ปีที่ 12 ฉบับที่ 1 (มกราคม – มิถุนายน) 2557...

ROMMAYASAN 11ปท 12 ฉบบท 1 (มกราคม – มถนายน) 2557 Vol.12 No.1 (January - July) 2014

บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษากลวธการกลาวขดแยงในวรรณกรรมภาคใต : ตามแนววจนปฏบตศาสตร โดยศกษาจากบทสนทนาทมการกลาวขดแยงในวรรณกรรมภาคใต จำานวน 8 เรอง สถตทใชในการวเคราะห คอ อตราสวนรอยละ ผลการวจย ดานการศกษากลวธการกลาวขดแยงในวรรณกรรมภาคใตตามแนววจนปฏบตศาสตร พบวา บทสนทนาในวรรณกรรมภาคใตมการกลาวขดแยงตามแนววจนปฏบตศาสตร 17 กลวธ กลวธทปรากฏมากทสด คอ การใหเหตผล รองลงมา คอการปฏเสธ การตงคำาถาม การตอวา และการใหคำาแนะนำา ตามลำาดบ สวนกลวธทปรากฏนอยทสดคอ กลวธการยกตวอยาง การใหคำามนสญญา และการอธบาย นอกจากนประเภทของวจนกรรมยงมผลตอการเลอกใชกลวธการกลาวขดแยง

คำาสำาคญ : กลวธการกลาวขดแยง วจนปฏบตศาสตร วจนกรรม วรรณกรรมภาคใต การกลาวขดแยง

Abstract The purpose of this research was to study the conflictive strategies used in Southern literary works by a Pragmatic Approach. The information was gathered by studying the conversations that had

กลวธการกลาวขดแยงในวรรณกรรมภาคใต:ตามแนววจนปฏบตศาสตรConflictive Strategies Used in Southern Literary Works:

A Pragmatic Approach

จไรรตนรตตโชต1/สพตราอนทนะ2/เรองเดชปนเขอนขตย3

Jurairat Rattichot / Supatra Indana / Ruengdet Pankhuenkhat

1 นสตปรญญาเอก หลกสตรปรชญาดษฎบณฑต (ปร.ด.) สาขาวชาภาษาไทย คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร2 อาจารย คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร 3 รองศาสตราจารย คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยจฬาลงกรณราชวทยาลย

12 ปท 12 ฉบบท 1 (มกราคม – มถนายน) 2557 Vol.12 No.1 (January - July) 2014รมยสาร

strategies in conflicts in 8 Southern literary works. Statistics used to analyze data was percentage. The results of study showed that there were 17 different conflictive strategies. The most used strategies were giving reasons, refusing, questioning, complaining and giving advice respectively.The least used strategies were giving examples, promising and explaining. In addition, different speech acts affected the conflictive strategy people choose.

Keyword : Conflictive Strategies, Pragmatics,Speech Act, Southern Literary Works,Conflicts

บทนำา วจนปฏบตศาสตร (Pragmatic) เปนการศกษาความหมายของการสอสารทสมพนธกบปรบทซงเปนเรองทนอกเหนอไปจากการศกษาความหมายทเกดจากรปภาษาหรอโครงสราง แตจะตองตความรปภาษาไปตามปรบทของการสอสารซงจะเกยวของกบผพด ผฟง และสถานการณของการสอสารโดยศกษาวาผพดใชภาษาในแตละบรบทอยางไรและเหตใดจงใชภาษาเชนนน Yule (1996: 3-4) กลาวถงความหมายของวจนปฏบตศาสตรไววา วจนปฏบตศาสตรเปนการศกษาความหมายของผพด (Speaker Meaning) หรอความหมายตามบรบท (Contextual Meaning) กลาวคอเปนการศกษาความหมายในการสอสารทมมากกวาคำาพด

ทสอสารกน (The Study of How More Gets Communicated Than is Said.) สวนสจรตลกษณ ดผดง (2549 : 175) กลาวถงความหมายของวจนปฏบตศาสตรวา “การศกษาการใชภาษาในปรบททางสงคมโดยเนนทเจตนา และการตความหมายของผใชภาษาเปนสำาคญ เปนการศกษาความหมายของถอยคำา (Utterance) ทไมเหมอนกบการศกษาความหมายของคำาหรอความหมายของประโยค” ในการศกษาดานวจนปฏบตศาสตรเทาทผานมา วจนกรรม (Speech Acts) เปนเรองทมผสนใจศกษาอยางกวางขวาง ดวยเหตทเปนปรากฏการณทางความหมายทศกษาในบรบทการสอสารทเปนธรรมชาต มโนทศนเรองวจนกรรมเกดจากการเลงเหนความสมพนธเกยวเนองกนระหวางความหมายและผใชภาษาอยางชดเจนนอกจากจะสามารถนำาทฤษฎนไปวเคราะหภาษาในชวตจรงไดแลว ปจจบนยงพบวาวจนกรรมไดรบความนยมนำาไปวเคราะหบทสนทนาในนวนยายอกดวย ทงนเนองจากในนวนยายมกมการแสดงความแยบยลทางความคดโดยอาศยการพดอยางออมคอม การเสยดส ประชดประชน แมกระทงในการแสดงความตลก ลวนเปนไปเพอใหเกดความสมจรง และบางครงกเปนวธการทจะใหผอาน (ผตความ) ตระหนกในความเปนจรงในคำาพดนน รวมทงยกยองถงความสามารถของผประพนธ วรรณกรรมเปนการสอสารอยางหนง โดยมผสงสารคอ ผประพนธ ผรบสารคอผเสพงานประพนธ สารคอความรสกนกคดและทศนะของผประพนธ ในอกแงหนงวรรณกรรมคอศลปกรรมซงมภาษาเปนวสด และมภารกจหลกคอการตอบสนองความตองการทางสนทรยะเชนเดยวกบศลปะประเภทอน (ม.ล.บญเหลอ เทพยสวรรณ, 2543 :


3) ผประพนธจงตองพยายามเฟนและสรางภาษาใหมคาในการสอสารมากทสด สวนผรบสารกตองพยายามตความหมายของบทประพนธโดยอาศยถอยคำาเปนเครองนำาทางและใชจนตนาการประกอบ เนองจากวรรณกรรมมอทธพลตอสงคม มอำานาจในการโนมนาวความคดและสรางจตสำานกทางสงคมแกผรบ บทบาทของนกประพนธในการเปนผชปญหาและทางแกจงไดรบการประเมนคณคาเปนอยางสงและวรรณกรรมทสามารถใหความเขาใจในเนอหาดงกลาวมกไดรบการยกยองวามคณคาทางปญญา ดงท เจตนา นาควชระ (2520 : 15) กลาวไววานกประพนธทดกคอนกประพนธทพยายามเสาะหาลกษณะและความหมายทแทจรงของสงคมของตน แลวนำามาแสดงออกในวธการทชใหเหนวาเขามความสนใจรบผดชอบตอสงคมนน ๆ อยางแทจรง วรรณกรรมทสามารถกระตนผอานใหเกดความสำานกทางสงคมและในขณะเดยวกนกสามารถแสดงใหเหนถงความรบผดชอบตอสงคมของนกประพนธนนมลกษณะเดนตรงกบวรรณกรรมทเรยกกนวา วรรณกรรมแหงความสำานกเชงสงคม นกเขยนภาคใตเปนนกเขยนกลมหนงในกระแสและแนวโนมดงกลาว วรรณกรรมสมยใหมของนกเขยนภาคใต แมจะเรมตนขนหลงจากวรรณกรรมสมยใหมของสวนกลางนานหลายทศวรรษ แตเมอกลาวถงพฒนาการ นกเขยนชาวใตสามารถสรางทอยทยนในวงการการเขยนของไทยไดอยางมนคงมาตลอด ตงแตในยคแรกเรมราวทศวรรษท 2520-2530 มบทบาทนำาในการสราง “กระแส” และ “แนวโนม” ของวรรณกรรมไทย งานเขยนของนกเขยนภาคใตจงพอประมวลไดวาเปนภาพสะทอนของชนบทภาคใต การเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของชนบทภาคใต สะทอนวถ

ทางสงคมทกำาลงจะหายไป ขอมลการเปลยนแปลงทางบรบทสงคมและวฒนธรรมดงกลาวนกเขยนภาคใตไดใชเปนขอมลในการนำาเสนอโดยผานทางวรรณกรรมดวยลลาภาษาเฉพาะตนของนกประพนธ ดวยเหตทงานเขยนของนกเขยนภาคใตมลกษณะเฉพาะตวทมการใชภาษาแสดงอตลกษณของทองถนชนบทภาคใต การใชบทสนทนาโตตอบกนของตวละครเตมไปดวยอารมณความรสกทนมนวล ออนหวาน บางครงกรนแรงประชดประชน เสยดส ในเรองของการศกษาบทสนทนานน ทฤษฎวจนปฏบตศาสตรเปนทฤษฎทนำามาใชศกษาความหมายในการสอสารขณะทผพดกบผฟงสนทนากน ซงผฟงจะเขาใจความหมายทผพดสอออกมา ตองอาศยการตความทงจากการสอสารและบรบททางสถานการณ ในสงคมไทยพบวาคนไทยมกจะยดมนในเกยรตและศกดศรของตน สงนไดกลายมาเปนพนฐานของคานยมอนๆ คอ คานยมการรกษาหนา คานยมการหลกเลยงการวพากษวจารณ และคานยมการคดถงความรสกของผอนหรอการเกรงใจ สงคมไทยจงมกจะมองวาการใชภาษาในลกษณะกลาวแยงผอน เชนการกลาวปฏเสธ เปนสถานการณททำาใหคสนทนาเสยหนา อบอาย และถอวาไมสภาพ ดงนน การกลาวแยงผอนจงเปนสงทผพดตองระมดระวงเปนอยางยง แตสำาหรบสงคมอน การกลาวแยงอาจเปนการใชภาษาในแงบวก หรอเปนเรองธรรมดา เชน สงคมของชาวยวทเมองฟดาเดลเฟยเหนวาการแยงเปนการกระทำาในแงบวกทชวยกอใหเกดความสมพนธอนดระหวางบคคลในสงคม และไมถอวาเปนการกระทำาทหยาบคาบ แสดงความดอรน หรอแสดงถงการชอบทะเลาะววาทดงเชนทสงคมอนมอง (Schiffrin, 1984 อางถงใน ปวณา วชรสวรรณ,


2548 : 100) หรอในสงคมอเมรกนการกระทำาผดพลาดและการออกความคดเหนโตแยงถอเปนเรองปกต (Barnlund and Yoshioka, 1990 อางถงใน สภาสน โพธวทย, 2547 : 2) ในสงคมชาวยวและอเมรกนดเหมอนวาการแสดงความเหนกลาวแยงคสนทนาเปนการแสดงความคดเหนเพอทำาใหเกดความเขาใจ ดงนนการใชภาษาเพอแสดงกลวธการกลาวขดแยงของคนยวและอเมรกนจงแตกตางจากสงคมไทย ซงยอมแสดงใหเหนถงอตลกษณของการใชภาษาในแตละสงคม แสดงใหเหนวาแตละสงคมแตละวฒนธรรมตางมเหตผลในการเลอกใชภาษา รวมทงมมมมองเกยวกบการใชภาษาแตกตางกน ซงสามารถสะทอนใหเหนไดจากการใชภาษาของคนในสงคมนน โดยเฉพาะภาคใตมภาษาพดประจำาถนทหวน สน กระชบมสำาเนยงเสยงหวน พดเรว นอกจากนคนใตยงมเอกลกษณเฉพาะตว คอ เปนคนตรงไปตรงมา จรงใจ ดวยบคลกลกษณะดงกลาวจงนาจะกอใหเกดการขดแยงกนไดมากกวาภาคอนๆ ดงนนการศกษากลวธการกลาวขดแยงในวรรณกรรมภาคใตกนาจะสะทอนใหเหนลกษณะทสำาคญของวฒนธรรมชาวใตไดเชนกน

วตถประสงคของการวจย เพอศกษากลวธการกลาวขดแยงในวรรณกรรมภาคใต ตามแนววจนปฏบตศาสตร

วรรณกรรมทเกยวของพฒนาการวรรณกรรมภาคใตตงแตปพ.ศ.2524-ปจจบน สมยวกฤตการณทางเศรษฐกจ และรงอรณแหงประชาธปไตย (พ.ศ. 2524 จนถงปจจบน) จากพ.ศ. 2524 เปนตนมา สภาพสงคมไทยเรมฉายแวว

ใหเหนความเปนประชาธปไตย หรออาจเรยกไดวา ยครงอรณแหงประชาธปไตย สภาพสงคมไทยและลกษณะวรรณกรรมเปลยนแปลงไปหลายดาน(ไพรถ เลศพรยกมล, 2539 : 208) ในดานวรรณกรรม ยงมการหามหนงสอบางประเภทออกเผยแพรสประชาชน เชน เมอวนท 6 มถนายน พ.ศ. 2523 นายประเทอง กรตบตร รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย ไดลงนามคำาสงและประกาศในราชกจจานเบกษา เรอง เอกสารสงพมพตองหาม 96 รายการ ซงพอประกาศออกมากไดรบการคดคาน ในทสดกมการแกไขคำาสงลดหนงสอตองหามจาก 96 รายการเหลอเพยง 13 รายการ ในดานหนงสอพมพนน ไทยรฐ ถกสงปดและมตชนรายวนถกตรวจคน แตหลงจากนนไมนานเหตการณกคอยๆ คลคลายไปตามลำาดบ (ไพรถ เลศพรยกมล, 2539 : 208-209) ในชวงทศวรรษ 2520 - 2530 แมวรรณกรรมการเมองจะอบเฉาลงไปตามสภาพการณในสงคมไทยแตไฟซงจดขนมาจาก พ.ศ.2516 ยงไมหมดเชอ กลบขยายไปสแวดวงกวางกวา นกเขยนและนกอานถกกระตนใหเพงมองสงคมรอบตวดวยความเอาใจใส มองเหนปญหาสงคม มทศนะกวางขวาง วรรณกรรมในทศวรรษนยงสะทอนสงคมทองถน เนนทางดานวฒนธรรมและการดำาเนนชวตแบบดงเดมซงกำาลงถกกลนหายไปในความกาวหนาทางวตถของสงคมใหม ลกอสาน ของคำาพน บญทว คอรกและหวง ของ วฒน วรรลยางกร หมบานอาบจนทร ของ มาลา คำาจนทร ออมอกภเขา ของ เฉลมศกด แหงมงาม ลวนสะทอนทศนะคลายคลงกนในประเดนน (วนตา ดถยนต, 2533 : 526) นอกจากนงานวรรณกรรมในยคนยงตแผปญหาในหลายๆ ดานไมวาจะเปนเรองความสมพนธทางเพศทปรากฏในเรอง อนธกาล ในเรองนทมยนต


สรางใหตวละครอนธกาลถกผชายใชกำาลงขนใจ ทำาใหชวตของเธอตองยอมทนตอระบบชายเปนใหญ ผเขยนไดแสดงใหเหนวาในเพศชายมความดบ เถอน ใชกำาลงกบเพศหญง ลกชายของอนธการจงเปนภาพแทนของผชายทจองจะใชอำานาจกดขยำายผหญงและตระหนกในฐานะผเหนอกวา นอกจากนกยงมผลงานของกฤษณา อโศกสน ทกลาวถงความวปรตทางเพศในนวนยายเรอง ประตทปดตาย นวนยายเรองน แสดงใหเหนภาพสงคมทปดบงของชาวเกยในยคนนไดเปนอยางด เปนเรองเกยวกบเพศทสาม หรอรกรวมเพศอยางเปดเผย ปญหาการอบรมเลยงดเยาวชนทผดพลาดในเรอง ทองเนอเกา ปญหาทเกดขนจากพอทเลยงดและใหความรกกบลกไมเทากน ตามใจและรกลกในทางทผดลกจงกลายเปนเดกนสยไมด ในเรอง ตราไวในดวงจต สวนนวนยายเรอง สดแตใจจะไขวควา เปนนวนยายทแสดงใหเหนวามตรภาพทแทจรงมคณคามากมาย ซงผลงานทง 3 เรองเปนผลงานของโบตน นอกจากปญหาเรองเพศ ปญหาเยาวชนแลวงานในยคนกยงปรากฏเรองการทจรตคอรรปชนในวงราชการดวย ดงเชนในนวนยายเรอง บษบกใบไม ของกฤษณา อโศกสน ดงนน จงกลาวไดวางานวรรณกรรมในยคนไมผกตดกบปญหาเพยงเรองใดเรองหนงในสงคมเหมอนกบงานวรรณกรรมในยคกอนหนานทมกกลาวถงเฉพาะปญหาการเมอง ในสวนของนกประพนธภาคใต แมสวนหนงของกระแสธารความคดอาจกลาวไดวาไมอาจแยกขาดจากสวนกลาง อยางไรกตามแรงกระตนจากประสบการณในทองถนกมสวนในการตความและตงคำาถามตอชวตและสงคมอยไมนอย ในชวงหลงปพ.ศ. 2524 กวชาวใตทแสดงแนวคดในเชงวพากษไดอยางโดดเดนคอองคาร กลยาณพงศ จด

เดนขององคารอยทการสอความคดผานบทกวโดยไมยดรปแบบตายตวทางฉนทลกษณ องคารเรมมผลงานมาตงแตยคแสวงหา (ชวงป พ.ศ. 2505 จนถงกอน 14 ตลาคม 2516) ผลงานชนสำาคญในชวงนนคอบทกว วกทะเล ซงตพมพใน สงคมศาสตรปรทศน ฉบบปฐมฤกษ ทมสลกษณ ศวรกษ เปนบรรณาธการ วารสารฉบบนมบทบาทในการกระตนปญญาความคดแกปญญาชน และสรางนกคดนกเขยนในชวงนนอยางสงกลาวคอ “เปนผนำาในการตงคำาถามและหาคำาตอบดวยการศกษาขอเทจจรงของสงคม ประกอบการไตรตรองในคณคาตางๆ ทงทางจรยธรรม สงคมและการเมอง” (ดวงมน จตรจำานงค, 2541 : 221) องคาร ยงสรางงานอยในชวงหลงป พ.ศ. 2524ผลงานสำาคญในชวงหลงคอ ปณธานกว ซงไดรบรางวลวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยนหรอรางวลซไรต ประจำาปพ.ศ. 2529 นอกจากองคาร กวทโดดเดนอกคน คอจระนนท พตรปรชา ผลงานโดดเดนของจระนนทคอรวมบทกวชด ใบไมทหายไป ซงไดรบรางวลซไรตประจำาปพ.ศ. 2532 หากเหตการณความขดแยงทางการเมองคอชวงตลาคม 2519 คอบรบททางสงคมทกอทงรอยแผลและการเตบโตอยางเรยนร จนกอพฒนาการเปนงานประพนธอกชวงหนงหลงยควรรณกรรมเพอชวต สำาหรบจระนนทกกลาวไดวาแรงกระตนทางปญญาดงวานกนบเปนประสบการณตรง หลงเหตการณนองเลอดทางการเมองจระนนทหนเขาปาไปรวมตอสกบพรรคคอมมวนสตแหงประเทศไทย และกลบจากปาคนเมองหลงรฐบาลประกาศใหผรวมตอสกลบมาดำาเนนชวตในฐานะพลเมองตามนโยบาย 66/2523 เชนเดยวกบนกคดนกเขยนอนๆ ในรนเดยวกน เชน วฒน วรรลยางกร วสา คญทพ รวมทง ศลา โคมฉาย นกประพนธชาว


ใตอกคนหนงทจะไดกลาวถงตอไป งานของจระนนทนบเปนกระแสสวนหนงของยคสมย หลงกลบจากปาคนเมองของนกศกษาปญญาชนพรอมกบการคนพบความจรงวาแนวคดแบบสงคมนยมกไมใชคำาตอบ วรรณกรรมแนวเพอชวตกเสอมความนยมลง นกประพนธหนไปมองสงคมในแงมมทกวางขน ดงไดกลาวถงพฒนาการทางดานเนอหาในงานของนกประพนธสตรบางสวน อาท ทมยนต โบตน และกฤษณา อโศกสน กอนหนาน จระนนทกนบเปนสวนหนงของกระแสธารน หากเทยบกบงานในกลมของนกเขยนหญงดวยกน จดเดนของจระนนทอาจจะอยทการผานประสบการณทางการเมองชนดเขมขน และหากเทยบกบนกเขยนเชงสงคมการเมองซงสวนใหญเปนเพศชาย ความแตกตางของจระนนทกอยทมมมองแบบเพศหญง ความโดดเดนของจระนนทจงอาจจะอยในประเดนการเสนอแนวคดทางการเมองอยางเชอมโยงกบมมมองแนวสตรนยม ดงบทกวทนาจะกลาวไดวาเปน “มงกฎกว” สำาหรบเธอคอบทกว อหงการของดอกไม ทปฏเสธวธคดในขนบแบบปตาธปไตยทมมาแตเดมและแสดงมมมองเชงคณคาตอเพศหญงอกดานอยางทดเทยมกบเพศชาย ในสวนของงานประพนธประเภทเรองสน นกประพนธชาวใตทโดดเดนคอ ไพฑรย ธญญา ศลา โคมฉาย และกนกพงศ สงสมพนธ ทงหมดนเปนนกประพนธทไดรบรางวลซไรต ไพฑรย ธญญา ไดรบรางวลเมอปพ.ศ. 2530 จากรวมเรองสนชด กอกองทราย ศลา โคมฉาย ไดรบรางวลเมอปพ.ศ. 2536 จากรวมเรองสนชด ครอบครวกลางถนน สวนกนกพงศ สงสมพนธ ไดรบรางวลเมอปพ.ศ. 2539 จากรวมเรองสนชด แผนดนอน การแสดงความคดในเชงวพากษดวยแรงกระตนจากประสบการณใน

ทองถนปรากฏอยางโดดเดนในงานของนกประพนธเหลาน เรองสนหลายเรองในรวมเรองสนชด กอกองทราย ปรากฏวฒนธรรมทองถนพนบานภาคใตอยางชดเจน เชน การเลยงววชนในเรอง คนบนสะพาน ความเชอและวฒนธรรมการเลยงนกเขาในเรองสนหลายเรองเชน นกเขาไฟ คนตอนก และผประทษราย เปนตน สวนงานของศลา โคมฉาย และ กนกพงศ สงสมพนธ แมเนอหาเกยวกบวฒนธรรมทองถนจะไมปรากฏอยางโดดเดนในงานชนทไดรบรางวล แตแรงกระตนในการสรางงานทสามารถอธบายอยางเชอมโยงกบทองถนกเหนไดอยางชดเจนในงานชนตอมา ในกรณของศลา โคมฉาย เหนไดวาเปลยนแนวการเขยนจากวรรณกรรมเชงสงคมและการเมองมาสวรรณกรรมเชงปรชญา และปรากฏการณนกสบเนองจากประสบการณครงรวมตอสกบพรรคคอมมวนสตแหงประเทศไทย ดงกลาวไววาแรงหนนทแทจรงของการรวมตอสในครงนนไมไดเกดจากความสนใจทฤษฎปฏวต แตเกดจากการไดเหนปญหาทเกดขนในพนทบานเกด ครนหนเขาปาไปกไดเหนความเหนแกตวและการแกงแยงชงดภายในพรรคฯ เขาจงไดเรยนรวาการแกปญหาทระบอบอยางไมสนใจตอธรรมชาตของมนษยไมใชทางออก ดงนนจงเปลยนความสนใจมาทการพจารณามนษยในแนวทางของศาสนา (ศลา โคมฉาย, 2536ก : 15– 18) และแนวทางธรรมะทเขาใชกคาดเดาไดวาเปนแนวของทานพทธทาสภกข นกปราชญทางธรรมในแผนดนบานเกด ดงมขอมลวาเขาศกษางานของทานพทธทาส (ศลา โคมฉาย, 2536ข : 50)และเนอหาเชนนนกปรากฏในนวนยายเรอง ทางเสอ ดงททำานอง วงศพทธ (2550 : 185-187) กลาววาในตอนทตวเอกตองเผชญหนากบเสอรายกลางปา


หลงผานประสบการณทางอารมณอนหลากหลาย ทงความฮกเหม ความกลว ความมหวง หมดหวง จนกลายเปนภาวะเหมอนตายดาน ในทสดเมอเจอความตายในระยะประชดกลายเปนเหมอนภาวะเหมอนลอยเควงไมอาจยดเหนยวอะไรไดอกนน คอภาวะของความวาง หรอการไมยดมนในตวตน อนเปนคำาสอนททานพทธทาสเนนยำาอยเสมอ สวนกนกพงศในงานประเภทเรองสน มเรองทกลาวถงวฒนธรรมทองถนอยบางเรอง เชน โลกใบเลกของซลมาล ในรวมเรองสนชด สะพานขาด และแมวแหงบเตะกรอซอ ในรวมเรองสนชด แผนดนอน ทงสองเรองนกลาวถงวถชวตและวฒนธรรมมสลม แตงานทกลาวถงวถชวตและวฒนธรรมทองถนอยางเดนชดทสดคอ สารคดแนวอตชวประวตเรอง บนทกจากหบเขาฝนโปรยไพร งานชนนเขยนขนโดยลงพมพเปนตอนในนตยสารไรเตอร และพมพรวมเลมครงแรกเมอปพ.ศ. 2544 งานชนนคลายกบวรรณกรรมหลงยควกฤตเศรษฐกจอกหลายเรองหลงป พ.ศ. 2540 ทมกกลาวถงวฒนธรรมทองถน เนอเรองเลาถงประสบการณชวงหนงของกนกพงศครงเคยพำานกอยในหมบานแหงหนงในหบเขาชงชนเชงปาเทอกเขาหลวงนครศรธรรมราชเพอเขยนงานประพนธ แมเรองจะเลาถงวถชวตในความเปนนกเขยนของตวเอง แตมหลายตอนทผแตงเลาอยางเทยบเคยงกบวถชวตของชาวบาน เชนเมอเลาถงความคดทอยเบองหลงการเลอกเปนนกเขยนของตวเองวาคอ การมองเหนคณคาของงานเขยนวาเปนการงานแหงชวตหรอการงานททำาใหชวตมความหมาย ผเขยนกโยงแนวคดนไปสสงทอยเบองหลงการงานในเรอกสวนไรนาของชาวบาน ในแงทวาประโยชนโภชนผลอนเปนเงนทองอาจไมใชเปาหมายเพยงหนงเดยว แตสงสำาคญท

ทำาใหการงานมคณคาหรอสรางความหมายแกชวตกคอ การเหนคณคาของตวเองในนามของหยาดเหงอแรงงาน (กนกพงศ สงสมพนธ, 2549 : 82) นอกจากนยงกลาวถงคณคาอนๆทดำารงอยในวถชวตของชาวบาน เชน การนบวนแบบจนทรคตอนเปนตวแสดงถงวถชวตทเชอมโยงอยางแนบแนนกบธรรมชาต (กนกพงศ สงสมพนธ, 2549 : 136)ปรากฏการณในวถแหงวนอาทตยทตลาดนดไมไดเปนแคตลาดการคาหากแตคอการนดพบกนเพอนำาดอกผลจากอกทหนงไปแลกเปลยนกบอกทหนงเพอตอสายใยแหงชวต (กนกพงศ สงสมพนธ, 2549 : 148-149)รวมทงการกลาวถงศลปะการแสดงพนบานอยางมโนราหทไมไดเปนแคศลปะการแสดงเพอความบนเทงเทานน หากแตมแนวคดเชอมโยงกบหลกปรชญาทางศาสนา มเปาหมายสงสดอยท พระนพพาน (กนกพงศสงสมพนธ, 2549 : 168-169) นอกจากนกประพนธทกลาวถงขางตน นกประพนธชาวใตทมผลงานโดดเดน เนนวถชวตของชาวชนบทภาคใตในการเขยนวรรณกรรมกมพนม นนทพฤกษ ศรวร แกวกาญจน และจำาลอง ฝงชลจตร พนม นนทพฤกษ เขยนวรรณกรรมเยาวชนไวหลายเลม และไดรบรางวลวรรณกรรมเยาวชนดเดนจากงานสปดาหหนงสอแหงชาตถง 2 ครง จากเรองเดกชายชาวเลและบองหลา มผลงานเขยนประเภท กวนพนธ เรองสนและนวนยาย นวนยายเรอง ดงคนด ผเขยนมงหวงทจะใชนทานพนบานเปนขอมลหลกในการเขยน พรอมกนนนกพยายามสอดใสสสนเกยวกบวถชวตของชาวชนบทภาคใตลงไปดวย สวนนวนยายเรองเดกชายชาวเล ผเขยนตงใจใหเปนบนทกเกยวกบความเปลยนแปลงทางสงคมของหมบานเลกๆ ตามแถบชายฝงทะเลตะวนตกทางภาคใต


ศรวร แกวกาญจน มผลงานผานเขารอบสดทายรางวลวรรณกรรมสรางสรรคยอดเยยมแหงอาเซยน (ซไรต) ประจำาประเทศไทย 8 ครง (9 เลม) ผลงานนวนยายทไดรบการกลาวถงกนอยางกวางขวางคอ เรอง กรณฆาตกรรมโตะอหมามสะตอปา การเด ซงนำาเสนอปญหาเชงลกใน 3 จงหวดภาคใตของประเทศไทย นวนยายเรองนไมไดมเจตนามงคนหาความจรงหรอบอกเลาเรองราวสามจงหวดชายแดนภาคใตอยางตรงไปตรงมาแตพยายามสะทอนใหเหนปญหาซงเกดขนผานมมมองและเสยงเลาของตวละครมากกวาสบตว ตอมานวนยายเลมนไดรบการแปลเปนภาษาองกฤษโดย มารแซล บารงส นกประพนธชาวใตทมผลงานโดดเดนอกคนหนงคอจำาลอง ฝงชลจตร ในชวงหลงวกฤตเศรษฐกจนกประพนธหลายคนกหนไปใหความสำาคญกบคณคาทเคยดำารงอยในวถดงเดม ดวยหวงวานนอาจเปนความเขมแขงทางวฒนธรรมทจะชวยใหสงคมอยรอด งานประพนธหลายเรองในชวงนจงใหตวเอกเดนทางเขาสหมบาน ดงกรณของ บนทกจากหบเขาฝนโปรยไพร (แมจะเปนงานเขยนแนวสารคดแตกมโครงเรองไมตางจากนวนยาย) นวนยายเรอง สงหสาโท ของวฒน วรรลยางกร เปนตน นวนยายเรอง ในลก ของจำาลอง กไมตางไปจากน ตวเอกซงไดรบผลกระทบจากพษเศรษฐกจฟองสบ ตองลาออกจากงานและผละจากเมองหลวงกลบคนสบานเกด เรยนรทจะอยไดดวยตนเอง พรอมกบไดรวาทนนยมรกคบเขาไปมากแลวแมในชนบท แตอยางไรกตามกยงแสดงความหวงวาความเขมแขงในวถชนบทยงมอย ในตอนจบของเรองจงจบลงดวยประเพณทองถน คอการใหทานไฟ เพอจะเนนยำาถงคณคาทางวฒนธรรมในวถดงเดมวายงไมไดสญและสมควรแกการผดงไวหรอรอฟนเพอผดงสงคมใหอย

รอดตอไป ดงกลาวมานจงเหนไดวากระแสธารความคดและความรบผดชอบตอสงคมของนกประพนธภาคใต แมดำารงอยอยางไมไดแยกขาดจากสวนกลาง แตสวนหนงกอาศยประสบการณในสงคมทองถนเปนแมแบบในการตความชวตและพยายามจะสกดเอาคณคาบางประการในสงคมของตนอยางตระหนกเหนในความสำาคญวาจะเปนความเขมแขงทจะนำาพาสงคมไปสความอยรอด

วธดำาเนนการวจย ในการศกษาเรองกลวธการกลาวขดแยงในวรรณกรรมภาคใต : ตามแนววจนปฏบตศาสตร ผวจยรวบรวมขอมล โดยศกษาเอกสารและแหลงขอมล โดยเลอกขอมลดานภาษาจากบทสนทนาทมการกลาวขดแยงในวรรณกรรมภาคใตทสะทอนสงคมทองถน เนนทางดานวฒนธรรมและการดำาเนนชวตแบบดงเดมซงกำาลงถกกลนหายไปในความกาวหนาทางวตถของสงคมใหม อกทงยงสะทอนใหเหนคานยม ความคดเหน และทศนคตตางๆ ของสงคมภาคใต และเปนผลงานของนกเขยนภาคใตทไดรบรางวล จำานวน 8 เรอง ไดแก ขนำานอยกลางทงนา เดกชายชาวเล บองหลา คนขมาขาว หลงเทยงคน ดงคนด ในลก และกรณฆาตกรรมโตะอหมามสะตอปา การเด ผวจยเลอกวเคราะหเฉพาะบทสนทนาทแสดงถงการกลาวขดแยงกบคสนทนา เพอศกษาวากลวธการกลาวขดแยงในวรรณกรรมภาคใตมทงหมดกวธ แตละกลวธมความถในการปรากฏแตกตางกนอยางไร ผวจยไดนำาเอาขอมลเหลานนมาจำาแนกตามประเภทของวจนกรรมตามแนวคดของ Leech (1983) ซงวจนกรรมของ Leech สามารถจำาแนก


ลกษณะการใชโดยอาศยหนาทสอความของภาษาอยางกวางๆ ได 4 ประเภทดงน 1. การกลาวแขงขน (Competitive) คอ วจนกรรมทจดมงหมายทางวจนกรรมมการแขงขน (Compete ) กนกบจดม งหมายทาง สงคม หมายความวาผพดตองการใหผอนทำาตามสงทตนตองการ ซงจดวาเปนการบงคบอยางหนง ในขณะเดยวกนแมผพดจะรวาการทำาเชนนไมสภาพ แตกยงเหนวาจำาเปนตองแจงความประสงคนนของตนใหผอนรบรอยด เชน การสง การขอความชวยเหลอ การถาม 2. การกลาวแสดงความเปนมตร (Convivial)คอ วจนกรรมทจดมงหมายของวจนกรรมบรรจบ (Coincide) กนกบจดมงหมายทางสงคม หมายความวาผพดตองการกลาวใหผอ นรวาตนมความคดหรอความรสกอยางไร และในสงคมนนการกลาวความรสกเหลานถอเปนมารยาททสมควรทำา เชน การขอบคณ การแสดงความยนด การทกทายการเชอเชญ 3. การกลาวแถลง (Collaborative) คอวจนกรรมทจดมงหมายของวจนกรรมไมแยแส (Indifferent) หรออกนยหนงคอไมใหความสำาคญ หรอไมใหความสนใจตอจดมงหมายทางสงคม หมายความวาผพดตองการใหขาวสารหรอขอมลแกผฟงอยางเดยว ไมมเจตนาทจะแสดงความไมสภาพใดๆ ตอผฟง เชน การรายงาน การประกาศ การยนยน 4. การกลาวขดแยง (Conflictive) คอวจนกรรมทจดมงหมายของวจนกรรมมความขดแยง (Conflict) กบจดมงหมายทางสงคม หมายความวาผพดตองการแสดงความรสกหรอความคดเหนของตนทงๆ ทรวาการกระทำาเชนนนเปนการกระทำาท

ไมสภาพ ซงคลายกบวจนกรรมกลมท 1 แตจะมความแตกตางตรงทวจนกรรมกลมท 4 น ระดบความรนแรงของการรบกวนคสนทนาจะมากกวาในวจนกรรมกลมท 1 เพราะจะเปนลกษณะของการแสดงความขดแยงทชดเจนตอคสนทนา เชน การขมข การกลาวหา การสาปแชง เกณฑในการพจารณาความเหนขดแยง ผวจยจะพจารณาจากเกณฑทางเสยง คอการหยดเวนระยะเปนเครองบงช และเนอความทสมบรณของแตละถอยคำา นำาถอยคำาดงกลาวมาวเคราะหวาเปนกลวธทางภาษาแบบใด โดยพจารณาทงจากรปภาษา เนอความของถอยคำา และอาศยแนวคดดานวจนปฏบตศาสตรเปนเกณฑ การวเคราะหกลวธการกลาวขดแยงของแตละขอความยอยนน ผวจยจะวเคราะหทละหนวยขอความยอย โดยพจารณาจากรปภาษาและความหมายของหนวยขอความยอย หากขอความใดทมรปภาษาบอกไดทนทวาเปนกลวธใด ผวจยจะนบวาผพดเลอกแสดงความเหนกลาวขดแยงดวยกลวธนน แตหากหนวยขอความใดไมมรปภาษาทสามารถระบกลวธไดอยางชดเจน ผวจยกจะพจารณาความหมายของหนวยขอความนนเพอตความหมายแลวระบวาเปนการเลอกใชกลวธใด การนบจำานวนครงของกลวธทใชกลาวขดแยงนน ผวจยนบวาการปรากฏ 1 ครง เทากบการใชกลวธนน 1 ครง

ผลการวจย 1.กลวธการกลาวขดแยงในวรรณกรรมภาคใตตามประเภทวจนกรรม งานวจยในครงน ผวจยศกษาจากบทสนทนาทมการกลาวขดแยงในวรรณกรรมภาคใตจำานวน 8 เรอง คอเรอง 1. ขนำานอยกลางทงนา พ.ศ.


2524 2. เดกชายชาวเล พ.ศ. 2524 3. บองหลา พ.ศ. 2525 4. คนขมาขาว พ.ศ. 2527 5. หลงเทยงคน พ.ศ. 2528 6. ดงคนด พ.ศ. 2540 7. ในลก พ.ศ. 2543 8. กรณฆาตกรรมโตะอหมามสะตอปาการเด พ.ศ. 2549 ไดผลการวเคราะห กลวธการกลาวขดแยงในวรรณกรรมภาคใตตามประเภทวจนกรรม ดงน ขอมลจากบทสนทนาในวรรณกรรมภาคใตทง 8 เรองมบทสนทนาทกลาวขดแยงทงหมด 354 บทสนทนา มกลวธการกลาวขดแยงดวยกลวธรวมทงหมด 18 กลวธ ไดแก การใหเหตผล การปฏเสธ การตอวา การตงคำาถาม การประชด การใหคำาแนะนำา การกลาวอางบคคล การผดผอน การขอรอง การคาดคะเน การขมข การยกตวอยาง การทาทาย การแสดงความไมแนใจ การขอบคณ การปลอบใจ การใหคำามนสญญา และการอธบาย 1.1 การกลาวแขงขน (Competitive) การกลาวแขงขนมบทสนทนาทแสดงกลวธการกลาวขดแยงทงหมด 137 บทสนทนา พบการใชกลวธการกลาวขดแยง 16 กลวธ นบจำานวนกลวธเหลานนไดทงหมด 213 ครง วจนกรรมการกลาวแขงขนมกลวธการกลาวขดแยงทปรากฏมากทสด ไดแกกลวธ การใหเหตผล จำานวน 79 ครง คดเปนรอยละ 37.08 รองลงมาคอ การปฏเสธ จำานวน 71 ครง คดเปนรอยละ 33.33 การตอวา จำานวน 17 ครง คดเปนรอยละ 8.02 และการตงคำาถาม จำานวน 10 ครง คดเปนรอยละ 4.69 สวนกลวธทปรากฏนอยทสด คอ การใหคำามนสญญา การอธบาย และการปลอบใจ จำานวน 1 ครง คดเปนรอยละ 0.46 สำาหรบวจนกรรมการกลาวแขงขนกลวธการใหเหตผลนยมใชมากทสดในการกลาวขดแยง

คสนทนา คอการอางเหตผลและความจำาเปนตางๆเพอแสดงหรอพยายามอธบายรายละเอยดตางๆทเปนความจรงหรอใหเหตผลทถกตองใหผทตนสนทนาดวยไดรบทราบ สวนการปฏเสธเปนกลวธทผพดใชกลาวขดแยงคสนทนารองลงมาในกรณทผพดตองการใหผทสนทนาดวยทราบวาตนไมเหนดวยกบสงทคสนทนากลาวหรอเปนการปฏเสธสงทผสนทนาขอรองหรอขอความชวยเหลอแลวผพดไมสามารถปฏบตตามคำาขอไดจงใชถอยคำาปฏเสธออกไป ในบางครงผพดอาจกลาวปฏเสธซำาๆเพอยนยนวาตนไมรบรในสงทผสนทนาดวยพดหรอไมเหนดวยกบความคดของผสนทนาเพอตองการเนนยำาวาไมสามารถทำาตามไดหรอไมเหนดวยจรงๆ กลวธการปฏเสธปรากฏโดยลำาพงนยมใชมากทสด กลวธการปฏเสธปรากฏรวมกบกลวธการใหเหตผลเปนรปแบบทปรากฏรองลงมา กลวธดงกลาวถงแมวาผพดจะไมเหนดวย ไมสามารถทำาตามคำาขอรองไดกจะพบวาเมอใชกลวธการปฏเสธแลวกจะตามดวยกลวธการใหเหตผลประกอบการปฏเสธเพออางเหตผลความจำาเปนตางๆทเปนความจรงหรอใหเหตผลทถกตองใหผทสนทนาไดรบทราบ สำาหรบกลวธการตอวา การประชด และการขมข กปรากฏในวจนกรรมกลมนเชนเดยวกน การใชกลวธดงกลาวแสดงใหเหนวาผพดไมพอใจคสนทนาจงใชกลวธทไมใหเกยรต และไมเกรงใจในการกลาวขดแยงกลบไป ซงการใชกลวธดงกลาวยอมกอใหเกดความรนแรงตามมา เพราะผพดใชถอยคำาทแฝงไปดวยการยวยวนโทสะของคสนทนาและคดวาปญหาทเกดขนเปนเพราะคสนทนาของตนเปนสาเหตใหเกดขนจงกลาวตอวาและกลาวประชดกลบไป และหากรนแรงกถงขนขมขวาจะทำารายดวยวธการตางๆ ไมวาจะเปนการชกหนา หรอขมขวาจะยง


ใหตาย เปนตน เพราะฉะนนสำาหรบ วจนกรรมกลมนจงเปนวจนกรรมกลมทกอใหเกดความรนแรงตามมาไดเชนกนแมวาจะใชกลวธดงกลาวไมมากกตาม 2. การกลาวแสดงความเปนมตร (Convicial) การกลาวแสดงความเปนมตรมบทสนทนาทแสดงกลวธการกลาวขดแยงทงหมด 28 บทสนทนา พบการใชกลวธการกลาวขดแยง 7 กลวธ นบจำานวนกลวธเหลานนไดทงหมด 43 ครง วจนกรรมการกลาวแสดงความเปนมตรมกลวธการกลาวขดแยงทปรากฏมากทสด ไดแก กลวธการใหเหตผล จำานวน 17 ครง คดเปนรอยละ39.53 รองลงมา คอ การปฏเสธ จำานวน 13 ครง คดเปนรอยละ 30.23 การผดผอน จำานวน 4 ครง คดเปนรอยละ 9.30 การใหคำาแนะนำาและการขอบคณ จำานวน 3 ครง คดเปนรอยละ 6.97 สวนกลวธทปรากฏนอยทสด คอ การตงคำาถาม จำานวน 1 ครง คดเปนรอยละ 2.32 สำาหรบวจนกรรมการกลาวแสดงความเปนมตร กลวธการใหเหตผลนยมใชมากทสดในการกลาวขดแยงคสนทนา คอการอางเหตผลและความจำาเปนตางๆเพอแสดงหรอพยายามอธบายรายละเอยดตางๆทเปนความจรงหรอใหเหตผลทถกตองใหผทตนสนทนาดวยไดรบทราบ กลวธการปฏเสธเปนกลวธทผพดใชกลาวขดแยงคสนทนารองลงมา ในกรณทผพดตองการใหผทสนทนาดวยทราบวาตนไมเหนดวยกบสงทคสนทนากลาวหรอเปนการปฏเสธสงทผสนทนาขอรองหรอขอความชวยเหลอแลวผพดไมสามารถปฏบตตามคำาขอไดจงใชถอยคำาปฏเสธออกไป กลวธดงกลาวถงแมวาผพดจะไมเหนดวย ไมสามารถทำาตามคำาขอรองไดกจะพบวาเมอใชกลวธการปฏเสธแลวกจะตามดวยกลวธการใหเหตผลประกอบการปฏเสธเพออาง

เหตผลความจำาเปนตางๆทเปนความจรงหรอใหเหตผลทถกตองใหผทสนทนาไดรบทราบ ในกรณทใหเหตผลเพยงประการเดยวในการกลาวขดแยงคสนทนาอาจจะแสดงไดวาผทกลาวแยงไมไดใสใจทจะใหรายละเอยดทไมเหนดวยมากนกแตถาใชกลวธการปฏเสธ+การใหเหตผล ยอมแสดงใหเหนวาผทสนทนาดวยถงแมจะไมไดเหนดวยแตกพยายามทจะอธบายเพอใหเหตผลประกอบ ในสวนของการใชกลวธการขอบคณ+การผดผอนกเปนรปแบบกลวธทนยมใชเชนเดยวกน ผพดใชกลวธการขอบคณในนำาใจทผอนหยบยนใหเนองจากเกรงใจจงกลาวขอบคณและกลาวผดผอนเพอเปนการกลาวขดแยงทผพดพยายามจะรกษาหนาของคสนทนา หรอเปนการใหเกยรตคสนทนาโดยไมกลาวปฏเสธโดยตรง เปนการกลาวเพอเลอนเวลาออกไป แลวคอยทำาใหในภายหลงหรอในบางครงเปนเพยงการผดผอนเพอไมใหคสนทนาเสยนำาใจ โดยไมแนใจวาทายทสดแลวจะไดทำาตามทตนไดกลาวผดผอนไวหรอไม สำาหรบวจนกรรมกลมการกลาวแสดงความเปนมตร วจนกรรมกลมนแสดงถงความสามคค กลมเกลยวกน และเปนการใชภาษาเสรมสรางความสมพนธอนดตอกน ดงนนเมอมสถานการณทตองกลาวขดแยง จงมกใชกลวธทประนประนอม และใชภาษาทคำานงถงความรสกของคสนทนาเปนประการสำาคญ ดงนนสำาหรบวจนกรรมในกลมนจงไมพบกลวธการกลาวขดแยงทกอใหเกดความรนแรงเชนกลมอน 3. การกลาวแถลง (Collaborative) การกลาวแถลงมบทสนทนาทแสดงวจนกรรมการกลาวขดแยงทงหมด 138 บทสนทนา พบการใชกลวธการกลาวขดแยง 13 กลวธ นบจำานวนกลวธเหลานนไดทงหมด 172 ครง


วจนกรรมการกลาวแถลงเปนวจนกรรมทผพดตองการใหขาวสารหรอขอมลแกผฟงเพยงอยางเดยว ไมมเจตนาทจะแสดงความสภาพหรอไมสภาพใดๆ ตอผฟง เชน การรายงาน การประกาศ การยนยน การบอกกลาว กลวธทนยมใชมากทสด คอกลวธ การใหเหตผล จำานวน 68 ครง คดเปนรอยละ39.53 รองลงมา คอ การปฏเสธ จำานวน 35 ครง คดเปนรอยละ 20.34 การตงคำาถาม จำานวน 23 ครง คดเปนรอยละ 13.37 และการตอวา จำานวน 21 ครง คดเปนรอยละ 12.20 สวน กลวธทปรากฏนอยทสด คอ การคาดคะเน การยกตวอยาง และการทาทาย จำานวน 1 ครง คดเปนรอยละ 0.58 กลวธการใหเหตผลเปนกลวธทผพดใชกลาวขดแยงคสนทนามากทสด การใหเหตผลจงนบไดวาเปนกลวธทเลอกใชบอยทสดในชวตประจำาวน เปนกลวธทผพดอางเหตผลและความจำาเปนตางๆเพอแสดงหรอพยายามอธบายรายละเอยดตางๆทเปนความจรงหรอใหเหตผลทถกตองใหผทตนสนทนาดวยไดรบทราบ สำาหรบกลวธการปฏเสธกปรากฏการใชมากเชนเดยวกน ในกรณทผพดตองการใหผทสนทนาดวยทราบวาตนไมเหนดวยกบสงทคสนทนากลาวหรอเปนการปฏเสธสงทผสนทนาขอรองหรอขอความชวยเหลอแลวผพดไมสามารถปฏบตตามคำาขอไดจงใชถอยคำาปฏเสธออกไป ในบางครงผพดอาจกลาวปฏเสธซำาๆ เพอยนยนวาตนไมรบรในสงทผสนทนาดวยพดหรอไมเหนดวยกบความคดของผสนทนาเพอตองการเนนยำาวาไมสามารถทำาตามไดหรอไมเหนดวยจรงๆ การปฏเสธเปนกลวธทสงเกตไดอยางชดเจนจากรปภาษา คอมกจะมคำาวา “ไม” “ไมใช” “ไมร” “ไมทราบ” “ไมไดทำา” “เปลา” ปรากฏอยในขอความ

สำาหรบกลวธการตอวาปรากฏในกรณทผพดมความรสกวาปญหาตางๆ ทเกดขนนนเปนเพราะบคคลอนหรอปจจยอนๆ ไมเกยวของกบผพดแตประการใด และโดยสวนใหญแลวผพดกมกจะคดวาคสนทนาของตนนนเองทเปนสาเหตใหปญหาตางๆ เกดขน หรอทำาใหเรองราวตางๆ แยลง จงกลาวตอวาออกมาโดยไมคำานงถงความรสกของคสนทนา 4. การกลาวขดแยง (Conflictive) การกลาวขดแยงมบทสนทนาทแสดงกลวธการกลาวขดแยงทงหมด 51 บทสนทนา พบการใชกลวธการกลาวขดแยง 9 กลวธ นบจำานวนกลวธเหลานนไดทงหมด 60 ครง วจนกรรมการกลาวขดแยง มกลวธการกลาวขดแยงทปรากฏมากทสดไดแก กลวธการใหเหตผล จำานวน 20 ครง คดเปนรอยละ 33.33 รองลงมาคอ การปฏเสธและการตงคำาถาม จำานวน 12 ครง คดเปนรอยละ 20.00 การตอวา จำานวน 5 ครง คดเปนรอยละ 8.33 สวนกลวธทปรากฏนอยทสดคอ การใหคำาแนะนำา และการปลอบใจ จำานวน 1 ครง คดเปนรอยละ 1.6 กลวธการใหเหตผลเปนกลวธทผพดใชกลาวขดแยงคสนทนามากทสด การใหเหตผลจงนบไดวาเปนกลวธทเลอกใชบอยทสดในชวตประจำาวนเปนกลวธทผพดอางเหตผลและความจำาเปนตางๆเพอแสดงหรอพยายามอธบายรายละเอยดตางๆทเปนความจรงหรอใหเหตผลทถกตองใหผทตนสนทนาดวยไดรบทราบ รองลงมาคอ กลวธการปฏเสธและการตงคำาถาม ใชการปฏเสธในกรณทผพดตองการใหผทสนทนาดวยทราบวาตนไมเหนดวยกบสงทคสนทนากลาวหรอเปนการปฏเสธสงทผสนทนาขอรองหรอขอความชวยเหลอแลวผพดไม


สามารถปฏบตตามคำาขอไดจงใชถอยคำาปฏเสธออกไป การปฏเสธเปนกลวธทสงเกตไดอยางชดเจนจากรปภาษา คอมกจะมคำาวา “ไม” “ไมใช” “ไมร” “ไมทราบ” “ไมไดทำา” “เปลา” ปรากฏอยในขอความ สำาหรบการตงคำาถามปรากฏในกรณทตองการใหผทตนสนทนาดวยไดอธบายรายละเอยดถงเรองราวทเกดขนวามความเปนมาเปนไปอยางไร เปนสงทผถามไมเขาใจหรอเขาใจไมชดเจน กลวธนปรากฏรปภาษาใหเหนเชนคำาวา “ทำาไม” “อะไร” “ทไหน” “เมอไหร” เปนตน นอกจากกลวธการปฏเสธและการตงคำาถามแลว กลวธการตอวาและการทาทายปรากฏในกรณทการแสดงใหเหนวาผพดรสกไมพอใจจงแสดงความรสกออกมาดวยคำาพดทรนแรงกระทบกระเทอนตอความรสกของคสนทนาเพอใหคสนทนาทราบถงขอบกพรองของตนเอง หรอตองการใหคสนทนารสกเสยหนา หรอแสดงการตอวาดวยคำาหยาบ ในกรณการทาทายผพดจะกลาวแยงดวยถอยคำาทรนแรงทงวจนภาษาและอวจนภาษา โดยแสดงใหคสนทนาเหนวาตนนนไมเกรงกลวหรอคดตรงขามอยางสนเชง เปนการแสดงออกทไมเกรงใจและไมรกษาหนาของผทสนทนาดวย กลวธดงกลาวจะทำาใหเพมความรนแรงของประเดนทกำาลงสนทนาและอาจตอเนองไปจนถงการใชกำาลงทำารายรางกายของอกฝาย ลกษณะของคำาพดทเปนการกลาวทาทายมกจะอางถงขอดหรอความเกงกาจของตนประกอบ

สรปและอภปรายผล การศกษาในครงนผวจยไดจำาแนกวจนกรรมออกเปนกลมตางๆ ตามแนวคดของ Leech เนองจากผวจยมความเหนวาการเลอกใชกลวธการ

กลาวขดแยงของผสงสารยอมขนอยกบสถานการณในการสนทนาดวย กลวธการกลาวขดแยงในวจนกรรมทง 4 ประเภท สามารถสรปไดดงตอไปน 1. การกลาวแขงขน (Competitive) การกลาวแขงขนมบทสนทนาทแสดงกลวธการกลาวขดแยงทงหมด 137 บทสนทนา พบการใชกลวธการกลาวขดแยง 16 กลวธ นบจำานวนกลวธเหลานนไดทงหมด 213 ครง 2. การกลาวแสดงความเปนมตร (Convicial)การกลาวแสดงความเปนมตรมบทสนทนาทแสดงกลวธการกลาวขดแยงทงหมด 28 บทสนทนา พบการใชกลวธการกลาวขดแยง 7 กลวธ นบจำานวนกลวธเหลานนไดทงหมด 43 ครง 3. การกลาวแถลง (Collaborative) การกลาวแถลงมบทสนทนาทแสดงวจนกรรมการกลาวขดแยงทงหมด 138 บทสนทนา พบการใชกลวธการกลาวขดแยง 13 กลวธ นบจำานวนกลวธเหลานนไดทงหมด 172 ครง 4. การกลาวขดแยง (Conflictive) การกลาวขดแยงมบทสนทนาทแสดงกลวธการกลาวขดแยงทงหมด 51 บทสนทนา พบการใชกลวธการกลาวขดแยง 9 กลวธ นบจำานวนกลวธเหลานนไดทงหมด 60 ครง สำาหรบกลวธการปลอบใจ ผวจยพบวากลวธการปลอบใจจะเกดขนในสถานการณทมการกระทำาการเสยหายเทานน ซงจากบทสนทนาในนวนยายปรากฏเหตการณดงกลาว 2 ครง จงปรากฏการปลอบใจ 2 ครง ซงประเดนดงกลาวสอดคลองกบงานวจยของ ธนพรรษ สายหรน (2542) ไดศกษาเรองกลวธการปฏเสธในภาษาองกฤษของนกศกษาไทยทเรยนภาษาองกฤษเปนภาษาตางประเทศ : การศกษาการถายโอนทางวจนปฎบตศาสตร ธนพรรษ


กลาววาการใชคำากลาวปลอบใจจะพบเพยงในสถานการณทมการกระทำาความเสยหายเทานน จากการใชกลวธการกลาวขดแยงในแตละกลมวจนกรรมจะพบวาไมวาจะอยในรปแบบของ การใหเหตผล เพยงประการเดยว การปฏเสธเพยงประการเดยว หรอปรากฏการใชคกนกบกลวธอนๆ เชน การใหเหตผล+การปฏเสธ การปฏเสธ+การใหเหตผล หรอการใหเหตผลแลวตามดวยกลวธอนๆ ยอมแสดงใหเหนวาการกลาวขดแยงบคคลอนนนอาจกอใหเกดความรสกทไมดตอกนได เพราะฉะนนการใหเหตผลจงเปนกลวธทนยมใชมากทสดเพออธบายถงเหตผลความจำาเปนตางๆ ใหผทสนทนาดวยทราบวาผพดคดเชนใด มความจำาเปนอะไร และหากไมสามารถทำาตามคำาขอรองหรอคดเหนตรงขามกบคสนทนา กจะพบวาจะใชกลวธการปฏเสธเพอแสดงวตถประสงคชดเจน ตรงประเดน ดงนนหากไมเหนดวยหรอมความคดเหนทแตกตางออกไปกจะใชกลวธการปฏเสธเพอแสดงความเหนทขดแยงทนท อาจจะใชกลวธการปฏเสธแลวตามดวยกลวธการใหเหตผล เพออธบายถงสาเหตทไมสามารถชวยเหลอได ทำาตามได หรอปฏเสธแลวตามดวยการใหคำาแนะนำาทเปนประโยชน ทงนกขนอยกบสถานการณในแตละกลมวจนกรรม


เอกสารอางอง

กนกพงศ สงสมพนธ. (2549). บนทกจากหบเขาฝนโปรยไพร. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : นาคร.จำาลอง ฝงชลจตร. (2524). ขนำานอยกลางทงนา. กรงเทพฯ : แพรว._______. (2527). คนขมาขาว. กรงเทพฯ : บานหนงสอ._______. (2528). หลงเทยงคน. กรงเทพฯ : บานหนงสอ._______. (2543). ในลก. กรงเทพฯ : สมต.เจตนา นาควชระ. (2520). วรรณคดวรรณคดวจารณและวรรณคดศกษา. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : สมาคมสงคมศาสตรแหงประเทศไทย.ดวงมน จตรจำานงค. (2541). วรรณคดวจารณระหวาง พ.ศ. 2500-2525, ใน ทอไหมในสายนำา200ป วรรณคดวจารณไทย.พมพครงท 2 . กรงเทพฯ : ประพนธสาสน.ทำานอง วงศพทธ. (2552). สำานกทางสงคมในนวนยายไทยชวงปพ.ศ.2520-2547. วทยานพนธปรญญา ปรชญาดษฎบณฑต สาขาภาษาไทย มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน.ธนพรรษ สายหรน. (2542). กลวธการปฏเสธในภาษาองกฤษของนกศกษาไทยทเรยนภาษาองกฤษ เปนภาษาตางประเทศ:การศกษาการถายโอนทางวจนปฎบตศาสตร.วทยานพนธปรญญา อกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาภาษาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.บญเหลอ เทพยสวรรณ, ม.ล. (2543). วเคราะหรสวรรณคดไทย. พมพครงท 3. กรงเทพฯ : ศยาม.ปวณา วชรสวรรณ. (2548). กลวธทางภาษาในการแสดงวจนกรรมการกลาวขดแยงของนกเรยน เมอครกลาวผด. ในวารสารภาษาและวรรณคดไทย. กรงเทพฯ : โรงพมพแหงจฬาลงกรณ มหาวทยาลยพนม นนทพฤกษ. (2524). เดกชายชาวเล.กรงเทพฯ : ตนหมาก._______. (2525). บองหลา.กรงเทพฯ : ดอกหญา._______. (2540). ดงคนด. กรงเทพฯ : มงมตร.ไพรถ เลศพรยกมล. (2539). วรรณกรรมปจจบน. กรงเทพฯ : ฝายเอกสารตำารา สำานกสงเสรมวชาการ สถาบนราชภฏธนบร.วนตา ดถยนต. (2537). วรรณกรรมไทยในสองทศวรรษ พ.ศ. 2500-2530 และ 2531 - 2540 ปากกาขนนก.กรงเทพฯ : ดอกหญา. ศรวร แกวกาญจน. (2549). กรณฆาตกรรมโตะอหมามสะตอปาการเด. กรงเทพฯ : ผจญภย.ศลา โคมฉาย (นามปากกา). (2536ก). ภาพคำานงถงฤดหนาวอนยาวนาน. ในไรเตอร.(สงหาคม) 14 - 18. _______. (2536ข). เรองจากปก. ในไรเตอร.(พฤศจกายน) : 45 - 62. สจรตลกษณ ดผดง. (2549). วจนปฎบตศาสตรเบองตน. นครปฐม : สถาบนวจยภาษาและวฒนธรรม เพอพฒนาชนบท มหาวทยาลยมหดล.


สภาสน โพธวทย. (2547). กลวธการแสดงความเหนโตแยงในภาษาไทย.วทยานพนธปรญญาศลปศาสตร มหาบณฑต สาขาวชาภาษาศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร.Leech, G. (1983). PrinciplesofPracmatics.New York : Longman.Yule, G. (1996). Pragmatics.London : Oxford University press.

ปีที่ 12 ฉบับที่ 1 (มกราคม – มิถุนายน) 2557...

Documents