eosen yafll› seydiler formasyonunun (kastamonu, kb türkiye

22
Eosen yafll› Seydiler formasyonunun (Kastamonu, KB Türkiye) planktonik foraminifer, kalkerli nannoplankton biyostratigrafisi, ostrakod toplulu¤u ve eskiortam yorumu Planktonic foraminiferal, calcareous nannoplankton biostratigraphy, ostracod assemblage and paleoenvironmental interpretation of the Eocene Seydiler formation (Kastamonu, NW Turkey) Ayflegül YILDIZ 1 , Nazan YEfi‹LYURT 2 , Cemal TUNO⁄LU 3 1 Aksaray Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Jeoloji Mühendisli¤i Bölümü, 68100 AKSARAY 2 Devlet Su ‹flleri, 5. Bölge Müdürlü¤ü, Yeralt›sular› ve Jeoteknik Hizmetler fiubesi, Balgat, ANKARA 3 Hacettepe Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Jeoloji Mühendisli¤i Bölümü, 06800 Beytepe, ANKARA Gelifl (received) : 26 Nisan(April) 2006 Kabul (accepted) : 19 Mart (March) 2007 ÖZ Bu çal›flmada; Kastamonu ili kuzeyinde, Seydiler ve A¤l› ilçeleri ile ‹mranlar köyü aras›nda yüzeylenen Sey- diler formasyonundan derlenen örneklerden Bartoniyen-Priaboniyen zaman aral›¤›n› temsil eden Truncoro- taloides rohri, Globigerinatheka semiinvoluta ve Turborotalia cerroazulensis s.l. planktonik foraminifer zon- lar› ile Reticulofenestra umbilica ve Discoaster barbadiensis kalkerli nannoplankton zonlar› tan›mlanm›flt›r. Örneklerdeki planktonik/bentonik foraminifer oranlar›n›n da¤›l›mlar› ve ostrakod topluluklar› birlikte de¤erlen- dirildi¤inde, inceleme alan›nda Bartoniyen-Priaboniyen zaman aral›¤›nda yöredeki denizin genel olarak ön- ce transgresif, Priaboniyen sonunda ise regresif karakterde oldu¤u belirlenmifltir. Is›ya karfl› duyarl› kalkerli nannoplankton türlerinin bolluk da¤›l›mlar› (%) de¤erlendirildi¤inde, Bartoniyen-Priaboniyen zaman aral›¤›n- da yörede deniz yüzey suyunun genel olarak ›l›man-s›cak karakterde oldu¤u, baz› seviyelerde zaman za- man ›l›man-serin ve ›l›man-s›cak fazlar›n birbirlerini izledikleri, dolay›s›yla bu dönemde yörede zaman zaman so¤uk su ak›nt›lar›n›n etkin oldu¤u belirlenmifltir. Anahtar Kelimeler: Bartoniyen-Priaboniyen, biyostratigrafi, kalkerli nannoplankton, Kastamonu, planktonik foraminifer, Seydiler formasyonu. ABSTRACT In this study,Truncorotaloides rohri, Globigerinatheka semiinvoluta and Turborotalia cerroazulensis s.l. planktonic foraminiferal zones and Reticulofenestra umbilica and Discoaster barbadiensis calcareous nannoplankton zones, indicating Bartonian-Priabonian interval, were recognized in the samples from the Seydiler formation located between Seydiler and A¤l› towns and ‹mranlar village at the north of Kastamonu city. According to distribution of the planktonic/benthonic foraminiferal ratio (%) and ostra- Yerbilimleri, 28 (1), 33-53 Hacettepe Üniversitesi Yerbilimleri Uygulama ve Araflt›rma Merkezi Dergisi Journal of the Earth Sciences Application and Research Centre of Hacettepe University A. Y›ld›z E-posta: [email protected]

Upload: others

Post on 23-Nov-2021

9 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Eosen yafll› Seydiler formasyonunun (Kastamonu, KB Türkiye

Eosen yafll› Seydiler formasyonunun (Kastamonu, KB Türkiye)planktonik foraminifer, kalkerli nannoplankton biyostratigrafisi,ostrakod toplulu¤u ve eskiortam yorumu

Planktonic foraminiferal, calcareous nannoplankton biostratigraphy,ostracod assemblage and paleoenvironmental interpretation of theEocene Seydiler formation (Kastamonu, NW Turkey)

Ayflegül YILDIZ1, Nazan YEfi‹LYURT2, Cemal TUNO⁄LU3

1 Aksaray Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Jeoloji Mühendisli¤i Bölümü, 68100 AKSARAY2 Devlet Su ‹flleri, 5. Bölge Müdürlü¤ü, Yeralt›sular› ve Jeoteknik Hizmetler fiubesi, Balgat, ANKARA3 Hacettepe Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Jeoloji Mühendisli¤i Bölümü, 06800 Beytepe, ANKARA

Gelifl (received) : 26 Nisan(April) 2006Kabul (accepted) : 19 Mart (March) 2007

ÖZ

Bu çal›flmada; Kastamonu ili kuzeyinde, Seydiler ve A¤l› ilçeleri ile ‹mranlar köyü aras›nda yüzeylenen Sey-diler formasyonundan derlenen örneklerden Bartoniyen-Priaboniyen zaman aral›¤›n› temsil eden Truncoro-taloides rohri, Globigerinatheka semiinvoluta ve Turborotalia cerroazulensis s.l. planktonik foraminifer zon-lar› ile Reticulofenestra umbilica ve Discoaster barbadiensis kalkerli nannoplankton zonlar› tan›mlanm›flt›r.Örneklerdeki planktonik/bentonik foraminifer oranlar›n›n da¤›l›mlar› ve ostrakod topluluklar› birlikte de¤erlen-dirildi¤inde, inceleme alan›nda Bartoniyen-Priaboniyen zaman aral›¤›nda yöredeki denizin genel olarak ön-ce transgresif, Priaboniyen sonunda ise regresif karakterde oldu¤u belirlenmifltir. Is›ya karfl› duyarl› kalkerlinannoplankton türlerinin bolluk da¤›l›mlar› (%) de¤erlendirildi¤inde, Bartoniyen-Priaboniyen zaman aral›¤›n-da yörede deniz yüzey suyunun genel olarak ›l›man-s›cak karakterde oldu¤u, baz› seviyelerde zaman za-man ›l›man-serin ve ›l›man-s›cak fazlar›n birbirlerini izledikleri, dolay›s›yla bu dönemde yörede zaman zamanso¤uk su ak›nt›lar›n›n etkin oldu¤u belirlenmifltir.

Anahtar Kelimeler: Bartoniyen-Priaboniyen, biyostratigrafi, kalkerli nannoplankton, Kastamonu, planktonik foraminifer, Seydiler formasyonu.

ABSTRACT

In this study,Truncorotaloides rohri, Globigerinatheka semiinvoluta and Turborotalia cerroazulensis s.l.planktonic foraminiferal zones and Reticulofenestra umbilica and Discoaster barbadiensis calcareousnannoplankton zones, indicating Bartonian-Priabonian interval, were recognized in the samples fromthe Seydiler formation located between Seydiler and A¤l› towns and ‹mranlar village at the north ofKastamonu city. According to distribution of the planktonic/benthonic foraminiferal ratio (%) and ostra-

Yerbilimleri, 28 (1), 33-53Hacettepe Üniversitesi Yerbilimleri Uygulama ve Araflt›rma Merkezi DergisiJournal of the Earth Sciences Application and Research Centre of Hacettepe University

A. Y›ld›zE-posta: [email protected]

Page 2: Eosen yafll› Seydiler formasyonunun (Kastamonu, KB Türkiye

Yerbilimleri

G‹R‹fi

‹nceleme alan›; Kastamonu ili kuzeyinde, Seydi-ler ve A¤l› ilçeleri ile ‹mranlar köyü aras›ndaKastamonu E31-d1 ve d2 paftalar› içerisinde ye-ralmaktad›r (fiekil 1). ‹nceleme alan› çevresin-de, 1955 y›l›ndan bu yana, çok say›da jeolojikçal›flma gerçeklefltirilmifltir. Ancak, çal›flmalar›nbir k›sm›, bu kesimde genifl bir yay›l›ma sahipolan “Daday-Devrekani Masifi” metamorfitleri ileilgilidir. Masifin kuzeyinde yeralan Liyas filifli ilebu birim içerisinde sokulum halinde izlenen“Kastamonu Granitoyid Kufla¤›”na ait birimlergenifl kapsaml› çal›flmalarda ele al›nm›flt›r (Y›l-maz, 1979 ve 1980; Boztu¤ ve Y›lmaz, 1995).Bu yörede gerçeklefltirilmifl paleontolojik vestratigrafik çal›flmalar da mevcuttur (Dizer,1953; Tuno¤lu, 1991a ve 1991b, 1993,1994; Di-zer, 1953; Özgen-Erdem, 2001; Bardet ve Tu-no¤lu, 2002, Özgen-Erdem vd., 2005; Yeflilyurt,2004; Yeflilyurt vd., 2005, Tuno¤lu ve Ertekin,2005; Tuno¤lu ve Bardet, 2006).

Bu çal›flman›n amac›, önceki çal›flmalarda yafl›Orta-Geç Eosen olarak belirlenen Seydiler for-masyonunun planktonik foraminifer ve nannop-lankton içeri¤ini belirleyerek biyostratigrafisiniortaya koymak, ›s›ya karfl› duyarl› olan nannop-lankton topluluklar›n›n bolluk da¤›l›mlar›na da-yanarak Orta-Geç Eosen zaman aral›¤› boyun-ca yörede deniz yüzey suyu ›s›s›nda meydanagelen de¤iflimleri de¤erlendirmek ve örnekler-deki planktonik/bentonik foraminiferlerin yüzdeolarak bolluk da¤›l›mlar›ndan ve formasyonuniçerdi¤i ostrakod toplulu¤undan yararlanarak yi-ne ayn› zaman aral›¤›nda yörede deniz seviye-sinde meydana gelen de¤iflimleri de¤erlendiripSeydiler formasyonunun eskiortam yorumunuyapmakt›r.

MALZEME VE YÖNTEM

Bu çal›flman›n malzemesini, Seydiler formasyo-nunda ölçülen 215 m kal›nl›¤›ndaki GC1 (Kasta-monu E31-d2 paftas›nda bafllang›ç koordinatlar›X=13.750; Y=58.875; Z=1060 m, bitifl koordinat-lar› X=12.275; Y=59.750; Z=1040 m) ölçülüstratigrafi kesitinden derlenen 59 örnek olufltur-maktad›r. Örneklerdeki planktonik foraminifertan›mlamalar› üstten ayd›nlatmal› biyojen mik-roskop ile X144 büyütmede incelenerek yap›l-m›flt›r. Planktonik foraminiferlerin foto¤raflar›daha sonra elektron mikroskop (SEM) kullan›la-rak (TPAO’da) çekilmifltir. Planktonik foraminiferbolluklar›, 100 g y›kama örne¤inde ayn› türden1-10 nadir, 10-30 birkaç, 30-60 bol, 60-100 çokbol olarak belirlenmifltir. Ayr›ca, her 100 g örne-¤in içerdi¤i planktonik ve bentonik foraminifermiktarlar› yüzde olarak belirlenmifl ve formasyo-nun içerdi¤i ikinci ve üçüncü araflt›rmac›lar›n da-ha önceki çal›flmalar›nda ayn› ölçülü kesitte ta-n›mlad›klar› ostrakod toplulu¤u ile birlikte de¤er-lendirilerek, yöredeki Bartoniyen-Priaboniyenzaman aral›¤›ndaki deniz seviyesi de¤iflimleriyorumlanm›flt›r.

Kalkerli nannoplankton tan›mlamalar› için haz›r-lanan preperatlar Oel objektif yard›m›yla Ortho-lüx polarizan mikroskop alt›nda X1600 büyütme-de incelenmifltir. Örneklerdeki nannoplanktonbolluklar› Wei (1988) yöntemi kullan›larak sap-tanm›flt›r. Bu yönteme göre; 51-200 alanda birtür nadir, 11-50 alanda bir tür birkaç, 2-10 alan-da bir tür bol, ve her alanda bir veya daha çoktür çok bol olarak kabul edilmifltir. Ayr›ca, her ör-nekteki ›s›ya karfl› duyarl› kalkeri nannoplanktontürlerinin di¤erlerine göre yüzde bolluk da¤›l›m-lar› belirlenerek, yöredeki Bartoniyen-Priaboni-yen zaman aral›¤›nda deniz yüzey suyu ›s›s›n-da meydana gelen de¤iflimler yorumlanm›flt›r.

34

cod assemblage in the samples of the formation, it was determined that the sea was generaly intransgressive character during the Bartonian-Priabonian interval, after that it was in regressivecharacter during the Late Priabonian time in the studied area. Moreover, abundance percentage anddiversity of temperature-sensitive calcareous nannoplankton groups indicate that the sea-surface waterin the study area had a tropical-temperate character in the Bartonian-Priabonian time interval. Inaddition, it was determined that tropical-temperate and temperate-cool phases have been occasionallyprevailed on the sea and this was only related with cool-water currents at the some intervals in thePriabonian time.

Key Words: Bartonian-Priabonian, biostratigraphy, calcareous nannoplankton, Kastamonu, planktonic foraminifera, Seydiler formation.

Page 3: Eosen yafll› Seydiler formasyonunun (Kastamonu, KB Türkiye

Y›ld›z vd. 35

BÖLGESEL JEOLOJ‹

Çal›flma alan› (bkz. fiekil 1), Ketin (1966) tara-f›ndan tan›mlanan Pontid Orojenik Kufla¤›’n›norta-kuzey kesimi içerisinde yeralmaktad›r. ‹n-celeme alan›n›n güneyinde Daday-DevrekaniMasifi ile Ilgaz-Karg› masifleri, kuzeyinde ise bü-yük bir alan kaplayan Liyas filifli ile bunun içeri-sinde sokulum yapan Doger yafll› KastamonuGranitoyid Kufla¤› ve bunlar› üzerleyen Jura ki-reçtafllar› yeralmaktad›r. ‹nceleme alan›nda ye-

ralan en yafll› birim Orta Kampaniyen-Geç Pale-osen yafll› tabanda kumlu kireçtafl›-marn arda-lanmas›yla bafllay›p, orta seviyelerinde polijenikkonglomera-kumlu kireçtafl› ve marnlarla devameden ve üst seviyelerinde kumlu kireçtafllar›ylabiten Davutlar formasyonudur. Davutlar formas-yonu üzerinde uyumlu olarak kumlu kireçtaflla-r›yla bafllay›p, kireçtafl›-çörtlü kireçtafl›-marn ar-dalanmas› fleklinde devam eden ve tavandakumtafllar› ve hardground yüzeyi ile biten GeçPaleosen-Bartoniyen yafll› Gürleyikdere formas-

fiekil 1. Çal›flma alan› yer bulduru ve jeoloji haritalar› ile stratigrafik kesit yeri (Yeflilyurt vd., 2005’den de¤ifltiri-lerek).

Figure 1. Location and geological maps of the study area, and locations of the measured stratigraphic section(modified from Yeflilyurt et al., 2005).

Page 4: Eosen yafll› Seydiler formasyonunun (Kastamonu, KB Türkiye

Yerbilimleri

yonu yeral›r. Gürleyikdere formasyonu üzerindeyanal ve düfley geçiflli olarak yer yer Bartoniyenyafll› kumtafl› ve marnlardan oluflan Gumalar vekumtafl›-marn ardalanmas› fleklinde bafllay›p,desimetrik kal›nl›kta ve oldukça belirgin tabaka-lanma gösteren marnlar›n egemen oldu¤u bir is-tif fleklinde devam eden Bartoniyen-Priaboniyenyafll› Seydiler formasyonu bulunur. Çal›flma ala-n›ndaki istifin en üstünde ise Kuvaterner yafll›alüvyonlar yeralmaktad›rlar (Tuno¤lu, 1991a;Yeflilyurt vd., 2005) (fiekil 2).

SEYD‹LER FORMASYONU

Seydiler formasyonunun tip kesit yeri, alt üst ilifl-kisiyle ve süreklili¤inin en iyi izlenebildi¤i kesimolan Seydiler ilçesi kuzeyindeki Seydiler-A¤l›yolu ile Seydiler-Ödemifl ilçeleri aras›nda kalankesimi ilk kez Yeflilyurt vd. (2005) taraf›ndan ad-land›r›lm›flt›r (bkz. fiekil 1). Birimin alt s›n›r› Lü-tesiyen-Bartoniyen yafll› Gürleyikdere formasyo-nu ile uyumlu olup, üst s›n›r›ndan güncel alüv-yonlarla uyumsuz olarak gözlenir (bkz. fiekil 2).Birimin kal›nl›¤› GC1 tip kesitinde en fazla 215m’ye ulaflmaktad›r. Seydiler formasyonu, tip ke-sitinde kumtafl›-marn ardalanmas› fleklinde bafl-lay›p, makro fosilsiz, desimetrik kal›nl›kta ve ol-dukça belirgin tabakalanma gösteren marnlar›negemen oldu¤u bir istif fleklinde devam etmek-tedir. Düflük bir tabaka e¤imine sahip (15-20°)olan marnlar›n taze yüzey rengi genellikle koyugri olup, yer yer aç›k sar› renkler de görülmekte-dir.

SEYD‹LER FORMASYONU PLANKTON‹KFORAM‹N‹FER B‹YOSTRAT‹GRAF‹S‹

Seydiler formasyonunda yap›lan planktonik fo-raminifer biyostratigrafisi çal›flmas›yla ilgili ta-n›mlamalarda Bolli (1957, 1966)’nin Trinidad,Toumarkine ve Bolli (1975)’nin ‹talya, Stainforthvd. (1975), Toumarkine ve Luterbacher (1985)ve Y›ld›z (1995)’›n Gürün (Sivas)’deki çal›flma-lar› temel al›nm›flt›r. Bu çal›flma için Seydiler for-masyonuna ait GC1 stratigrafi kesitinden toplam59 örnek derlenmifl olup, derlenen örneklerden7 planktonik foraminifer cinsine ait 13 tür tan›m-lanm›flt›r (Levha 1). Tan›mlanan planktonik fora-minifer türleriyle Truncorotaloides rohri, Globi-gerinatheka semiinvoluta ve Turborotalia cerro-azulensis s.l. planktonik foraminifer zonlar› belir-lenmifltir (fiekil 3 ve 4).

Truncorotaloides rohri Zonu

Tan›m: Orbulinoides beckmanni Saito ile Trun-corotaloides rohri Brönnimann ve Bermudez’inson görünümleri aras›ndaki süreç boyunca olufl-mufl kayaçlar toplulu¤udur.

Yazar: Bolli, 1957.

Kategori: Aflmal› menzil zonu.

Stratigrafik Düzey: Bartoniyen (Orta Eosen).

Fosil Toplulu¤u: Globigerina eocaena Guembel(bkz. Levha 1, fiekil 1), Globigerina hagni Gohr-bandht (bkz. Levha 1, fiekil 2, 3), Globigerinahigginsi Bolli (Levha 1, fiekil 4), Turborotaliacerroazulensis pomeroli (Toumarkine ve Bolli)(bkz. Levha 1, fiekil 11), Turborotalia praecent-ralis Blow, Truncorotaloides rohri Brönnimannve Bermudez (bkz. Levha 1, fiekil 12, 13). Buzona ait fosil toplulu¤u Seydiler formasyonunaait GC1 ölçülü stratigrafi kesitinde formasyonunalt seviyelerinden al›nan SR-1 ve SR-2 no lu ör-neklerde tan›mlanm›flt›r (bkz. fiekil 3).

Karfl›laflt›rma ve yorum: Bolli (1957, 1966)’ninTrinidad; Toumarkine ve Bolli (1975)’nin ‹talya;Stainforth vd. (1975); Toumarkine ve Luterbac-her (1985) ve Y›ld›z (1995)’›n Gürün (Sivas)’de-ki çal›flmalar›nda ve bu incelemede Bartoni-yen’in varl›¤› fosil toplulu¤unun benzerli¤i nede-niyle Truncorotaloides rohri Zonu ile tan›mlan-m›flt›r (bkz. fiekil 3). ‹nceleme alan›nda ayn›stratigrafik seviyede nannoplankton zonlar›ndanReticulofenestra umbilica Zonu tan›mlanm›flt›r(fiekil 5).

Globigerinatheka semiinvoluta Zonu

Tan›m: Globigerinatheka semiinvoluta (Keij-zer)’in yaflam süreci boyunca oluflmufl kayaçlartoplulu¤udur.

Yazar: Bolli (1957).

Kategori: Menzil zonu.

Stratigrafik Düzey: Bartoniyen’in üstü-Alt Pri-aboniyen (Orta-Üst Eosen).

Fosil Toplulu¤u: Globigerina eocaena Guembel,Globigerina higginsi Bolli, Globigerinatheka se-miinvoluta (Keijzer) (bkz. Levha 1, fiekil 5-7),Hantkenina sp., Morozovella crassata (Glaess-ner), Morozovella spinulosa coronata Blow, Tur-borotalia centralis (Cushman ve Bermudez),Turborotalia cerroazulensis (Cole) (bkz. Levha1, fiekil 8-10), Turborotalia cerroazulensis po-

36

Page 5: Eosen yafll› Seydiler formasyonunun (Kastamonu, KB Türkiye

Y›ld›z vd. 37

fiekil 2. Çal›flma alan›n›n genellefltirilmifl stratigrafik kesiti (Yeflilyurt vd., 2005’den de¤ifltirilerek). Figure 2. Generalized stratigraphic section of the study area (modified from Yeflilyurt et al., 2005).

Page 6: Eosen yafll› Seydiler formasyonunun (Kastamonu, KB Türkiye

Yerbilimleri38

fiekil 3. GC1 stratigrafi kesitinde tan›mlanan planktonik foraminifer türlerinin, planktonik foraminifer zonlar›n›n,örneklerdeki planktonik/bentonik foraminifer oranlar›n›n ve ostrakod türlerinin da¤›l›mlar›.

Figure 3. Distributions of the determined planktonic foraminiferal species, planktonic foraminiferal zones, plank-tonic/benthonic foraminifer ratio and ostracod species in the GC1 stratigraphic section.

Page 7: Eosen yafll› Seydiler formasyonunun (Kastamonu, KB Türkiye

Y›ld›z vd. 39

meroli (Toumarkine ve Bolli) (bkz. Levha 1, fie-kil 11). Bu zona ait fosil toplulu¤u Seydiler for-masyonuna ait GC1 ölçülü stratigrafi kesitindeformasyonun alt seviyelerinden al›nan SR-3–SR-7 ve GC-1–GC-40 no lu örneklerde ta-n›mlanm›flt›r (bkz. fiekil 3).

Karfl›laflt›rma ve yorum: Bolli (1957, 1966)’ninTrinidad; Toumarkine ve Bolli (1975)’nin ‹talya;Stainforth vd. (1975); Toumarkine ve Luterbac-her (1985) ve Y›ld›z (1995)’›n Gürün (Sivas)’de-ki çal›flmalar›nda ve bu incelemede Bartoni-yen’in üst seviyeleri ve Priaboniyen’in alt seviye-leri fosil toplulu¤unun benzerli¤i nedeniyle Glo-bigerinatheka semiinvoluta Zonu ile belirlenmifl-tir (bkz. fiekil 3 ve 4). ‹nceleme alan›nda ayn›stratigrafik seviyede nannoplankton zonlar›ndanReticulofenestra umbilica Zonu’nun tavan› veDiscoaster barbadiensis Zonu’nun taban› tan›m-lanm›flt›r (bkz. fiekil 5).

Turborotalia cerroazulensis s.l. Zonu

Tan›m: Globigerinatheka semiinvoluta (Keijzer)ile Turborotalia cerroazulensis s.l. ‘in son görü-nümleri aras›ndaki süreç boyunca oluflmufl ka-yaçlar toplulu¤udur.

Yazar: Bolli (1957).

Kategori: Aflmal› menzil zonu.

Stratigrafik Düzey: Üst Priaboniyen (Üst Eosen).

Fosil Toplulu¤u: Globigerina eocaena Guembel(bkz. Levha 1, fiekil 1), Morozovella crassata(Glaessner), Turborotalia centralis (Cusman veBermudez), Turborotalia cerroazulensis (Cole)

(bkz. Levha 1, fiekil 8-10), Turborotalia cerro-azulensis pomeroli (Toumarkine ve Bolli) (bkz.Levha 1, fiekil 11). Bu zona ait fosil toplulu¤uSeydiler formasyonuna ait GC1 ölçülü stratigra-fi kesitinde formasyonun alt, orta ve üst seviye-lerinden al›nan GC-41–GC-52 no lu örneklerdetan›mlanm›flt›r (bkz. fiekil 3).

Karfl›laflt›rma ve yorum: Bolli (1957, 1966)’ninTrinidad, Toumarkine ve Bolli (1975)’nin ‹tal-ya,Stainforth vd. (1975), Toumarkine ve Luter-bacher (1985) ve Y›ld›z (1995)’›n Gürün (Si-vas)’deki çal›flmalar›nda ve bu incelemede Pri-aboniyen’in üst seviyeleri fosil toplulu¤ununbenzerli¤i nedeniyle Turborotalia cerroazulensiss.l. Zonu ile belirlenmifltir (bkz. fiekil 3 ve 4). ‹n-celeme alan›nda ayn› stratigrafik seviyede nan-noplankton zonlar›ndan Discoaster barbadien-sis Zonu’nun üst seviyeleri tan›mlanm›flt›r (bkz.fiekil 5).

SEYD‹LER FORMASYONU KALKERL‹NANNOPLANKTON B‹YOSTRAT‹GRAF‹S‹

Seydiler formasyonunda yap›lan kalkerli nan-noplankton biyostratigrafisi çal›flmas›nda for-masyondan derlenen örneklerden 19 nannop-lankton cinsine ait 38 tür tan›mlanm›flt›r (Levha2). Tan›mlanan nannoplankton türleriyle Rothvd. (1971)’nin kuzey ‹talya; Okada ve Bukry(1980) ile Ellis (1982)’in kuzey Filipin Denizi;Mac Kenzie ve Wise (1983)’›n Madagaskar veY›ld›z (1995)’›n Gürün (Sivas)’deki çal›flmalar›temel al›narak, Reticulofenestra umbilica veDiscoaster barbadiensis nannoplankton zonlar›

fiekil 4. Seydiler formasyonunda tan›mlanan planktonik foraminifer zonlar›n›n di¤er çal›flmalarla karfl›laflt›rmas›. Figure 4. Comparison of the determined planktonic foraminiferal zones from the Seydiler formation with other

studies.

Page 8: Eosen yafll› Seydiler formasyonunun (Kastamonu, KB Türkiye

Yerbilimleri

belirlenmifltir (bkz. fiekil 5). Tan›mlanan biyo-zonlar Martini (1971) ve Roth (1973)’un merkeziPasifik Okyanusu; Toker ve Erkan (1985)’›n Sa-ros Körfezi; Toker (1987)’in Korkuteli ve Varol(1998)’un Kuzey Denizi çal›flmalar›yla karfl›lafl-t›r›lm›flt›r (fiekil 6).

Reticulofenestra umbilica Zonu

Tan›m: Reticulofenestra umbilica (Levin)’in ilkgörünümü ile Chiasmolithus grandis (Bramletteve Riedel)’in son görünümü aras›ndaki süreçboyunca oluflmufl kayaçlar toplulu¤udur.

Yazar: Roth vd. (1971).

Kategori: Aflmal› menzil zonu.

Stratigrafik Düzey: Üst Lütesiyen-Bartoniyen(Orta Eosen).

Fosil Toplulu¤u: Chiasmolithus grandis (Bram-lette ve Riedel) (Levha 2, fiekil 5, 6), Chiasmo-lithus solitus (Bramlette ve Sullivan), Coccolit-hus eopelagicus (Bramlette ve Riedel), Discoas-ter barbadiensis Tan (levha 2, fiekil 9), Discoas-ter saipanensis Bramlette ve Riedel (levha 2,fiekil 10), Discoaster tanii nodifer Bramlette veRiedel, Ericsonia formosa (Kamptner) (levha 2,fiekil 12, 13), Ericsonia robusta (Bramlette veSullivan) (levha 2, fiekil 14, 15), Pontosphaeraplana (Bramlette ve Sullivan) (levha 2, fiekil 21),

40

fiekil 5. GC1 stratigrafi kesitinde kalkerli nannoplankton türlerinin, biyozonlar›n ve ›s›ya karfl› duyarl› kalkerlinannoplankton türlerinin bolluklar›n›n da¤›l›mlar›.

Figure 5. Distributions of the calcareous nannoplankton species, biozones and temperature-sensitive calcareousnannoplankton species in the GC1 stratigraphic section.

Page 9: Eosen yafll› Seydiler formasyonunun (Kastamonu, KB Türkiye

Y›ld›z vd. 41

Sphenolithus radians Deflandre (levha 2, fiekil28). Bu zona ait fosil toplulu¤u Seydiler formas-yonuna ait GC1 ölçülü stratigrafi kesitinde for-masyonun alt seviyelerinden al›nan SR-1 - SR-4 no lu örneklerde tan›mlanm›flt›r (bkz. fiekil 5).

Karfl›laflt›rma ve yorum: Martini (1971)’nin stan-dart zonlamas›nda;Toker ve Erkan (1985)’›n Sa-ros Körfezi’ndeki çal›flmalar›nda üst Lütesiyen-Bartoniyen’e karfl›l›k gelen seviyede Discoastertanii nodifer, Discoaster saipanensis zonlar›n›ve Chiasmolithus oamaruensis Zonu’ nun taba-n›n›; Toker (1987), Korkuteli yöresindeki çal›fl-mas›nda Bartoniyen’in üst seviyesinde Discoas-ter saipanensis Zonu’nu ve Chiasmolithus oa-maruensis Zonu’ nun taban›n› tan›mlam›flt›r. Yi-ne Üst Lütesiyen-Bartoniyen’de Roth vd.(1971)’nin merkezi ve Kuzey ‹talya’daki çal›fl-malar›nda Reticulofenestra umbilica Zonu’nunalt zonu olarak Lanternithus minutus, Discoastermirus, Discoaster saipanensis zonlar›n› ve Chi-asmolithus oamaruensis Zonu’ nun taban›n›;Roth (1973) merkezi Pasifik Okyanusu’ndaki ça-l›flmas›nda, Chiasmolithus solithus ve Chiasmo-lithus grandis zonlar›n› tan›mlam›flt›r. Okada veBukry (1980) çal›flmalar›nda Reticulofenestraumbilica Zonu’nun alt zonu olarak, Discoasterbifax ve Discoaster saipanensis zonlar›n›; Varol(1998) Kuzey Denizi’ndeki çal›flmas›nda Chias-molithus solithus Zonu’nun alt zonu olarak Bir-keiundia arenosa Alt Zonu’nu ve Chiasmolithusgrandis Zonu’nun alt zonu olarak Daktylethrapunctulata Alt Zonu’nu yine ayn› stratigrafik se-viyede tan›mlam›fllard›r. Mac Kenzie ve Wise(1983) Madagaskar’da; Y›ld›z (1995)’›n Gürün(Sivas) yöresindeki çal›flmalar›nda ve bu çal›fl-mada Bartoniyen’in varl›¤› fosil toplulu¤ununbenzerli¤i nedeniyle Reticulofenestra umbilicaZonu ile tan›mlanm›flt›r (bkz. fiekil 5 ve 6). Reti-culofenestra umbilica (Levin)’in ilk görünümü(43.70 ma.) yani Reticulofenestra umbilica Zo-nu’nun taban› asl›nda Lütesiyen’in üst seviyele-rine karfl›l›k gelmektedir (Hardenbol vd., 1998).Seydiler formasyonunda yap›lan bu çal›flmada,formasyondan derlenen örneklerde planktonikforaminifer türlerinden Orbulinoides beckmanniSaito türüne rastlan›lamam›flt›r. Orbulinoidesbeckmanni Saito, Martini (1971)’nin standartzonlamas›nda Discoaster saipanensis (NP 17)Zonu’ nun taban›nda (Bartoniyen’in taban sevi-yelerinde) ortaya ç›kmakta (40.50 ma.) ve yineayn› zonun taban›nda yok olmaktad›r (40.10ma.). Dolay›s›yla inceleme alan›nda tan›mlanannannoplankton zonlar›n›, planktonik foraminifer

fiekil 6. Seydiler formasyonunda tan›mlanan kal-kerli nannoplankton zonlar›n›n di¤er çal›fl-malarla karfl›laflt›rmas›.

Figure 6. Comparison of the determined calcareousnannoplankton biozones from the Seydi-ler formation with other studies.

Page 10: Eosen yafll› Seydiler formasyonunun (Kastamonu, KB Türkiye

Yerbilimleri42

zonlar›yla karfl›laflt›rd›¤›m›zda inceleme alan›n-da Reticulofenestra umbilica Zonu’nun taban›-n›n (Lütesiyen’in üst seviyeleri) bulunmad›¤› or-taya ç›km›flt›r (fiekil 7).

Discoaster barbadiensis Zonu

Tan›m: Chiasmolithus grandis (Bramlette ve Ri-edel) ile Discoaster saipanensis Bramlette veRiedel ve/veya Discoaster barbadiensis Tan’›nson görünümleri aras›ndaki süreç boyunca olufl-mufl kayaçlar toplulu¤udur.

Yazar: Roth (1973).

Kategori: Aflmal› menzil zonu.

Stratigrafik Düzey: Priaboniyen (Üst Eosen).

Fosil Toplulu¤u: Blackites spinosus (Deflandreve Fert), Braarudosphaera bigelowii (Gran veBraarud) (levha 2, fiekil 1), Braarudosphaeradiscula Bramlette ve Riedel (levha 2, fiekil 2),Calcidiscus kingii (Roth), Chiasmolithus bidens(Bramlette ve Sullivan) (levha 2, fiekil 3), Chias-molithus consuetus (Bramlette ve Sullivan), Chi-asmolithus expansus (Bramlette ve Sullivan)(levha 2, fiekil 4), Coccolithus eopelagicus(Bramlette ve Riedel), Cribrocentrum coenurum(Reinhardt) (levha 2, fiekil 7), Cyclicargolithusfloridanus (Roth ve Hay) (levha 2, fiekil 8), Dict-yococcites bisectus (Hay, Mohler ve Wade),Discoaster barbadiensis Tan (levha 2, fiekil 9),Discoaster deflandrei Bramlette ve Riedel, Dis-coaster saipanensis Bramlette ve Riedel (levha2, fiekil 10), Discoaster tanii Bramlette ve Riedel(levha 2, fiekil 11), Discoaster tanii nodiferBramlette ve Riedel, Ericsonia formosa (Kampt-ner) (levha 2, fiekil 12, 13), Ericsonia robusta(Bramlette ve Sullivan) (levha 2, fiekil 14, 15),Helicosphaera euphratis Haq, Helicosphaera in-termedia Martini (levha 2, fiekil 16), Helicospha-era lophota Bramlette ve Sullivan (levha 2, fiekil17), Markalius inversus (Deflandre) (levha 2,fiekil 18, 19), Micrantholithus sp., Neococcolit-hes dubius (Deflandre), Pontosphaera multipora(Kamptner) (levha 2, fiekil 20), Pontosphaeraplana (Bramlette ve Sullivan) (levha 2, fiekil 21),Reticulofenestra dictyoda (Deflandre), Reticulo-fenestra gelida (Geitzenauer) (levha 2, fiekil22), Reticulofenestra minuta (Gartner), Reticu-lofenestra umbilica (Levin) (levha 2, fiekil 23-25), Rhabdosphaera inflata Bramlette ve Sulli-van (levha 2, fiekil 26), Rhabdosphaera scabro-sa Deflandrei, Sphenolithus obtusus Bukry,Sphenolithus pseudoradians Bramlette ve Wil-coxon (levha 2, fiekil 27), Sphenolithus radians

Deflandre (levha 2, fiekil 28), Zygrhablithus biju-gatus (Deflandre) (levha 2, fiekil 29). Bu zonaait fosil toplulu¤u Seydiler formasyonuna aitGC1 ölçülü stratigrafi kesitinde formasyonun alt,orta ve üst seviyelerinden al›nan SR-5–SR7,GC-1–GC-52 no lu örneklerde tan›mlanm›flt›r(bkz. fiekil 5).

Karfl›laflt›rma ve yorum: Martini (1971)’nin stan-dart zonlamas›nda Priaboniyen’e karfl›l›k gelenseviyede Chiasmolithus oamaruensis, Ismolit-hus recurvus, Sphenolithus pseudoradians zon-lar›n› ve Ericsonia subdisticha Zonu’ nun taban›-n›; Toker ve Erkan (1985)’›n Saros Körfezi’ndeve Toker (1987)’in Korkuteli yöresindeki çal›fl-malar›nda Priaboniyen’de Chiasmolithus oama-ruensis, Ismolithus recurvus ve Sphenolithuspseudoradians zonlar›n› tan›mlam›fllard›r. Yineayn› stratigrafik seviyede Roth vd. (1971)’ninmerkezi ve Kuzey ‹talya’da, Okada ve Bukry(1980)’nin çal›flmalar›nda Discoaster barbadien-sis Zonu’nun alt zonu olarak Chiasmolithus oa-maruensis, Ismolithus recurvus, Sphenolithuspseudoradians zonlar›n› tan›mlam›fllard›r. Varol(1998) Kuzey Denizi’ndeki çal›flmas›nda, Pri-aboniyen’de Discoaster barbadiensis Zonu’nunalt zonu olarak Helicosphaera bramlettei ve Dis-coaster saipanensis zonlar›n› tan›mlam›fllard›r.Roth (1973)’un merkezi Pasifik Okyanusu’nda;Mac Kenzie ve Wise (1983)’›n Madagaskar’da

fiekil 7. Seydiler formasyonunda tan›mlananplanktonik foraminifer ve kalkerli nannop-lankton zonlar›n›n karfl›laflt›rmas›.

Figure 7. Comparison of the determined planktonicforaminiferal and calcareous nannoplank-ton biozones from the Seydiler formation.

Page 11: Eosen yafll› Seydiler formasyonunun (Kastamonu, KB Türkiye

Y›ld›z vd. 43

ve Y›ld›z (1995)’›n Gürün (Sivas) yöresindekiçal›flmalar›nda ve bu çal›flmada Priaboniyen’invarl›¤› fosil toplulu¤unun benzerli¤i nedeniyleDiscoaster barbadiensis Zonu ile tan›mlanm›flt›r(bkz. fiekil 6).

SEYD‹LER FORMASYONUNDATANIMLANAN OSTRAKOD TOPLULU⁄U

Seydiler formasyonunda GC1 ölçülü stratigrafi ke-sitinde Yeflilyurt vd. (2004) ve Yeflilyurt vd. (2005)taraf›ndan yap›lan önceki çal›flmalarda formasyon-dan derlenen örneklerden Orta-Geç Eosen yafl›n›karakterize eden Cytherella compressa (Münster)(Levha 3, fiekil 1-3), Cytherella ihsaniyensis Sön-mez ve Gökçen (bkz. Levha 3, fiekil 4), Cytherellacf. lata (Brady) (bkz. Levha 3, fiekil 5, 6), Cytherel-la triestina Kolmann, Cytherella sp., (Levha 3, fie-kil 7, 8), Bairdia subdeltoidea (Münster) (Levha 3,fiekil 9), Bairdia sp., (bkz. Levha 3, fiekil 10, 11),Xestolebris sp., (bkz. Levha 3, fiekil 12), olmaküzere 3 ostracod cinsine ait 8 tür tan›mlanm›flt›r(fiekil 3, 8). Formasyonun tümünü temsil eden tipkesit d›fl›ndaki di¤er 6 referans kesit ile birlikte tümformasyondan, 9 ayr› familyaya ait 11 cins ve bucinslere ait toplam 24 ostrakod taksonu ay›rtlan-m›flt›r. Saptanan ostrakod faunas› GC1 tip kesitin-de de rastlan›lanlara ilave olarak: Bairdoppilata gli-berti Keij, Krithe bartonensis (Jones), K.obesa(Sönmez-Gökçen), K.strangulata Deltel, K.perno-ides (Bornemann), K. sp., Trachyleberis aculeataaculeata (Bosquet), Echinocythereis dadayana(Mehes), Bradleya sp., Xestoleberis gantensis Mo-nostori, Macrocypris sp., Pontocypris sp., Pa-racypris aeorodynamica Oertli ve Paracypris sp.taksonlar›d›r. fiekil 9’da ve Levha 3’de sadece buçal›flman›n konusu olan GC1 tip kesitine ait ostra-kod örnekleri kullan›lm›flt›r.

SEYD‹LER FORMASYONUNUN ESK‹ORTAM YORUMU

Örneklerdeki planktonik/bentonik foraminiferoran›n›n yüzde olarak da¤›l›m› deniz seviyesin-deki de¤iflimlerle iliflkilidir. Planktonik foramini-fer oran›n›n art›fl› deniz seviyesinin yükseldi¤ini,bentonik foraminifer oran›n›n art›fl› ise oransalolarak deniz seviyesinin düfltü¤ünü göstermek-tedir. Bu çal›flmada, örneklerdeki plankto-nik/bentonik foraminifer oranlar›n›n da¤›l›mlar›hesaplanarak Bartoniyen-Priaboniyen zamanaral›¤›nda deniz seviyesinde meydana gelende¤iflimler incelenmifltir. Ölçülen stratigrafi kesi-tinin analizi sonucunda; Bartoniyen’e ve Priabo-niyen’in bafllang›c›na karfl›l›k gelen seviyede(SR-1-SR-7, GC-1-GC-4 nolu örneklerin al›nd›¤›seviyeler); örneklerdeki planktonik foraminiferoran› % 90-100 iken, bentonik foraminifer oran›% 0–10’ aras›ndad›r. Formasyonun daha üstseviyelerinde yine Priaboniyen’in bafllang›c›nakarfl›l›k gelen seviyelerde (GC-5-GC-17 nolu ör-neklerin al›nd›¤› seviyeler); zaman zaman ör-neklerdeki planktonik foraminifer oran› % 10-95iken, bentonik foraminifer oran› % 5-90’ dir. Pri-aboniyen’in ortalar›na karfl›l›k gelen seviyede(GC-18-GC-39 nolu örneklerin al›nd›¤› seviye-ler); örneklerde planktonik foraminifer oran›, %80 iken, bentonik foraminifer oran› % 20’dir. Pri-aboniyen’in sonlar›na karfl›l›k gelen seviyede(GC-39-GC-52 nolu örneklerin al›nd›¤› seviye-ler); örneklerde planktonik foraminifer oran›, %0-50 iken, bentonik foraminifer oran› % 50-100’dür. Bu durum, inceleme alan›nda Bartoniyen-Priaboniyen zaman aral›¤›nda yöredeki denizingenel olarak önce derinleflti¤ini ve daha sonraPriaboniyen’in sonunda s›¤laflt›¤›n› göstermek-tedir. Ayr›ca, örneklerdeki planktonik/bentonikforaminifer oran›n›n da¤›l›m› deniz seviyesinin

fiekil 9. GC1 stratigrafi kesitinde tan›mlananostrakod cinslerinin ortamlara göreda¤›l›m›.

Figure 9. Environmental distributions of thedetermined ostracod genera in the GC1stratigraphic section.

fiekil 8. GC1 stratigrafi kesitinde tan›mlanan ost-rakod türlerinin kronostratigrafik yay›l›m›.

Figure 8. Chronostratigraphic distributions of thedetermined ostracod species in the GC1stratigraphic section.

Page 12: Eosen yafll› Seydiler formasyonunun (Kastamonu, KB Türkiye

Yerbilimleri44

Bartoniyen’de ve Priaboniyen bafl›nda genelolarak derinleflti¤ini, bu derinleflmenin devaml›bir flekilde olmad›¤›n› zaman zaman derinleflmeve s›¤laflmalar›n birbirlerini izledi¤ini, Priaboni-yen’in ortalar›nda denizin derinleflmesinin dü-zenli bir flekilde geliflti¤ini ve Priaboniyen so-nunda ise denizin geri çekildi¤ini göstermektedir(bkz. fiekil 3).

Seydiler formasyonuna ait tüm ostrakod toplulu¤ubirlikte de¤erlendirildi¤inde, genel karakter olarakk›smen epineritik ve batiyal koflullara da geçifl ya-pan infraneritik bir denizel ortam›n varl›¤›ndan sözedilebilir (Yeflilyurt, 2004; Yeflilyurt vd., 2005).

Kalkerli nannoplankton topluluklar›n›n bolluk da-¤›l›mlar› suyun termal ›s›s›yla iliflkilidir. Bu daeskibiyoco¤rafyadaki eskiiklim ve eskiokyanusalözellikleri yorumlamakta kullan›lmaktad›r (Oka-da ve Hanjo, 1973). Tersiyer devrinde ›l›man veserin sularda Coccolithus pelagicus (Bramletteve Riedel), Istmolithus recurvus Deflandre, Cyli-cargolithus floridanus (Roth ve Hay), Reticulofe-nestra umbilica (Levin), s›cak sularda ise Dict-yococcites bisectus (Hay, Mohler ve Wade),Ericsonia formosa (Kamptner), Discoaster, Heli-cosphaera, Sphenolithus ve Chiasmolithus top-luluklar›n›n di¤er nannoplankton türlerine görebolluk yüzdeleri artmaktad›r (Mc Intyre vd.,1970; Bukry vd., 1971; Haq ve Lipps, 1971;Bukry, 1973; Haq vd., 1974; Shackleton ve Ken-net, 1975; Bukry,1978; Haq vd., 1987; Siesserve Haq, 1987; Miller vd., 1987; Wei ve Wise,1989).

Orta Eosen-Oligosen dönemi, önemli iklimsel veokyanusal de¤iflimlerin olufltu¤u bir süreçtir. Busüreçte dünya buzul dönemine girmifltir. ‹ncele-me alan›nda Bartoniyen-Priaboniyen zamanaral›¤›nda saptanan nannoplankton zonlar›nave içerdikleri formlara dayanarak, bu zamanaral›¤›nda yöredeki denizin yar› tropikal özellik-te oldu¤u belirlenmifltir. Is›ya karfl› duyarl› olannannoplankton türlerinin bolluk da¤›l›mlar› denizyüzey suyu s›cakl›¤›nda zaman zaman de¤iflim-lerin oldu¤unu göstermektedir. Seydiler formas-yonundan al›nan stratigrafik kesitte de ›l›man-s›-cak su formlar›n›n yüzde olarak bolluklar› (% 10-80), ›l›man-serin su formlar›na göre (% 0-60) da-ha yüksektir. Bu durum, Bartoniyen-Priaboniyenzaman aral›¤›nda yörede deniz yüzey suyunungenel olarak ›l›man-s›cak karakterde oldu¤unugöstermektedir. Seydiler formasyonunun çökel-mesi s›ras›nda baz› seviyelerde zaman zaman

›l›man-serin su formlar›n›n yüzdeleri (% 22-60),›l›man-s›cak su formlar›na göre (% 18-33) art-m›flt›r. Bu durum, bu dönemde yörede zamanzaman so¤uk su ak›nt›lar›n›n etkin oldu¤unugöstermektedir (bkz. fiekil 5).

SONUÇLAR

Kastamonu ili kuzeyinde Seydiler ve A¤l› ilçele-ri ile ‹mranlar köyü aras›nda yüzeylenen Seydi-ler formasyonunun planktonik foraminifer, kal-kerli nannoplankton biyostratigrafisi, ostrakodtoplulu¤u ve eskiortam özelliklerinin incelendi¤ibu çal›flmada elde edilen bafll›ca sonuçlar afla-¤›da sunulmufltur.

(1) Seydiler formasyonunda ölçülen stratigrafikkesitten derlenen toplam 52 örnekten, 7 plankto-nik foraminifer cinsine ait 13 tür tan›mlanm›flt›r.Tan›mlanan planktonik foraminifer türleriyle Bar-toniyen-Priaboniyen (Orta-Geç Eosen) zamanaral›¤›n› temsil eden Truncorotaloides rohri,Globigerinatheka semiinvoluta ve Turborotaliacerroazulensis s.l. planktonik foraminifer zonlar›belirlenmifltir.

(2) Ayn› örneklerden 19 nannoplankton cinsineait 38 tür tan›mlanm›fl ve Bartoniyen-Priaboni-yen (Orta-Geç Eosen) zaman aral›¤›n› temsileden Reticulofenestra umbilica ve Discoasterbarbadiensis nannoplankton zonlar› belirlenmifl-tir.

(3) Seydiler formasyonunda GC1 ölçülü stratig-rafi kesitinde yap›lan bu çal›flmada formasyon-dan derlenen örneklerden Orta-Geç Eosen yafl›-n› ve litoral ortamdan-derin denize kadar olandenizel ortam› karakterize eden 3 ostracod cin-sine ait 8 tür tan›mlanm›flt›r. Tüm formasyona aitostrakod toplulu¤u birlikte de¤erlendirildi¤inde,bu dönemde k›smen epineritik ve batiyal koflul-lar› da temsil eden infraneritik denizel ortam›nvarl›¤›ndan söz edilebilir.

(4) Örneklerdeki planktonik/bentonik foraminiferoranlar›n›n yüzde da¤›l›mlar› de¤erlendirildi¤in-de, inceleme alan›nda Bartoniyen-Priaboniyenzaman aral›¤›nda yöredeki denizin genel olarakönce derinleflen, Priaboniyen sonunda ise s›¤la-flan karakterde oldu¤u belirlenmifltir. Ayr›ca,Seydiler formasyonunun çökelmesi s›ras›ndadeniz seviyesinde meydana gelen derinleflme-nin Priaboniyen bafl›nda devaml› olmad›¤›, za-

Page 13: Eosen yafll› Seydiler formasyonunun (Kastamonu, KB Türkiye

Y›ld›z vd. 45

man zaman derinleflme ve s›¤laflmalar›n tekrar-land›klar›, Priaboniyen sonunda ise ortam›n ta-mamen s›¤laflt›¤› belirlenmifltir.

(5) Örneklerdeki ›s›ya karfl› duyarl› kalkerli nan-noplankton türlerinin da¤›l›mlar› de¤erlendirildi-¤inde, Bartoniyen-Priaboniyen zaman aral›¤›n-da yörede deniz yüzey suyunun genel olarak ›l›-man-s›cak karakterde oldu¤u, formasyonun olu-flumu s›ras›nda baz› seviyelerde zaman zaman›l›man-serin ve ›l›man-s›cak fazlar›n birbirleriniizledikleri, dolay›s›yla bu dönemde yörede za-man zaman so¤uk su ak›nt›lar›n›n etkin oldu¤ubelirlenmifltir.

KAYNAKLAR

Bardet, N., and Tuno¤lu, C., 2002. First Mosasaurid(Squamata) from Late Cretaceous fromTurkey. Journal of Vertebrate Paleonto-logy, 22 (3), 712-715.

Bolli, H.M., 1957. Planktonic foraminifea from the Eo-cene Navet and San Fernando formationsof Trinidad. B.W.I. Bulletin U.S. NationalMuseum, 215, 155-172.

Bolli, H.M., 1966. Zonation of Cretaceous to Pliocenemarine sediments based on planktonic fo-raminifera. Boletino Informativo Asociaci-on Venezolana de Geologia y Petroleo, 9,3-32.

Boztu¤, D. ve Y›lmaz, O., 1995. Daday-Devrekanimasifi metamorfizmas› ve Jeolojik evrimi,Kastamonu bölgesi, Bat› Pontidler. TürkiyeJeoloji Bülteni, 38 (1), 33-52.

Bukry, D., 1973. Coccolith and silicoflagellate stratig-raphy of Tasman Sea and SoutheasternPacific Ocean. DSDP Leg 21, In: R. E.Burns and J. E. Andrew (ed.), U.S.Govern-ment Printing Office, Washington.

Bukry, D., 1978. Cenozoic silicoflagellate and cocco-lith stratigraphy, Southeastern AtlanticOcean. DSDP Leg 40, In: H.M. Bolli andW.B.F. Ryan (ed.), U.S.Government Prin-ting Office, Washington.

Bukry, D., Douglas, R.G., King, S.A., and Krashenin-nikov, V.A., 1971. Planktonic microfossilbiostratigraphy of the northwestern PacificOcean. In: B.C.Heezen (ed.), U.S.Go-vernment Printing Office, Washington.

Dizer, A., 1953. Kastamonu nummuliti¤inin paleonto-lojik etüdü. ‹stanbul Üniversitesi Fen Fa-kültesi Mecmuas›, B, 18/3-4, 207-299.

Ellis, C.H., 1982. DSDP Leg.60. Marathon Oil Com-pany, Littleton, Colorado.

Haq, B.U., and Lipps, J.H., 1971. Calcareous nan-noplankton silicoflagellate. DSDP Legs 69-75, In: H.M. J.I. Tracey and G.H. Sutton(ed.), U.S.Government Printing Office.Washington.

Haq, B.U., Lohmann, G.P., and Wise, S.W., 1974.Calcareous nannoplankton biostratigraphyand its paleoclimatic implications, Cenozo-ic of the Falkland Plateau and Miocene ofthe Atlantic Ocean. DSDP Leg 36, In: P.F.Barker and L.W.D. Daiziel (eds.), U.S.Go-vernment Printing Office, Washington.

Haq, B.U., Hardenbol, J., and Vail, P.R., 1987. Chro-nology of fluctuating sea levels since theTriassic. Science, 235, 1156-1167.

Hardenbol, J., Thierry, J., Farley, M.B., Jacquin, T.,Graciansky, P.C., and Vail, P.R., 1998. Me-sozoic and Cenozoic sequence stratigraphyof Europen Basins. Society of SedimentaryGeology Special Publication, 60.

Ketin, ‹., 1966. Tectonic units of Anatolia. Maden Tet-kik ve Arama Enstitüsü Dergisi, 66, 23-24.

Mac Kenzie, D.T., and Wise, S.W.Jr., 1983. Paleoce-ne and Eocene calcareous nannofossilsfrom DSDP Legs 25 and 40, South andEast of Africa.LXXI, U.S.Government Prin-ting Office, Washington.

Martini, E., 1971. Standard Tertiary and Quaternarycalcareous nannoplankton zonation. Pro-ceedings of the 2nd Planktonic Conferen-ce of Rome (2), 739-785.

Mc Intyre, A., Be, A.W.H., and Roche, M.B., 1970.Modern Pacific coccolithoporida: A Pale-ontological thermometer. N.Y. AcademicScience Transactions, 32, 720-731.

Miller, K.G., Fairbanks, R.G., and Mountain, G.S.,1987. Tertiary oxygen isotope synthesis.Sea level history and continental margineosion. Paleoceanography, 2, 1-19.

Okada, H., and Bukry, D., 1980. Supplementary mo-dification and introduction of code num-bers to the low-latitude coccolith biostratig-raphic zonation. Marine Micropaleonto-logy, 5, 321-325.

Okada, H., and Hanjo, S., 1973. The distribution ofoceanic coccolithophorids in the Pacific.Deep Sea Research, 20, 355-374.

Özgen-Erdem, N., 2001. Nummofallotia kastamonican. sp. (Foraminifera) a new species from

Page 14: Eosen yafll› Seydiler formasyonunun (Kastamonu, KB Türkiye

Yerbilimleri46

the Upper Maastrichtian of Devrekani(Kastamonu-Turkey). Revue de Paléobi-ologie, 20 (1), 31-37.

Özgen-Erdem, N., ‹nan, N., Akyaz›, M., and Tuno¤lu,C., 2005. Benthonic foraminiferal assemb-lages and microfacies analysis of Paleoce-ne-Eocene carbonate rocs in the Kasta-monu region, Northern Turkey. Journal ofAsian Earth Sciences, 25, 403-417.

Roth, P.H., 1973. Calcareous Nannofossils, Leg 17,Deep Sea Drilling Project. Initial Reports ofthe DSDP, 17, 695-795.

Roth, P.H., Baumann, P., and Bertolina, V., 1971. La-te Eocene-Oligocene calcareous nannop-lankton from Central and Northern Italy,Proceedings of 2nd Planktonic Conferenceof Rome, Vol. 2, 1069-1097.

Shackleton, N.J., and Kennet, J.P., 1975. Paleotem-perature history of Cenozoic and the initi-ation of Antarctic glaciation. Oxygen andCarbon isotope analyses DSDP, Sites277-279 and 281. In: J.P.Kennet andR.E.Houtz (eds.), U.S. Government Prin-ting Office, Washington.

Siesser, W.G., and Haq, B.U., 1987. Calcareous nan-noplankton. In: T.W., Broadhead (ed.),Fossil prokaryotes and protests. Notes fora short course, University of Tenn, Depart-ment of Geological Sciences, 18, 87-127.

Stainforth, R.M, Lamb, J.L, Luterbacher, H., Beard,J.H., and Jeffords, R.M., 1975. Cenozoicplanktonic foraminiferal zonation and cha-racteristics of index forms. University ofKansas Paleontology Contribution Article,62, 1-426.

Toker, V., 1987. Korkuteli yöresi (KB Antalya) Üst Eo-sen-Alt Oligosen kalkerli nannoplanktonbiyostratigrafisi. Türkiye Jeoloji KurumuBülteni, 30, 19-34.

Toker, V. ve Erkan, E., 1985. Gelibolu Yar›madas›Eosen formasyonlar› nannoplankton bi-yostratigrafisi. Maden Tetkik ve AramaEnstitüsü Dergisi, 101/102.

Toumarkine, M., èt Bolli, H.M., 1975. Foraminiferesplanctoniques de I’Eocéne moyen et supé-rieur de la coupe de Possagno. Shweiz.Paleontol. Abh, 97, 69-185.

Toumarkine, M., and Luterbacher, H. 1985. Paleoce-ne and Eocene planktonic foraminifera. In:H.M. Bolli, J.B. Saunders and K. Perch-Ni-elsen (eds.), Plankton Stratigraphy, 87-154.

Tuno¤lu, C., 1991a. Devrekani kuzey yöresinin (Kas-tamonu) jeolojik incelenmesi. Doktora Te-

zi, Hacettepe Üniversitesi, Jeoloji Mühen-disli¤i Bölümü (yay›mlanmam›fl).

Tuno¤lu, C., 1991b. Orta Pontidler’de Devrekani Hav-zas›’n›n (Kastamonu kuzeyi) litostratigrafibirimleri. Suat Erk Jeoloji SempozyumuBildiriler Kitab›, Ankara, 183-191.

Tuno¤lu, C., 1993. Devrekani Havzas›’nda (Orta Pon-tidler) ‹ncigez ve Davutlar formasyonlar›kumtafllar›n›n çökelme koflullar›n›n ince-lenmesi. Yerbilimleri, 16, 145-160.

Tuno¤lu, C., 1994. Devrekani Havzas› (Kastamou ku-zeyi) üst Paleosen-orta Eosen yafll› karbo-nat istifinde mikrofasiyes analizleri. TürkiyeJeoloji Bülteni, 37 (2), 43-51.

Tuno¤lu, C. ve Ertekin, ‹.K., 2005. Kretase-Paleosenyafll› Davutlar formasyonunun (Devreka-ni/Kastamonu) ostrakoda biyostratigrafisive kronostratigrafisi TÜB‹TAK-YDABAGProjesi:101Y013 (yay›mlanmam›fl).

Tuno¤lu, C. ve Bardet, N., 2006, Mosasaurus hoff-manni Mantell, 1829: Türkiye’de, Geç Kre-tase dönemine ait ilk deniz sürüngenininkeflfi. Türkiye Jeoloji Bülteni, 49 (1), 11-24.

Varol, O., 1998. Paleogene. In: P.R.Brown (ed.), Cal-careous Nannofossil Biostratigraphy, De-partment of Geolological Sciences Univer-sity College London, 200-225.

Wei, W., 1988. A. new technique for preparing quan-titative nannofossil slides. Journal of Pale-ontology, 62, 472-473.

Wei, W., and Wise, W.S.Jr., 1989. Paleogene calca-reous nannofossil magnetobiochronology:Results from South Atlantic Ocean DSDP,Site 516. Marine Micropaleontology, 14,119-152.

Yeflilyurt, N., 2004. Seydiler (Kastamonu) Kuzeyi GeçLütesiyen-Bartoniyen yafll› Seydiler for-masyonunun ostrakod toplulu¤u. YüksekMühendislik Tezi, Hacettepe Üniversitesi,Jeoloji Mühendisli¤i Bölümü (yay›mlanma-m›fl).

Yeflilyurt, N., Ertekin, ‹.K. ve Tuno¤lu, C., 2005. Bat›Pontidler’de (Seydiler/Kastamonu) yeni birlitostratigrafik birim önerisi: Geç Lütesiyen-Bartoniyen yafll› Seydiler formasyonu. Tür-kiye Jeoloji Bülteni, 48 (1), 41-55.

Y›ld›z, A., 1995. Gürün yöresi (Sivas güneyi) Kretase-Paleojen yafll› birimlerin planktik foramini-fera ve kalkerli nannoplankton biyostratig-rafisi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi,Jeoloji Mühendisli¤i Bölümü (yay›mlanma-m›fl).

Page 15: Eosen yafll› Seydiler formasyonunun (Kastamonu, KB Türkiye

Y›ld›z vd. 47

Y›lmaz, O., 1979. Daday-Devrekani Masifi kuzey ke-simi litostratigrafi birimleri ve tektoni¤i. Do-çentlik Tezi, Hacettepe Üniversitesi, (ya-y›mlanmam›fl).

Y›lmaz, O., 1980. Daday-Devrekani Masifi kuzeydo-¤u kesimi litostratigrafi birimleri ve tektoni-¤i. Yerbilimleri, 8, 71-82.

Page 16: Eosen yafll› Seydiler formasyonunun (Kastamonu, KB Türkiye

Yerbilimleri

LEVHA 1. Seydiler formasyonu planktonik foraminifer toplulu¤u SEM foto¤raflar›.(1) Globigerina eocaenae Guembel, s›rt taraf›, örnek no GC-45; (2) Globigerina hagni Gohrbandht, s›rttaraf›, örnek no SR-5; (3) Globigerina hagni Gohrbandht, s›rt taraf›, örnek no SR-5; (4) Globigerina hig-ginsi Bolli, s›rt taraf›, örnek no SR-5; (5) Globigerinatheka semiinvoluta (Keijzer), s›rt taraf›, örnek noGC-40; (6) Globigerinatheka semiinvoluta (Keijzer), kar›n taraf›, örnek no GC-40; (7) Globigerinathekasemiinvoluta (Keijzer), yan taraf›, örnek no GC-40; (8) Turborotalia cerroazulensis (Cole), yan taraf›,örnek no GC-18; (9) Turborotalia cerroazulensis (Cole), kar›n taraf›, örnek no GC-18; (10) Turborotaliacerroazulensis (Cole), s›rt taraf›, örnek no GC-18; (11) Turborotalia cerroazulensis pomeroli(Toumarkine ve Bolli), kar›n taraf›, örnek no GC-28; (12) Truncorotaloides rohri (Brönnimann veBermudez), s›rt taraf›, örnek no SR-1; (13) Truncorotaloides rohri (Brönnimann ve Bermudez), yantaraf›, örnek no SR-1.

PLATE 1. SEM photographs of planktonic foraminifer assemblages from the Seydiler formation.(1) Globigerina eocaenae Guembel, spiral side, sample no GC-45; (2) Globigerina hagni Gohrbandht,spiral side, sample no SR-5; (3) Globigerina hagni Gohrbandht, spiral side, sample no SR-5; (4)Globigerina higginsi Bolli, spiral side, sample no SR-5; (5) Globigerinatheka semiinvoluta (Keijzer), spi-ral side, sample no GC-40; (6) Globigerinatheka semiinvoluta (Keijzer), ombilical side, sample no GC-40; (7) Globigerinatheka semiinvoluta (Keijzer), lateral side, sample no GC-40; (8) Turborotalia cer-roazulensis (Cole), lateral side, sample no GC-18; (9) Turborotalia cerroazulensis (Cole), ombilicalside, sample no GC-18; (10) Turborotalia cerroazulensis (Cole), spiral side, sample no GC-18; (11)Turborotalia cerroazulensis pomeroli (Toumarkine ve Bolli), ombilical side, sample no GC-28; (12)Truncorotaloides rohri (Brönnimann ve Bermudez), spiral side, sample no SR-1; (13) Truncorotaloidesrohri (Brönnimann ve Bermudez), lateral side, sample no SR-1.

48

Page 17: Eosen yafll› Seydiler formasyonunun (Kastamonu, KB Türkiye

Y›ld›z vd. 49

LEVHA 1 / PLATE 1

Page 18: Eosen yafll› Seydiler formasyonunun (Kastamonu, KB Türkiye

Yerbilimleri

LEVHA 2. Seydiler formasyonu nannoplankton toplulu¤u foto¤raflar›.(1) Braarudosphaera bigelowii (Gran ve Braarud), örnek no GC-6; (2) Braarudosphaera disculaBramlette ve Riedel, örnek no GC-49; (3) Chiasmolithus bidens (Bramlette ve Sullivan), örnek no GC-32; (4) Chiasmolithus expansus (Bramlette ve Sullivan), örnek no GC-46; (5) Chiasmolithus grandis(Bramlette ve Riedel), örnek no SR-2; (6) Chiasmolithus grandis (Bramlette ve Riedel), örnek no SR-2; (7) Cribrocentrum coenurum (Reinhardt), örnek no GC-46; (8) Cyclicargolithus floridanus (Roth veHay), örnek no GC-52; (9) Discoaster barbadiensis Tan, örnek no GC-52; (10) Discoaster saipanensisBramlette ve Riedel, örnek no GC-48; (11) Discoaster tanii Bramlette ve Riedel, örnek no GC-38; (12)Ericsonia formosa (Kamptner), örnek no GC-46; (13) Ericsonia formosa (Kamptner), örnek no GC-46;(14) Ericsonia robusta (Bramlette ve Sullivan), örnek no Gc-46; (15) Ericsonia robusta (Bramlette veSullivan), örnek no GC-46; (16) Helicosphaera intermedia Martini, örnek no GC-25; (17) Helicosphaeralophota Bramlette ve Sullivan, örnek no GC-43; (18) Markalius inversus (Deflandre), örnek no GC-46;(19) Markalius inversus (Deflandre), örnek no GC-46; (20) Pontosphaera multipora (Kamptner), örnekno GC-48; (21) Pontosphaera plana (Bramlette ve Sullivan), örnek no GC-52; (22) Reticulofenestragelida (Geitzenauer), örnek no GC-48; (23) Reticulofenestra umbilica (Levin), örnek no GC-51; (24)Reticulofenestra umbilica (Levin), örnek no GC-51; (25) Reticulofenestra umbilica (Levin), örnek noGC-51; (26) Rhabdosphaera inflata Bramlette ve Sullivan, örnek no GC-52; (27) Sphenolithus pseudo-radians Bramlette ve Wilcoxon, örnek no GC-52; (28) Sphenolithus radians Deflandre, örnek no GC-52; (29) Zygrhablithus bijugatus (Deflandre), örnek no GC-52.

PLATE 2. Photographs of nannoplankton assemblages from the Seydiler formation.(1) Braarudosphaera bigelowii (Gran and Braarud), sample no GC-6; (2) Braarudosphaera disculaBramlette and Riedel, sample no GC-49; (3) Chiasmolithus bidens (Bramlette and Sullivan), sample noGC-32; (4) Chiasmolithus expansus (Bramlette and Sullivan), sample no GC-46; (5) Chiasmolithusgrandis (Bramlette and Riedel), sample no SR-2; (6) Chiasmolithus grandis (Bramlette and Riedel),sample no SR-2; (7) Cribrocentrum coenurum (Reinhardt), sample no GC-46; (8) Cyclicargolithus flori-danus (Roth and Hay), sample no GC-52; (9) Discoaster barbadiensis Tan, sample no GC-52; (10)Discoaster saipanensis Bramlette and Riedel,sample no GC-48; (11) Discoaster tanii Bramlette andRiedel, sample no GC-38; (12) Ericsonia formosa (Kamptner), sample no GC-46; (13) Ericsonia for-mosa (Kamptner), sample no Gc-46; (14) Ericsonia robusta (Bramlette and Sullivan), sample no GC-46; (15) Ericsonia robusta (Bramlette ve Sullivan), sample no GC-46; (16) Helicosphaera intermediaMartini, sample no GC-25; (17) Helicosphaera lophota Bramlette and Sullivan, sample no GC-43; (18)Markalius inversus (Deflandre), sample no GC-46; (19) Markalius inversus (Deflandre), sample no GC-46; (20) Pontosphaera multipora (Kamptner), sample no GC-48; (21) Pontosphaera plana (Bramletteand Sullivan), sample no GC-52; (22) Reticulofenestra gelida (Geitzenauer), sample no GC-48; (23)Reticulofenestra umbilica (Levin), sample no GC-51; (24) Reticulofenestra umbilica (Levin), sample noGC-51; (25) Reticulofenestra umbilica (Levin), sample no GC-51; (26) Rhabdosphaera inflataBramlette and Sullivan, sample no GC-52; (27) Sphenolithus pseudoradians Bramlette and Wilcoxon,sample no GC-52; (28) Sphenolithus radians Deflandre, sample no GC-52; (29) Zygrhablithus bijuga-tus (Deflandre), sample no GC-52.

50

Page 19: Eosen yafll› Seydiler formasyonunun (Kastamonu, KB Türkiye

Y›ld›z vd. 51

LEVHA 2 / PLATE 2

Page 20: Eosen yafll› Seydiler formasyonunun (Kastamonu, KB Türkiye

Yerbilimleri

LEVHA 3. Seydiler formasyonu ostrakod toplulu¤u foto¤raflar›.(1) Cytherella compressa (Münster), sol kapak, iç görünüm, örnek no GC-50; (2) Cytherella compres-sa (Münster), sa¤ kapak, iç görünüm, örnek no GC-49; (3) Cytherella compressa (Münster), kar›ngörünümü, örnek no GC-49; (4) Cytherella ihsaniyensis Sönmez ve Gökçen, sol kapak, d›fl görünüm,örnek no GC-49; (5) Cytherella cf. lata Brady, kar›n görünümü, örnek no GC-12; (6) Cytherella cf. lataBrady, sol kapak, d›fl görünüm, örnek no GC-12; (7) Cytherella sp., sol kapak, d›fl görünüm, örnek noGC-31; (8) Cytherella sp., sa¤ kapak, d›fl görünüm, örnek no GC-31; (9) Bairdia subdeltoidea Münster,sa¤ kapak, d›fl görünüm, örnek no GC-11; (10) Bairdia sp., sa¤ kapak, d›fl görünüm, örnek no GC-20;(11) Bairdia sp., s›rt görünümü, örnek no GC-20; (12) Xestoleberis sp., sol kapak, d›fl görünüm, örnekno GC-15.

PLATE 3. Photographs of ostracod assemblages from the Seydiler formation.(1) Cytherella compressa (Münster), left valve, inter view, sample no GC-50; (2) Cytherella compressa(Münster), right valve, inter view, sample no GC-49; (3) Cytherella compressa (Münster), ventral view,sample no GC-49; (4) Cytherella ihsaniyensis Sönmez-Gökçen, left valve, external view, sample noGC-49; (5) Cytherella cf. lata Brady, ventral view, sample no GC-12; (6) Cytherella cf. lata Brady, leftvalve, external view, sample no GC-12; (7) Cytherella sp., right valve, external view, sample no GC-31; (8) Cytherella sp., right valve, external view, sample no GC-31; (9) Bairdia subdeltoidea Münster,right valve, external view, sample no GC-11; (10) Bairdia sp., right valve, external view, sample no GC-20; (11) Bairdia sp., dorsal view, sample no GC-20; (12) Xestoleberis sp., left valve, external view, sam-ple no GC-15.

52

Page 21: Eosen yafll› Seydiler formasyonunun (Kastamonu, KB Türkiye

Y›ld›z vd. 53

LEVHA 3 / PLATE 3

Page 22: Eosen yafll› Seydiler formasyonunun (Kastamonu, KB Türkiye