www.wongkarnpat.comปท 19 ฉบบท 245 ประจำเดอนธนวาคม พ.ศ. 2561 ผนำนตยสารทางดานยาทมผอานมากทสด

CONTINUING PHARMACEUTICAL EDUCATION 2.5

CreditCredits

ตามกระแสความเคลอนไหวสาธารณสข ป 2561ตดตามความเคลอนไหว

เตรยมพรอมสกาวใหมในป 2562

ตามกระแสความเคลอนไหวสาธารณสข ป 2561ตดตามความเคลอนไหว

เตรยมพรอมสกาวใหมในป 2562

ทศทางยา áนÇ·า§àǪ»¯ÔºµÔ GOLD guidelines Update 2019

แพทยแผนจน¡Òý˜§à¢ÁÃÑ¡ÉÒâä͌ǹ

รอบรเรองยา ÂÒËÃ×ÍÍÒËÒÃàÊÃÔÁ¸ÒµØàËÅ¡¡Ñº¢ŒÍ¤ÇÃÃÐÇѧ

ART pok.indd 1 1/16/2562 BE 16:18

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

1ǧ¡ÒÃÂÒ

º·ºÃóҸԡÒÃThe Med ic ine Journa l

¤³Ð·Õè»ÃÖ¡ÉÒ áÅФÍÅÑÁ¹Ôʵ�ผศ.ดร.นพ.ประกอบ ผวบลยสข

ผศ.พญ.รพพร โรจนแสงเรอง

อ.นพ.สนต สลยรตน

พญ.พทธธรา ดษยวรรณวฒน

พญ.วรนทพย สวางศร

ภก.ศ.เกยรตคณ ดร.สมพล ประคองพนธ

ผศ.ดร.ภก.ปรชา มนทกานตกล

ดร.ภก.สกขวฒน นกรอง

ภก.วสทธ สรยาภวฒน

ภก.ปรฬห รจนธารงค

ºÃóҸԡÒ÷Õè»ÃÖ¡ÉÒ ภก.ธนรตน สรวลเสนห

¡ÃÃÁ¡ÒúÃÔËÒà วาณ วชตกล

¡ÃÃÁ¡Òüٌ¨Ñ´¡ÒÃสรพร แสงเทยนฉาย

¡Í§ºÃóҸԡÒà ปยาภรณ เกตมา

มนญญา นาควลย

ÍÒÃ�µä´àáàµÍÃ�สกญญา หรญยะวะสต

´Õä«à¹ÍÃ�อาทตย ศานตพรยะ

¾ÔÊÙ¨¹�ÍÑ¡ÉÃสกญญา นธพานชเจรญ

§Ò¹â¦É³Òภญญาพชร ธนากลจราทพย

พชรนทร กายหอม

ปยะวรรณ หาปญนะ

กนกอร ขจรศกด

ª‹Ò§ÀÒ¾คชพล ไชยทงฉน

ºÃóҸԡÒüٌ¾ÔÁ¾�¼ÙŒâ¦É³Ò สรพร แสงเทยนฉาย

â·ÃÈѾ·�µÔ´µ‹Í ËÃ×ÍÊÁѤÃÊÁÒªÔ¡ä´Œ·Õèâ·Ã. 0-2435-8111, 0-2435-8444 ตอ 101

á¿¡«� 0-2423-2286

਌Ңͧ บรษท วงการแพทย พลส มเดย จากด

71/16 ถ.บรมราชชนน แขวงอรณอมรนทร

เขตบางกอกนอย กทม. 10700

»ÃШíÒà´×͹¸Ñ¹ÇÒ¤Á 2561

MERRY X’MAS ทกทานครบ เขาสเดอนธนวาคม เดอนสดทายของ

ป พ.ศ. 2561 แลว ในเดอนนยงมวนสาคญของเราชาวไทยอกหลายวน

ไมวาจะเปนวนชาต วนพอแหงชาต และวนพระราชทานรฐธรรมนญ ในขณะท

หลายทานยงคงมภารกจในเดอนนอกมากมายทตองสะสางใหเรยบรอย

กอนจะเรมเทศกาลหยดยาวตอนรบปใหม ทมบรรณาธการขอเปนกาลงใจ

ใหทกทานกาวขามผานชวงเวลาดงกลาวไปไดอยางสบาย ๆ เลยนะครบ

ความกาวหนาในแวดวงการแพทยและวงการยายงคงมอยาง

ตอเนองดงทปรากฏในคอลมน “โลกกวางทางยา” ซงทางทมงานไดรวบรวมมา

ใหโดยตลอด ในฉบบนกมเรองทนาสนใจหลายประการเลย อกหนงคอลมน

ททมงานแนะนาและไมอยากใหทกทานพลาดในฉบบนคอ สกปพเศษ ตดตาม

กระแสความเคลอนไหวของวงการสาธารณสขในป พ.ศ. 2561 ทผานมา และ

จะมผลตอเนองตามพวกเราไปในปหนาแนนอน ไมวาจะเปนประเดน

กฎหมาย นโยบายขบเคลอนในดานตาง ๆ ทงเรองสมนไพร การยกระดบ

การควบคมยาทมแนวโนมจะเกดปญหาในการใช การลดระดบการควบคม

ยาบางชนดเพอใหผบรโภคเขาถงยาไดดยงขน การใชยาอยางสมเหตผล

โดยเฉพาะยาปฏชวนะเพอปองกนการดอยาทกาลงเปนปญหาสาคญ

ในปจจบนและอนาคต

ในสวนเนอหาวชาการอนกยงคงนามาทบทวนใหแกผอานทกทาน

เชนเคย ฉบบนเปนเรองขอควรระวงของการใชยาหรออาหารเสรมทม

ธาตเหลกเปนองคประกอบ เพราะอาจกอใหเกดปญหาตกนกบยาชนดอน

และสงผลลดประสทธภาพของการรกษาได รวมถงยงมการสรปแนวทาง

การรกษาโรคปอดอดกนเรอรงของ GOLD 2019 ทยอลงมาเหลอเพยง 1 หนา

เทานน (ดสด ๆ) และยงมคาแนะนาจากกรมควบคมโรคเกยวกบโรคและ

ภยสขภาพทตองเฝาระวงในป พ.ศ. 2562 ดวย สวนบทความการศกษาตอเนอง

ทางเภสชศาสตรในฉบบนกมความเกไกไมแพกนคอ เปนเรองการอาน

และประเมนความนาเชอถอของบทความวจยโดยการสงเกต ซงจดเปน

พนฐานองคความรทสาคญในการประยกตนาความรใหม ๆ ทพบในวารสาร

มาใชในทางปฏบต และใหคาแนะนาแกผบรโภคตอไปได

ทายสดน ทมบรรณาธการขอสวสดปใหม พ.ศ. 2562 ลวงหนา

แกผอานทกทาน และในชวงเทศกาลเฉลมฉลองปใหมน ขอใหทกทาน

มชวงเวลาทมความสข เดนทางกลบบานหรอภมลาเนาอยางปลอดภย

และทสาคญ “ดมไมขบนะครบ”

ภก.ธนรตน สรวลเสนห

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

2 วงการยา ประจ�ำเดอนธนวาคม 2561

สารบญ The Med ic ine Journa l

THE MEDICINE JOURNAL

Contentsฉบบท 245 ประจำ เดอนธนวาคม 2561

3 โลกกวางทางยา -ใหนมบตรตอเนองนานชวยลดการเปนโรคไขมนพอกตบ ในมารดา -คาเฟอนอาจมสวนชวยลดอตราการเสยชวต ในผปวยไตเสอม -หฟงของแพทยเปนแหลงสะสมแบคทเรยทอาจนำาเชอ สผปวย

6 รทนโรค กรมควบคมโรคพยากรณ3โรค1ภยสขภาพสำาคญ ทตองเฝาระวงในป2562

8 นานาสาระ กรมการแพทยเตอนพาเดกเลกเทยวเดนทางชวงปใหม เสยงไดรบเชอโรค

9 ทนกระแส แคเปลยนอาหารการกนกอาจหายจากโรคเบาหวาน

10 รอบรเรองยา ยาหรออาหารเสรมธาตเหลกกบขอควรระวง

12 ทศทางยา แนวทางเวชปฏบตGOLDguidelinesUpdate2019

13 CPE PLUS การอานและประเมนความนาเชอถอของงานวจย โดยการสงเกต

29 สกปพเศษ ตามกระแสความเคลอนไหวสาธารณสขป2561 ตดตามความเคลอนไหวเตรยมพรอมสกาวใหมในป2562

36 กฎหมายเภสช ขอกฎหมายเบองตนเกยวกบการทำางาน ของคณะกรรมการสภาเภสชกรรม

40 แพทยแผนจน การฝงเขมรกษาโรคอวน

41 สมนไพร-แพทยทางเลอก ม.ธรรมศาสตรจบมอองคการเภสชกรรม เรงพฒนาผลตยาสมนไพรจาก‘ไพล’ ชวยผปวยโรคภมแพ-หอบหด

43 หลากสสน คนเลก…กบงานเลกๆทยงใหญ

45 แกะกลอง FDA ยาทไดรบการขนทะเบยนใหม

47 ขาวบรการ

6

8 3240 41

2Content245.indd 2 1/16/2562 BE 4:06 PM

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

3วงการยาประจ�ำเดอนธนวาคม 2561

โลกกวางทางยาอ.นพ.สนต สลยรตน

คณะแพทยศาสตรวชรพยาบาล มหาวทยาลยนวมนทราธราชThe Med ic ine Journa l

Reuters Health Information: เปนททราบกนมานานแลววาการใหนมบตรดวยนมจากมารดามประโยชนตอสขภาพหลายประการทงตอมารดาและทารก มารดาทใหนมบตรจะมโอกาสของการเกดโรคหวใจ โรคเบาหวาน และมะเรงบางชนดนอยลงกวาผทไมให และผลจากการศกษาลาสดกพบอกดวยวา การใหนมบตรอาจชวยลดโอกาสของการเกดโรคไขมนพอกตบ (non-alcoholic fatty liver disease: NAFLD) ได

Dr.Veeral Ajmera และคณะผวจยจาก University of California ไดท�าการเกบขอมลจากอาสาสมครซงเปนเพศหญงจ�านวน 844 คน นบตงแตหลงคลอดตอเนองไปเปนเวลา 25 ป โดยมการสอบถามเกยวกบระยะเวลาของการใหนมบตรหลงคลอด และท�าการตรวจหาภาวะไขมนพอกตบดวย CT scan เมอสนสดการศกษา ซงจากจ�านวนอาสาสมครทงหมด ม 32% ทใหนมบตรนานเปนเวลา 1 เดอนหรอนอยกวา, 25% ใหนมบตรเปนเวลา 1-6 เดอน และ 43% ใหนมบตรนานกวา 6 เดอนขนไป เมอท�าการตรวจดวย CT scan ในอาสาสมครทงหมดกพบวาม 54 ราย (คดเปน 6%) เกดภาวะ NAFLD ขน และเมอท�า การวเคราะหความสมพนธกพบวาการใหนมบตรนานอยางนอย 6 เดอนขนไปนนจะมโอกาสของการเกด NAFLD นอยกวาถง 52% และมนยส�าคญทางสถตเมอเทยบกบมารดาทใหนมบตรเปนเวลานอยกวา 1 เดอน

นบตงแตป ค.ศ. 2000 ทผานมามการน�าเอากรดไขมนชนด omega-3 มาใชในทางคลนกกนอยางกวางขวางในสหภาพยโรป โดยมขอบงชของการใชคอ ใหใชในขนาด 1 กรมตอวนส�าหรบการปองกนการเกดซ�าของ MI และส�าหรบการลดระดบ triglycerides ในเลอด เนองจากมขอมลจากการศกษาทชอ GISSI Prevenzione study ซงเปนการศกษาแบบ open-label study วาสามารถลดอตราเสยงของการเกดโรคลงไดเลกนอย อยางไรกตาม ในการศกษาแบบ randomized controlled trials และการศกษาอน ๆ ในระยะหลงน เชน VITAL trial และ ASCEND trial กลบไมพบวามประสทธภาพในการลดอตราเสยงดงกลาว ในขณะทผลของการศกษาชอ REDUCE-IT trial ซงเปนการศกษาเกยวกบการใช eicosapentaenoic acid (EPA) ซงเปนกรดไขมน omega-3 รปแบบหนงในการปองกนการเกดโรคหวใจและหลอดเลอดในผปวยโรคหวใจหรอเบาหวานทมระดบ triglycerides ในเลอดสง พบวาสามารถลดอตราเสยงลงไดอยางมนยส�าคญคดเปน relative risk reduction เทากบ 25%

ผลการพจารณาในครงนสงผลใหในอนาคต omega-3 จะไมไดรบการรบรองใหใชเพอการปองกนการเกด MI ซ�าอกตอไป แตยงสามารถใชยานเพอการปองกนโรคหวใจในกลมผปวยทมระดบไขมน triglycerides ในเลอดสงได

Medscape Medical News: เมอไมนานมาน คณะกรรมการ European Medicine Agency (EMA) ของสหภาพยโรปไดแถลงสรปผลการพจารณาเกยวกบการใชกรดไขมนชนด omega-3 เพอการปองกนการกลบเปนซ�า (secondary prevention) ของโรคกลามเนอหวใจตาย (myocardial infarction: MI) ออกมาแลววา ยาดงกลาวไมมประสทธภาพในการปองกนโรคดงกลาว แตยงสามารถใชเพอลดระดบไขมนในเลอดชนด triglycerides ได

หลกฐานการวจยช Omega-3 ไมมประโยชนในการปองกนการเกดซ�าของโรคกลามเนอหวใจตาย

ผ วจยกลาววา ขอมลจากการศกษานเปนหลกฐานสนบสนนแนวคดทวาการใหนมบตรจะชวยท�าใหสขภาพของมารดาดขน และเปนสงทชวยยนยนการสนบสนนใหมารดาปอนนมตนเองใหแกทารกใหตอเนองเปนเวลานาน อยางไรกตาม ในแงของการปองกนการเกดโรค NAFLD นน ยงอาจตองมการศกษาวจยเพมเตมเพอยนยนตอไป

ใหนมบตรตอเนองนานชวยลดการเปนโรคไขมนพอกตบในมารดา

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

4 วงการยา ประจ�ำเดอนธนวาคม 2561

โลกกวางทางยา The Med ic ine Journa l

จะบรโภคคาเฟอนในขนาดสงมกเปนกลมเพศชายผวขาว มระดบการศกษาและมรายไดคอนขางสง ในขณะเดยวกนกมแนวโนมทจะสบบหรและดมแอลกอฮอลในปรมาณทมากกวาอกดวย ผวจยกลาววา ในขณะนยงไมมค�าอธบายทชดเจนวาคาเฟอนมบทบาทในเชงปองกนส�าหรบในผปวยกลมนไดอยางไร และจ�าเปนจะตองไดรบการศกษาเพมเตมตอไป อยางไรกตาม นบวาเปนขาวดส�าหรบผปวยทอาจชวยท�าใหมผลการรกษาทดขนได

Medscape Medical News: FDA สหรฐอเมรกาออกประกาศรบรองยา Altreno 0.05% Tretinoin lotion ซงเปนยาในกลม retinoid เพอใชในการรกษาสวชนด acne vulgaris ในผปวยทมอายตงแต 9 ปขนไปแลว นบเปนยา tretinoin ชนดแรกในรปแบบโลชนทไดรบการรบรองใหใชเพอการรกษาโรคน กอนหนานยา tretinoin ถกน�ามาใชเพอการรกษาสวเฉพาะจดมาเปนเวลานานแลวในรปของครมและเจล เนองจากมหลกฐานชดเจนในแงของ

ประสทธภาพของยา อยางไรกตาม ยานมกจะสรางปญหาในเรองของอาการขางเคยงจากยาซงพบไดบอย ไดแก อาการระคายเคองทผวหนง ผวหนงแหงหรอลอก เปนตน ยาใหมในรปแบบโลชนนมประสทธภาพสงในการรกษาสว แตมอาการขางเคยงทเกดจากยานอย ดงเหนไดจากผลการวจยแบบ phase 3 double-blind, vehicle controlled clinical trial จ�านวน 2 การศกษาทมอาสาสมครอายตงแต 9 ปขนไปเขารวมการวจยจ�านวน 1,640 ราย นานเปนเวลา 12 สปดาห โดยแบงกลมเปรยบเทยบสดสวนของผทมคาคะแนน Evaluator Global Severity Scores (EGSS) ดขนอยางนอย 2 คะแนนระหวางกลมทใชยา Altreno กบกลมทใชยาทมาพรอมกบ vehicle ซงผลการศกษาออกมากพบวากลมอาสาสมครทไดรบยา Altreno นนมคา EGSS ทดขนคดเปนสดสวนเทากบ 16.5% และ 19.8% ในการศกษาท 1 และ 2 ตามล�าดบ ซงมากกวาอาสาสมครในกลมควบคมทดขนคดเปนสดสวนเทากบ 6.9% และ 12.5% ตามล�าดบ กลมผทไดรบยา Altreno มระดบความพงพอใจตอการรกษามากกวากลมควบคมอยางมนยส�าคญทางสถต ส�าหรบผทใชยา Altreno ควรใชกนแดดและสวมเสอผาทปกปองผวหนงจากแสงหากสามารถท�าได ผทมประวตอาการแพอาหารจ�าพวกปลาควรใชยานดวยความระมดระวงเพราะอาจเกดการแพยาได

คาเฟอนอาจมสวนชวยลดอตราการเสยชวตในผปวยไตเสอม Medscape Medical News: ผลการศกษาแบบ observational study โดย Miguel Bigotte Vieira และคณะผวจยจาก Centro Hospitalar Lisboa Norte ประเทศโปรตเกส เกยวกบผลของการบรโภคคาเฟอน (caffeine) กบการเปนโรคไตเสอม พบวาการบรโภคกาแฟเปนประจ�าอาจชวยลดอตราการเสยชวตจากสาเหตตาง ๆ ในผปวยโรคไตเสอมลงไดอยางชดเจน การศกษาดงกลาวนเปนการวเคราะหขอมลทไดจากการศกษาแบบ observational study ในอาสาสมครจ�านวน 4,863 คน ซงเปนสวนหนงของการส�ารวจขอมลระดบชาตคอ Nutrition Examination Survey ทท�าไวในชวงป ค.ศ. 1999-2010 โดยอาสาสมครจะใหขอมลสมภาษณเกยวกบพฤตกรรมการรบประทานอาหารตาง ๆ รวมกบการเกบขอมลดวยการตรวจรางกาย ชงน�าหนก วดสวนสง และการตรวจทางหองปฏบตการตาง ๆ ซงในการศกษานคณะผวจยท�าการรวบรวมขอมลดานการบรโภคคาเฟอนทมอยในอาหารและเครองดมชนดตาง ๆ เชน กาแฟ ชา และเครองดมอน ๆ ตอวน และตดตามตอเนองไปเปนเวลา 60 เดอน ผลการศกษาทออกมาพบวา การบรโภคคาเฟอนสมพนธกบอตราการเสยชวตทลดลง โดยเฉพาะในกลมผทเปนโรคไตเสอม โดยกลมทบรโภคคาเฟอนไมวาจะมากหรอนอยเพยงใดมความเสยงตอการเสยชวตจากสาเหตตาง ๆ นอยกวากลมทไมบรโภคคาเฟอนเลยคดเปน 25% อาสาสมครทมแนวโนม

ยารกษาสวชนดใหมในรปแบบโลชนไดรบการรบรองแลวโดย FDA สหรฐอเมรกา

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

5วงการยาประจ�ำเดอนธนวาคม 2561

โลกกวางทางยาThe Med ic ine Journa l

Reuters Health Information: การศกษาเกยวกบผลของการใหวคซนไขหวดใหญในผปวยโรคหวใจโดย Daniel Modin และคณะผวจยจาก Gentofte University Hospital และ University of Copenhagen ประเทศเดนมารก พบวาการฉดวคซนปองกนไขหวดใหญสามารถลดโอกาสในการเสยชวตจากสาเหตใด ๆ โดยเฉพาะอยางยงทเกยวของกบโรคหวใจและหลอดเลอดในผปวยกลมนไดอยางชดเจน การศกษาดงกลาวนเปนการศกษาในผปวยโรคหวใจจ�านวนกวา 134,000 คนในชวงป

วคซนไขหวดใหญชวยลดโอกาสการเสยชวตจากโรคหวใจได

Medscape Medical News: โดยทวไปแลวเครองมอแพทยบางชนด เชน หฟงของแพทย (stethoscope) นนมกจะไมไดรบการท�าความสะอาดบอย ๆ จงอาจเปนแหลงสะสมของเชอแบคทเรยชนดตาง ๆ โดยเฉพาะอยางยงกลมเชอแบคทเรยดอยา อยางไรกตาม ในปจจบนยงไมมการศกษาวาบนเครองมอแพทยเหลานมชนดและการกระจายตวของเชอแบคทเรยเปนอยางไร และการท�า ความสะอาดดวยวธการตาง ๆ จะมผลตอชนดของเชอแบคทเรยหรอไม

Vincent R Knecht และคณะผวจยจาก University of Pennsylvania Perelman School of Medicine ใน Philadelphia จงท�าการศกษาโดยเลอกน�าเอาหฟงของแพทยทใชในหอผปวยภาวะวกฤตมาท�าการศกษา โดยแบงการศกษาออกเปน 3 รปแบบ คอ กลมท 1 เปรยบเทยบชนดของเชอระหวางหฟงทใชเฉพาะรายผปวย แตมผใชเปนบคลากรหลายคน กบหฟงทมผใชเพยงคนเดยว กลมท 2 เปรยบเทยบชนดของเชอบนหฟงกอนและหลงการท�า ความสะอาดดวยน�ายา hydrogen peroxide และกลมท 3 เปรยบเทยบชนดของเชอหลงจากท�าความสะอาดดวยวธการตาง ๆ กน 3 รปแบบ คอ ใชน�ายา hydrogen peroxide, 70% isopropyl alcohol และผาชบน�ายาฟอกขาว ซงผลการศกษาพบวาหฟงทใชกบผปวยหลายคนมการปนเปอนและสะสมของเชอมากทสด

รองลงมาคอ หฟงทมไวประจ�าเตยงผปวย สวนหฟงในกลมอน ๆ นนมระดบการปนเปอนของเชอใกลเคยงกน การท�าความสะอาดหฟงสามารถท�าใหปรมาณเชอทสะสมอยลดลงไดแตไมไดมประสทธภาพทสงมากเสมอไป เชอชนดทพบบนหฟงไดบอยทสดคอ Staphylococcus spp. โดยเฉพาะอยางยง S. aureus ทมกจะยงคงปรากฏอยแมวาหฟงจะไดรบการท�าความสะอาดเปนอยางดแลว ซงเปนสงบงชวาหฟงของแพทยอาจเปนแหลงสะสมเชอและเปนสาเหตของการตดเชอในโรงพยาบาลของผ ป วยได ดงนน จงควรมการจดการควบคมและปองกนการกระจายเชอดวยการปฏบตตามค�าแนะน�าของ CDC (Centers for Disease Control and Prevention) อยางเครงครด

ค.ศ. 2003-2015 และมผ ปวยอยประมาณครงหนงของทงหมดทสามารถตดตามตอเนองไดอยางนอย 3.7 ป ในชวงเวลาของการศกษานมผปวยจ�านวนเกอบ 78,000 รายทเสยชวตจากสาเหตตาง ๆ โดยมผปวยราว 48,000 รายทเสยชวตจากโรคของหวใจและหลอดเลอด โดยพบวานบตงแตการมสดสวนของผปวยทไดรบวคซนปองกนไขหวดใหญเพมขนจาก 16% ในป ค.ศ. 2003 ไปเปน 54% ในป ค.ศ. 2009 กพบวาอตราการเสยชวตของผปวยในแตละปกลดลงอยางชดเจน และผปวยทไดรบวคซนเปนประจ�าทกปมความเสยงของการเสยชวตนอยกวากลมผไดรบวคซนไมสม�าเสมอ นอกจากนยงพบอกดวยวาผปวยทไดรบวคซนในชวงเดอนกนยายนถงตลาคมซงเปนชวงเวลากอนเรมมการระบาดของโรคไขหวดใหญจะมความเสยงของการเกดโรคและการเสยชวตทนอยกวาผปวยทไดรบวคซนในชวงเวลาอน ๆ ของปอกดวย ผวจยกลาววา การตดเชอไวรสไขหวดใหญและเกดอาการเจบปวยนนมผลท�าใหรางกายตองใชพลงงานเพมมากขน ซงสงผลท�าใหหวใจตองท�างานมากขนตามไปดวย และในผปวยทมการท�างานของหวใจผดปกตอยกอนจะสงผลท�าใหเกดภาวะหวใจวายไปจนถงเพมโอกาสของการเสยชวตได ดงนน การปองกนการตดเชอดวยการใหวคซนแกผปวยจงเปนหนทางทจะสามารถปองกนการเสยชวตจากโรคหวใจได และควรแนะน�าใหผปวยไดรบวคซนอยางสม�าเสมอเปนประจ�าทกป โดยใหไดรบวคซนในชวงเวลากอนทจะเกดการระบาดของโรคจะใหผลการปองกนทดทสด

หฟงของแพทยเปนแหลงสะสมแบคทเรยทอาจน�าเชอสผปวย

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

6 วงการยา ประจ�ำเดอนธนวาคม 2561

รทนโรคกองบรรณาธการ The Med ic ine Journa l

กรมควบคมโรค พยากรณ

3 โรค 1 ภยสขภาพส�าคญทตองเฝาระวงในป 2562

1. โรคไขหวดใหญ จากขอมลในป พ.ศ. 2561 (ณ สนเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2561) พบผปวย 166,342 ราย เสยชวต 38 ราย ส�าหรบการพยากรณโรคป พ.ศ. 2562 คาดวาจ�านวนผปวยจะยงคงสงกวาคามธยฐาน 5 ป โดยจะมผปวย 177,759 ราย ซงจ�านวนผปวยใกลเคยงกบป พ.ศ. 2561 โดยในชวงตนป (มกราคม-มนาคม) จะมผปวยประมาณ 13,000-15,000 ราย และชวงฤดฝน (กรกฎาคม-พฤศจกายน) จะมผปวยประมาณ 15,000-25,000 ราย กรมควบคมโรคขอใหประชาชนใชมาตรการ “ปด ลาง เลยง หยด” ปองกนโรคไขหวดใหญ ดงน 1. ปด คอ ปดปาก ปดจมก เมอไอ จาม 2. ลาง คอ ลางมอบอย ๆ เมอสมผสสงของ 3. เลยง คอ หลกเลยงการคลกคลใกลชดกบผปวย และ 4. หยด คอ เมอปวยควรหยดเรยน หยดงาน หยดกจกรรมในสถานทแออด 2. โรคหด จากขอมลในป พ.ศ. 2561 (ณ วนท 25 พฤศจกายน พ.ศ. 2561) มรายงานผปวยไขออกผนหรอสงสยหด 5,442 ราย เสยชวต 22 ราย เปนผปวยทไดรบการยนยนทางหองปฏบตการ 2,451 ราย กลมอายทพบมากทสดคอ กลมอาย 1-4 ป คดเปนรอยละ 30 รองลงมาคอ 20-29 ป ส�าหรบการพยากรณโรคป พ.ศ. 2562 หากมมาตรการควบคมโรคทเขมแขง มความครอบคลมของวคซนไดตามเปาหมาย และมการใหวคซนในกลมเสยง คาดวาจะมผปวยสงสยโรคหด 1,003 ราย กรมควบคมโรคขอแนะน�าวาโรคหดเปนโรคทสามารถปองกนไดดวยการฉดวคซนตาม

กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข พยากรณโรคและภยสขภาพทตองเฝาระวงอยางใกลชดในป พ.ศ. 2562 ม 3 โรคทส�าคญ ไดแก โรคไขหวดใหญ โรคหด และโรคไขเลอดออก โดยเฉพาะโรคไขหวดใหญทคาดวาจะยงคงสงกวาคามธยฐาน 5 ป และคาดวาจะมผปวยสงเกอบ 1.8 แสนราย สวนภยสขภาพทส�าคญ ไดแก การบาดเจบจากการจราจรทางถนน นอกจากนประชาชนตองดแลสขภาพและระมดระวงตนเองจากโรคไมตดตอและภยสขภาพอน ๆ เชน โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง ปญหาหมอกควนทางภาคเหนอ เปนตน นพ.สวรรณชย วฒนายงเจรญชย อธบดกรมควบคมโรค พรอมคณะผ บรหารจากกรมควบคมโรค รวมแถลงขาวเรอง “พยากรณโรคและภยสขภาพทส�าคญ พ.ศ. 2562” ซงกรมควบคมโรค ไดวเคราะหสถานการณโรคในระบบเฝาระวงตาง ๆ ทผานมา โดยวธอนกรมเวลา วเคราะหจ�านวนและชวงเวลาการเกดโรคตาง ๆ เพอคาดการณแนวโนมของการเกดโรค และน�ามาพยากรณโรคและภยสขภาพทส�าคญในป พ.ศ. 2562 เพอเฝาระวงสถานการณของโรคทอาจเกดขนในประเทศไทย แบงเปน 2 กลม ไดแก กลมท 1 การพยากรณโรคตดตอ และกลมท 2 โรคไมตดตอและภยสขภาพ ดงน การพยากรณโรคตดตอทส�าคญในป พ.ศ. 2562 ม 3 โรค ไดแก

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

7วงการยาประจ�ำเดอนธนวาคม 2561

รทนโรคThe Med ic ine Journa l

แผนงานสรางเสรมภมคมกนโรคของกระทรวงสาธารณสข โดยผปกครองพาเดกเลกไปรบวคซนรวมปองกนโรคหด-คางทม-หดเยอรมน จ�านวน 2 เขม เขมแรกเมอเดกอาย 9 เดอน และเขมทสองเมออาย 2 ปครง 3. โรคไขเลอดออก จากขอมลในป พ.ศ. 2561 (ณ สนเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2561) พบผปวย 78,762 ราย เสยชวต 105 ราย ส�าหรบการพยากรณโรคป พ.ศ. 2562 คาดวาจะมผปวยโรคไขเลอดออก 94,291 ราย และคาดวาจะมแนวโนมสงขนในเดอนเมษายน และอาจพบสงสดในชวงเดอนมถนายน-สงหาคม โดยคาดวาจะมอ�าเภอเสยงสง 136 อ�าเภอจากทงหมด 928 อ�าเภอ (ใชเกณฑการประเมนจากพนทปวยซ�าซากและความรนแรงของการเกดโรคในปปจจบน) กรมควบคมโรคขอใหประชาชนรวมกนก�าจดแหลงเพาะพนธยงลายตามมาตรการ “3 เกบ ปองกน 3 โรค” คอ 1. เกบบาน 2. เกบขยะ และ 3. เกบน�า เพอปองกนโรคไขเลอดออก โรคไขปวดขอยงลาย และโรคตดเชอไวรสซกา

พนทเสยงจงตองระมดระวงเปนพเศษ โดยเฉพาะผปวยทเปนโรคทางเดนหายใจเรอรง ไดแก โรคหอบหดและโรคปอดอดกนเรอรงอาจท�าใหอาการก�าเรบรนแรงจนเสยชวตได

ส�าหรบมาตรการในการด�าเนนงานเพอปกปองประชาชนจากโรคและภยสขภาพดงกลาว กรมควบคมโรคไดมอบหมายใหหนวยงานในสงกด ทงในสวนกลาง ส�านกงานปองกนควบคมโรคทง 12 แหงทวประเทศ และสถาบนปองกนควบคมโรคเขตเมอง ด�าเนนการเฝาระวง ตรวจจบ คดกรองโรคและภยสขภาพ และเตรยมพรอมทมเฝาระวงสอบสวนเคลอนทเรว (SRRT) รวมถงการตอบโตโรคและภยอยางรวดเรวและมประสทธภาพ ทส�าคญการด�าเนนงานปองกนควบคมโรคในปจจบนตองอาศยความรวมมอจากทกฝาย ทงหนวยงานภาครฐ ภาคเอกชน องคกรปกครองสวนทองถน วด โรงเรยน และประชาชนทวไป เพอปองกนและควบคมโรค รวมถงลดการระบาดของโรคทอาจเกดขนได หากประชาชนมขอสงสยสามารถสอบถามขอมลเพมเตมไดท สายดวนกรมควบคมโรค โทรศพท 1422

นพ.สวรรณชย กลาวตอไปวา ส�าหรบการพยากรณโรคไมตดตอและภยสขภาพม 1 เรอง คอ การบาดเจบจากการจราจรทางถนน เนองจากทกปประเทศไทยจะพบอบตเหตจากการจราจรเกดขนจ�านวนมาก โดยเฉพาะในชวงเทศกาลตาง ๆ ทงจากรถจกรยานยนต รถยนตสวนบคคล และรถโดยสารสาธารณะ และพบวาบางรายมการใชแอลกอฮอลรวมดวยท�าใหเกดอบตเหต มผ ไดรบบาดเจบและเสยชวตจากกรณดงกลาวจ�านวนมากตามมาเชนกน เมอท�าการคาดการณจ�านวนผบาดเจบจากการจราจรทางถนนในป พ.ศ. 2562 คาดวาจะตองเฝาระวงและย�าเตอนประชาชนใหระมดระวงอบตเหตตลอดทงป กรมควบคมโรคจงขอแนะน�าใหประชาชนปฏบตตามกฎจราจร ไมขบรถเรว ผขบขรถจกรยานยนตควรสวมหมวกนรภย ผขบขรถยนตควรใชเขมขดนรภยทกครง หากดมสราแลวไมควรขบรถ และงวงตองไมขบ เปนตน นอกจากนประชาชนตองดแลสขภาพและระมดระวงตนเองจากโรคไมตดตอ เชน โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง เปนตน เนองจากสถานการณปญหาการปวยตายของคนไทยในชวงทผานมามแนวโนมสงขนอยางตอเนอง และสวนใหญมสาเหตมาจากโรคไมตดตอ ซงหากวาเราไมแกปญหานจะกลายเปนภาระของประเทศในการใชงบประมาณจ�านวนมากในการดแลรกษาผปวยและผเสยชวตจากโรคไมตดตอ สวนภยสขภาพอน ๆ ทตองระมดระวงคอ การปวยดวยโรคทางเดนหายใจในชวงปญหาหมอกควนภาคเหนอตอนบน โดยเฉพาะในเดอนมกราคม-เมษายนของทกป จะมหมอกควนหนาขน มผลกระทบท�าใหเกดการระคายเคองทางเดนหายใจ ประชาชนและผทมโรคประจ�าตวทอยใน

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

8 วงการยา ประจ�ำเดอน¸Ñ¹ÇÒ¤Á 2561

¹Ò¹ÒÊÒÃÐʶҺѹÊØ¢ÀҾഡáË‹§ªÒµÔÁËÒÃÒªÔ¹Õ ¡ÃÁ¡ÒÃá¾·Â� The Med ic ine Journa l

สถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชน กรมการแพทย แนะนาพอแม

วางแผนพาลกเลกเดนทางทองเทยวชวงปใหม ระวงไดรบเชอโรคทตดตอทาง

ละอองฝอยจากการไอหรอจาม ซงลองลอยอยในอากาศและมองไมเหน

โดยเฉพาะในสถานททมคนอยรวมกนมาก ๆ ในหองแอร หรอทอากาศถายเท

ไมสะดวก

นพ.สมศกด อรรฆศลป อธบดกรมการแพทย เปดเผยถงการเดนทาง

ในชวงเทศกาลปใหมสาหรบครอบครวทมเดกเลกวา การพาลกออกนอกบาน

ทกครงตองคานงถงอายของลก ยงลกเลกมากเทาไรกมโอกาสไดรบเชอโรค

มากขน เพราะเดกเลกมระบบภมคมกนยงไมสมบรณ โดยเฉพาะในชวงเทศกาล

ซงตามสถานทตาง ๆ มกเตมไปดวยผคน มโอกาสสงทเดกอาจไดรบเชอโรค

ตดตอทางละอองฝอยจากการไอหรอจาม เนองจากเปนเชอโรคในอากาศทมอง

ไมเหน ยากตอการปองกน หากเปนหองแอรหรอบรเวณทอากาศถายเทไมสะดวก

ความเสยงไดรบเชอโรคยงสงขน รวมถงการพาลกเลนเครองเลน เชน บานบอล

หรอโซนเครองเลนเดกตามหางสรรพสนคา มกมเชอโรคจากนามกหรอนาลาย

ของเดกทเปนหวด เมอเดกไปเลนสมผสบรเวณดงกลาวอาจไดรบเชอโรคตาง ๆ

เชน โรคตดเชอระบบทางเดนหายใจ ตดเชอระบบทางเดนอาหาร ทาใหทองรวง

และอาเจยน หรอบางรายอาจทาใหเปนโรครายแรง เชน เยอหมสมองอกเสบ

เปนตน

นพ.สมเกยรต ลลตวงศา ผอานวยการสถาบนสขภาพเดกแหงชาต

มหาราชน กรมการแพทย กลาวเพมเตมวา ในการเดนทาง

แตละครง พอแมผ ปกครองจาเปนตองวางแผนเปนอยางด

เดกเลกเกนกวา 2 เดอน หากหลกเลยงไดไมควรพาไปอยในท

ทมคนแออด การเดนทางไกลควรหยดพกทก 2 ชวโมง ใหเดก

ไดคลายความเครยดจากการอดอทตองอยในยานพาหนะ

เปนเวลานาน สาหรบวธปองกนเชอโรคตาง ๆ ไดดทสด

คอ ลางมอใหลกบอย ๆ โดยเฉพาะกอนรบประทาน

อาหาร และหลงจากทากจกรรมตาง ๆ เมอกลบ

ขนรถควรใชกระดาษเปยกหรอใชเจลลางมอทม

แอลกอฮอลฆาเชอใหลกทกครง นอกจากนควร

เตรยมยาสามญตาง ๆ เชน ยาลดไข ยาลดนามก

ปรอทวดไข ยาทาแกแมลงกดตอย รวมทงยาทลก

มกใชประจา เชน ยาแกแพ นาตดตวไปดวยทกครง

¡ÃÁ¡ÒÃá¾·Â�àµ×͹¾Òà´¡àÅ¡à·ÕÂÇ à´Ô¹·Ò§ª‹Ç§»‚ãËÁ‹àÊÕ§䴌à Ѻàª×Íâä

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

9วงการยาประจ�ำเดอนธนวาคม 2561

ทนกระแสผศ.ดร.นพ.ประกอบ ผวบลยสขThe Med ic ine Journa l

เรารบรและเชอกนมานานนบรอยๆปแลววา ใครกตามทไดรบ

การวนจฉยวาเปนโรคเบาหวานแลวจะตองเปนโรคนไปตลอดชวตมโรคนตดตว

ตลอดไปไมหายขาด

แตเดยวกอนครบความคดนอาจถกลบลางไปกได

เพยงแคปรบเปลยนอาหารทกนเทานน

ความหวงใหมนมหลกฐานมากขนเรอยๆ

ตามมาดครบ...

เรองนมจดเรมตนมาจากการรกษาโรคอวนดวยการผาตดลดความอวน

(bariatric surgery) เชนตดกระเพาะออกบางสวนมผปวยหลายรายทเปน

โรคเบาหวานกอนผาตดกลบหายจากโรคเบาหวานได (แตแนวคดนไมแนะน�า

ใหใชเพอรกษาโรคเบาหวานนะครบมนเสยงเกนไป)

เมอปลายปทแลวมรายงานการวจยชนหนงน�าเอาผปวยเบาหวาน

เกอบ300 รายมาท�าการวจยโดยแบงเปน2กลมกลมแรกใหรกษาตาม

มาตรฐานปจจบนอกกลมใหจ�ากดแคลอรและลดน�าหนกเมอเวลาผานไป1ป

ประมาณครงหนงของกลมทควบคมอาหารและลดน�าหนกหายจากโรคเบาหวาน!

มการวจยอนๆตามมาซงกไดผลท�านองเดยวกนและยงสามารถ

ลดไขมนในเลอดลงไดดวยจนคณซาราหฮลเบรก(SarahHallberg)ผเชยวชาญ

โรคเบาหวานแหงVirtaHealthand IndianaUniversityArnell’sMedically

SupervisedWeight LossProgramกลาววา เราก�าลงพงความสนใจทจะ

ลดน�าตาลในเลอดดวยการเพมอนซลนทงๆ ทในผปวยโรคเบาหวานมอนซลน

มากอยแลวนเปนการกดปมเรงการท�างานของตบออนจนมนกลายเปน

หมดสภาพเรวขนในทสดหรอเปลา

ครบคงตองพสจนกน

แตในขณะนยอมรบกนวาอาหารทเราเลอกรบประทานมสวนท�าให

เปนหรอหายจากโรคเบาหวานได

ขณะเดยวกน ในทางตรงกนขามกมขอคดวาการปรบเปลยนมา

รบประทานอาหารลดแปง ลดน�าตาล จ�ากดไมใหน�าหนกตวเพมเกนควร

จนน�าตาลในเลอดกลบมาเปนปกตโดยไมตองรบประทานยานนเปนการหายขาด

จากเบาหวานหรอเปลาหรอแคเปนภาวะปกตชวคราว

นาคดครบ

แคเปลยนอาหารการกนกอาจหายจากโรคเบาหวาน

เพราะหากหายขาดจากโรคเบาหวาน

ในฝ ายแนวคดนคอ สามารถกลบมาใช ช วต

เหมอนเดมได รบประทานอาหารอะไรตางๆ

ทเคยรบประทานไดเหมอนเดม

อม..?

เรองนคงตองมการวจยกนอกเยอะครบ

แล วกมาถงค�าถามส�าหรบคนท เป น

โรคเบาหวานมานานนบ 10 ปแลววา มนจะ

สายเกนไปหรอไม ทจะหนมาปรบเปลยนวถ

การรบประทานอาหารอยางทกลาว

มความเชออยวาณวนทไดรบการวนจฉย

วาเปนโรคเบาหวานในวนนนผปวยมเซลลตบออน

(ซงท�าหนาทผลตอนซลน)เหลออยเพยงครงเดยวแลว

และเมอเวลาผานไปเกน 10ป ผ ปวยครงหนง

ตองไดรบการฉดอนซลน เพราะยารบประทาน

เรมไมไดผล

เชอกนวาในคนทเปนโรคเบาหวานนน

เซลลตบออนทผลตอนซลนคอยๆ ตายลงไปเรอยๆ

ท�าให กระบวนการเมตาบอลสมของน�าตาล

ในรางกายผดปกตไป

แตความเชอใหมคอ...

เซลลของตบออนยงคงทนอย ได และ

พรอมส�าหรบการถกกระตนจดประกายใหกลบมา

ท�างานหรอท�างานใหดขนได

ครบเปนความหวงทนาสนใจและมหลกฐาน

เพมขนทกวน

9 tan 245.indd 9 1/16/2562 BE 4:07 PM

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

10 วงการยา ประจ�ำเดอนธนวาคม 2561

รอบรเรองยาอ.ดร.ภก.สกขวฒน นกรองวทยาลยเภสชศาสตร มหาวทยาลยรงสต

The Med ic ine Journa l

ยาหรออาหารเสรมธาตเหลกกบขอควรระวง ธาตเหลกเปนสารอาหารทจ�าเปนตอรางกาย ซงเปนสวนประกอบ

ของโปรตนชนด “ฮโมโกลบน” ทอย ในเมดเลอดแดง และชนด

“ไมโอโกลบน” ในกลามเนอ โดยโปรตนเหลานท�าหนาทขนสงออกซเจน

จากปอดไปยงเซลลรางกาย ประมาณรอยละ 70 ของธาตเหลกทมอย

ในฮโมโกลบน นอกจากนยงเปนสวนประกอบของเอนไซมตาง ๆ หลายชนด

ในสมอง และมบทบาทในการท�างานของเมดเลอดขาวซงเปนกลไก

ตานทานโรค

ผลของการขาดธาตเหลก(1)

- มความเสยงตอการคลอดกอนก�าหนด และถาเสยเลอดมาก

ในการคลอดอาจถงแกชวต

- ผลตอแม ไมมก�าลง ออนเพลย ไมมแรง ลกคลอดออกมา

จะตวแดงเหมอนเดกแรกคลอดทวไป แตมธาตเหลกสะสมนอยจงเรม

มอาการซดเรว

- ผลตอน�าหนกทารกแรกคลอดต�า และมพฒนาการชา

เกดการเจบปวยไดงาย

- ผลเสยดานสรรวทยาของเดก

• ภาวะซดท�าใหมการน�าและสะสมออกซเจนในเลอดนอยลง

• กระบวนการทางชวเคมในรางกายกระทบกระเทอน

สงผลตอขดความสามารถในการท�างาน

• สงผลตอกระบวนการในรางกายเกยวกบการสงสญญาณ

ของเสนประสาทตาง ๆ

• สงผลตอการสรางสารทางพนธกรรมบางอยาง

• มการเจรญเตบโตชากวาเดกปกตในชวงอายเดยวกน

- ผลเสยดานพฤตกรรมของเดก

• มพฒนาการตอการเรยนรชากวาเดกปกตในชวงอาย

เดยวกน

• มอาการเฉอยชาไมกระตอรอรนในการเรยน ไมมสมาธ

เหนอยงาย เบออาหาร

ชนดของยา ขนาดและวธใช ยาเสรมธาตเหลกม 2 รปแบบ คอ เกลอเฟอรรส (ferrous

salts) และเกลอเฟอรรก (ferric salts) โดยปกตแลวเกลอเฟอรรสถกดดซม

ในทางเดนอาหารไดดกวาเกลอเฟอรรก นอกจากนยาเสรมธาตเหลก

อาจอยในรปแบบของเกลอหลายชนด เชน เฟอรรส ฟมาเรท (ferrous

fumarate), เฟอรรส ซลเฟต (ferrous sulfate), เฟอรรส กลโคเนต (ferrous

gluconate), เฟอรรก แอมโมเนยม ซเตรท (ferric ammonium citrate)

และไอรอน ไฮดรอกซ โพลมอลโทส คอมเพลกซ (iron hydroxide

polymaltose complex) เกลอของธาตเหลกแตละชนดมปรมาณธาตเหลก

แตกตางกน หากขนาดยาทใหมปรมาณธาตเหลกทเพยงพอ อตรา

การสรางฮโมโกลบนกจะไมขนกบชนดของเกลอของธาตเหลก (4)

ตวอยางทมใชและปรมาณธาตเหลกทไดรบ(5) ไดแก

• เฟอรรส ซลเฟต ชนดเมด เมดละ 300 มลลกรม มเหลก

60 มลลกรม ชอการคา เชน เฟอร-อน-ซอล (Fer-ln-sol),

ซอรบเฟอร (Sorbifer), เฟอรรส ซลเฟต (Ferrous sulfate)

รบประทานครงละ 1-2 เมด วนละ 3 ครง

• เฟอรรส กลโคเนต ชนดเมด เมดละ 300 มลลกรม

มเหลก 36 มลลกรม ชอการคา เชน เฟอรกอน (Fergon),

เฟอรราล (Ferral) รบประทานครงละ 1-2 เมด วนละ 3 ครง

• เฟอรรส ฟมาเรท ชนดเมด เมดละ 200 มลลกรม มเหลก

60 มลลกรม ชอการคา เชน เฟอรซามาล (Fersamal),

โทเลอรอน (Toleron) รบประทานครงละ 1-2 เมด วนละ

3 ครง

• ไอรอน ไฮดรอกซ โพลมอลโทส คอมเพลกซ หรออาจ

เรยกอกชอหนงวา เฟอรรก ไฮดรอกไซด โพลมอลโทส

คอมเพลกซ (ferric hydroxide polymaltose complex)

เปนสารประกอบเชงซอนของเฟอรรก ไฮดรอกไซด และ

ไอโซมอลโทส (isomaltose) การท�าเปนสารประกอบ

เชงซอนลกษณะนจะชวยเพมการดดซมของธาตเหลก

เชน Eurofer-iron

• ชนดฉด มชอในทางการคา เชน อมเฟอรอน (Imferon)

ประกอบดวยเหลก 50 มลลกรมตอมลลลตร, เจคโตเฟอร

(Jectofer) ประกอบดวยเหลก 50 มลลกรมตอมลลลตร

การใหยาทมสวนประกอบของเหลกควรใหกอนอาหาร

เพราะถกดดซมไดดขณะทองวาง แตถามการระคายเคองตอกระเพาะ

อาหารมากกอาจใหพรอมอาหารหรอหลงอาหาร โดยปกตธาตเหลก

ถกดดซมไดดในสภาวะทเปนกรด เนองจากเหลกอยในสภาพทละลาย

ไดด โดยถกดดซมทล�าไสเลกสวนตน (duodenum) แตเนองจาก

ในล�าไสเลกสวนตนมความเปนกรดนอย ดงนน สารทมฤทธเปนกรด

เชน วตามนซ หรอกรดแอสคอรบก (ascorbic acid) จงชวยเพมการดดซม

ธาตเหลก สตรของธาตเหลกชนดรบประทานบางสตรจงมการเตม

วตามนซเพอชวยเพมการดดซมของเหลก(4)

การใหเหลกในผปวยทมโลหตจางจากการขาดเหลก ผปวย

มกมอาการดขนหลงไดรบยานาน 2 วน และระดบฮโมโกลบนจะเพม

สงขนหลงไดรบเหลกนาน 1 สปดาห และภายหลงผปวยหายซดแลว

ควรใหเหลกตออกอยางนอย 3 เดอน สวนใหญโลหตจางจากการขาดเหลก

จะหายไดโดยเหลกชนดรบประทาน แตจะใหเหลกชนดฉดเฉพาะ

ในรายทไมสามารถดดซมเหลกไดด เชน โรคระบบการดดซมเสย

(Malabsorption) ภายหลงการผาตดกระเพาะอาหาร, การผาตอ

กระเพาะอาหารกบล�าไสสวนกลาง (Gastro-jejunostomy)(5)

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

11วงการยาประจ�ำเดอนธนวาคม 2561

รอบรเรองยาThe Med ic ine Journa l

ไทรซลเคต (magnesium trisilicate), เกลอแคลเซยม (calcium salts)

ยาทมสวนประกอบของสงกะส โดยสงกะสลดการดดซมของธาตเหลก และ

ในขณะเดยวกนธาตเหลกกลดการดดซมของสงกะสเขาสกระแสเลอด

และถาหากจ�าเปนตองใชรวมกนควรรบประทานยาทมธาตเหลกกอน

หรอหลงยาเหลาน 2 ชวโมง

3. ยาทเมอใชรวมกบยาทมธาตเหลกอาจท�าใหประสทธผล

ของยาทง 2 ชนดลดลง ไดแก กรดแอซโทไฮดรอกซามก (aceto-

hydroxamic acid)

4. ยาทเมอใชรวมกบยาทมธาตเหลกจะท�าใหเกดอนตรายได

ไดแก ไดเมอแคพรอล (dimercaprol) เนองจากธาตเหลกและ

ไดเมอแคพรอลอาจจบกนในรางกายและท�าใหเกดสารเคมทเปน

อนตรายตอรางกายได

ภาวะโรครวม ปญหาความเจบปวยอนทเปนอยอาจสงผลตอการใชยาทม

ธาตเหลก ทานควรแจงบคลากรทางการแพทยหากทานมสภาวะเหลาน

รวมดวย เชน

• ตดสราเรอรง

• มแผลเปอยในกระเพาะอาหาร (stomach ulcer) หรอ

ล�าไสใหญอกเสบ (colitis) หรอมปญหาเกยวกบล�าไส

(intestinal problems)

• ไดรบการใหเลอด (เนองจากในเลอดมเมดเลอดแดงทม

ธาตเหลกมาก) หรอภาวะทมเหลกในรางกายมากอยแลว

เชน ฮโมโครมาโทซส (hemochromatosis), ฮโมสเดอโรซส

(hemosiderosis), ฮโมโกลบโนพาทส (hemoglobino-

pathies)

• ภาวะโลหตจางทไมไดเกดจากการขาดธาตเหลก เพราะ

การไดรบธาตเหลกโดยไมจ�าเปนอาจท�าใหเกดพษได

โดยเฉพาะภาวะโลหตจางทเกดจากเมดเลอดแดงแตก

หรอโรคธาลสซเมย

• มการตดเชอในไต หรอเปนโรคตบ

• เปนโรคพอรฟเรย ควทาเนย ทารดา (porphyria cutanea

tarda) เพราะอาจท�าใหมระดบของเหลกในเลอดสง

จนเกดผลขางเคยงทเปนอนตรายได

• เปนโรคขออกเสบรมาตอยด (rheumatoid arthritis)

• เปนโรคหอบหด (asthma)

อาการ ท ไม พ งประสงค ของ เหลกชนดรบประทาน (5)

ท�าใหเกดอาการระคายเคองตอกระเพาะอาหาร เชน

ปวดทอง คลนไส ทองเดน ซงอาจแกโดยเรมใหเหลกรบประทาน

ขนาดนอย ๆ กอน แลวจงเพมมากขนหรอเปลยนเปนใชเกลอของ

เหลกในรปอน

ขอควรระวงเมอรบประทานยาหรออาหารเสรมธาตเหลก อาหารและเครองดมทตองระวง(4)

เมอรบประทานธาตเหลกรวมกบอาหารบางชนดจะท�าใหลด

การดดซมธาตเหลกเขาสกระแสเลอด ท�าใหลดประสทธผลของธาตเหลก

จงควรหลกเลยงการรบประทานนม ไข ชส และโยเกรต ผกโขม

(spinach) ชา หรอกาแฟ ขาวกลอง เมลดธญพช และขนมปงธญพช

ในปรมาณมาก ๆ รวมกบธาตเหลก หากจะรบประทานอาหารเหลาน

ควรรบประทานอาหารเหลานใหหางจากการรบประทานธาตเหลก

อยางนอย 1-2 ชวโมง

ยาอนทก�าลงใชอยในปจจบน(4)

ยาบางอยางไมควรใชรวมกน ในบางกรณทจ�าเปนอาจใช

รวมกนไดถงแมวาอนตรกรยาอาจเกดขนกตาม โดยแพทยอาจปรบเปลยน

ขนาดยาหรออาจมขอควรระวงอน ๆ ทจ�าเปน เมอทานตองการจะ

รบประทานยาทมธาตเหลก ทานตองแจงบคลากรทางการแพทยหากวา

ก�าลงใชยาเหลาน

1. ยาทธาตเหลกมผลรบกวนการดดซม ท�าใหยาถกดดซมเขาส

กระแสเลอดลดลง และลดผลการรกษาได เชน

• ยาตานเชอแบคทเรยกลมฟลออโรควโนโลน เชน อนอก

ซาซน (enoxacin), ซโพรฟลอกซาซน (ciprofloxacin),

โลมฟลอกซาซน (lomefloxacin), ลโวฟลอกซาซน

(levofloxacin), นอรฟลอกซาซน (norfloxacin), โอฟลอก

ซาซน (ofloxacin), สปารฟลอกซาซน (sparfloxacin)

• ยาตานเชอแบคทเรยกลมเททราไซคลนชนดรบประทาน

• เอทโดรเนต (etidronate)

• เอนทาคาโปน (entacapone)

• ลโวโดปา (levodopa)

• เมทลโดปา (methyldopa)

• ลโวไทรอกซน (levothyroxine) หรอไทรอกซน (thyroxine)

หากจ�าเปนตองใชรวมกนควรรบประทานยาทมธาตเหลก

หางจากการรบประทานยาเหลาน 2 ชวโมง

2. ยาทลดการดดซมธาตเหลกเขาส กระแสเลอดท�าให

ประสทธผลของธาตเหลกลดลง ไดแก ยาลดกรด (antacids), แมกนเซยม

เอกสารอางอง1. ภาวะโลหตจางจากการขาดธาตเหลกคออะไร. http://nutrition.anamai.moph.go.th/temp/main/view.php?group=1&id=6032. Iron Supplement (Oral Route, Parenteral Route). http://www.mayoclinic.org/drugs-supplements/iron-supplement-oral-route-parenteral-route/

description/drg-200701483. http://www.healthcastle.com/sites/default/files/imagecache/article-lead-image-570x200/iron_pills_480.jpg4. Oral iron supplements (ธาตเหลกชนดรบประทาน). http://folicacidandpregnancy.blogspot.com/2010/09/oral-iron-supplements.html5. http://www.healthcarethai.com/ยาทเกยวกบเลอด

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

12 วงการยา ประจ�ำเดอนธนวาคม 2561

ทศทางยาอ.นพ.สนต สลยรตนคณะแพทยศาสตรวชรพยาบาล มหาวทยาลยนวมนทราธราช

The Med ic ine Journa l

แนวทางเวชปฏบต GOLD guidelines Update 2019 แนวทางเวชปฏบตGlobalInitiativeforChronicObstructive

Lung Disease (GOLD) guidelines เรมตนเผยแพรเปนครงแรกในป

ค.ศ.2001เพอเผยแพรแนวทางในการดแลรกษาผปวยโรคปอดอดกน

เรอรงโดยอาศยขอมลหลกฐานเชงประจกษ และหลงจากนนกไดม

การปรบปรงใหมอยางสม�าเสมอตามขอมลการศกษาวจยทมากขนและ

ส�าหรบแนวทางเวชปฏบตในปค.ศ.2019นกไดมการปรบปรงเพมเตม

ความรใหมๆหลายสวนดวยกนดงตอไปนคอ

๐เนนเพมความส�าคญของการสมผสกบมลพษทางอากาศ

จากสารชวมวลในครวเรอน(indoorbiomass)ชนดตางๆ

ในแงของการเปนปจจยส�าคญของการเกดโรคไดโดยเฉพาะ

ในกลมประชากรหญงในประเทศทก�าลงพฒนาทมกจะม

การใชเชอเพลงเผาไหมจากชวมวลในครวเรอน

๐ปจจยอน ๆ ทสมพนธกบโอกาสเสยงของการเกด

โรคปอดอดกนเรอรง ไดแก ระดบเศรษฐานะต�า และ

การตดเชอไวรสเอชไอว ซงพบวาเพมความเสยงของ

การเกดโรคอยางชดเจน

๐มหลกฐานพบวาการคนหาผปวยดวยการใชแบบประเมน

คะแนนความเสยงและการใชแบบสอบถามมประสทธภาพด

ในการตรวจคดกรองเพอคนหาผปวยใหไดรบการวนจฉย

และรกษาไดดขน

๐การใหวคซนปองกนโรคปอดอกเสบชนด polyvalent

pneumococcal vaccine สามารถชวยปองกนการเกด

โรคปอดอกเสบชนดcommunity-acquiredpneumoniaได

และชวยลดโอกาสของการก�าเรบเฉยบพลนของโรค(acute

exacerbation)ไดอยางไรกตามยงไมมขอมลเปรยบเทยบ

ประสทธภาพของวคซนแตละชนดวามความแตกตางกน

หรอไม

๐ขอมลการศกษาพบวาการใชยาขยายหลอดลมชนดLong-

acting beta-2 agonist (LABA) รวมกบ long-acting

muscarinic antagonist (LAMA) นนมประสทธภาพ

ในการลดการก�าเรบเฉยบพลนของโรคไดดกวาการใชยา

ชนดเดยวและการใชLABA/LAMAcombinationจะสามารถ

ลดการก�าเรบเฉยบพลนไดดกวาการใชยากลม inhaled

corticosteroid (ICS) รวมกบ LABA ยกเวนในกรณเปน

ผปวยทมความเสยงในการเกดacuteexacerbationและ

มระดบเมดเลอดขาวชนดeosinophilเพมสงทICS/LABA

มประสทธภาพดกวา

๐Fluticasonefuroateเมอใชชนดเดยวหรอรวมกบvilanterol

สามารถชวยลดอตราการเสอมของสมรรถภาพปอด

ไดดกวายาหลอกหรอยา vilanterol เดยว ๆ โดยเฉลย

9มลลลตรตอป

๐แนวทางการพจารณาการรกษาในฉบบใหมนแบ ง

การรกษาออกเปน 2 สวน คอ การพจารณาเมอเรมตน

ใหการรกษา (initiation) และการพจารณาเมอตดตาม

การรกษา(follow-up)ซงอาศยขอมลเกยวกบอาการและ

ความเสยงของการเกด acute exacerbation เปนส�าคญ

สวนการตรวจระดบเมดเลอดขาวชนด eosinophils นน

จะใชเพอคาดคะเนการตอบสนองตอการรกษาดวยยาICS

เพอพจารณาปรบยาเพมเตม

๐ในผปวยทมการตอบสนองตอการรกษาดและมอาการ

ตางๆลดลงหรอไมมการตอบสนองการรกษาแมจะไดรบ

การปรบเพมการรกษาไปแลว หรอในรายทเกดอาการ

ไมพงประสงคจากการรกษาสามารถพจารณาปรบลด

การรกษา(de-escalation)ได

๐ในผปวยทเกดacuteexacerbationบางรายสามารถเลอก

ใชยาbudesonideชนดnebulizerไดโดยใหประสทธภาพ

ของการรกษาใกลเคยงกนกบการใชยาmethylprednisolone

ชนดฉดส�าหรบในผปวยทมการตดเชอของทางเดนหายใจ

สวนบน การพจารณาปรบเพมยากลม ICS/LABA ขน

ตอเนองกนเปนเวลา 10 วนสามารถชวยลดโอกาสของ

การเกด acute exacerbation ได โดยเฉพาะในรายทม

อาการรนแรงอยเดม

๐การใชยา doxycycline ควบค ไปกบการใชยา oral

corticosteroids ไมชวยลดโอกาสของการเกด acute

exacerbationในครงตอไปของผปวย

๐ในผปวยทมภาวะhypercapniaการรกษาดวยhighflow

nasal cannula oxygen therapy สามารถชวยลดภาวะ

hypercapnia และสามารถชวยท�าใหคณภาพชวตของ

ผปวยดขนได

๐ผ ป วยท เกด acute exacerbation แตอาการดขน

จนสามารถหายใจไดเองตอเนองกนอยางนอย 4ชวโมง

สามารถหยดใชเครองชวยหายใจแบบ non-invasive

ventilation(NIV)ไดเลย

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

13วงการยาประจ�ำเดอน¸Ñ¹ÇÒ¤Á 2561

หนวยกตการศกษาตอเนองสาหรบผประกอบวชาชพ

เภสชกรรม

วตถประสงค

1. เพอใหทราบลกษณะของงานวจยโดยการสงเกตชนด case-control และ cohort study

2. เพอใหสามารถประเมนความถกตองภายในของงานวจยชนด case-control และ cohort study ได

3. เพอใหสามารถประเมนความเปนไปไดในการนาผลการวจยชนด case-control และ cohort study

ไปใชจรงภายใตขอจากดเฉพาะในทางปฏบต

เรอง

การอานและประเมนความนาเชอถอของงานวจยโดยการสงเกต

รหส 0001-1-000-015-12-2561

จานวน 2.5 หนวยกตการศกษาตอเนอง

วนทรบรอง 1 ธนวาคม 2561

วนทหมดอาย 30 พฤศจกายน 2562

โดย ดร.ภก.ประยทธ ภวรตนาววธ

ภาควชาเภสชกรรมปฏบต คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร

นพ.พชตม ภญโญ

โรงพยาบาลแมสาย จงหวดเชยงราย

º·¤Ñ´Â‹Í

งานวจยโดยการสงเกต (observational study หรอ non-randomized controlled trial: non-RCT)

ใชสาหรบตอบคาถามทางคลนกวา เหตการณทสนใจมลกษณะเปนอยางไร หรอตองการทราบวา

การสมผสปจจยบางอยางทาใหเกดผลลพธทสนใจหรอไม อยางไร หรอตองการสบวาอะไรคอสาเหตของ

การเกดโรคหรอเหตการณทสนใจซงเกดขนแลว เปนตน งานวจยโดยการสงเกตมระเบยบวธวจยทแตกตาง

จาก randomized controlled trial (RCT) คอ ผวจยไมมการใหสงแทรกแซงใด ๆ กบกลมตวอยาง เพยง

เฝาตดตามและเกบขอมลเทานน จงทาใหเกดอคตในการวจยไดมากพอสมควร ดงนน ในฐานะทเภสชกร

ตองรวมวางแผนการบรบาลผปวยจะตองสามารถอานและประเมนงานวจยรปแบบนใหไดอยางเทาทน

เพอนาไปใชสรางคาตอบทางคลนกใหไดอยางถกตอง รวมถงประยกตใชผลการวจยอยางเหมาะสมในแตละ

สถานการณทางคลนกทมขอจากดแบบเฉพาะได

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

PLUS

PLUS

CONTI

NUIN

G P

HARM

ACEUTI

CAL

EDUCATI

ON

14 วงการยา ประจ�ำเดอน¸Ñ¹ÇÒ¤Á 2561

º·¹Òในการสรางแนวทางเวชปฏบตทางคลนกจะม

การรวบรวมหลกฐานเชงประจกษชนดตาง ๆ เขาดวยกน

จากนนจงนาหลกฐานทงหมดมาพจารณารวมกนใหเปน

เอกฉนท เพอกาหนดเปนแนวทางหรอคาแนะนาในการ

ปฏบตงานทางคลนก โดยมหลกการทสาคญคอ แนวทาง

หรอคาแนะนาจะตองถกสรางขนจากหลกฐานเชงประจกษ

ทางการแพทยทถกตอง นาเชอถอ และนาไปประยกต

ใชไดจรง1 จากการจดประเภทงานวจยทางคลนกโดยแบง

ตามระดบความนาเชอถอของหลกฐานโดย Melnyk และ

คณะ ซงแบงระดบความนาเชอถอของหลกฐานเชง

ประจกษออกเปน 7 ระดบ พบวางานวจยชนด observational

study ถกจดอยในระดบท 4 (case-controlled และ cohort

study) และระดบท 6 (descriptive study) ของประเภท

งานวจยทางคลนกทงหมด2 แสดงดงรปท 1 ถงแมวางานวจย

แบบ observational study จะถกจดใหมระดบความนาเชอถอ

ของหลกฐานตากวางานวจยรปแบบ RCT แตกไมได

หมายความวาจะมคณคาดอยกวา RCT เสมอไป เนองจาก

รปแบบงานวจยทางคลนกจะถกกาหนดโดยวตถประสงค

ของงานวจย และวตถประสงคของงานวจยจะถกกาหนด

มาจากคาถามงานวจย ดงนน คาถามงานวจยบางอยาง

จงอาจไมเอออานวยตอการดาเนนการวจยรปแบบ RCT

เสมอไป เนองจากเหตผลตาง ๆ ไดแก เหตผลทางจรยธรรม

การวจย ยกตวอยางเชน ผวจยไมสามารถใหยา A ในผปวย

ทสนใจและตดตามผลขางเคยงหรอพษทเกดขน และนามา

เปรยบเทยบกบกลมควบคมทไมไดรบยา A เปนตน หรอ

เหตผลเรองระยะเวลาการดาเนนงานวจยทอาจตองใช

ระยะเวลาทยาวนานเกนไปหากดาเนนการวจยแบบ RCT

เชน ปจจยเสยง B สามารถทาใหเกดโรคมะเรงทมอบตการณ

การเกดนอยมาก ประมาณ 1 ใน 500,000 ประชากร และ

รปท 1 การจดประเภทงานวจยทางคลนกโดยแบงตามระดบความนาเชอถอของหลกฐาน2

หมายเหต: non-randomized controlled trial แบงออกเปนหลายรปแบบยอย ไดแก การวจยเชงวเคราะห (analytical study) เชน cohort study และ case-control study การวจยเชงพรรณนา (descriptive study, cross sectional study, survey), การวจยเชงสหสมพนธ (correlation study), การวจยเชงพฒนาการ (developmental study, research and development study) เปนตน

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

15วงการยาประจ�ำเดอน¸Ñ¹ÇÒ¤Á 2561

จะตองเปนการสมผสปจจยเสยงอยางตอเนองยาวนาน

5-10 ปขนไป เปนตน กลาวโดยสรปคอ งานวจยรปแบบ

observational study มขอดและเหมาะสมสาหรบใช

แกปญหาในกรณทมขอจากดบางอยางซงไมสามารถดาเนน

งานวจยดวยรปแบบ RCT ได

บทความฉบบนมงเนนใหทราบเกยวกบลกษณะ

ของงานวจยชนด observational study (เนนการวจยรปแบบ

case-control และ cohort study) การประเมนความถกตอง

ภายใน และการประเมนความเปนไปไดในการนาผลการวจย

ไปประยกตใชจรงภายใตขอจากดเฉพาะในทางปฏบต

ÅѡɳТͧ§Ò¹ÇÔ Ñª¹Ô´ cohort study áÅÐ case-control study3 1. cohort study

เปนการวจยโดยการสงเกตจากเหตไปหาผล เรม

จากกลมตวอยางซงยงไมเกดผลลพธทสนใจ 2 กลม ไดแก

1. กลมทสมผสปจจย (exposure) และ 2. กลมทไมสมผส

ปจจย (non-exposure) จากนนตดตามไปขางหนาเพอ

สงเกตการเกดผลลพธ3

Cohort study ยงแบงออกเปนอก 2 รปแบบยอย

ไดแก 1. prospective cohort study และ 2. retrospective

cohort study ซงมลกษณะโดยทวไปคลายกน สงทแตกตางกน

คอ จดเรมตนและสนสดของผลลพธทผวจยสนใจ กลาวคอ

prospective cohort study จะเรมวจยในปจจบนและ

ตดตามผลลพธทสนใจไปขางหนาและสนสดในอนาคต

ในขณะท retrospective cohort study จะมจดเรมตนอย

ในอดตและตดตามผลลพธทสนใจไปขางหนาจากอดต

มาจนถงปจจบน3,4 แสดงดงรปท 2

Cohort study มวตถประสงคเพอใชตอบคาถาม

งานวจยเกยวกบ “การคนหาโรคหรออาการทจะเกดขน

เมอมการสมผสปจจยใด ๆ ทสนใจ” หรออาจกลาวไดอก

นยหนงวา “ตองการทราบวาปจจยทสนใจสามารถทาให

รปท 2 งานวจยรปแบบ cohort study

(วาดโดยอาศยแนวคดจากเอกสารอางองหมายเลข 3 และ 4)

หมายเหต: P คอ prospective cohort study และ R คอ retrospective cohort study

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

PLUS

PLUS

CONTI

NUIN

G P

HARM

ACEUTI

CAL

EDUCATI

ON

16 วงการยา ประจ�ำเดอน¸Ñ¹ÇÒ¤Á 2561

เกดโรคหรออาการทสนใจวจยไดหรอไม อยางไร” ดงนน

การคดเลอกกลมประชากรจะตองคดเลอกจากผทยงไมเกด

ผลลพธทสนใจ (แตตองมคณลกษณะทสามารถเกดผลลพธ

ทสนใจได) ซงประกอบดวยผทสมผสปจจยเสยง และ

ไมสมผสปจจยเสยงทสนใจรวมอยดวยกน โดยมคณลกษณะ

บางอยางใกลเคยงกน แตไมจาเปนตองเหมอนกนทก

ประการ จากนนจงตดตามและวดผลลพธทางคลนกของผปวย

ไดแก การเกดโรค หรอภาวะทสนใจอยางเหมาะสม โดยคา

แสดงผลลพธของงานวจยชนด cohort study ไดแก incidence

และ relative risk

2. case-control study3,5

เปนการวจยโดยการสงเกตจากผลทเกดขนแลว

ไปหาเหต โดยเรมตนจากผล (โรค) ทสนใจ ซงเกดขนแลว

จากนนมองยอนกลบไปหา “สาเหต หรอปจจยเสยง” ในอดต

แสดงดงรปท 3

วตถประสงคของงานวจยรปแบบนคอ ใชเพอตอบ

คาถามงานวจยเกยวกบสาเหต หรอปจจยเสยงททาใหเกดโรค

หรอตอบคาถามงานวจยเกยวกบพยากรณโรค โดยเฉพาะ

โรคหรอภาวะทมอบตการณการเกดโรคนอย ดงนน

การคดเลอกกลมประชากรจะตองเลอกกลม case และ

control ทมลกษณะโดยทวไปเหมอนกน ยกเวนกลม case

เกดโรคขนแลว กลม control ยงไมเกดโรค โดยการวดผลลพธ

จะตองมอคตนอยทสด และใชวธการวดผลลพธแบบ

เดยวกนทงกลม case และ control โดยคาแสดงผลลพธ

ของงานวจยชนด case-control study คอ odds ratio5

ËÅÑ¡¡ÒûÃÐàÁÔ¹¤ÇÒÁ¹‹Òàª×Ͷ×ͧ͢§Ò¹ÇÔ¨ÑÂâ´Â¡ÒÃÊѧࡵ การประเมนความนาเชอถอของงานวจยทางคลนก

มสงทจะตองพจารณา 2 ประการ คอ 1. ความถกตอง

ภายใน (internal validity) และ 2. ความถกตองในทางปฏบต

รปท 3 งานวจยรปแบบ case-control study

(วาดโดยอาศยแนวคดจากเอกสารอางองหมายเลข 3 และ 5)

หมายเหต: case-control study เปนการสบยอนกลบไปเพอดวากลมทเกดโรคแลว (case) มโอกาสสมผสปจจยเสยงทสนใจเปนอยางไรเมอเปรยบเทยบกบกลมทยงไมเกดโรค (control) โดยทงสองกลมมลกษณะโดยทวไปเหมอนกน

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

17วงการยาประจ�ำเดอน¸Ñ¹ÇÒ¤Á 2561

ตารางท 1 หลกการประเมน exposure7-10

ประเดนทตองประเมน ตวอยางประเดนการประเมน ตาแหนงทสามารถประเมน

จากบทความวจย

1. คออะไร มทมา ความหมาย รายละเอยด และ

ความชดเจนของปจจยในงานวจยหรอไม

อยางไร

ชอบทความ บทนา และระเบยบวธวจย

บางบทความอาจมการอางองใหไปอาน

รายละเอยดสวนนตอยงบทความอนทตพมพ

มาแลวกอนหนา

2. การเกบรวบรวมขอมล

มความเหมาะสมหรอไม อยางไร

การเกบรวบรวมขอมลมความถกตอง ครบถวน

นาเชอถอ และครอบคลมโอกาสทจะพบโรคหรอ

เหตการณทสนใจหรอไม หรอมการทบทวน

ยอนหลงยาวนานเทาใด นานเพยงพอทจะพบ

โรคหรอเหตการณทสนใจหรอไม เปนตน

ระเบยบวธวจย

3. สามารถอางองสการนาไป

ประยกตใชจรงกบผปวยในทางคลนก

ไดหรอไม อยางไร

ปจจยในงานวจยสามารถนาไปประยกตใชได

โดยตรง หรอไดโดยมเงอนไขบางประการ หรอ

ไมสามารถนาไปอางองไดอยางตรงไปตรงมา

หรอไมสามารถนาไปอางองใด ๆ ไดเลย

ผลการวจย และอภปรายผล

(external validity หรอ generalizability) ซงในการประเมน

ควรมงเนนประเมนความถกตองภายในเปนหลก และ

เมอตองการนาผลการวจยไปใชจงประเมนความถกตอง

ในทางปฏบต6 มรายละเอยดดงน

1. ความถกตองภายในคอ ความถกตองของระเบยบ

วธวจย เชน มการคานวณขนาดตวอยางใหมอานาจ

ทางสถตเพยงพอ มการกาหนดชวงความเชอมนทเหมาะสม

(โดยทวไปงานวจยในทางคลนกจะกาหนดระดบความเชอมน

ท 95% confidence interval) มกระบวนการทจะทาให

ไดมาซงขอมลทถกตอง ใชวธวดผลลพธอยางเหมาะสม

วดในชวงเวลาทเหมาะสม และเลอกใชสถตในการวเคราะห

ผลลพธไดอยางถกตอง เหมาะสม เปนตน6

2. ความถกตองในทางปฏบตคอ ความเปนไปได

ทจะนาผลการวจยไปใชจรงในทางปฏบต ซงจะขนอยกบ

ความพรอมหรอทรพยากรทมอยอยางเฉพาะ หรอขอจากด

ตาง ๆ ของแตละสถานพยาบาลทจะนาผลการวจยไป

ใชจรง ดงนน แตละงานวจยอาจนาผลลพธไปประยกต

ใชได หรอไมได ตามแตละสถานการณซงมขอจากดท

แตกตางกน6

สงทจะตองพจารณาเสมอในการอานงานวจย

ในทางคลนกรปแบบ cohort study และ case-control

study คอ อคต (bias), การวเคราะหผลการวจย (analysis)

และผลลพธของการวจย (outcome) โดยสรปจงพบวาจะตอง

มการประเมน 4 สวนหลก ไดแก Exposure, Participant,

Outcome และ Confounder และเพอใหงายตอการจดจา

ผนพนธขอเรยกหลกการประเมนนวา “COPE”7-10

1. Exposure หมายถง “การสมผสปจจย” ซง “ปจจย”

ในงานวจยชนด observational study อาจเปนสงมชวต

ไมมชวต สงแวดลอม ยา หรอวคซนกได และ exposure

จดเปน “ตวแปรตน” ของการวจย ดงนน ผวจยควรแสดง

รายละเอยดของ exposure ใหชดเจน ผอานควรประเมน

exposure ดงตารางท 17-10

2. Participant หมายถง “ผทสมผสปจจย” ซงตอง

เปนตวแทนทดของประชากรทจะนาผลการวจยไปประยกตใช

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

PLUS

PLUS

CONTI

NUIN

G P

HARM

ACEUTI

CAL

EDUCATI

ON

18 วงการยา ประจ�ำเดอน¸Ñ¹ÇÒ¤Á 2561

ตารางท 2 หลกการประเมน participant7-10

ประเดนทตองประเมน ตวอยางประเดนการประเมน ตาแหนงทสามารถประเมน

จากบทความวจย

1. คอใคร ผทสมผสปจจยคอใคร มทมาเปนแบบใด เชน เปนแบบ

ใกลเคยงกระบวนการสม หรอเปนการเลอกแบบ

เฉพาะเจาะจง โดยหากมทมาใกลเคยงกระบวนการสม

จะทาใหมคณลกษณะทจะนาผลการวจยไปประยกต

ใชกบประชากรในชวตจรงไดมากขน แตผลการวจย

กอาจพบเหตการณทสนใจไดนอย แตหากมทมา

แบบเฉพาะเจาะจงจะทาใหมคณลกษณะทจะนา

ผลการวจยไปประยกตใชกบประชากรในชวตจรงได

ยากขน แตกอาจพบเหตการณทสนใจไดมากขน

ชอบทความ บทนา และระเบยบวธวจย

2. มลกษณะตรงตามหลกการดาเนน

งานวจยทางคลนกแบบเฉพาะหรอไม

หากเปน cohort study participant จะตองยงไมเกด

เหตการณทผวจยสนใจ แตจะตองมคณลกษณะท

สามารถเกดเหตการณนนได หากเปน case-control

study participant จะตองเกดเหตการณทผวจย

สนใจแลว นอกจากนจะตองประเมนวานยามของ

เหตการณทผวจยระบไวนนถกตอง และใชระบไดวา

ผปวยเกดเหตการณนนจรง ๆ พจารณาไดจากเอกสาร

อางอง หรอหนวยงานทผวจยใชกาหนดเปนนยาม

ของเหตการณ หรอกาหนดเกณฑการคดเขา หรอ

คดออกจากการวจย เชน นยามผปวยทมภาวะ

ความดนโลหตสงตามนยามของ JNC8 เปนตน

ระเบยบวธวจย หวขอ “ผปวย” หรอ

“เกณฑการคดเขา หรอออกจากการวจย”

3. คณลกษณะของ participant

ในกลม case หรอกลม exposure

และระบวามความแตกตางกบ

participant ในกลม control หรอ

กลม non-exposure หรอไม อยางไร

Case-control study ควรระบอยางชดเจนวาลกษณะ

อน ๆ ของ participant ยกเวนการเกดเหตการณ

ทสนใจไมแตกตางกน หรอมคณลกษณะบางอยาง

รวมกน

Cohort study ควรระบอยางชดเจนวา participant

ทง 2 กลม ไดแก exposure และ non-exposure

มลกษณะโดยทวไปไมแตกตางกน หรอมคณลกษณะ

บางอยางรวมกน และยงไมเกดเหตการณทสนใจ

ยกเวนกลม exposure สมผสปจจย และกลม

non-exposure ไมสมผสปจจย

ระเบยบวธวจย (บทความวจยบางฉบบ

จะเขยนแยกสวน participant ไวอยางชดเจน

แตบางฉบบจะเขยนไวรวมกน ซงผอานตอง

จาแนกประเดนไดเอง) และผลการวจย

ในสวนลกษณะพนฐานของผปวย หรอกลม

ตวอยางทเขารวมการวจย ซงมกแสดง

รายละเอยดในตาราง baseline characteristic

table หรอ demographic data

จากขอมลขางตนจะเหนไดวา งานวจยโดยการสงเกต

จะมโอกาสเกดอคต (bias) ในการคดเลอก participant

เขารวมงานวจยไดมาก ซงอคตดงกลาวเรยกวา อคตทเกด

จากการคดเลอกตวอยาง หรอ selection bias หมายถง

เมอพจารณาจากรปแบบงานวจยในทางคลนกจะพบวา

participant ในงานวจยแบบ cohort study และ case-control

study จะมคณลกษณะทแตกตางกน ผอานควรประเมน

เกยวกบ participant ดงตารางท 27-10

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

19วงการยาประจ�ำเดอน¸Ñ¹ÇÒ¤Á 2561

ตารางท 3 หลกการประเมน outcome7-10

ประเดนทตองประเมน รายละเอยดการประเมน ตาแหนงทสามารถประเมนจากบทความวจย

1. คออะไร มทมา ความหมาย รายละเอยด และความชดเจนของผลลพธหรอไม อยางไร

ชอบทความ วตถประสงคของงานวจย (มกระบ ณ สวนทายของบทนา) และรายละเอยดของผลลพธทสมบรณมกระบในระเบยบวธวจย

2. มความเหมาะสมหรอไม และอยในลกษณะใด

ในการประเมนความเหมาะสม ผอานจะตองมความรทเกยวของกบเรองทอานมากพอสมควรจงจะรเทาทนวา ผวจยมการทบทวนวรรณกรรมมาเปนอยางดแลวหรอไม หรอมอคตในการเลอกทบทวนวรรณกรรม หรอมอคตในการเลอกนาเสนอขอมลหรอไม และประเมนวาผลลพธนนอยในลกษณะใด ไดแก เปนผลลพธสดทาย ผลลพธกอน หรอผลลพธรวม เพอทาใหทราบวาสงทผวจยสนใจมความสาคญมาก หรอนอยเพยงใด

บทนาในสวนคาถามงานวจย การทบทวนวรรณกรรม และระเบยบวธวจย

3. เกดจากกระบวนการวดผลลพธทถกตอง และเหมาะสมใชหรอไม อยางไร

ผลลพธเกดจากกระบวนการวดผลลพธทถกตอง และเหมาะสมใชหรอไม อยางไร และประเมนรายละเอยดอน ๆ แยกตามรปแบบงานวจย ดงน

Cohort study ผลลพธทผวจยสนใจคอ เหตการณ ดงนน จะผอานตองประเมน นยาม หรอเกณฑการระบการเกดผลลพธทผวจยตงไววาถกตอง เหมาะสมหรอไม ตดตามยาวนานเพยงพอทจะเกดผลลพธทสนใจไดอยางแทจรง และเปนเวลาทเหมาะสมทาใหเกดผลลพธอยางชดเจนหรอไม ใชวธการวนจฉย หรอระบการเกดผลลพธอยางถกตอง เหมาะสมแลวหรอไม เชน หากใหแพทยเปนผประเมนจะตองพจารณาวาผลลพธดงกลาวจาเปนตองใชแพทยผเชยวชาญเฉพาะทาง หรอแพทยทวไป หรอหากใชแบบประเมน หรอเครองมอวนจฉยโรคจะตองพจารณาวาแบบประเมน หรอเครองมอนนมความนาเชอถอและแมนยาเพยงใด เปนตน

Case-control study ผลลพธทผวจยสนใจคอ สาเหตของการเกดเหตการณ (ทเกดขนแลว) ดงนน ผอานจะตองประเมนนยามในการตดสนใจวาอะไรคอสาเหต และเมอไรจะไมนบวาเปนสาเหต มวธเกบขอมลการสมผสสาเหตอยางไร ยาวนานเทาไร เปนตน สาหรบขอสรปวาผลลพธนนเปนสาเหตทแทจรงหรอไมใหประเมนจากผลการวจย ซงมกแสดงเปน odds ratio หรอ adjusted odds ratio

ระเบยบวธวจย ผลการวจย

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

PLUS

PLUS

CONTI

NUIN

G P

HARM

ACEUTI

CAL

EDUCATI

ON

20 วงการยา ประจ�ำเดอน¸Ñ¹ÇÒ¤Á 2561

การคดเลอกกลมตวอยางเขารวมงานวจยทไมเปนตวแทน

ทดของประชากรทสนใจวจย เชน ในงานวจยแบบ case-

control study จะตองเลอกคนทเปนโรคแลวใหอยกลม

case และคนทยงไมเปนโรคใหอยกลม control แตหากผวจย

มเกณฑคดเขารวมการวจยทไมรดกมพอ เชน ไมไดใช

นยามของโรคทเปนมาตรฐานสากล ไมมกระบวนการยนยน

โรคจากผลการวนจฉยโรค หรอผลการตรวจรางกาย หรอ

คาทางหองปฏบตการทเกยวของกบการวนจฉยโรคท

ถกตองและมความนาเชอถอมากพอ เปนตน จนทาใหกลม

case ไมไดเปนโรคทสนใจอยางแทจรง หรอในงานวจยแบบ

cohort study ผวจยมการใหนยามของโรคทไมรดกมมากพอ

จนทาใหคดเลอกผทเปนโรคทสนใจแลวเขารวมงานวจย

เปนตน

3. Outcome หรอผลลพธทผ วจยสนใจ ตองม

ความหมายทางคลนกและนาไปประยกตใชปฏบตงาน

ทางคลนกได สามารถแบงผลลพธไดออกเปน 2 กลม ไดแก

ผลลพธหลกทผวจยสนใจ (primary outcome) และผลลพธรอง

ทผวจยสนใจ (secondary outcome) นอกจากนผลลพธ

ยงแบงออกเปนอก 3 ลกษณะ ไดแก 1. ผลลพธสดทาย

(final outcome หรอ ultimate outcome) มกเปนผลลพธหลก

ทผวจยสนใจ 2. ผลลพธกอน (surrogate outcome) มกเปน

ผลลพธรองทผวจยสนใจ ซงทง 2 ลกษณะขางตนสามารถ

พบไดในงานวจยทงในรปแบบ RCT และ observational study

และ 3. ผลลพธรวม (composite outcome) มกเปนผลลพธหลก

ทผ วจยสนใจ ซงในปจจบนพบผลลพธ รวมมากขน

ในงานวจยแบบ RCT โดยมรายละเอยด ดงน7-10

- ผลลพธสดทาย หมายถง ผลสดทายทจะเกดขน

จากการเปนโรค หรอภาวะทผวจยสนใจ เชน การตาย

ความพการ การตองเขารบการรกษาตวในโรงพยาบาล

การตองตดอวยวะ เปนตน

- ผลลพธกอน หมายถง คาทางหองปฏบตการ

หรอผลการตรวจรางกายทแสดงถงการเปลยนแปลงจาก

การเปนโรค หรอภาวะทผวจยสนใจ เชน ระดบความดนโลหต

ทเปลยนแปลงจากเรมตนการวจย ระดบนาตาลในเลอด

ทลดลงจากเมอเรมตนการวจย การเกดภาวะแทรกซอน

บางอยางจากการสมผสปจจยทอาจไมรนแรงมากนก เปนตน

- ผลลพธรวม หมายถง การรวมผลลพธหลายอยาง

ไวดวยกน ซงหากเกดผลลพธอยางใดอยางหนงขนกถอเปน

1 เหตการณทสนใจ เชน all causes mortality, all causes

of death เปนตน

เนองจากผลลพธเปนสงทผอานงานวจยจะตอง

นาไปประยกตใชปฏบตงานทางคลนก ดงนน ผอานงานวจย

จงตองยนยนใหไดวาผลลพธดงกลาวเปนตวแทนของ

ผลลพธทด และเกดจากกระบวนการวดผลลพธทถกตอง

และเหมาะสมใชหรอไม อยางไร ผอานควรประเมนเกยวกบ

outcome ดงตารางท 37-10

งานวจยรปแบบ case-control study หากม

กระบวนการเกบข อมลไม ดพอจะทาให เกดอคตได

หลายอยาง เชน recall bias หรอ information bias หรอ

measurement bias ซงจะสงผลทาใหผลการวจยผดพลาดได

ในการแกไขอคตดงกลาวผวจยควรใหนยามของการสมผส

ปจจย หรอสาเหตใหชดเจน เชน ตองเปนแบบใดจะถอวา

สมผสสาเหต และตองเปนแบบใดจะถอวาไมสมผสสาเหต

และ/หรอกาหนดวธการ เกบขอมล และมาตรวดใหเปน

มาตรฐานเดยวกนของทงสองกลมตลอดการดาเนนงาน

วจย7-10

4. Confounder หมายถง เหตการณหรอปจจย

ทไมใชปจจยหลกทสนใจวจย (ไมใชตวแปรตน หรอตวแปร

ตาม) แตมอทธพลตอผลการวจย การมตวแปรกวนเปน

สงทเกดขนเสมอในงานวจยรปแบบ observational study

เนองจากไมสามารถควบคมอคตไดอยางสมบรณ การม

ตวแปรกวนมากอาจลดความนาเชอถอของผลการวจย และ

สงผลลดความถกตองภายใน กลาวคอ ทาใหไมสามารถ

ระบใหชดเจนลงไปไดวาผลลพธเกดจากสงทสนใจเทานน

ใชหรอไม อยางไร ผอานควรประเมนเกยวกบ confounder

ดงตารางท 47-10

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

21วงการยาประจ�ำเดอน¸Ñ¹ÇÒ¤Á 2561

ตารางท 4 หลกการประเมน confounder7-10

ประเดนทตองประเมน รายละเอยดการประเมนตาแหนงทสามารถประเมน

จากบทความวจย

1. ระบวางานวจยนมตวแปรกวนหรอไม

ตองอาศยความรเกยวกบกลไกการเกดโรค สาเหตและปจจยเสยงของการเกดโรค และการรกษาโรคดงกลาว เปนตน จงจะสามารถระบตวแปรกวนไดอยางถกตอง

ระเบยบวธวจย ในสวนเกณฑการคดเขา หรอออกจากการศกษา และผลการวจย ในสวนลกษณะพนฐานของผปวย หรอกลมตวอยางทเขารวมการวจยมกแสดงในตารางท 1 baseline characteristic table หรอ demographic data

2. ระบวาตวแปรกวนนนสาคญเพยงไร

3. ระบวาผวจยใชวธการใดเพอตดตวแปรกวนดงกลาว

พจารณาวาผวจยใชวธการใดตดตวแปรกวน ซงมหลายแนวทาง ไดแก

การกระจายตวแปรกวน เชน stratified random sampling คอ การกระจายตวแปรกวน ทาเพอใหตวแปรกวนถกกระจายไปใหไดเทา ๆ กนในแตละกลม เชน การแบงระดบความรนแรงของโรคออกเปน นอย ปานกลาง มาก จากนนสมอาสาสมครจดเขาแตละกลมตามความรนแรงของโรคเฉพาะตน จะทาใหผวจยสามารถวเคราะหกลมยอยได และตวแปรความรนแรงของโรคไมรบกวนผลการวจยโดยภาพรวม

การจบค เชน matching คอ การทาใหมตวแปรกวนกระจายอยทกระดบ โดยจบคตวอยางทมลกษณะคลายกนทละค เพอใหไดกลมตวอยาง 2 กลมทมความใกลเคยงกนมากทสด ยกตวอยางเชน propensity score matching เปนการจดใหกลม case และ control หรอกลมทสนใจ กบกลมทนามาเปรยบเทยบเปนเพศเดยวกน อายตางกนไมเกน 5 ป อาศยอยในพนทเดยวกน มประวตโรคประจาตว มการใชยาคลาย ๆ กน มการทางานของตบ ไต กอนเรมวจยคลายกน เปนตน หรอการนาเอาปจจยตาง ๆ ทมผลตอการตดสนใจให exposure มาทาเปน score 0-1 ผปวยกลมทม score สง หมายถงมโอกาสทจะไดรบ exposure มาก หมายความวา หากนาคนทมโอกาสไดรบ exposure พอ ๆ กน มาเปรยบเทยบกนกจะใกลเคยงกบหลกการของ randomization กลาวคอ ทาใหทกคนมโอกาสไดรบ intervention พอ ๆ กน

การตดผลของตวแปรกวน เพอทาใหเหนถงผลของสงทสนใจวจยไดอยางแทจรง เชน การทา covariate adjustment แตหลกการทสาคญคอ จะตองไมตดตวแปรกวนผดตว หรอตดออกมากเกนไป เพราะจะทาใหการนาไปใชจรงทาไดยากมากเนองจากอาจไมพบกรณนน ๆ เกดขนจรงในการปฏบตงาน

ระเบยบวธวจย ในสวนเกณฑการคดเขา และคดออกจากการวจย โดยบางบทความอาจเขยนแยกออกมาเปนเรองการจดการตวแปรกวน

4. ระบวาผวจยตดตวแปรกวนผดตว หรอตดมากเกนไป หรอไม และการตดตวแปรกวนดงกลาวทาใหผลการวจยบดเบอนไปหรอไม

จะตองใชความรเกยวกบกลไกการเกดโรค สาเหตและปจจยเสยงของการเกดโรค และการรกษาโรคดงกลาว เปนตน ขนตอนนคอนขางยาก โดยผอานงานวจยตองมประสบการณการทางานทางคลนก และการทางานวจยมากในระดบหนงจงจะสามารถประเมนขอมลในสวนนไดด

ระเบยบวธวจย ผลการวจย

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

PLUS

PLUS

CONTI

NUIN

G P

HARM

ACEUTI

CAL

EDUCATI

ON

22 วงการยา ประจ�ำเดอน¸Ñ¹ÇÒ¤Á 2561

ในปจจบนหนวยงานตาง ๆ มการเสนอแนวทาง

การประเมนงานวจยในทางคลนกรปแบบ observational

study ไวหลายแนวทาง เชน Newcastle-Ottawa scale,

A Cochrane Risk of Bias Assessment Tool: for Non-

Randomized Studies of Interventions (ACROBAT-NRSI)

แตอยางไรกตาม แนวทางดงกลาวมหลกการประเมนท

เหมอนกนคอ งานวจยทดจะตองมความถกตองภายในสง

¡ÒûÃÐàÁÔ¹¤ÇÒÁà» š¹ä»ä´ Œ¢Í§§Ò¹ÇÔ¨ÑÂẺ observational study ÊÒËÃѺ¹Òä»ãª Œ¨ÃÔ§·Ò§»¯ÔºÑµÔ11-13

วตถประสงคของงานวจยโดยการสงเกตคอ

การสรางคาตอบวา “สาเหต ทาใหเกดผลทสนใจหรอไม”

(cohort study) และ “สาเหตของเหตการณทเกดขนแลว คอ

อะไร” (case-control study) และเปนททราบแลววาระเบยบ

วธวจยของงานวจยในรปแบบนมโอกาสเกดอคตไดมาก

พอสมควร ดงนน หากผวจยไมมการใชวธการตาง ๆ เพอลด

อคต หรอใชวธทางสถตเพอตดตวแปรกวนตาง ๆ จะยงลด

ความนาเชอถอของผลการวจย สงผลใหการนาผลการวจย

ไปประยกตใชในทางคลนกจะตองกระทาอยางระมดระวง

เนองจากสถานการณทางคลนกมกจะมขอจากดการนา

ผลการวจยไปใชอย เปนจานวนมาก ดงนน ในการนา

ผลการวจยโดยการสงเกตไปประยกตใชจงมหลกการทสาคญ

คอ หามตความมากไปกวาผลการวจยทแสดง เพราะ

จะยงทาใหเกดความลาเอยงมากขน และเพมโอกาส

แปลผลการศกษาผดไปจากความเปนจรงไดมากขน

ในทศนะของผนพนธ การประเมนความเปนไปได

ของงานวจยโดยการสงเกตสาหรบนาไปประยกตใชในทาง

ปฏบตควรประเมนบนพนฐานของวตถประสงคของงานวจย

ดงตอไปน

1. cohort study11-12

- มวตถประสงคเพอสรางคาตอบวา “สาเหตทาให

เกดผลทสนใจหรอไม”

- หลกการประเมนการนาไปใชคอ “I E or S L A C”

ซงพจารณาเปน 2 กรณ ไดแก

กรณท 1 สาเหตทาใหเกดผลเชงบวก เชน ทาให

หายจากโรค ปองกนการเกดโรค ทาใหคาทางหอง

ปฏบตการเปลยนแปลงเขาส เปาหมายการรกษา

เปนตน11-12

- Indication ใหพจารณาวา มขอบงใช (ของสาเหต)

นนสาหรบผปวยเฉพาะรายในสถานการณทตองการนา

ผลการวจยไปประยกตใชหรอไม โดยอาจพจารณาตาม

เวชปฏบตทางคลนกทยอมรบในสาขาวชาชพ ในกรณทพอม

หลกฐานเชงประจกษเกยวกบการสมผสสาเหตดงกลาวอยบาง

แตในกรณทไมมขอมลใหพจารณาวาความตรงภายใน

ของงานวจยเปนอยางไร หากมความตรงภายในด และ

แสดงผลการวจยทมนยสาคญทางสถตกสามารถพจารณาวา

การสมผสสาเหตนนมขอบงใชได

- Efficacy ใหพจารณาวา มาตรแสดงผลลพธ

การวจย (คา RR หรอ HR) มคามากหรอนอยอยางไร และ

มนยสาคญทางสถตหรอไม ซงคาดงกลาวจะตองเกดจาก

การวเคราะหโดยใชวธทางสถตทเหมาะสมดวย ในกรณท

มาตรแสดงผลลพธการวจยมคามากจะแสดงใหเหนวา

สาเหตทผวจยสนใจใหผลในเชงบวกจรง ๆ และมแนวโนม

นาไปใชในทางคลนกได

- Limitations ใหพจารณาวา งานวจยมขอจากด

หรออคตอะไรบาง เพอใหทราบวามาตรแสดงผลลพธ

การวจยทระบวามาก หรอนอยนน มภมหลงเปนอยางไร

จากนนใหพจารณาวาขอจากด หรออคตทเกดขนสงผลตอ

ความตรงภายในของงานวจยหรอไม หากไมสงผลจะมแนวโนม

นาไปใชในทางคลนกได หากสงผลใหพจารณาวาสงผลกระทบ

มากหรอนอย หากสงผลกระทบตอความตรงภายในของ

งานวจยมากจะไมสามารถนาไปใชในทางคลนกได

- Adherence ใหพจารณาวา ผ ปวยทจะนา

ผลการวจยไปใชสามารถสมผส “สาเหต” นนไดเหมอน หรอ

แตกตางจากผปวยทอยในงานวจยหรอไม อยางไร หากผปวย

สามารถสมผสไดเหมอนกบผ ปวยในงานวจยซงม RR

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

23วงการยาประจ�ำเดอน¸Ñ¹ÇÒ¤Á 2561

ทระบวามากจะทาใหมแนวโนมประสบผลเชนเดยวกบ

ผปวยทอยในงานวจย แตหากผปวยทจะนาผลการวจยไปใช

มความสามารถสมผสไดแตกตางจากผปวยในงานวจยมาก

กจะมแนวโนมนาผลการศกษาไปใชไดยากมากขน

- Cost คอ ราคาทต องจายเพอใหไดมาซง

การสมผสปจจย อาจเปนตวเงนทตองจาย หรอคาใชจาย

ทางออม เชน การลงแรง การตองหยดงาน การตองเขารบ

การรกษาตวในโรงพยาบาล การทตองพงพาบคลากร

ทางการแพทยในการสมผสปจจย การพจารณา cost

จะตองพจารณาจากความพรอมของผปวยเฉพาะราย เชน

กาลงทรพย สทธการรกษา การมผดแล ความสามารถ

ในการเขาถงบรการทางสาธารณสข เปนตน

กรณท 2 สาเหตทาใหเกดผลเชงลบ เชน ทาใหตาย

ทาใหเกดภาวะแทรกซอน ทาใหเกดโรค เปนตน11-12

- Indication ใหพจารณาวา มความจาเปนทผปวย

เฉพาะรายจะตองสมผสสาเหตหรอไม ถามความจาเปน

ตองสมผส หรอมโอกาสสมผสสง จะตองหลกเลยง งดเวน

หรอเพมความระมดระวง หรอปองกนความรนแรงทจะเกด

การสมผสสาเหตดงกลาว

- Safety ใหพจารณาวา มาตรแสดงผลลพธ

การวจย (คา RR หรอ HR) มคามาก หรอนอย อยางไร

และมนยสาคญทางสถตหรอไม ซงคาดงกลาวจะตอง

วเคราะหจากวธทางสถต ทเหมาะสมดวย ในกรณท

มาตรแสดงผลลพธการวจยมคามากจะแสดงใหเหนวาสาเหต

ทผวจยสนใจใหผลในเชงลบจรง ๆ และมแนวโนมนาไปใช

ในทางคลนกได

- Limitation, Adherence ใหพจารณาเชนเดยวกบ

กรณท 1

- Cost คอ ราคาทตองจายเพอหลกเลยงการสมผส

ปจจย อาจเปนตวเงนทตองจาย หรอคาใชจายทางออม

เชน การเสยโอกาสในการอยในสภาวะแวดลอมบางอยาง

การเกดโรค การตองหยดงาน การตองเขารบการรกษาตว

ในโรงพยาบาล การทตองใชยาหรอเครองมอในการปองกน

การสมผสปจจย การพจารณา cost จะตองพจารณาจาก

ความพรอมของผปวยเฉพาะราย เชน กาลงทรพย สทธ

การรกษา การมผดแล ความสามารถในการเขาถงบรการ

ทางสาธารณสข เปนตน

2. case-control study13

- มวตถประสงคเพอสรางคาตอบวา “สาเหตของ

เหตการณทเกดขนแลวคออะไร”

- หลกการประเมนการนาไปใชคอ Hill’s criteria of

causation หรอ “BACC-DESST” ประกอบดวย 9 ขอ

ไดแก

1. Biologic plausibility สาเหตนนมความเปนไปได

ตามหลกทางการแพทย และสรรวทยาหรอไม

2. Analogy สาเหตนนมความคลายคลงกบสงท

เคยพสจนมากอนแลววาเกดขนไดหรอไม

3. Consistency เมอทาการวจยซา หรอทาวจย

ตางถน ตางเวลา ตางประชากร กใหผลเหมอนกน ในกรณน

ผอานงานวจยจะตองพจารณาจากหลาย ๆ งานวจย หรอ

อานเพมเตมในสวนอภปรายผลการวจย ซงจะตองประเมนวา

ผวจยมอคตในการอภปรายผลการวจยหรอไม

4. Coherence ผลการวจยสอดคลองกบความร

เดม หรอไมขดแยงกนหรอไม ซงในกรณทเปนสาเหตใหม

อาจยงไมมผลการวจยกอนหนาแสดงขอมลกได หรออาจ

ขดแยงกบการวจยกอนหนาได จากนนใหพจารณาตอวา

ผลการวจยทพบมความเปนเหตผล อธบายไดหรอไม

อยางไร

5. Dose response relationship การเพมขนาด

ปจจย หรอสาเหตใหสงขนจะทาใหเกดโรคสงขนตามไปดวย

ซงผอานจะตดตามไดจากผลการวจยทงในสวนผลหลก

และผลการวเคราะหยอย (subgroup analysis) และ

พจารณามาตรวดแสดงผลการวจย

6. Experimental evidence เคยมการศกษาแบบ

ทดลอง เชน RCT มารองรบหรอไม ซงผอานสามารถ

พจารณาไดจากสวนบทนา และสวนอภปรายผลการศกษา

หรออาจสบคนขอมลเพมเตมเองได

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

PLUS

PLUS

CONTI

NUIN

G P

HARM

ACEUTI

CAL

EDUCATI

ON

24 วงการยา ประจ�ำเดอน¸Ñ¹ÇÒ¤Á 2561

7. Strength of Association ขนาดความสมพนธ

เปนอยางไร โดยใหพจารณาจากมาตรวดแสดงผลการวจย

เชน OR, HR ยงมคาสงแสดงวามความสมพนธตอการเกด

ผลลพธมาก และพจารณานยสาคญทางสถตรวมดวย

8. Specificity สาเหต หรอปจจยเสยงดงกลาวทาให

เกดโรคหนงเพยงอยางเดยวใชหรอไม แตอาจใชไมไดกบ

โรคเรอรงหรอภาวะทมปจจยกวนมาก ๆ

9. Temporality ปจจยทเปนสาเหตของโรค หรอ

เหตการณทสนใจ ตองเกดกอนหรอสมผสกอนเปนโรคเสมอ

จากหลกการขางตนจะพบวาขอพจารณาสวนใหญ

เปนหลกสามญสานกทงสน ดงนน ในทางปฏบตใหคอย ๆ

พจารณาหลกการดงกลาวทละขอวางานวจยทอานเปน

อยางไร เขากบขอพจารณาใดไดบาง อยางไร โดยหาก

ยงเขากนไดมากเทาไรกยงมโอกาสทความสมพนธดงกลาว

จะเปนเหตเปนผลกนจรง ๆ มากขน และสงสาคญทสด

ในการประเมนสาหรบนาผลการวจยไปใชจรงทางปฏบตของ

งานวจยแบบ case-control study คอ Temporality

เอกสารอางอง1. Hopthrow T, Feder G, Michie S. The role of group decision making processes in the creation of clinical guidelines. Int Rev

Psychiatry. 2011;23:358-64.2. Melnyk BM, Fineout-Overholt E, Stillwell SB, Williamson KM. Evidence-based practice: step by step: the seven steps of

evidence-based practice. Am J Nurs. 2010;110:51-3.3. Jae W Song, Kevin C Chung. Observational studies: cohort and case-control studies. Plast Reconstr Surg. 2010;126:2234-42.4. Anne ME, Carmine Z, Kitty JJ, Friedo WD. Cohort studies: prospective versus retrospective. Nephron Clin Pract 2009;113:c214-c217.5. Susan L, Paul C. Epidemiology in practice: case-control studies. Community Eye Health. 1998;11:57-8.6. Azzam AJ, Salah S. Critical appraisal of clinical research. J Clin Diagn Res. 2017;11:JE01-JE05.7. Sessler DI, Imrey PB. Clinical research methodology 2: observational clinical research. Anesth Analg. 2015;121:1043-51.8. Melissa C, Sean M. Study design, precision, and validity in observational studies. J Palliat Med. 2009;12:77-82.9. Matthew S. Observational and interventional study design types; an overview. Biochem Med (Zagreb). 2014;24:199-210.10. Yang W, Zilov A, Soewondo P, Bech OM, Sekkal F, Home PD. Observational studies: going beyond the boundaries of randomized

controlled trials. Diabetes Res Clin Pract. 2010;88:S3-9.11. Raheleh K, Cindy C. How to assess the external validity and model validity of therapeutic trials: a conceptual approach to

systematic review methodology. Evid Based Complement Alternat Med. 2014;2014:694804.12. Dekkers OM, von Elm E, Algra A, Romijn JA, Vandenbroucke JP. How to assess the external validity of therapeutic trials:

a conceptual approach. Int J Epidemiol. 2010;39:89-94.13. Karen J, Carl V. Hill’s criteria of causation. [On-line]. Retrieved September 4, 2017. from Website: http://onlinelibrary.wiley.com/

doi/10.1002/9781118445112.stat06629/pdf

ÊÃØ» หลกสาคญในการประเมนงานวจยแบบ

observational study คอ การประเมนความถกตอง

ภายใน โดยใช หลก COPE และการประเมน

ความถกตองสาหรบการนาไปประยกตใชในทางคลนก

โดยใชหลก I E or S L A C และ BACC-DESST

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

25วงการยาประจ�ำเดอน¸Ñ¹ÇÒ¤Á 2561

1. ขอใดคอคณลกษณะของงานวจยแบบ cohort study

A. เปนการวจยโดยการสงเกต โดยเรมจากเหต

ไปหาผล

B. เปนการวจยโดยการสงเกต โดยเรมจากผลท

เกดขนแลวยอนกลบไปหาเหต

C. เปนการวจยทมการใหสงแทรกแซงแกผเขารวม

การวจยและตดตามผลทจะเกดขน

D. เปนการวจยทมการเปรยบเทยบผลลพธจาก

การใหสงแทรกแซงกบกลมควบคม

2. ขอใดคอคณลกษณะของงานวจยแบบ case-control study

A. เปนการวจยโดยการสงเกต โดยเรมจากเหต

ไปหาผล

B. เปนการวจยโดยการสงเกต โดยเรมจากผลท

เกดขนแลวยอนกลบไปหาเหต

C. เปนการวจยทมการใหสงแทรกแซงแกผเขารวม

การวจยและตดตามผลทจะเกดขน

D. เปนการวจยทมการเปรยบเทยบผลลพธจาก

การใหสงแทรกแซงกบกลมควบคม

3. ขอใดคอความแตกตางระหวาง prospective และ

retrospective cohort study

A. Prospective cohort study เรมวจยในปจจบน

และตดตามผลลพธทสนใจไปขางหนาและสนสด

ในอนาคต

B. Retrospective cohort study เรมวจยในปจจบน

และตดตามผลลพธทสนใจยอนกลบไปในอดต

C. Retrospective cohort study ไมจาเปนตองมกลม

non-exposure

D. Prospective cohort study ผวจยตองมการให

สงแทรกแซงแกผเขารวมการวจย

4. ขอใดคอคณลกษณะของ exposure ในงานวจยแบบ

cohort study

A. ตองเปนยาเทานน

B. ตองทาใหเกดการเปลยนแปลงใด ๆ ตอผเขารวม

การวจย

C. ตองไมใชสงทมชวต

D. ตองสามารถสมผส หรอจบตองได

5. ขอใดคอคณลกษณะของกลม case ในงานวจยแบบ

case-control study

A. เกดโรคทผวจยสนใจศกษาแลว

B. เปนผมสขภาพด

C. สามารถสอสารใหเขาใจได

D. มความรวมมอในการใชยาหรอสงแทรกแซงใด ๆ ด

6. ขอใดคอวธการเกบรวบรวมขอมลเกยวกบ exposure

ทเหมาะสมทสดสาหรบการวจยเรอง “การใชยาหลายขนาน

และการควบคมระดบความดนโลหตของผปวยความดน

โลหตสงของโรงพยาบาลแหงหนง”

A. การเปดหาจากเวชระเบยนผปวย

B. การซกประวตผปวย ญาต และผดแล

C. การใชฐานขอมลอเลกทรอนกส

D. การใชทง 3 วธรวมกน

7. ขอใดคอการนยามเกยวกบ participant ทเหมาะสมทสด

สาหรบการวจยเรอง “ความสมพนธของการรบประทาน

อาหารสาเรจรปกบการควบคมระดบความดนโลหตสง

ในผปวยนอกของโรงพยาบาลแหงหนง”

A. ใหผปวยเปนผระบโรคดวยตนเอง

B. ใหแพทยเปนผวนจฉยจากการซกประวตผปวย

C. ใหพยาบาลวดความดนโลหตของผปวยแลวสงตอ

ขอมลใหแพทยเปนผวนจฉย

D. ใชผลการวดระดบความดนโลหตของผปวย และ

นาไปวนจฉยภาวะความดนโลหตสงตามนยาม

ของ JNC8

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

PLUS

PLUS

CONTI

NUIN

G P

HARM

ACEUTI

CAL

EDUCATI

ON

26 วงการยา ประจ�ำเดอน¸Ñ¹ÇÒ¤Á 2561

C. ขนาดการรบประทาน

D. ราคาของอาหารเสรม

13. ขอใดไมใชวธตดตวแปรกวน

A. Stratified random sampling

B. Matching

C. Covariate adjustment

D. Sample size calculation

14. ขอใดไมใชตวกาหนดการนาผลการวจย “ปจจยทสงผล

ตอความรวมมอในการใชยา warfarin ในผปวยสงอาย

ทไดรบการเปลยนลนหวใจเทยม” ไปประยกตใช

A. อายของผปวยตองอยในชวงเดยวกน

B. สามารถประยกตใชไดเฉพาะปจจยทมนยสาคญ

ทางสถตเทานน

C. ตองใชยา warfarin ในขอบงใชเดยวกน

D. เชอชาต

15. ขอใดไมใชตวกาหนดการนาผลการวจย “สาเหตของ

การเกดโรคมะเรงชนดหนงทมอบตการณเกดนอย”

ไปประยกตใช

A. ลกษณะของผปวยทจะนาผลการวจยไปประยกตใช

จะตองเหมอนหรอคลายกบผปวยในการวจย

B. สงทพบวาเปนสาเหตจะตองสามารถ หรอพอทจะ

อธบายได

C. จะตองมขนาดของความสมพนธทพบมากและ

มนยสาคญทางสถต

D. จะตองสมผสสาเหตนนหลงจากเกดโรคแลว

โดยกอนหนานจะตองไมเคยสมผสมากอน

8. ขอใดคอวธการเกบรวบรวมขอมลทเหมาะสมทสด

สาหรบการวจยเรอง “ปจจยดานการบรโภคอาหารทมผล

ตอการเปนโรคเบาหวานชนดท 2 ในประชากรกลมหนง”

A. การเปดหาจากเวชระเบยนผปวย

B. การซกประวตจากผปวย ญาต และผดแล

C. กา รใชฐานขอมลอเลกทรอนกส

D. การใชทง 3 วธรวมกน

9. ขอใดคอผลลพธสดทายของโรคความดนโลหตสง

A. อาการปวดศรษะ

B. โรคไตวาย

C. โรคไมเกรน

D. โรคปวดขอ

10. ขอใดกลาวผดเกยวกบ recall bias

A. การหลงลม

B. การเขาใจผด

C. การไมเคยตระหนกเกยวกบสงทถกถามมากอน

D. การจดจาขอมลทตองการทราบไดอยางละเอยด

11. หากเกด selection bias จะสงผลตอผลการวจยอยางไร

A. ผเขารวมการวจยไมเปนตวแทนทดของประชากร

ทตองการศกษา

B. ไมสามารถวดผลลพธของการวจยได

C. จะทาใหไมมตวแปรกวนในการวจยเลย

D. จะทาใหไมเหนผลลพธทเกดจากการสมผส

ปจจยเสยง

12. ขอใดคอตวแปรกวน หากวตถประสงคของงานวจย

รปแบบ cohort study ฉบบหนงคอ “ตองการทราบวา

ผปวยโรคความดนโลหตสงทรบประทานอาหารเสรม A

ตดตอกนนานมากกวา 5 ป เปนปจจยททาใหเกด

โรคหวใจและหลอดเลอดไดหรอไม อยางไร”

A. การทางานของไต

B. แหลงทซออาหารเสรม

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

27วงการยาประจ�ำเดอน¸Ñ¹ÇÒ¤Á 2561

เรอง ..............................................................................

..............................................................................

..............................................................................

..............................................................................

รหส ..............................................................................

ใหขดเครองหมาย หรอ หนาขอทถกตองทสดเพยงคำตอบเดยว✓ ✗

ชอ.....................................................................................นามสกล..................................................................................อาย....................ป

ร.พ.รฐบาล ร.พ.เอกชน รานขายยา อนๆ.............................................................เลขทสมาชก..............................................

ทอยเลขท...............................หม.............ซอย...................................................ถนน....................................................................................

อาคาร...................................................................ชนท......................แขวง/ตำบล.........................................................................................

เขต/อำเภอ................................................................................จงหวด.........................................................รหสไปรษณย............................

โทรศพท..............................................มอถอ.........................................................E-mail..............................................................................

เลขทใบประกอบวชาชพ

ภก. ภญ.

ก ร ะ ด า ษ ค ำ ต อ บ

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

ขอเสนอแนะในการจดทำ CPE PLUS ......................................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................................................................................

บรษท วงการแพทย พลส มเดย จำกด 71/16 ถ.บรมราชชนน แขวงอรณอมรนทร เขตบางกอกนอย กทม. 10700 โทร. 0-2435-8111, 0-2435-8444 E-mail: answer.cpe@gmail.com หรอแฟกซ: 0-2423-2286

โปรด!! สงกระดาษคำตอบของทานมาท

หมายเหต1. ขอสงวนสทธในการตรวจนบและใหคะแนน CPE PLUS เฉพาะกระดาษคำตอบของผเปนสมาชกเทานน2. บทความนมอาย 1 ป นบจากฉบบทลงตพมพ 3. ผทเคยรวมตอบคำถามกบแบบทดสอบนแลว ไมตองสงซำ4. สามารถตรวจสอบคะแนนหลงจากไดรบกระดาษคำตอบ 60 วน

2.5 หนวยกตการศกษาตอเนอง

การอานและประเมนความนาเชอถอ

ของงานวจยโดยการสงเกต

0001-1-000-015-12-2561

©ºÑº»ÃШíÒà´×͹¸Ñ¹ÇÒ¤Á 2561

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

PLUS

PLUS

CONTI

NUIN

G P

HARM

ACEUTI

CAL

EDUCATI

ON

PLUS

PLUS

PLUS

PLUS

PLUS

CONTI

NUIN

G P

HARM

ACEUTI

CAL

EDUCATI

ON

กรณาสง

บรษท วงการแพทย พลส มเดย จำกด (ศนยขอมล CPE)

71/16 ถ.บรมราชชนน แขวงอรณอมรนทร

เขตบางกอกนอย กทม. 10700

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

29วงการยาประจ�ำเดอน¸Ñ¹ÇÒ¤Á 2561

สก�ปพเศษกองบรรณาธการThe Med ic ine Journa l

ใหสามารถใชประโยชนไดอยางมประสทธภาพ เปนทยอมรบ สรางรายได สรางเศรษฐกจ

ใหประเทศ โดยตงเปาสงออกวตถดบสมนไพรคณภาพและผลตภณฑสมนไพรชนน�า

ของภมภาคอาเซยนภายในป พ.ศ. 2564 และสามารถสรางมลคาของวตถดบสมนไพร

และผลตภณฑสมนไพรภายในประเทศเพมขนจาก 1.8 แสนลานบาท เปน 3.6

แสนลานบาท ซงในป พ.ศ. 2560 ไดคดเลอกใหกระชายด�า ขมนชน บวบก และไพล

เปนสมนไพรเชงเศรษฐกจตอยอดผลตหลายรปแบบทงเวชส�าอาง อาหารเสรม เครองดม

ท�าใหตลาดสมนไพรของประเทศโตขนกวารอยละ 30 สงออกสมนไพรและสารสกด

ปละกวา 1,000 ลานบาท และมแนวโนมการขยายตวทดในเชงเศรษฐกจ โดยตงเปา

ใหประเทศไทยสงออกวตถดบสมนไพรคณภาพและผลตภณฑสมนไพรชนน�าของ

ภมภาคอาเซยนภายในป พ.ศ. 2564

สธ.ตงเปาใหไทยเปนผนÓ การสงออกสมนไพรในอาเซยนภายในป‚ 2564

นพ.ประพนธ ตงศรเกยรตกล รองปลด

กระทรวงสาธารณสข กลาววา ปจจบนตลาดสมนไพร

ในโลกมมลคารวมกนประมาณ 91,800 ลานดอลลาร

สหรฐ หรอประมาณ 3 ลานลานบาท มอตราการขยายตว

ของการบรโภคผลตภณฑสมนไพรในแตละประเภท

อยทรอยละ 3-12 ซงกลมสนคาทมศกยภาพมากทสด

ในตลาดสมนไพร ไดแก อาหารเสรม และเวชส�าอาง

ไทยถกจดอนดบเปนประเทศทมอตราการเตบโตดาน

การบรโภคสมนไพรสงเปนล�าดบท 8 ของโลก กระทรวง

สาธารณสขไดรบมอบหมายจากรฐบาลใหเปนแกนกลาง

รวมกบหนวยงานทเกยวของพฒนาพชสมนไพรไทย

เป นททราบกนดว าขณะนกระทรวงสาธารณสขไดให

ความส�าคญกบการพฒนาระบบบรการดานการแพทยและสาธารณสข

พ ฒนากระบวนการท�างานเพอใหผปวยและประชาชนไดรบบรการทม

คณภาพและประสทธภาพมากยงขน อกทงยงเนนสงเสรมสนบสนน

ใหเกดการศกษาวจย ซงตลอดระยะเวลา 1 ปทผานมาในแวดวง

สาธารณสขมเหตการณใดเกดขนบาง และก�าลงจะมเหตการณอะไร

ใหเราตดตามความเคลอนไหวกนตอไปในป พ.ศ. 2562

ศ.คลนก เกยรตคณ นพ.ปยะสกล สกลสตยาทร รฐมนตรวาการ

กระทรวงสาธารณสข ในฐานะประธานคณะกรรมการควบคมผลตภณฑยาสบ

แหงชาต กลาวถงการประชมคณะกรรมการควบคมผลตภณฑยาสบแหงชาต (คผยช.)

ครงท 1/2561 วา ทประชมมมตเหนชอบรางอนบญญตภายใต พ.ร.บ.ควบคม

ผลตภณฑยาสบ พ.ศ. 2560 รวม 5 ฉบบ ไดแก 1. รางประกาศกระทรวงสาธารณสข

เรอง ก�าหนดประเภทหรอชอของสถานทสาธารณะ สถานทท�างาน และยานพาหนะ

ใหสวนหนงสวนใดหรอทงหมดของสถานทและยานพาหนะเปนเขตปลอดบหร หรอ

เขตสบบหรในเขตปลอดบหร 2. รางประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง ลกษณะและ

วธการในการแสดงเครองหมายเขตปลอดบหร และเครองหมายเขตสบบหร 3. รางประกาศ

กระทรวงสาธารณสข เรอง หลกเกณฑ วธการ และเงอนไขการแสดงชอ ราคา และ

การแสดงการเปนสถานทขายปลกผลตภณฑยาสบ 4. รางประกาศกระทรวงสาธารณสข

เรอง หลกเกณฑ วธการ และเงอนไขการแสดงค�าหรอขอความทอาจกอใหเกด

ความเขาใจผดหรอจงใจใหบรโภคในฉลากของบหร ซกาแรต ซการ ยาเสน หรอยาเสนปรง

และ 5. รางประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง ก�าหนด

เพมเตมสถานทห ามขายผลตภณฑยาสบ ซงเปน

การก�าหนดใหเรอนจ�าและทณฑสถานเปนสถานทหามขาย

ผลตภณฑยาสบทกประเภท เนองจากปจจบนพบวา

ผตองขงเขาถงผลตภณฑยาสบไดงาย เนองจากมการ

อนญาตใหขายบหร ยาเสนภายในพนทเรอนจ�า จงจ�าเปน

ตองก�าหนดใหเรอนจ�าและทณฑสถานทกแหงทวประเทศ

เปนสถานทหามขายผลตภณฑยาสบทกประเภท

สธ.เตรยมประกาศใชอนบญญต 5 ©บบใหม ตาม พ.ร.บ.ควบคมผลตภณ±ยาสบ พ.ศ. 2560

ตามกระแสความเคลอนไหวสาธารณสข ป‚ 2561ตดตามความเคลอนไหวเตรยมพรอมสกาวใหมในป‚ 2562

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

30 วงการยา ประจ�ำเดอนธนวาคม 2561

สกปพเศษ The Med ic ine Journa l

นพ.สรโชค ตางววฒน รองเลขาธการคณะกรรมการอาหารและยา กลาววา

จากกรณขอกงวลเกยวกบการปรบลดสถานะควบคมยาลอราทาดน (Loratadine) นน

ส�านกงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ขอชแจง อย. ไดเลงเหนถงประโยชน

และขอดของประชาชนทจะไดรบจากการปรบลดประเภทยาลอราทาดน เนองจาก

จะท�าใหประชาชนเขาถงยาทมความปลอดภยและมประสทธภาพ ทงนในตางประเทศ

ยาลอราทาดนจดอยในกลมยาสามญประจ�าบาน ซงสามารถหาซอไดสะดวกจาก

รานคาทวไป แตสถานะของยาลอราทาดนท อย. ก�าหนดในครงนยงคงเปนยาทตองขาย

ในรานขายยา ซงการปรบยาลอราทาดนเปนยาทไมใชยาอนตรายหรอยาควบคม

พเศษ จะปรบเฉพาะขนาดบรรจแผงละไมเกน 10 เมด กลองละไมเกน 2 แผง เทานน

สวนขนาดบรรจอนยงคงเปนยาอนตรายเชนเดม โดยไดมขอก�าหนดการบงใชของยา

ไวอยางชดเจนในการแกแพ ไมใชอาการหวด และตองระบขอความ “ใชเฉพาะโรคภมแพ

ไมลดน�ามกในโรคหวด” บนฉลากยา ซงจะเปนการปองกนไมใหประชาชนใชยาผดโรค

และใชยาไมสมเหตผล

อย.แจงกรณการปรบประเภทยาแกแพลอราทาดน

นพ.พลลาภ ฉนทว จตรวงศ รอง

เลขาธการคณะกรรมการอาหารและยา เปดเผยวา

จากการทส�านกงานคณะกรรมการอาหารและยา

(อย.) ไดตรวจสอบผลตภณฑเสรมอาหารทจ�าหนาย

ในทองตลาดเปนระยะอยางตอเนอง โดยทผานมา

มกพบวามผลตภณฑเสรมอาหารทโฆษณาอวดอาง

ลดน�าหนก มการใสสารไซบทรามนซงท�าใหเกด

ผลขางเคยงรนแรงตอผบรโภคบางรายถงขนเสยชวต

โดยไซบทรามน (Sibutramine) ออกฤทธตอระบบ

ประสาทสวนกลางท�าใหร สกไมอยากอาหารและ

สงผลขางเคยงกบคนทเปนโรคหวใจและหลอดเลอด

ตาง ๆ ในป พ.ศ. 2553 ประเทศในยโรปจงประกาศ

ยกเลกไมใหใชยาน รวมทงในประเทศไทยไดม

การเรยกเกบยาทมสารไซบทรามนออกจากทองตลาด

และยกเลกทะเบยนยาไซบทรามน อยางไรกตาม

ปญหาการลกลอบใสสารไซบทรามนในผลตภณฑ

เสรมอาหารกยงคงพบอย ดงนน กระทรวงสาธารณสข

จงไดออกประกาศฯ ก�าหนดใหไซบทรามนเปนวตถ

ออกฤทธในประเภท 1 ตามพระราชบญญตวตถ

ทออกฤทธตอจตและประสาท พ.ศ. 2559 และ

มผลบงคบใชตงแตวนท 23 กนยายน พ.ศ. 2561

เปนตนไป ผใดผลต น�าเขา หรอสงออกผลตภณฑ

อย.ยกระดบไซบทรามนเปนวตถทออกฤทธตอจตและประสาท

ทมไซบทรามนเปนสวนผสมจะมโทษจ�าคกตงแต 5-20 ป และปรบตงแต

5 แสนบาท-2 ลานบาท ผใดขายจะมโทษจ�าคกตงแต 4-20 ป และปรบตงแต

4 แสนบาท-2 ลานบาท ผใดครอบครองจะมโทษจ�าคกตงแต 1-5 ป หรอปรบตงแต

2 หมนบาท-1 แสนบาท หรอทงจ�าทงปรบ รวมไปถงผทบรโภคผลตภณฑดงกลาว

กถอวาเปนความผดดวย โดยมโทษจ�าคกไมเกน 3 ป หรอปรบไมเกน 6 หมนบาท

หรอทงจ�าทงปรบ หากผ ใดพบเหนเบาะแสการโฆษณา การผลต/จ�าหนาย

ยาลดความอวนผดกฎหมาย ขอใหแจงมาไดทสายดวน อย. 1556 หรอรองเรยน

ผาน Oryor Smart Application หรอส�านกงานสาธารณสขจงหวดทวประเทศ

เพอด�าเนนคดกบผกระท�าความผดอยางเขมงวดตอไป

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

31วงการยาประจ�ำเดอนธนวาคม 2561

สกปพเศษThe Med ic ine Journa l

อภ.เผยแผนวจย พฒนา ผลตสารสกดตนแบบกญชาทางการแพทย ยนไดสารสกดกญชาชดแรก พฤษภาคม 2562

นพ.โสภณ เมฆธน ประธานกรรมการ

องคการเภสชกรรม ไดเปดเผยภายหลงการประชม

คณะกรรมการองคการเภสชกรรมในวาระพเศษวา

องคการเภสชกรรมไดด�าเนนโครงการผลตสารสกด

ตนแบบกญชาทางการแพทยตามนโยบายของกระทรวง

ในนโยบายสงเสรมสขภาพทส�าคญ 3. เหนชอบใหน�ารอง

ระบบการจดการการดอยาตานจลชพอยางบรณาการ

ในโรงพยาบาล (Integrated AMR Management: IAM)

น�าไปสผลลพธของการลดการปวยจากเชอดอยาในกลม

โรงพยาบาลรฐสงกดตาง ๆ และโรงพยาบาลเอกชน

รวม 50 แหง และใหคณะอนกรรมการลดผลกระทบจาก

ปญหาเชอดอยาในสถานพยาบาลตดตามและก�ากบ

การด�าเนนงานดงกลาว และ 4. ใหกรมวชาการเกษตร

และกรมสงเสรมการเกษตรรวมกนเรงท�าความเขาใจกบ

เกษตรกรเพอลดการใชยาตานจลชพในการรกษาโรค

กรนนงในสม และมอบหมายให อย. ควบคมการกระจาย

ยาตานจลชพ ทงทเปนเคมภณฑและยาส�าเรจรป รวมทง

ใหคณะอนกรรมการจดการการดอยาตานจลชพในภาค

การเกษตรและการเลยงสตว จดท�าแนวทางการแกปญหา

การใชยาตานจลชพในสม และรายงานความคบหนา

ในการประชมคณะกรรมการนโยบายการดอยาตานจลชพ

แหงชาตในการประชมครงตอไป

นพ.ธวช สนทราจารย ผชวยรฐมนตรประจ�ากระทรวงสาธารณสข กลาววา

ไดรบมอบหมายจาก พล.อ.ฉตรชย สารกลยะ รองนายกรฐมนตร ใหเปนประธาน

การประชมคณะกรรมการนโยบายการดอยาตานจลชพแหงชาต ครงท 1/2561 โดย

ทประชมไดเหนชอบใหด�าเนนการ 4 เรอง เพอประโยชนของประชาชนใน 4 เรอง คอ

1. ใหมระบบเฝาระวงการบรโภคยาตานจลชพในประเทศไทย (Thailand-SAC) เปน

เครองมอในการตดตามขอมลการบรโภคยาตานจลชพของประเทศไทย เพอลดการบรโภค

ยาตานจลชพ และรายงานผลตอเนองทกป 2. มอบคณะอนกรรมการเสรมสราง

ความตระหนกรดานเชอดอยาและการใชยาตานจลชพอยางเหมาะสมแกประชาชน

เสนอนโยบายเสรมสรางการสรางความตระหนกรดานเชอดอยาและยาตานจลชพ

แกประชาชน และให สสส. น�าประเดนเรองการดอยาตานจลชพใหเปนสวนหนง

คกก.นโยบายการดอยาตานจลชพแหงชาตเหนชอบ

ระบบการเฝาระวงปรมาณการบรโภคยาตานจลชพในประเทศไทย

สาธารณสข เพอสนบสนนใหมการใชยาสมนไพรในประเทศ ลดการน�าเขายาจาก

ตางประเทศ และเพอใหคนไทยสามารถเขาถงผลตภณฑยาจากกญชาทมความปลอดภย

มประสทธภาพและคณภาพในราคาทเหมาะสม ซงโครงการไดแบงการด�าเนนการ

ออกเปน 3 ระยะ ไดแก ระยะท 1 เปนการวจยพฒนาสารสกดและผลตภณฑจากกญชา

ของกลาง โดยมเปาหมายเพอใหไดผลตภณฑยาจากกญชาส�าหรบการศกษาทางคลนก

เบองตนในเดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2562 ระยะท 2 เปนการปรบปรง พฒนาสายพนธ

กญชาใหผลตสารส�าคญไดปรมาณสงและสามารถปลกลงแปลงได รวมทงขยายก�าลง

การผลตสารสกดเปนระดบกงอตสาหกรรม โดยใชพนทชนดาดฟาและชน 1 อาคาร

ผลตหลงใหม ฝายเภสชเคมภณฑ องคการเภสชกรรม อ.ธญบร จ.ปทมธาน และ

ระยะท 3 เปนการขยายขนาดการปลกและการผลตสารสกดกญชาสระดบอตสาหกรรม

โดยใชพนทขององคการเภสชกรรม อ.หนองใหญ จ.ชลบร ซงจะมการศกษา

ความเปนไปไดของโครงการตอไป

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

32 วงการยา ประจ�ำเดอน¸Ñ¹ÇÒ¤Á 2561

สก�ปพเศษ The Med ic ine Journa l

ชงใจกอนใชยา รณรงคการใชยาสมเหตผล ยาตานจลชพทในอดตเคยใชไดผลกลบใชไมไดผลนน

ส�านกงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ตระหนกถง

วกฤตปญหาเชอดอยาดงกลาวทสงผลกระทบตอสขภาพ

ของคนไทย ซงประมาณการในปจจบนพบผเสยชวต

จากเชอดอยาทวโลกปละประมาณ 700,000 คน และ

หากไมเรงแกไขปญหาคาดวาในป พ.ศ. 2593 การเสยชวต

จากเชอดอยาจะสงถง 10 ลานคน ส�าหรบประเทศไทย

ประมาณการเบองตนคาดวามการตดเชอดอยาประมาณ

ปละ 88,000 ครง เสยชวตจากเชอดอยาปละประมาณ

38,000 คน ทงนคดเปนการสญเสยทางเศรษฐกจ

โดยรวมสงถง 4.2 หมนลานบาท โดยนายกรฐมนตร

พล.อ.ประยทธ จนทรโอชา ไดใหความส�าคญกบปญหาน

พรอมปกหมด...หยดเชอดอยา และจดใหมคณะกรรมการ

นโยบายการดอยาตานจลชพแหงชาตเพอจดท�ายทธศาสตร

จดการการดอยาตานจลชพประเทศไทย ป พ.ศ. 2560-

2564

ส�านกงานคณะกรรมการอาหารและยา

(อย.) รบผดชอบในการก�ากบดแลคณภาพมาตรฐานและ

ความปลอดภยของผลตภณฑเครองส�าอาง เพอคมครอง

ผบรโภคใหไดรบความปลอดภยในการใชผลตภณฑ

เครองส�าอาง โดยมาตรา 15 ตามพระราชบญญต

เครองส�าอาง พ.ศ. 2558 และประกาศกระทรวงสาธารณสข

เรอง การจดแจง การออกใบรบจดแจง การตออายใบรบ

จดแจง การแกไขรายการใบรบจดแจง และการออกใบแทน

ใบรบจดแจงเครองส�าอาง พ.ศ. 2561 มผลบงคบใช

ตงแตวนท 30 สงหาคม พ.ศ. 2561 ก�าหนดใหใบรบ

จดแจงมอาย 3 ป นบจากวนทออกใบรบจดแจง ผท

ประสงคจะตออายตองยนค�าขอตออายภายใน 180 วน

กอนวนสนอาย กรณทใบรบจดแจงสนอายแตไมเกน

1 เดอน ผจดแจงสามารถขอผอนผนและแสดงเหตผล

ประกอบการยนค�าขอตออายได แตตองช�าระคาปรบ

รายวน วนละ 500 บาท หากเปนนตบคคลจะตองช�าระ

คาปรบในฐานะนตบคคลและกรรมการ รวมเปนคาปรบ

วนละ 1,000 บาท หากใบรบจดแจงสนอายเกน 1 เดอน

ผจดแจงไมสามารถตออายใบรบจดแจงนนได และหาก

ประสงคจะผลตหรอน�าเขาเครองส�าอางนนตอไปจะตอง

อย.เผยก®ใหม การตออายใบรบจดแจงเครองส�าอางยนค�าขอจดแจงใหม และจะไดรบเลขทใบรบจดแจงใหม ซงสถานประกอบการทตงอย

ในเขตกรงเทพมหานคร สามารถยนค�าขอตออายไดทศนยบรการผลตภณฑสขภาพ

เบดเสรจ ส�านกงานคณะกรรมการอาหารและยา สวนสถานประกอบการในตางจงหวด

ยนไดทส�านกงานสาธารณสขจงหวดทสถานประกอบการนนตงอย หรอยนผานระบบ

เครอขายคอมพวเตอรของ อย. และช�าระคาค�าขอฉบบละ 100 บาท คาธรรมเนยม

การตออายใบรบจดแจงฉบบละ 900 บาท กรณวสาหกจชมชนทไดจดทะเบยน

ตามกฎหมายวาดวยการสงเสรมวสาหกจชมชน คาธรรมเนยมการตออายใบรบจดแจง

ฉบบละ 500 บาท

ส�านกงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) รกแกวกฤตปญหาเชอดอยา

หลงพบผเสยชวตจากเชอดอยาเพมมากขน จงรดขยายฐานการรบรของประชาชนมให

ตกเปนเหยอการใชยาปฏชวนะอยางพร�าเพรอ จดใหมโครงการชงใจกอนใชยา เลอกใช

สอตาง ๆ ใหเขาถงประชาชน เพอประชาสมพนธใหความรการใชยาปฏชวนะอยาง

ปลอดภย รณรงคการใชยาสมเหตผล เนองจากปจจบนปญหาการดอยาตานจลชพ

ของเชอแบคทเรยไดทวความรนแรงและมแนวโนมเพมสงขนอยางตอเนอง ท�าให

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

33วงการยาประจ�ำเดอนธนวาคม 2561

สกปพเศษThe Med ic ine Journa l

สธ.ยนยนมตเดมยกเลกการใชพาราควอตเพอสขภาพประชาชน

ศ.คลนก เกยรตคณ นพ.ปยะสกล สกลสตยาทร รฐมนตรวาการ

กระทรวงสาธารณสข กลาววา นายกรฐมนตรมความหวงใยสขภาพประชาชนจาก

ผลกระทบสารพาราควอต ไดมขอสงการใหกระทรวงสาธารณสขเปนหนวยงานหลก

รวมกบหนวยงานทเกยวของศกษาขอมลและผลกระทบจากการใชสารดงกลาว

กระทรวงสาธารณสขจงไดประชมหนวยงานทเกยวของเพอรบฟงขอมลวชาการเกยวกบ

ผลกระทบตอสขภาพและสงแวดลอมจากผเชยวชาญและนกวชาการ ซงกระทรวง

สาธารณสขยงคงยนยนตามมตเดมทใหยกเลกการใชพาราควอตทางการเกษตร เพอให

ประชาชนไดรบความปลอดภย เกษตรกรและผประกอบการไดรบผลกระทบนอยทสด

พรอมทงจะน�าขอมลวชาการทไดรบเพมเตมเสนอตอคณะอนกรรมการพเศษของ

กระทรวงอตสาหกรรม เพอประโยชนในการพจารณาแนวทางในการควบคมสารดงกลาว

และเพอเปนขอมลในการพจารณาด�าเนนการของกระทรวงอตสาหกรรม และกระทรวง

เกษตรและสหกรณตอไป ทงนกระทรวงสาธารณสขมองผลกระทบตอสขภาพ

ประชาชนซงพบจ�านวนผปวยเพมมากขน และมงานวจยใหม ๆ ทพบวามผลตอ

สขภาพทงประชาชนทวไป เกษตรกร และสงแวดลอม

โดยจะมขนตอนในการด�าเนนการ เชน การหาทางเลอก

อน ๆ ทดแทนการใชพาราควอต การจดการผลตภณฑ

ทคงคางในตลาด เปนตน ไมไดยกเลกทนท เพอให

เกษตรกรรบทราบขอมลและมระยะเวลาในการปรบตว

ศ.คลนก เกยรตคณ นพ.ปยะสกล สกลสตยาทร

รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข กลาวถงนโยบายปฏรป

ระบบสาธารณสขดวยระบบเทคโนโลยสารสนเทศดานสขภาพวา

กระทรวงสาธารณสขมนโยบายใหโรงพยาบาลและหนวยงาน

ในสงกดปรบเปลยนระบบการท�างานใหเขาสระบบดจทล น�าเทคโนโลย

ดจทลมาชวยพฒนาระบบบรการและระบบบรหารจดการใหเกดผล

เปนรปธรรม เพอใหประชาชนไดรบบรการทมคณภาพ รวดเรว

ปลอดภย ทวถง เทาเทยม เจาหนาทมระบบปฏบตงานททนสมย

มประสทธภาพ ไรรอยตอ ผบรหารมระบบสารสนเทศสขภาพทม

คณภาพ ทนสถานการณ มงสการเปน MOPH 4.0 ตามยทธศาสตร

ของกระทรวงสาธารณสข ซงการน�าเทคโนโลยดานดจทลมาใชนน

มงเนนพฒนาระบบบรการใหครอบคลมระบบสขภาพชมชน เชน

การน�าเทคโนโลยปญญาประดษฐ (AI: Artificial Intelligent) มาชวย

ในการตรวจวนจฉย และการพฒนาใหเปน Smart Hospital ทม

การน�าเทคโนโลยดานสขภาพ ระบบอเลกทรอนกส ระบบเทคโนโลย

สารสนเทศ มาเพมความสะดวกในระบบบรการ ลดความแออด เชน

ระบบคว (Queue) ขณะเดยวกนไดพฒนาระบบฐานขอมลขนาดใหญ

และการวเคราะหขอมล (Big Data Analysis) ทเนนใน 3 โรคหลก

คอ ตา ไต หวใจ พรอมทงพฒนาแอปพลเคชนส�าหรบคลนก

หมอครอบครว เพมความสะดวกในการเกบขอมลสขภาพประชาชน

น�าเขาระบบขอมลสารสนเทศดานสขภาพ (Health Information System

Gateway: HIS Gateway) ไวในระบบ Cloud เพองายตอการดงขอมล

มาใชในการก�าหนดทศทางและนโยบายของกระทรวงสาธารณสข

ตงเปาหมายในป พ.ศ. 2562 คลนกหมอครอบครวทกแหงมการใช

แอปพลเคชนส�าหรบคลนกหมอครอบครว และเขตสขภาพมการน�า

เทคโนโลยดจทลมาใชในการด�าเนนงานอยางนอยเขตละ 1 จงหวด

รมว.สธ.เรงใชเทคโนโลยดจทลพฒนาระบบสาธารณสขไทยมงส MOPH 4.0วงก

ารยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

34 วงการยา ประจ�ำเดอนธนวาคม 2561

สกปพเศษ The Med ic ine Journa l

สธ.เตรยมความพรอมประชาชนกาวสสงคมผสงอายดวยยทธศาสตร 3S

กรมสขภาพจต เปดเผยขอมลจากการ

แลกเปลยนประสบการณการดแลจดการปญหาการใช

แอมเฟตามน (amphetamine) ของประเทศตาง ๆ ใน

ภมภาคอาเซยน ในเวทการประชมวชาการสขภาพจต

นานาชาต ประจ�าป พ.ศ. 2561 มการศกษาทบงชและ

ยนยนวาการใชสารเสพตดมผลตออตราการเกดปญหา

“ยาบา” ยงคงเปนกลมใหญทผตดสารเสพตดในภมภาคอาเซยนนยมใช

ทางดานจตเวช และการใชสารเสพตดสงผลกระทบตอเศรษฐานะทางสงคม และมคน

จ�านวนมากทยงตองการความชวยเหลอ มขอมลตรงกนวา 70-80% ของผตดยาเสพตด

ในประเทศแถบนตดยาเสพตดประเภทแอมเฟตามน หรอยาบา บางประเทศยงคง

มปญหารนแรงในเรองการตดเชอ HIV จากการใชยาเสพตดแบบฉดเขาเสนเลอด

บางประเทศยงไมมโปรแกรมฟนฟผตดยาเสพตดทเหมาะสมเนองจากตดปญหา

เรองคาใชจาย และบางประเทศยงมโครงสรางทางสงคมทไมเออตอการรกษาและฟนฟ

สารเสพตด สวนดานการปองกนแกไขปญหามหลากหลายแนวทางในแตละประเทศ

รวมถงการปรบทศนคตใหมองวาปญหาตดยาคอปญหาทางดานสขภาพมากกวา

ทางดานกฎหมายเพอลดการเปนตราบาป โดยในดานการตดตามดแลชวยเหลอ

ผตดยาเสพตด ไดใหความส�าคญกบการดแลทางดานจตใจ (psychosocial treatment)

และการชวยเหลอเบองตนรวมกบครอบครว (early intervention & family) และทกประเทศ

มแนวโนมการดแลชวยเหลอผตดยาเสพตดไปในแนวทางเดยวกนคอ การใหชมชน

เขามามบทบาทในดแลผปวยตดยาเสพตดใหมากขน

จดตงทมคลนกหมอครอบครว ปจจบนมแลวกวา 600 ทม ครอบคลมประชากร

กวา 6 ลานคน ท�าใหเกดบรการสขภาพเชงรก มประสทธผล และประหยด

งบประมาณไดมาก จากการศกษาพบวาหากสามารถด�าเนนการคลนกหมอครอบครว

ไดครอบคลมทงประเทศจะสามารถประหยดงบประมาณในการดแลผสงอาย

กวา 5 หมนลานบาทตอป

นพ.โอภาส การยกวนพงศ รองปลด

กระทรวงสาธารณสขและโฆษกกระทรวง

สาธารณสข กลาววา กระทรวงสาธารณสข รวมกบ

กระทรวงศกษาธการ กระทรวงพฒนาสงคมและ

ความมนคงของมนษย และกระทรวงมหาดไทย

ด�าเนนการรวมกนภายใตยทธศาสตร 3S คอ

Strong: Healthy มสขภาพด, Social การมสวนรวม

ในสงคม และ Security ความมนคงปลอดภย

เนนการท�าใหผสงอายมความรอบรดานสขภาพ

Health literacy และจดระบบดแลผสงอาย โดย

ผสงอายตดบาน ตดเตยง จดใหมระบบดแลสขภาพ

ผสงอายระยะยาว มผจดการดแลผสงอายในชมชน

รวมกบผ ดแลผ สงอายในชมชนแบบจตอาสา

ปจจบนมผดแลผสงอายแลว 53,041 คน สามารถ

ดแลผสงอายตดบาน ตดเตยง จ�านวน 171,193 คน

และจะขยายใหสามารถดแลผสงอายใหครอบคลม

มากขน นอกจากนยงพฒนาระบบบรการปฐมภม

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

35วงการยาประจ�ำเดอนธนวาคม 2561

สกปพเศษThe Med ic ine Journa l

ในสงกดกรมสขภาพจตกวา 30 แหงทวประเทศ เรงศกษา วจย เพอสรางโมเดล

พฒนาเรองน โดยใหคนหาและศกษาเชงลกจากบคคลตนแบบดานตาง ๆ โดยอาจ

ตองศกษาปจจยทเกยวของตงแตเลกจนโต รวมถงปจจยทางพนธกรรม ซงคาดวา

ภายใน 6 เดอนจะมการน�าเสนอบางโมเดลใหพจารณาเพอการขยายผลได ทงน

ในภาพรวมสงคมไทยบางครงยงเหนปญหาเชงพฤตกรรมทสะทอนถงการขาดจตส�านก

เพอสงคม ซงกรมสขภาพจตเหนวาเปนเรองส�าคญทตองเรงพฒนา เพอสรางความผาสก

(Well-being) ใหเกดขนทงในระดบบคคลและสงคม

กรมสขภาพจต เรงพฒนาโมเดล “การสรางจตส�านกเพอสงคม”หวงใหเปนคณลกษณะส�าคญของเยาวชนไทย 4.0

นพ.เกยรตภม วงศรจต อธบดกรมสขภาพจต

เปดเผยวา กรมสขภาพจตไดก�าหนดแนวทางการพฒนา

เยาวชนไทย 4.0 ใหมคณลกษณะส�าคญคอ มสตปญญาด

มความคดสรางสรรค คดบวก และมจตส�านกเพอสงคม

(Creation, Positive, Response to Society = CPR)

โดยมค�าขวญคอ “เยาวชนไทย คดด คดให คดเปน เปนสข”

ทงนดานการพฒนาสตปญญา กรมสขภาพจตไดพฒนา

แนวทางด�าเนนงานและเทคโนโลยมาโดยตอเนอง ลาสด

มการวจยพฒนาแบบวดสตปญญาหรอไอคว (Intelligent

Quotient: IQ) เวอรชนใหม ซงเมอแลวเสรจบคลากร

ทเกยวของจะสามารถคดกรองเดกใหไดรบการดแล

ชวยเหลออยางรวดเรวขน ดานการพฒนาความคด

สรางสรรคและการฝกคดบวก มตนทนแนวทางการพฒนา

ทหลากหลาย ซงกรมสขภาพจตจะไดรวบรวมและ

สงเคราะหน�ามาใชใหเหมาะสมตอการพฒนาเดกแตละกลม

แตองคความรทตองเรงศกษาคอ การสรางจตส�านก

เพอสงคม (Response to Society) จงไดสงการใหหนวยงาน

สธ.ไทยไตอนดบ 27 ของโลกมความคมคาดานระบบดแลสขภาพศ.คลนก เกยรตคณ นพ.ปยะสกล สกลสตยาทร รฐมนตรวาการ

กระทรวงสาธารณสข กลาววา ส�านกขาวบลมเบรกไดจดท�าดชนประสทธภาพ

ระบบสขภาพ (Health care efficiency index) เพอจดอนดบประเทศทมความคมคา

ดานระบบดแลสขภาพ โดยค�านวณเปรยบเทยบระหวางคาใชจายกบอายขย

โดยเฉลยของคนในประเทศ ลาสดป พ.ศ. 2561 พบวาไทยอยในอนดบท 27

ของโลกจาก 56 ประเทศ เพมขนจากป พ.ศ. 2560 ซงอยในอนดบ 41 หรอ

อนดบดขนมากถง 14 อนดบ นบเปนประเทศทสามารถพฒนาอยางกาวกระโดด

มากทสดในดชนน โดยคาใชจายดานการดแลสขภาพตอประชากร 1 คนนน ลดลง

อยท 219 ดอลลารสหรฐ หรอประมาณ 7,086 บาท และอายเฉลยของ

ประชากรไทยในปนกเพมขนเปน 75.1 ป นอกจากนในรายงานยงระบดวยวา

เรองการทองเทยวเชงสขภาพของประเทศไทยมความกาวหนาอยางมากอกดวย ทงน

หากจดอนดบภายในภมภาคเอเชยแปซฟก ไทยอยในอนดบท 9 ตามหลงฮองกง

สงคโปร เกาหลใต ญปน ออสเตรเลย ไตหวน นวซแลนด และจน ส�าหรบประเทศ

ทมดชนประสทธภาพระบบสขภาพปจจบนทดทสด 5 อนดบ คอ ฮองกง รองลงมา

คอ สงคโปร สเปน อตาล เกาหลใต โดยฮองกงมคาใชจายการดแลสขภาพตอ

ประชากร 1 คนท 2,222 ดอลลารสหรฐ หรอประมาณ 7.19 หมนบาท และมอาย

คาดเฉลยท 84.3 ป

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

36 วงการยา ประจ�ำเดอน¸Ñ¹ÇÒ¤Á 2561

¡®ËÁÒÂàÀÊѪ Í.À¡.»ÃØÌË� Ãب¹¸Ó ç¤�¤³ÐàÀÊѪÈÒʵÃ� ÁËÒÇÔ·ÂÒÅѸÃÃÁÈÒʵÃ�

The Med ic ine Journa l

¢ŒÍ¡®ËÁÒÂàº×ͧµŒ¹à¡ÕÂǡѺ¡Ò÷ҧҹ¢Í§¤³Ð¡ÃÃÁ¡ÒÃÊÀÒàÀÊѪ¡ÃÃÁ

สภาเภสชกรรม วาระท 8 (พ.ศ. 2559-2561) ครบก�าหนดวาระการด�าเนนงาน 3 ป

ในวนท 15 ธนวาคม พ.ศ. 2561 สงผลใหวนท 14 ธนวาคม พ.ศ. 2561 จงเปนวนท

คณะกรรมการสภาเภสชกรรม วาระท 9 ซงเปนคณะกรรมการสภาเภสชกรรมชดใหมซงจะเขามา

ปฏบตหนาทแทนคณะกรรมการสภาเภสชกรรม วาระท 8 ไดมาประชมกน (โดยนดหมาย

ลวงหนา) รวมกบกรรมการสภาเภสชกรรมชดทผานมา เพอรบมอบผลการด�าเนนงานจาก

คณะกรรมการสภาเภสชกรรมวาระทผานมา และเสนอชอผด�ารงต�าแหนงในสภาเภสชกรรม

ซงในชวงเวลานเภสชกรมการถกประเดนดานกฎหมายเกยวกบสภาเภสชกรรมพอสมควร

ตลอดจนบคคลภายนอกกใหความสนใจวาใครจะเขามาบรหารงานสภาเภสชกรรม การท�างาน

ของสภาเภสชกรรมนนมประเดนทเกยวของกบกฎหมายอยางไรบางนน จงขอน�าเสนอขอมล

เบองตนดงน

ประเดนขอกฎหมายเบองตนทสาคญเกยวของกบการทางานของคณะกรรมการสภาเภสชกรรม มดงน

1. องคประกอบของคณะกรรมการสภาเภสชกรรม

คณะกรรมการสภาเภสชกรรมเปนคณะบคคลทจะเขามามบทบาทบรหารและด�าเนน

กจการสภาเภสชกรรมตามวตถประสงคเปนไปตามวตถประสงคทก�าหนดไวในกฎหมาย

ตลอดจนด�าเนนการอนทก�าหนดใหเปนบทบาทของสภาเภสชกรรมและคณะกรรมการ

สภาเภสชกรรม

เภสชกรสวนหนงเขาใจวา กรรมการสภาเภสชกรรมทจะเขามาบรหารสภาเภสชกรรมได

มเพยงกรรมการทมาจากการเลอกตงเทานน แตความจรงแลวคณะกรรมการสภาเภสชกรรม

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

37วงการยาประจ�ำเดอนธนวาคม 2561

กฎหมายเภสช The Med ic ine Journa l

มทงผทเปนกรรมการซงไดรบเลอกตงจ�านวน 12 คน และผทไมไดมาจากการเลอกตง คอ ผเปนกรรมการโดยต�าแหนง

7 คน ผเปนกรรมการทมาจากการแตงตง 5 คน ประกอบดวย

ผเปนกรรมการโดยต�าแหนงจ�านวน 7 คน คอ (1) ปลดกระทรวงสาธารณสข (2) นายกเภสชกรรมสมาคม

แหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ (3) คณบดคณะเภสชศาสตรในสถาบนอดมศกษาทไดรบความเหนชอบหรอ

ไดรบอนญาตจากทบวงมหาวทยาลยใหจดตงขนตามททบวงมหาวทยาลยเสนอจ�านวน 5 คน

ผเปนกรรมการทมาจากการแตงตงจ�านวน 5 คน คอ เปนผแทนจากกระทรวงสาธารณสข 3 คน จากกระทรวง

กลาโหม 1 คน และจากกระทรวงมหาดไทย 1 คน

2. การด�ารงต�าแหนงนายกสภาเภสชกรรม และอปนายกสภาเภสชกรรม

พระราชบญญตวชาชพเภสชกรรม พ.ศ. 2537 มาตรา 17-18 ก�าหนดวาเมอไดกรรมการทมาจากการเลอกตง

ทง 12 คนแลว กจะมการเลอกผด�ารงต�าแหนงตาง ๆ ในสภาเภสชกรรม ซงต�าแหนงทจะกลาวถงในขอนคอ

นายกสภาเภสชกรรม อปนายกสภาเภสชกรรมคนท 1 อปนายกสภาเภสชกรรมคนท 2

นายกสภาเภสชกรรมมอ�านาจหนาทบรหารและด�าเนนกจการของสภาเภสชกรรมใหเปนไปตามพระราชบญญตน

หรอตามมตของคณะกรรมการ เปนผแทนสภาเภสชกรรมในกจการตาง ๆ ตลอดจนเปนประธานในทประชม

คณะกรรมการ สวนอปนายกสภาเภสชกรรมคนท 1 เปนผชวยนายกสภาเภสชกรรมในกจการอนอยในอ�านาจหนาท

ของนายกสภาเภสชกรรมตามทนายกสภาเภสชกรรมมอบหมาย และเปนผท�าการแทนนายกสภาเภสชกรรมเมอ

นายกสภาเภสชกรรมไมอยหรอไมสามารถปฏบตหนาทได และอปนายกสภาเภสชกรรมคนท 2 เปนผชวยนายก

สภาเภสชกรรมในกจการอนอยในอ�านาจหนาทของนายกสภาเภสชกรรมตามทนายกสภาเภสชกรรมมอบหมาย และ

เปนผท�าการแทนนายกสภาเภสชกรรมเมอทงนายกสภาเภสชกรรมและอปนายกสภาเภสชกรรมคนท 1 ไมอย

หรอไมสามารถปฏบตหนาทได

บางวชาชพอาจก�าหนดใหนายกสภาวชาชพอาจมาจากกรรมการทไมไดมาจากการเลอกตงได สวนผทจะเปน

นายกสภาเภสชกรรมไมจ�าเปนตองมาจากผทไดรบคะแนนจากการเลอกตงสงสดเทานน อกทงผทจะลงคะแนนเสยง

เลอกนายกสภาเภสชกรรม มทงกรรมการทมาจากการเลอกตงและกรรมการทไมไดมาจากการเลอกตง ซงกรรมการ

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

38 วงการยา ประจ�ำเดอนธนวาคม 2561

กฎหมายเภสช The Med ic ine Journa l

จะมการเสนอชอผทสมควรเปนนายกสภาเภสชกรรม โดยอาจจะเสนอกรรมการผมาจากการเลอกตงซงไดรบคะแนน

นอยทสดกได ซงรายชอทเสนอนนตองมกรรมการผรบรองการเสนอชออยางนอย 3 คน จากนนกพจารณาวา

มการเสนอชอผอนเพอเสนอใหเลอกเปนนายกสภาเภสชกรรมหรอไม หากมกจะตองมการใหเลอกโดยลงคะแนนลบ

ผไดรบคะแนนสงสดเปนผไดรบเลอกใหด�ารงต�าแหนงนายกสภาเภสชกรรม แตกรณมการเสนอชอคนเดยวใหถอวา

ผนนเปนผไดรบเลอกเพอด�ารงต�าแหนงนนโดยไมตองออกเสยงลงคะแนน สวนอปนายกสภาเภสชกรรมคนท 1 และ

คนท 2 ไมจ�าเปนตองมาจากการเลอกตง การเสนอรายชอบคคลทจะเปนอปนายกสภาเภสชกรรม กระท�าลกษณะเดยวกน

กบการเลอกนายกสภาเภสชกรรม

3. ผด�ารงต�าแหนงเลขาธการสภาเภสชกรรม รองเลขาธการสภาเภสชกรรม ประชาสมพนธ เหรญญก

นายกสภาเภสชกรรมจะเลอกกรรมการเพอด�ารงต�าแหนงเลขาธการ รองเลขาธการ ประชาสมพนธ และ

เหรญญก ต�าแหนงละ 1 คน และอาจเลอกกรรมการเพอด�ารงต�าแหนงอนไดตามความจ�าเปน ทงนโดยความเหนชอบ

ของคณะกรรมการสภาเภสชกรรม

เลขาธการสภาเภสชกรรม มอ�านาจหนาทควบคมบงคบบญชาเจาหนาทสภาเภสชกรรมทกระดบ ควบคม

รบผดชอบในงานธรการทวไปของสภาเภสชกรรม รบผดชอบในการดแลรกษาทะเบยนสมาชก ทะเบยนผประกอบวชาชพ

เภสชกรรม และทะเบยนอน ๆ ของสภาเภสชกรรม ควบคมดแลทรพยสนของสภาเภสชกรรม เปนเลขานการ

คณะกรรมการสภาเภสชกรรม

รองเลขาธการ เปนผชวยเลขาธการในกจการอนอยในอ�านาจหนาทของเลขาธการตามทเลขาธการมอบหมาย

และเปนผท�าการแทนเลขาธการเมอเลขาธการไมอยหรอไมสามารถปฏบตหนาทได

ประชาสมพนธ มอ�านาจหนาทในการประชาสมพนธ แนะน�าและเผยแพรกจการของสภาเภสชกรรม

แกประชาชนและองคกรอน

เหรญญก มอ�านาจหนาทควบคม ดแล รบผดชอบการบญช การเงน และการงบประมาณของสภาเภสชกรรม

4. การก�าหนดนโยบายบรหารงานของสภาเภสชกรรมวาระท 9

เนองจากคณะกรรมการสภาเภสชกรรมมทงกรรมการทไดรบเลอกตงซงอาจจะมาจากทมเดยวกน หรอตางทม

หรอผสมครอสระ และกรรมการทไมไดมาจากการเลอกตง จงตองมการประชมตกลงกนเพอก�าหนดทศทางการบรหารงาน

ของสภาเภสชกรรมในวาระน ซงคงตองรอการประชมคณะกรรมการสภาเภสชกรรมในครงตอ ๆ ไป

5. การประชมของคณะกรรมการสภาเภสชกรรม

การประชมคณะกรรมการตองมกรรมการมาประชมไมนอยกวากงหนง (ไมนอยกวา 12 คน) ของจ�านวน

กรรมการทงหมด จงจะเปนองคประชม มตของทประชมใหถอเสยงขางมาก กรรมการคนหนงมเสยง 1 เสยงในการลงคะแนน

ถาคะแนนเสยงเทากน ใหประธานในทประชมออกเสยงเพมขนอกเสยงหนงเปนเสยงชขาด

6. การพจารณาคดจรรยาบรรณผประกอบวชาชพเภสชกรรมของคณะกรรมการสภาเภสชกรรม

การพจารณาคดจรรยาบรรณผประกอบวชาชพเภสชกรรมของคณะกรรมการสภาเภสชกรรมจะตองอาศย

องคประชมมากกวา 12 คน เนองจากหากมการพจารณาคดจรรยาบรรณผประกอบวชาชพเภสชกรรมโดยใหพนสมาชกภาพ

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

39วงการยาประจ�ำเดอนธนวาคม 2561

กฎหมายเภสช The Med ic ine Journa l

พกใชใบอนญาต หรอเพกถอนใบอนญาต จะตองอาศยเสยงกรรมการทเหนชอบไมนอยกวา 2 ใน 3 ของกรรมการ

ทงคณะ กลาวคอ โดยปกตแลวตองมกรรมการเหนชอบอยางนอย 16 คนในคราวทมการประชมพจารณาในวาระนน

การพจารณาคดจรรยาบรรณวชาชพยงตองค�านงถงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539

จะตองไมมสวนไดเสยในเรองทพจารณาดวย กตองมการแสดงตนวาตนเองนนมสวนไดเสยในการพจารณาเรองดงกลาว

ดวยหรอไม

7. บทบาทของสมาชกในการเสนอความคดเหนตอสภาเภสชกรรม

สมาชกสภาเภสชกรรมหรอเภสชกรทกคนพงตระหนกวาตนเองนนสามารถมสวนรวมในการบรหารกจการของ

สภาเภสชกรรมไดโดยแสดงความเหนเปนหนงสอเกยวกบกจการของสภาเภสชกรรมสงไปยงคณะกรรมการเพอพจารณา

และถาเภสชกรตงแต 50 คนขนไป เสนอใหคณะกรรมการพจารณาเรองใดทเกยวกบกจการของสภาเภสชกรรม

คณะกรรมการสภาเภสชกรรมตองพจารณาและแจงผลการพจารณาใหผเสนอทราบโดยไมชกชา

8. การรายงานผลการด�าเนนงานของสภาเภสชกรรม

แมวาประชาสมพนธจะมอ�านาจหนาทในการประชาสมพนธ แนะน�าและเผยแพรกจการของสภาเภสชกรรม

แกประชาชนและองคกรอน ซงถาหากประชาสมพนธท�างานอยางเขมแขง เภสชกรกจะทราบขาวสารจากสภาเภสชกรรม

ไดอยางตอเนอง แตหลายครงการรายงานผลการด�าเนนงานของเภสชกรรมกลบตองไดรบความเหนชอบจาก

คณะกรรมการสภาเภสชกรรม จงท�าใหเภสชกรไมทราบการด�าเนนงานของสภาเภสชกรรม และไมสามารถตรวจสอบ

ความโปรงใสในการด�าเนนงานได ซงอาจตองมการแกไขพระราชบญญตวชาชพเภสชกรรม พ.ศ. 2537 ในอนาคต วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

40 วงการยา ประจ�ำเดอนธนวาคม 2561

แพทยแผนจนดร.นพ.สมภพ สอำ พนคลนกแพทยแผนจน ศนยการแพทยกาญจนาภเษก มหาวทยาลยมหดล

The Med ic ine Journa l

การฝงเขมรกษาโรคอวนโรคอ วนตามทศนะแพทย แผนจน

ในคมภรหวงตเนยจง กลาวไววา โรคอวนเปน

โรคทเกดจากการรบประทานอาหารชนเลศ

และสมบรณ คนอวนมกมอายไมยนยาว คนอวน

มความชนและเสมหะสะสมมาก เกดจาก

ความพรองของการท�างานของกระเพาะอาหาร

และมามเปนหลก ท�าใหมการสะสมของความชน

และเสมหะขนในรางกาย ซงของเสยเหลาน

ไมถกดดซมและไมถกขบถาย จงเกดการกระจาย

ไปสะสมตามสวนตาง ๆ ของรางกาย

การฝงเขมลดความอวนจะไปกระตน

เสนลมปราณ ท�าใหการไหลเวยนดขน ลมปราณ

และเลอดเดนคลอง ชวยน�าพาของเสยออกไป

ความอวนกจะลดลง นอกจากนการฝงเขมยงมผล

ยบยงบรเวณสมองสวนรบรเรองการหว มผล

ตอฮอรโมน เชน เกดการหลงฮอรโมนอนซลน

เพมขน ชวยปรบสมดลการเผาผลาญไขมน

ใหดขน การฝงเขมยงชวยลดการเคลอนไหวของ

กระเพาะอาหารและล�าไสใหชาลง ท�าใหไมอยาก

อาหารบอย และทส�าคญการฝงเขมเปนการรกษา

โรคอวนแบบธรรมชาต ปลอดภย และยงสงผลด

ตอสขภาพองครวม เชน นอนหลบ ขบถายไดด

เปนตน

การฝงเขมมกจะท�าการฝงเขมบรเวณ

รอบหนาทอง และบรเวณสดสวนทเปนปญหา

เชน ตนขา สะโพก และท�าการฝงเขมตามจดเสน

ลมปราณบรเวณแขนและขา และสวนตาง ๆ ของ

รางกาย เพอบ�ารงมาม บ�ารงไต กระจายลมปราณ

ระบายความชนและเสมหะทคงคางในรางกาย

โดยอาจใชเครองกระตนไฟฟาซงเปนการกระตน

เขมเพอใหไดผลลพธทดยงขน อยางไรกตาม

การฝงเขมลดความอวนตองอาศยระยะเวลา

การคาดหวงวาฝงเขมครงสองครงแลวน�าหนกลด

เปนไปไดยาก อยางนอยควรฝงเขมอยางต�าประมาณ 10-15 ครง โดย

ความถของการฝงเขมจะอยท 1-2 ครงตอสปดาห นอกจากการฝงเขมแลว

การควบคมการรบประทานอาหาร การออกก�าลงกายใหเหมาะสม กม

ความส�าคญทตองท�าควบคไปดวยเพอการรกษาจะไดผลลพธทรวดเรว

ปลอดภย และมผลดตอสขภาพในระยะยาว

ส�าหรบการฝงเขมรกษาโรคอวน ทางองคการอนามยโลกจดอย

ในกลมโรคทการฝงเขมมรายงานใชไดผลด และควรมการศกษาวจยไป

อยางตอเนองดวย จากบทความปรทศนของ Cho SH และคณะ (2009)

ไดแสดงถงผลของการฝงเขมรวมกบการควบคมอาหารสามารถลดน�าหนกตว

ลงเฉลย 1.72 กก. (95% CI 0.50-2.93) และมคา relative risk เทากบ 2.57

(95% CI 1.98-3.34) เมอเปรยบเทยบกบกลมทใชการควบคมอาหาร

อยางเดยว

เอกสารอางอง

1. Cho SH, Lee JS, Thabane L, Lee J. Acupuncture for obesity: a systematic review and meta-

analysis. Int J Obes (Lond), 2009;33:183-96.

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

41วงการยาประจ�ำเดอนธนวาคม 2561

สมนไพร-แพทยทางเลอกกองบรรณาธการThe Med ic ine Journa l

ม.ธรรมศาสตร จบมอองคการเภสชกรรมเรงพฒนาผลตยาสมนไพรจาก ‘ไพล’ชวยผปวยโรคภมแพ-หอบหด

จ�ำนวนมำก แตยำทมประสทธภำพกลบตองน�ำเขำจำกตำงประเทศในรำคำแพง

ทมวจยจำกมหำวทยำลยธรรมศำสตรจงรเรมน�ำจดเดนของสมนไพรไทยมำผลต

เพอใหคนไทยเขำถงยำในรำคำถกลง และพบวำ “ไพล” ซงมแหลงปลก

ในประเทศไทยเพยงประเทศเดยวมคณสมบตลดอำกำรภมแพไดด จงคดคน

รวมกบนกวจยจำกหลำยสถำบนและโรงพยำบำล อำท โรงพยำบำลศรรำช

โรงพยำบำลจฬำลงกรณ โรงพยำบำลพระมงกฎเกลำ และโรงพยำบำลวชระ

รวมระยะเวลำกำรพฒนำยำสมนไพรชนดนถง 12 ป

“กำรลงนำม MOU ระหวำงมหำวทยำลยธรรมศำสตร และองคกำร

เภสชกรรมครงน เพอพฒนำศกยภำพกำรผลตยำสมนไพรจำกไพลใหประสบ

ควำมส�ำเรจมำกยงขน โดยองคกำรเภสชกรรมมอบทนสนบสนนตอยอดงำนวจย

จ�ำนวนมำกกวำ 10 ลำนบำท เพอด�ำเนน 4 โครงกำรใหครบสมบรณ น�ำไปส

กำรผลตตวยำทคดคนโดยคนไทย เพอคนไทย รวมถงคนทวโลก ไดใชยำ

คณภำพด รำคำถก จำกสมนไพรททกคนยอมรบ”

ศ.พญ.อรพรรณ กลำวอกวำ ขณะนงำนวจยยำสมนไพรจำกไพลไดกำว

เขำสระยะท 3 แลว โดยมกำรทดลองในผปวยกลมใหญประมำณ 400-500 คน

เพอสรำงควำมมนใจและน�ำไปสกำรขนทะเบยนกบส�ำนกงำนคณะกรรมกำร

อำหำรและยำ (อย.) ตอไป ซงจำกกำรทดสอบในเบองตนไดผลดมำก สำมำรถ

ลดอำกำรภมแพทงอำกำรคดจมก ไอ จำม คนตำ ผนแพผวหนง และหอบหด

ดำน นพ.วฑรย ดานวบลย ผอ�านวยการองคการเภสชกรรม กลำววำ

จำกนโยบำยของรฐบำลในเรองกำรพฒนำพชสมนไพรไทยใหเปนพชเศรษฐกจ

สำมำรถใชประโยชนไดอยำงมประสทธภำพ เปนทยอมรบและสำมำรถสรำง

ทมวจยจำกมหำวทยำลยธรรมศำสตร

ลงนำมบนทกควำมรวมมอ (MOU) กบองคกำร

เภสชกรรม คดคนผลตภณฑยำรกษำอำกำรภมแพ-

หอบหดจำก “ไพล” สมนไพรดงเดมของประเทศไทย

ดวยทนสนบสนนกวำ 10 ลำนบำท มงหวงใหคนไทย

ใชยำคณภำพดรำคำถกไดภำยใน 2 ป

ศ.พญ.อรพรรณ โพชนกล รองอธการบด

ฝายการนกศกษา มหาวทยาลยธรรมศาสตร

และผ อ�านวยการศนยความเปนเลศทางดาน

โรคภมแพ โรคหด และโรคระบบหายใจ โรงพยาบาล

ธรรมศาสตร เฉลมพระเกยรต เป ดเผยว ำ

นวตกรรมยำสมนไพรจำก “ไพล” เกดขนจำก

กำรพบผปวยโรคภมแพและหอบหดในประเทศไทย

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

42 วงการยา ประจ�ำเดอนธนวาคม 2561

สมนไพร-แพทยทางเลอก The Med ic ine Journa l

มลคำเพมใหแกผลตภณฑสมนไพร องคกำรเภสชกรรมจงไดก�ำหนดใหม

ยทธศำสตรดำนสมนไพรเพอใหสอดคลองกบนโยบำยภำครฐ โดยมงเนน

กำรพฒนำเปนผลตภณฑสำรสกดสมนไพรทมกำรควบคมคณภำพตำมมำตรฐำน

สำกล มผลกำรศกษำวจยทำงพรคลนกและทำงคลนกรองรบเพอยนยน

ประสทธผลและควำมปลอดภยของผลตภณฑสมนไพร สำมำรถมขอมล

ขนทะเบยนเปนยำพฒนำจำกสมนไพรแผนปจจบน อกทงยกระดบผลตภณฑ

สมนไพรใหเปนทยอมรบของบคลำกรทำงกำรแพทยและประชำชนทวไป

โดยองคกำรเภสชกรรมมกำรพฒนำและเตรยมควำมพรอมตลอดเวลำ ทงในดำน

บคลำกร เทคโนโลยกำรสกดสำรส�ำคญจำกสมนไพร กำรควบคมคณภำพ

ตลอดจนโรงงำนผลตยำไดกำรรบรองมำตรฐำน PIC/S GMP

องคกำรเภสชกรรมจะรบกำรถำยทอดเทคโนโลยกำรผลตยำแคปซล

สำรสกดไพลในกำรรกษำโรคเยอบจมกอกเสบจำกภมแพและโรคหอบหดจำก

มหำวทยำลยธรรมศำสตร และจะขยำยก�ำลงกำรผลตสระดบกงอตสำหกรรม

ภำยใตมำตรฐำนกำรผลตทด (GMP) เพอน�ำไปใชในกำรศกษำทำงคลนก

โดยองคกำรเภสชกรรมพรอมทจะใหกำรสนบสนนทนกำรศกษำวจยทำงคลนก

แบบสหสถำบนใหแกมหำวทยำลยธรรมศำสตร และควำมรวมมอในครงน

จะสำมำรถพฒนำตอยอดผลงำนวจยของมหำวทยำลยใหสำมำรถขนทะเบยน

เปนยำพฒนำจำกสมนไพรแผนปจจบน และผลต

จ�ำหนำยในเชงพำณชยเพอเปนอกทำงเลอกหนง

ของแพทยและประชำชนทวไปในกำรรกษำโรคเยอบ

จมกอกเสบจำกภมแพ และในอนำคตจะศกษำวจย

ทำงคลนกเพมเตมเพอเพมขอบงใชในกำรรกษำ

โรคหอบหดตอไป

“กำรร วมมอทำงกำรวจยและพฒนำ

ในครงน ทง 2 ฝำยมงหวงทจะกอใหเกดกำรสรำง

เครอขำยและยกระดบกำรวจยและพฒนำผลตภณฑ

สมนไพรไทยของประเทศใหเปนทยอมรบในระดบ

สำกล โดยมขอมลทำงวชำกำรรองรบทงในดำน

คณภำพ ประสทธผล และควำมปลอดภย ซงจะสรำง

ควำมเชอมนใหแกบคลำกรทำงกำรแพทยและผปวย

ลดกำรน�ำเขำยำจำกตำงประเทศทมรำคำสง และ

ประหยดคำใชจำยดำนยำใหแกประเทศ อนจะกอให

เกดประโยชนแกประชำชนและประเทศชำตตอไป”

ปจจบนกำรคดคนผลตภณฑยำสมนไพร

ทไดจำกไพลมกำรจดสทธบตรยำเรยบรอยแลว

นบเปนยำตวแรกและตวเดยวทใชสมนไพรเปน

ตวยำหลก ไมใชตวยำผสม โดยเชอวำอกไมเกน 2 ป

จะสำมำรถผลตเชงพำณชย และสงออกไปตำงประเทศ

ในอนำคต

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

43วงการยาประจ�ำเดอนธนวาคม 2561

หลากสสนผศ.พญ.รพพร โรจนแสงเรอง

แพทยเวชศาสตรฉกเฉนศนยแพทยภยพบตและฉกเฉนเจาฟาจฬาภรณ

The Med ic ine Journa l

คนเลก…กบงานเลก ๆ

ทยงใหญในงานประกาศรางวลฮองกง ฟลม อวอรดส ครงท 37 พ.ศ. 2561 รางวล “Professional

Spirit Award” ถกมอบใหแกสตรผหนงซงมใชดาราดงในจอภาพยนตร

เธอชอ พอลลน หยาง เธอคอพนกงานทคอยดแลเรองอาหารและน�าชาใหแกกองถาย

มานาน 30 ป

รางวล “Professional Spirit Award” เปนหนงในรางวลพเศษของงานฮองกง ฟลม อวอรดส

ซงกคอรางวลส�าหรบผประสบความส�าเรจทางวชาชพภาพยนตร

รางวลพเศษสาขานถกรเรมขนครงแรกในป ค.ศ. 1990 โดยผไดรบรางวลสวนใหญมกเปน

นกแสดงมากประสบการณ หรอคนเบองหลงผมคณปการส�าคญตออตสาหกรรมหนงฮองกง

เมอ 30 ปกอน ตอนทพอลลน หยาง เรมท�างานครงแรก โปรดวเซอรกองถายไดแจงวา

เธอมหนาทแคดแลอาหารและน�าดมใหแกผก�ากบ รวมทงนกแสดงกแคนน

ตลอดระยะเวลา 30 ปทท�างานมา เธอพบวามบคคลทเขามารวมในกองถายจ�านวนมาก

ทงนกแสดง ผก�ากบ ชางกลอง และทมงานอกหลายคน ซงลวนท�างานเหนดเหนอยในกองถาย

ดงนน เธอจงคดทจะดแลเรองอาหารใหแกทกคนเพอใหทกคนผอนคลายและมความสข

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

44 วงการยา ประจ�ำเดอนธนวาคม 2561

หลากสสน The Med ic ine Journa l

เนองจากผคนทหลากหลายกลวนมความตองการในอาหารและน�าชาทแตกตางกนไป

เธอตองใชความละเอยดลออเพอจดจ�าความตองการทหลากหลายของผคนเหลาน ซงเธอกสามารถ

จดจ�ารายละเอยดและใหบรการตามความตองการของทกคนไดเปนอยางด จนเปนทรจกของ

นกแสดงดง ๆ และทมงานในกองถายมากมาย

เธอมสวนรวมในทมถายท�าภาพยนตรดง ๆ มากมาย ซงหนงในนนคอภาพยนตรท

ถายท�ากนเปนระยะเวลายาวนานมากจนเปนมหากาพยหนงฮองกงเรองหนงทเดยว นนคอ Internal

Affair ซงโดงดงไปทวทวปเอเชย

พอลลน หยาง ใหสมภาษณวา ความรของเธอแคนอยนดแตสามารถมโอกาสท�างาน

ทเงนเดอนดแบบนได ถอเปนโอกาสทดซงเธอตองตงใจท�าใหดใหสมกบโอกาสทไดรบมา

พอลลน หยาง เปนผหญงตวเลก ๆ ทไมไดมระดบการศกษาดมากนก แตเธอใสใจท�างาน

เลก ๆ ทใครหลายคนอาจมองขามไปไดอยางใสใจและทมเท จนในทสดกกลายเปนงานทยงใหญ

จนถงขนไดรบรางวล “Professional Spirit Award” ซงเปนรางวลทชวยยนยนวางานของเธอมสวน

สนบสนนตอความกาวหนาของอตสาหกรรมภาพยนตรในฮองกง

ทงนกเพราะ พอลลน หยาง มความเคารพตองานของตนเอง ไมไดคดวาเปนงานชนเลก

หรอใหญแตอยางใด เธอมงมนท�างานใหออกมาอยางดทสดจนเปนงานทมคณภาพและผรบงาน

รสกได

คนทท�างานทกชนไมวาเลกหรอใหญใหออกมาดอยเสมอ เมอคนเหนผลงานกยอมไวใจ

และรบรไดวาใครท�า

งานทกชนมคา….ท�าใหดทสด…..ยอมเปนหนาเปนตาของคนท�า

เอกสารอางอง1. คนมองหนง. มตชนสดสปดาห ฉบบวนท 27 เมษายน - 3 พฤษภาคม 2561. ทมา: https://www.

matichonweekly.com/column/article_97882

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

45วงการยาประจ�ำเดอน¸Ñ¹ÇÒ¤Á 2561

áกÐกล‹Í§ FDAกͧºÃóา¸ÔกาÃThe Med ic ine Journa l

ÂÒ·Õä´ŒÃѺ¡Òâֹ·ÐàºÕ¹ãËÁ‹

ทมา www.drugs.com

ª×Í¡ÒäŒÒÂÒ Daurismo

บรษท Pfizer Inc.คณสมบตทวไป ยาตานมะเรงตวยาออกฤทธ glasdegibกลไกการออกฤทธ ยาออกฤทธยบยงท hedgehog pathway ขอบงใช สาหรบผปวยอายมากกวา 75 ปขนไป รกษามะเรงเมดเลอดขาวชนดเฉยบพลน โดยใหยานรวมกบยา cytarabine ขนาดตาขอควรระวง ไมควรใชยานในสตรมครรภและสตรใหนมบตร ผลขางเคยง ปรมาณเมดเลอดแดง เมดเลอดขาว และเกลดเลอดตา ออนเพลย เปนไข ปวดเมอยกลามเนอ แขนขาบวม เหนอยหอบ เบออาหาร ลนรบรสเปลยน มการอกเสบตดเชอราในชองปาก ทองผก ผวหนงเปนผนแดง รปแบบยาและขนาดยา ยาเมดรบประทานวนละครง สถานทและวนทรบรอง ประเทศสหรฐอเมรกา วนท 21 พฤศจกายน พ.ศ. 2561

ª×Í¡ÒäŒÒÂÒ Tolsura

บรษท Mayne Pharma USคณสมบตทวไป ยาตานเชอราในกลม itraconazole สตรใหมตวยาออกฤทธ itraconazole กลไกการออกฤทธ ฆาเชอราขอบงใช สาหรบผใหญ รกษาการตดเชอร าทเปนระบบ (systemic fungal infections) ซงรวมการตดเชอโรค blastomycosis, histoplasmosis และ aspergillosisขอหามใช หามใชยานทดแทนการรกษาการตดเชอราทเลบ ขอควรระวง พษตอตบ หวใจเตนผดปกต ระวงการใชยานรวมกบยาทขบผานทางเอนไซม CYP3A4 และ CYP2D6 ผลขางเคยง คลนไส ผวหนงเปนผน บวม ปวดศรษะ ทองเสย ออนเพลย ปวดทอง วงเวยน งวงหลบ สมรรถภาพทางเพศลดลง รปแบบยาและขนาดยา ยาเมดรบประทาน ขนาดยา 65 มก. ขนาดแรกให 130 มก. วนละ 2 ครง เปนเวลา 3 วน หลงจากนนปรบยาตามอาการสถานทและวนทรบรอง ประเทศสหรฐอเมรกา วนท 11 ธนวาคม พ.ศ. 2561

ª×Í¡ÒäŒÒÂÒ Herzuma

บรษท Celltrion, Inc. and Teva Pharmaceutical Industries Ltd.คณสมบตทวไป ยาตานมะเรงตวยาออกฤทธ trastuzumab-pkrb กลไกการออกฤทธ ยาจบตวรบ HER2/neu มผลตานฮอรโมนเชนเดยวกบยาตนแบบ Herceptinขอบงใช รกษามะเรงเตานมชนดทเซลลมยน HER2 หรอในกรณมะเรงแพรกระจายโดยใชเปนยาเสรมรวมกบ doxorubicin, cyclophosphamide และ paclitaxel หรอ docetaxel ผลขางเคยง ปวดศรษะ ทองเสย คลนไส ไขหนาวสน นอนไมหลบ ไอ ผวหนงเปนผน ผมรวงรปแบบยาและขนาดยา ยานาใหทางหลอดเลอดดาสถานทและวนทรบรอง ประเทศสหรฐอเมรกา วนท 14 ธนวาคม พ.ศ. 2561

ª×Í¡ÒäŒÒÂÒ Aemcolo Delayed-Release Tablets

บรษท Cosmo Technologies, Ltd.คณสมบตทวไป ยาปฏชวนะตวยาออกฤทธ rifamycinกลไกการออกฤทธ ฆาเชอแบคทเรย Escherichia coliขอบงใช สาหรบผใหญทมอาการทองเสยในระหวางเดนทางไกล โดยมสาเหตมาจากเชอ Escherichia coli ทงนผปวยไมมอาการไขและเลอดออกปนอจจาระขอหามใช ผทมประวตแพยากลมนขอควรระวง การใชในผปวยทองเสยทมไข มเลอดปนกบอจจาระ หรออาการทองเสยจากเชอชนดอนทไมใช E. coliผลขางเคยง ปวดศรษะ ทองผกรปแบบยาและขนาดยา ยาเมดรบประทาน ขนาดยา 388 มก. ครงละ 2 เมด วนละ 2-3 ครงตอวนขอมลอน ๆ Travelers’ diarrhea หรออาการทองเสยในระหวางเดนทาง หมายถงมการถายอจจาระเหลวมากกวา 3 ครง/วน สถานทและวนทรบรอง ประเทศสหรฐอเมรกา วนท 16 พฤศจกายน พ.ศ. 2561

ª×Í¡ÒäŒÒÂÒ Dextenza

บรษท Ocular Therapeutix, Inc.คณสมบตทวไป ยาหยอดตาชนดสเตยรอยดตวยาออกฤทธ dexamethasone กลไกการออกฤทธ ลดการอกเสบ ลดปวดขอบงใช สาหรบใชหลงการผาตดตา เพอลดอาการปวดและอกเสบ ใชยานครงเดยวเพอทดแทนการหยอดยาสเตยรอยดตามการรกษามาตรฐานจานวน 70 ครง นาน 30 วน ขอหามใช ในกรณผปวยตดเชออกเสบทจอตา ทอนาตา เปลอกตา ผลขางเคยง มมชองหนามานตาและรมานตาอกเสบ เพมแรงดนในลกตา ลดการมองเหนภาพ จอตาสวนกลางบวม ปวดศรษะ รปแบบยาและขนาดยา ยาใชเฉพาะท ใชครงเดยว โดยแพทยหลงผาตดตาสอดใสยานในรเปดทอนาตา ยามตวยา dexamethasone ขนาด 0.4 มก. และออกฤทธตอเนองนาน 30 วนสถานทและวนทรบรอง ประเทศสหรฐอเมรกา วนท 14 พฤศจกายน พ.ศ. 2561

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

47วงการยาประจ�ำเดอน¸Ñ¹ÇÒ¤Á 2561

¢‹าǺÃÔกาÃกͧºÃóา¸ÔกาÃThe Med ic ine Journa l

ตองการประชาสมพนธขาวสาร ตดตอกองบรรณาธการ โทร. 0-2435-8111, 0-2435-8444 # 107 แฟกซ 0-2423-2286 E-mail: knight26.live@gmail.com บรษท วงการแพทย พลส มเดย จากด 71/16 ถ.บรมราชชนน แขวงอรณอมรนทร เขตบางกอกนอย กรงเทพฯ 10700

Çѹ·Õ ˹‹Ç§ҹ ÃÒÂÅÐàÍÕ´ ˹‹Ç¡Ե µÔ´µ‹ÍÊͺ¶ÒÁ

3 มนาคม 2562 สมาคมเภสชกรรมชมชน (ประเทศไทย)

การประชมใหญสามญประจาป พ.ศ. 2562 สมาคมเภสชกรรมชมชน (ประเทศ ไทย) ณ หองแกรนดฮอลล 203 ศนยนทรรศการและการประชมไบเทค

- โทรศพท 0-2713-5261-3โทรสาร 0-2713-5541E-mail: Thailand.cpa@gmail.com http://pharcpa.com/

14-16 มนาคม 2562 คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร

การประชมวชาการคณะเภสชศาสตร ประจาป พ.ศ. 2562 “Pharmacist Essential: Innovations and Technology for Next Generation Health Care” ณ โรงแรมลการเดนส พลาซา อ.หาดใหญ จ.สงขลา

13 ลงทะเบยนออนไลนไดทhttp://regist.pharmacy.psu.ac.th/conference2562/ คณนภาพร พงศอนทรโทรศพท 0-7428-8821E-mail: pharmacy-event@group.psu.ac.th

16-17 มนาคม 2562 คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยขอนแกนมหาวทยาลยมหาสารคามและมหาวทยาลยอบลราชธาน

การประชมวชาการ 3 สถาบน ครงท 11 ระดบชาต The 11th Annual Conference of Northeast Pharmacy Research 2019 โอกาสและความทาทายของวชาชพเภสชกรรมในอนาคต “Future Pharmacy Profession: Challenges and Initiatives” ณ มหาวทยาลยมหาสารคาม

- ลงทะเบยนออนไลนไดทhttps://pharmoffice.kku.ac.th/anprc/site/registration โทรศพท 0-4375-4360E-mail: research.pharm@msu.ac.th

3-4 พฤษภาคม 2562 คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยศลปากร

การประชมเภสชกรรมทนยค ครงท 1/2562 เรอง “เภสชศาสตรทนยคกบโรคในระบบทางเดนอาหารและการจดการ” ณ หองประโชต เปลงวทยา 1 อาคารสวนปาฐอาศรม ชน 2 คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยศลปากร จ.นครปฐม

12 ลงทะเบยนออนไลนไดท www.pharm.su.ac.th/dis/training/

6-10 พฤษภาคม 2562 คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

การประชมเชงปฏบตการเภสชกรรมคลนก ครงท 14/2562 เรอง Advanced Pharmacotherapeutics II ณ โรงแรมอวาน ขอนแกน โฮเทล แอนด คอนเวนชน เซนเตอร จ.ขอนแกน

27 ลงทะเบยนออนไลนไดท https://pharmoffice.kku.ac.th/iss/meetingcontrol/conference/68

22-24 พฤษภาคม 2562 สมาคมเภสชกรรมโรงพยาบาล (ประเทศไทย)

การประชมวชาการและประชมใหญสามญประจาป พ.ศ. 2562 สมาคมเภสชกรรมโรงพยาบาล (ประเทศไทย) ณ โรงแรมโกลเดนทวลป ซอฟเฟอรน กรงเทพฯ

- โทรศพท 0-2249-9333โทรสาร 0-2249-9331E-mail: hp@thaihp.orgwww.thaihp.org

23-24 พฤษภาคม 2562 คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยมหดล

การประชมวชาการ “ความกาวหนาทางเภสชวทยาของยาใหม” ครงท 17 ณ หองประชมอโนมา 2 และ 3 โรงแรมอโนมา แกรนด กรงเทพฯ

11.5 ลงทะเบยนออนไลนไดท www.pharmacy.mahidol.ac.th/conference/info/index.php?conid=134

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com

A Journal for the medical professions including the journals for medical education and pharmaceutical education.

A journal for medical education is monthly journal which refers to the advancement of medical profession in terms of treatment, medicines, medical supplies and medical seminars from the practitioners of all branches.

A journal for a pharmaceutical education is a monthly journal that provides that knowledge and instructions for medicine and medical supplies in both domestic and foreign countries.

Wongkarnpat Plus Media Co., Ltd. Tel. : (+66) 2435-8111, 2435-8444

Fax : (+66) 2423-2286 Email : wongkarnpat@gmail.com

www.wongkarnpat.com

WGP plus A5.indd 1 6/19/2561 BE 11:36 AM

วงการยา 2

45

www.wongka

rnpat.

com