Adana Havzas› Kuzgun formasyonunun mikrofosiller ileortamsal yorumu

Environmental interpretation of the Kuzgun formation in the Adana Basin through microfossils

Niyazi AVfiAR1, Atike NAZ‹K1, Feyza D‹NÇER1, Güldemin DARBAfi2

1 Çukurova Üniversitesi, Jeoloji Mühendisli¤i Bölümü, 01330 Balcal›, ADANA2 Sütçü ‹mam Üniversitesi, Jeoloji Mühendisli¤i Bölümü, 46050 KAHRAMANMARAfi

Gelifl (received) : 18 A¤ustos (August) 2005Kabul (accepted) : 24 fiubat (February) 2006

ÖZ

Adana Havzas›; bat›da Ecemifl Fay Kufla¤›, kuzeyde Toros ve do¤uda Amanos Da¤lar› ve güneyde Akdeniz ile s›-n›rlanm›flt›r. Adana Havzas› Tersiyer istifi, tabanda Mesozoyik ve Paleozoyik yafll› birimler ile üstte Kuvaterneryafll› birimler aras›nda yeralmaktad›r. Bu çal›flma, Tersiyer istifini oluflturan birimlerden Kuzgun formasyonunda ya-p›lm›flt›r. Geç Miyosen yafll› Kuzgun formasyonu, Salbafl tüfit üyesi, bat›-do¤u uzan›ml›, kal›nl›¤› 50 cm ile 10 maras›nda de¤iflen fleritsel ve merceksel birim olarak yeralmaktad›r. Havzada geliflen bu tüfit seviyelerinin Tortoni-yen’de yaflam koflullar›n› nas›l etkiledi¤ini belirlemek amac›yla içerdi¤i bentik foraminiferler ile ostrakodlar incelen-mifltir. Bu amaçla, havzada tüfit seviyelerini içine alacak flekilde bat›dan do¤uya do¤ru yedi adet stratigrafi kesitiölçülmüfltür. Derlenen 96 örnekte, bentik foraminiferlerden 31 cins ve 45 tür ile ostrakodlardan 26 cins ve 37 türtayin edilmifltir. Tan›mlanan bentik foraminifer ve ostrakod türleri tüfitli seviyelerde azal›p veya yok olurken, tüfitle-rin alt›ndaki ve üstündeki birimlerde tür ve birey say›s› bak›m›ndan çeflitlenmeler ve benzerlikler görülmektedir. Ay-r›ca bentik foraminifer ve ostrakod topluluklar›na göre; tüfit seviyelerinin havzan›n bat› k›sm›nda s›¤ denizel, do-¤usunda ise lagün koflullar›nda depoland›¤› belirlenmifltir.

Anahtar Kelimeler: Eski ortam, foraminifer, Geç Miyosen, Kuzgun formasyonu, ostrakod.

ABSTRACT

The Adana Basin is bordered by the Ecemifl Fault Zone to the west, Taurus Mountain to the north, Amanos Mo-untain to the east and Mediterranean to the south. The Tertiary sequence of the Adana Basin is limited by Pale-ozoic and Mesozoic rock units at the base and Quaternary sediments at the top. This study deals with the Kuzgunformation in the Tertiary sequence. The Salbafl tuffite member of the Late Miocene Kuzgun formation, the subjectof this study, lies along an east-west direction and has a thickness varying between 50 cm and 10 m. The benthicforaminiferal and ostracod assemblages are investigated for the purpose of determining the effects of the livingconditions when the Tortonian of tuffite levels developed in the basin. For this reason, seven stratigraphic secti-ons were measured from the region including tuffite levels. A total of 45 foraminiferal species from 31 genera, and37 ostracod species from 26 genera were identified from 96 samples. Although these described benthic foramini-feral and ostracod species decrease or are even extinct in the tuffite levels, they show high diversities and simila-rities at the units situated above or below the tuffite levels. In addition, according to the benthic foraminiferal andostracod assemblages, it is pointed out that the tuffite levels have been deposited in the lagoonal conditions inthe eastern and shallow marinal enviroment of the western part of the basin.

Key Words: Paleoenvironment, foraminifer, Late Miocene, Kuzgun formation, ostracod.

Yerbilimleri, 27 (1), 1-21Hacettepe Üniversitesi Yerbilimleri Uygulama ve Araflt›rma Merkezi DergisiJournal of the Earth Sciences Application and Research Centre of Hacettepe University

N.AvflarE-mail:avsarn@mail.cu.edu.tr

G‹R‹fi

‹nceleme alan›, Adana Havzas›’n›n bat›s›ndaBerdan Baraj›’n›n do¤u s›n›r›nda yeralan Kaya-dibi Köyü (Tarsus)’nden bafllayarak yanal olarakÇatalan (Adana) ‘a kadar uzanmaktad›r (fiekil1). Bir çok araflt›rmac› taraf›ndan Adana Havza-s›’n›n genel jeolojisi, petrol jeolojisi, paleontoloji-si ve stratigrafisi ayr›nt›l› olarak incelenmifltir(Özer vd., 1974; Görür, 1979; Nazik ve Toker,

1986; Yetifl ve Demirkol, 1986; Yetifl, 1988; Na-zik ve Gürbüz, 1992; Gürbüz, 1993; Ünlügenç,1993; Yetifl vd., 1995; Yüksek, 1995; Ünlügenç,1997; Ünlügenç ve fiafak, 1998; Ö¤rünç, 2001;Nazik, 2004). Miyosen döneminde havzada yeralan tüfitlerin varl›¤› ilk kez Schmidt (1961) tara-f›ndan belirtilmifl ve Yetifl (1988) taraf›ndan iseayr›nt›l› olarak litostratigrafisi ortaya konulmuflve Salbafl tüfit üyesi olarak ay›rtlanm›flt›r. Ancakbu çal›flmalarda; birimin içermifl oldu¤u mikrofa-

2 Yerbilimleri

fiekil 1. ‹nceleme alan›n›n yer bulduru ve jeoloji haritalar› (Schmidt, 1961’den basitlefltirilerek), ( 1- Berdan Öl-çülü Stratigrafi Kesiti, 2- Kurbanl› Ölçülü Stratigrafi Kesiti, 3- Ç›rb›klar Ölçülü Stratigrafi Kesiti, 4-Kumdere Ölçülü Stratigrafi Kesiti, 5- K›ll›cami Ölçülü Stratigrafi Kesiti, 6- Salbafl Ölçülü StratigrafiKesiti, 7- Püren Ölçülü Stratigrafi Kesiti).

Figure 1. Location and geological maps of the study area (Simplified from Schmidt, 1961) . ( 1- Berdan stratig-raphic section, 2- Kurbanl› stratigraphic section, 3- Ç›rb›klar stratigraphic section, 4- Kumderestratigraphic section, 5- K›ll›cami stratigraphic section, 6- Salbafl stratigraphic section, 7- Pürenstratigraphic section).

una hakk›nda kapsaml› bilgi verilmemifl olup, tü-fitli birimler içerisindeki pelesipod ve gastropodseviyelerinin varl›¤›ndan bahsedilmifltir. Bu ça-l›flman›n amac›; Tortoniyen döneminde çökelenKuzgun formasyonundaki volkanik kökenli mal-zemenin ortamda var olan mikrofosillerin (ostra-kod ve foraminifer) yaflam koflullar›n› nas›l etki-ledi¤inin incelenmesidir.

MALZEME VE YÖNTEM

Berdan Baraj› (Tarsus) do¤usunda yeralan Ka-yadibi, Kurbanl›, Kumdere ve Ç›rb›klar Köyleriile Karaisal›’ya ba¤l› K›ll›cami Köyü, Salbafl Bel-desi ve Salbafl do¤usu-Çatalan yolu üzerindeyüzeyleyen Kuzgun formasyonunun tüfitli sevi-yelerini kapsayacak flekilde yedi adet stratigrafikesiti ölçülmüfltür. Bu kesitlerden 96 adet sedi-man örne¤i, litolojik de¤iflimler ve makrofosilliseviyelere dikkat edilerek derlenmifltir. Al›nanörnekler; tüfitli seviyelerin alt›, tüfitli seviyeler vetüfitli seviyelerin üstü fleklinde grupland›r›larakincelenmifltir.

Mikropaleontolojik amaçl› derlenen bu örnekler-den 100 gram al›n›p, 24 saat % 15’lik hidrojenperoksit (H2O2) eriyi¤i içerisinde bekletildiktensonra 0.063 mm’lik elekte y›kanarak etüvde ku-rutulmufltur. Daha sonra binoküler mikroskop al-t›nda her örne¤in 5 cm3 hacmindeki bir bölümü-nün içerdi¤i bentik foraminifer ve ostrakodlaray›klanm›fl, cins ve tür tayinleri yap›ld›ktan son-ra bu fosil topluluklar›ndan yararlan›larak ortamkoflullar›n›n nas›l geliflti¤i hakk›nda yorum yap›l-m›fl ve yayg›n türler elektron mikroskobu kulla-n›larak foto¤raflar› çekilerek levhalar› haz›rlan-m›flt›r (Levha I-III).

STRAT‹GRAF‹

Toros Orojenik Kufla¤› içerisinde yeralan AdanaHavzas› Tersiyer istifi, temelde Paleozoyik veMesozoyik yafll› kayaçlar üzerine uyumsuz ola-rak gelmektedir (Yetifl, 1988; Schmidt, 1961).Genellikle havzada Oligosen-Pliyosen yafll› ka-yaç topluluklar› yeralmaktad›r. Bu kayaçlar, te-mel kayaçlar›n oluflturdu¤u engebeli bir topo¤-rafya üzerine uyumsuz olarak gelmektedir. Butopo¤rafya Miyosen’deki sedimantasyonu etkile-mifl olup, havza kenar›ndaki vadi ve çukurlaraOligosen–Erken Miyosen döneminde akarsu vegöl ortamlar›n› karakterize eden Gildirli ve Kar-sant› formasyonlar› çökelmifltir. Paleotopo¤rafik

yükseltilerde ve havzan›n kenar kesimlerindeErken-Orta Miyosen zaman aral›¤›nda Kaplan-kaya ile Karaisal› formasyonlar›, daha derin ke-simlerde ise Cingöz ve Güvenç formasyonlar›çökelmifltir. Kaplankaya formasyonu, alttaki Gil-dirli formasyonu ile uyumlu olup, üzerine gelenresifal nitelikli Karaisal› formasyonu ile yanal vedüfley geçifllidir (Schmidt, 1961; Görür, 1979;Özer vd., 1974; Yetifl, 1988; Ö¤rünç, 2001) (fie-kil 2).

Adana Havzas› türbiditik çökellerini temsil edenCingöz formasyonunun iki adet deniz yelpazesiile temsil edildi¤i, yukar› do¤ru incelen istiflersundu¤u ve içerdi¤i fosil toplulu¤una göre Lan-giyen-Serravaliyen yafl aral›¤›nda oldu¤u belir-lenmifltir (Gürbüz, 1993; Nazik ve Gürbüz,1992). Güvenç formasyonu; Cingöz formasyo-nuna ait denizalt› yelpazelerinin derin kesimin-den bafllar, türbiditlerin oluflmad›¤› alanlarda re-sifal karbonatlardan oluflan Karaisal› formasyo-nundan bafllayarak güneye do¤ru önce derinle-flen sonrada s›¤laflan bir istif ile temsil edilir.Formasyonun yafl› Langiyen-Serravaliyen’dir(Nazik ve Toker, 1986; Yetifl, 1988; Özçelik veYetifl, 1994). Tortoniyen yafll› karasal, s›¤ deni-zel ve deltayik sediman ardalanmas›ndan olu-flan Kuzgun formasyonu; Kuzgun, Memiflli veSalbafl tüfit üyelerine ayr›lm›flt›r (Yetifl, 1988;Yetifl ve Demirkol, 1986). Kuzgun formasyonuüzerinde Handere formasyonuna ait s›¤ denizelk›r›nt›l›lar ve evaporitik çökeller ile akarsu sedi-manlar› yeralmaktad›r. Miyosen yafll› sediman-lar›n üzerine Kuvaterner yafll› taraça, kalifl vealüvyonlar gelir (Schmidt, 1961; Yetifl, 1988;Nazik vd., 1997; Ö¤rünç vd., 2000; Ö¤rünç,2001). Bu çal›flma Kuzgun formasyonuna ait bi-rimlerde gerçeklefltirildi¤i için, formasyonla ilgilibilgiler afla¤›da ayr›nt›l› olarak verilmifltir.

Kuzgun formasyonu ilk kez Schmidt (1961) tara-f›ndan Adana Havzas› içerisindeki s›¤ denizelk›r›nt›l›lar ile kumtafl›, kiltafl›, marn ve kireçtafl›n-dan oluflan birimler için kullan›lm›flt›r. Schmidt(1961) bu birimleri; Kocaveliler, Çaparl›, Kepez,Kurbanl›, Çirbikler ve Sar›veli üyeleri olarak ay›r-m›flt›r. Araflt›rmac› ayr›ca, bölgede k›lavuz kat-man niteli¤indeki tüfit birimi ile bunun üzerinegelen Sucular formasyonu, Koson fleyli ve Me-miflli kumtafl›n› Adana Grubu içerisinde incele-mifltir. Kuzgun formasyonunun tip kesiti Adana-Karaisal› yolu üzerindeki Kuzgun köyündedir(Schmidt, 1961).

Avflar vd. 3

Kuzgun formasyonu genel olarak çak›ltafl›, ça-k›ll› kumtafl›, kumtafl›, silttafl›, kiltafl› ve çamurta-fl› ardalanmas›ndan oluflur (Schmidt, 1961; Ye-tifl ve Demirkol, 1986; Ö¤rünç, 1996). Bu for-masyon inceleme alan› içerisinde s›¤ denizelkaraktere sahip oldu¤u bölümlerinde, siltli marntabakalar› aras›nda ince taneli kum seviyeleri ilesiltli kil birimlerinden oluflmaktad›r. Ayr›ca Fad›lve Gökkuyu köylerinde, üst kesimlerde dalga k›-r›fl›kl›klar› ile canl› izleri, daha altlarda yüzeyle-yen biyotürbasyonlu silttafl› ve çamurtafl› genel-likle lamellibranfl, gastropod ve bitki parçac›kla-r› içermektedir (Ö¤rünç vd., 2000; Ö¤rünç,2001).

Ayr›ca, formasyonun baz› seviyeleri örgülü nehirçökelleri ile s›¤ denizel çökellerden oluflmakta-d›r. Karasal çökellerde her bir dönemin taban›n-da kanal dolgusu çökelleri olarak çak›ltafl› ile ça-k›ll› kumtafl› bulunmaktad›r. Kumtafl› çak›ltafl›ardalanmas›ndan oluflan set çökelleri ana ka-nallar›n yak›n›nda yeralmaktad›r. Taflk›n ovas›asfasiyesini ise; ince taneli, az belirgin laminal›,bol miktarda karbonat nodülleri içeren çamurta-fl› oluflturmaktad›r (Yetifl ve Demirkol, 1986).S›¤ denizel çökeller ise; kumtafl› silttafl›, çamur-tafl› ve Ostrea’l› katmanlar› ile temsil edilmekte-dirler. Formasyonunun kal›nl›¤› 70-1100 m ara-s›nda de¤iflmektedir (Schmidt, 1961).

‹nceleme bölgesinde tüfitlerle ilgili olarakSchmidt (1961), ‹lker (1975), Yetifl ve Demirkol(1986), Yetifl (1988), Yüksek (1995) ve Nazik(2001) taraf›ndan çal›flmalar yap›lm›flt›r. Bu ça-l›flmalarda inceleme alan›nda tüfitlerin birkaçseviye olarak yay›l›m gösterdi¤inden bahsedil-mifltir. Çok çabuk afl›nan ve yeniden çökeltilen,karmafl›k çökelmifl veya do¤rudan su içine düfl-müfl piroklastik parçalar yeni bir sediman olufl-turdu¤unda, de¤iflen derecelerde normal terri-jen gereç ile kar›flmaktad›r. Bunun sonucundakar›fl›k kökenli yeni bir tortul oluflmaktad›r (Pet-tijohn,1975). Salbafl tüfit üyesi tabanda ana mal-zemesi volkanik kökenli olan bir tüfit seviyesi veonun üzerine tüfitli malzeme ile ardalanmal› ola-rak kumtafl›, marn veya silttafl› seviyelerindenoluflmaktad›r.

Formasyon tabanda Güvenç formasyonu üstün-de yerel uyumsuzlukla yer al›rken, üstüne gelenHandere formasyonu ile uyumlu iliflkiye sahiptir(Ünlügenç, 1993; Williams vd., 1995). Tan›mla-nan fosil topluklular›na göre ve önceki çal›flma-

4 Yerbilimleri

fiekil 2. Çal›flma alan›n›n genellefltirilmifl stratigrafikesiti (Yetifl, 1988 ve Nazik, 2004’dende¤ifltirilerek).

Figure 2. Generalized stratigraphic section of thestudy area (Revised from Yetifl, 1988 andNazik, 2004).

larda da saptand›¤› gibi formasyonun yafl›n›nMiyosen (Tortoniyen) oldu¤u belirlenmifltir (Ye-tifl, 1988; Ö¤rünç, 2001).

ÖLÇÜLÜ STRAT‹GRAF‹ KES‹TLER‹

Tüfitlerin yay›l›m gösterdi¤i Adana Havzas›’›ndabat›dan do¤uya do¤ru tüfitli seviyelerden 7 adetstratigrafi kesiti ölçülmüfltür. Kesitler ortam de¤i-flikli¤inin belirlenmesi amac›yla k›sa mesafeler-de ölçülmüfltür. Kesitlerin bafllang›ç koordinatla-r›, litolojik ve paleontolojik özellikleri afla¤›da ve-rilmifltir.

Berdan Ölçülü Stratigrafi Kesiti

Kayadibi Köyü (Tarsus) kuzeyinde ölçülen kesi-tin toplam kal›nl›¤› 27.72 m olup, bafllang›ç ko-

ordinatlar› x: 69500, y: 98800’ d›r (fiekil 1; 1no.lu lokasyon). Kesitin ilk 3 metresi silttafl› biri-minden oluflmaktad›r. Üstüne 2 m kal›nl›kta tü-fitli birimler gelmektedir. Bu birimin üst seviyele-ri paralel laminal›d›r. Bu seviyelerin üzerine 3.5m kal›nl›kta taban seviyelerinde volkanik parça-lar içeren marnlar, 2.5 m kal›nl›kta tüfit ve tüfitlimarn seviyeleri ve daha üstte 14 m kal›nl›ktamarnlar gelmektedir (fiekil 3).

Tüfitlerin alt›ndaki seviyelerde, bentik foramini-ferlerden Quinqueloculina sp., Fursenkoina acu-ta (d’ Orbigny), Cancris sagra (d’ Orbigny), Cibi-cidoides pachyderma (Rhezhak), C. ungerianusflicosta (Hagn), C. ungerianus ungerianus (d’Orbigny), Nonion depressulum (Walker ve Ja-cop), Ammonia compacta Hafker, A. tepidaCushman, Porosononion subgranosum (Egger),

Avflar vd. 5

fiekil 3. Berdan ölçülü stratigrafi kesitinde foraminiferlerin ve ostrakodlar›n da¤›l›m› (99 BTI).Figure 3. Distribution of the foraminifera and ostracoda in the Berdan stratigraphic section (99 BTI).

Elphidium crispum (Linne) ve ostrakodlardan iseCytheridea acuminata acuminata Bosquet, C.acuminata neapolitana Kollmann, Bairdia sub-deltoidea (Muenster), Keijella dolabrata (Doruk),K. Hodgii (Brady), Krithe papillosa (Bosquet),Loxoconcha subovata (Muenster), Callistocyt-here montana Doruk, Acantocythereis hystrix(Reuss), Schneidrella dromas (Schneider) veLoculicytheretta pavonia (Brady) tayin edilmifl-tir.

Tüfitli seviyelerin tüfit-marn katk›l› birimlerindeforaminiferlerden Cibicidoides pachyderma, No-nion depressulum, Ammonia compacta, Elphidi-um crispum ostrakodlardan ise Cytheridea acu-minata acuminata, C. acuminata neapolitanagibi türler gözlenmifltir. Bu seviyelerin üzerinegelen marnl› birimlerde tüfitli birimlerin alt sevi-yesinde bulunan foraminiferlere ek olarak iseDiscammina compressa (Goes), Triloculina ma-rioni Schlumberger, Lenticulina calcar (Lime), L.cultrata (Montfort), Amphicoryna scalaris(Batsch), Marginulina costata (Batsch), Glandu-

lina laevigata (d’ Orbigny), Brizalina spathulata(Williamson), Ammonia parkinsoniana (d’ Or-bigny) ve ostrakodlara ek olarak da Cyamocyt-heridea dertonensis (Ruggieri), Cushmanideaelongata (Brady), Cytheretta semiornata (Eg-ger), Loxoconcha rhomboidea (Fischer) ve Te-nedocythere salebrosa Uliczny bulunmufltur(bkz. fiekil 3).

Kurbanl› Ölçülü Stratigrafi Kesiti

Kurbanl› Köyü güneybat›s›nda yüzeyleyen tüfitliseviyeleri içerecek flekilde ölçülen kesitin bafl-lang›ç koordinatlar› x:71200, y: 00400’dür (bkz.fiekil 1; 2 no.lu lokasyon). Kesit marn seviyeleriile bafllamakta ve siltli marn, tüfitli seviyelerledevam etmektedir. Tüfitli seviyelerde de yer yeroksitlenmeler gözlenmektedir. Bu birimlerin üze-rine marn, kavk›l› marn, tüfit katk›l› marn ve tek-rar marnlarla istif sona ermektedir (fiekil 4). Top-lam 13.30 m ölçülen istifin tüfitlerin alt›ndaki se-viyelerde foraminiferlerden Quinqueloculina sp.,Pseudotriloculina sp., Triloculina sp., Lenticulina

6 Yerbilimleri

fiekil 4. Kurbanl› ölçülü stratigrafi kesitinde foraminiferlerin ve ostrakodlar›n da¤›l›m› (99 KTI).Figure 4. Distribution of the foraminifera and ostracoda in the Kurbanl› stratigraphic section (99 KTI).

cultrata, Brizalina spathulata, Cancris sagra,Neoeponides sp., Discorbinella bertheloti (d’ Or-bigny), Cibicides advenum (d’ Orbigny), Cibici-doides pachyderma, C. ungerianus flicosta, As-terigerinata mamilla (Williamson), Nonion dep-ressulum, Nonion sp., Nonionella sp., Ammoniacompacta, Porosononion subgranosum, Elphidi-um crispum tayin edilmifltir. Ayn› seviyelerdeostrakodlardan Cyamocytheridea dertonensis,Cytheridea acuminata acuminata, C. acumuna-ta neapolitana, Olimfalunia (H.) quadridentata(Baird), Keijella dolabrata, K. hodgii, Loxoconc-ha rhomboidea, Neomonoceratina moulianaSissingh, Aurila albicans (Ruggieri), A. freudent-hali Sissingh, Costa batei (Brady), Xestoleberis

glabrescens (Reuss), Tenedocythere prava(Baird), X. Reymenti (Ruggieri), Krithe papillosa,L. subovata, Paracypris polita Sars, Acantocyt-hereis hystrix, Schneidrella dromas, C. tricosta-ta (Reuss) gibi taksonlar tayin edilmifltir.

Ç›rb›klar Ölçülü Stratigrafi Kesiti

Kesitin bafllang›ç koordinatlar› x: 71800, y:00400’dür (fiekil 1; 3 no.lu lokasyon). Bu kesitintoplam kal›nl›¤› 9 metredir. ‹stifte masif tüfitlergözlenmemifl olup, marn-tüfit katk›l› birimler ha-kimdir. Ölçülen kesitin 1 m’lik marn birimi üzeri-ne 7 m tüfit arakatk›l› marn ve en üst de 1 m’liksar›ms› renkli marn gelmektedir (fiekil 5).

Avflar vd. 7

fiekil 5. Ç›rb›klar karayolu ölçülü stratigrafi kesitinde foraminiferlerin ve ostrakodlar›n da¤›l›m› (E-5).Figure 5. Distribution of the foraminifera and ostracoda in the Ç›rb›klar stratigraphic section (E-5).

Tüfit katk›l› marn seviyelerinde ostrakodlardanCytheridea acuminata acuminata, C. acuminataneapolitana, bentik foraminiferlerden ise Rosali-na sp., Cibicidoides pachyderma, Ammoniacompacta, A. parkinsoniana, Porosononionsubgranasum ve Elphidim crispum saptanm›fl-t›r. Bu seviyenin üstüne gelen marnlarda ise ost-rakodlardan Cytheridea acumuinata acuminata,C. acuminata neapolitana, Aurila albicans, Xes-toleberis glabrescens, Krithe papillosa, Keijelladolabrata, Bairdia sudeltoidea, ayn› seviyelerdealttaki bentik foraminiferlere ek olarak Textulariasp., Lenticulina calcar, Amphicoryna scalaris,Marginulina costata, Polymorphina sp., Brizali-na spathulata, Cancris sagra, Nonion depressu-lum, Elphidium sp. ile planktik foraminiferlerdenGlobigerinoides ruber (d’ Orbigny) saptanm›flt›r.

Kumdere Ölçülü Stratigrafi Kesiti

Kumdere-Ç›rb›klar Köyü aras›nda olan kesitinbafllang›ç koordinatlar› x: 75600, y: 04800’ü(fiekil 1; 4 no.lu lokasyon). Toplam kal›nl›¤› 15.1

m olarak ülçülen bu kesitte tüfitli birimler ve altseviyeleri yer almaktad›r. Kesitin taban›nda bolpelesipod ve gastropod kavk›lar› içeren kumtafl-lar› gözlenmifltir. ‹stif, silttafl›-marn ardalanmas›fleklinde devam eder. Daha sonra üste do¤ru in-celen kaba kumtafl›, volkanik katk›l› kumtafl›, tü-fit katk›l› marn ile devam eder ve masif tüfit ilesona erer (fiekil 6).

Tüfitlerin alt›ndaki silttafl› ve kumtafl› seviyele-rinden derlenen örneklerde Quinqueloculina sp.,Pseudotriloculina sp., Polymorphina sp., Reus-sella spinulosa (Reuss), Fursenkoina acuta,Cancris sagra, Neoeponides bradyi (Le Calvez),Neoponides sp., Cibicides advenum, Cibicido-ides pachyderma, C. ungerianus flicosta, Noni-on depressulum, Ammonia compacta, A. parkin-soniana, Porosononion subgranosum, Cribro-elphidium poeyanum (d’ Orbigny), Elphidiumaculeatum (d’ Orbigny), E. Advenum (Cush-man), E. crispum gibi bentik foraminiferler ileCytheretta semiornata, Costa tricostata (Re-uss), C. edwardsii (Roemer), C. batei, Callis-

8 Yerbilimleri

fiekil 6. Kumdere ölçülü stratigrafi kesitinde foraminiferlerin ve ostrakodlar›n da¤›l›m› (99 ÇT).Figure 6. Distribution of the foraminifera and ostracoda in the Kumdere stratigraphic section (99 ÇT).

tocythere sp. Neomonoceratina mouliana,Cyprideis sp., Ilyocypris gibba (Ramdhor), Loxo-concha subovata, L. rhomboidea, L. cristatissi-ma Ruggieri, Keijella dolabrata, K. hodgii, Tene-docythere prava, T. mediterranea (Ruggieri),Carinocythereis carinata (Roemer), Cytherideaacuminata acuminata, C. acuminata neapolita-na, Cyamocytheridea dertonensis, Acantocythe-reis hystrix, Cytherelloidea glypta Doruk, Cush-manidea elongata, Schneidrella dromas, Aurilaalbicans, A. freudenthali, Xestoleberis glabres-cens (Reuss), ve Loculicytheretta pavonia gibiostrakod taksonlar› saptanm›flt›r.

K›ll›cami Ölçülü Stratigrafi Kesiti

Kesitin bafllang›ç koordinatlar› x: 80600, y: 7700d›r (fiekil 1; 5 no.lu lokasyon). Tabandan itiba-ren, siyah renkli, bol pelesipod kavk›l› siltli ça-murtafl› ve silttafl› üzerine fosilli marn seviyesi,çak›ll› siltli tüfit ve masif tüfit gelmekte ve silttafl›kumtafl›, marn ile sona ermektedir. Toplam ka-l›nl›¤› 15.1 m ölçülen kesitten 10 adet örnek der-lenmifltir (fiekil 7).

Tüfitlerin alt›ndaki kavk›l› silttafllar›nda ostrakod-lardan Cyprideis torosa (Jones) ve Schneidrelladromas ile foraminiferlerden Ammonia parkinso-niana ve Porosononion subgranosum bulun-mufltur. Tüfitli birimlerle ardalan›m sunan kumlu-marnl› seviyelerde ostrakodlardan Cyprideis to-rosa, Eucypris dulcifons (Diebel ve Pietrzenuik)ve Ammonia parkinsoniana gibi bentik foramini-fer bulunmufltur.

Tüfitli birimlerin üzerine gelen birimlerde ostra-kodlardan Cytheridea acuminata neapolitana,C. acuminata acuminata, Aurila albicans ve fo-raminiferlerden Polymorphina sp., Cancris sag-ra, Cibicidoides pachyderma, Nonion depressu-lum, Ammonia compacta, A. parkinsoniana veElphidium crispum bulunmufltur.

Salbafl Ölçülü Stratigrafi Kesiti

Kesitin bafllang›ç koordinatlar› x: 87600, y:10500’ü (fiekil 1; 6 no.lu lokasyon). Sar›ms›renkli, kaba taneli, fosilli kumtafl› ile bafllayanistif silttafl›, aç›k renkli marn ve fosilli marn zonuile devam eder. Bu seviye üzerine paralel lami-nal›, masif tüfit ile volkanik çak›llar içeren tüfitseviyeleri gelir. Tüfitleri fosil kavk›l› kumtafl› vetüfit katk›l› kumtafl› üzerlemektedir (fiekil 8).

Toplam kal›nl›¤› 16.25 m olarak ölçülen kesitten12 adet örnek derlenmifltir.

Tüfitli seviyenin alt›ndaki kumtafl› ve siltafllar›n-dan derlenen örneklerde ostrakodlardan Cypri-deis torosa, Xestoleberis glabrescens, Schneid-rella dromas, Loxoconcha rhomboidea, ile fora-miniferlerden Lenticulina cultrata, Cibicides ad-venum, Ammonia parkinsoniana, Porosononionsubgranosum, Elphidium crispum ve bol miktar-da Charophyta’lar bulunmufltur.

Tüfitli seviyelerin aras›ndaki çamurtafl› seviyele-rinde ostrakodlardan Loxoconcha rhomboidea,Cyprideis torosa, Schneidrella dromas, Eucyprisdulcifons ile foraminiferlerden Ammonia parkin-soniana, Porosononion subgranosum, Elphidi-um crispum ve yine Charophyta’lar görülmekte-dir.

Avflar vd. 9

fiekil 7. K›ll›cami ölçülü stratigrafi kesitinde foramini-ferlerin ve ostrakodlar›n da¤›l›m› (99T).

Figure 7. Distribution of the foraminifera and ostra-coda in the K›ll›cami stratigraphic section(99T).

Tüfitlerin üzerindeki silttafl› ve marnl› seviyeler-den derlenen örneklerde ise ostrakodlardanCyprideis torosa, Callistocythere sp., Eucyprisdulcifons ile bentik foraminiferlerden Ammoniaparkinsoniana bulunmufltur.

Püren Ölçülü Stratigrafi Kesiti

Kesitin koordinatlar› x: 88700, y: 11300’dür (bkz.fiekil 1; 7 no.lu lokasyon). Kumtafl›-marn ardala-n›m› ile bafllayan istif, marn ve kaba kumtafl› iledevam etmektedir. Volkanik malzeme ile arakat-k›l› kumtafl›, tüfitli kumtafl›, kaba ve ince kumta-

fl› ile istif sona erer (fiekil 9). 19.50 m ölçülen bukesitte birimlerden 11 örnek derlenmifltir.

Tüfitli birimlerin alt›ndaki seviyelerde ostrakad-lardan Cyprideis torosa, Loxoconcha rhombo-idea L. subovata, L. cristatissima, Callistocythe-re sp., Cytheropteron sp. ile bentik foraminifer-lerden Ammonia compacta, A. parkinsonianasaptanm›flt›r (fiekil 9).

Tüfit katk›l› kumtafllar›n›n üzerine gelen seviye-lerde ostrakodlardan Callistocythere sp., Aurilaalbicans ile foraminiferlerden Cibicides adve-num, Cibicidoides ungerianus flicosta, Noniondepressulum, Ammonia parkinsoniana, Poroso-nonion subgranosum, Elphidium advenum ve E.crispum bulunmufltur. Ölçülü stratigrafi kesitle-rinde yukar›da tan›mlanan fosil topluluklar›nagöre formasyonun s›¤ denizel ortam koflullar›n-da çökeldi¤i saptanm›flt›r.

10 Yerbilimleri

fiekil 8. Salbafl ölçülü stratigrafi kesitinde foramini-ferlerin ve ostrakodlar›n da¤›l›m› (99S).

Figure 8. Distribution of the foraminifera and ostra-coda in the Salbafl stratigraphic section(99S).

fiekil 9. Püren (99 ST) ölçülü stratigrafi kesitinde fo-raminiferlerin ve ostrakodlar›n da¤›l›m›.

Figure 9. Distribution of the foraminifera and ostra-coda in the Püren (99 ST) stratigraphicsection.

KUZGUN FORMASYONU BENT‹K FORAM‹N‹FER VE OSTRAKOD TOPLULU⁄U

Bentik Foraminiferler

Bölgede yap›lan mikropaleontolojik incelemesonucunda 31 cins ve 45 bentik foraminifer türütayin edilmifltir. Foraminiferlerin cins ve tür tayin-leri yap›l›rken, Avflar (1997, 2002), Avflar ve Me-riç (1996), Avflar ve Ergin (2001), Avflar ve Me-riç (2001), Avflar vd. (2001), Hottinger vd.(1993), Loeblich ve Tappan (1988), Cimermanve Langer (1991), Sgarrella ve Moncharmontzei(1993), Hatta ve Ujiie (1992), Parisi (1981), Cic-ha vd. (1998); Meriç ve Avflar (1997, 2000,2001), Meriç vd. (1995, 2004) ile karfl›laflt›r›l-m›flt›r.

Ostrakodlar

Kuzgun formasyonundan derlenen örneklerdeostrakodlardan 26 cins ve 37 tür saptanm›flolup, bu ostrakodlar Bairdidae, Leptocytheridae,Cytheridae, Cytherideidae, Trachyleberididae,Cyprididae, Xestoleberididae, Krithidae, He-micytheridae, Loxoconchidae, Candonidae, Il-yocyprididae ve Cytherellidae familyalar›na ait-tir. Ostrakod cins ve tür tayinleri ile sistematik ta-n›mlamalarda Van Morkhoven (1963), Sissingh(1972), Bassiouni (1979), Guillaume vd. (1985),Oerthli (1985), Bonaduce vd. (1992)’den yarar-lan›lm›flt›r. Ayr›ca, ostrakodlar›n s›n›flad›r›lma-s›nda Hartmann ve Puri (1974)’nin s›n›flamas›esas al›nm›flt›r.

‹nceleme alan›nda bat›dan do¤uya do¤ru üsttebelirtilen istifin alt ve üst seviyelerini kapsayarakölçülen kesitlerden al›nan örneklerin ostrakodve foraminifer içeri¤ine göre; Berdan, Kurbanl›,Ç›rb›klar, Kumdere civar›nda yüzeylenen veBerdan, Kurbanl›, Ç›rb›klar, Kumdere, K›ll›cami,Salbafl, Püren kesitlerinde ölçülen birimlerde tü-fitlerin alt›ndaki seviyelerde ostrakodlardanAcantocyhereis hystrix, Aurila albicans, A. fre-udenthali, Bairdia subdeltoidea, Callistocytheremontana, Carinocythereis carinata, Costa batei,C. edwardsii, C. tricosta, Cyamocytheridea der-tonensis, Cyprideis sp., Cyprideis torosa, Cythe-ridea acuminata acuminata, C. acuminata ne-apolitana, Cytherella terquemi Sissingh, Cythe-relloidea glypta, Cytheropteron sp., Eucyprisdulcifons, Ilyocypris gibba, Keijella dolabrata, K.hodgii, Krithe papillosa, Loculicytheretta pavo-

nia, Loxoconcha rhomboidea, L. cristatissima,L. subovata, Neomonoceratina mouliana, Pa-racypris polita, Tenedocythere prava, Schneide-rella dromas, Xestoleberis glabrescens, X. rey-menti türlerini içermektedir. Ayn› seviyelerdebentik foraminiferlerden Textularia sp., Quinqu-eloculina sp., Pseudotriloculina sp., Triloculinasp., Lenticulina cultrata, Polymorphina sp., Bri-zalina spathulata, Reussella spinulosa, Cancrissagra, Neoeponides bradyi, Neoeponides sp.,Discorbinella bertheloti, Cibicides advenum, Ci-bicidoides pachyderma, C. ungerianus filicosta,C. ungerianus ungerianus, Planorbulina medi-terranensis d’ Orbigny, Asterigerinata mamilla,Nonion depressulum, Nonion sp., Nonionellasp., Ammonia compacta, A. tepida, Porosononi-on subgranasum, Cribroelphidium poeyanum,Elphidium aculeatum, E. advenum, E. crispum,Elphidium sp. tayin edilmifltir. Çal›fl›lan birimle-rin tüfitli seviyelerinde ostrakodlardan Cyprideistorosa, Cytheridea acuminata acuminata, C.acuminata neapolitona, Eucypris dulcifons ileforaminiferlerden Rosalina sp., Cibicidoidespachyderma, C. ungerianus filicosta, Noniondepressulum, Porosononion subgranosum, Am-monia compacta, Elphidium crispum tan›mlan-m›flt›r. Tüfitli seviyelerin üzerindeki birimlerdeostrakodlardan Aurila albicans, Bairdia subdel-toidea, Callistocythere sp., Callistocythere mon-tana, Cyamocytheridea dertonensis, Cyprideistorosa, Cytheridea acuminata acuminata, C.acuminata neapolitona, Cytherella terquemi,Cytheretta semiornata, Keijella dolabrata, K.hodgii, Krithe papillosa, Loxoconcha rhombo-idea, Pontocythere elongata, Tenedocytheremediterranea, Schneiderella dromas, Xestole-beris glabrescens saptanm›flt›r. Ayn› seviyeler-de foraminiferlerden Discammina compressa,Quinqueloculina sp., Triloculina marioni, Lenti-culina calcar, L. cultrata, Amphicoryna scalaris(Batsch), Marginulina costata (Batsch), Glandu-lina laevigata (d’ Orbigny), Brizalina spathulata,Fursenkoina acuta, Cancris sagra, Cibicidoidesungerianus ungerianus, C. pachyderma, Noniondepressulum, Ammonia compacta, A. parkinso-niana, A. tepida, Porosononion subgranosun,Elphidium crispum bulunmufltur. Foraminifer fertve tür say›s›n›n tüfitli seviyelerde azald›¤› göz-lenmifltir. ‹nceleme alan›nda K›ll›cami, Salbaflve Salbafl bat›s›-Çatalan yolu aras›nda kalanbölgede ise tüfitlerin alt›ndaki seviyelerde ostra-kodlardan Cyprideis torosa, Xestoleberis glab-rescens, Schneiderella dromas, Loxoconcha

Avflar vd. 11

rhomboidea, Eucypris dulcifons, Loxoconchasubovata, Loxoconcha cristatissima, Cytherop-teron sp. bulunmufltur.

Ayn› seviyelerde foraminiferlerden; Lenticulinacultrata, Cibicides advenum, Ammonia compac-ta, A. parkinsoniana, Porosononion subgrano-sum ve Elphidium crispum (Levha 2, flekil 13-15) gibi türler saptanm›flt›r. Bu bölgede tüfitli se-viyelerde ostrakodlardan Cyprideis torosa (Lev-ha 3, flekil 3) ile foraminiferlerden Ammonia par-kinsoniana saptanm›flt›r. Genel olarak fert ve türsay›s› bak›m›ndan azalma gözlenen K›ll›cami,Salbafl ve Salbafl bat›s› civar›nda tüfitli seviye-lerde bu oran›n göreceli olarak düfltü¤ü gözlen-mifltir. Tüfitlerin üstündeki seviyelerde ise; ostra-kodlardan Cyprideis torosa, Eucypris dulcifons,Callistocythere sp., Aurila albicans, Cytherideaacuminata acuminata (Levha 3, flekil 4), C. acu-

minata neapolitana ile foraminiferlerden Cancrissagra, Cibicides advenum, Cibicidoides pachy-derma, C. ungerianus flicosta, Nonion depres-sulum, Ammonia compacta, A. parkinsoniana,Porosononion subgranosum, Elphidium adve-num ve E. crispum saptanm›flt›r. Bentik forami-niferlerden yaln›z befl tür Cibicidoides pachyder-ma (Levha 1, flekil 16-17), Nonion depressulum,Ammonia compacta, Porosononion subgrano-sum ve Elphidium crispum’un tüflü seviyeler ileonlar›n alt›ndaki ve üstündeki birimlerde yayg›noldu¤u görülmüfltür.

SONUÇLAR

Tortoniyen’de inceleme alan›ndaki tüfitli seviye-lerde mikrofosillerin (ostrakod, foraminifer) cinsve türlerinin çeflitlili¤i ve fert say›s›n›n azald›¤›saptanm›flt›r. Denizel ortamlarda fiziksel koflul-

12 Yerbilimleri

fiekil 10. ‹nceleme alan› ölçülü stratigrafi kesitlerinin litolojik ve ortamsal özelliklerinin karfl›laflt›r›lmas›.Figure 10. Comparison of the measured stratigraphic sections based on the lithological and environmental featu-

res.

lar, su derinli¤i, ›s›, ›fl›k, deniz dibi, as›l› malze-me ve türbülans vs. ortamdaki canl›lar›n azal-malar›n›n nedenleri olarak bilinmektedir. Ayr›cadenizel ortamlarda kimyasal faktörler olarak isetuzluluk, pH ve çözünmüfl gazlar (O2, N2 vs.) et-kilidir (Brasier, 1980). Bu fiziksel ve kimyasal ko-flullar›n sonucu olarak Tortoniyen esnas›nda de-nizel ve lagünel ortama yo¤un volkanik malze-menin girmesiyle ortam flartlar› de¤iflmifltir. As›-l› malzemenin yüksek konsantrasyonundan do-lay› sedimantasyon h›z› artm›fl, derinlerde gü-nefl ›fl›¤›n›n etkisi azalm›fl ve fotosentez gerçek-leflemedi¤i için karbonhidrat›n artmas›na ve ok-sijen miktar›n›n azalmas›na neden olmufl vebentik yaflam (ostrakodlar, foraminiferler vs.) et-kilenmifltir. Bu olumsuz sebeplerden dolay›, or-ganizmalar Tortoniyen’ de denizel ve lagünel or-tamlarda oluflan tüfitli seviyelerde s›n›rl› alandayaflam›fl ve birkaç kozmopolit tür (Cyprideis to-rosa, Cytheridea acuminata acuminata, Cibici-doides pachyderma, Nonion depressulum vb.)tüfit seviyelerinde bulunmufl olup, ostrakod veforaminiferlerden baz›lar› tüfit seviyelerinin altve üst birimlerinde gözlenmifltir. Ayn› cins ve tür-lerin tüfitlerin alt›nda ve üstünde bulunmas›, vol-kanik malzeme ortama geldi¤i zaman bu orga-nizmalar›n yaflam için ortam› terketti¤i ve uygunyaflam koflullar› ortaya ç›kt›¤›nda ayn› ortamageri döndü¤ü göstermektedir. ‹nceleme alan›n-da havzan›n bat›s›ndan do¤usuna do¤ru ostra-kod ve bentik foraminiferlere göre ortamsal birde¤iflimin varl›¤› gözlenmifltir. Berdan, Kurbanl›,Ç›rb›klar, Kumdere köyleri aras›nda kalan böl-gelerde s›¤ denizel, K›ll›cami, Salbafl ve Salbaflbat›s›-Çatalan yolu aras›nda kalan bölgede Tor-toniyen döneminde tüfitlerin alt›ndaki seviyelerile tüfitli seviyelerin lagünel, ancak tüfitlerin üs-tündeki seviyelerde denizel foraminifer ve ostra-kodlar›n artmas› ile s›¤ denizel koflullar›n varl›¤›-n› ortaya konulmufltur (fiekil 10).

KATKI BEL‹RTME

Yazarlar; projenin gerçeklefltirilmesine desteksa¤layan Çukurova Üniversitesi Araflt›rma FonuBaflkanl›¤›’na (FBE 2002 YL 232, MMF/99-7),arazi çal›flmalar› s›ras›nda lojistik destek sa¤la-yan MTA Do¤u Akdeniz Bölge Müdürlü¤ü’ne, veKemal Gürbüz (Çukurova Üniversitesi)’e içten-likle teflekkür ederler.

KAYNAKLAR

Avflar, N., 1997. Do¤u Akdeniz k›y› bölgesi bentik fo-raminiferleri. Yerbilimleri (Geosound), 31,67-81.

Avflar, N., 2002. Gökçeada, Bozcaada ve Çanakkaleüçgeni k›ta sahanl›¤› (KD Ege Denizi)bentik foraminifer da¤›l›m› ve taksonomisi.Yerbilimleri, 26, 53-75.

Avflar, N. ve Meriç, E., 1996. ‹skenderun Körfezi’ndebentik foraminifer da¤›l›m›. Bo¤aziçi Üni-versitesi Sualt› Bilim ve Teknolojisi Toplan-t›s› (SBT’96), Bildiriler Kitab›, 220-224.

Avflar, N. ve Meriç, E., 2001. Türkiye’nin güncel ben-tik foraminiferleri-I (Kuzeydo¤u Akdeniz-Kuzey Ege Denizi-Çanakkale Bo¤az›-Ku-zey ve Do¤u Marmara Denizi-‹stanbul Bo-¤az›-Bat› Karadeniz). Yerbilimleri, 38, 109-126.

Avflar, N., and Ergin, M., 2001. Spatial distribution ofHolocene benthic foraminifera, Northeas-tern Aegean Sea. International GeologyReview, 43, 754-770.

Avflar, N., Meriç, E. ve Ergin, M., 2001. ‹skenderunKörfezi’ndeki bentojenik sedimanlar›n fora-minifer içeri¤i. Yerbilimleri, 24, 97-112.

Bassiouni, M.A., 1979. Brackische und marine Ostra-coden (Cytherinae,Hemicytherinae,Trachyleberidinae) aus dem Oligozan undNeogen der Türkei. Geologische JahrbuchReihe B, Heft 31, Hannover.

Brasier, M.D., 1980. Microfossils. George Allen andUnwin, Londra.

Bonaduce, G., Ruggieri, G., Russo, A., and Bismuth,H., 1992. Late Miocene Ostracods fromthe Ashart 1 well (Gulf of Gabés, Tunusia).Bollettino della Societa Paleontologica Ita-liana, 31 (1), 3-93.

Cicha, I., Rögl, F., Rupp, C. and Ctyroka J., 1998. Oli-gocene-Miocene foraminifera of the Cent-ral Parathetys. Abhandlungen der senc-kenbergischenden Gesellschaft, 546, 1-325.

Cimerman, F., and Langer, M.R., 1991. Mediterrane-an Foraminifera. Slovenska AkademijaZnanosti in Umetnosti, Ljubljana.

Görür, N., 1979. Karaisal› kireçtafl›n›n sedimantoloji-si. TJK Bülteni, 22 (2), 227-235.

Guillaume, M.C., Peypouquet, J.P. et Tetart, J., 1985.Quaternaire et actuel. Atlas des Ostraco-des de France, Ed: H.J. Oertli. BulletinCentres Rechearche Exploration Proce-ading Elf-Aquitaine. Mémoire, 9, 337-377.

Gürbüz, K., 1993. Identification and evolution of Mi-ocene submarine fans in the Adana Basin,Turkey. PhD Thesis, University of Keele(yay›mlanmam›fl).

Avflar vd. 13

Hartman, G., and Puri, H., 1974. Summary of neonto-logical and paleontological classification ofOstracoda. Mitteilungen aus dem Ham-burg Zoologischen Museum and Institute,70, 7-73.

Hatta, A., and Ujiie, H., 1992. Benthic foraminiferafrom Coral Seas between Ishigaki and Iri-omote Islands, Southern Ryukyu IslandArc, Northwestern Pasific. Bulletin of theCollege of Science University of the Ryuk-yus, 54, 163-287.

Hottinger, L., Halicz, E., and Reiss, Z., 1993. Recentforaminifera from the Gulf of Aqaba, RedSea. Slovenska Akademija Znanosti inUmetnosti, Ljubljana, 1-230 pls.

‹lker, S., 1975. Adana Baseni kuzeybat›s›n›n jeolojive petrol olanaklar›. TPAO Arama ArflivRapor No: 973 (yay›mlanmam›fl).

Loeblich, A. R., and Tappan, H., 1988. Foraminiferalgenera and their classification. Van Nost-rand Reinhold Company, New York. V. 2,1-847 pls.

Meriç, E. ve Avflar, N., 1997. ‹stanbul ve yak›n çev-resi Geç Kuvaterner (Holosen) bentik fora-minifer faunas›. Yerbilimleri, 31, 41-65.

Meriç, E. ve Avflar, N., 2000. Deniz diplerindeki aktiffaylar›n belirlenmesinde bentik foraminifer-lerin önemi. Bat› Anadolu’nun Depremsel-li¤i Sempozyumu ‘’BADSEM’ 2000’’ Bildiri-ler Kitab›, 198-207.

Meriç, E., and Avflar, N., 2001. Benthic foraminiferalfauna of Gökçeada Island (Northern Aege-an Sea) and its local variations. Acta Adri-atica, 42 (1), 125-150.

Meriç, E., Yanko, V. ve Avflar, N., 1995. ‹zmit Körfezi(Hersek Burnu-Kaba Burun) Kuvaterner is-tifinin foraminifer faunas›. ‹zmit Körfezi Ku-vaterner ‹stifi, E. Meriç (ed.), 105-151.

Meriç, E., Avflar, N., and Bergin, F., 2004. Benthic fo-raminifera of Eastern Aegean Sea (Tur-key) systematic and autoecology. TurkishMarine Research Foundation, 18, 1-232.

Nazik, A., 2001. Effect of Tortonian tuffaceous levelon ostracod distribution in Adana Basin(southern Turkey). 14 th InternationalSymposium on Ostracoda, Shizuoka,Programs and Abstracts, 29.

Nazik, A., 2004. Planktonic foraminiferal biostratig-raphy of the Neogene sequence in theAdana, Turkey, an dits correlation withstandard biozenes. Geological Magazine,141 (3), 379-387.

Nazik, A. ve Toker, V., 1986. Karaisal› yöresi Orta Mi-yosen istifinin foraminifer biyostratigrafisi.MTA Dergisi, 103/104, 139-150.

Nazik, A. ve Gürbüz, K., 1992. Karaisal› – Çatalan -E¤ner yöresinin (KB-Adana) Alt-Orta Miyo-sen istifinin planktonik foraminifer biyostra-tigrafisi. Türkiye Jeoloji Bülteni, 35 (1), 67-80.

Nazik, A., Toker, V., fienol, M. ve Ö¤rünç, G., 1997.Tarsus yöresi (Adana Baseni) Üst Tersi-yer-Kuvaterner istifinin mikropaleontolojik(planktik foraminifer, nannoplankton veostrakod) incelemesi. Çukurova Üniversi-tesi Jeoloji Mühendisli¤i E¤itiminin 20. Y›l›Sempozyumu Bildiri Özleri, 251.

Oerthli, H.J., 1985. Atlas des Ostracodes de France.Bulletin Centres Rechearche ExplorationProceeding Elf-Aquitaine. Mémoire, 9,257-335.

Ö¤rünç, G., 1996. Yenice (Tarsus) kuzeyi Neojen is-tifinin mikropaleontolojik incelenmesi veortamsal özellikleri. Yüksek Lisans Tezi,Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Ensti-tüsü (yay›mlanmam›fl).

Ö¤rünç, G., 2001. Messiniyen tuzluluk krizi s›ras›nda-ki ve sonras›ndaki çökellerin stratigrafisi vepaleoekolojisi bir örnek: Adana Baseni.Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi FenBilimleri Enstitüsü (yay›mlanmam›fl).

Ö¤rünç, G., Gürbüz, K. ve Nazik, A., 2000. AdanaBaseni Üst Miyosen-Pliyosen istifinde“Messiniyen Tuzluluk Krizine” ait bulgular.Yerbilimleri, 22 (2000), 183-192.

Özçelik, N. ve Yetifl, C., 1994. Adana Baseni Tersiyeristifi Güvenç formasyonunun planktik fora-minifer biyostratigrafisi. Yerbilimleri (Ge-osound), 25, 21-30.

Özer, B., Duval, B., Courrier, P. ve Letouzey, J.,1974. Antalya-Mut-Adana Neojen havzala-r› jeolojisi. Türkiye II. Petrol Kongresi Bildi-riler Kitab›, 57-84.

Parisi, E., 1981. Distribuzione dei foraminiferi bento-nici nelle zone batiali del Tirreno e del Ca-nale di Sicilia, Milano. Rivista Italiana Pale-ontologica, 87 (2), 293-328.

Pettijohn, F. J., 1975. Sedimentary Rocks. Third Edi-tion, Harper and Row Publishers, NewYork.

Schmidt, G. C., 1961. Stratigraphic nomenculature forthe Adana region Petroleum district VII. Pet-roleum Administration Bulletine, 6, 47-63.

Sgarrella, F., and Moncharmont Zei, M., 1993. Bent-hic Foraminifera of the Gulf of Naples(Italy): systematics and autoecology, Mo-dena. Bolletino della Societa Paleontologi-ca Italiana, 32 (2), 145-264.

Sissingh, W., 1972. Late Cenozoic Ostracoda of theSouth Aegean Island Arc Utrecht. Micro-paleontological Bulletins, 6, 1-187.

Ünlügenç, U.C., 1993. Controls on Cenozoic sedi-mentation, Adana Basin, Southern Turkey.PhD Thesis, University of Keele (unpublis-hed).

Ünlügenç, U.C., 1997. Adana Baseni Tersiyer stratig-rafisi üzerine yeni gözlemler. ÇukurovaÜniversitesinde Jeoloji Mühendisili¤i E¤iti-minin 20. y›l› Sempozyumu. Bildiri Özleri,281-282.

14 Yerbilimleri

Ünlügenç, U.C., and fiafak, Ü. 1998. Tortonian sedi-ments and reef development during thesame period within the Neogene AdanaBasin, Abstracts of Third International Tur-kish Geology Symposium, METU, Ankara,236.

Van Morkhoven, F.P.C.M., 1963. Post PalaeozoicOstracoda. Elsevier, Amsterdam.

Williams, G. D., Ünlügenç, U. C., Kelling, G., and De-mirkol, C., 1995. Tectonic controls on stra-tigraphic evolution of the Adana Basin,Turkey. Journal of the Geological Society,London, 152, 873-82.

Yetifl, C., 1988. Reorganisation of the Tertiary stratig-raphy in the Adana Basin, southern Tur-key. Newsletter Stratigraphy, 20(1), 43-58.

Yetifl, C. ve Demirkol, C., 1986. Adana Baseni bat›kesiminin detay etüdü. MTA Rapor No.8037 (yay›mlanmam›fl).

Yetifl, C., Kelling, G., Gökçen, S.L., and Baroz, F.,1995. A revised stratigraphic frameworkfor Later Cenozoic sequences in the Nort-heastern Mediterranean Region. Geologis-he Rundscau, 84, 794-812.

Yüksek, A., 1995. Kurbanl›-Körlü (Tarsus kuzeyi) ala-n›n›n stratigrafisi. Yüksek Lisans Tezi, Çu-kurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü(yay›mlanmam›fl).

Avflar vd. 15

LEVHA 1

fiekil 1. Textularia sp. D›fl görünüm, x100, Kurbanl› Kesiti, 99 KTI-3.fiekil 2. Quinqueloculina sp. D›fl görünüm, x38, Kurbanl› Kesiti, 99 KTI-1.fiekil 3. Polymorphina sp. D›fl görünüm, x90, Kurbanl› Kesiti, 99 KTI-1.fiekil 4. Bulimina sp. D›fl görünüm, x100, Kurbanl› Kesiti, 99 KTI-4.fiekil 5. Bulimina sp. D›fl görünüm, x75, Kurbanl› Kesiti, KTI-4.fiekil 6. Brizalina spathulata (Williamson). D›fl görünüm, x95, Kurbanl› Kesiti, 99 KTI-4.fiekil 7. Brizalina spathulata (Williamson). D›fl görünüm, x110, Kurbanl› Kesiti, 99 KTI-4.fiekil 8. Reussella spinulosa (Reuss). D›fl görünüm, x90, Kumdere Kesiti, 99 ÇT-4.fiekil 9. Cancris sagra (d’Orbigny). Ombilikal görünüm, x95, Kumdere Kesiti, 99 ÇT-3.fiekil 10.Cancris sagra (d’Orbigny). Ombilikal görünüm, x132, Kumdere Kesiti, 99 ÇT-3.fiekil 11. Neoeponides bradyi (Le Calvez). Ombilikal görünüm, x170, Kumdere Kesiti, 99 ÇT-4.fiekil 12. Neoeponides bradyi (Le Calvez). Spiral görünüm, x150, Kumdere Kesiti, 99 ÇT-4.fiekil 13. Neoconorbina terquemi (Rhezhak). Ombilikal görünüm, x80, Kumdere Kesiti, 99 ÇT-3.fiekil 14. Neoconorbina terquemi (Rhezhak). Spiral görünüm, x75, Kumdere Kesiti, 99 ÇT-3.fiekil 15. Discorbinella bertheloti (d’Orbigny). Ombilikal görünüm, x80, Kurbanl› Kesiti, 99 KTI-1.fiekil 16. Cibicidoides pachyderma (Rhezhak). Ombilikal görünüm, x60, Kumdere Kesiti, 99 ÇT- 4. fiekil 17. Cibicidoides pachyderma (Rhezhak). Spiral görünüm, x50, Kumdere Kesiti, 99 ÇT-4.

PLATE 1

Figure 1. Textularia sp. Side view, x 100, Kurbanl› Section, 99 KTI-3.Figure 2. Quinqueloculina sp. Side view, x38, Kurbanl› Section, 99 KTI-1.Figure 3. Polymorphina sp. Side view, x90, Kurbanl› Section, 99 KTI-1.Figure 4. Bulimina sp. Side view, x100, Kurbanl› Section, 99 KTI-4.Figure 5. Bulimina sp. Side view, x75, Kurbanl› Section, KTI-4.Figure 6. Brizalina spathulata (Williamson). Side view, x95, Kurbanl› Section, 99 KTI-4.Figure 7. Brizalina spathulata (Williamson). Side view, x110, Kurbanl› Section, 99 KTI-4.Figure 8. Reussella spinulosa (Reuss). Side view, x90, Kumdere Section, 99 ÇT-4.Figure9. Cancris sagra (d’Orbigny). Umbilical side, x95, Kumdere Section, 99 ÇT-3.Figure 10.Cancris sagra (d’Orbigny). Umbilical side, x132, Kumdere Section, 99 ÇT-3.Figure 11. Neoeponides bradyi (Le Calvez). Umbilical side, x170, Kumdere Section, 99 ÇT-4.Figure 12. Neoeponides bradyi (Le Calvez). Spiral side, x150, Kumdere Section, 99 ÇT-4.Figure 13. Neoconorbina terquemi (Rhezhak).Umbilical side, x80, Kumdere Section,99 ÇT-3.Figure 14. Neoconorbina terquemi (Rhezhak). Spiral side, x75, Kumdere Section, 99 ÇT-3.Figure 15. Discorbinella bertheloti (d’Orbigny). Umbilical view, x80, Kurbanl› Section, 99 KTI-1.Figure 16. Cibicidoides pachyderma (Rhezhak). Umbilical side, x60, Kumdere Section, 99 ÇT-4.Figure 17. Cibicidoides pachyderma (Rhezhak). Spiral side, x50, Kumdere Section, 99 ÇT-4.

16 Yerbilimleri

Avflar vd. 17

LEVHA 1 / PLATE 1

LEVHA 2

fiekil 1. Cibicidoides ungerianus filicosta (Hagn). D›fl görünüm, x85, Kumdere Kesiti, 99 ÇT-4.fiekil 2. Cibicidoides ungerianus filicosta (Hagn). D›fl görünüm, x60, Kumdere Kesiti, 99 ÇT-4.fiekil 3. Planorbulina mediterranensis d’Orbigny. D›fl görünüm, x100, Kurbanl› Kesiti, 99 KTI-2.fiekil 4. Nonion depressulum (Walker ve Jacop).A¤›z görünümü, x100,Kurbanl› Kesiti, 99 KTI-5.fiekil 5. Nonion depressulum (Walker ve Jacop). D›fl görünüm, x80, Kurbanl› Kesiti, 99 KTI-5.fiekil 6. Ammonia compacta Hofker. Ombilikal taraf, x65, Kumdere Kesiti, 99 ÇT-6.fiekil 7. Ammonia compacta Hofker. Spiral taraf, x70, Kumdere Kesiti, 99 ÇT-6.fiekil 8. Ammonia tepida Cushman. Ombilikal taraf, x130, Kurbanl› Kesiti, 99 KTI-4.fiekil 9. Ammonia tepida Cushman. Spiral taraf, x110, Kurbanl› Kesiti, 99 KTI-4.fiekil 10. Porosonion subgranosum (Egger). D›fl görünüm, x75, Kumdere Kesiti, 99 ÇT-3.fiekil 11. Cribroelphidium poeyanum (d’Orbigny).A¤›z görünümü, x135,Kurbanl› Kesiti, 99 KTI-5.fiekil 12. Cribroelphidium poeyanum (d’Orbigny). D›fl görünüm, x110, Kurbanl› Kesiti, 99 KTI-5.fiekil 13. Elphidium crispum (Linne). D›fl görünüm, x45, Kurbanl› Kesiti, 99 KTI-3.fiekil 14. Elphidium crispum (Linne). D›fl görünüm, x37, Kurbanl› Kesiti, 99 KTI-3.fiekil 15. Elphidium crispum (Linne). D›fl görünüm, x30, Kurbanl› Kesiti, 99 KTI-3.

PLATE 2

Figure 1. Cibicidoides ungerianus filicosta (Hagn). Side view, x85, Kumdere Section, 99 ÇT-4.Figure 2. Cibicidoides ungerianus filicosta (Hagn). Side view, x60, Kumdere Section, 99 ÇT-4.Figure 3. Planorbulina mediterranensis d’Orbigny. Side view, x100, Kumdere Section, 99 KTI-2.Figure 4. Nonion depressulum (Walker and Jacop). Apertural view, x100, Kurbanl› Section, 99 KTI-5.Figure 5. Nonion depressulum (Walker and Jacop). Side view, x80, Kurbanl› Section, 99 KTI-5.Figure 6. Ammonia compacta Hofker. Umbilical side, x65, Kumdere Section, 99 ÇT-6.Figure 7. Ammonia compacta Hofker. Spiral side, x70, Kumdere Section, 99 ÇT-6.Figure 8. Ammonia tepida Cushman. Umbilical side, x130, Kurbanl› Section, 99 KTI-4.Figure 9. Ammonia tepida Cushman. Spiral side, x110, Kurbanl› Section, 99 KTI-4.Figure 10. Porosonion subgranosum (Egger). Side view, x75, Kumdere Section, 99 ÇT-3.Figure 11. Cribroelphidium poeyanum (d’Orbigny). Apertural view, x135, Kurbanl› Section, 99 KTI-5.Figure 12. Cribroelphidium poeyanum (d’Orbigny). Side view, x110, Kurbanl› Section, 99 KTI-5.Figure 13. Elphidium crispum (Linne). Side view, x45, Kurbanl› Section, 99 KTI-3.Figure 14. Elphidium crispum (Linne). Side view, x 37, Kurbanl› Section, 99 KTI-3.Figure 15. Elphidium crispum (Linne). Side view, x30, Kurbanl› Section, 99 KTI-3.

18 Yerbilimleri

Avflar vd. 19

LEVHA 2 / PLATE 2

LEVHA 3

fiekil 1. Cytherelloidea glypta Doruk; sa¤ kapak, x75, Kumdere Kesiti, 99 ÇT-6.fiekil 2. Callistocythere montana Doruk; sol kapak, x192, Kurbanl› Kesiti, 99 KTI-2.fiekil 3. Cyprideis torosa (Jones); sa¤ kapak, x67, Püren Kesiti, STI-3.fiekil 4. Cytheridea acuminata acuminata (Bosquet); sol kapak, x130, Berdan Kesiti, BTI-2.fiekil 5. Cyamocytheridea dertonensis Ruggieri; sol kapak, x128, Kumdere Kesiti, ÇT-10.fiekil 6. Acanthocythereis hystrix (Reuss); sol kapak, x108, Kumdere Kesiti, ÇT-2.fiekil 7. Carinocythereis carinata carinata (Roemer); sol kapak, x79, Kumdere Kesiti, ÇT-2.fiekil 8. Loxoconcha rhomboidea (Fischer); sol kapak, x185, Kurbanl› Kesiti, KTI-1.fiekil 9. Loxoconcha subovata (Muenster); sol kapak, x226, Kurbanl› Kesiti, 99 KTI-4.

PLATE 3

Figure1. Cytherelloidea glypta Doruk; right valve, x75, Kumdere Section, 99 ÇT-6.Figure 2. Callistocythere montana Doruk; left valve, x192, Kurbanl› Section, 99 KTI-2.Figure 3. Cyprideis torosa (Jones); right valve, x67, Püren Section, STI-3.Figure 4. Cytheridea acuminata acuminata (Bosquet); left valve, x130, Berdan Section, BTI-2.Figure 5. Cyamocytheridea dertonensis Ruggieri; left valve, x128, Kumdere Section, ÇT-10.Figure 6. Acanthocythereis hystrix (Reuss); left valve, x108, Kumdere Section, ÇT-2.Figure 7. Carinocythereis carinata carinata (Roemer); left valve, x79, Kumdere Section, ÇT-2. Figure 8. Loxoconcha rhomboidea (Fischer); left valve, x185, Kurbanl› Section, KTI-1.Figure 9. Loxoconcha subovata (Muenster); left valve, x226, Kurbanl› Section, 99 KTI-4.

20 Yerbilimleri

Avflar vd. 21

LEVHA 3 / PLATE 3

22