3

1.Ünite

Test-1Coğrafya Bilimi, Doğa ve İnsan

Doğal Sistemler

1. I. İnsanın içinde yaşadığı çevrenin doğal özelliklerinin incelenmesi

II. İnsanın doğal çevre ile etkileşimi sonu-cunda ortaya çıkan beşeri ve ekonomik durumların incelenmesi

III. Sahip olduğu ilkeler ölçüsünde incelenen sonuçların açıklanması

Yukarıdakilerden hangileri Coğrafya’nın ta-nımını oluşturan unsurlardır?

A) I ve II B) II ve III C) Yalnız I

D) I, II ve III E) I ve III

2. Taş küre (litosfer), üzerinde yaşadığımız ve yerkürenin katılaşmış en üst katmanıdır.

Aşağıda verilen olaylardan hangisi taş kü-rede gerçekleşir?

A) Deniz akıntısıB) GelgitC) DepremD) TsunamiE) Yağış

3. Dünyamızda görülen tüm iklim olaylarını, iklimi oluşturan elemanları, iklimlerin dağı-lışını inceleyen bilim dalı aşağıdakilerden hangisidir?

A) KlimatolojiB) JeomorfolojiC) HidrografyaD) BiyocoğrafyaE) Jeoloji

4. Aşağıdakilerden hangisi doğanın insan ya-şamı üzerindeki etkisine örnek olarak gös-terilemez?

A) Kurak alanların tarımsal veriminin düşük olması

B) Don olaylarının tarımsal alanlarda zarara yol açması

C) Sağanak yağışlarda tarım alanlarının sular altında kalması

D) Çığ olayına bağlı olarak ulaşımın aksaması

E) Petrol ve kömür yataklarının çok miktarda kullanılması

5. Coğrafya biliminin içinde;

I. Nedensellik

II. Akılcılık

III. Dağılış

ilkelerinden hangileri bulunmaktadır?

A) I ve II B) II ve III C) Yalnız I

D) Yalnız II E) I ve III

6. • Önemli bir matematik coğrafyacısıdır.

• Meridyen yayının uzunluğunu ve ondan yararlanarak Dünya’nın çevre uzunluğunu hesaplamıştır.

• Çalışmalarında elde ettiği sonuçları Geog-raphika adlı eserinde toplamıştır.

• Bölgesel coğrafyaya yapmış olduğu katkı-ların en önemlisi Dünya üzerindeki yerle-şik alanların sınırlarının belirlenmesidir.

yukarıda özellikleri verilen bilim insanı aşağıdakilerden hangisidir?

A) HerodotB) TalesC) AristoD) EratosthenesE) Batlamyus

Coğrafyanın bilimi-nin üç ilkesi vardır.Bu ilkeler sırasıyla şöy-ledir:• Dağılışı ilkesi• İlgi ve bağlılık ilkesi• Nedensellik ilkesi

Dağılış ilkesi sade-ce coğrafyaya has bir özelliktir.

Piri Reis, Kitab-ı Bah-riye adlı eserinde hem doğuya çok yakın hari-talar hem de Akdeniz, Kızıldeniz ve Umman Denizi gibi denizler hakkında bilgi vermiş-tir.

Coğrafya da muh-teşem dörtlü olarak isimlendirilen doğal unsurlar şunlardır:• Atmosfer• Litosfer• Hidrosfer• Biyosfer

4

1.ÜniteDoğal Sistemler

Test-1 Coğrafya Bilimi, Doğa ve İnsan7. I. Bernhardus Vereinus – “Coğrafya çifttir”

diyerek Coğrafya’yı ilk kez bölümlendir-miştir.

II. Martone ve Blache – Dünyanın coğrafi özelliklerine göre bölümlendirilmesi fi krini savunmuştur.

III. Marco Polo – Şili akıntısını bulmuştur.

Yukarıda verilen bilim insanı ve yaptıkları çalışmalar ile ilgili eşleştirmelerinden han-gileri doğrudur?

A) I ve II B) II ve III C) Yalnız I

D) I, II ve III E) I ve III

8. Aşağıdaki yazar-eser eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

A) Strabon – GeographikaB) Evliya Çelebi – SeyahatnameC) Batlamyus – Geographika HyghegesisD) Piri Reis - CihannümaE) İbn-i Hadun – Kitap El - İbar

9. Coğrafyayı, insan ve yaşadığı çevre ara-sındaki etkileşimin araştırılması olarak ta-nımlayan; nüfus, yerleşme ve ekonomik et-kinliklerin çevre koşullarıyla ilgi kurularak incelenmesinin yanı sıra dağılışa da önem verilmesi gerektiğini ilk kez söz konusu eden; “Antropo Coğrafya”, “Siyasi Coğrafya” ve “Etnografya” gibi eserleri olan ve beşeri coğrafyanın kurucusu ve yöntem belirle-yicisi olarak da bilinen Alman coğrafyacı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Frederich RatzelB) James CookC) KsefenonD) A. Von HumboldtE) Richthofen

10. İbret alınacak kitap anlamına gelen “Kitap El-İbar” adlı eser aşağıdakilerden hangisine aittir?

A) BiruniB) İdrisiC) Piri ReisD) İbn-i BatutaE) İbn-i Haldun

11. Aysun Öğretmen; “Arkadaşlar, genç bir arazi üzerine kurulmuş olan ülkemiz fay hatları nedeniyle sık sık depremlere maruz kalmak-tadır. Bu gerçeği görmeli, gelişmiş ülkeler gibi depremle yaşamayı öğrenmeliyiz.”dediğinde coğrafyanın hangi prensibi kullanılmamış olur?

A) AnalizB) SentezC) NedensellikD) KarşılaştırmaE) Dağılış

12. Aşağıdakilerden hangisi coğrafya biliminin yararlandığı bilim dallarından biri değildir?

A) AstronomiB) MedyamorfolojiC) JeolojiD) EtnolojiE) Demografi

Aristo (M.Ö. 384 – 322), mantık biliminin kurucusu olarak kabul edilir. 13 yaşındaki Büyük İskender’e öğ-retmenlik yapmıştır. Dünyanın yuvarlak ol-duğu görüşünü rasyo-nel olarak ortaya ko-yan ilk bilim adamıdır. Bu düşünceye ay tu-tulması sırasında dün-yanın ay üzerine düşen gölgesinin dairesel olduğu varsayımından yola çıkarak ulaşmıştır.

Biruni: İslam Dünyası ve Batı Dünyası’nda çağın ünlü matema-tikçisi ve coğrafyacısı olarak tanınır.

5

1.Ünite

Test-1Coğrafya Bilimi, Doğa ve İnsan

Doğal Sistemler

13. Aşağıdakilerden hangisi Dünya’nın Ay yü-zeyine düşen gölgesine bakarak Dünya’nın yuvarlak olduğunu iddia etmiştir?

A) EratosthenesB) TalesC) AristoD) BatlamyusE) Strabon

14. Aşağıdakilerden hangisi Orta Çağ’ın ünlü coğrafyacılarından biri değildir?

A) Katip ÇelebiB) MesudîC) BirunîD) İdrisîE) İbnî Haldun

15. Yetmişe yakın bölgenin haritasını içeren kitabını Kral II. Roger’e sunan, Orta Çağ coğrafyacısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) MesudîB) İbni HaldunC) İdrisîD) BirunîE) İbnî Batuta

16. Aşağıdakilerden hangisi coğrafî bilim man-tığının gösterdiği başlıca gelişme aşamala-rından biri değildir?

A) Ansiklopedik DevreB) Yeni Araştırmacı DevreC) Klâsik DevreD) Bölgesel DevreE) Uygulamalı Devre

17. Aşağıdakilerden hangisi devlet ile onun kurulu olduğu ülke arasındaki ilgiyi incele-yen beşeri coğrafya alt dalıdır?

A) Yerleşme coğrafyasıB) Nüfus coğrafyasıC) Siyasi coğrafyaD) Turizm coğrafyasıE) Enerji coğrafyası

18. Araştırmalarını “Cosmos” isimli eserinde toplayan coğrafyacı aşağıdakilerden han-gisidir?

A) RatzelB) HumboldtC) RitterD) MartonneE) Blache

Beşeri coğrafyanın alt dalları şunlardır:• Yerleşme coğraf-

yası• Enerji coğrafyası• Tarım coğrafyası• Siyasi coğrafya• Sanayi coğrafyası• Sağlık coğrafyası• Ulaşım coğrafyası• Nüfus coğrafyası• Turizm coğrafyası

İdrisî’nin günümüze ulaşan dört adet eseri vardır:• Kitabu Rücari (Roger

Kitabı)• Kitabu nüzheti’l

-müştak (Ufukları Aşmayı Arzulayana Keyif Kitabı)

• el-Kitabü’l-camii li sıfati aştati’n -neba-tat (Bitkilerin Şifalı Sıfatlarını İçeren Ki-tap)

• Kitabu’ l-memal ik (Ülkeler Kitabı)

6

1.ÜniteDoğal Sistemler

Test-1 Coğrafya Bilimi, Doğa ve İnsan19. 16. yüzyılın en önemli kartografı aşağıdaki-

lerden hangisidir?

A) MacellanB) Piri ReisC) Katip ÇelebiD) Evliya ÇelebiE) James Cook

20. Aşağıdakilerden hangisi Eski Çağ dü-şünürlerinin bazı gözlem ve hesapla-malar yaparak görüş belirttikleri coğrafî düşüncelerinden biri değildir?

A) Dünya’nın biçimi ve boyutlarıB) Fiziki ve beşeri coğrafya verilerinin

ekonomiye ve teknolojiye uygulanmasıC) Yönlerin belirlenmesiD) Dünya’nın çevre uzunluğunun

hesaplanmasıE) Coğrafî koordinatların hesaplanması

11121314151617181920

123456789

10

TEST NO

141ID :Piri Reis, büyük Türk Amirali Piri Reis devrinin en ünlü Türk kartoğrafıdır. Dünya haritasını hazır-layan ilk Türk ünvanına sahiptir. Bu haritanın sadece Amerika’yı gösteren paftası günü-müze ulaşmıştır. Eseri Kitab-ı Bahriyedir.

Humboldt, coğrafya dışında yerbilimlerinin de ilk temsilcisi sayılır. Coğrafya ilmine bilim-sel anlamda gezi-göz-lem metodunu kazan-dırmıştır.Coğrafya ilmine se-bep-sonuç, dağılış ve ilgi prensiplerini ka-zandırmıştır. İzoterm, izohips, izobat, profi l ve kesit gibi yardımcı ifade şekillerini coğraf-yaya kazandırmıştır.

7

1.Ünite

Test-2Coğrafya Bilimi, Doğa ve İnsan

Doğal Sistemler

1. Terim olarak coğrafya kelimesini ilk defa kullanan bilim insanı aşağıdakilerden han-gisidir?

A) HerodotB) TalesC) EratosthenesD) AristoE) Batlamyus

2. Aşağıdakilerden hangisi doğal ortamı oluş-turan dört katmandan biri olan hidrosferi inceleyen bilim dallarından biri değildir?

A) Petrografi B) LimnolojiC) Oseanografi D) PotamolojiE) Hidrojeoloji

3. Ünlü devlet teorisi adlı görüşünü kapsayan “Politika” adlı eserinde bazı coğrafi görüşle-re de yer veren ve insan-çevre ilişkileri ve çevre faktörlerinin devletlerin gücü üzerine olan etkilerini inceleyen ilk çağın ünlü dü-şünürü aşağıdakilerden hangisidir?

A) İbn-i BatutaB) TalesC) AristoD) StrabonE) İbn-i Haldun

4. Eski Çağ’da coğrafya çok basit gözlemler ve bu gözlemlerden elde edilen bilgilerin ifadesi amacıyla yapılan basit harita çizim denemeleri ile başlamıştır.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi Eski Çağ coğrafyacılarından biri değildir?

A) HerodotB) TalesC) AristoD) EratosthenesE) Macellan

5. Gezegenimizde bulunan tüm okyanus, deniz, göl ve su kaynaklarının bütününe su küre ya da hidrosfer denir.

Aşağıda verilen olaylardan hangisi hidros-ferde gerçekleşir?

A) Sıcaklık değişimiB) SelC) Nem değişimiD) YağışE) Rüzgâr

6. Aşağıdakilerden hangisi doğal unsurlar-dan biri değildir?

A) KayaçlarB) Orman örtüsüC) Su kaynaklarıD) Petrol yataklarıE) Barajlar

Hidrosfer yeryüzünün %71’ini kaplar. Hid-rosferin %97’sini tuzlu sular ve okyanuslar, %3’ünü tatlı sular oluş-turur. Güneş ısısının yardımıyla hidrosfer ve atmosfer arasında sürekli bir su alışverişi vardır.

Hidrocoğrafya çalış-malarında; Oseonog-rafya (okyanus bilimi), Limnoloji (göl bilim) ve Potamoloji (akarsu bilim) bilimlerinden faydalanılır.

Tarihin babası olarak kabul edilen Heredot, aynı zamanda coğrafya biliminin gelişmesinde önemli katkılarda bu-lunmuştur. Heredot’un ortaya koyduğu en önemli gerçek diğer coğrafyacılardan farklı olarak Hazar denizinin bir iç deniz olduğunu ve Afrika’nın bir de-nizle çevrili olduğunu belirlemiş olmasıdır.

8

1.ÜniteDoğal Sistemler

Test-2 Coğrafya Bilimi, Doğa ve İnsan

Tarihin babası olarak kabul edilen Heredot, aynı zamanda coğrafya biliminin gelişmesinde önemli katkılarda bu-lunmuştur. Heredot’un ortaya koyduğu en önemli gerçek diğer coğrafyacılardan farklı olarak Hazar denizinin bir iç deniz olduğunu ve Afrika’nın bir de-nizle çevrili olduğunu belirlemiş olmasıdır.

Klimatoloji (iklim bi-limi), atmosfer içeri-sinde meydana gelen hava olayları ile yer-yüzünde görülen iklim tiplerini inceleyen bi-lim dalıdır.

7. Nüfusun dağılışına etki eden birçok unsur var-dır.

I. Yer şekilleri

II. İklim

III. Bitki örtüsü

IV. Sanayi

Yukarıdakilerden hangileri nüfusun dağılı-şına etki eden beşeri unsurlar arasında yer alır?

A) II ve IV B) II ve III C) I, II ve III

D) I, II, IlI ve IV E) Yalnız IV

8. Coğrafya öğretiminin amacı, yaşadığımız alandan başlayarak, ülkemiz ve dünya ile ilgili coğrafi bilinç kazandırmaktır.

Bu bilgiye dayanarak aşağıdakilerden han-gisi coğrafya öğrenmenin faydalarından biri değildir?

A) Yer ve yön bulmada yarar sağlar.B) Haritalardan yararlanmamızı sağlar.C) Kalkınma planları hazırlanmasında

yardımcı olur.D) Uluslararası fonların takip edilmesine

yardımcı olur.E) Çevre bilinci kazandırır.

9. Coğrafya, fi ziki coğrafya ve beşeri coğrafya olarak iki kısımda incelenir.

Buna göre,

I. Yerleşme coğrafyası

II. Toprak coğrafyası

III. Enerji coğrafyası

IV. Nüfus coğrafyası

alanlarından hangileri fi ziki coğrafya kap-samında yer alır?

A) I ve II B) Yalnız I C) I, II ve IV

D) II, III ve IV E) Yalnız II

10. (I) Pamuk, yazları sıcak ve kurak olan Akdeniz iklimini sever. (II) Mineral maddelerce zengin verimli topraklar üzerinde yetişir. (III) Ege, Ak-deniz ve Güneydoğu Anadolu ovalarda yaygın olarak yetiştirilmektedir. (IV) Yağışın yetersiz olduğu yerlerde sulama istemektedir. (V) Pa-muk lifl eri dokuma sanayinin önemli bir ham-maddesidir.

Yukarıda verilen parçada kaç numaralı cümlede coğrafyanın dağılış ilkesinden ya-rarlanılmıştır?

A) III B) IV C) I D) II E) V

11. Aşağıdakilerden hangisine göre Dünya’nın şekli, okyanuslar üzerinde yüzen ve diske benzeyen bir yuvarlaklığa sahiptir?

A) MacellanB) StrabonC) TalesD) Kristof KolombE) Piri Reis

12. Aşağıdakilerden hangisi Ümit Burnu’nu aşarak Hindistan’a ulaşmayı başaran ilk kişidir?

A) MacellanB) Vasco de GamaC) Piri ReisD) Kristof KolombE) Americo Vespucci

9

1.Ünite

Test-2Coğrafya Bilimi, Doğa ve İnsan

Doğal Sistemler

13. Büyük Okyanus’ta yaptığı gezilerle Yeni Zelanda’nın iki adadan oluştuğunu keşfe-den Yakın Çağ coğrafyacısı aşağıdakiler-den hangisidir?

A) Karl RitterB) A. Von HumboldtC) Frederic RatzelD) James CookE) Bernhardus Varenius

14. Bölgesel Coğrafya metodunun kurucusu olarak kabul edilen Fransız coğrafyacı aşa-ğıdakilerden hangisidir?

A) RatzelB) HumboldtC) BlacheD) RitterE) Varenius

15. Aşağıdakilerden hangisi Yeni Çağ coğraf-yacılarından biridir?

A) Piri ReisB) James CookC) BiruniD) Karl RitterE) Frederic Ratzel

16. “Coğrafya Biliminde Tarihi Esaslar” adlı eser aşağıdaki coğrafyacılardan hangisine ait-tir?

A) RatzelB) RitterC) MackenzieD) BlacheE) Varenius

17. Aşağıdaki yazar-eser eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

A) Piri Reis – Kitab-ı BahriyeB) Katip Çelebi – CihannümaC) Evliya Çelebi – Evliya Çelebi

SeyahatnamesiD) Strabon – GeographikaE) İbn-i Batuta – Kitap El -İbar

18. • Örnekleme yoluyla yapılan istatistiği, coğ-rafyaya sokan araştırıcıdır.

• Eserinin adı Antropo Coğrafya’dır.

• Bu eser beşeri coğrafyaya metot kazan-dırmıştır.

• Politik Coğrafya adlı eserinde ileri sürdü-ğü görüşler, A. Hitler’in “dünya egemenliği kurma hülyası”na temel oluşturmuştur.

Özellikleri verilen coğrafyayı aşağıdakiler-den hangisidir?

A) Karl RitterB) Frederic RatzelC) A. Von HumboldtD) P. Vidal de la BlacheE) Vladenir Köppen

Karl Ritter, 1779 – 1859 yılları arasında yaşayan Alman coğrafyacıdır. Aynı zamanda tarih-çi ve fi lozoftur. Beşeri coğrafya insan ile çevre arasındaki ilişkileri in-celer tezini ileri sürerek beşeri coğrafyanın ko-nusunu belirlemiştir.

Modern çağ coğraf-yacıları şunlardır:• Bernhardus Vare-

nius• Von Humboldt• Karl Ritter• Frederic Ratzel• P. Vidal de la Bla-

che

10

1.ÜniteDoğal Sistemler

Test-2 Coğrafya Bilimi, Doğa ve İnsan

Bölgesel coğrafya çalışmalarını ilk yapan isim P. Vidal de la Bla-che’dir. Blache, araştır-malarını Monoğrafya adı altında yapmıştır.

Yeni Çağ coğrafyacı-ları şunlardır:• Vasco de Gama• Kristof Kolomb• Macellan• Piri Reis• Katip Çelebi• Evliya Çelebi

Evliya Çelebi, 1611 – 1682 yılları arasın-da yaşamış ünlü bir seyyahtır. 17. yüzyılın en büyük Türk gezgini olup gezdiği yerlerin beşeri ve fi ziki coğraf-ya özelliklerini tasvir ederek eserinde top-lamış ve bu eser günü-müz coğrafyacılar ta-rafından benimsenen önemli bir kaynaktır. Eseri Seyahatname’dir. Eser, Haziran 2013’te UNESCO Dünya Belle-ği Listesine dahil edil-miştir.

19. Modern coğrafyayı başlatan isim aşağıda-kilerden hangisidir?

A) Karl RitterB) Alexander von HumboldtC) Bernhardus VereniusD) Emmanuel de MartonneE) Paul Vidal de la Blache

20. Coğrafya bazı alanları doğrudan veya dolaylı olarak incelemektedir.

I. Yeryüzü şekilleri

II. Hava olayları

III. Doğa olayları

IV. İklim şartları

Yukarıdakilerden hangileri coğrafyanın in-celediği alanlardan biridir?

A) I ve III B) II, III ve IV C) I, II, III ve IV

D) I, III ve IV E) II ve III

11121314151617181920

123456789

10

TEST NO

142ID :