ปัจจัยเชิงสาเหตุที่ส่งผลต่อความสุขในการท...

วารสารวไลยอลงกรณปรทศน (มนษยศาสตรและสงคมศาสตร) ปท 6 ฉบบท 3 กนยายน-ธนวาคม 2559

61

ปจจยเชงสาเหตทสงผลตอความสขในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษาในพนททรกนดารภาคเหนอตอนบน สงกดส านกงาน

คณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

THE CAUSAL MODEL OF FACTORS AFFECTING TEACHERS’ HAPPINESS AT WORKPLACE IN RURAL PRIMARY SCHOOLS IN THE UPPER NORTH REGION

OF THAILAND THE OFFICE OF BASIC EDUCAION COMMISSION

ปยะพร วงษอดม1

Piyaporn Wongaudom 1

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงคเพอ 1) วเคราะหสาเหตของการเกดความสขในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษาในพนททรกนดารภาคเหนอตอนบน และ 2) พฒนาและตรวจสอบ ความถกตองของโมเดลความสมพนธโครงสรางเชงเสนของปจจยเชงสาเหตทสงผลตอความสข ในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษาในพนททรกนดารภาคเหนอตอนบนกบขอมลเชงประจกษ การวจยเปนแบบผสานวธ แบงออกเปน 2 สวน คอ การวจยเชงคณภาพประกอบ ดวยการสมภาษณครโรงเรยนประถมศกษาในพนททรกนดารภาคเหนอตอนบน จ านวน 7 คน และผเชยวชาญทางการศกษาในพนททรกนดารภาคเหนอตอนบน 12 คน การวจยเชงปรมาณเปนการพฒนาและตรวจสอบ ความถกตองของโมเดลโครงสรางเชงเสนของปจจยเชงสาเหตโดยกลมตวอยางของคร จ านวน 405 คน ดวยวธการสมแบงชน เครองมอทใชในการวจย ไดแก แบบสมภาษณ แบบสอบถามมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก สถตพรรณนา ความถ รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสนและการวเคราะหโมเดลความสมพนธโครงสรางเชงเสนดวยโปรแกรมลสเรล 8.7 ผลการวจยพบวา 1. ปจจยเชงสาเหตทสงผลตอความสขในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษา ในพนททรกนดารภาคเหนอตอนบน เรยงตามล าดบความส าคญของขอคนพบ ดงน ปจจยจตวญญาณ ความเปนคร ปจจยการสนบสนนจากสงคม ปจจยพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ปจจยแรงจงใจในการท างาน ปจจยภาวะผน าของผบรหาร และปจจยคณลกษณะ ____________________________________ 1หลกสตรการศกษาดษฎบณฑต สาขาบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา *ผนพนธบณฑตวทยาลยประสานงาน E-mail: [email protected]

Valaya Alongkorn Review (Humanities and Social Science) Vol. 6 No. 3 September-December 2016

62

2. โมเดลความสมพนธเชงสาเหตทสงผลตอความสขในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษาในพนททรกนดารภาคเหนอตอนบน ทปรบเปนโมเดลทางเลอก ซงสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ คอ ไดคาจากคาไค-สแควร (2) = 347.58 df = 196 Comparative Fit Index (CFI) = 1.00 Root Mean Squares Error of Approximation (RMSEA) = 0.044 Goodness of Fit Index (GFI) = 0.93 ตวแปรในโมเดลสามารถอธบายความแปรปรวนของตวแปรความสขในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษาในพนททรกนดารภาคเหนอตอนบนไดรอยละ 70 ทงนตวแปรทถกถอดออกจากโมเดลสมมตฐาน คอ ปจจยคณลกษณะ

ค าส าคญ: ปจจยเชงสาเหต ความสขในการท างานของคร พนททรกนดารภาคเหนอตอนบน

ABSTRACT

The purposes of the research were to 1) determine the causal of factors affecting teachers’ happiness at workplace in rural primary school in the upper northern region of Thailand and 2) develop and validate the linear structural model of causal model of factors with empirical data. The mixed research approach was applied and consisted of two parts; they were qualitative research which conducted through in-depth interview seven teachers and twelve educational experts in the upper northern region of Thailand. The quantitative research conducted by the questionnaire through 405 teachers by means of stratified random sampling. The research instruments used for analyzing the data consisted of interview form, five rating scale questionnaire. The statistical devices included descriptive statistics, frequency, percentage, mean, standard deviation, Pearson Product Moment correlation coefficient, and liner structural model analysis was done by LISREL 8.07. The research findings were as follows: 1. The causal of factors affecting teachers’ happiness at workplace in rural primary school in the upper northern region of Thailand were found seven factors. Ranking from high to low mean scores were: teacher spirituality, social support, good member of the organization, working motivation, leadership and personal factors. 2. The causal of factors affecting teachers’ happiness at workplace in rural primary school in the upper northern region of Thailand was valid and fit to the empirical data. The model indicated that Chi-square (2) = 347.58 df = 196 Comparative Fit Index (CFI) = 1.00 Root Mean Squares Error of Approximation (RMSEA) = 0.044 Goodness of Fit Index (GFI) = 0.93 Chi-square (2/df) = 1.77. The variables in the model could explain the variance of teachers’ happiness at workplace being 70%. Thus, the variables removed from the alternative model were personal factors.


63

Keywords: The Causal of Factors, Teachers’ Happiness at Workplace, The Upper North Region of Thailand

บทน า ความสขเปนสงส าคญหรอเปนรากฐานของการด ารงชวต เปนสงททกคนตองการ ในการด าเนนชวต การด าเนนชวตของมนษยทวไปในปจจบน จงตองมองคประกอบทส าคญคอ ความสขในตนเอง ความสขในการอยรวมกนกบผอน ความสขในการเรยน และความสขในการท างาน การประกอบอาชพถอเปนกจกรรมส าคญของการด าเนนชวตทใชเวลายาวนานกวาการท ากจกรรม อน ๆ ความสขในการท างานจงเปนองคประกอบส าคญของการมชวตทเปนสข (Diener, 2003) องคประกอบทสงผลตอคณภาพ การเรยนการสอน ประกอบดวย ผสอน ผเรยน การเรยนการสอนและสภาพแวดลอม ซงครผสอนมอทธพลตอการเรยนการสอนหลายประการ เชนเปนผใหความรความเขาใจในสาระทสอนและเปนผสรางแรงจงใจในการเรยนของนกเรยน รวมทงครผสอนทจะตองด าเนนสอนโดยยดกรอบการด าเนนงานตามหลกสตรสถานศกษา ดงนน ครสอนจงมความส าคญ ตอการจดการเรยนรส าหรบนกเรยนเปนอยางมาก โดยเฉพาะ โรงเรยนทอย พนทกนดาร ซงการคมนาคมไปไมถง หรอยากล าบาก ทเปนอปสรรคส าคญของการจดการศกษาของรฐ เพราะวาโรงเรยนมความหางไกลจากตวเมอง อกทงการเดนทางเขาไปสอนของครไปดวยความยากล าบาก และไมมสงอ านวยความสะดวก ท าใหครทสอนในโรงเรยนในพนททกรกนดารอาจจะไมมความสข ในการท างาน เพราะเนองดวยตองเผชญกบสภาพปญหาดงกลาว สงผลใหการจดก จกรรมการเรยนการสอนจงไมมประสทธภาพเทาทควร (มนตนภส มโนการณ , 2555) การวจยครงผวจยจงตองการศกษาปจจยเชงสาเหตของความสขของครทปฏบตงานในพนททรกนดารโดยเฉพาะอยางยงโรงเรยนประถมศกษาในพนททรกนดาร ภาคเหนอตอนบน สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษา ขนพนฐาน เพอใหผบรหารการศกษาและผบรหารสถานศกษาไดทราบถงปจจยทสงผลตอความสข ในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษาในพนททรกนดาร ภาคเหนอตอนบน และสามารถน าผลการศกษานมาประยกตใชในการพฒนาบรรยากาศและสภาพแวดลอมในการท างานเพอสงเสรม ใหบคลากรในสถานศกษามความสขในการท างานกระตอรอรนทจะพฒนางานและสามารถปฏบตงานไดอยางเตมศกยภาพของตนมขวญและก าลงใจทจะปฏบตงานอยางทมเทสงผลใหเกดความสข ในการท างานและสงผลตอความสขของผเรยน วตถประสงคการวจย 1. เพอวเคราะหสาเหตของการเกดความสขในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษา ในพนททรกนดารภาคเหนอตอนบน สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน 2. เพอพฒนาโมเดลความสมพนธโครงสรางเชงเสนของปจจยเชงสาเหตทสงผลตอความสขในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษาในพนททรกนดารภาคเหนอตอนบน สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน


64

3. เพอตรวจสอบโมเดลความสมพนธโครงสรางเชงเสนของปจจยเชงสาเหตทสงผลตอความสขในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษาในพนททรกนดารภาคเหนอตอนบน สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานกบขอมลเชงประจกษ วธด าเนนการวจย ปจจยเชงสาเหตทสงผลตอความสขในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษา พนททรกนดารภาคเหนอตอนบน มขนตอน ดงน

ผลการวจย 1. ปจจยเชงสาเหตทสงผลตอความสขในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษา ในพนททรกนดาร ภาคเหนอตอนบน สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน เรยงตามล าดบความส าคญของขอคนพบ ดงน ปจจยจตวญญาณความเปนคร ปจจยการสนบสนนจากสงคม ปจจย

ระยะการวจย วธด าเนนการวจย ผลทไดรบ

ระยะท 1 วเคราะหสาเหตของการเกดความสข

ในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษาในพนททรกนดาร

ภาคเหนอตอนบน

1. วเคราะหเอกสารงานวจย ทเกยวของ

2. สมภาษณเชงลก 3. สนทนากลม

4. สรางโมเดลโครงสรางรปแบบ

โมเดลตงตนความสมพนธโครงสรางเชงเสนของปจจยเชงสาเหตทสงผลตอความสขในการท างานของครโรงเรยน

ประถมศกษาในพนททรกนดารภาคเหนอตอนบน

ระยะท 2 ตรวจสอบโมเดลความสมพนธโครงสรางเชงเสนของปจจย

เชงสาเหตทสงผลตอความสขในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษาในพนททรกนดาร ภาคเหนอตอนบน กบ

ขอมลเชงประจกษ

1. สรางแบบสอบถาม

2. เกบรวบรวมขอมล จากกลมตวอยาง

3. ตรวจสอบความสอดคลองระหวางโมเดตงตนกบกบขอมลเชงประจกษ

4. โมเดลความสมพนธ โครงสรางเชงเสน

ปจจยเชงสาเหตทสงผลตอความสขในการท างาน

ของครโรงเรยนประถมศกษาในพนททรกนดารภาคเหนอ

ตอนบน


65

พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ปจจยแรงจงใจในการท างาน ปจจยภาวะผน าของผบรหาร และปจจยคณลกษณะ 2. โมเดลความสมพนธเชงสาเหตทสงผลตอความสขในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษา ในพนททรกนดาร ภาคเหนอตอนบน สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษา ขนพนฐาน ตามสมมตฐานของการวจย พบวา ตวแปรสงเกตในแตละตวแปรแฝงของโมเดล ตามสมมตฐานการวจย เปนองคประกอบจรงตามสมมตฐานการวจย ซงสอดคลองกบโมเดลการวด แตเมอพจารณาโมเดลตามสมมตฐานการวจย พบวา เสนอทธพลบางเสนยงไมมนยส าคญทางสถต และบางเสนมคาตดลบ และคาสถตทไดจากการประมวลในโปรแกรมลสเรลยงไมสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ นอกจากนคาดชนวดความกลมกลนของโมเดลตามสมมตฐาน ยงไมอยในเกณฑมาตรฐาน และไดตดตวแปร ปจจยคณลกษณะ ออกจากโมเดลสสมตฐาน เนองจากมคาตดลบ ซงผวจยไดปรบโมเดลตามค าแนะน าของโปรแกรมจนมคาดชนความกลมกลนอยในเกณฑมาตรฐาน และสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ คอไดคาจากคาไค - สแควร (2) = 347.58 df = 196 Comparative Fit Index (CFI) = 1.00 Root Mean Squares Error of Approximation (RMSEA) = 0.044 Goodness of Fit Index (GFI) = 0.93 แสดงวา โมเดลมความเหมะสมและสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ และตวแปรในโมเดลสามารถอธบายความแปรปรวนของตวแปรความสขในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษาในพนททรกนดารภาคเหนอตอนบนไดรอยละ 70 เมอพจารณาเสนทางอทธพลทสงผลตอตวแปรความสขในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษาในพนททรกนดารภาคเหนอตอนบน (HAPPY) ไดรบอทธพลจาก ตวแปรแฝงปจจย จตวญญาณความเปนคร (SPIRIT) มคาอทธพลรวมเทากบ 0.42 มคาอทธพลทางตรงเทากบ 0.24 และมคาอทธพลทางออมเทากบ 0.12 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ตวแปรแฝงปจจย การสนบสนนทางสงคม (SOCSUP) มคาอทธพลทางออมเทากบ 0.18 อยางมนยส าคญทางสถต ทระดบ .05 ตวแปรแฝงปจจยภาวะผน าของผบรหาร (LEADER) มคาอทธพลทางออมเทากบ 0.20 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ตวแปรแฝงปจจยแรงจงใจในการท างาน (MOTIVAT) มคาอทธพลทางออมเทากบ 0.27 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ตวแปรแฝงปจจยพฤตกรรม การเปนสมาชกทดขององคการ (OCB) มคาอทธพลทางตรงเทากบ 0.65 อยางมนยส าคญทางสถต ทระดบ .05 นอกจากนตวแปรแฝงปจจยจตวญญาณความเปนครมอทธพลทางตรงกบตวแปรแฝงแรงจงใจในการท างานของคร มคาอทธพลเทากบ 0.66 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และ มอทธพลทางออมกบตวแปรแฝงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ มคาอทธพลเทากบ 0.27 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ตวแปรแฝงปจจยการสนบสนนจากสงคม มอทธพลทางตรงกบตวแปรแฝงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ มคาอทธพลเทากบ 0.27 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ตวแปรแฝงปจจยภาวะผน าของผบรหาร มอทธพลทางตรงกบตวแปรแฝงแรงจงใจในการท างานของคร มคาอทธพลเทากบ 0.28 และตวแปรแฝงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ มคาอทธพลเทากบ 0.20 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และตวแปรแฝงการแรงจงใจในการท างานของคร มอทธพลทางตรงกบตวแปรแฝงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ มคาอทธพลเทากบ 0.41 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ดงภาพท 1 โมเดลความสมพนธเชง


66

สาเหตความสขในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษาในพนททรกนดารภาคเหนอตอนบน โมเดลทางเลอก และตารางท 1 คาสมประสทธอทธพลของโมเดลความสมพนธเชงสาเหตความสขในการท างานของ ครโรงเรยนประถมศกษาในพนททรกนดารภาคเหนอตอนบน ตามโมเดลทางเลอก

ภาพท 1 รปโมเดลความสมพนธเชงสาเหตความสขในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษาใน

พนททรกนดารภาคเหนอตอนบน โมเดลทางเลอก ตารางท 1 คาสมประสทธอทธพลของโมเดลความสมพนธเชงสาเหตความสขในการท างานของ

ครโรงเรยนประถมศกษาในพนททรกนดารภาคเหนอตอนบน ตามโมเดลทางเลอก

ตวแปรสาเหต SPIRIT SOCSUP LEADER ตวแปรผล TE IE DE TE IE DE TE IE DE MOTIVAT 0.66*

(0.05) - 0.66*

(0.05) - - - 0.28*

(0.05) - 0.28*

(0.05)

OCB 0.27* (0.05)

0.27* (0.27)

- 0.27* (0.06)

- 0.27* (0.06)

0.31* (0.05)

0.11* (0.03)

0.20* (0.05)

HAPPY 0.42* (0.05)

0.18* (0.03)

0.24* (0.05)

0.18* (0.04)

0.18* (0.04)

- 0.20* (0.04)

0.20* (0.04)

-


67

ตารางท 1 (ตอ)

ตวแปรสาเหต MOTIVAT OCB R2 ตวแปรผล TE IE DE TE IE DE MOTIVAT - - - - - - 0.75 OCB 0.41*

(0.07) - 0.41*

(0.07) - - - 0.65

HAPPY 0.27* (0.04)

0.27* (0.04)

- 0.65* (0.05)

- 0.65* (0.05)

0.70

ตวแปร สงเกตได SP

IRI1

SPIR

I2

SPIR

I3

SPIR

I4

SOCS

1

SOCS

2

SOCS

3

LEAD

1

LEAD

2

R2 0.52 0.63 0.72 0.73 0.71 0.75 0.65 0.66 0.76

ตวแปร สงเกตได

LEAD

3

LEAD

4

LEAD

5

MOT

H1

MOT

H2

MOT

H3

OCB1

OCB2

OCB3

R2 0.82 0.84 0.78 0.76 0.77 0.69 0.68 0.88 0.78 ตวแปร สงเกตได OC

B4

OCB5

HAPP

1

HAPP

2

HAPP

3

HAPP

4

R2 0.83 0.80 0.82 0.78 0.73 0.86 Chi-square = 347.58 ; p-value = 0.00 ; df = 196 ; X2/df = 1.77; CFI = 1.00; GFI = 0.93; AGFI = 0.90; RMSEA = 0.044 หมายเหต *p<.05 TE = ผลรวมอทธพล IE = อทธพลทางออม DE = อทธพลทางตรง

อภปรายผลการวจย 1. ปจจยเชงสาเหตทสงผลตอความสขในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษาในพนททรกนดาร ภาคเหนอตอนบน สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนเรยงตามขอคนพบ การวจยเชงคณภาพ พบวา ปจจยเชงสาเหตทสงผลตอความสขในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษา ในพนททรกนดาร ภาคเหนอตอนบน ไดแก ปจจยจตวญญาณความเปนคร ปจจยการสนบสนนจากสงคม ปจจยพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ปจจยแรงจงใจในการท างาน ปจจยภาวะผน าของผบรหาร และ ปจจยคณลกษณะ สอดคลองกบ Manion (2003) ซ งกลาววา ความสข ในการท างานเกดจากปจจยตาง ๆ ไดแก การตดตอสมพนธ มความรกในงาน ความส าเรจในงานและการเหนคณคาในตนการรบรลกษณะงาน สมพนธภาพระหวางบคคล สภาพแวดลอมในการท างาน และภาวะผน า สถาพร พฤฑฒกล (2557) สรปวา ปจจยระดบครและปจจยระดบโรงเรยน สงผลตอความสขในการท างานของคร ทงนปจจยระดบคร ประกอบดานเชาวอารมณ รายไดของคร และความสมพนธในครอบครว ซงมสงผลทางตรงเชงบวกตอความสขในการท างานของคร โรงเรยนมธยมศกษา ภาคตะวนออก ทงนปจจยทส าคญทสงผลตอความสขในการท างานของคร เกดจากปจจยภายในตวคร อนไดแก จตวญญาณความเปนครหรอความรกในอาชพ และปจจยภายนอกหรอบคคล


68

ทเกยวของทจะสงเสรมสนบสนนการท างานของครใหไดท างานอยางเตมศกยภาพและสงเสรมแรงจงใจในการท างานแกคร อนประกอบ เพอนรวมงาน นกเรยน ผบรหารสถานศกษา ผปกครองนกเรยน รวมทงสมาชกในครอบครวของคร ซงเปนสวนส าคญทท าใหครในพนททรกนดารมความสข ในการท างาน 1.1. ปจจยจตวญญาณความเปนคร เปนปจจยเชงสาเหตทสงผลตอความสขในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษา ในพนททรกนดาร ภาคเหนอตอนบน และเปนปจจยทมอทธพลสงสดทสงผลตอความสขในการท างานของคร จากการวจยเชงคณภาพ ทงนเนองมาจากจตวญญาณความเปนครเปนลกษณะของครผซงผทมความเขาใจอยางลกซงถงการมอดมการณในการท างานของคร เขาถงและเขาใจศษย ศรทธาตอวชาชพคร มความเมตตาตอศษย และปรารถนาใหศษยประสบความส าเรจ เมอศษยประสบความส าเรจครกจะท าใหครเกดความภาคภมใจและน าไปสความสขในการท างาน ดงท ทงนคณลกษณะของครทดตามพระบรมราชโชวาทของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว กลาวถง การประพฤตตนของครแกคณะคร นกเรยนโรงเรยนไกลกงวล ในวโรกาสเขาเฝารบพระราชทานรางวล เมอวนพธท 17 มถนายน พ.ศ. 2554 มความตอนหนงวา “ส าหรบครนนจะตองท าตวใหเปนทรก ตองท าตวใหด คอ ตองมและแสดงความเมตตากรณา ความซอสตยสจรต ความสภาพ ความเขมแขงและอดทน”(กระทรวงศกษาธการ,2552) สอดคลองกบงานวจยของ ภาวต ตงเพชรเดโช (2556) ทไดศกษา เรอง จตวญญาณความเปนครกบความกาวหนาในอาชพทพยากรณความทมเทในการท างานของคร ผลการวจยพบวา จตวญญาณความเปนครโดยรวม มความสมพนธทางบวกกบความทมเท ในการท างานของครอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และจตวญญาณความเปนคร สามารถพยากรณความทมเทในการท างานของครไดรอยละ 52.60 และ ยงสอดคลองกบและจากงานวจยของ ธรรมนนทกา แจงสวาง และคณะ (2554) ไดศกษาประสบการณของการเปนครผมจตวญญาณความเปนคร: การศกษาเชงปรากฏการณวทยา พบวา มลเหตทเกยวของกบการคงอยของสภาวะทางจตและพฤตกรรมของการเปนครผมจตวญญาณความเปนคร เรยกวาสวนทชวยค าจนการเปนครผมจตวญญาณความเปนคร ประกอบดวย 4 ประเดน ไดแก ความสข ความภาคภมใจ ความผกพนระหวางครกบศษยและศรทธาตอบคคลผทรงคณคาของแผนดน ทงนพบวา ครทปฏบตงานในพนททรกนดาร จตวญญาณความเปนครสงตอการปฏบตหนาทของครเปนอยางมาก เพราะโรงเรยนในพนททรกนดารมสภาพทแตกตางจากโรงเรยนทวไป ครตองเผชญกบยากล าบากและประสบกบปญหาการขาดแคลนทรพยากรในจดการเรยนการสอน ดงนน ครทปฏบตหนาทจงตองมจตวญญาณความเปนคร คอ ความรกในอาชพครอยางแทจรง จตวญญาณความเปนครมผลท าใหครมทศนคตทตอดตออาชพคร มความเมตตาและปรารถนาดตอใหศษย และอทศตนเสยสละความสขสวนตน เพอปฏบตงานในพนททรกนดารดวยอดมการณความเปนครทม และความตองการใหนกเรยนในพนททรกนดารไดรบโอกาสทางการศกษาททนเทยมกบนกเรยนในเมอง ดงนน จตวญญาณความเปนครจงมความส าคญตอการปฏบตงานของครในพนททรกนดารเปนอยางมากและสงผลตอความสขในการท างานของคร 1.2 ปจจยการสนบสนนจากสงคม เปนปจจยเชงสาเหตทสงผลตอความสขในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษา ในพนททรกนดาร ภาคเหนอตอนบน โดยในงานวจยครงผวจย ระบวา


69

การสนบสนนทางสงคม คอ การครไดรบการสนบสนนชวยเหลอจากคนในครอบครว และคนในชมชน ดวยการใหค าปรกษาแนะน า ชวยเหลอ ทงทางดานวตถสงของ น าใจไมตร หรอแมในยามครเดอนทงในยามปกตและยากคบขน จากคนในครอบครว และคนในชมชน ดงท วรรณสร สจรต (2553) กลาววา การสนบสนนทางสงคม หมายถง การกระท าทท าไดโดยการใหก าลงใจ การใหขอมลขาวสาร การยอมรบ การใหความชวยเหลอดานวตถสงของและดานการเงนทไดรบจากครอบครว เพอนรวมงาน ผบงคบบญชา และชมชน สอดคลองกบแนวคดของ Cobb (1976) ทกลาววา การสนบสนนทางสงคม คอ การทบคคลไดรบขอมลทท าใหรบรวาตนเองมบคคลทใหความรก ความเอาใจใส เหนถงคณคา ยกยองนบถอ นอกจากน ตวเองยงรสกวาเปนสวนหนงของสงคม และมความผกพนซงกนและกนการไดรบการสนบสนนทางดานสงคม สามารถเพมระดบความสขของบคคลได จากการศ กษาของ Manion (2003) พบวา แรงสนบสนนจากครอบครว เปนปจจยหนงทส าคญทท าใหสมาชกในครอบครวมความสขและสงผลตอการท างานของสมาชกอยางมความสข สอดคลองกบการศกษาของ Jacobsen (1986) ทศกษาเรอง “Types and timing of social support” ผลการวจย พบวา ในขณะทสงเราเขามาท าใหบคคลเกดความเครยดขนนน การสนบสนนทางสงคมดานอารมณจะเปนปจจยแรกทมความส าคญในการทเขามาชวยลดอารมณทสงทเกดจากกระตนของปญหาชวยลดความรสกไมสบายใจและท าใหความเครยดทเกดขนนนลดต าลง 1.3 ปจจยพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ เปนปจจยเชงสาเหตทสงผลตอความสขในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษา ในพนททรกนดาร ภาคเหนอตอนบน ทงนเนองจากพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการเปนพฤตกรรมทครปฏบตงานดวยความเตมใจและท าโดยไมหวงผลตอบแทน เพอใหผลงานปฏบตของตนนนไดเกดผลดตอโรงเรยน ตอนกเรยน และเพมประสทธภาพและประสทธผลของโรงเรยน ดงท Organ (2004) ไดกลาววา พฤตกรรมการเปนสมาชกทดตอองคการ คอ การปฏบตดวยความคดสรางสรรคและมการตนตวเกนไปกวาบทบาททถกก าหนดไว เปนสงทองคการไมไดบงคบ หรอก าหนดใหปฏบต แตพนกงานเตมใจยนยอมทจะปฏบตเอง ไมไดมการจงใจโดยใหรางวลแตอยางใด พฤตกรรมเหลานสงผลใหการปฏบตการปฏบตงานของพนกงานมประสทธภาพดขน สอดคลองกบงานวจยของพรวภา มานะตอ (2551) ไดกลาว พฤตกรรมสมาชกทดทองคการไมไดก าหนดไวในหนาท ๆ ตองปฏบต แตพนกงานมความเตมใจทจะปฏบต ไมมการออกค าสงหรอแนะน า และเปนพฤตกรรมทไมเกยวกบระบบการจายผลตอบแทนหรอรางวลตามระบบการประเมนผลขององคการ แตเปนพฤตกรรมทมสวนสงเสรมใหองคการมประสทธภาพและประสทธผล และจากงานวจยของ Miles, Borman, Spector and Fox (2002) ท าการศกษา การสรางตวแบบทเกดจากการรวมตวของพฤตกรรมการท างานทนอกเหนอบทบาทหนาท เปรยบเทยบผลทเกดขนจากพฤตกรรมการท างานกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ โดยศกษาถงมาตรวดความผาสกจากความรสกมสวนรวมในงานกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ พบวา ความผาสกของความรสก มสวนรวมในงานมความสมพนธเชงบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการอยางมนยส าคญทางสถต จากงานวจยดงกลาวสรปไดว าพฤตกรรมการเปนสมาชกทดตอองคการสงผลตอความสขในการท างาน เนองจากการท างานในพนททรกนดารมความยากล าบาก ครทปฏบตงานในพนททรกนดาร จะตองทมเทแรงกายแรงใจในการท างานมากหรอเกนบทบาทของหนาทคร เพราะครตองเผชญกบปญหาระยะทางของโรงเรยนมความหางไกลจากตวเมอง การเดนทาง


70

เขาไปสอนทความยากล าบาก และไมมสงอ านวยความสะดวก เนองจากความไมพรอมดานระบบสาธารณปโภค สงผลท าครตอง มความอดทนอดกลนตอสภาพการท างาน และมความสามคคชวยเหลอเพอนรวมงาน และใหความรวมมอกบโรงเรยนในการปฏบต ซ งกระท าดงถอวาเปนพฤตกรรมทครแสดงถงการเปนสมาชกทดขององคการ โดยเมอครมความตงใจและพยายามท างานอยางเตมความสามารถแลว สงผลใหการปฏบตงานประสบความส าเรจ นกเรยนสามารถเรยนจบตามเปาหมายทตงไวท าใหครมความภมใจและมความสขในการท างาน 1.4 ปจจยแรงจงใจในการท างานปจจยเชงสาเหตทสงผลตอความสขในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษา ในพนททรกนดาร ภาคเหนอตอนบน ทงนเพราะแรงจงใจของครทปฏบตงานในพนททรกนดารมความส าคญตอการจดการเรยนสอนในโรงเรยนเปนอยางยง เพราะการท างานโดยเฉพาะอยางยงในพนทมความขาดแคลนและยากล าบากในการท างาน การสรางแรงจงใจในการท างานเปนสงส าคญในการทจะกระตนใหเกดแรงขบน าไปสความมงมนในการท างาน อนจะสงใหผลงานประสบความส าเรจ ดงท จงจต เลศวบลยมงคล (2547) ไดกลาววา McClelland มความสนใจในเรองแรงจงใจ และเชอวาแรงจงใจเปนทส าคญทสดของมนษย ทจะท าใหมนษยประสบความส าเรจ การท างานเกดประสทธภาพและประสทธผล ดงทงานวจยของ ณฐชนนทพร ทพยรกษา (2556) ไดศกษาเรอง แรงจงใจในการท างาน ความบางาน และความสขในการท างาน พบวา แรงจงใจในการท างานสงผลตอความสขในการท างานของพนกงานอยางชดเจน โดยพบวา พนกงานทมแรงจงใจมากมความบางานมากกวาพนกงานท มแรงจงใจนอย และพนกงานทมความบางานมความสขในการท างานดานผอนคลายด และดานการงานด และพบวาพนกงานทมแรงจงใจในการท างานมากมความสข ดานผอนคลายด ดานน าใจด ดานครอบครวด ดานจตวญญาณด ดานใฝรด มากกวาพนกงานทมแรงจงใจในการท างานนอย สวนพนกงานทมความสบายใจในทท างานมความรกความผกพนและความภาคภมใจในองคกรมความมนคงในอาชพรายได และมความพงพอใจกบความกาวหนาของตนเองในองคกร แรงจงใจในการท างานสงผลตอความสขในการท างาน แรงจงใจในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษา พนททรกนดารมความส าคญและสงผลตอความสขในการท างานเนองจาก หากมครแรงจงใจในการท างานหรอมความตองการใหผเรยนประสบความส าเรจในการเรยน เชน ตองการใหผเรยนอานออกเขยนได กสงผลท าใหครมพฤตกรรมททมเทพยายามท างาน คนหาวธการสอนใหม ๆ เพอใหเหมาะสมกบผเรยนของตน เมอผเรยนประสบความส าเรจตามทครตงเปาหมายไว กจะท าใหครเกดความภาคภมใจในความส าเรจของผเรยนและมความสขในการท างาน 1.5 ปจจยภาวะผน าของผบรหาร เปนปจจยเชงสาเหตทสงผลตอความสขในการท างาน ของครโรงเรยนประถมศกษา ในพนททรกนดาร ภาคเหนอตอนบน ทงนเพราะวาผบรหารในสถานศกษา คอ ผน าทจะท าใหครมความสขในการท างาน คอโดยตองเปน ผน าท คอยสนบสนน สงเสรมความคดสรางสรรคในการท างานของครใหอสระในการท างานแกคณะคร และใหครแสดงความคดเหนหรอไดมสวนในการท างาน และการสรางวฒนธรรมการมสวนรวมในการท างานทงนจากการศกษาของ Freyermuth & Schonewille (2009) ไดศกษา เกยวกบความสขในการท างาน และการสรางองคกรแหงความสข ผลการศกษาพบวา ผน าจะตองเปนผสรางความสขในสถานทท างาน โดยเรมจากสรางบรรยากาศในการท างานใหทกคนรสกมความสข สอดคลองกบการศกษาของ


71

งานวจยของ สรพงษ นมเกดผล (2555) ไดศกษาวจย เรอง ความสมพนธระหวางความสขกบ ผลการปฏบตงานของพนกงานบรษททจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย เอม เอ ไอ พบวา ปจจยรปแบบภาวะผน าแบบเปลยนสภาพมอทธพลโดยตรงตอความสขในการท างาน และปจจยรปแบบภาวะผน าแบบเปลยนสภาพมอทธพลโดยออมตอผลการปฏบตงาน และปจจยดา นความสข ในการท างานมอทธพลโดยตรงตอผลการปฏบตงาน สอดคลองกบงานวจยของอญมณ วฒนรตน (2556) ทศกษา ภาวะผน าแบบพฒนา การจดความสขแบบเปน-อย-คอ ทสงผลตอความสขในการท างาน พบวา ตวแปรภาวะผน าแบบพฒนาและการจดการความสขแบบเปนอย คอ สามารถท านายความสขในการท างานไดถงรอยละ 32 ผลทพบวา ผน าทมภาวะผน าแบบพฒนาชวยสงเสรมใหพนกงานมการจดการความสขและมความสขในการท างานไดมาก องคการควรสงเสรมและพฒนาผน าใหมภาวะผน าแบบพฒนามาก ทงนเพอใหพนกงานทท างานองคการมความสขมากขนและยงยน จากงานวจยดงกลาวสรปไดวาภาวะผน าของผบรหารสงตอความสขในการท างาน โดยจากงานวจยนพบวา ภาวะผน าของผบรหารสถานศกษามสงผลตอความสขในท างานของคร เนองจากบทบาทของผบรหารสถานศกษาในพนททรกนดารมความส าคญตอการพฒนาครและโรงเรยน เพราะผบรหารสถานศกษาคอผน าทคอยสงเสรม กระตนใหครเกดแรงจงใจในการท างานมากขนและสวนสนบสนนสงเสรม ใหก าลงใจครในการท างาน รวมทงสรางสงเสรมใหครใหทมเทในการท างาน อยางเตมความสามารถ เพอใหครปฏบตงานไดอยางเตมท และมความสขในการท างานในพนททรกนดาร 1.6. ปจจยคณลกษณะ เปนปจจยเชงสาเหตทสงผลตอความสขในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษา ในพนททรกนดาร ภาคเหนอตอนบน ทงนปจจยคณลกษณะ ซงเปนลกษณะ เฉพาะของครแตละบคคล ประกอบดวย ดานอามรณ ดานบคลกภาพ โดยดานอารมณหรอเชาวอารมณ เปนความสามารถของครแตละคน ทสามารถจดการกบอารมณของตนเองไดอยางเหมาะสม รวมทงตระหนกรอารมณของผอน เขาใจอารมณของผอน เพอสรางความสมพนธทดกบผอน ซงจะท าให ผนนปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมในการท างานได ดงท Goleman (1995) ไดนยามเชาวอารมณวา เปนความสามารถในการตระหนกรในความรสกของตนเองและผอนเพอสรางแรงจงใจในตนเองและสามารถจดการกบอารมณของตนเองและอารมณท เกดจากความสมพนธตาง ๆ ไดด ซงสอดคลองแนวคดกบ Warr (2007) กลาวถง ปจจยส าคญทมอทธพลตอความสข 2 ประการ คอ ปจจยภายนอกตวบคคล และปจจยภายในบคคล โดยเฉพาะ ปจจยภายในบคคล พบวา ตวแปรบคลกภาพสงผลตอความสข ดวยพบหลกฐานตาง ๆ เชน คนทมนสยชอบเขาสงคมมากกวาจะมความสขมากกวาไมวาจะอยในสถานการณใดกตาม บคคลทเปรยบเทยบกบสงทแยกวาตนเองจะมความสขมากกวาคนทเปรยบเทยบกบสงทดกวาตน การทบคคลมองสถานการณวาคอนขางเปนเรองแปลกใหมกวาด ารงชวตอยางปกตธรรมดาจะท าใหมความสขมากขน ซงบคคลทปรบเขากบสภาพแวดลอมไดอยางราบรนนน จะคดวาอทธพลภายนอกทงทางบวกและทางลบมอทธพลตอตนเองนอยมากและสอดคลองกบงานวจยของพณวด พวพนธ และคณะ (2556) ไดท าการศกษาความสมพนธระหวางบคลกภาพ ความสขในการท างาน และผลการปฏบตงานของพนกงาน โรงงานอตสาหกรรมการผลตและการสงออกเครองใชในครวแหงหนง ผลการวจยพบวา บคลกภาพแบบหวนไหวมความสมพนธกบความสขในการท างาน ดานการมความรและดานมคณธรรมและพบวาความสขในการท างานมคณธรรมมความสมพนธกบผลการปฏบตงาน สอดคลองกบงานวจยของ


72

งานวจยพบวา จากงานวจยดงกลาวพบวา ดานอามรณและดานบคลกภาพของบคคลสงผลตอความสขในการท างาน ทงนเนองจาก บคลกภาพ และดานอารมณหรอเชาวอามรณ เปนปจจยทสาเหตทสงผลใหครมความสขในการท างาน เพราะวาการปฏบตงานในโรงเรยนประถมศกษาพนททรกนดารเปนงานทยาก เพราะวาเนองดวยครตองเผชญกบสภาพการเดนทางทยากล าบาก และการด ารงอยอาศยทพก ไมมสงอ านวยความสะดวกอยางเพยงพอ ดงนนตวครจงตองเผชญอปสรรคและปญหาตาง ๆ ทเกด การทครมบคลกภาพเปนคนทชอบงานททาทายและมสามารถควบคมอารมณของตนเองไดเมอตองเผชญสถานการณทยากล าบาก 2. การวเคราะหปจจยเชงสาเหตทสงผลตอความสขในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษา ในพนททรกนดาร ภาคเหนอตอนบน พบวา โมเดลประหยดทผวจยพฒนาขนมาสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ เรยงตามน าหนกของคาอทธพลรวม (Total effect) ไดดงนพบวาม 5 ปจจย คอ ปจจยพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ปจจยจตวญญาณความเปนคร ปจจยแรงจงใจในการท างาน ปจจยภาวะผน าของผบรหาร ปจจยการสนบสนนจากสงคม สามารถอธบายความสขในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษาในพนททรกนดารภาคเหนอตอนบนไดรอยละ 70 โดยผวจยไดแบงประเดนการอภปรายไดดงน 2.1 ปจจยพฤตกรรมการเปนสมาชกทดตอองคการ สงทางตรงความสขในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษา พนททรกนดาร ภาคเหนอตอนบน ดงท Diener, Lyubomirsky and King (2005) กลาวถง ผลการวจยของ Donovan; Krueger et al. และ Crede et al. ท าการศกษาถงความสมพนธระหวางภาวะความสขหรอความรสกเชงบวกในดานชวตการท างานกบพฤตกรรม การเปนสมาชกทดขององคการ พบวา ภาวะความสขหรอความรสกเชงบวกในดานชวตการท างาน มความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการทระดบนยส าคญทางสถต สอดคลองกบงานวจยของ เมธ ศรวรยะกล (2549) พบวา พนกงานมความพงพอใจในดานลกษณะงาน ดานผบงคบบญชาและดานเพอนรวมงานอยในระดบสง แตมความพงพอใจในดานรายไดและโอกาสกาวหนาอยในระดบปานกลาง พฤตกรรมการเปนสมาชกทดตอองคการมความสมพนธทางบวกตอความพงพอใจในงาน และผลการปฏบตงานอยางมนยส าคญ ดงนน จงสรปวาครปฏบตงานในพนททรกนดารหากมความตงใจมงมน ทมเทในการท างานอยางเตมท หรอมพฤตกรรมการเปนสมาชกทดตอองคการกจะสงผลใหมความสขในการท างาน เนองจาก ความพยายามและความทมเทของครนนไดสงผลท าใหนกเรยนเปนคน ด เกง และมสข ซงจะท าใหครเกดความภาคภมใจ พอใจในความส าเรจของผเรยนและท าใหครมความสขในการท างาน 2.2 ปจจยดานจตวญญาณความเปนครสงทางตรงและทางออมตอความสข ในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษา พนททรกนดาร ภาคเหนอตอนบน ผานตวแปรแรงจงใจ ในการท างาน ทงนเพราะวาจตวญญาณความเปนครมสวนส าคญทเปนแรงผลกดนในการท าหนาทของคร เนองดวยเปนความรกทมตออาชพคร และเปนทศนคตเชงบวกทสงตอการท างานของคร ดงท ธรรมนนทกา แจงสวาง (2554) พบวา มลเหตทเกยวของกบการคงอยของสภาวะทางจต และพฤตกรรมของการเปนครผมจตวญญาณความเปนครเรยกวาสวนทชวยค าจนการเปนครผม จตวญญาณความเปนคร 4 ประเดน ไดแก ความสข ความภาคภมใจ ความผกพนระหวางครกบศษย


73

และศรทธาตอบคคลผทรงคณคาของแผนดน ดงนนจตวญญาณความเปนครจงสงผลตอสงผลความสขในการท างาน ทงนพบวาจตวญญาณความเปนครสงผลตอแรงจงใจในการท างานครดงท ภาวต ตงเพชรเดโช (2556) พบวา จตวญญาณความเปนครมความสมพนธทางบวกกบความทมเท ในการท างานของคร ทงนจตวญญาณความเปนคร ดานการเปนแบบอยางทด ดานความรก ความเมตตาตอศษย ดานความซอสตย และความกาวหนาในอาชพ ดานความกาวหนาในการพฒนาตนเอง ดานความกาวหนาในเงนเดอน สามารถรวมกนพยากรณความทมเทในการท างานครได จากพระราชด ารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทวา ประการหนงเพราะครจ าเปนตองมความรก ความสงสารศษย เปนพนฐานทางจตใจอยอยางหนกแนน จงจะสามารถทนล าบาก ตรากตร าทงกาย และใจ อบรม สงสอนและแมเคยวเขญศษยใหตลอดรอดฝงได อกประการหนง จะตองยอมเสยสละความสข และประโยชนสวนตวเปนอนมาก เพอมาท าหนาทเปนคร ซงทราบกนดแลววาไมใชทางทจะแสวงหาความร ารวย ยศศกด หรออ านาจความเปนใหญ แตประการหนงประการใดใหแกคนไดเลย” (กระทรวงศกษาธการ, 2552) อนแสดงใหเหนถงวาครนนตองมความรกและเมตตาตอศษย ซงคอตองมจตวญญาณความเปนครเมอมจตวญญาณความเปนครแลวครกพรอมทจะทมเทพยายามท างานหนกเพอศษย ซงกคอแรงจงใจในการท างาน ดงนน จตวญญาณความเปนครจงเปนสงทสงผลท าใหคร เกดแรงจงใจในการท างาน ซงจากการวจยครงนพบวา ครทท างานในพนททรกนดาร จตวญญาณ ความเปนครเปนสงทส าคญในการท างานเพราะเปนจดเรมตนทท าใหครตองการมาปฏบตงานในอาชพครและเปนสงทชวยสรางแรงจงใจในการท างานใหกบคร จตวญญาณความเปนครเปนส านกทอยในจตใจของครท การเสยสละอทศแรงกายแรงใจใหกบนกเรยนในพนททรกนดาร 2.3 ปจจยแรงจงใจในการท างานสงทางออมตอความสขในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษา พนททรกนดาร ภาคเหนอตอนบน ผานตวแปรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดตอองคการ Spreizer (1995) กลาววา การสรางแรงจงใจใหผปฏบตเกดความมนใจในตนเองมความสามารถ ในการท างานใหส าเรจได ทงนเมอผบรหารสามารถสรางแรงจงใจในการท างานเกดกบผใตบงคบได จนท าใหผใตบงคบบญชาพงพอใจและเตมใจทปฏบตอยางเตมความสามารถ ผใตบงคบบญชากจะแสดงพฤตกรรมทเรยกวา พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององค ซงพฤตกรรมดงกลาว เกดแรงจงใจ ทผใตบงคบตองการเปนบคคลทไดรบการยอมนบถอจากเพอนรวมงาน ความตองการท างานใหส าเรจตามเปาหมาย และความตองความเจรญกาวหนาในหนาทการงานและจากการศกษาของ Organ & Batement (1991) พบวา ปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ไดแก แรงจงใจสงผลใหพนกงานเกดความพยายาม และแสดงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ จากงานวจยครงนจงพบวาแรงจงใจในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษาพนททรกนดารสงผลตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดตอองคการของครเพราะแรงจงใจในการท างานคอแรงผลกดนทท าใหครมงมนตงใจ ทมเทในการท างานอยางเตมท ซงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดตอ องคการของคร คอ การแสดงออกถงแรงจงใจในการท างานทครมนนเอง 2.4 ปจจยภาวะผน าของผบรหาร มอทธพลทางออมความสขในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษา พนททรกนดาร ภาคเหนอตอนบน ผานตวแปรความแรงจงใจในการท างาน ผานตวแปรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดตอองคการ ดงทภรชญา ยมแยม (2556) ไดกลาววา ผบรหารมบทบาทส าคญในการในการสรางบรรยากาศการทดในการท างาน สงเสรมสนบสนนใหม


74

สวนรวมในการตดสนใจในการบรหาร ตลอดจนอ านวยความสะดวกในการปฏบตงานทงดานวสด อปกรณ และทส าคญคอ การเสรมสรางขวญและการก าลงใจในการปฏบตงานสงเสรมใหครไดรบความกาวหนาสอดคลองกบงานวจยของ Dasborough & Ashkanasy (2002) ศกษา พบวา ผน าทดควรมภาวะผน าการเปลยนแปลง ซงในการบรหารผน าควรแสดงอารมณทางบวกตอพนกงาน ใชแรงจงใจทเหมาะสม พนกงานจะรบรถงอารมณ ความรสกทดตองาน เกดการพฒนางานและปฏบตงานดวยความสข สงผลใหงานเกดประสทธภาพปจจยภาวะผน าของผบรหารมอทธพลทางออมตอความสขในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษา พนททรกนดาร ภาคเหนอตอนบน ผานตวแปรพฤตกรรมการเปนสมาชกทขององคการ จากการศกษา Podsakoff et al. (2000) ไดวเคราะห ตวแปรทมอทธพลตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดตอองคการ พบวา พฤตกรรมผน า ไดแก ผน า การเปลยนสภาพ ผน าการแลกเปลยน ความสมพนธระหวางหวหนาและลกนอง สอดคลองกบ Pillai, Sohriesheimm & Williams (1999) พบวา พฤตกรรมของผน าเปลยนสภาพมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมดานการใหความชวยเหลอ การค านงถงผอน การปฏบตตามกฎระเบยนขององคการ ความอดทนอดกลน และพฤตกรรมการมสวนรวม โดยบคลากรทไดรบแรงเสรมทางบวกดวยการใหรางวลจะรสกวาตนเองไดรบการปฏบตอยางยตธรรม หรอพงพอใจในงานความสมพนธระหวางหวหนาและลกนอง จากผลการวจยครงนพบวา ภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนประถมศกษาในพนททรกนดารมสงตอแรงจงใจในการท างานของคร และพฤตกรรมการเปนสมาชกทองคการทดของคร เนองผบรหารโรงเรยนผบรหารมบทบาทอยางสงตอการสรางแรงจงใจในการท างานของครพนทมความยากล าบากในการเดนเขาถง โดยทผบรหารตองเปนผทสรางแรงจงใจในการท างานใหเกดกบครและบคลากร ทงนผบรหารจะตองแสดงพฤตกรรมในการบรหารงานในทางทจะกระตนและสรางแรงจงใจใหแกครทกคนใหเกดขวญและก าลงใจในการปฏบตงานในหนาทอยางเตมความสามารถ เพอสงเสรมใหครมพฤตกรรมการเปนสมาชกองคการทด ซงจะสงเสรมโรงเรยนมการท างานเกดประสทธภาพ ประสทธผลและท าใหครมความสขในการท างาน 2.5 ปจจยการสนบสนนทางสงคมสงทางออมตอความสขในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษา พนททรกนดาร ภาคเหนอตอนบน ผานตวแปรพฤตกรรมการเปนสมาชกทดตอองคการทงนการสนบสนนทางสงคม คอ การครไดรบการสนบสนนชวยเหลอจากคน ในครอบครว และคน ในชมชน โดยการใหค าปรกษาแนะน า การชวยเหลอ ทงทางดานวตถสงของ น าใจไมตร การให ความชวยเหลอทงในยามปกตและยากคบขน สอดคลองกบงานวจยของ นรลหมดปลอด (2555) พบวา ไดรบการสนบสนนจากผอ านาจมความสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ และจากงานวจยของ พรวภา มานะตอ (2551) พบวา การไดรบการสนบสนนทางสงคมสงตอ เปนพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ สอดคลองกบงานวจยของ Moorman et al. (1995) ท าการวจยเพอศกษาวา การรบรการสนบสนนจากองคการสามารถก ากบความสมพนธระหวาง ความยตธรรมดานกระบวนการกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ เมอพนกงานรบรวาตนไดรบการสนบสนนจากองคการจะสงผลใหพนกงานรบรความยตธรรมดานกระบวนการ แลวท าใหพนกงานปฏบตพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ เพอเปนการตอบแทนกลบคนส องคการ จากงานวจยขางตนแสดงใหเหนวา การสนบสนนจากองคการสงผลท าใหบคลากรมพฤตกรรมการเปน


75

สมาชกทดขององคการ ทงนจากการวจยครงน พบวา เมอครไดรบการดแลการชวยเหลอทดจากคนในครอบครวและคนในชมชนกสงผลท าใหครเกดความมงมน ตงใจ ทมเทปฏบตหนาทครเปนอยางด หรอเกดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ และจากการความพยายามของครในการทมเทท างานอยางเตมทซงจะสงผลท าใหนกเรยนประสบผลส าเรจ เชน อานออกเขยนได หรอจบการศกษาภาคบงคบ ซงเหลานนท าใหครเกดความภาคภมใจและมความสขในการท างาน ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช 1. จากขอคนพบในการวจยครงนในสวนของการวจยเชงคณภาพ พบวา ปจจยจตวญญาณความเปนคร ปจจยการสนบสนนทางสงคม และปจจยพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ เปนปจจยเชงสาเหตทสงผลตอความสขในการท างานของครโรง เรยนประถมศกษา พนททรกนดาร ภาคเหนอตอนบน ดงนน ผบรหารสถานศกษาและผน าชมชน ตลอดจนหนวยงานและ ผมสวนเกยวของในจดการศกษาในพนททรกนดาร ควรใหความส าคญตอการสงเสรมพฒนาปจจยดงกลาว เรยงตามความล าดบความส าคญของคนพบ ดงน 1.1 ปจจยจตวญญาณความเปนคร ผบรหารสถานศกษาและผมสวนเกยวของในจดการศกษาในพนททรกนดาร ควรมโครงการหรอมการนเทศตดตามพฒนาสงเสรมจตวญญาณ ความเปนครใหแกครในโรงเรยนประถมศกษา พนททรกนดาร ภาคเหนอตอนบน 1.2 ปจจยการสนบสนนทางสงคม ผบรหารสถานศกษาในพนททรกนดารควรมสงเสรมใหผน าชมชนและคนในชมชนไดเขามสวนรวม ทงดานการบรการชวยเหลอในสวนการพฒนาโรงเรยน และชวยกนสอดสองดนกเรยนเมออยนอกสถานศกษา รวมทงสงเสรมใหครมปฏสมพนธทดกบคนในชมชน 1.3 ปจจยพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ผบรหารสถานศกษาในพนททรกนดาร ควรเปนแบบอยางทดในการแสดงออกดวยพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ และสงเสรมใหครในสถานศกษาแสดงพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ 2. จากขอคนพบในสวนของการวจยเชงปรมาณ พบวา ปจจยพฤตกรรมเปนสมาชกทขององคการ ปจจยจตวญญาณความเปนคร และปจจยแรงจงใจในการท างาน เปนปจจยทสงผลตอความสขในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษา พนททรกนดาร ภาคเหนอตอนบน ดงนน ผบรหารการศกษา และผมสวนเกยวของ ในการก าหนดนโยบายการศกษาในพนททรกนดาร ควรใหความส าคญและสงเสรมปจจยดงกลาวโดยเรยงตามความล าดบความส าคญของคนพบ ดงน 2.1 ปจจยพฤตกรรมเปนสมาชกทขององคการ ผบรหารการศกษาและผมสวนเกยวของในการก าหนดนโยบายการศกษาในพนททรกนดาร ควรมการคดเลอกบคลากรหรอครทปฏบตหนาทในพนททรกนดาร โดยมคณสมบต พฤตกรรมเปนสมาชกทขององคการ อนประกอบดวย ดานความส านกหนาทของคร ความชวยเหลอผอนและความอดทนอดกลนในการปฏบตงาน 2.2 ปจจยจตวญญาณความเปนคร ผบรหารการศกษาและผมสวนเกยวของในการก าหนดนโยบายการศกษาในพนททรกนดาร ควรการก าหนดแนวทางการคดเลอกบคคลทจะบรรจตงใหเปน


76

ครในพนททรกนดาร โดยมคณสมบต ตองเปนผมจตวญญาณความเปนคร อนประกอบ ปฏบตตนเปนแบบอยางทดตอศษย มความอดทนตอศษย และมเจคตทดตออาชพคร 2.3 ปจจยแรงจงใจในการท างาน ผบรหารการศกษาและผมสวนเกยวของในการก าหนดนโยบาย การศกษาในพนททรกนดาร ควรสงเสรมแรงจงใจในการท างานใหกบครทในพนททรกนดาร ดวยใหการยกยอง เชดช ครทเสยสละปฏบตงานในพนททรกนดารใหไดรบการยอมรบ ตงแตระดบโรงเรยน จงหวด จนระดบถงประเทศ 3. จากองคประกอบความสขในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษา พนททรกนดาร ภาคเหนอตอนบน เรยงตามขอคนพบวา 1) ดานการเปนผใหโอกาส 2) ดานความภมใจในความส าเรจของนกเรยน 3) ความพงพอในงาน เปนองคประกอบทส าคญตอความสขในการท างานของครโรงเรยนประถมศกษา พนททรกนดาร ภาคเหนอตอนบน 3.1 ดานการใหโอกาสทางการศกษาแกนกเรยนในพนททรกนดาร เปนองคประกอบทส าคญทสดความสขในการท างานของคร ดงนนผบรหารการศกษาจงตองเปดโอกาสใหผเตรยมพรอมสอาชพครไดเรยนรการเปนผโอกาสทางการศกษาแกนกเรยนทอยหางไกล เพอใหครเกดเจคตทเปนบวกตออาชพคร และอทศเสยสละความสขสบายสวนตว เพอมาปฏบตงานในพนท ทรกนดาร 3.2 ดานความภาคภมใจในความส าเรจของนกเรยน ซงนกเรยนในพนททรกนดารมศกยภาพในการพฒนาความร และพฒนาทกษะตาง ๆ ได ดงนน ผบรหารการศกษา และผทสวนเกยวของควร สงเสรมรปแบบวธการจดการเรยนรทเหมาะสมกบพนททรกนดาร เพอใหครไดน าวธการจดการศกษาดงกลาวไปสอนและพฒนานกเรยนในพนททรกนดาร 3.3 ดานความพงพอใจในงานของครคอการครไดรบการยอมรบจากผบรหารสถานศกษา เพอนคร นกเรยน ผปกครองของนกเรยน และคนในชมชน ดงนน เพอใหครในพนททรกนดาร มความสขในการท างาน ผทมสวนเกยวของในปฏบตงานของคร อนไดแก ผบรหารสถานศกษา ผปกครองนกเรยน ผน าชมชน ควรมใหเกยรต ยกยอง และปฏบตตอครดวยมตรไมตร ทด ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป 1. ในการวจยเรองปจจยเชงสาเหตทสงผลตอความสขในการท างานของคร ในเขตพนททรกนดาร ภาคเหนอตอนบน ในการเกบขอมลเชงคณภาพผวจยไดเกบขอมลครทประสบความส าเรจในท างานและมความสขในการท างาน ในการสรางโมเดลสมมตฐาน ซงควรมการเกบขอมลคขนานกบครทไมประสบความส าเรจในการท างานและไมมความสขในการท างาน เพอสอบทานขอมลในประเดนเดยวกน 2. ควรมการศกษาตวแปรอน ๆ ทนาจะสงผลตอความสขในการท างานของคร เชน ตวแปรดานคณภาพชวตในการท างาน หรอตวแปรวฒนธรรมองคการ


77

เอกสารอางอง กระทรวงศกษาธการ. (2552). มาตรฐานวชาชพทางการศกษา. กรงเทพฯ:

ส านกงานมาตรฐานวชาชพ ส านกงานเลขาธการครสภา. จงจต เลศวบลยมงคล. (2547). ความสมพนธระหวางปจจยคณลกษณะการไดรบการเสรมสราง

พลงอ านาจในงานแรงจงใจใฝสมฤทธกบความสขในการท างานของพยาบาลประจ าการโรงพยาบาลมหาวทยาลยของรฐ. วทยานพนธครศาตรมหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ณฐชนนทพร ทพยรกษา. (2556). แรงจงในการท างาน ความบางาน และความสข ในการท างาน. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการพฒนาทรพยากรมนษยและองคการ คณะพฒนาทรพยากรมนษย สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

ธรรมนนทกา แจงสวาง และคณะ. (2554). ประสบการณของการเปนครผมจตวญญาณ ความเปนคร: การศกษาเชงปรากฏการณวทยา. ปรญญาวทยาศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาการวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

นรล หมดปลอด. (2555). โมเดลความสมพนธสาเหตพฤตกรรมการเปนสมาขกทดตอองคการของครโรงเรยนเอกชน ประเภทสามญ สงกดส านกงานโรงเรยนเอกชน ประเภทสามญ สงกดส านกงานการศกษา เอกชนจงหวดสงขลา. วทยานพนธมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยทกษณ.

พรวภา มานะตอ. (2551). ภาวะความสขกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการของพนกงานธนาคารพาณชย(ส านกงานใหญ) แหงหนง. วทยานพนธ วทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรม มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

พณวด พวพนธ, ปนดดา ช านาญสข และประคอง ชนวฒนา. (2556). ความสมพนธระหวางบคลกภาพ ความสขในการท างาน และผลการปฏบตงานของพนกงาน. วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม. 32(2), 103.

ภาวต ตงเพชรเดโช. (2556). จตวญญาณความเปนครกบความกาวหนาในอาชพทพยากรณความทมเทในการท างานของคร. วทยานพนธศลปศาสตรประยกต สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ.

ภรชญา ยมแยม. (2556). โมเดลความสมพนธ สาเหตในการท างานของครโรงเรยนเทศบาล สงกดองคกรปกครองสวนทองถน. วทยานพนธดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา.

มนตนภส มโนการณ. (2555). การพฒนารปแบบการบรหารสถานศกษาพนทสงและทรกนดาร. วทยานพนธดษฎบณฑต สาขาวชาการบรการการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร.


78

เมธ ศรวรยะเลศกล. (2549). ความสมพนธระหวางพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ กบความพงพอใจในงานและผลการปฏบตงานและผลการปฏบตงานของพนกงานองคการเอกชนขนาดใหญแหงหนง. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรม บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ลกษม สดด. (2550). ความสมพนธระหวางแรงจงใจในการท างาน การสนบสนนทางสงคม ความยดมนผกพนตอองคการกบความสขในการท างานของพยาบาลประจ าการโรงพยาบาลทวไปเขตกลาง. วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาบรหารการพยาบาล, บณฑตวทยาลย, จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

วรรณสร สจรต. (2553). บคลกภาพหาองคประกอบ อทธบาท 4 การสนบสนนทางสงคมและพฤตกรรมความสขในการท างาน. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยรามค าแหง.

สถาพร พฤฑฒกล. (2557). ปจจยพหระดบทสงผลตอความสขในการท างานของครโรงเรยนมธยมศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการศกษาขนพนฐานภาคตะวนออก. งานวจย สาขาวชาบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา.

สรพงษ นมเกดผล. (2555). ความสมพนธระหวางความสขกบผลการปฏบตงานของพนกงานบรษททจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย เอม เอ ไอ. วารสารดษฎบณฑตทางสงคมศาสตร (ฉบบมนษยศาสตรและสงคมศาสตร). 2(2),

อญมณ วฒนรตน. (2556). ภาวะผน าแบบพฒนา การจดความสขแบบเปน-อย-คอ และความสขในการท างาน กรณศกษา: องคการสรางสข. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการพฒนาทรพยากรมนษยและองคการ คณะพฒนาทรพยากรมนษย สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

Cobb, S. (1976). Social support as moderator of life stress. Psychosomatic Medicine, 38, 300-314.

Dasborough, M. t., Ashkanasy, N. M. (2002). Emotion and attribution of intentionality in Leader-member Relation. The Leader Quarterly. 13, 615-634.

Diener, E. (2003). Suvjective well-being. Psychological Bulletin. 95(3): 542-575. Diener, E. E., S. Lyubomirsky, & King, L. (2005). The Benefits of Freuent Positive

Affect: Dose Happiness Lead to Success?. Psychological Buletin. 131(6): 803-855.

Freyermuth, P. A. & Schonewille, R. J. (2009). Happy workplaces! happy? Are you nuts?. The Journal of the Conference for Global Transformation. 9(1), 9.

Goleman, D. (1995). Emotional intelligence: Why it can matter more than IQ. New York: Bantarn Books.

Jacobsen, D. E. (1986). Types and timing of social support. Journal of Health and Social Behavior. 27, 250-264.


79

Manion, J. (2003). Joy at work: Creating a positive work place. Journal of Nursing Administration. 33(12), 652-655.

Miles, D. E., Borman, W. E., Spector, P. E., & Fox, S. (2002). Building an integrative Model of extra role work behaviors: A comparison of counterproductive work

behaviorwith organizational citizenship behavior. International Journal of Selection and Assessment, 10(1/2), 51-57.

Moorman, R. H., G. L. Blakely. (1995). Individualism Collectivism as a Individual Difference Predictor of Organizational Citizenship Behavior. Journal of Organization Behavior. 16(-): 127-142.

Organ, D. W. & Bateman, T. S. (1991). Organizational Behavior. (4th ed.). Boston: Irwin.

Organ, D. W., & Ryan, K. (2004). A meta-analytic review of attitudinal and dispositional predictors of organizational citizenship. Personnel Psychology. 48(4): 775-802.

Pilai, R., Sohriesheimm, C. A., & Williams, E. (1999). Fairness perceptions and trust as mediators for transformational and transactional leadership: A two-sample study. Journal of Management. 25(6): 897-934.

Podsakoff, P. M. et al. (2000). Organization citizenship behavior: A critical review of the theoretical and empirical literature and suggestions for future research. Journal of Management. 26(3): 513-563.

Spreizer, G. M. (1995). Psychological empowerment in the workplace: Dimensions, measurement, and Validation. Academy of Management Journal. 38(5): 1442-1465.

Warr, P. (2007). Work, happiness and unhappiness. New Jersey: Erlbaum Associates.

ปัจจัยเชิงสาเหตุที่ส่งผลต่อความสุขในการท...

Documents