215

บทท 7

สรปผลการอภปรายผลการวจยและขอเสนอแนะ

การวจยเรอง “การจดการมรดกตามหลกกฎหมายอสลามของมสลมในจงหวดสตล” ผวจยไดน าเสนอผลสรปการอภปรายผลการวจย และขอเสนอแนะตามล าดบดงตอไปน

วตถประสงค

ในการศกษาเรอง “การจดการมรดกของมสลมในจงหวดสตล ศกษาอปสรรคปญหา

ผลกระทบ และแนวทางแกไข” ผวจยไดตงวตถประสงคเพอการวจยดงน

1. เพอศกษาหลกการ เงอนไข ขนตอน และวธการจดการมรดกตามหลกกฎหมาย อสลาม

2. เพอศกษาระดบการศกษา ระดบความรความเขาใจในหลกการ เงอนไข ขนตอน และวธการจดการมรดกตามหลกกฎหมายอสลามของมสลมในจงหวดสตล

3. เพอศกษาแนวปฏบต ปญหาอปสรรค ผลกระทบ และแนวทางแกไขในการ จดการมรดกของมสลมในจงหวดสตล

7.1 สรปผลการวจย

การสรปผลการวจยเรอง “การจดการมรดกตามหลกกฎหมายอสลามของมสลมใน

จงหวดสตล” ผวจยขอน าเสนอการสรปผลการวจย โดยกลาวถงวตถประสงคของการวจย กลมตวอยาง

ในการวจย เครองมอในการวจย การเกบรวมรวมขอมล และผลของการวจยโดยสรป ตามล าดบ

ดงตอไปน

216

7.1.1 วธการด าเนนการวจย

7.1.1.1 ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากร

ประชากร ทใชในการวจย ไดแก กรรมการอสลามประจ ามสยด (มสยดทจด

ทะเบยนเปนทางการ) ซงหมายถง อหมาม หรอคอเตบ หรอบลาล ทง 224 มสยดทวทกอ าเภอในจงหวด

สตลดงรายละเอยดในตารางตอไปน

ล าดบท ชออ าเภอ จ านวนมสยด

1 เมองสตล 65 2 ควนโดน 24 3 ควนกาหลง 23 4 ทาแพ 27 5 ละง 62 6 ทงหวา 18 7 มะนง 5

รวม 224

กลมตวอยาง

กลมตวอยางของประชากรทใช ในการศกษาวจยในครง น ในสดสวนของผน าศาสนา

หรอคณะกรรมการอสลามประจ ามสยด ประกอบดวยอหมามจ านวน 75 คน คอเตบจ านวน 41 คน และ

บลาลจ านวน 28 คน โดยผวจยเลอก ใชวธการเลอกกลมตวอยางนแบบ วธการสมตวอยางงาย SRS

(Simple Random Sampling) โดยการจบฉลากรายชอมสยดจาก 224 มสยดทกอ าเภอในจงหวดสตล

รวมกลมตวอยางนจ านวน 144 คน และผวจยสมภาษณเชงลก เพอประกอบและยนยนขอมลทไดจาก

แบบสอบถามจากกลมตวอยาง โดยการสมภาษณคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดสตลจ านวน 5 คน

217

(ประธานคณะกรร มการอสลามประจ าจงหวดสตล 1 คน รองประธานคณะกร รมการอสลามประจ า

จงหวดสตล 4 คน) โดยท าการเลอก แบบเจาะจง (Purposive Sampling) เฉพาะผ ทมหนาทโดยตรงตอ

การแกปญหาการจดการมรดกของมสลมในจงหวด และผทมาตดตอทศาลจงหวดสตล เพอขอใหศาล มค าสงแตงตงผจดการมรดกของผตาย หรอผทมาตดตอทส านกงานคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวด

สตลเพอขอใหทางคณะกรรมการฯไกลเกลยปญหามรดกของผตาย หรอผทมประสบการณโดยตรง ใน

การจดการแบงมรดกจ านวน 15 คน

7.1.1.2 เครองมอในการวจย

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลเพอการวจยในครงน คอ แบบสอบถาม

ซงประกอบดวย ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ขอมลเกยวกบความรความเขาใ จของผตอบ

แบบสอบถามตอวธการจดการมรดกในอสลาม ขอมลเกยวกบอปสรรคปญหา และแนวปฏบตในการ

จดการมรดกของมสลมในจงหวดสตล ขอมลเกยวกบผลกระทบทเกดจากการจดการมรดก ในดาน

ศาสนา สงคม และดานเศรษฐกจ ขอมลเกยวกบวธการหรอแนวทางในการแกไขอปส รรคปญหาท

เกดขนจากการจดการมรดกในจงหวดสตล

วธการสรางเครองมอไดแก เรมต นจากการศกษาคนควาอลกรอาน หะดษ หนงสอ

ต ารา และเอกสารทเกยวของกบการจดการมรดก ในอสลาม ศกษารปแบบ และสรางแบบสอบถาม ท

เกยวของกบหลกการจดการมรดก ทเกยวกบอปสรรคปญหา และแนวปฏบตในการจ ดการมรดกของ

มสลมในจงหวดสตล ขอมลเกยวกบผลกระทบทเกดจากการจดการมรดก ในดานศาสนา สงคม และ

ดานเศรษฐกจ, ขอมลเกยวกบวธการหรอแนวทางในการแกไขอปสรรคปญหาทเกดขนจากการจดการ

มรดกในจงหวดสตล แลวน าเสนออาจารยทปรกษาวทยานพนธตรวจสอบพจารณา แลวผวจยไดน า

แบบสอบถามมาปรบปรงแกไข หลงจากนนผวจยกลงพนทเกบขอมลจากกลมตวอยางตอไป

218

7.1.1.3 การเกบรวบรวมขอมล

การเกบรวบรวมขอมลทเปนขอมลเอกสาร ผวจยศกษารวบรวมขอมลท

เกยวของกบหลกการ วธการ ตลอดจนถงฮกม (กฎระเบยบ )ในการจดการมรดกตามแบบฉบบอสลาม

จากอลกรอาน อสสนนะฮ (อลหะดษ ) ตลอดจนจากเอกสารทเกยวของทงประเภททเปนปฐ มภมและ

ประเภททตยภม จากอนเตอรเนต และแหลงสารสนเทศอนๆ เพอน ามาศกษาวเคราะหและสรปผล

สวนการเกบขอมลภาคสนาม ผวจยเรมด าเนนการเกบรวบรวมขอมลโดยอาศยวนทม

การประชมประจ าเดอนของคณะกรรมการอสลามประจ ามสยดในแตล ะอ าเภอทวทกอ าเภอ ซงมการ

ก าหนดวนประชมประจ าเดอนของทกๆเดอนไวอยางแนนอน ยกเวนอ าเภอมะนงทไมมการก าหนดวน

ประชมประจ าเดอนไวอยางแนนอน เนองจากวาในอ าเภอมะนงมจ านวนมสยดนอย โดยผวจยเรมลง

พนทเพอเกบขอมลระหวางวนท 1 ธนวาคม 2556 ถงวนท 28 กมภาพนธ 2557 ผวจยไดรบ

แบบสอบถามกลบมาทงหมดจ านวน 144 ชด คดเปนรอยละ 100

7.1.1.4 การวเคราะหขอมล

การวเคราะหขอมล ผวจยไดเรมจากการวเคราะหขอมลเอกสาร โดยการ

วเคราะหขอมลเอกสารทไดเกบรวบรวมมาเพอตอบค าถามการวจย ซงผวจยไดก าหนดขนตอนการ

วเคราะหขอมลดงตอไปน

1. น าขอมลมาแยกเปนหมวดหมเพอใหสอดคลองตามวตถประสงคการวจย

2. ท าการวเคราะหขอมลเอกสารเชงคณภาพโดยการพรรณนาและบรรยาย สวนการ

วเคราะหขอมลภาคสนาม ผวจยท าการวเคราะหขอมลเพอตอบค าถามการวจยตามวตถประสงค โดย

ก าหนดขนตอนการวเคราะหขอมลดงน

2.1 น าขอมลทไดจากแบบสอบถามมาท าการวเคราะหเชงปรมาณ โดยการใช

โปรแกรมคอมพวเตอร SPSS Windows บรรยายขอมลทวไปของกลมตวอยาง แจกแจง และค านวณหา

คารอยละ แลวน าเสนอในรปแบบตารางประกอบค าอธบาย

2.2 วเคราะหขอมล โดยการใชวธการวเคราะหเชงพรรณนา(Descriptive

219

Analysis) เพอตอบค าถามการวจย และวตถประสงคของการวจย และการวเคราะหขอมลแบบสราง

ขอสรป

7.1.2 ผลการวจยโดยสรป

7.1.2.1 ผลการวจยเอกสาร

จากการทบทวนเอกสารทงเอกสารปฐมภมและเอกสารทตยภม ผ วจยพบวา

เมอเจามรดกตาย ทรพยสนและสทธตางๆของ เจามรดกกเปล ยนสภาพเปน กองมรดก จะตกทอดแก

ทายาททนท ดวยเหตผลทบคคลซงจะเปนเจาของกรรมสทธตางๆและมสทธไดนนจะตองมสภาพเปน

บคคล เมอสภาพบคคลสนสดลง กรรมสทธและสทธตางๆทตนมอยกจะตกเปนของทายาทโดยผลของ

กฎหมายทนท ดงนนเมอเจามรดกตายกจะตองมการจดการมรดกโดยไมสามารถหลกเลยงได ทงน

เพราะกวาจะแบงปนทรพยมรดกใหแกทายาทไดนนจะตองรวบรวมทรพยมรดกทงหลายตลอดจน

จะตองจ าหนายทรพยมรดกตามภาระความรบผดชอบของกองมรดก ซงผวจย ไดสรปเปนแยกเปนขอ

ดงน

1. เมอมสลมถงแกความตาย ศาสนาอสลามไดก าหนดใหมการจดการมรดก ของมสลมอยางทนทวงท ดวยเหตผลทกองมรดกของผตายเหลานนเกยวพนกบบคคลหลายคนหลายฝาย เชนเจาหน หรอผรบพนยกรรม หรออาจจะเกยวของกบทายาททผมสทธรบมรดกทเปนทารก เดกเลก หรออนๆ ซงบคคลเหลานจะไดรบการคมครองจากกฎหมายอสลามอยางเปนธรรม โดยเฉพาะ ในกรณทกองมรดกของผตายมจ านวนเพมขนวนตอวนอยา งตอเนอง จากรายไดหรอผลประโยชนทเกดจากกองมรดกเอง ซงจะสงผลถงจ านวนสทธของกองมรดก หากไมรบจดการใหรวดเรวกจะ เพมความยงยากในการรวบรวม จดการ และการแบงมรดกใหแกทายาทของผตาย

2. กระบวนการจดการมรดกของผตายเรมตนจากการจดการศพของผตายโดย น าทรพยสนท เปนกองมรดกมาใชจายในการจดการศพ ของผตายหรอเจามรดก ไมวาจะเปนคาเคลอนยายศพ คาอาบน าศพ คาขดหลมศพหรอคาฝงศพหากมการใชจายในเรองเหลานกสามารถน าเงนสวนทเปนกองมรดกมาใชได และคาใชจายในการจดการศพของผทอยภายใตการดแลของเจามรดกดวย ตอมาเปนการช าระหนสนทผตายตดคางอย ไมวาจ ะเปนหนตอพระองคอลลอฮ (เชนซะกาต หรอกฟฟาเราะฮ)หรอหนสนทตดคางกบเพอนมนษยดวยกนตอมาเปนการช าระคาสนไหมทดแทน การ

220

ปฏบตตามพนยกรรมทผตายไดท าไว และถาหากมทรพยมรดกเหลออกกใหน ามาแบงใหแกทายาทผทมสทธของผตายตอไป

3. อสลามสงเสรมใหมสลมทมฐานะทางการเงนทด หรอมทรพยสนมาก ท า พนยกรรม ยกทรพยสนเหลานนใหแกผอนทเปนญาตหางๆ ทไมมสทธรบมรดกของตน หรอเปนบคคลภายนอกทไมใชญาตของตน เพอเปนการตะกอรรฟ (التقرب) หมายถงการหาโอกาสใกลชดตอพระองคอลลอฮ ) โดยการใชทรพยสนทตนมอย และเพอเสรมสภาพคลองใหแกบคคลอนทมความอตคดในเรองเหลาน เพอเปนการชวยเหลอเพอนมสลมดวยกนใหมโอกาสสรางชวตใหมในหนาสงคมไปพรอมกบผปฏบตทไดรบคณงามความดจากพระองคอลลอฮ ดงทพระองคอลลอฮ ทรงตรสไววา

﴿ ﴾

ความวา“การท าพนยกรรมนนไดถกก าหนดขนแกพวกเจาแลว เมอความตายได มายงคนใดคนหนงในพวกเจา” (อลบะเกาะเราะฮ :180)

4. อสลามไดก าหนดวธการแบงมรดกใหแกทายาทผตายนน 2 วธดวยกนคอ

4.1 วธทใหบรรดาทายาทผมสทธรบมรดกของผตายตกลงแบงทรพย มรดกกนเองโดยอาศยความพงพอใจของทกฝายเปนหลก โดยไมค านงวาใครจะไดรบมรดกจ านวนมากนอยเพยงใด ขอใหทกคนทกฝายยนยอมกถอวาใชได วธนเรยกวาอตตะคอรจญ หรอวธท (التخارج) ทายาทหาทางออกรวมกน เพอความสะดวกในการแบงทรพยมรดก และเพอเปนการสมานฉนทระหวางทายาทของผตาย วธนใชไดกบทกกรณยกเวนในกรณทมทายาทผรบมรดกยงเปนทารกหรอเดกเลกหรอบคคลทไมสามารถแสดงความคดเหนหรอคดคานอะไรไดในการลงมตระหวางทายาทดวยกน แตหากวาเดกเลกหรอบคคลเหลานนไดรบสทธเพมขนจากเดม ถอวาเปนทอนโลม แตหากไมสามารถใชวธนไดจะดวยสาเหตความขดแยงระหวางทายาทหรอดวยสาเหตอน กใหน าวธทสองมาใช นนคอ

4.2 การแบงตามอตรา หรอจ านวนและขนตอนทก าหนดเปนตวเลขอยาง เปนระบบในพระมหาคมภรอลกรอาน ดงทพระองคอลลอฮ ไดตรสไววา

221

﴿

﴾

ความวา “อลลอฮ ไดทรงสงพวกเจาไวในลก ๆของพวกเจาวา ส าหรบเพศชายนนจะ

ไดรบเทากบสวนไดของเพศหญงสองคน แตถาลกๆ เปนหญงเกนกวาสอง คน พวกนาง

กจะไดสองในสามของสงทเขาไดทงไว และถาลกเปนหญงคนเดยวนางกจะไดครงหนง

และส าหรบบดาและมารดาของเขานนแตละคนในทงสองนนจะไดหนงในหกจากสงท

เขาไดทงไวหากเขามบตร แตถาเขาไมมบตรและมบดามารดาของเขาเทานนทรบมรดก

ของเขาแลว มารดาของเขากไดรบหนงในสาม ถาเขามพนองหลายคน มารดาของเขาก

ไดรบหนงในหกทงนหลงจากพนยกรรมทเขาไดสง เสย มนไวหรอหลงจากหนสน

บรรดาบดาของพวกเจาและลก ๆ ของพวกเจานน พวกเจาไมรดอกวาฝายไหนในพวกเขา

นนเปนผทมคณประโยชนแกพวกเจาใกลกวากน ทงนเปนบญญตทมาจากอลลอฮ แท

จรงอลลอฮ เปนผทรงรอบร ผทรงปรชาญาณ”

(อนนสาอ : 11)

และพระองคตรสอกวา

﴿

222

﴾

ความวา “และส าหรบพวกเจานนจะไดรบครงหนงของสงทบรรดาภรรยาของพวกเจา

ไดทงไว หากมไดปรากฏวาพวกนางมบตร แตหากพวกนางมบตรพวกเจากจะไดรบ

หนงในสจากสงทพวกนางได ทงไวทงนหลงจากสงทพวกนางได สงเสยมนไว หรอ

หลงจากหนสน และส าหรบพวกนางนนจะไดรบหนงในสจากสงทพวกเจาไดทงไว

หากมปรากฏวา พวกเจามบตร พวกนางกจะไดรบหนงในแปดจากสงทพวกเจาทงไว

ทงนหลงจากพนยกรรมทพวกเจาสงเสยมนไว หรอหลงจากหนสนและถามชายคน

หนงหรอหญงคนหนงถกรบมรดกใ นฐานะเปนผทไมมบดาและบตร แตเขามพชาย

หรอนองชายคนหนงหรอมพสาวหรอนองสาวคนหนงแลว แตละคนจากสองคนนน

จะไดรบหนงในหก แตถาพนองของเขามมากกวานน พวกเขากเปนผรบรวมกนใน

หนงในสาม ทงนหลงจากพนยกรรมทถกสงเสยไวหรอหลงจากหนสนโดยมใชสงท

น ามาซงผลรายใด ๆ เปนค าสงทมาจากอลลอฮ และพระองคอลลอฮ เปนผ

ทรงรอบรผทรงหนกแนน” ( อนนสาอ : 12 )

7.1.2.2 ผลการวจยภาคสนาม การวเคราะหขอมลการวจยภาคสนาม เปนการตอบค าถามการวจย และ

ผลการวจยตามวตถประสงคการวจย ซงผวจยไดจ าแนกการน าเสนอออกเปนตอนดงน 1) ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม 2) ความรความเขาใจของมสลมในจงหวดสตลในหลกวชาการจดการมรดก, 3) อปสรรค ปญหา และแนวทางปฏบตของมสลมในจงหวดสตลในการจดการมรดก 4) ผลกระทบในการจดการมรดกของมสลมในจงหวดสตล และ5) แนวทางแกไขในการจดการมรดกของมสลมในจงหวดสตล โดยผวจยจะบรรยายผลการวจยอยางสรปพรอมกบขอเสนอแนะดงน

223

1. ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

จากการศกษาวจยและการวเคราะหขอมลพบวา บรรดากลมตวอยางทงหมดจ านวน 144 คน มอายระหวาง 46-55 ปมากทสดจ านวน 56 คน คดเปนรอยละ 39.2 รองลงมามอายระหวาง 56-65 ปจ านวน 39 คน คดเปนรอยละ 27.3 รองลงมามอายระหวาง 36-45 ปจ านวน 27 คน คดเปนรอยละ 18.8 รองลงมามอายระหวาง 66 ปขนไปจ านวน 18 คน คดเปนรอยละ 12.6 รองลงมามอายระหวาง 25-35 ปจ านวน4 คน คดเปนรอยละ 2.8 ตามล าดบ และบรรดากลมตวอยางเหลาน มต าแหนงเปนโตะอหมามมากทสดจ านวน 75 คน คดเปนรอยละ 52.1 รองลงมาคอคอเตบจ านวน 41 คน คดเปนรอยละ28.5 รองลงมาคอบลาลจ านวน 28 คน คดเปนรอยละ 19.4 ตามล าดบ สวนในดาน ระดบ การศกษาพบวาระดบการศกษาสายสามญของกลมตวอยางจ านวน 144 คนมการศกษาระดบประถมศกษาจ านวน 61 คน คดเปนรอยละ 42.4 ระดบมธยมศกษาตอนปลายจ านวน 37 คน คดเปนรอยละ 25.7 ระดบมธยมศกษาตอนตนจ านวน 27 คน คดเปนรอยละ 18.8 ระดบปรญญาตรจ านวน 9 คน คดเปนรอยละ 6.3 ระดบอนปรญญาจ านวน 8 คน คดเปนรอยละ 5.6 และสงกวาปรญญาตรจ านวน 2 คนคดเปนรอยละ 1.4 ตามล าดบ และระดบการศกษาดานศาสนาของกลมตวอยาง มระดบการศกษาดานศาสนามากทสดคอระดบทต ากวาระดบซานาวย จ านวน 102 คน คดเปนรอยละ 70.8 ระดบซานาวยจ านวน 42 คน คดเปนรอยละ 29.2 ระดบปรญญาตร และสงกวาปรญญาตรไมมส าเรจการศกษา

2. ความรความเขาใจของมสลมในจงหวดสตลในหลกการ เงอนไข ขนตอน และวธการจดการมรดกตามหลกกฎหมายอสลาม

จากการศกษา วจยพบวาประชากรกลมตวอยางจ านวน 144 คน ตอบแบบสอบถามถกมากทสดจ านวน 13-18 ขอ จ านวน 61 คน คดเปนรอยละ41.8 ซงอยในระดบปานกลาง ตอบถก 19-24 ขอ จ านวน 55 คน คดเปนรอยละ 39.0 ซงอยในระดบสง ตอบถกจ านวน 7-12 ขอจ านวน 23 คน คดเปนรอยละ 15.8 ซงอยในระดบต า, ตอบถกจ านวน 25-30 ขอจ านวน 5 คน คดเปนรอยละ 3.4 อยในระดบสงมาก และไมมผตอบถกต ากวาจ านวน 1-6 ขอคดเปนรอยละ 00.0 ตามล าดบ ดงตารางแสดงรายละเอยดตอไปน

224

ระดบคะแนน คะแนน จ านวนทตอบ /

คน คดเปนรอยละ ความหมาย

0-6 1 0 00.0 ระดบต ามาก 7-12 2 23 15.8 ระดบต า 13-18 3 61 41.8 ระดบปานกลาง 19-24 4 55 39.0 ระดบสง 25-30 5 5 3.4 ระดบสงมาก

รวม 144 100

3. แนวปฏบต ปญหาอปสรรค ผลกระทบและแนวทางแกไขในการจดการมรดกของมสลมในจงหวดสตล

จากการศกษา วเคราะหขอมล พบวากลมตวอยางจ านวน 146 คนมองวา สาเหต อปสรรค ปญหา และแนวปฏบตในการจดการมรดกของมสลมในจงหวดสตล แตกตางกนตามรายละเอยดของแตละประเดนดงตอไปน

1. ทายาทของผตายทะเลาะกนมากอนในประเดนอนๆมากทสดคอ ระดบปานกลาง(ระดบ 3) จ านวน 46 คน คดเปนรอยละ 31.5 รองลงมาระดบมาก (ระดบ 4) จ านวน 40 คน คดเปนรอยละ 27.4 รองลงมาระดบนอย (ระดบ 2) จ านวน 25 คนคดเปนรอยละ 17.1 รองลงมาระดบนอยทสด (ระดบ 1) จ านวน 18 คนคดเปนรอยละ 12.3 และระดบมากทสด (ระดบ 5) จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 11.6

2. มสลมไมเขาใจหลกกฎหมายอสลามในเรองการจดการมรดกมาก

ทสดคอระดบ 5จ านวน 54 คน คดเปนรอยละ 37.0 ระดบมาก (ระดบ 4) จ านวน 54 คน คดเปนรอยละ

37.0 ระดบปานกลาง (ระดบ 3) จ านวน 16 คน คดเปนรอยละ11.0 ระดบนอย (ระดบ 2) จ านวน 13 คน

คดเปนรอยละ 8.9 ระดบนอยมาก (ระดบ 1) จ านวน 9 คนคดเปนรอยละ 6.2 ตามล าดบ

3. ผจดการมรดกตามค าสงศาลไมยอมปฏบตหนาทตามทไดรบ

225

มอบหมายมากทสดคอระดบ 4 (ระดบมาก ) จ านวน 43 คนคดเปนรอยละ 29.5 รองลงมาคอระดบปานกลาง (ระดบ 3) จ านวน 32 คน คดเปนรอยละ 21.9 รองลงมาคอระดบนอย (ระดบ 2) จ านวน 31 คน คดเปนรอยละ21.2 รองลงมาคอระดบนอยทสด (ระดบ 1) จ านวน 29 คนคดเปนรอยละ 19.9 รองลงมาคอระดบมากทสด (ระดบ 5) จ านวน 11 คนคดเปนรอยละ 7.5 ตามล าดบ

4. ไมมการน าผลประโยชน หรอรายไดทเพมเขามา(กอนมการแบงปน) รวมเขากบกองมรดก สงผลใหมการขดแยงกนสงถงจ านวนตวเลขของกองมรดก อยในระดบสง (ระดบ 4) จ านวน 40 คนคดเปนรอยละ 27.4 รองลงมาระดบปานกลาง (ระดบ 3) จ านวน 37 คนคดเปนรอยละ 25.3 รองลงมาระดบมากทสด (ระดบ 5) จ านวน 26 คนคดเปนรอยละ 17.8 รองลงมาระดบนอย (ระดบ 2) จ านวน 22 คนคดเปนรอยละ 15.1 และระดบนอยทสด (ระดบ 1) จ านวน 21 คนตดเปนรอยละ 14.4 ตามล าดบ

5. ทายาทละเลยไมคดทจะแบงมรดกของผตายใหเสรจสนโดยเรว อย ในระดบสงมาก(ระดบ 5) จ านวน 42 คน คดเปนรอยละ 28.8 ระดบสง (ระดบ 4) จ านวน 40 คนคดเปนรอยละ 27.4 ระดบปานกลาง (ระดบ 3) จ านวน 32 คนคดเปนรอยละ 21.9 ระดบนอยมาก (ระดบ 1) จ านวน 20 คนคดเปนรอยละ13.7 และระดบนอย (ระดบ 2) จ านวน 12 คนคดเปนรอยละ 8.2 ตามล าดบ

6. เมอเกดปญหาขดแยงกนในการจดการมรดก ทายาทไมกลาทจะ

ฟองรองทส านกงานคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดหรอทศาล อยในระดบสง (ระดบ 4) จ านวน 47

คนคดเปนรอยละ 32.2 รองลงมาระดบปานกลาง (ระดบ 3) จ านวน 39 คนคดเปนรอยละ 26.7 รองลงมา

ระดบสงมาก (ระดบ 5) จ านวน 29 คนคดเปนรอยละ 19.9 รองลงมาระดบนอย(ระดบ 2) จ านวน 19 คน

คดเปนรอยละ 13.0 และระดบนอยมากจ านวน 12 คนคดเปนรอยละ 8.2 ตามล าดบ

7. ไมมองคกรใดทจะมาบงคบใหมการจดการมรดกของผตายใน ระยะเวลาอนรวดเรวมากทสด (ระดบ 5) จ านวน 54 คนคดเปนรอยละ 37.0 รองลงมาระดบมาก (ระดบ 4) จ านวน 30 คนคดเปนรอยละ 20.5 รองลงมาระดบนอยทสด (ระดบ 1) จ านวน 24 คนคดเปนรอยละ 16.4 รองลงมาระดบปานกลาง (ระดบ 3) จ านวน 23 คนคดเปนรอยละ 15.8 และระดบนอย (ระดบ 2) จ านวน 15 คนคดเปนรอยละ10.3 ตามล าดบ

8. ทายาทของผตายบางรายคดทจะใหแบงมรดกตามกฎหมายแพงและ พาณชยแทนกฎหมายอสลามมากทสด คอระดบปานกลาง (ระดบ 3) จ านวน 46 คน คดเปนรอยละ 31.5 รองลงมาระดบมากทสด (ระดบ 5) จ านวน 27 คนคดเปนรอยละ 18.5 รองลงมาระดบมากและระดบ

226

นอยทสด (ระดบ 4 และระดบ 1) จ านวน 25 คนคดเปนรอย ละ 17.1 และรองลงมาระดบนอย (ระดบ 2) จ านวน 23 คนคดเปนรอยละ 15.8 ตามล าดบ

9. ตวพระราชบญญตการใชกฎหมายอสลามในจงหวดปตตาน นราธวาส ยะลา และสตล พ ศ. 2489 ทก าหนดใหคกรณทพพาทกนเรองมรดกจะตองเปนมสลมทงสองฝาย (โจทกกบจ าเลย) หากมเชนนนกไมสามรถทจะน าหลกกฎหมายอสลามมาบงคบแทนหลกกฎหมายแพงและพาณชยได ระดบมากทสด (ระดบ 5)จ านวน 51คน คดเปนรอยละ 34.9 รองลงมาระดบมาก(ระดบ 4) จ านวน 37 คนคดเปนรอยละ 25.3 รองลงมาระดบปานกลาง (ระดบ 3) จ านวน 33 คนคดเปนรอยละ 22.6 รองลงมาระดบนอยทสด (ระดบ 1) จ านวน 16 คนคดเปนรอยละ 11.0 และระดบนอย (ระดบ 2) จ านวน 9 คนคดเปนรอยละ 6.2 ตามล าดบ

10. ผตายหรอเจามรดกท าพนยกรรมตามหลกกฎหมายแพงและพาณชย โดยขดกบหลกกฎหมายอสลามระดบทมากทสดคอระดบปานกลาง (ระดบ 3) จ านวน 40 คนคดเปนรอยละ 27.4 รองลงมาระดบนอยทสด (ระดบ 1) จ านวน 30 คนคดเปนรอยละ 20.5 รองลงมาระดบมากทสด (ระดบ 5) จ านวน 29คนคดเปนรอยละ 19.9 รองลงมาระดบมาก (ระดบ 4) จ านวน 24 คนคดเปนรอยละ 16.4 และระดบนอย (ระดบ 2) จ านวน 23 คนคดเปนรอยละ 15.8 ตามล าดบ

11. เกดการขดของในระบบธรกรรมทางการเงน เนองจากทายาทไม สามารถน า มรดกทตน มสทธทจะไดรบไปใชในก ารท าธรกรรมตางๆได เชน ขาย จ านอง จ าน า มากทสดคอ ระดบ 4 (ระดบมาก) จ านวน 49 คน คดเปนรอยละ 33.6 รองลงมาคอระดบ 3 (ระดบปานกลาง) จ านวน 41 คน คดเปนรอยละ 28.1 รองลงมาคอระดบ 5 (ระดบสงสด ) จ านวน 20 คน คดเปนรอยละ 13.7, รองลงมาคอระดบ 2 (ระดบนอย ) จ านวน 19 คน คดเปนรอยละ 13.0 และรองลงมาคอระดบ 1 (ระดบนอยมาก) จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 11.6ตามล าดบ

12. เจาหนไมไดรบการช าระหนจากกองมรดกมากทสด คอระดบ 3 (ระดบปานกลาง) จ านวน 40 คนคดเปนรอยละ 27.4 รองลงมาคอระดบ 2 (ระดบนอย ) จ านวน 39 คนคดเปนรอยละ 26.7 รองลงมาคอระดบ 4 (ระดบมาก ) จ านวน 27 คนคดเปนรอยละ 18.5 รองลงมาคอระดบ 1 (ระดบนอยทสด) จ านวน 24 คนคดเปนรอยละ 16.4 และระดบระดบ 5 (มากทสด ) จ านวน 16 คนคดเปนรอยละ 11.0ตามล าดบ

13. เกดการขดแยงกนระหวางทายาทในเรองของอตราสวนแบงของ ทายาทแตละ รายจากกองมรดก มากทสดคอ ระดบ 4 (ระดบมาก ) จ านวน 54 คน คดเปนรอยละ 37.0 รองลงมาคอระดบ 3 (ระดบปานกลาง) จ านวน 41 คน คดเปนรอยละ 28.1 รองลงมาคอ ระดบ 5 (ระดบ

227

มากทสด) จ านวน 22 คนคดเปนรอยละ15.1 รองลงมาคอ ระดบ 2 (ระดบนอย ) จ านวน 19 คน คดเปนรอยละ 13.0 และระดบ 1 (ระดบนอยทสด) จ านวน 10 คน คดเปนรอยละ 6.8 ตามล าดบ

14. ทายาทไมไดรบสวนแบงตามสทธทตนควรจะไดรบภายในเวลาอน ควรมากทสดคอระดบ 4 (ระดบมาก) จ านวน 54 คน คดเปนรอยละ 37.0 รองลงมาระดบ 3 (ระดบปานกลาง) จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 22.6 รองลงมาคอระดบ 5 (ระดบมากทสด) จ านวน 25 คน คดเปนรอยละ 15.1 รองลงมาระดบ 2 (ระดบนอย) จ านวน 19 คน คดเปนรอยละ 13.0 และระดบ 1(ระดบนอยทสด) จ านวน 15 คน คดเปนรอยละ 10.3 ตามล าดบ

15. การขดแยงระหวางทายาทอาจจะขยายตวไปสปญหาอาชญากรรม ในหมทายาทมากทสดอยในระดบ 2 (ระดบนอย ) จ านวน 40 คน คดเปนรอยละ 27.4 รองลงมาอยในระดบ 1 (ระดบนอยมาก) จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 24.0 รองลงมาอยในระดบ 3 (ระดบปานกลาง ) จ านวน 28 คน คดเปนรอยละ 19.2 รองลงมาอยในระดบ 4 (ระดบมาก ) จ านวน 26 คน คดเปนรอยละ 17.8 และรองลงมาอยในระดบ 5 (ระดบมากทสด) จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 16.6 ตามล าดบ

16. ทายาทผตายทครอบครองทรพยมรดกอยบรโภคหรอใชประโยชน จากกองมรดกกอนทจะมการแบงปน (โดยไมไดรบความยนยอมจากทายาทอน) มากทสดอยในระดบ 3 (ระดบปานกลาง ) จ านวน 46 คน คดเปนรอยละ 31.5 รองลงมาอยในระดบ 4 (ระดบมาก ) จ านวน 44 คนคดเปนรอยละ 30.1 รองลงมาอยในระดบ 5 (ระดบมากทสด ) จ านวน 20 คน คดเปนรอยละ 13.7 รองลงมาอยในระดบ 2 (ระดบนอย ) จ านวน 19 คน คดเปนรอยละ 13.0 และรองลงมาอยในระดบ 1 (ระดบนอยมาก) จ านวน 17 คนคดเปนรอยละ 11.6 ตามล าดบ

17. เกดการเขมนกนระหวางทายาททครอบครองทรพยมรดกกบทายาท ทไมไดครอบครองทรพยมรดก (เพราะละเลยไมยอมจดการแบง ) มากทสดอยในระดบ 4 (ระดบมาก ) จ านวน 57 คน คดเปนรอยละ 39.0 รองลงมาอยในระดบ 3 (ระดบปานกลาง) จ านวน 41 คน คดเปนรอยละ 28.1 รองลงมาอยในระดบ 5 (ระดบมากทสด ) จ านวน 21 คน คดเปนรอยละ 14.4 รองลงมาอยในระดบ 2 (ระดบนอย) จ านวน 19 คน คดเปนรอยละ 13.0 และระดบ 1 (ระดบนอยทสด) จ านวน 8 คนคดเปนรอยละ5.5ตามล าดบ

18. ทรพยมรดกถกละเลยไมไดรบการบ ารงรกษาอยางปกตกอนทจะม การแบงใหแกทายาทมากทสดอยในระดบ 4 (ระดบมาก) จ านวน 48 คน คดเปนรอยละ 32.9 รองลงมาอยในระดบ 3 (ระดบปานกลาง) จ านวน 31 คน คดเปนรอยละ 21.2 รองลงมาอยในระดบ 2 (ระดบนอย)

228

จ านวน 29 คน คดเปนรอยละ19.9 รองลงมาอยในระดบ 5 และระดบ 1 (ระดบมากทสด และนอยทสด ) จ านวน 19 คน คดเปนรอยละ13.0

19. ทายาทของผตายบางรายบรโภคสงทเปนหะรอม(เปนบาป)และทก คนจะอยในสภาพทระแวงซงกนและกน พบวาจ านวนกลมตวอยางเหนเหนเหมอนก นมากทสดอยในระดบ 4 (ระดบมาก ) จ านวน 43 คน คดเปนรอยละ 29.5 รองลงมาอยในระดบ 3 (ระดบปานกลาง ) จ านวน 39 คน คดเปนรอยละ 26.7 รองลงมาอยในระดบ 2 นอย จ านวน 24 คน คดเปนรอยละ 16.4, รองลงมาอยในระดบ 5 (ระดบมากทสด ) จ านวน 23 คน คดเปนรอยละ 15.8 และระดบ 1 (ระดบนอยทสด) จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 11.6 ตามล าดบ

20. ทารกในครรภมารดา, ผทออนแอไมคอยไดรบความเปนธรรมใน การจดการมรดกพบวาอยในระดบ 5 (ระดบมากทสด ) จ านวน 44 คน คดเปนรอยละ 30.1 รองลงมาอยในระดบ 4 (ระดบมาก) จ านวน 42 คน คดเปนรอยละ 28.8 รองลงมาอยในระดบ 3 (ระดบปานกลาง ) จ านวน 29 คน คดเปนรอยละ 19.9 รองลงมาอยในระดบ 2 (ระดบนอย ) จ านวน 20 คน คดเปนรอยละ 13.7 และตามดวยระดบ 1 (ระดบนอยทสด) จ านวน 11 คน คดเปนรอยละ 7.5 ตามล าดบ

21. ใหอหมาม คอเตบ บลาลและกรรมการอสลามประจ าจงหวด ตลอดถงผทมหนาทรบผดชอบในการแบงมรดกศกษาเพมเตมในหลกวชา “จดการมรดก ”มากทสดอยในระดบ 5 (ระดบมากทสด ) จ านวน 89 คน คดเปนรอยละ 61.0 รองลงมาอยในระดบ 4 (ระดบมาก ) จ านวน 27 คน คดเปนรอยละ 18.5 รองลงมาอยในระดบ 3 (ระดบปานกลาง) จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 11.6 รองลงมาอยในระดบ 1 (ระดบนอยทสด) จ านวน 7 คน คดเปนรอยละ 4.8 และรองลงมาอยในระดบ 2 (ระดบนอย) จ านวน 6 คน คดเปนรอยละ 4.1 ตามล าดบ

22. ใหมการสอนวชาวาดวยการจดการมรดกในทกสถาบนการศกษา ทงของรฐและของเอกชนอยในระดบสงทสดคอระดบ 5 (ระดบสงทสด ) จ านวน 95 คนคดเปนรอยละ 65.1 รองลงมาอยในระดบ 4 (ระดบสง ) จ านวน 21 คนคดเปนรอยละ 14.4 รองลงมาอยในระดบ 3 (ระดบปานกลาง) จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ11.6 รองลงมาอยในระดบ 1 (ระดบนอยทสด) จ านวน 7คน คดเปนรอยละ 4.8 และรองลงมาอยในระดบ 2 (ระดบนอย ) จ านวน 6 คน คดเปนรอยละ 4.1ตามล าดบ

229

23. ใหมการอบรมประชาชนในชมชนเปนระยะๆในดานวธการ จดการมรดก การท าพนยกรรม และผลกระทบทตามมาแกทายาท ทงในทางบวกและทางลบมากทสดอยในระดบ 5 (ระดบมากทสด) จ านวน 69 คน คดเปนรอยละ 47.3 รองลงมาอยในระดบ 4 (ระดบมาก ) จ านวน 41 คน คดเปนรอยละ 28.1 รองลงมาอยในระดบ 3 (ระดบปานกลาง) จ านวน 19 คน คดเปนรอยละ 13.0 รองลงมาอยในระดบ 2 (ระดบนอย) จ านวน 9 คน คดเปนรอยละ 6.2 และรองลงมาอยในระดบ 1 (ระดบนอย) จ านวน 8 คน คดเปนรอยละ 5.5 ตามล าดบ

24. สงเสรมใหมการท าวากฟ การท าพนยกรรมทถกตองตามหลก ศาสนาอสลามมากทสดอยในระดบ 5 (ระดบมากทสด) จ านวน 72 คน คดเปนรอยละ 49.3 รองลงมาอยในระดบ 4 (ระดบมาก) จ านวน 40 คน คดเปนรอยละ 27.4 รองลงมาอยในระดบ 3 (ระดบปานกลาง ) จ านวน 19 คนคดเปนรอยละ13.0 รองลงมาอยในระดบ 2 (ระดบนอย ) จ านวน 8 คนคดเปนรอยละ 5.5 และรองลงมาอยในระดบ 1 (ระดบนอยทสด) จ านวน 7 คนคดเปนรอยละ 4.8 ตามล าดบ

25. ใหมการจดท าบนทกทกครงหลงจากมการประนประนอมกนใน การแบงมรดก มากทสดอยในระดบ 5 (ระดบมากทสด) จ านวน 85 คน คดเปนรอยละ 58.2 รองลงมาอยในระดบ 4 (ระดบมาก) จ านวน 31 คน คดเปนรอยละ 21.2 รองลงมาอยในระดบ 3 (ระดบปานกลาง ) จ านวน 21 คนคดเปนรอยละ 14.4 รองลงมาอยในระดบ 2 (ระดบนอย) จ านวน 5 คนคดเปนรอยละ 3.4 และรองลงมาอยในระดบ 1 (ระดบนอยทสด) จ านวน 4 คนคดเปนรอยละ 2.7 ตามล าดบ

26. ใหถอวาการยกทรพยสนใหกอนตายเปนโมฆะถาหากไมมการจด ทะเบยนโอนตอเจาพนกงานของรฐทเกยวของ มากทสดอยในระดบ 4 (ระดบมาก ) จ านวน 38 คน คดเปนรอยละ 26.0 รองลงมาอยในระดบ 5 และระดบ 3 (ระดบมากทสดและระดบปานกลาง ) จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 24.0 รองลงมาอยในระดบ 2 (ระดบนอย ) จ านวน 20 คน คดเปนรอยละ 13.7 และรองลงมาอยในระดบ 1 (ระดบนอยทสด) จ านวน 18 คน คดเปนรอยละ 12.3 ตามล าดบ

27. ควรจดการมรดกใหแลวเสรจภายในครงเดยว และในระยะเวลาท รวดเรวมากทสดอยในระดบ 5 (ระดบมากทสด ) จ านวน 67 คน คดเปนรอยละ 45.9 รองลงมาอยในระดบ 4 จ านวน 36 คน คดเปนรอยละ 24.7 รองลงมาอยในระดบ 3 (ระดบปานกลาง) จ านวน 23 คน คดเปนรอยละ 15.8 รองลงมาอยในระดบ 2 (ระดบนอย ) จ านวน 13 คน คดเปนรอยละ 8.9 และรองลงมาอยในระดบ 1 (ระดบนอยมาก) จ านวน 7 คน คดเปนรอยละ4.8 ตามล าดบ

230

28. ใหคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดเปนผจดการมรดกแทนอ หมามหรอคณะกรรมการอสลามประจ ามสยด กรณม ปญหาและมความจ าเปนมากทสดอยในระดบ 5 (ระดบมากทสด) จ านวน 68 คน คดเปนรอยละ 46.6รองลงมาอยในระดบ 4 (ระดบมาก) จ านวน 42 คน คดเปนรอยละ 28.8 รองลงมาอยในระดบ 3 (ระดบปานกลาง ) จ านวน 19 คน คดเปนรอยละ 13.0 รองลงมาอยในระดบ 2 (ระดบนอย) จ านวน 9 คนคดเปนรอยละ6.2 และรองลงมาอยในระดบ 1 (ระดบนอยทสด) จ านวน 8 คน คดเปนรอยละ 5.5 ตามล าดบ

29. ใหคณะกรรมการมสยดมอ านาจเบดเสรจในชมชนในการจดการ มรดกมากทสดอยในระดบ 5 (ระดบมากทสด) จ านวน 54 คน คดเปนรอยละ37.0 รองลงมาอยในระดบ 4 (ระดบมาก) จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ22.6 รองลงมาอยในระดบ 3 (ระดบปานกลาง ) จ านวน 28 คน คดเปนรอยละ 19.2 รองลงมาอยในระดบ 2 (ระดบนอย ) จ านวน 16 คน คดเปนรอยละ 11.0 และรองลงมาอยในระดบ 1 (ระดบนอยทสด) จ านวน15 คน คดเปนรอยละ10.3 ตามล าดบ

7.2 อภปรายผล จากผลการวจยเรอง“การจดการมรดกตามหลกกฎหมายอสลามของมสลมในจงหวดสตล” มประเดนทผวจยจะน ามาอภปรายดงน 7.2.1 ดานระดบการศกษา ระดบความรความเขาใจในหลกวชาการ เงอนไข ขนตอน และวธการจดการมรดกตามหลกกฎหมายอสลามของมสลมในจงหวดสตล จากผลการวจยพบวา กลมตวอยางสวนใหญมการศกษาดานศาสนาอยในระดบทต ากวาระดบซานาวย แตเมอวดระดบความรความขาใจเกยวกบการจดการมรดกตามหลกการอสลามดวยเครองมอทใชในการวจยพบวาอยในระดบปานกลาง ผวจยเหนวา กลมตวอยางทไดจากกลมประชากรทงหมดทผานการคดเลอกโดยใชวธการจบฉลากนนเปนกลมตวอยางทอาจจะผานการศกษาดานศาสนานอกระบบคอศกษาดานศาสนาในรปแบบปอเนาะอยางเดยวโดยไมไดศกษาศาสนาในระบบโรงเรยน หรอระบบมหาวทยาลยทมการก าหนดชนเรยนในระดบตางๆจงไมปรากฏวฒการศกษาในระดบทสง ประกอบกบกลมตวอยางอาจไดรบการอบรมจากหนวยงานของรฐในเรองดงกลาว ซงถอไดวาเปนอกหนงชองทางในการหาความรเพอมาพฒนาตนเองดงทพระองคอลลอฮ ไดตรสไววา

231

﴿ ﴾ ความวา“พวกเจาจงถามกบผทมความรหากเจาเปนผทไมร” (อลอมบยาอ : 7) จากอลกรอานอายะฮนชใหเหนวาการศกษาหาวชาความรเปนสงจ าเปนส าหรบทกคนในทกสาขาวชาเพอจะไดน าความรทไดมาพฒนาและแกปญหาใหแกตนเอง ครอบครว และสงคมตอไป สอดคลองกบหะดษของทานเราะสล ทกลาววา

تل حتى ل العلل و أ ل ووؤ أ رؤ فإني اللاا وعلموها الل اا ت علموا ال يض في ال رج خل ))

(ماجه ابن أخرجه ) (( ب لهما ل أن ا فج

ความวา“พวกทานจงศกษาวชาองฟารออฏเถด และจงสอนผคนกบวชาน เพราะวาฉนเปนมนษยปถชนคนหนง ซงจะถกเอาชวต และวชานกจะถกถอดไปดวย จนกระทงเกดปญหาความขดแยงระกวางบคคลสองคนในสดสวนทตนเองมสทธในกองมรดก จนไมสามารถทจะหาบคคลมาแกปญหาความขดแยงเหลานได ”(บนทกโดยอนมาญะฮ)

يل ء و وهو للسى وهو اللعللل ن ل فإن وعلموها الل اا ت علموا )) (ماجه ابن أخرجه (( ) أتي أنل ل ل

ความวา “จงศกษาวชาอลฟารออฏ และจงสอนมน เพราะวานนคอครงหนงของวชาความร และมนเปนวชาทจะถกลม และยงเปนวชาแรกทถกถอดออกจากประชาชาตของฉน”(บนทกโดยอบนมาญะฮ)

7.2.2 ดานแนวปฏบต ปญหาอปสรรค ผลกระทบ และแนวทางแกไขในการจดการมรดกของมสลมในจงหวดสตล

232

อปสรรคทสรางความขดของในกระบวนการจดการมรดกของมสลมในจงหวดสตลมหลายกรณ เชน ทายาทของผตายละเลยไมยอมจดการมรดกของผตายในเวลาทเหมาะสม ปลอยใหทรพยมรดกอยในควา มครอบครองของทายาทเพยงบางคน ทายาทไมเขาถงสทธทตนจะไดรบ วามเพยงใด และไมมองคกรหรอหนวยงานของรฐหนวยงานใด หรอองคกรทางดานศาสนาองคกรใดทออกระเบยบบงคบแกทายาทของผตายใหรบด าเนนการจดการมรดกในกรอบเวลาทจ ากด จากกรณดงกลาวจะเหนไดถงปญหาอปสรรคในการจดการมรดกของผตายทไมสามารถด าเนนการใหเปนไปตามเจตนารมณของอสลามไดอยางเตมรปแบบ ทก าหนดใหมการจดการมรดกของผตายโดยเรว เพอปองกนปญหาและผลกระทบในวงกวางทยากแกการแกไข และเพอปองกนวกฤตทอาจจะเกดขนในหมทายาทของผตาย ดงทพระองคอลลอฮ ตรสไววา

﴿ ﴾

ความวา“และพวกเจาจงระวงการลงโทษ ซงมนจะไมประสบแกบรรดาผอธรรมในห มพวกเจาโดยเฉพาะเทานน และพงรเถดวาอลลอฮนนเปนผรนแรงในการลงโทษ”(อลองฟาล:52)

และจากการวจยพบวา บรรดาปญหาและอปสรรคทเกดขนในการจดการมรดกของมสลมในจงหวดสตลไดกอใหเกดผลกระทบในดานตางๆมากมาย เชน

1. ดานศาสนา พบวามสลมหรอผทมสวนเกยวของละเมดบทบญญตของ ศาสนา โดยการบรโภคสงทเปนหะรอมจากกองมรดกทไมไดจดการแบงปนใหแกผทมสทธอนๆ ซงเปนสงตองหามในอสลามดงอลกรอานทพระองคอลลอฮ ไดตรสไววา

﴿

﴾

ความวา“แทจรงบรรดาผทกนทรพยของบรรดาเดกก าพราดวยความอธรรมนน แทจรงพวกเขากนไฟเขาไปในทองของพวกเขาตางหากและพวกเขากจะเขา ไปสเปลวเพลง ”(อนนสาอ:10)

233

พระองคอลลอฮ ตรสอกวา

﴿ ﴾ ความวา“และจงอยาเขาใกลทรพยสมบตของเดกก าพรา นอกจากดวยวถทางทด ยง จนกวาเขาจะบรรลวยฉกรรจ”(อนอาม : 152) ทานเราะสล ไดกลาวไววา

(( (املسل أخرجه )(( حفرفام ببف بم ف ك م فأف مرفااف ك م فأفمم فالف ك م إمفااف ك م ف إ ن

ความวา“แทจรงเลอดของพวกเจา ทรพยสนของพวกเจา และสงของตาง ๆ ของพวกเจา เปนสงตองหามระหวางพวกเจาดวยกน”(บนทกโดยมสลม)

2. ดานสงคม เชน การทะเลาะกนระหวางทายาทดวยกน อาจจะน าไปสการ ตดญาตขาดมตรกน ซงเปนสงตองหามอยางเดดขาดในอสลาม ดงททานเราะสล ไดกลาวไววา

( أخرجه املسل (( )قاطع اليدخل اجل ة)) ความวา“ผทตดขาดจากเครอญาตนนจะไมมวนไดเขาสวนสวรรค”(บนทกโดยมสลม)

หรออาจจะเกดการละเมดสทธในทรพยสนของเดกก าพรา ซงเปนบคคลทอสลามก าชบใหเอาใจใสดแลทงในดานรางกาย จตใจ และรวมถงทรพยสนของพวกเขาดวย ดงทพระองคอลลอฮไดตรสไววา

﴿

﴾

ความวา“และจงใหแกเดกก าพรา ซงทรพยสมบตของพวกเขา และจงอยาเปลยนเอาของเลวดวยของด และจงอยากนทรพยของพวกเขารวมกบทรพยของพวกเจา แทจรงมนเปนบาปอนยงใหญ”(อนนสาอ:2)

234

3. ทางดานเศรษฐกจ เชนทายาททมสทธไดรบมรดกของผตายไมสามารถน า ทรพยสน ทตนจะไดรบไปใชประโยชน เพอพฒนาธรกจของตนเองทมอยเดม หรอเพอน าไปช าระหนสน หรอเสรมสภาพคลองในระบบการใชจายในชวตประจ าวนของตน ซง ถอเปนการ ขาดโอกาสทไมควรจะเกดขนในสงคมมสลม หากทกคนเขาใจเจตนารมณของอสลามและสามารถปฏบตตามหลกการอสลามอยางถกตอง และ การขาดโอกาสดงกลาวจะสรางผลกระทบในระบบการเงนทกระดบชน สวนแนวทางการแกไขในการจดการมรดกของมสลมในจงหวดสตลพอสรปไดดงน

1. ใหเพมทกษะความรในหลกวชาฟารออฏใหแกมสลมทงในระดบผน า และ ประชาชนทวไป โดยการผลกดนใหมการจดการเรยนการสอนหลกวชานในสถาบนการศกษาตงแตระดบมธยมศกษาตอนปลาย และระดบอดมศกษา ทงในสถาบนการศกษาของรฐและเอกชน และจดอบรมแกผน าศาสนาและประชาชนทวไปอยางตอเนอง

2. สงเสรมใหมสลมท าวะกฟ(ศาสนประโยชน)จากทรพยสนของตน เพอลด ปรมาณกองมรดก ทอาจจะน ามาซงความขดแยงในสทธของทายาท และเพอจนเจอสงคมในสวนทยงมความตองการกบปจจยในดานตางๆอย

3. ใหมการจดบนทกทกครงทมการแบงปนมรดก เพอเปนหลกประกนแกทกฝาย หากมการฟองรองในอนาคต และเพอความสมบรณของนตกรรมทเกยวของ ดงทพระองคอลลอ ไดตรสไววา

﴿

﴾ ความวา“โอบรรดาผศรทธา เมอพวกเจาเกยวของกนและกนในเรองหนสนยงเวลาทก าหนดไว ดงนนจงบนทกมนลงไป และจงใหผบนทก บนทกระหวางพวกเจาโดยเทยงธรรม”(อลบะกอเราะฮ : 282)

4. ใหถอวาการยกทรพยสนใหบตรบางคนตกเปนโมฆะ หากไมมความเปนธรรม

235

แกบตรคนอนๆ และไมไดจดทะเบยน ตอเจาพนกงานทเกยวของ เพอเปนการปองกนปญหาความขดแยงระหวางบตรของผตายดวยกน ดงททานเราะสล ไดกลาวไววา

(أخرجه البخاري)( (العط ض في والدكل ب ن اع لوا))

ความวา“พวกทานจงใหความเปนธรรมตอบรรดาบตรของพวกทานในเรอง ของขวญ”(บนทกโดยบคคอรย)

ดงนนเพอความเปนปกแผนในบรรดาบตรหลาน และปองกนปญหาทอาจน ามาซงความแตกแยกและขดแยงระหวางเครอญาต ทกคนตองค านงถงความเปนธรรมในทกเรองตอบตรหลานทอสลามก าชบไว และควรตระหนกถงความสมบรณของการท านตกรรมแตละประเภท

7.3 ขอเสนอแนะ

7.3.1 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

1. ควรท าการส ารวจความรพนฐาน และแนวปฏบต ของมสลมในประเดนอนนอกเหนอจากประเดนฟารออฎ เพอสามารถพฒนาปรบปรง และปองกนปญหา ผลกระทบตอสงคมในดานตางๆอยางเปนระบบและไดทนทวงท 2. ควรบรรจหลกวชาอลฟารออฎในสถาบนการศกษาตงแตระดบมธยมปลายและระดบอดมศกษาทงในสถาบนการศกษาของรฐและของเอกชน 3. ควรจะมการสอบบรรจต าแหนงโตะอหมาม และก าหนดหลกวชาอลฟารออฎเปนหนงในหลายวชาทท าการสอบ เพอยกระดบมาตรฐานทางต าแหนงดานศาสนา และเปนตวแปรทส าคญในการแกปญหาในเรองฟารออฎในระดบชมชน 4. ควรจดระบบและปรบปรงงานดานเอกสารขององคกรทางดานศาสนาใหสอดคลองกบกฎหมายบานเมองและสงคมในปจจบน เพอลดชองวางการกอตวของปญหาตางๆ 5. ควรใหมการปรบปรงพระราชบญญตการใชกฎหมายอสลามในเขตจงหวดปตตาน นราธวาส ยะลา และสตล พ ศ. 2489 เพอขยายเขตพนทของการใชกฎหมายอสลามไปยงพนทจงหวด

236

อนทมมสลมจ านวนมาก และเพอแกปญหาความขดแยงในหมทายาทในการจดการมรดก ซงจะสงผลไปยงการแกปญหาระดบชาตอกดวย

7.3.2 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

1. ควรมการท าวจยในเรอง ขอด ขอเสยในการใชพระราชบญญตการใชกฎหมายอสลามในเขตจงหวดปตตาน นราธวาส ยะลา และสตล พ ศ. 2489 กบการไมไดใชพระราชบญญตการใชกฎหมายอสลามในพนทจงหวดอน และตลอดถงความตองการของมสลมในจงหวดดงกลาว 2. ควรมการวจยเพมเตมในประเดนเดยวกน เพอหาทางออกใหกบสงคมอยางเปนระบบและมมาตรฐานมากยงขน 3. ควรมการวจยในประเดนอนๆทเปนหลกการศาสนาทสงคมสวนใหญละเลยและหลงลมไปใชหลกประเพณหรอความเชอทผดเพยนไปจา กความจรงขออสลาม เชน การท าอะกกะฮ หรออนๆ (العق قة)