ร ามอญ: ประเพณีทรงคุณค่า ...acad.vru.ac.th/journal/journal...

วารสารวไลยอลงกรณปรทศน (มนษยศาสตรและสงคมศาสตร) ปท 6 ฉบบท 2 พฤษภาคม-สงหาคม 2559

55

ร ามอญ: ประเพณทรงคณคาจงหวดปทมธาน

MON DANCE: THE VALUE OF PATHUM THANI PROVINCE’S TRADITION

ดสตธร งามยง1* Dusittorn Ngamying

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาการน าร ามอญไปใชในประเพณจงหวดปทมธาน วธการด าเนนการวจยดวยวธวจยเชงคณภาพ ในพนทจงหวดปทมธาน โดยศกษาเอกสาร และ ขอมลภาคสนาม จากการสงเกต สมภาษณ สนทนากลม ผใหขอมล จ านวนทงหมด 100 คน ประกอบดวย กลมผร 20 คน กลมผปฏบต 40 คนและกลมผใหขอมลทวไป 40 คน เครองมอทใช ในการเกบรวบรวมขอมล ไดแก แบบสงเกตแบบมสวนรวมและไมมสวนรวม แบบสมภาษณ แบบมโครงสราง ไมมโครงสราง และแบบสนทนากลม การตรวจสอบขอมลโดยการใชเทคนค การตรวจสอบแบบสามเสา น าเสนอผลการวจยโดยวธพรรณนาวเคราะห ผลการวจยพบวา สภาพทวไปของร ามอญยงคงน าไปใชในประเพณจงหวดปทมธาน แตมการปรบเปลยนไปตามสภาพแวดลอมและบรบทของสงคมในปจจบนทมปจจยหลก ๆ อยหลายประการ เชน ระยะเวลา โอกาสของการจดงานกจกรรมประเพณนน ๆ สวนการสมภาษณผทรวมงานกจกรรม ประเพณตาง ๆ แบงเปน กลมผร ผปฏบต และผใหขอมลทวไป ในประเดน สภาพปจจบนของการน าร ามอญไปใช ในประเพณจงหวดปทมธาน พบวา ร ามอญถอวาเปนการแสดงทมความส าคญในจงหวดปทมธาน ภาครฐไดสงเสรมใหมบทบาทมากขนส าหรบการน าไปแสดงในกจกรรม ประเพณและพธการ ดานปญหาของร ามอญ พบวา คนรจกร ามอญทแทจรงนอยลงจงนยมน าร ามอญไปแสดงในประเพณงานศพเปนสวนใหญ ประกอบกบรปแบบการร ามการเปลยนแปลงไปมาก ดานความตองการ พบวา ขนอยกบการทจะน าร ามอญไปแสดงในงานกจกรรม ประเพณใด ดานจดแขง พบวา ร ามอญเปนศลปวฒนธรรมแขนงหนงทแสดงใหเหนถงความเปนเอกลกษณของจงหวด มกระบวนลลาทาร าทออนชอยงดงาม มจารต พธกรรมและวฒนธรรม โดยเฉพาะ การแตงกาย ดานจดออน พบวา มรปแบบ 12-13 เพลงร า ประกอบกบท านองเพลง ดนตรมความโศกเศรา ดานโอกาสและอปสรรค พบวา ร ามอญไมมความหลายหลาก ใชระยะเวลาในการร าทนาน ถาร าครบ 12-13 เพลง ใชเวลา 30-40 นาท ท าใหคนสวนใหญจะน าร ามอญไปแสดงเฉพาะในงานศพ ส าหรบการแกไขปญหา คอ ภาครฐ และเอกชนควรใหการสนบสนน อนรกษ สงเสรม และพฒนา เชน ควรบรรจไวในหลกสตรทองถน เพอทจะใหเยาวชนไดมการเรยนรถงมรดกทางวฒนธรรมของชาต นอกจากนควรจะวาจางร ามอญให ____________________________________ 1หลกสตรศลปะการแสดง คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏวไลยอลงกรณ ในพระบรมราชปถมภ จงหวดปทมธาน *ผนพนธบณฑตวทยาลยประสานงาน E-mail: [email protected]

Valaya Alongkorn Review (Humanities and Social Science) Vol. 6 No. 2 May-August 2016

56

ไปร าในงานกจกรรมประเพณตาง ๆ มากขน เชน งานลอยกระทง งานกจกรรมในชมชนและจงหวด งานตลาดน า ฯลฯ เพอเปนการสงเสรมศลปวฒนธรรม ในเชงทองเทยว ทส าคญไปกวานนเพอปรบแนวคด ทศนคตเกยวกบร ามอญ เปนตน ค าส าคญ: ร ามอญ ประเพณ จงหวดปทมธาน

ABSTRACT This research aims to study the using of Mon Dance in Pathum Thani province’s tradition. This research with qualitative research in Pathum Thani Province’s area. The study documents and field from observation, interviews and focus group. The data collected a total of 100 people consist of 20 key informants, 40 casual informants and 40 general informants. Data was validated using a triangulation technique and findings are presented using descriptive analysis. The results found that Mon Dance is still presenting in the traditional of Pathum Thani province but it is modified by the situation changing sucs as time and occasion. In the case, Mon Dance is important so that the government should support it to continue using in traditions and rituals. On the other hand, there are some problems most people know that Mon Dance only performance in funeral ceremony and the patterns of performance are chancing. It found that, it depends on the consumer to perform in any occasions. For the strength, Mon Dance is real culture which is the identity. In fact, it shows the gentle, ritual and culture especially the costume. For the weakness, there are only 12-13 performances and the mournful melody. For the opportunities and obstacles, it found that Mon Dance isn’t diversity and it takes a long time about 30-40 minutes for each performance. Because of slow dancing, it only performs in the funeral ceremony. For problems solution, the government and private should support, promote and conserve it including sustainable developing. Mon Dance should be contained in the local curriculum to create the youths about the cultural heritage and get more performers. Therefore, it should be performance in various occasions such as Loykrathong Festival, Floating Festival and community activity to creating, promoting cultural tourism for attitude adjustment on Mon Dance. Keywords: Mon Dance, Traditions, Pathum Thani Province


57

บทน า ประเพณ คอ สงทนยมถอปฏบตสบตอกนมาจนเปนแบบแผน (ราชบณฑตยสถาน, 2556) เชน การแตงกาย ศาสนา ความเชอ ฯลฯ อนเปนบอเกดของสงคม ในเชอชาตตาง ๆ โดยเกดจาก การทไดรบการปลกฝงกลอมเกลาจตใจ จากรนหนงไปสอกรนหนงทมการปรบปรง พฒนา ตามสภาพแวดลอมและคานยม จนเปนทยอมรบของกลมคนนน ๆ ในทสดกลายเปนสงทยดถอปฏบตตามกนมา ทเรยกวา จารต ขนบธรรมเนยมประเพณ

การเกดขนของประเพณนน ไมมนกวชาการหรอนกวจยทานใดสามารถระบลงได อยางแนชดวาเกดขนตงแตเมอไร จงตองอาศยหลกฐานทางโบราณคดมาประกอบ เชน ภาพเขยนสบนผนงถ าในถ าตาดวง เขาวงกลา บานปากคลอง ต าบลชองสะเดา อ าเภทเมอง จงหวดกาญจนบร เปนภาพเลาเรองราวเกยวกบขบวนแหในประเพณการขอฝนเพอความอดมสมบรณ (กรมศลปากร, 2545) หรอ ลวดลายบนกลองมโหระทก เปนรปคนก าลงเปาแคนและการก าลงฟอนร าอยางนอย 2 คน (สจตต วงษเทศ , 2542) ซงสนนษฐานวาก าลงท ากจกรรมในประเพณใดประเพณหนงอย เปนท นาสงเกตวา ในประเพณทปรากฏจากหลกฐานทางโบราณคดจะมองคประกอบของการแสดงอยในประเพณนนดวย ซงสรพล วรฬหรกษ (2547) ไดยกตวอยางการแสดงในพธกรรมประเพณ ไดแก การฟอนผฟา เพอรกษาหรอสะเดาะเคราะหในภาคอสาน การฟอนผมดผเมงในภาคเหนอ นอกจากนยงมการเซงประกอบในขบวนแหเทยน ของจงหวดอบลราชธานในประเพณเขาพรรษาและฟอนเลบ ในขบวนแหสรงน าพระพทธสหงคประเพณสงกรานตจงหวดเชยงใหม เปนตน นอกจากน ประเพณอาจมการเปลยนแปลงไปตามความเหมาะสมของยคสมยได ดงท เสถยร โกเศศ (2524) ไดกลาวถง ประเพณและการเปลยนแปลงของประเพณวา ประเพณ เปนวฒนธรรมทเราประพฤตปฏบตกน และเปนสงธรรมดาทไมวาสงใดถาเปนอยอยางนนโดยไมม สงใหมเขามาเสรมสงเกาสงนนกจะสญสนไป ประเพณกเชนกน การทประเพณไทยยงคงอยไดกเพราะมสงใหมเขามาชวยเสรมสรางสงเกาและสามารถเขากนไดด โดยประเพณนนจะคอย ๆ เปลยนแปลงไปทละนอยตามยคสมย ดงนนประเพณจงเปนสวนหนงของวฒนธรรมทมนษยไดสรางขนมาและ ไดม การประพฤตปฏบตสบทอดตอ ๆ กนจนเปนมรดกทางสงคมและเปนเอกลกษณประจ าชาต โดยประเพณนอาจมการเปลยนแปลงใหเหมาะสมตามกาลสมยได

“ร ามอญ” ถอวาเปนนาฏศลปของชาวรามญ ซงมประวตความเปนมาทยาวนาน มวถชวต จารต ขนบธรรมเนยมประเพณ อยางชดเจน แมวาในปจจบนนจะไมมประเทศรามญ (มอญ) อยในแผนทโลกแลว ดวยความทมอตลกษณทเดนชดและมความเปนตวตนสง ถงจะอพยพยายถนฐานไปอยทอน ๆ กตาม แตยงปรากฏงานกจกรรม ประเพณ จนถงทกวนน เชน ประเพณการเฉลมฉลองวนชาตรามญในประเทศตาง ๆ หรอ ประเพณของจงหวดปทมธาน เชน ประเพณวนสงกรานต จะมการท าบญปลอยนก ปลอยปลา มการละเลนทะแยมอญ ร ามอญ ประเพณการตอนรบแขกบานแขกเมอง ซงถอวาเปนการยกยอง ใหเกยรตกบผทมาเยอน ซง ทองค า พนนทธ (2524 อางใน พงษสร ศลปบรรเลง , 2540) ไดกลาววา การร ามอญในจงหวดปทมธานเปนทนยมในหมของชาวไทย เชอสายรามญ และยงเปนทนยมในหมของชาวไทยอกดวย นยมจางคณะร ามอญไปแสดงในประเพณงานศพและประเพณงานตอนรบแขกบานแขกเมองอย เสมอจงเปนอาชพหนง ทท ารายไดด สวน นาฏยา สวรรณทรพย (2525) ไดกลาววา ร ามอญเปนการละเลนพนเมองของชาวปทมธาน


58

เปนการแสดงอยางหนงทไดรบการถายทอดจากบรรพบรษ ทอพยพมาอยสามโคก ร ามอญแตเดม ใชแสดงไดทกโอกาสไมวาจะเปนงานประเภทใดกนยมจดร ามอญขน โดยยดถอแบบแผนเดมจากประเทศรามญ แตระยะหลงคนเรมนยมใชร ามอญในงานศพและมกจะเปนศพพระผใหญแตตอมา กกลายเปนการร าในงานศพทวไป และรจนา สนทรานนท (2548) ไดกลาววา ลกษณะลลาทาร า ของร ามอญจะมลกษณะชาเนนนาน มการกาวรวมเทา ยดยบตามจงหวะตะโพน ในลลาของ การร าแบบมอญ ซงบงบอกวาชาวปทมธานมเชอสายรามญอาศยอย ร ามอญบงบอกวฒนธรรม และประเพณของชาวรามญทชอบรองร า โดยมการสบทอดสลกหลาน โดยจะร าในงานประเพณตาง ๆ ทงงานมงคลและงานอวมงคล แตเนองจากทวงท านองเพลงมความเศราสรอย และบรรยากาศโศกเศรา ดงนน คนสวนใหญกจะน าร ามอญมาแสดงกนในงานศพ และชาวรามญกมความเชอกนวาการร ามอญในงานศพเปนการร าเพอเคารพสกการะผตาย นอกจากน การแตงกายของร ามอญ กจะแตงกายแบบชาวรามญ คอ นงซนกรอมเทา สวมเสอคอกลม แขนกระบอกผาหนา มผาพาดไหล เกลาผมมวย ประดบดวยดอกไม สวมก าไรเทา ซงการแตงกายดงกลาว จะมลกษณะ เปนวฒนธรรมการแตงกายของชาวรามญ

จากเอกสาร งานวจยตาง ๆ ทกลาวมาขางตน ประกอบกบการส ารวจ สมภาษณ สภาพปจจบนปญหาของร ามอญในการลงพนทจงหวดปทมธาน พบวา ร ามอญ มความเปลยนแปลงไปมาก โดยเฉพาะการน าร ามอญไปใชในประเพณตาง ๆ เชน ประชาชนสวนใหญมแนวคดวาร ามอญนยม ร ากนในงานศพ ฯลฯ จงท าใหผวจยมความสนใจในการท าวจยเรอง การศกษาการน าร ามอญไปใช ในประเพณจงหวดปทมธาน ขน วตถประสงคการวจย เพอศกษาการน าร ามอญไปใชในประเพณจงหวดปทมธาน วธด าเนนการวจย การวจยครงน ผวจยใชระเบยบวธการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) ซงเปนการวจยโดยเกบรวบรวมขอมลโดยการวเคราะหจากเอกสาร (Documentary Analysis) และ ท าการเกบขอมลภาคสนาม (Field Study) โดยศกษาเนอหาทจะน าไปสขอคนพบ สวนประชากร และกลมตวอยาง ไดแก ประชากรทอยในจงหวดปทมธานทมความเกยวของกบประเพณและร ามอญ กลมตวอยาง ไดคดเลอกแบบสมเจาะจงและไมเจาะจง รวมทงสน 100 คน ประกอบดวย กลมผร (Key Informants) จ านวน 20 คน กลมผปฏบต (Casual Informants) จ านวน 40 คน และกลมผใหขอมลทวไป (General Informants) จ านวน 40 คน ทสามารถใหขอมลในดานวชาการเชงลกเกยวกบประเพณและร ามอญ เชน สภาพทวไป สภาพปจจบน ปญหา ความตองการ จดแขง จดดอย โอกาสและอปสรรค ตลอดจนการแกไขปญหา วธการเกบขอมลโดยการสงเกต การสมภาษณ และ การสนทนากลม แลวน าขอมลทงหมดทได มาวเคราะห สรปอภปรายผลในเชงพรรณนาตามกรอบแนวคดทฤษฎทก าหนดไว


59

ผลการวจย จากการศกษาวจยโดยการลงพนทเกบขอมลภาคสนาม ไดแก การส ารวจ สงเกต สมภาษณ และสนทนากลมเกยวกบสภาพทวไป สภาพปจจบน ปญหา ความตองการ จดแขง จดดอย โอกาสและอปสรรค ตลอดจนการแกไขปญหา กลมตวอยางประกอบดวย กลมผร กลมผปฏบตและกลมผใหขอมลทวไปในจงหวดปทมธานแลวน าขอมลทไดมาท าการวเคราะห ตามวตถประสงค โดยผวจย ไดแบงการวเคราะหขอมลหลก ๆ เปน 2 ประเดน ดงน 1. ศกษาสภาพทวไปของการน าร ามอญไปใชในประเพณจงหวดปทมธาน จากการสมเกบขอมลแบบเจาะจงในแตละประเพณ กจกรรมทจดขนตามพนท ทท าการวจย ซงแบงตามประเภท ของประเภทเพณ ไดแก ประเพณทเกยวกบบคคล เชน ประเพณงานศพ สถานทจดงาน วดบางควดนอก ต าบลบางควด อ าเภทเมองปทมธาน จงหวดปทมธาน เมอวนท 6 ตลาคม 2556 ลกษณะการจดงาน เปนการสวดพระอภธรรมในงานศพ 7 วน โดยกอนวนฌาปนกจศพ 1 วน จะมการแสดงร ามอญ (ภาพท 1) ประเพณท เกยวกบสงคม ไดแก ประเพณบงสกลอฐบรรพบรษ สถานทจดงาน วดบางตะไนย ต าบลบางควด อ าเภอเมองปทมธาน จงหวดปทมธาน เมอวนท 14 เมษายน 2557 ลกษณะการจดงาน เปนการน าอฐญาตของผตายทอย ในชมชนมารวมกนเพอประกอบพธ สวดพระอภธรรม ท าบญอทศสวนกศล (ภาพท 2) กจกรรมทจดขนภายในชมชน เชน งานเฉลมฉลอง ตาง ๆ ไดแก ประเพณสงกรานต สถานทจดงาน เทศบาลต าบลสามโคก หมท 2 ต าบลสามโคก อ าเภอสามโคก จงหวดปทมธาน เมอวนท 10 เมษายน 2557 ลกษณะการจดงาน ชองานสบสานประเพณวนสงกรานต ประจ าป 2557 โดย เทศบาลต าบลสามโคกรวมกบสภาวฒนธรรม ต าบลสามโคก และมหาวทยาลยราชภฏวไลยอลงกรณ ในพระบรมราชปถมภ มการออกรานของ แตละหมบาน (ภาพท 3) และประเพณงานฉลองครบรอบในวาระพเศษ สถานทจดงาน ณ โบราณสถานเตาโองอาง และลานวดสงห หม 2 ต าบลสามโคก อ าเภอสามโคก จงหวดปทมธาน เมอวนท 31 ตลาคม - 2 พฤศจกายน 2557 ลกษณะของการจดงาน ชองานเลาขานต านาน เมองสามโคก ครบรอบ 385 ป โดยจงหวดปทมธาน วฒนธรรมจงปทมธาน และมหาวทยาลย ราชภฏวไลยอลงกรณ ในพระบรมราชปถมภ จะจดทงหมด 3 วน (ภาพท 4) จากการเกบรวบรวมขอมล ทงหมด 4 งานประเพณ พบวา ร ามอญยงคงน าไปใชในประเพณจงหวดปทมธาน แตม การปรบเปลยนไปตามสภาพแวดลอม ซงมปจจยหลก ๆ อยหลายประเดน เชน ระยะเวลา โอกาส ของการจดงานกจกรรมประเพณนน ๆ


60

ภาพท 1 ร ามอญแสดงในประเพณงานศพ ทมา: ดสตธร งามยง (2556)

ภาพท 2 ร ามอญแสดงในงานประเพณบงสกลอฐบรรพบรษ ทมา: ดสตธร งามยง (2557)


61

ภาพท 3 ร ามอญแสดงในงานประเพณสงกรานต ณ เทศบาลต าบลสามโคก ทมา: เทศบาลต าบลสามโคก (2557)

ภาพท 4 ร ามอญแสดงในงานเลาขานต านานเมองสามโคก ครบรอบ 385 ป เมองสามโคก ทมา: ส านกศลปวฒนธรรม มหาวทยาลยราชภฏวไลอลงกรณ ในพระบรมราชปถมภ (2557) 2. ศกษาจากการสมภาษณและสนทนากลมของผรวมงานกจกรรมประเพณ ทง 4 งาน ทกลาวมาขางตน ซงมเนอหาเกยวกบ สภาพปจจบน ปญหา ความตองการ จดแขง จดดอย โอกาสและอปสรรค ตลอดจนการแกไขของการน าร ามอญไปใชในประเพณจงหวดปทมธาน จากการสมเกบขอมลแบบไมเจาะจงในแตละงานประเพณ โดยแบงการสมภาษณและสนทนากลม จากกลมผร กลมผปฏบต และกลมผใหขอมลทวไป แลวน าทง 3 กลมมาวเคราะหเปรยบเทยบท าใหไดขอคนพบ ในประเดนทตงวตถประสงคไวดงน ดานสภาพปจจบนและปญหาของการน าร ามอญไปใชในประเพณจงหวดปทมธาน พบวา ร ามอญถอวาเปนการแสดงทมความส าคญในจงหวดปทมธาน ภาครฐ ไดสงเสรมใหร ามอญมทบบาทมากขนส าหรบการน าร ามอญไปแสดงในประเพณ กจกรรมและ พธการในจงหวด เชน งานสงกรานต งานของดเมองปทม งานกาดชาด ฯลฯ แตในทางตรงกนขาม


62

ปรากฏวาร ามอญมคณะร าเกดขนมากมายท าใหเกดปญหาการตดราคาและมราคาถก ตวอยางเชน แตเดมร ามอญจะวาจางตองานจ านวนนางร า 6 คนในราคา 8,000 - 9,000 บาท แตปจจบน เหลอเพยง 5,000 บาท ขณะเดยวกนคนสวนใหญไมรจกร ามอญทแทจรง จงได วาจางไปร าในงานอวมงคลเปนสวนใหญ เชน งานสวดอภธรรมศพกลางคน งานฌาปนกจตอนเยนและงานบงสกล อฐบรรพบรษ เปนตน ดานความตองการพบวา ขนอยกบความตองการของผวาจาง ทจะน าร ามอญ ไปแสดงในงานกจกรรมประเพณประเภทใด เชน งานศพ แกบน ไหวคร ฉลองรางทรง กวนขาวทพย งานฉลองผาปา โดยเฉพาะอยางยงประเพณงานศพถกวาจางมากทสด ซงมวตถประสงคเพอท าใหบรรยากาศในงานดขน สรางสสนใหกบงาน ท าใหงานไมเงยบและโศกเศราจนเกนไป ประกอบการสงเสยของผตายหรอผตายชอบดร ามอญและอทศใหเกยรตแกผตาย ดานจดแขงพบวา ร ามอญเปนศลปวฒนธรรมแขนงหนงทแสดงใหเหนความเปนเอกลกษณของจงหวดปทมธาน มกระบวนการ ลลาทาร าทออนชอยงดงาม มจารต พธกรรมและวฒนธรรมทเหนไดชด โดยเฉพาะการแตงกาย จะแตงเปนสองแบบ แบบทแสดงในงานมงคล จะแตงสสดใส ยกเวนสด า แตถาเปนงานอวมงคล จะแตงชดสด าลวน หรอ ขาวด า รปแบบการแตงกายจะแตงเหมอนกน คอ ผมเกลามวยประดบดวยดอกไมหรอเกยว ใสเสอคอกลมผาหนาแขนกระบอกยาวถงขอมอ มผาสไบส าหรบคล องคอหรอ พาดบา ใสเครองประดบและเขมขด นงผานงยาวกรอมเทาลายทางลงมเชง ดานจดดอย พบวา ร ามอญเปนการร าทชา ประกอบกบรปแบบการร าทไมหลากหลาย จงท าใหร ามอญมการเปลยนแปลง คอ เดมร ามอญจะร าทงหมด 12-13 เพลง ตอมาร าเพยง 2-3 เพลง ปจจบนร าเพยง 1 เพลง ไดแก ร าเพลงทะแย ดานโอกาสและอปสรรคพบวา สวนใหญจะนยมแสดงในงานศพ แตกมการวาจางใหไปแสดงในงานกจกรรมประเพณ อน ๆ เชน งานฉลองศาลพระภม งานแกบน งานกวนขาวทพย งานบวช และเปดงานโครงการตาง ๆ บางกรณผวาจางมความตองการและจะเจาะจงชดการแสดงเองอกดวย เชน ร าอวยพร ร ามโนราหบชายนต เตนแขก ระบ าศรวชย ตาลกปส และเซง จงท าให ทางคณะตองน าร าไทยเขามาผสมผสานประยกตและฝกซอมการแสดงใหเกดความหลากหลายเพอทน าไปใชส าหรบการแสดงในงานกจกรรม ประเพณตาง ๆ ได แตมประเดนทนาสนใจอกส าหรบปจจบนน ความนยมของร ามอญไมเฉพาะคนไทยเชอสายรามญทจะวาจางเทานนแตยงมคนไทยและคนไทยเชอสายจนกนยมวาจางใหไปแสดงเชนกน สวนการแกไขปญหาของการน าร ามอญไปใชในประเพณจงหวดปทมธาน ภาครฐและเอกชนควรใหการสนบสนน อนรกษ พฒนา สงเสรม ประกอบกบสภาพปจจบนนเกดปญหานกแสดงร ามอญมจ านวนลดนอยลงจงควรทจะบรรจร ามอญไวในหลกสตรทองถน เพอทจะใหเยาวชนรนหลงไดรบการถายทอดเรยนรจากรนหนงสอกรนหนงถงภมปญญาของบรรพบรษและควรทจะวาจางร ามอญใหไปร าในกจกรรมประเพณตาง ๆ ใหมากขนกวาเดมดวย เชน งานลอยกระทง งานกจกรรมในชมชนและจงหวด งานตลาดน า เพอสงเสรมศลปวฒนธรรม ดานการทองเทยวเชงอนรกษ และเพอเปนการปรบมมมอง แนวคด ทศนคตเกยวกบร ามอญอกดวย อภปรายผลการวจย จากขอคนพบในการท าวจยเรองน ซงผวจยไดศกษาตามวตถประสงคในประเดนตาง ๆ ทไดศกษาจากเอกสาร การส ารวจ ลงพนทภาคสนาม ซงขอคนพบไดสอดคลองกบ พมข ชาญธนะวฒน


63

(2546) ทวจย เรอง การปรบปรนเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของชาวไทยใหญ หมบานถ าลอด อ าเภอปางมะผา จ งหวดแม ฮองสอน ผลการวจยพบวา สภาพทางสงคมและวฒนธรรม มการเปลยนแปลงอยตลอด สาเหตเกดจากการเปลยนแปลงของปจจยภายในและภายนอกชมชน จงท าใหผลกระทบทเกดตอชมชนมทงดานบวกและดานลบ ประเพณปฏบต พธกรรม ความเชอ เปลยนแปลงไปตามสภาพปจจบน โดยการปรบปรนผอนผนตามกระแสความนยมและคานยมสมยใหมทเขามามบทบาท แตกยงคงวฒนธรรมประเพณปฏบตเดม บางครงมการประยกตประเพณใหเหมาะสมกบสภาพของบรบททางสงคมททนสมยขน มการน าวสดสงของสมยใหมเขามาใช เพอความสะดวกสบาย และปรบเพมกจกรรมประเพณปฏบตตามความตองการของสงคม เชน การจดงานวนเดก วนปใหม วนลอยกระทง และการประกวดกจกรรมตาง ๆ ทางประเพณ ดานจดแขงสอดคลองกบแนวคดของ ประทน พวงส าล (2514) ทกลาวถงองคประกอบในการจดการแสดงไววาองคประกอบของการฟอนร าแสดงใหเหนถงความเจรญรงเรองทางวฒนธรรม เป นศลปะทมคณคา ในตวเอง ความสวยงามของการฟอนร าจงขนอยกบองคประกอบหลายอยาง ส าหรบผทจะจดการแสดงเกยวกบการฟอนร าจะตองมความร ความเขาใจในองคประกอบตาง ๆ ทมส าคญ ประกอบดวย ผแสดง เครองแตงกาย ดนตร ทาทาง การรายร า และสถานทใชแสดง ซงสอดคลองกบทฤษฎสนทรยศาสตร ของ อเลกซานเดอร กอททรบ โบมการเดน (Alexander Gottrib Baumgaten) นกปรชญาชาวเยอรมน ผทไดรบการยกยองวา เปนบดาแหงสนทรยศาสตร ไดอธบายถง สนทรยศาสตร วาเปนศาสตรหนงของทฤษฎคณวทยา (Axiology) มเนอหาเกยวกบการศกษามาตรฐานแหงความงามทงทมอยในธรรมชาต และเกดจากผลงานการสรางสรรคของมนษย โดยการรบรทางประสาทสมผสท เกดขนในจตใจของมนษยจากความรสกออกมาสมผสกบสภาพแวดลอม และสรรพสงตาง ๆ นอกจากความส าคญของหลกสนทรยศาสตรแลว ยงมองคประกอบตาง ๆ ดวย ดงน 1. ความรสกทางประสาทสมผสทไดรบทางเสยง และแสง จากทางห และตา 2. อารมณทมความสข เศรา เชน การเกดขนจากเสยงดนตรทบรรเลงดวยจงหวะซ า ๆ 3. ความหมายแหงสรรพสงเกดขนไดโดยทางเสยงหรอค า เชน บทกวทสอถงอารมณ ความรสกไปยงผอาน 4. ความรสก เชน ภาพทวาดโดยการเลยนแบบจากธรรมชาต ท าใหรสกไดเหนวตถจรง 5. ตวบคคล ทรบรทางสนทรยะ และเปนสวนหนงกบสงนน ๆ (มหาวทยาลยราชภฏ จนทรเกษม, 2553) ดานจดดอยสอดคลองกบแนวความคดเกยวกบการผสมผสานทางวฒนธรรม ตามแนวคดของ รองศาสตราจารย ดร.บญยงค เกศเทศ ก าหนดไววา วฒนธรรมประเพณ ยอมม การสบทอดกนอยเสมอ โดยเฉพาะในสงคมทมการตดตอ แพรกระจายทางดานการสอสารกนอย างกวางขวางอยางรวดเรว การแลกเปลยนหรอผสมผสานทางวฒนธรรมไมจ ากดเฉพาะในทองถนหรอภายในประเทศเทานน หากขยายขอบเขตในตางประเทศดวย (บญยงค เกศเทศ, 2536) ดานโอกาสและอปสรรค สอดคลองกบงานวจยของ ไพโรจน บญผก (2537) ไดท าการวจย เรอง ปพาทย-มอญร า ความอลงการแหงคต-นาฏกรรมทเรองรงและด ารงอยในจตวญญาณของความเปนมอญ ผลการวจยพบวา วงปพาทยมอญ และร ามอญใชบรรเลงหรอร าเฉพาะงานศพเทานน แตในความจรงแลวสามารถ บรรเลงไดทงงานมงคล และงานอวมงคล ปจจบนวงปพาทยมอญเหลออยเพยงไมกคณะและ


64

ลดความนยมลงเนองดวยกระแสโลกาภวตน ทเปลยนไปในทศทางของวฒนธรรมไทยทผสมผสานกบรปแบบตะวนตกมากขน สงผลใหปพาทยมอญเปลยนแปลงไปเชนกน สวนการแกไขปญหาของการน าร ามอญไปใชในประเพณจงหวดปทมธานสอดคลองกบ บปผาชาต อปถมภนรากร (2552) ไดศกษารปแบบในการอนรกษและการสบสานศลปะการแสดงโนราภาคใตสรปผลการวจยวาในการจดการเรยนการสอนเกยวกบการแสดงโนราควรจดเปนหลกสตรทองถน บรรจไวในหลกสตร และพทยา สายห (2536) ไดกลาวไววา การสงเสรมและเผยแพรศลปวฒนธรรมนนไมควรจะตองเปนหนาทของกลมใดกลมหนงและไมควรทจะมองคณคาทางศลปวฒนธรรมทเปนเสมอนวตถสงของ จนท าใหเกดการแตกแยกทางสงคมขน ทงนควรทจะรวมมอกนเพอท าให เกดประโยชนแกสงคมนนเอง ซงสอดคลองกบ ทฤษฎโครงสรางหนาทนยม (Functionlism) ของมาลนอสก (Malinowsk) (ทรงคณ จนทจร, 2553) ทไดกลาวถงความตองการตอความจ าเปน 3 ดานของมนษย ไดแก ดานความจ าเปนพนฐาน ดานสงคม และดานจตใจ โดยเฉพาะทางดานจตใจ เปนความตองการเพอความมนคง ทางจตใจ เชน ความสงบทางใจ ความกลมกลนกนทางสงคมและเปาหมายชวต ระบบสงคมทสนองความตองการเหลาน ประกอบดวย ความร กฎหมาย ศาสนา นยายปรมปรา ศลปะ และเวทมนตคาถา ซงมาลนอสก (Malinowski, 1925) ย าวาวฒนธรรมประเพณทกดานมหนาทตองท า คอ การตอบสนองความตองการของมนษยอยางใดอยางหนงหรอทง 3 อยาง ดงกลาวแลวขางตน สวนตาง ๆ ของวฒนธรรมประเพณ มหนาทเพอสนองความตองการของชนในสงคมนน แนวความคดดงกลาว จงเปนหลกส าคญในการน ามาใชวเคราะหพฤตกรรมของคนในสงคมท งหมดของแตละวฒนธรรมประเพณ สรปผลการวจย การศกษาวจยเรองน มวตถประสงคเพอศกษาการน าร ามอญไปใชในประเพณจงหวดปทมธาน ด าเนนการวจยดวยวธวจยเชงคณภาพ ในพนทจงหวดปทมธาน สรปไดวา การอพยพเคลอนยายถนฐานของชาวรามญ เมองเมาะตะมะประเทศพมา มาสอ าเภทสามโคก จงหวดปทมธาน จากภยสงคราม เมอประมาณ 300ป มาแลว สงทไดน ามาพรอม ๆ กบการอพยพ ไดแก จารต ประเพณ และวฒนธรรม ซงในปจจบนสงเหลานกยงคงปรากฏใหเหนและยดถอปฏบตจากรนหนงไปยงอกรนหนงอยางเครงครด โดยเฉพาะอยางยง ร ามอญ ถงแมวาการร าจะมการเปลยนแปลงไปบางแตกยงคงเปนเอกลกษณใหเหนวาเปนการแสดงของชาวรามญ ส าหรบการน าร ามอญไปใชในประเพณจงหวดปทมธานนน เดมนยมร าในประเพณทเปนงานมงคลและอวมงคล แตในปจจบนนยมน าไปร า ในงานประเพณอวมงคล โดยเฉพาะงานศพ ดวยเหตผลทวากระบวนการร ามความเรยบรอย เชองชา ประกอบกบ ท านองเพลง ดนตร มความโศกเศรา แตอยางไรกตาม ร ามอญกยงคงเปนทนยมของ คนไทย และคนไทยเชอสายรามญ ในจงหวดปทมธานและจงหวดใกลเคยง นอกเหนอไปจาก การคนพบขอมลตาง ๆ แลว ยงไดรบประโยชน ทวาดวยการตระหนกและการเหนถงคณคาทาง จารต ประเพณ และวฒนธรรม ในการแพรกระจายจากภายนอกทไดเขามาผสมผสานจารต ประเพณและวฒนธรรมทองถนไดอยางลงตว โดยไมมการเกดการขดแยงหรอเกดปญหา ซงเปนสงทบงบอกได


65

ถงความเปนมนษย แมจะมความแตกตางทงทางดานชาตพนธ จารต ประเพณ และวฒนธรรมกตาม แตมนษย กยงสามารถด ารงอยรวมกนไดอยางมความสขและสนตสข ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะเพอน าผลของการวจยไปใชใหเกดประโยชนตอสงคม 1.1 ผลของการวจยสามารถน าไปใชในหนวยงานทเหมาะสมทจะเปนประโยชน ในการอนรกษ พฒนาและสรางสรรคตอไป ไดแก หนวยงานทมสวนเกยวกบวฒนธรรมรามญ ซงน าไปเพอสงเสรมใหเกดเปนอนหนงอนเดยวกน ในการยกระดบการร าใหดขน 1.2 ผลจากทไดจากการวจยสามารถกอใหเกดประโยชนกบ หนวยงานทมความเกยวของโดยเฉพาะสถานศกษาทองถน ควรบรรจเนอหาไวในหลกสตร ดวยการเชญศลปนทมความเชยวชาญทางการร ามอญเขามาเปนวทยากรรวมกบอาจารยในสถานศกษา 1.3 งานวจยนกอใหเกดประโยชนกบ หลกสตรศลปะการแสดง มหาวทยาลยราชภฏ วไลยอลงกรณ ในพระบรมราชปถมภ ในการศกษากระบวนการร ามอญหรอมการน าไปแสดงในงานมหรสพตาง ๆ 2. ขอเสนอแนะในการศกษาคนควาตอไป 2.1 ควรศกษาวธการถายทอดภมปญญาของการแสดงอน ๆ เชน การแสดงทเกยวกบรามญ เพอทราบรปแบบกระบวนการในการถายทอดภมปญญา และองคความรแบบครบถวน ตามแบบฉบบดงเดม 2.2 ควรมการศกษาวจย ทเกยวกบศลปวฒนธรรมรามญ เพอรวบรวมเปนฐานขอมลองคความร และเปนประโยชนตอสงคมตอไป เอกสารอางอง กรมศลปากร. (2545). สเขยนภาพผนงถ า ยคโบราณในประเทศไทย. กรงเทพฯ:

เอ.พ.กราฟค ดไซนและการพมพ. ดสตธร งามยง. (ผถายภาพ) (2556). ภาพร ามอญแสดงในประเพณงานศพ. ปทมธาน:

วดบางควดนอก. ดสตธร งามยง. (ผถายภาพ) (2557). ภาพร ามอญแสดงในงานประเพณบงสกลอฐบรรพบรษ.

ปทมธาน: วดบางตะไนย. ทรงคณ จนทจร. (2553). การวจยเชงคณภาพทางวฒนธรรมข นสง. มหาสารคาม:

มหาวทยาลยมหาสารคาม. ทองค า พนนทธ. (2524). ปทมธานในอดต. ม.ป.ท. เทศบาลต าบลสามโคก. (2557). ร ามอญแสดงในงานประเพณสงกรานต ณ เทศบาลต าบลสาม

โคก. [ออนไลน], เขาถงไดจาก: http://3khok.go.th (2557, 16 สงหาคม). นาฏยา สวรรณทรพย. (2525). “การแสดงการละเลนพ นเมองของจงหวดปทมธาน”

สมโภชกรงรตนโกสนทร 200 ป จงหวดปทมธาน. กรงเทพฯ: โรงพมพสวนทองถนกรมการปกครอง.


66

บญเดม พนรอบ และจ านง พนรอบ. (2525). วฒนธรรม. กรงเทพฯ: สงคมศาสตร. บญยงค เกศเทศ. (2536). วฒนธรรมเผาพนธมนษย. อบลราชธาน: ยงสวสดการพมพ. บปผาชาต อปถมภนรากร. (2552). โนรา: การอนรกษการพฒนาและการสบสานศลปะการแสดง

ภาคใต. วทยานพนธปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาวฒนธรรมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม.

ประทน พวงส าล. (2514). หลกนาฏศลป. (พมพครงท 4). กรงเทพฯ: ไทยมตรการพมพ. พงษสร ศลปบรรเลง. (2540). การศกษาเพลงร ามอญของเกาะเกรด จงหวดนนทบร.

ปรญญานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชามานษยดรยางควทยา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

พทยา สายห. (2536). “การเกดและการคงอยของวฒนธรรมพ นบาน” เอกสารประกอบ การประชมสมมนาศลปในพ นบาน (หมอล า) ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ. ขอนแกน: ศนยวฒนธรรมขอนแกน.

พมข ชาญธนะวฒน. (2546). การปรบปรนเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมของชาวไทยใหญ หมบานถ าลอด อ าเภอปางมะผา จงหวดแมฮองสอน. วทยานพนธ ศลปศาสตรบณฑต สาขาวชาการวจยและพฒนาทองถน มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม.

ไพโรจน บญผก. (2537). ปพาทย-มอญร า ความอลงการแหงคต-นาฏกรรมทเรองรงและ ด ารงอยในจตวญญาณของความเปนมอญ. สยามอารยะ. 2(23), 43-53.

มหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม. (2553). สนทรยะภาพของชวต. (พมพครงท 2). นนทบร: เมองอกษร.

รจนา สนทรานนท. (2548). การอนรกษการแสดงพ นบาน จงหวดปทมธาน. ปทมธาน: คณะนาฏศลปและดรยางค: สถาบนเทคโนโลยราชมงคล.

ราชบณฑตยสถาน. (2556). พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2554. (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: ศรวฒนาอนเตอรพรนท.

ส านกศลปวฒนธรรม มหาวทยาลยราชภฏวไลอลงกรณ ในพระบรมราชปถมภ. (2557). ร ามอญแสดงในงานเลาขานต านานเมองสามโคก ครบรอบ 385 ป เมองสามโคก. [ออนไลน], เขาถงไดจาก: http://culture.vru.ac.th/ (2558, 29 มกราคม).

สจตต วงษเทศ. (2542). รองร าท าเพลง: ดนตรและนาฏศลปของชาวสยาม. (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: ฑฆพร พรนตง เซนเตอร.

สรพล วรฬหรกษ. (2547). หลกการแสดงนาฎยศลปปรทรรศน. กรงเทพฯ: ดานสทธาการพมพ. เสถยร โกเศศ. (2524). การศกษาเรองประเพณไทย. กรงเทพฯ: บพธการพมพ. Malinowski, B. (1925). Magic Science and Religion. New York: Dcubleday. White, R. E. & Richard, G. H. (1981). Academy of Management the Academy of

Management Review. New York: Briarcliff Manor.

ร ามอญ: ประเพณีทรงคุณค่า ...acad.vru.ac.th/journal/journal...

Documents