticiler, cahsanlan; risk, kaza belirtileri, yaralanmalar, hastahklar ile
ilgili rapor tutmaya tesvik etmelidir.51
Acik yonetim baghhguu ortaya koyan basanh list yoneticiler, cahsanlann
saghk ve guvenliginin korunmasmi iceren bir cok metot kullanabilirler. Bu metotlar
49 http://www.osha.gov.!SLTC/etools/safetyhealthlcomplgues.html.Eri~im:29 .10.2006
50 http://www.osha.gov.!SLTC/etools/safetyhealthlcompl.html.Eri~im: 29.10.2006
51 http://www.osha.gov.!SLTC/etools/safetyhealthlcomplmgtlead.html.Eri~im: 30.10.2006
34
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 54/91
yoneticilerin kendi cahsma tarzlanna ve cahsma alanlanna uygun olmahdir,
Metotlardan bazilan sunlardir;
• Resmi tetkikler veya resmi olmayan tetkikler boyunca yoneticilerin gorulebilir ve
erisilebilir olmasi,
• Yoneticilerin her zaman kolay bulunur olmasi,
• Yoneticilerin; tum kurullan biImesi ve takip etmesi beklenen calisanlara, aym
konularda ornek olmasi,
• Yonetim liderinin, firmada is saghgt ve Guvenligi grubuna katilmasr seklinde
srralanabilir.52
1.10.3.1.2 Cahsanlarm Kablmn
Cahsan katihrm; cahsanlann kendileri ve diger i~ arkadaslan icin saghk ve
glivenlik ile ilgili sorumluluklanm ifade etme ve gelistirmelerini icerir. Cahsanlarm
katilmu onemlidir. Cunku:
• Cahsanlar potansiyel saghk ve glivenlik riskleri ile direkt baglantihdir, Etkili bir
risk onleme programi ile ilgilenme hakkma sahiptirler,
• Grup kararlan, calisanlann genis deneyim alanmm, avantajma sahiptir,
• Cahsanlar girdi olduklan programlan, kullanmaya ve desteklemeye
egilimlidirler.r'
Cahsan Katihmmm saglanmasi icin cahsanlann yapmasi gerekenler:
• Yonetici - Cahsan komitelerine, damsman niteliginde ve ozel amach komitelere
kanlmahdirlar,
• Cahsma alam tetkiklerini yliriitmelidirler,
• Stirecin veya isin her asamasmda rutin riskleri analiz ederek, glivenilir cahsma
ortarm olusturulmahdirlar,
• Cahsma yeri saghk ve glivenlik kurallanm gelistirmeli ve revize etmelidirler,
52 http://www.osha.gov.lSLTC/etools/safetyhealthlcomplmgtlead.html.Eri~im: 30.10.2006
53 http://www.osha.gov.lSLTC/etools/safetyhealthlcomplemplenvolv.html.Eri~im: 30.10.2006
35
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 55/91
• Tiim calrsanlar (yeni gelenler dahil) egitime tabi tutulmahdirlar,
• Cahsanlann iSG toplantilarmda sunumlar ve programlar olusturmalan
saglanmahdrrlar,
• Kaza / olay incelenmelerini yliriitmelidirler,
• RiskIeri raporlanmahdirlar,
• Kontrol esnasmda tehlikeleri veya riskIer belirlenmelidirler,
• RiskIerden saglanan geri bildirimler yoluyla is arkadaslanm destekIemeli,
bilgilendirmeli ve riskIerin elimine edilmesine edilmesinde birbirlerine yardnn
etmeleri saglanmahdir,
• Kaza / olay arastirmalanna katilmahlar,
• Calisanlann yeni surecler ve ekipmanlar icin degisim analizi veya on kullanma
analizi yapmalanm saglamak ve bu yolla potansiyel riskIeri onlemek
arnaclanmahdir.i"
1.10.3.1.3 Gorev, Yetki ve Sorumluluk
Gorev veya yetki sahibi olundugunda, ister istemez performans O1<;iilmez.Ama
sorumluluk verilirse, performans standartlara veya hedeflere gore olculebilir.
Firma sahibi veya list yonetici bazi gorevlerini baska cahsma alamndaki
yoneticilerine delege edebilir. Ancak, firma sahibi veya list yonetici, diger
yoneticinin gorevlerini yerine getirmesine mudahale edecek sekilde otoritesini
sarsmaktan sakmmahdir. Aym zamanda firma sahibi veya list yonetici, cahsanlan
koruma ve i~ saghgl ve guvenligi riskIerini azaltma taahhlitlerini ispatlamak ister.
Bunu yapabilmesi etkili sorumluluk sisteminin elemanlanna baglidir, Herhangi bir
sorumluluk sistemi, etkili olabilmek icin su elemanlara sahip olmahdir:
• Cahsanlara, i~ saghg; ve guvenligi performans standartlanmn acikca belirtildigi,
firma politikalan, prosedlirleri ve kurallan dogrultusunda kurulmus standartlann
ogretilmesi,
54 http://www.osha.gov.!SLTC/etools/safetyhealthlcornplernplenvolv.html.Eri~im: 30.10.2006
36
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 56/91
• Standartlara ulasmak icin ihtiyac duyu1an kaynaklann tahsis edilmesi. Ornegin:
glivenli ve saghkh cahsma yeri, etkili egitim, is sureclerinin uygun denetlenmesi,
• Kabul edilebilir performanslan belirtilen oleum sistemi olusturulmasi,
• OIum1u ve olumsuz sonuclann belirtilmesi,
• Sorumluluk sisteminin tum yonetim seviyelerinde uygulanmasr.f
1.10.3.1.4 i~Sureclerlnln Giizden Gecirfhnesl ITetkiki
Amac ve hedeflere ulasma basanlannm degerlendirilmesi icin is sureclerinin
yilhk gecirilmesi soz konusudur. Aynntih denetim programi, isyeri risklerine karst
koruma saglayan: is saghgt ve guvenligi sureclerini, metotlanm ve araclanm
degerlendirmeye ihtiyac duyar. Bu denetim, planlanmis politika ve prosediirlerin
uygulamp uygulanmadigim ve iSG programmm amaclara ulasip ulasmadrgmi
belirler. Bu denetim, iyilestirme icin frrsatlann belirlenmesine ve bir sonraki yilm
planlama siirecini belirlemeye frrsat verir.56
1.10.3.2 Cahsma Alam Analizi
Cahsma Alam analizi, yoneticiler ve cahsanlann, tum isyeri ve cahsma
kosullanm belirlemesi ve potansiyel veya varolan riskleri elimine etmesini ifade
etmektedir. Periyodik guncellestirme sistemini de kapsayan genis caph bir taban
arastumasi yapilmahdir, Cahsma Alam analizini yapmaya yardimci olmasi icin
sunlara dikkat edilmelidir;
• Firma icindeki risklerin farkma vanlmalidir,
• i~ sagIIgt ve Guvenligi takimlan kurulmalidir,
• Risklerin Raporlanmasi icin cahsanlar tesvik edilmelidir,
• Raporlanan riskleri icin uygun bir sistem kurulmahdrr,
• i~ yeri risklerinin ve duzeltilmis risklerin incelenmesinin yiirlitecek egitilmis
kadroya sahip olunmahdir.
55 http://www.osha.gov.lSLTC/etools/safetyhealthlcomplresponsibility.html.Eri~im: 30.10.2006
56 http://www.osha.gov.lSLTC/etools/safetyhealthlcomplreviewprogram.html.Eri~im:08.11.2006
37
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 57/91
• Herhangi bir surecteki degisikligin veya yeni risklerin gozden gecirilmesi
saglanmahdir,
• i~sagIlgt ve giivenligi uzmanlanndan destek istenmelidir.57
Cahsma alam analizi, sadece varolan riskleri degil, degisikligi risk
yaratabilecek olan kosullar ve surecleri de belirleyen, 90k cesitli cahsma alam
incelemelerini kapsar. Etkili yonetim, isi ve cahsma alamm, sakmcah olaylan
onlemek veya onceden sezinlemek icin, aktif olarak analiz eder. TUm cahsma alam
risklerini teshis etmek icin onerilen plan, Sekil 4. Cahsma Alam Riskleri teshis
Plani'nda gosterilmistir. Buna gore:
• i~saghgt ve Guvenligi icin genis kapsamh taban arastirmasi ve periyodik olarak
genis kapsamh guncellestirilmis arastirmalann yapilmasi,
• Planlanmis veya yeni tesisat, bina, surec, materyal ve ekipmamn degisim
analizinin yapilmasi,
• Alisilmis Risk Analizinin yapilmasi,
Gunluk ve periyodik i~ saghgl ve guvenligi incelemelerinin yapilmast gereklidir.i"
57 http://www.osha.goy/SLTC/etools/safetyhealthicomp2.html.Eri~im:09.11.2006
58 http://www.osha.goylPublications/osha2209.pdf .• Eri~im:09.11.2006
38
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 58/91
Genis Kapsamh Taban
Arasurmasi Yapilmasr
Risklerin Belirlenmesi
Periyodik Arasnrmalann Gelistirilmis I Gtmcellestirilmis
Yapilmasr Kontrollerin Yapilmasi
~
Gelistirilmis I Guncellestirilmis
Envanterler. . . .
Sekil d. Cahsma Alam Riskleri Teshis Plant
(Kaynak:09.11.2006)
http://www.osha.gov/SLTC/etools/safetyealthlmodl.html,
Risk onleme ve risk kontroltiniin gelistirilmesine, temel olan aktiviteler ise
cesitli kaynaklardan yararlamlmasi sonucunda sunlar belirtilmistir:
• Geni~ Kapsamh Arasnrmalar: Genis kapsamh arastirmalarda; endlistriyel
saghk arastirmasi, tiim firma icinde kullamlan kimyasallann ve zararh maddelerin
listesinin yapilmasi, risk degerlendirme programlannm gozden gecirilmesi, hava
kalitesinin olcrUmlerinin yapilmasi, glirliltli seviyesi olctimti, havalandirma
programmm gozden gecirilmesi, ergonomik risk faktorlerinin gozden gecirilmesi gibi
faaliyetler yapilabilir,
39
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 59/91
• Yenilik Analizi: Firma icinde degisiklikler yapilacaksa degisim analizi /
yenilik analizi yapilmahdir, Bu degisiklikler: yeni bir bina kurmak veya kiralamak,
yeni ekipmanlar almak, yeni maddeler kullanmak, yen surecler olusturmak ve yeni
personel olabilir. Yenilik analizi, problemler olusmadan onlemeye yardimci olur,
• Risk Analizi: Planlanmis veya mevcut kontrollerin yeterli olup olmadrgmi
belirlemek, zarar ortaya crkmadan riskleri kontrol edilebilir duruma getirmek
amaciyla risk analizi yapihr. Bir cok risk analizi yontemi vardir. Bunlardan bazilan:
'Boyle olsa' metodu (what if), Kontrol Listesi, Hata Modu Etki Analizi, Tehlike
Calisabilirlik Analizi, Hata Agac; Analizi, Olay Agac; Analizi, 5x5 Matris
Yontemidir .
• Saghk ve Giivenlik Tetkikleri: Rutin iSG denetimleri, ~e~it1i asamalarda
gozden kacan gozden kacan risklerin tespit edilmesini saglar. Tetkik isyerinin tum
fonksiyonlanm kapamahdir, Belirli arahklarla yapilmahdir. Firma ic;i denetimler
risklerin kontrol edilmesi ve tanmmasi icin egitilmelidirler. Belirlenen risklerin
diizeltici faaliyetleri izlenmelidir. Tetkiklerden saglanan bilgiler, risk onleme ve
kontrol programmm iyilestirilmesinde kullamlmahdrr.i"
1.10.3.3 Risk Onleme ve Kontrol
Tum mevcut ve potansiyel riskler onlenmeli veya kontrol altma ahnmalidtr.
Risk Onleme ve Kontrol lcin Kullamlan Yontemler:
• Miihendislik Kontrolleri: Riskleri kaynagmda kontrol etme firmalann
uygulayabilecegi en iyi stratejidir. Mlihendislik kontrolleri ile risklerin kaynagmda
kontrolil saglamr, Miihendislik kontrollerinin dayandigi temel kavram; mumkiln
oldugunca i~ cevresi ve isin kendisi, risk olusumunu azaltma veya riskleri elimine
etme seklinde planlanmahdir, Binalann ve ekipmanlann tasarlanmasi veya riskleri
yok etmenin planlanmasi milhendisli kontrollerine omektir.
59 http://www.osha.gov/SLTC/etools/safetyhealthlcomp2.html.Eri~im:13.11.2006
40
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 60/91
• Giivenli i~ Uygulamalan: Firmamn isyeri kurallanm ve diger sureclerinin
ozel kurallanm icerir, Solunum sistemini koruma, risk iletisimi, laboratuar
kimyasallan ile ilgili saghk bilgisi gibi bazr ozel alanlan icerir,
• Isletme KontroUeri: Cahsanlann risklerle karsilasmalanm azaltma kontrol
hedeflerine ek olarak, cahsanlar icin yardim ve cahsanlann rotasyon egzersizlerini de
kapsar,
• Klsisel Koruma Donammlan: Kisisel Koruma Donarumi; bir veya birden
fazla saghk ve giivenlik tehlikesine karst korunmak icin kisilerce giyilmek, takilmak
veya tasmmak amaciyla tasarlanrms herhangi bir cihaz, alet veya malzemeyi ifade
etmektedir,
• Risk Diizeltici Faaliyetleri izleme Sistemi: i~Saghgl ve Guvenligi Yonetim
Sistemi'nin bir onemli noktasi da tiim risk onleme ve kontrol programlarma ragmen
riske engel olamamak ve riskin olusmasma meydan vermektir. Burada dilzeltme
faaliyetleri ile ilgili cahsanlann ve yonetimin tuttugu kayitlar ile ilgili
dokiimantasyon onemlidir. Bu kayitlar duzeltme faaliyetlerinin izlenmesini saglar,
• Onleyici Bakim Sistemi: Etkili bir sekilde risk kontrollerinin devam
ettirilmesini saglar. Ekipman anzalanna bagh olarak ortaya crkabilecek olan, yeni
riskleri onler, Guvenilir listeleme ve dokiimantasyonun stirdiiriilmesi faaliyetleri
gereklidir. Bilgiye dayah listeleme ile hangi bakima ihtiyac duyuldugu ve ne kadar
arahklarla bakima ihtiyac duyuldugunun bilinmesi saglamr,
• Acil Durum Hazrrhklarn Firmalar, olasi acil durumlann farkmda olmak
zorundadrr. Ortaya ctkabilecek riskleri, en iyi sekilde kontrol etmek ve onlemek
planlanmahdir, Acil durum plam icinde; olasi acil durumlann arastmlmasi, acil
durumlann isyerindeki etkisinin azaltilmasi icin planlama, acil durumlarla ilgili
calrsanlan bilgilendirme ve cahsanlara egitim verme, gereken acil durum tatbikatlan
olmahdrr,
41
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 61/91
• Medikal Programlar: Firmalann medikal programlan; i~ Saghgt ve
Guvenligi' nin onemli bir parcasidir. Hastahk ve yaralanmalara sebep olan riskleri
onlemek icin olusturulur, Yaralanma ve hastahklann belirlenmesinde, tedavi
edilmesinde yararlamhr ve isle baglantih olan ciddi hastahk ve yaralanmalan
engeller. Bliytik firmalarda uzman up doktorlanndan da faydalamlabilir.i"
1.10.3.4 i~Sagbg. ve Giivenligi Egitimi
Bir firmamn egitim programmm igerigi ve egitim metotlan, belirli isgucunun
ozelliklerini ve gerekliliklerini yansitmahdir, Bu ylizden, egitim plamnda ilk
basamak gerekliliklerin belirlenmesidir. Bu surecteki herkes icin bundan sonra
egitim daha etkili olacaknr,
Egitim programmm etkinliginin arttmlmasi icin ogrenme ve ogretmenin bes
prensibi olarak sunlar goz online almmahdir;
• Egitilenler, Egitimin ne amacla yapildigrm bilmelidir,
• Egitim bilgileri, maksimum verimlilik ahnacak sekilde dtizenlenmelidir,
• Egitilenler, yeni ogrendikleri bilgi ve becerileri, dogrudan dogruya pratik yaparak
ve uygulama ile en iyi sekilde ogrenirler,
• Egitilenlerin, uygulamalanndan geri donusum saglanmahdir,
• insanlar degisik sekilde ogrenirler, bu nedenle etkili bir program 90k cesitli
egitim metotlanm birlestirmelidir."
60 http://www.osha.goy/SLTC/etools/safetyhealthicomp3.html.Eri~im:13.11.2006
61 http://www.osha.goy/SLTC/etools/safetyhealthicomp4.html.Eri~im:13.11.2006
42
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 62/91
iKiNCi BOLUM
OHSAS ITS 18001
(OCCUPATioNAL HEALTH AND SAFETY MANAGEMENT SYSTEM)
2.1 Genel
Kuruluslarda karsrlasilan en onemli insan kaynaklan sorunlanndan biri,
cahsanlarm emniyetli ve saghkh bir cahsma ortamma sahip olmamalandir.
Kuruluslann daha iyi rekabet kosullanna ulasabilmesi icin calisanlann i~ saghgl ve
guvenligi konusunda planh ve sistemli cahsmalar ytiriitmeleri gerekmektedir. ISO9001 VE ISO 14001 gibi Standartlar kalite ve cevre yonetimleri tizerine
yogunlasnus, dolayisiyla kuruluslarda i~ saghw ve guvenliginin saglanmasi ve
stirekli iyilestirilerek korunabilmesi icin ayn bir standarda gereksinim duyulmustur, 62
OHSAsrrs 18001 kurulusun isleriyle ilgili iSG risklerinin yonetimini
kolaylastiran tum yonetim sisteminin bir parcasi olarak tammlamr. Bu
organizasyonun iSG politikasmm gelistirme , uygulama, degerlendirme ve surdurme
icin organizasyon yaprsmi ,faaliyet planlamasmi , sorumlu1uklan, uygulamalan,
prosedtirleri, surecleri ve kaynaklan icermektedir/"
Avrupa birligi ile entegrasyonda da en onemli konulardan olan i~ Saghgl ve
Guvenligi aynca Cahsma Kanununda da yaklasik olarak bu standardm biitiln
isteklerini icermektedir.
Kuruluslarda karsilasilan en onemli insan kaynaklan sorunlanndan biri,
calisanlann emniyetli ve saghkh bir cahsma ortamma sahip olmamalandir,
62 http://www.tse.org.trffurkishIKaliteYonetimilI8001bilgi.asp.Eri~im: 28.07.200663 Wilkmson, G.,Dale, B.G. (2002). An Examination Of The Iso 9001:2000 Standard And its
influence On The integration Of Management Systems, Production Planning & Control, Volume 13,
No.3, 284-297
43
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 63/91
Kuruluslann daha iyi rekabet kosullanna ulasabilmesi icin cahsanlann i~ saghgl ve
guvenligi konusunda planh ve sistemli cahsmalar ytiriitmeleri gerekmektedir.i"
ISO 9001 ve ISO 14001 gibi Standartlar, kalite ve cevre yonetimleri lizerine
yogunlasmis, dolayisryla kuruluslarda i~ saghgl ve guvenliginin saglanmasi ve
silrekli iyilestirilerek korunabilmesi icin ayn bir standarda gereksinim duyulmustur,
Ulusal duzeydeki bir cok iilke (e.g., the United Kingdom, the Netherlands,
Australia, New Zealand, and Spain), iSGYS alamnda belgelendirmeye paralel olarak
iSGYS' nin uluslar arasi bir standart olarak gelismesi acismdan tesebbusleri
olmustur. ilk girisimin sonucu olarak OHSASrrS 18001 gelismistir (lSO,1999).
Resmi standart slirecinden ortaya cikmarmstir, uluslar arasi bir duruma sahipd ~'ld' 65egI I T .
OHSAsrrs 18001, BSI (British Standards Institute) tarafmdan yaymlanmis
olan "i~ Saghgt ve Guvenligi'' standardidir.
onsxs/rs 18001; ISO 9000 ve ISO 14000 gibi diger uluslararasi
standartlardan farkh olarak bazi ulusal standart kuruluslan ve belgelendirme
kuruluslannm birlikte cahsmasryla gerceklestirilmistir ve bir ISO standard! degildir,
OHSAsrrs 18001 kuruluslann lirlin ve hizmetlerinin guvenliginden cok
cahsanm saghgma ve isin guvenligine yonelik bir standartur.i"
OHSAS/TS 18001 standardi slirekli gelismeyi vurgulayan PLANLA-
UYGULA-KONTROL ET- ONLEM AL dongusunu izler. Bu model ISO 14001 de
oldugu gibi diger yonetim sistem dokumanlannm yapisma uyar. Yonetim
64 Podg6rski, D. (2006). Factors Influencing Implementation of Occupational Safety and Health
Management Systems by Enterprises in Poland, Human Factors and Ergonomics in Manufacturing,
Volume 16, No 3, 255-267
65 y.a.g.e., s 255-267
66 http://www.standartkalite.com/ohsasI8001nedir.htm.Eri~im: 31.07.2006
44
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 64/91
sistemlerinin bu sekilde uyusmasi Yonetim sistemlerinin entegrasyonunu
basitlestirmeye yardimci olur.67
OHSAsrrs 18001 i~ Saghgt ve Guvenligi Yonetim Sistemleri standardmm asil
amaci onleyici olmasidir. Bununla beraber sistem her ne kadar onleyicilik iizerine
kurulmussa da, gerekli kontrol mekanizmalanm, diizeltici faaliyetleri ve geri besleme
mekanizmalanm da icermektedir.
Onleyici sistem yaklasimmda hatalar ortaya crkmadan onlemeye cahsildigmdan
i~ saghgt ve guvenligi yonetim sisteminde gelisme ve iyilesme saglanmakta ve
boylece maruz kalmabilecek risklerde azaltilabilmektedir.i"
OHSAsrrs 18001 standardi, kuruluslara ekonomik ve i~ saghgt ve guvenligine
yonelik amaclanna ulasabilmeleri konusunda yardimci olmak icin, diger yonetim
gerekleriyle buttmlestirilmis olan etkin bir iSG yonetim sisteminin bashca unsurlanm
saglama niyetiyle diizenlenmektedir. Bu yaklasimm temeli PUKO dongusudur,
"PUKO" dongusu degiskenligin sebeplerini tespit etmek ve kaliteyi iyilestirmek icin
kullamlan sistematik bir yontem olarak tammlanabilir. Bu dongu organizasyonlarm
iiretim sistemlerini iyilestirmenin bir yolu olarak Walter Shewhart (1939) tarafmdan
gelistirilmis ve uygulanrmstir, Sekil 5' te Deming tarafmdan uyarlanmis PUKO
dongusu gorulmektedir. 69
67 http://www.bsiamericas.comlOHSlImplementingOHSMS/index.xalter.Eri~im: 04.01.2007
68 http://www.tisk.org.tr/yayinlar.asp?sbj=ic&id=1402.Eri~im: 28.07.2006
69 http://www.tisk.org.tr/yayinlar.asp?sbj-ic&id-1402.Eri~im: 28.07.2006
45
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 65/91
Pl,mla
J..OI:il l~'1
saprnalan
IhesOiil la,d e i Y t S f r i I ' ; i i n r
€!klie'il':d < In a n E . e t
v e ! «( )rum I3
'1 . I SG I yi~e~l:inlll'!j~~1'1 gemkll ,M~i~1
l I J i ~ n ! . a J
OnlemA ' I I I 2" Ver ll eJ,ev .e
d , e g ' e t l! ll !n d i ll n E l I e r e
g tir ~ · i' in l em aJ
Sekil 5. PUKO Dongusu
(Kaynak: http://www.tisk.org.tr/yayinlar.asp?sbj=ic&id=1402.Eri~im: 28.07.2006 )
PUKO dongusunun asamalanm inceleyecek olursak;
PLANLA
• i~ Saghgt ve Guvenligi acismdan amacm belirlenmesi ( neyi basarmak istiyoruz,
nerede, ne zaman )
• Mevcut durumu analiz etme
• Hedeflerin belirlenmesi
• Kaynlann analizi
• Tehlikelerin Belirlenmesi
• Risk degerlendirme metotlannm belirlenmesi
• Detayh plan hazirlamasr (uygulama plam)
• ic;talimatlar hazirlama
UYGULA
• Riskleri Degerlendirme
• Risklerin kabul edilebilir olup olmadigma karar verme
• Kontrol Onlemlerinin secimi ve uygulamasi
• Her bolumdeki ilgili kisileri bilgilendirme, egitme ve katilmum saglama
• Faaliyet plamm izleme ve gerceklestirme
46
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 66/91
• Uygulama sonuclanm yakm takip etme
KONTROL ET
• Hedef veya hedeflere ulasildi nu?• i9 talimatlar ve yonergeleri gozden gecirme
• Olasi sapmalan tespit etme ve kaydetme
• ilgili kisileri bilgilendirme
ONLEMAL
• Kahci bir denetleme sistemi kurma
• Etkili onlemleri standartlasnrma
• Gerekli egitim ve yonlendirmeleri saglama'"
Son zamanlarda Amerikan i~ Saghgl ve Guvenligi Kurumu i~ saghgl ve
guvenligi degerlendirme serilerini (OHSAS/TS 18001:1999) yaymladi. OHSAS/TS
18001 standard! BS 8800 de belirtilen ilkeleri icermektedir. Bu standart risk
faktorleri yonetimini ve iyi cahsma kosullanm artnrmayi, sistemlestirmeye yardnn
etmeyi ve desteklemeyi amaclar.ls saghgi ve guvenligi yonetimi cahsanlann
saghgnn korumak ve siirdilrmek icin glivenli cahsma ortami saglamayi ve yaratmayi
hedefler. OHSAS/TS 18001 iyi cahsma kosullan sayesinde riske maruz kalan
calisanlar/isbirlikciler/isciler icin uygun risk yonetimini sistemlestirmeye katki saglar
ve destekler.
OHSAS/TS 18001' in yapisi kalite yonetim (9000) ve cevre yonetim (14000)
sistem standard! ile bagdasarak gelismistir. OHSAS/TS 18001 organizasyonun saghk
ve guvenlik ile ilgili performansim gelistirmesini saglayarak mesleki risk
yonetiminin proaktif olarak yonetilmesini amaclar."
70 http://www.tisk.org.tr/yayinlar.asp?sbj=ic&id=1402.Eri~im: 28.07.2006
71 Manas, I.e.O., Coelho, D.A. (2002). The integration Of The Standards Systems Of Quality
Management, Environmental Management And Occupational Health And Safety Management, TaylorAnd Francis Group, Volume 40, No 15, 3857-3866
47
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 67/91
OHSAsrrs 18001:i~ saghgt ve Guvenligi Degerlendirme Serisi- i~ saghgt ve
guvenligi Yonetim Sistemi Spesiflkasyonu'f
i~c;i Saghgl ve Guvenligi Degerlendirme serisi (OHSAS) spesifikasyonu, bir
kurulusun iSG risklerin kontro1 etmesini ve performansmm iyilestirmesini saglamak
icin bir i~c;i Saghgt ve Guvenligi (iSG) yonetim sistemine dair sartlan verir. Be1irli
iSG performans kriterleri belirtilmedigi gibi, bir yonetim sisteminin tasanmma dair
detayh spesifikasyon1ar da vermez."
OHsAsrrs 18002: i~ saghgl ve Guvenligi Yonetim Sistem1eri OHSAS/TS 18001
uygu1ama rehberi'"
OHSAS/TS 18002'ye gore OHSAS spesikasyonu, asagidakileri yapmak
isteyen her kurulusa uygu1anabilir:
a) Faaliyetleriy1e iliskili olarak iSG risklerine maruz kalabilecek cahsmalan ve diger
ilgili taraflar tizerindeki riski bertaraf etmek tizere en aza indirmek amaciyla bir iSG
yonetim sistemi olusturmak;
b) Bir iSG Yonetim sistemini uygu1amak, muhafaza etmek ve siirekli iyilestirmek;
c) Kendisinin belirledigi iSG politikasma kendisinin uydugundan emin olmak;
d) Boyle bir uygunlugu baskalanna gostermek;
e) iSG yonetim sisteminin disardan bir kurulusca be1ge1endiri1mesini / tescilini
istemek:
veya
f) Bu OHSAS spesifikasyonuna uygunlugu kendi kendine tespit ve beyan etmek.
OHSAS/TS 18001, 09 NisAN 2001 'de TSE tarafmdan TUrk standardi olarak
kabul edilmistir (TS 18001). Ancak su husus da unutulmamahdir ki OHSAS/TS
18001 i~ saghgr ve guvenligi degerlendirme serisi yaynu ile uyumlu olmak, tek
basma yasa1 gereklilik1erin yerine getirildigi anlamma gelmemektedir."
72 TUrk Standartlan Enstitiisii Yonetim Sistemleri tamnm dergisi, 2006, s. 16
73 http://www.tisk.org.tr/yayinlar.asp?sbj=ic&id=1402.Eri~im: 28.07.2006
74 TUrk Standartlan Enstitiisii Yonetim Sistemleri tamnm dergisi, 2006, s. 16
75 http://www.tisk.org.tr/yayinlar.asp?sbj-ic&id-1402.Eri~im: 28.07.2006
48
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 68/91
2.2 Standardm Geli~imi
Bircok organizasyon giivenlik standartlanm organizasyona uyarlama yolunda
egilim gostermektedirler. Uluslar arasi standardizasyon kurulusu (ISO) liye
kuruluslan He birlikte kendi standardma sahiptir. Standardizasyon icin Avrupa
birligi komisyonu biitun ulusal standart gruplanm kapsayan liyelerden olusur,
Ornegin ingiliz Standartlan Enstitusu 1996' da BS 8800 i~ saghgt ve girvenligi
standardmi yaymladi, Avustralya standardi BS 8800 standardma benzer olarak
ancak zaman asmuna ugranus olan AS 1470 standardi olarak yaymlandi, Ek olarak
Fransiz standart birligi i~ saghgt ve guvenligi icin aynca bir standart gelistirdi,
Waring (1996) ISO' nun diger ulusal standart gruplan He cahsmalannr ve
standartlanm birlestirdigini one slirmektedir. i~ saghgr ve guvenligi yonetim sistemstandardma artan talebe cevap olarak , 1999' da BSI yeni (OHSAS) i~ saghgt ve
guvenligi degerlendirme serileri standardmi oz degerlendirme ve taleplere uymak
icin yaymladi."
OHSAsrrs 18001 Uluslar arasi i~ saghgt ve Guvenligi Yonetim Sistem
standardidir. BS 8800 ve diger yaymlan da kapsayan 18001 ve 18002 olarak iki
kisimdan olusmaktadir. Dlinyadaki bircok uluslar arasi standartlann birlikleri,
belgelendirme kuruluslan ve uzman damsmanlarm olusturduklan yol lizerinden
gidilerek ortaya cikrms bir standarttir."
OHSAsrrs 18001'in olusturulmasma katkida bulunan organizasyonlar asagida
siralannusnr;
• ingiliz Standartlan Enstitusu (British Standards Institution)
• Avustralya Standartlan (Standards Australia)
• Irlanda Ulusal Standart Kurumu (National Standards Authority of Ireland)
• Guney Afrika Standart Biirosu (South African Bureau of Standards)
• Malezya- Endlistriyel Arasnrma ve Standart Enstitlisli (Standards and
• Industry Research Institute of Malaysia-Quality)
76 Pun, K. P., Hui, I.K, y.a.g.e, s. 373-391
77 http://www.ohsas-18001-occupational-health-and-safetv.coml.Eri~im: 28.07.2006
49
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 69/91
• ispanya Standart ve Sertifikasyon Birligi (Asociacion Espaola de Normalizaciony
Certificacion)
• Uluslararasi Gtivenlik Yonetimi Organizasyonu (International Safety
Management Organisation Ltd)• SFS Sertifikasyon (SFS Certification)
• SGS Yarsley Uluslararasi Sertifikasyon Servisi (SGS Yarsley International
Certification Services)
• Ulusal Kalite Gtivence (National Quality Assurance)
• Gtivence Servisleri (Assurance Services)
• Uluslararasi Sertifikasyon Servisleri (International Certification Services)
• Bureau Veritas Uluslararasi Kalite (Bureau Veritas Quality International)
• Det Norske Veritas (Det Norske Veritas)
• Lloyds Register Kalite Gtivence (Lloyds Register Quality Assurance)"
OHSAS Spesifikasyonu gelistirilirken referans alman dokiimanlar asagida
siralanmaktadir:
• BS 8800 i~c;iSaghii;t ve i~ Guvenligi Yonetim Sistemleri lcm Rehber (BS 8800:
1996 Guide To Occupational Health and Safety Management Systems)
• Taslak AS/NZ 4801: AS/NZ 4801 i~c;iSaghg; ve i~ Guvenligi Yonetim Sistemi
Spesifikasyonu ve Kullanma Kilavuzu (Draft AS/NZ 4801 Occupational Health
and Safety Management Systems - Specification With Guidance For Use)
• NPR 5001 : 1997 i~c;i Saghii;t ve i~ Guvenligi Yonetim Sistemleri ic;in Rehber
(Technical Report NPR 5001 : 1997 Guide To an Occupational Health and Safety
Management System)
• BVQI i~c;i Saghii;t ve i~ Guvenligi Yonetim Standard! (BVQI Safety Cert:
Occupational Safety and Health Management Standard)
• Taslak NSAI SR 320 : i~c;iSaghii;t ve i~ Guvenligi Yonetim Sistemi ic;in Oneriler(Draft NSAI SR 320 : Recommendation For an Occupational Health and Safety
(OH and S) Management System)
78 http://www.tisk.org.tr/yayinlar.asp?sbj-ic&id-1402.Eri~im: 28.07.2006
50
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 70/91
• SGS & ISMOL ISO 2000 i~c;iSaghgt ve i~ Guvenligi Yonetim Sistemleri ic;in
Sartlar (SGS & ISMOL ISO 2000 : 1997 Requirements For Safety and Health
Management Systems)
• Taslak BS I PAS 088 i~c;iSaghgl ve i~ Guvenligi Yonetim Sistemi (Draft BSIPAS 088 Occupational Health and Safety Management Systems)
• DNV i~c;i Saghgt ve i~ Guvenligi Yonetim Sistemleri Belgelendirme Standard!
(DNV Standard For Certification of Occupational Health and Safety
Management Systems (OHSMS): 1997)
• Taslak LRQA SMS 8800 i~c;i Saghg; ve i~ Guvenligi Denetim Kriterleri(Draft
LRQA SMS 8800 Health & Safety Management Systems Assessment Criteria)
• UNE 81900 Serisi i~ Riskleri Onleme On- Standardi (UNE 81900 Series of Pre-
Standards On The Prevention of Occupational Risks) 79
2.3 Standardm Tariheesi
Kilavuz niteligi tasiyan ilk saghk ve giivenlik standard! olan "BS 8800 Mesleki
Saghk ve Giivenlik Yonetim Sistem Rehberi" 1996'da ingiliz Standartlar Enstitiisii
(BSI) tarafmdan yaymlannusur. Kilavuz niteligi tasiyan bu ilk standart kurumlann
belgelendirilmesine yonelik bir temel teskil etmemekteydi.f"
Sonralan baska belgelendirme kuruluslan da bu konuda standartlar
yaymlanuslardrr, Ancak yaymlanan bu standartlar BS 8800' u temel almalanna
ragmen birbirlerinden icerik ve uygulama bakimmdan farkhhklar gostermekteydi,
Bunun iizerine BSI onculugunde uluslararasi kabul edilebilecek bir saghk ve
giivenlik standard! hazirlanmasma yonelik bir komisyon toplanmasi kararlastmlrms
ve bu komisyonun cahsmalan sonucunda 1999 yilmda OHSASITS 18001 standard!
olusturulmustur,
79 http://www.tisk.org.tr/yayinlar.asp?sbj=ic&id=1402. 28.07.2006
80 http://www.avrupapatent.com/standartkaliteohsas18001.htm.Eri~im: 28.07.2006
51
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 71/91
Hazirlanan bu standart, 2001 yilmda TSE (Turk Standartlan Enstittisu)
tarafmdan kabul edilerek TS-18001 olarak yaymlannustir.V
Genel Olarak i~ Saghgt ve Guvenligi Yonetim Sistemi'ni Uygulayan Kurumlar:
• i~ saghgt ve guvenligi risklerini belirlemis ve bu riskleri gerekli onlemlerle asgari
seviyeye indirmis,
• ilgili mevzuat, yasa ve kanunlann gerekliliklerini yerine getirmis,
• i~ Saghgt ve Guvenligi'ne yonelik hedefler belirlemis ve bu hedeflere ulasmak
icin yonetim programlan gelistirmis,
• Gerekli egitimleri uygun kisilere saglanus,
• Acil durumlara (kazalar, vb) yonelik gerekli hazirhklan yaprms,
• i~ Saghgl ve Guvenligi sisteminin performansim denetimlerle izleyen,
• izleme sonuclanna bagh olarak gerektiginde iyilestirme faaliyetlerini baslatan,
• i~ Saghgt ve Guvenligi'ne yonelik cahsmalanru doklimante eden ve sonuclanm
kayit altma alan kurumlardrr.82
2.4 Neden OHSASrrS 18001
OHSAsrrs 18001 standardmm uygulama nedenleri soyle stralanmaktadir:
• Karhhgi arttirmak
• iSG calismalanru diger faaliyetlere entegre ederek kaynaklann korunmasrm
saglamak
• Yonetimin taahhtldilniln saglandiguu gostermek
• Motivasyon ve katihrm arttirmak
• Ulusal yasa ve dunya Standardlanna uyum sliresini ve maliyetini azaltmak
• Paydaslann istek ve beklentilerini karsilayarak rekabeti arttirmak
• Kuruluslar tarafmdan stirdurulmekte olan iSG faaliyetlerinin sistematik olarak
yayihmnu saglamak icin bu sistem uygulanmahdir.f
81 http://www.avrupapatent.com/standartkaliteohsas18001.htm.Eri~im: 28.07.2006
82 http://www.avrupapatent.com/standartkaliteohsas18001.htm.Eri~im: 28.07.2006
52
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 72/91
2.5 Tiirkiye'de OHSASrrS 18001
i~ saghgt ve guvenligi sistemini uygulayan kurumlar;
• i~ sagIlgt ve giivenligi risklerini belirlemis ve bu riskleri gerekli onlemlerle asgari
seviyeye indirmis,
• ilgili mevzuat, yasa ve kanunlann gerekliliklerini yerine getirmis,
• i~ Saghgt ve Guvenligi'ne yonelik hedefler belirlemis ve bu hedeflere ulasmak
icin yonetim programlan gelistirmis,
• Gerekli egitimleri uygun kisilere saglanus,
• Acil durumlara (kazalar, vb) yonelik gerekli hazirhklan yaprms,
• i~ Saghgt ve Guvenligi sisteminin performansmi denetimlerle izleyen,
• lzleme sonuclanna bagh olarak gerektiginde iyilestirme faaliyetlerini baslatan,
• i~ Saghgt ve Guvenligi'ne yonelik calismalanru doklimante eden ve sonuclanru
kayit altma alan kurumlardrr"
2.6 Diinyada OHSASrrS 18001
Son yillarda, bir 90k Ulkede kalite saghk ve guvenlik gereksinimleri daha
zorlayicr hale gelmektedir. Yeni gtivenlik yasasi ve gtivenlik standartlan baskilan
yonlendirmektedir. Amerika, Asya ve Pasifik Asya bolgelerindeki bircok
organizasyonlarda tehlikeleri ve riskleri daha iyi kontrol altmda tutabilmek icin ve
cahsma yeri problemlerini ve kazalanm 90zmek icin gtivenlik yonetim uygulamalan
benimsenmektedir. Bu tip gtivenlik yonetim uygulamalan organizasyonel gelisim
asamalan ve organizasyon tipleri ile cesitlenebilir. i~ saghgt ve guvenligi
uygulamalan; iSG yasalanna uyum ve iSG risklerini yonetmek acismdan
organizasyonlara yardrmci oldugunu iddia eder.85
i~ kazalan ve hastahklanm azaltmayi hedefleyen, cahsanlar icin tistiin bir
stratejidir. Uluslar arasi alanda i~ saghgl ve guvenligine sistematik veya programh
83 http://www.kaliteofisLcomlmakale/makaleler .asp?makale= 163&ad=Kalite%20Standartlan&id= 19,
Erisim: 03.09.2006
84 http://www.standartkalite.comlohsas18001nedir.htm.Eri~im: 31.07.2006
85 Pun, K. P., Hui, I.K, y.a.g.e., s. 373-391
53
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 73/91
bir sekilde yaklasilmaktadir, Amerika'yi de icine alan bir cok iilke iSG program
yasalanm ve ilkelerini gelistirmislerdir. Amerika (United States), i~ saghgr ve
guvenligi birligi (OSHA) 1989' dan beri iSG programmm gonullii olarak ana
hatlanm belirledi, ve 1998'de iSG program kurallannm taslagma yaym izni verdi.86
2.7 Risk Degerlendirme
Risk, bazr tehlikeli olaylann olma olasihgi ve eger olursa bunlann sonuclannm
birlesimidir, Tehlikenin bircok kaynagi vardir (fiziksel, biyolojik kimyasal, mekanik
,insan hatalan, dogal nedenler v.s.) ancak dort cesit hedef vardir- cahsanlar, nufus,
cevre, varhklar ( binalar ve teknoloji) ve tehlike iletimi icin li<;yol var- yigm, enerji,
bilgi transferi. Cogu zaman tehlikenin aym kaynagi farkh yonetim alanlannda riskeyol acabilir, ornegin; uygunsuz iiriin iiretimi. Uygunsuz iiretim azalmasmm anlarm;
• Artik veya yeniden isleme nedeniyle ortaya cikan kayip riskini azaltma
• Musteriye iletilen kotii kaliteli ilriin riskini azaltma
• Cevre riskini azaltma (hammadde ve enerji tliketimi azaltma, ve atiklann
azaltilmasi
• Cahsanlar icin risk (surecler iyi anlasihrsa kaza olasihgi dusecektir)
• Musteriler icin risk azaltma (Uygunsuz iiriin kazamn nedeni olabilir.)
• Mevcut bilinen standartlara gore iSGYS uygulamasi risk degerleme ve
yonetimini gerektirir."
i~ dunyasmm <;ogu, her alanda kolay ve az maliyetli onlemler istemektedir.
(eger miimkiinse, tek bir gosterge) Boyle bir onlem eger olsaydi optimal olurdu,
ancak, i~ saghgl ve guvenligi uzmanlan boyle basit bir onlemin i~ saghgr ve
guvenligini olcmek icin tamamen uygun olamayacagmi soylemektedirler. Bunun
sebebi i~ saghgt ve guvenligi konulan dinamik yapidadir. ingiltere'deki (United
Kingdom) dis endlistrideki list dlizey i~ Saghgt ve Guvenligi yoneticilerinin
tartismalan bu varsayirm desteklemektedir. i~ saghgr ve guvenligi yonetiminde bir
86 Barbeau, E., Roelofs, c., Youngstrom, R., Sorensen, G., Stoddard, A., D. Lamontagne,A., y.a.g.e.,
s.371-379
87 Labodova, A. (2004). Implementing integrated management systems using a risk analysis based
approach, Journal of Cleaner Production, Volume 12, 571-580
54
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 74/91
problem halledildiginde bir diger problem ortaya cikar. Bunun sebebi buyuk bir
ihtimalle kiyrdan uzakta, niikleer, kimyasal ve havacihk gibi yiiksek risk ve
glivenilirlik gerektiren soysa-teknik sistemlerin karmasik olmasmdandir, Bazi
kuramcilar nerde insanlar ve karmasik teknoloji varsa, sis tern isledigi slirece
glivenlik problemleri ve kazalar olacagmi soylerler.f"
Bu teoriye gore, uygulamada riskler yonetilebilir ancak tamamen azaltilamaz,
Diger bir degisle, 'srfir risk' yoktur. Bunun anlamami da; kuruluslar kendi i~ saghgt
ve guvenligi yonetim sistemlerinde olabildigince riski dusuk tutmak icin ve
potansiyel zayifhklanru tespit etmek icin slirekli nobet halinde olmahdirlar. izleme
slireci, kazalar, olaylar gibi saghk ve glivenlik performansi lizerinde etkisi olan temel
performans gostergelerinin tammlanmasiyla cok daha iyi duruma gelecektir.
Saghk ve Guvenlik yoneticiler tarafmdan olculen bircok alandan farkhdir
cunku yaralanma veya hastalanma gibi bir sonucun ortaya cikmasr degil cikmamasr
basandir.. Ancak dusuk yaralanma ve hastahk oram, yillar suren bir periyodu
askmdir, risklerin kontrol altmda tutulacagmm ve yaralanma ve hastahklann
gelecekte kontrol altmda tutulacagmm garantisi degildir, Bu bilhassa kaza olasiligi
dusuk olan kuruluslarda dusuktnr, ancak onemli tehlikeler bulunur. Burada glivenlik
performansmm aldatici bir gostergesi bulunabilmektedir.89
Dlinya Saghk Orgutunu (WHO) incelersek, 1977 den beri 'herkes icin saghk'
amacim silrdiirmektedir. WHO' nun cahsanlanrun saghk prograrm hedefleri: iste
saghk icin ulusal ve uluslar arasi politikalan gelistirmek, saghkh cahsma cevresini
gelistirmek, saghkh cahsma uygulamalanm ve saghkh iyilestirmeyi gelistirmek, i~
saghgt bakim ve hizmetlerini arttrrmak, is saghgt icin uygun destek bulmak, bilime
dayah is saghgr standardmi gelistirmek, uygun bilgi sistemi kurmak, ve halk bilincini
arttrrmak; arastirmalan artnrmak, is birlik cabalanm bliylitmektir.
88 Mearns, K., Havold, J.I. (2003). Occupational health and safety and the balanced scorecard, The
TQM Magazine, Volume 15, Number 6, 408-423
89 y.a.g.e, s. 408-423
55
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 75/91
Uluslar arasi cahsma orgtittintln simdiki i~ gucunu temel alan son tahminlerine
gore cogunlugu ise bir ay gitmemeyi gerektiren ve cogunlugu uretim kapasitesini
dusiiren yada kahci sakathga yol acan 10 milyon ciddi yaralanma dahil yilm her 3
gunude 125 milyon yarah yada i~ giicii kaybi olmaktadir, Her yil dunyada isyeri
kazalan neticesinde 220000 olum olmaktadir.Y
Ne tip hastahklar is riskleriyle ilgilidir? Bu yuzyilm sonunda gozlemlenen
cahsma hayatmdaki degisimlerle birlikte, fiziksel ve zihni fazla doldurmak v.b. gibi
risk faktorlerinin rolu artmisur. Buna da cok faktorlu saghk karmasasi denilebilir.
Bunlar toplumun isle ilgili hastahklanmn onemini isle ve isle ilgisiz risk ile
birlestirilmistir. WHO (World Health Organiation) uzmanlan tarafmdan tammlandigr
gibi asagida gosterilmektedir:1. Davramssal ve ruhsal kokenli bedensel hastahklann duzensizligi
Risk faktorleri : asm yiikleme, az yukleme, vardiyah is, kurumdaki rol, kisiler arasr
iliskiler, yasam stili faktorleri ( sigara , alkolu kotuye kullanma)
2. Hiper tansiyon, (buyuk duygusal gerilim)
Risk faktorleri: beden agrrhgt, yliksek tuz ahmi, diyet kurallan, yliksek alkol
ttiketimi, fiziksel hareketsizlik, stres iceren psikolojik faktorler
3. Kalp hastahgi,
Risk faktorleri: yuksek tansiyon, sigara, diyet, psikolojik faktorler-stres,
4. Kronik solunum hastahklan.
Risk faktorleri: hava kirliligi, iklim,sigara, genetik faktorler, cocukluk solunun
hastahgi'"
Bilimsel risk degerlendirmesini temel alan i~ saghgt standardmm gelisimi;
lsteki saghk ve guvenligin temel asamalan saglanmalidir. Burada bilimsel risk
degerlendirmesini temel alan standartlara ihtiyac duyulur. Cesitli durumlann ve diger
cahsma kosullannm giivenlik asamalan belirlenir. . Standartlann belirlenmesi i~
saghgt hakkmdaki ulusal programlara dahil edilmesi gereken bir istir. Standartlar
90 Mikheev, M. I. (1997). Occupational health for all: the strategy of the World Health Organization,
Environmental Management and Health, Volume 8, No 5, 199-201
91 y.a.g.e., s. 199-201
56
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 76/91
aym zamanda planlamacilar icin kilavuz saglar, i~ cevresinin izlenmesinin
sonuclanm degerlendirmede bir referans olarak kullamhr.92
2.8 Isyerl Denetimi
lsyeri denetimi potansiyel anza veya varolan riskleri tammlayarak, uygun
dtizeltici aksiyon planma olanak saglar. Isyeri denetimlerini saghk ve gtivenlik
yasalan da gerektirmektedir ve Birlesmis Saghk ve Gtivenlik Birliklerinin tiyelerine
de yol gostermektedir. Sik yapilan denetimler; yasalar tarafmdan da dikte
edilmektedir ve cok sik meydana gelen ciddi kaza ve yaralanmalan onlemektedir. Bu
tip denetimler; her meslekteki isyerini ev idaresi de dahil olmak tizere sorgular ve ilk
yardim ve elektrik ile ilgili gtivenlik faaliyetlerini de icermektedir."
2.9 OHSASrrS 18001 Yararlari
OHSAsrrs 18001 standardmm yararlanm siralamak gerekirse;
• Cahsanlan isyerinin olumsuz etkilerinden ve kazalardan koruyarak, rahat ve
gtivenli bir ortamda cahsmalanm saglamak,
• Cahsan motivasyonu ve cahsan katihmrm artirmak.
• i~kazalan ve meslek hastahklan sebebiyle olusabilecek i~ ve i~ gticti kayiplarrm
en aza indirgeyerek, is veriminde artism saglanmasi ve maliyetlerin dusurulmesi,
• Cahsma ortamlannda alman tedbirlerle, isletmeyi tehlikeye sokabilecek yangm,
patlama, makine anzalan vb. durumlann ortadan kaldmlmasi neticesinde isletme
guvenliginin saglanmasi,
• Ulusal ve uluslararasi yasa ve standartlara uyum saglamak,
• is performansmi artirmak;
• Diger isletmeler ya da musterilere karst duyarh, sorumlu bir imaj yaratmak.
• Rakiplere karst tisttinltik saglamak.
92 y.a.g.e., s. 199-201
93 McAleer, a.g.e., s. 38
57
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 77/91
• Resmi makamlar onimde, kurulusun i~ guvenligine olan duyarhlrgmm
kamtIanabilmesi94
• Cahsanlarm memnuyeti, musteri memnuyeti ve iiretim maliyetlerinde azalma
saglamr.• OHSASrrS 18001, ISO 9001:2000 ve ISO 14001 ile uyumludur, mevcut kalite
sistemi OHSASrrS 18001 'i de icererek var olan alt yapi gelistirilir ve daha
kapsamh hale getirilir.
• isteyen isyerleri, OHSASrrS 18001'e gore olusturduklan yonetim sistemini
beIgeIendirebilirler.
• Bu yonetim sistemi, isletmede cahsanlann saghgmi dolayisi ile verimliligi ve
iiretimi de arttrran bir faktordur, 95
94 http://www.avrupapatent.com!standartkaliteohsas18001.htm.Eri~im: 28.07.200695 http://www.tisk.org.tr/yayinlar.asp?sbj-ic&id-1402.Eri~im: 28.07.2006
58
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 78/91
ts SAGLIGI VE GUvENLiGi YONETiM SiSTEMi KAPSAMINDA RiSK
ANALizi, DENETiM VE BiR FiRMA UYGULAMASI
3.1 Uygulama Firmasmm Tamtum
Tetra Pak dunyanm onde gelen SlVl gida isleme ve paketleme tireticilerinden
biridir. 20.900 cahsam ile faaliyet gosterdigi 165 pazarda musterileri ve tireticilerle
birlikte dtinya ttiketicilerine gtivenli gidalar sunmaktadir. Global isletme odagmuz
olan isleme, karton paketleme ve plastik paketleme 90zUmleri bizi musterilerinetoplam coztlm sunan bir ortak haline getirmektedir.
1971 yihndan bu yana Ttirkiye'de faaliyet gostermekte olan Tetra Pak, gida
maddeleri tireten musterilerine ileri teknolojilerden yararlamlarak gelistirilmis
paketleme 90ztimleri ve hizmetleri sunmayi ilke edinmistir, Bu ilkenin ana hedefi ise,
Ttirk ttiketicilerine gtivenli gida maddeleri sunmak ve onlann yasamnu
kolaylastirmaknr. Tetra Pak Ttirkiye, ambalajh ve gtivenli gida ttiketimini artirmak
ve musterilerinin basan dtizeyini ytikseltmek amaciyla, stirekli olarak pazar
arasnrmalan yapmakta ve kampanyalar dtizenlemektedir.
Tetra Pak'm Vizyonu; Gida tirtinlerini her yerde gtivenli ve kolay ulasihr kilmaya
adamaktir. Misyonu ise; Gidada tercih edilir isleme ve ambalajlama 90ztimleri
sunmak amaciyla mnsterileri icin ve musterilerle birlikte cahsmaknr. Yenilikcilige
olan baghhgrm, ttiketici ihtiyaclan konusundaki bilgisini ve tedarikcilerle olan
iliskilerini gidanm tuketildigi her yerde ve her zaman bu 90zUmleri sunmak icin
uygulamaktadir,
Tetra Pak; Cevreci ve iyi kurumsal vatandashkla uyumlu sekilde karh bir
btiytime yaratan sorumlu endustriyel liderlige inanmaktadir,
1971'de Ttirkiye'de ilk Tetra Pak makinesi Kayseri'de Meysu Meyve Suyu
Fabrikasi'nda kuruldu. 1978'de Petas ile irnzalanan lisans anlasmasmdan sonra Tetra
59
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 79/91
Pak paketleme malzemesi Tlirkiye'de liretilmeye baslandi, 1985'de Tetra Pak
istanbul ofisi faaliyete gecti, Ofis halen pazarlama, sans yonetimi, teknik servis ve
yedek parca dagiumi konusunda bir merkez olarak islev goriiyor. 1987'de Tetra Pak
Nasas He ortakhk kurdu. Fabrikamn ve paketleme malzemesi liretiminin
gelistirilmesine yonelik yeni yatmmlar yapildi. 1990'da Yilhk 1 milyar ambalaj
kapasiteli Tetra Pak Nasas fabrikasi izmir'de acildi. 1992'de Nasas'm ortakhktaki
hisselerinin tamammm Tetra Pak tarafmdan satin almmasi ile birlikte ismi Tetra Pak
Paketleme Sanayi ve Ticaret A.S. olarak degistirildi. Tetra Pak Tlirkiye, SlVl gida
endtistrisine, gida isleme 90ztimlerini sunmaya basladi. 1993'de Tetra Pak lzmir
fabrikasi, Alman DQS tarafmdan verilen ISO 9002 sertifikasi ile birlikte Turk
Standartlan Enstittisu (TSE) belgesi aldi. 1998'de Tetra Pak lzmir Fabrikasi
"kuruluslann faaliyetlerini kontrol altmda tutarak, cevreye verdikleri dolayh dolaysiztiim etkileri en aza indirmeyi" amaclayan ISO 14001 Cevre Yonetim Sistem
Standardi'm almaya hak kazandi. 2002'de Okul Stitti Programi'nm tilkemizde
uygulanmasi icin onculuk eden Tetra Pak Tlirkiye program cercevesinde egitim ve
iletisim faaliyetleri dtizenledi.
3.1.1 TETRA PAK izmir Fabrika
Fotograf 1. Tetra Pak izmir
60
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 80/91
1976 yilmda lzmir-Kemalpasa' da insa edilen fabrika 1986 yilmda Tetra Pak
tarafmdan satin almdi. 1988' de yilhk iiretimi 176 milyon adet ambalaj olan Tetra
Pak Izmir Fabrikasr yilhk yaklasik 2.6 milyar ambalaj iiretimine ulasrmstir, Uretilen
tiriinlerin yaklasik ti9te biri ilrracata yoneliktir ve 16 degisik lilkeye ihrac
edilmektedir.
Tetra Pak lzmir Fabrikasi Izmir' e 30 km. mesafedeki Kemalpasa Sanayi
Bolgesi'nde yer almakta, 68' i dogrudan iiretim siirecine dahil olan, geri kalam ise
idari ve diger hlzmet faaliyetlerini ytirtiten toplam 100 kisiyi istihdam etmektedir.
Fabrika, Musteri Hizmetleri, Satin Alma ve Lojistik, Uretim ve Kalite Gtivence,
Bakim ve Mtihendislik, Operasyon Planlama ve Denetim olmak tizere bes bolumden
olusmaktadir. Merkezi istanbul' da bulunan lnsan Kaynaklan ve Finansmanbolumlerinin bolge temsilcileri Tetra Pak lzmir Fabrikasi' nda gorev yapmaktadir."
Tetra Pak Tiirkiye' de yonetsel sorumluluk, fabrika direktoru lzmir' de olmak
tizere birinci dereceden direktorlerdedir. Fabrika direktoru fabrikadaki btittin
cahsmalardan sorumludur. Uretim ve Kalite Gtivence Mtidtirti, Musteri Hizmetleri
Mtidtirti, Satm alma ve Lojistik Mtidtirti, Bakim ve Mtihendislik Mtidtirti, WCM
Koordinatoru, Odaklanmis Gelistirme Koordinatoru, i~ Guvenligi, Cevre ve Hijyen
Koordinatoru Fabrika Direktorime rapor eder.
96 http://www.tetrapak.com.tr/index2.html.Eri~im: 11.12.2006
61
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 81/91
3.1.2 Organizasyon Semasi
I YOlletim Kurulu
Fnbrike Dtrektoru
I
IOtonorn J , - - - - - " ' - l i t e - j - . f i - I ~po 5.orurnlu5U.. I - - l S-3tl!l Ko[m::lin-<ltDru I H EJ.ekfrik ~ e f i I SHE
Bak m ~ef I Ko or d n.a toru
D AG I TI M Ko ord , _ I U I' - - - - - _ - - - . _ - - - - - ' I ~ : ; , d l r n c . 1 i!iletmE-
Maliy.et
Od'akla'nm~ G91~tirme
Otonom Baktrn
Pls nhBaktm
c : : :
« Ka,liteli a ajnm...JZ~ Erke n Yhnetim
!-
:$ 'Eg; t ;m
toje-n
Mu§1eri Hizmetler!
OfisWC.W
Sekil 6. Tetra Pak Organizasyon SemasiNot: SHE: Gtivenlik, Saghk, Cevre
PI: Focus Improvement : Odaklanmis Gelistirme
WCM: World Class Manufactoring: Dtinya Smifi Uretim
62
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 82/91
WCM S l 1 t u n i a r z
U JF U J
:!: tk :tk : U J >-'F :!: :!: Z
U J
.~ :!: :!: o~ 'i = ::lI- ...J « ~ U J
U J U J tn «~ U J x z :!: >
> - o « z :!: 'F :!: o:!: tn Dl :0 U J : £ 1..J
0 :J > -'i =
. ! ! 2 :1 : s« U J ;( 3:!: Z Z .C z "")
.~00 « ...J U J U J
...J U.I- ...J « ~ 0a a. ~ tk :
U J
Sekil7: Tetra Pak WCM Stitunlan
Not: TPCA: Tetra Pak Carton Ambient
WCM anlayisma gore Tetra Pak'm bimyesinde 11 tane stitun vardir ve bizim
inceleyecegimiz bSIDl ise i~Guvenligi ve Cevre Stitunudur. i~Saghg; ve Guvenligi
Faaliyetleri bu stitunda ytirtittilmektedir.
3.2 Tetra Pak i~Sagbw. ve Giivenligi Uygulamalan
3.2.1 i~Giivenligi ve <;evre Siitun Uyeleri
Stitun tiyeleri; SHE koordinatoru, Bakim, Satm alma ve lnsan Kaynaklan
Departmamndan olusmaktadir. Stitun tiyeleri bir takim halinde koordineli olarak
calrsmaktadrr.
63
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 83/91
3.2.2 i~SagIlg. ve Giivenligi Misyonu, Gostergeler ve Hedefler
Tetra Pak iSG Misyonu; Giivenli ve Saghkh cahsma ortanu saglamaknr.
Tablo 4. Yrllara gore Kazalar ve Risk Seviyeleri
2003 2004 ~005 ~OO6 ~006T ~OO7T 2008T
~azalar 9 8 ~ ~ ~ ~ 0
~sk Seviyesi ~560 ~583 ~100 ~560 1600
Not: T: Hedef
Tablo 4'te Kaza sayilannm ve Risk seviyelerinin yillara gore dagihmmr
gostermektedir. Tablo 4'teki kaza sayilanna dikkat edersek; 2003 yilmdan bu yana
dii~ii~gozlenmektedir. Hedeflenen kaza sayist ise 0'dir, llerleyen bolumlerde Tablo 8
ve Tablo 9' da anlatilan risk seviyesi, Tablo 4'te yillara gore dagihnu gorulmektedir.
2005 yilmdan itibaren gosterilen risk diizeyinde; alman onlemler ve iyilestirilmeler
nedeniyle dii~ii~ve iyilesme gorulmektedir.
3.2.3 Master Plan
• Giincel Durum Degerlendirilmesi
• Giincel Durumun lyilestirilmesi
• Kaza Analizleri
• Risk Analizleri
• Denetleme Sistemi
2007uvenligi Master Plant 2006 2008
II
ENTEGRE YONETiM SiSTEM
SERTiFiKASYONU
(OHSAHI8001, ISO 14001, BRCIIOP9001)
64
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 84/91
Sekil8: i~Guvenligi Master Plam
3.2.4 Siitunlar Arasr Iliskiler
i§ GOvenligi Elikel Yonetirni
Taseron Sozlesmelerl
Risk Deg8~endirme Faaliyetleri
Maliyet Daglhmlan
-Egitim o tu ruml an run hazu t anmas- Egitim dokumanlarrun haznlanrnast
i~GOvenligi Bike! Ybnetimi
Ergonom ik r isk dege~endirm e
~
Risk Degerfendirme
EEM takmtanru
destekleme
~
Sekil 9. Siitunlar arasi lliskiler
Not: SHE:Safety, Health, Environment: Glivenlik, Saghk, Cevre
CP: Cost Pillar: Maliyet sutunu
PM:Planned Maintanence: Planlanmis bakrm
OP:Office Pillar: Ofis sutunu
EEM:Early Equipment Maintanence : Erken Ekipman Bakimi
E&T: Education and Training: Egitim ve ogretim
AM:Autonomus Maintanance: Otonom bakim
3.3 i~Sagbg.. ve Giivenligi Plam
• iSG Politikasi ve ilk degerlendirme
• Planlama
65
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 85/91
• Uygulama
• Diizeltici ve onleyici faaliyetler
3.3.1 iSG Politikasiveilk Degerlendirme
3.3.1.1 Giincel Durum Degerlendlrflmesl
• i~Saghgt ve Giivenligi politikasmi ve sorumluluk1an tammlama
• i~Saghg; ve Guvenligi hakkmda uygulanan tilm kanuni sartlan tammlanma ve
Acil Durum Planlan Hazrrlama
• Kanuni sartlan takip etmek icin plan hazirlama & Acil durum planlanm
uygulama
• i~Saghg; ve Guvenligi performans gostergelerinin gercek sonuclanm (Gecmis
Veriler dikkate ahnarak) ve Uzun Donem Hedefleri belirleme
• Veri Toplama Sistemini Hazrrlama ve Uygulama (Kaza, Vaka, Kayip)
• DokUmantasyonu, Kayit Sistemini, Veri Kontrol Kurallanm ve Akislan
tammlama ve Uygulama
66
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 86/91
3.3.1.1.1 Politika
A t 'Tetra Pakj'l r"r,;,·.,i ~ w " " " i'!Ifl'''' rr
POLiTiKA
Politikarruz, Tetra Pak'm spesifikasyonlanna uyan musterilerle karsthkh
mutabakat ile mal ve hizmetin saglanmasidir, Bu spesifikasyonlar;
• Her zaman kalite konusunda mutabakat saglamak,
• Fiyatta mutabakat saglamak,
• Zamamnda tiretim ve teslim saglamak,
• Musteriyi ilk maya koymak,• Ulkenin yasal yapisma uymak,
• Kaynak etkinligini optimize etmek ve insan ve cevre tizerindeki negatif
etkileri azaltmak.
Yerine getirilmesi gereken zorunlu1uk1ar ise;
• lnsan Kaynaklanmn egitim ve ogretiminin surekliligi,
• Ust yonetim destegi,
Ilkelerimiz Tetra Pak'm temel degerleridir. Bunlar;
• Sorumluluk ozgurlugu,
• Musteri, tedarikci ve i~ arkadasi ile isbirligi,
• Uzun donemli bakis acisi,
• Yenilikcilik ve yaraucihk,
• Baghhk ve eglence.
Tetra Pak'm kalite Politikasmi spesifikasyonlanyla, kaidelerle, ulusal ve
uluslararasi standartlarla, yonetmeliklerle temin ediyor ve destekliyoruz.
Faaliyetlerimiz hedeflendirilmistir. Bunlar ise;
• Kalite konusunda stirekli gelisim,
• Kayiplan azaltma,
• Kayip ortaya crkmadan onleme,
• i~guvenligi, hijyen ve cevre tizerindeki performansm iyilestirilmesi,
Performansmuz genel merkez tarafmdan olusturulmus olan anahtar
performans gostergeleri ile izlenir ve ol~tiltir.
Yukanda ozetlenen stratejik taahhtitlerin yerine getirilmesi pazardaki rekabetci
pozisyonumuzu desteklemektedir.
67
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 87/91
3.3.1.1.2 i~Sagbg. Ve Giivenligi Kapsannnda Uygulanan Tiim Kanuni Sartlar
Tablo 5. i~Saghgt ve Guvenligi ile ilgili yonetmeliklerin listesi
I(~n.u.n_!.!_ U'Y~ni!_~ H~~.rJ. . !)!n~n Y'O"...:t't"!_eJl~Ie:!'"' ~ __ _ ...L..
A ~lr y" Tc hlikel' h le~ Yl .l nc lm , ,' i0 5 i YC Fonn ... (4 .m"c le I .. ,. i de~i~'Ii ."A'S9~ri U~ret , Yi;n"tm _eli~ i _ _ _ _ _';ah ~"nl . . rrn I~ S"i5h(j1 Y" C;;oY"nl;(jiEi,iiml"rinin iI,....1 'V" E~"",ftn Hakk' lnd ..Yon,etme'lI '1i<Call~ma, ~ayaan .. IIiSkln i:J¢o O"n,l~m", Kururu",u"'Callsm" uswr v", E,,,,.r,,n H..'kk!nd ..
Yojn",_etili<
Call~m .. , v e S... y .., GQ,,,entik 8'8IM~llal T"."f'noji ... . Y"I'II" eak P"'''''' Gft,,~,e!limi " . .
1;I_~!i~I 'i;p,ifl~1!.iI!<;~IJ"..,!_y,,~~.~"M;[_'ti~"";h!i<l~I~_i't"i!"\.!~k _o ; ; . . ""k YC Gens tj'~I",rin C""I~b"lma !J~!l1YO E"":F:I"~IH"k!<,"d" Y5nctmclik
Ekr",niJAr . . clar l .. c-~I"~m"h.rd", sIIij i, :k "e Gave",!;" 5",'emleri tMki<lnda'k; 'Yi!""tmcfik!;1Il! ' T"j.i:n~_b:le'!i-'ron_e~e~li~r'_ _ __~- " __ __ __ __ _ _ _
Glib .. 'o'"'Y" flmZlren K ad ,n l .. nn Cal,s'bnlma Sartlan,'" ~ m~ irm .. Od,,'''''' Y'e .;ocuk
s,,'wn Yul'"tl"." ... Oak 'l\"o..~unel.i"
G,6~ci "".1'5" rBe[il"li SO.en .1~.1~""6JI' g6:all~1 ve GO",.. r;li~i Hal<k,r;<l6 ytin.~tm_eil<Gllto;!ll;\I_ Yi:o! 'Le~~! ;o: i !G·QYftnlik ' ' '' S6~llk I~,,~..-tleri Y&netmeli( j iH,~~h~_I, Gtt ' !1~rl<l1L6~ol( j_fle_m~,en ~_..II~'I'''_Sc;releri _\,6_Q~t(!Io;>l i~-i
H,,,•• rI,,m .., Tllm ..ml"m" ve Temizieme I~I..... Y~nftlm eI,~ih~Ii;!l)mln!~flmn Ky!l, mffilfllh SI.:il!k YIl!GQY~-nl!~ S!lfthm Wn~m~!i~i1,Ka"unun" IIj~kin9"j'~rn ..,S(lr",...iyaneun ..li~i
jli'_lC:!,n\l_n~,";O Jlijkii' !~"_I,.o;~"1me ,,~"a~le_S_9~le!,~CallJ,!,e 'I'"C"el:!!'l~ligiI"S,~I,jl y~ G(I,Y,entla; KUI"U'tla... 1- 1aI<k.. ,,:1 & y;;"..u..·elil<
!j _ S~§!'~I ,,~ lJij ,v,~nli~l Y"'Mt!'I'! ..!i~; . __
l_;. S G ! 5 M i . ve G! i l'Y 'en l l!5 inc I l i.~ l< ln ~i~k O..,_pl ../'"lW.~ :e .i T eb li ii! ~ - Q i 'Oo;:retJ.. ri"d 'e n C ezo < > 1 ; 0 " , 1 < K es il .. n P"r " IOI In ""II 011ml lY~ Yetk, l i K. . ., ,, ,, , ,, ,,T"~"'kkllol!!ve ~"r'jom" h ... .I. .n H"~k,nd,, Y6",,,tm,,likl,y., ...'Il; n .. "' . . Eklentileninde ,A I,necak S .. ~ lok .... GO-..enlik Onrem'lerin .. I ii s k in
Y6net:me'lii<
in~riKYrm~ izoi veh!..,tm.e ee!o,.siAlillmul H~'kk:mdaYi:!m=,lrn~·lik
in~rl~rinde l § i l ' l Durdurulma.SIM veJili ia1crlil'rinin K.apotlim1ll5llrl!Dl!irY~nctmci[k
l (a~11iJ.~ i l " r i l1 i G"C!lc Ptl5tal~_nr l ! l :a S;_15I ! ,brl l rn_6!<~1IJJI~. [ I_Hakkr r : ! da_ '1 ( j I )~ i lme l i~
l {a n ~o rQ j! in v e, M u tb je n M ~d d !e l~ rl ~ ( :~ ll~ m al a T l d ~ $ :01 . ",11"'e GOYcru l ik Oniemillri
Hak l<rnila ' fGii~trrr~! ik
Kim'- ;B~i I I tMl !ddeier i ! l l811~m~iud,~a~hk v~ G(lv~ni ik ¢ni l !mi~ri ioI~'iclclnd8ikl"(Oheti'i'leli~
K!_~a,'J;~I!~m~~ I(~IO Ca l l ~ml : l 6d,~nc§nc , t li tk in Y l :!ne tmcl ikI(ij1 is Iii IK or u JucuDonani m 'fI 1netm e ! i~ i
I ( i s i ~ e : ,Ko rl Jy ua iDo n~ -n im ia nn -J ~y er ie ri nd 'e K I.lU..n ilmM I HrokkrndaYftn!itmel~k
J:;ijis~ ~~uj'ucuDcnanlm"a_f1n IK~~~~uJ~11 R e hb er iJ iI l ,O a k T!!llil
tcm.S?!KQ!Y)'"," ' " QOI'I~!,, !m!4r1aJ~~LU.,~m ~J9_!iJ;Ti!~llJs:!t!~Ui~d~tl1.ar;Lo~ir' ie!.i[l!,i-6zQl't(lJ E ~k t HO kOm l iJ ve Te.l'ir Ml! i jduN l!ltlhdamlH o k k rn d a Y on c tm l elik
Pat lar lCl Of tamiannTeh ii ke !c rindcn o ;ah~ 'cnl ar ln KOfI !Jnm,m Hakkund~ki Y6notmci ikP05: ta larf ia l inae Ij9i Ca b lb rl ~e r ak Y Il rC I tO l en i ,lerde i ;61l fmalara !'lif kinOul Usu l ve
E~iII~l.,r H~k~lnd-"iV~Mim~lik
S4g!ilo;Ku (~114 r 'l B> lr k im l l 'l d a f i G i l nile Afl~k Yedibui l*Iksali t V~y~ D'el il~AI CI .I ! !~ l lma~1G~rek"'n 1 ~ I > e r H.likklnd~ Y6Mtm~[ik
iittej'ilil '(Oflet!i)j.li~i _._ __", _
Yapl l~i !l rindc S.! l~1 tkYO GG...~n l ik Y !Sne tme l i~ iy,Urk i lc : r e ti i l ~ n Yone tme l i i
Y6"etm , , ! i !<
IGJRcG'. - : r . . . . ihE]uyGU"'Il;"
Hi.i>.2004 OK
1.8:.2004 OK
6.4.20[14
2:3.J.2.Z(J03, OK
11.2.20·0<1 OK
14.7.200<1 OK
!S5.:200<1 OK
2~,12 ·2!;1~~O!{
23.U.2iio3 OK
6,,a-'.Z9~ C o 'I{28,<1.200<1 OK
11,;n:Q!J4 Ot::6.,4.2004 10K
6.4.2004 "''''7 .... .-200<1 OK~9J12 .2(10~(lK
6.::1.200$ , o K .
S.:3.20D<l Ok:
~o,2 .2(J0<I, OK
l)"U,;;:QQ4 Qt::
5.3.20049.e:.20fli4
z6 ,1Z.• i: O C ! 3si,3 .2 0 0 4
----j0K
':2:0<,,3.2004 10K
26.lZ ..2003 O .K
1 m : :.4.2( iO! i
O~
OK
OK_----''-'-=='---'----------'-'01(
OK
OK
OK
OK
1 0 KOK
_ Q _ ! \ :
10K
O _ _ K _
Tetra Pak'ta i~Saghgt ve Guvenligi Kapsammda yasal olarak uygulanan
yonetmeliklerin listesi Tablo 5'da gosterilmektedir.
68
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 88/91
3.3.1.1.3 Kanunlann takip siireci
Kanuni Gereklilige
Uyelik
Gtmcellenmis
Yasal Sartlann
SHE
koordinatorune
ulasmasi
veya
uygulama
degismeli.?
mn
E
Prosedur veya uygulama
glincellenir
Sekil l O. i~Saghg; ve Guvenligi ile ilgili Kanunlann Takip Siireci
Not: TP: Tetra Pak
Sekil 10'a gore Tetra Pak Kanuni gereklilige liyelik islemini tamamladiktan
sonra guncellenmis olan yasal sartlar SHE koordinatorune ulasir. Yasal sartlardan
69
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 89/91
hangileri TP ile ilgili olup olmadigi belirlenir. ilgili sart yok ise arsivlenir, eger var
ise kanuni sart ile ilgili prosedtiriin veya uygulamamn degistirilip
degistirilmeyecegine karar verilir. Prosedtir veya uygulama degistirilecek ise gerekli
gtincellemeler yapilrr, eger degistirilmeyecek ise arsivlenir,
Kanuni surec takibinden soma Acil Durum Prosediirii hazirlarur ve bu
prosedtire gore gerekli uygulamalar yapihr,
3.3.1.1.4 i~ Sagbg. ve Giivenligi Performans Gostergelerinin, Gercek
Sonuclarmm (Ge~mi~Veriler Goz online Almarak) &Uzun DonemHedeflerin
Belirlenmesi
Grafik 10; kaza ve iskalama sayilannm yillara gore dagihmrm gostermektedir,
ISG faaliyetleri 2001 yilmda baslamasma ragmen, Grafik 10' da 2003 yilmdan bu
yana olan surec ve ilerleyen yillardaki hedefler incelenmistir, 2003 yilmdan itibaren
iskalama sayilannda artma gozlenmistir, Bu durum rskalama raporlannm ve bu
raporlann kalitesinin artngnu gostermektedir. Dolayisiyla iskalama ne kadar artrms
ise hatalar 0 kadar iyi tespit edilmis ve gerekli dlizeltmeler yapilrms demektir.
Raporlama kalitesinin artmasi ve kazaya sebep olacak hatalann dlizeltilmesi
sebebiyle is kazalannda da dusus gorulmektedir.
16
14
12
10
8
6
4
2
02003 2004 2005 2006 2006T 2007T 2008T
I . Kazalar D Iskalamalar 1
70
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 90/91
Grafik 10. Kazalann ve Iskalamalann Yillara gore Dagihnu
Grafik 11 risk seviyesinin 2005' den itibaren ve gelecek icin hedeflenen
dagilmu gostermektedir. Tablo 8 ve Tablo 9' da hesaplanan risk seviyesi Grafik 11'
de 2005 yilmdan bu yana yapilan iSG faaliyetleri ve ahnan onlemeler sebebiyle
dusus gozlemlenmektedir.
I . Risk Seviyesi 17000~--------------------------------~
6000
5000
4000
3000
2000
1000
o
2005 2006 2006T 2007T 2008T
Grafik 11. Risk Seviyesinin Yillara Gore Dagilmu
71
5/10/2018 SG UYGULAMALI - slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/isg-uygulamali 91/91
3.3.1.1.5 Veri Toplama Sistemi (Kaza, KaYIPDurumunda)
1 $ K A ZA S I R A PO R U
B O lU M S O R~ M lU SU I R AP OR N O:S IM
I l y a s Sarpkaya r
TAR IH
11.04.2002
SA AT rVA $ IBOWM
13.00 I SilOA s li GO r ev i
~§a ltm a e lem an l
Kaza SIrastrda y ap tl g l i ~
k o n t e ym r i n d ir il me s i
O l ay am n d a k i ~ h n le r
yo k
2
2 O la s l n e d en le r
a K oru yu cu k ulla m lm a m l~
b K oru yu cu v erilm e m i~
c K oru yu cu ye te rs iz
d Monta j gOven l i deQi l veya a n z a h d u r um
e E kip m an g Ov en li de gil v eya a nz ah
f M alz em e giiv en li d egil v e ya a nza h
9 i~c;: inyeters iz organizas yonh P ro se d iirle re u yu lm a m l~
D i ge r c ;: a h~ a na r an r d an e n g e le nm e - P ro s e d iir t a ki p
D i ge r c ;: a h~ a na r an r d an e n g e le nm e - P ro s e d iir iz le nm eme s i
j Egit im yeters izl ig i
k P ro se d iir y ete rs iz , a c ;:l kd e Q il
I P ro se d iir o ng Oriilm e m i~
m I~u y gu n o n lem l e r a ll m a d a n y a p ll m l~
n D ige r Ned en le r
-------
---
-
-----
1$ GUvENl lC I TAKIMI DOLDURACAK .
3 Ahnan d i iz eH i ci v e o n l e yi ci f a a li ye t
40ner i l e r
72