Dokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

Alternatif Yapı Malzemeleri

6. Doğal ve yapay alçı6.1.

Doğal alçılar

6.1.1.

Hammadde ve üretimi6.1.2.

Fiziksel ve mekanik özellikleri

6.1.3.

Türleri ve kullanım alanları

6.2.

Yapay alçılar

Tarih boyunca sıva ağırlıklı

kullanım, farklı

uygulama teknikleri

MÖ

9000: Çatalhöyük alçı-kireç

karma sıva

MÖ

2800: Piramitlerde bağlayıcı

MÖ350: Eski Yunan -

Roma, duvar ve ahşap üzerine alçı

kaplama

1890: ABD, iki yüzü

kartonlu alçı

levhaların ilk kullanımı

1900'ler: Avrupa'da ahşap binaların yangın yalıtımında

MS 79 Pompei

6.1.1.

Hammadde ve üretimi

Alçıtaşı

ve anhidrit yataklarının büyük bölümü milyonlarca yıl önce oluşmuş

"evaporit" olarak

bilinen bir tortul kayaç

grubuna aittir. Bu yataklar genellikle deniz suyu ve tuzlu karışımlar içerir.

6.1.1.

Hammadde ve üretimi

Doğada alçıtaşı

farklı

kristal yapılarda oluşabilir.

Alçı

yapımında kullanılan alçıtaşı

(jips), çoğunlukla beyaz

ve yumuşak bir mineral olup, özgül ağırlığı

2.3 , sertliği 1.5-2

civarındadır.

Alçı; doğada bulunan ve bünyesinde %20 oranında su içeren alçıtaşının fırınlanıp öğütüldükten sonra, ihtiyaca göre kimyasal katkılarla karıştırılması

sonucu elde edilen bir

yapı

malzemesidir.

Alçıtaşı

fırınlandıktan sonra bu suyun bir kısmını

kaybeder ve alçıya dönüşür. Alçı, su ile karıştırılıp harç

haline geldiğinde kaybettiği bu suyu tekrar bünyesine alarak taşlaşır.

Alçıtaşı

ocağı

Alçıtaşı

6.1.1.

Hammadde ve üretimi

Aşamalar:

- Kazı- Kırma parçalama- Öğütme- Pişirilme- Soğutma-

Paketleme

Saf alçı

taşı

: CaSO4

.2H2

O

Safsızlıkları: MgO, Al2

O3

, Fe2

O3

, SiO2

, CaCO3

, MgCO3

...

Alçıtaşı

(jips) doğal olarak oluşan ve bileşiminde iki molekül su bulunduran

bir kalsiyum sülfat mineralidir. (CaSO4

2H2

O)

Alçıtaşının bünyesinde yarım molekül su kalacak şekilde, ısıtılması

ve öğütülmesi ile yarı

hidrat alçı

(CaSO4

1/2H2

O) elde edilir. Alçı

suyla karıştırılınca tekrar katılaşarak

bağlayıcılık özelliği taşıyan bir yapı

malzemesine dönüşür.

(Safsızlıklara bağlı

olarak 120-180oC arasında değişir, genelde 150oC)

(TS EN 13279-1 tanımı)

2 CaSO4

·2H2

O →

2 CaSO4

·0.5H2

O + 3 H2

O (buhar)

6.1.1.

Hammadde ve üretimi

Alçı

üretimi sırasında diğer inşaat malzemelerine kıyasla çok az miktarda enerji tüketilir. Örneğin kireç

ve çimento üretiminde 900oC ve 1300oC'ye çıkmak gerekirken, alçı

150oC'de elde edilmektedir.

Bu şekilde elde edilen alçıya β-yarımhidrat

veya β alçı

adı

verilir ve piyasada yaygın olarak kullanılır.

Kalsinasyon

(yakma) yüksek buhar basıncı altında otoklavlarda gerçekleştirilirse α- yarımhidrat

adı

verilen daha iyi kalitede bir alçı

elde edilir.

β-yarımhidrat

küçük ve belirsiz kristaller içeren boşluklu partiküllerden oluşmaktadır. β-yarımhidrat

yaklaşık 1.25 g/cm3

yoğunluğunda olup, en fazla 250 kgf/cm2

basınç

dayanımına sahiptir. α- yarımhidrat

partikülleri ise iri ve düzgün kristal

yapıda, sıkı

ve çoğunlukla saydamdır. Pariste

Montmartre'deki

zengin

alçı

kaynakları

nedeniyle alçı; "Paris plasteri" olarak adlandırılır.

6.1.1.

Hammadde ve üretimi

Eğer alçıtaşı

tüm bağlı

suyunu kaybederse susuz alçı

(CaSO4

, anhidrit) olarak adlandırılır. Sıcaklık 180-205 °C'nin

üstüne çıkarsa alçı

taşı

tüm suyunu kaybedip,

anhidrit haline gelir. Anhidrit suyla çok yavaş

reaksiyona girer.

6.1.1.

Hammadde ve üretimi

180-205oC

2 CaSO4

·1/2H2

O →

2 CaSO4

+ H2

O (buhar)

Anhidrit (CaS04

) 600 °C 'ye kadar ısıtılırsa çok geç

priz yapan estrik

alçısı

elde edilir.

-

Bu alçıya çok az (%1) potasyum sülfat veya jelatin eklenerek, İngiliz çimentosu denilen, yapıların dışında da kullanılan

sert bir kaplama malzemesi (piyasada suni mermer-

stukko) elde edilir. İngiliz çimentosu kullanılan katkıya göre 1-4 saat arasında priz yapar.

Alçının en önemli özelliği hidratasyon

niteliğidir. Moleküler yapısına önceden kaybetttiği hidrat suyunu alarak katılaşır:

6.1.1.

Hammadde ve üretimi

2 CaSO4

·0.5H2

O + 3 H2

O →

2 CaSO4

·2H2

O

Ancak yukarıdaki denkleme göre, hidratasyon

için gerekli su miktarı

alçının %18.62 si ise de, çalışılabilir kıvam için gerekli su miktarı

daha fazladır. Zira, hidratasyona

katılmayan su alçının içine dağılır. Buharlaştıktan sonra gözenekli bir kütle oluşur. Yoğurma suyu miktarı

alçının cinsine göre değişir. Kaba alçılarda bu oran % 75, dişçi

alçısı

denilen ince alçılarda % 60 oranındadır.

Türkiye'de alçıtaşı, Burdur, Kütahya, Ankara, Bandırma, İstanbul dolaylarında bulunmaktadır.

6.1.1.

Hammadde ve üretimi

Katkılı

Yapı

Alçısı:

Alçının işleme özelliklerini daha elverişli hale getirmek için kullanım amacına uygun olarak içine çeşitli katkı

malzemelerinin (akışkanlaştırıcı, priz

geciktirici, yumuşatıcı

gibi) eklenmesiyle elde edilen bir yapı

alçısıdır.

6.1.2.

Türleri ve kullanım alanları

Susuz Alçı:

Anhidrit alçısı

da denir. Alçıtaşının öğütülmesi ve içerdiği 2 mol

kristal suyunun dehidratasyona

tabi tutularak tamamen giderilmesi ya da kimyasal veya doğal kaynaklı

anhidritin (CaSO4

) öğütülmesi ile elde edilen bir yapı

alçısıdır. Geç

katılaşır.

Katkılı

Susuz Alçı:

Susuz alçının işleme özelliklerini daha elverişli hale getirtmek amacıyla , kullanım amacına uygun olarak çeşitli katkı

maddelerinin eklenmesiyle

elde edilen yapı

alcısıdır.

Katkısız alçı; 0.5 mol

kristal su içeren yarım hidrat alçıdır. 5-10 dakika içinde şekillendirilebilecek kalıplama işlerinde kullanılır.

Kartonpiyer, göbek, aplik ve heykel gibi dekoratif malzemelerin yapılması

için kullanılan kalıplara alçı

kalıpları

denir. Kalıplar frp, metal, ahşap, alçı

ve silikon malzemeden

yapılabilir. Günümüzde kullanılan alçı

kalıplarının büyük çoğunluğu frp'den yapılmaktadır. Uygulama öncesinde kalıp yüzeyi yağlanır. Keten ya da cam elyafı kartonpiyerin dayanımını

arttırmak için ilk kat harcın üzerine serilir.

Kalıba dökülen alçı

uygulamaları

6.1.2.

Türleri ve kullanım alanları

6.1.2.

Türleri ve kullanım alanları

Alçı

Levhalar

Alçı

levhalar, dayanıklı

iki kağıt-karton katmanı

arasında alçı

bir iç

dolgudan oluşmuş, özel üretimli yapı

ürünleridir. Alçı

levhaların uzun kenarları

yüzeyin

bitim işlemlerine göre dik, inceltilmiş, fugalı, yuvarlak ya da geçmeli olarak bitirilir. Alçı

levhaların yapıda kullanım yeri ve amacına yönelik bir çok çeşidi vardır.

Bunlardan duvar levhaları

iç

duvar kaplaması

olarak kullanılır. Alçı

levhalar duvara yapıştırılarak ya da çelik sac ızgaralar üzerine kaplanarak uygulanabilir. Alçı

levhalar duvara harç

ya da özel yapıştırıcılarla yapıştırılır.

Izgara üstüne kaplamada ise metal ya da ahşap ızgaralar üzerine vida ve çivi ile uygulanırlar.

Dünyada alçı

levha tüketimine bakıldığında;

-

Japonya'da kişi başına düşen alçı

levha kullanımı: 4.5 m-

A.B.D.' de 10.2 m

-

İsveç'te 6 m- Diğer AB üyesi ülkelerde 1 -

2 m

-

Türkiye 0.3 m

Gelişmiş

ülkelerde çağdaş

yapılanma deyince ilk akla gelen malzemelerden biri olan alçı levha Türkiye'de gerçek pazarına henüz ulaşamamıştır.

6.1.2.

Türleri ve kullanım alanları

Alçı

Levhalar

Standart alçıpan

ölçüleri

1,20 x 2,50 metre olup bir levha alçıpan

3,50 m2'dir. Ortalama alçıpan

ağırlığı

metrekareye 9 –

9.5 kg, alçıpan

kalınlığı

12.5 mm’dir.

6.1.2.

Türleri ve kullanım alanları

Alçı

Levhalar

Taşınması: Alçıpan, elde taşınırken uzun kenarı

yere paralel olarak, her iki ucundan tutularak taşınmalıdır.

İstiflenmesi: Deformasyonu önlemek için Alçıpan'lar

ahşap ve ya Alçıpan'dan

kesilmiş takozlar üzerinde yatay olarak istiflenmeli, takoz ölçüleri aynı, aralıkları

ise 50 cm'yi

geçmemelidir.

Depolanması: Alçıpan, kapalı

ve kuru bir yerde depolanmalıdır. Açık alanda depolama zorunluluğu varsa, tabandan yükseltilmiş

ve yerle ilişkisinin kesilmiş, üzeri örtülmüş

olmalıdır.

6.1.2.

Türleri ve kullanım alanları

Alçı

Levhalar

Kesilmesi: Alçıpan' ların

ön yüzündeki karton maket bıçağı

ile kesilir. Bıçak kartonu tamamen kesip alçı

yüzeye temas etmelidir. Kesme işlemi hassas ölçü

ile yapılıyorsa

tahta marangoz metresi kılavuz olarak kullanılır.

Kesim yapılan yüzeyin üstte olması

kaydıyla Alçıpan

kesim yerinden el darbesiyle kırılır. Alçıpan

ters çevrilerek arka karton bağlantısı

maket bıçağı

ile kesilir. Kesilecek parçalar

köşeli ve şekilli ise, köşeli ve ya şekilli kesimleri işaretleme işleminden sonra ince dişli testere ile yapmanız gerekmektedir.

. Alçı

sıvalar tuğla ya da taş

duvar gibi kagir yüzeyler üzerine

yüzeyi düzeltmeye elverişli kalınlıkta doğrudan yapılabileceği gibi, kaba sıva yapılmış

çimentolu sıvalar üzerine ince sıva ve

perdah niteliğinde de yapılabilir.

Bu amaçla kullanılan alçı

sıva iki gurupta ele alınabilir.

Kaba sıva olarak uygulanacak olan alçı

sıva da, hafiflik ve diğer fiziksel işlevleri karşılamak amacıyla perlit dolgusu bulunmaktadır. Bunlara perlitli sıva alçısı

adı

verilmektedir.

Diğer sıva alçısı

ya da perdah alçısı

ise, yüzeyi düzeltmek, iyi ve düzgün bir boya altlığı

oluşturmak amacıyla üretilir ve

saten alçı

diye adlandırılır

6.1.2.

Türleri ve kullanım alanları

Alçı

sıvalar

1. DEPOLAMA:

Alçı, kireç

veya çimento torbalarıyla karışık depolanmamalı, su ve nemden korunmalıdır.

2. YÜZEY HAZIRLIĞI: Alçı; gazbeton, brüt beton, ahşap, metal vb. her türlü

yüzeye uygulanabilir. Uygulama yapılacak yüzey; çok kuru yağlı, tozlu, boyalı

ve çok düzgün olmamalıdır. Yüzey çok kuru ise uygulamadan bir süre önce ıslatılmalıdır. Boyalı

yüzeylere ise uygulamadan önce çentik atılmalıdır. Brüt betonlar üzerindeki pürüzler alınmamalı

yüzey pürüzsüz hale getirilmemelidir. Gerektiğinde çekiçle pürüzlü

hale getirilmelidir.

ALÇI SIVA UYGULAMASINDA DİKKAT EDİLECEK ÖNEMLİ

KURALLAR

3. DESTEK ELEMANLAR:

Büzülme, genleşme, oturma gibi binanın yapısal hareketleri veya titreşim sonucu kolon, kiriş, döşeme ve duvar gibi yapı

elemanlarında oluşabilecek çatlamalar, sıva yüzeyinde çatlaklara yol açabilir. Çatlama riskini azaltmak için farklı

malzemelerin birleşim yerlerine sıva filesi uygulanmalıdır.

4. SIVA KALINLIĞI:

Sıva kalınlığının fazla olması

halinde sıva uygulamaları

1 gün arayla ve iki aşamada, ilk kat mastarlanmadan

yapılır.

5. KURUMA:

Sıva uygulanan yüzeyde boya aşamasına geçmeden önce yüzeyin mutlaka tamamen kuruması

beklenmelidir. Aksi taktirde yüzeyde kabarma meydana gelir.

6.1.2.

Türleri ve kullanım alanları

Farklı

markada ve farklı

türde alçılar, değişik oranlarda karışım suyuna ihtiyaç

duyarlar. S/A oranı

makine alçılarında daha düşük olmakla beraber 0.5-07 arasında değişir.

Bütün alçı

türlerinde harç

hazırlanırken; kaba önce su konulur, daha sonra alçı

suyun üzerine normal bir hızda serpeleyerek dökülür. Yeteri kadar alçı

suya ilave edildikten sonra yaklaşık iki dakika beklenerek alçının suyu iyice emmesi sağlanır. Bundan sonra homojen hale gelinceye kadar iyice karıştırılır ve karıştırma işlemi tamamlandıktan sonra her ne şekilde olursa olsun alçı

harcına alçı

veya su ilave edilmez!!!

ALÇI SIVA UYGULAMASINDA DİKKAT EDİLECEK ÖNEMLİ

KURALLAR

6.1.2.

Türleri ve kullanım alanları

• Alçı, insan cildine en uygun pH

değerine (5,5) sahip malzemedir.

5oC altındaki sıcaklıklarda donma riski nedeni ile alçı

uygulaması

yapılmamalıdır. Mümkünse 35oC'nin üzerindeki sıcaklıklarda alçı

uygulaması

yapılmamalı

eğer yapılması

zorunlu ise alçının suyunu kaybetmemesi için gerekli tedbirler (zemini ıslatma, rüzgara karşı

koruma) alınmalıdır.

6.1.2.

Türleri ve kullanım alanları

İncelik: Normal alçı, 0.2 mm göz açıklığındaki elek üzerinde kütlece %35’ten fazla kalıntı

bırakmamalıdır.

Katkılı

normal alçı, susuz alçı, katkılı

susuz alçıda ise 1.25 mm göz açıklığındaki elek üzerinde kütlece %1’den fazla kalıntı, saten alçıda ise 0.045 mm göz açıklığındaki elek üzerinde kütlece %20, 0.16 mm göz açıklığındaki elek

üzerinde kütlece %0.5’ten fazla kalıntı

bırakmamalıdır.

6.1.3.

Fiziksel ve mekanik özellikleri

Basınç

Mukavemeti:

Yapı

alçılarının basınç

mukavemeti, en az 70 kgf/cm2 (7 MPa), saten alçının basınç

mukavemeti ise en az 25 kg/cm2(2.5 MPa) olmalıdır.

Priz Süresi:

Alçı

suyla reaksiyona girme hızına göre (priz süresi) sınıflandırılır. Ham alçının hidratasyonu

(su ile girdiği reaksiyonu) çok hızlı

olup saflığına bağlı

olarak 3-15

dakika sürer. Uygulamalarda bu yeterli olmayacağından kullanılacağı

yere göre ham alçının içine üretim aşamasında katılaşmayı

geciktirici bazı

katkı

maddeleri

katılmaktadır. Priz süresi, normal alçıda 8 dakikadan az; katkılı

normal alçı, susuz alçı, katkılı

susuz alçıda 20 dakika, saten alçıda ise 130 dakikadan az olmamalıdır.

6.1.3.

Fiziksel ve mekanik özellikleri

Hafiflik: Alçı

hafif bir malzeme olduğu için klasik sıva kullanımına kıyasla yapı

ağırlığını azaltır. Aynı

zamanda uygulama kolaylığı

sağlar. Alçı

levha sistemleri bu nedenle bölme duvar

oluşturma veya taşıyıcı

sistem kaplamalarında tercih edilir. Birim hacim ağırlığı

su/alçı

oranına göre değişmekle beraber yaklaşık 1000 kg/m3

civarındadır. İlave edilen hafif agregalar veya perlitle çok daha düşük değerlere inmek mümkündür.

Isı

yalıtımı: Diğer hafif malzemeler gibi alçı

sıva veya panel elemanlar da kullanım kalınlıkları ölçüsünde ısı

iletkenliğini azaltırlar.

Ses yalıtımı: Ses yutma kapasitesi içerdiği boşluklar nedeniyle yüksektir. Oda akustiği düzenlemelerinde, asma tavanlarda kullanılan bir malzemedir. Lifli alçıpan

levhalarda bu

özelliği daha iyileşir. Ancak levha kalınlığı

da önemlidir.

Yangın dayanıklılığı:

Alçı

inorganik bir malzeme olup A1 sınıfı

yanmaz gruptadır. Alçının dehidratasyonu

d

a

endotermik (ısı

alan) bir reaksiyon olduğu için yangın sıcaklığını

azaltır. Yeterli kalınlıktaki alçı

levhalar ile 2

saate kadar yangın dayanıklılığı

elde edilebilir.

6.1.3.

Fiziksel ve mekanik özellikleri

6.1.3.

Fiziksel ve mekanik özellikleri

Alçının gözenekli yapısı

nedeniyle bünyesine nem alabilme özelliği vardır. Ancak alçının su etkisine yeterince dayanımı

olmaması, suda bir ölçüde çözünebilmesi nedeniyle ıslak hacimlerde

kullanılmamaktadır. Ancak, konutların mutfak ve banyolarında kullanılabilir.

Nem dengeleyici özelliği:

Alçı

gözenekli yapısı

nedeniyle mekan içindeki havada bulunan fazla nemi bünyesine alır veya çok kuru ortamda bünyesinden nem vererek ortam dengesini korumaya yardımcı

olur. Ancak yüzeyi geçirimsiz hale getirilmiş

alçı

kaplamalarda nem dengeleme

potansiyeli farklılık gösterebilir.

Alçıtaşından elde edilen doğal alçının yanında pek çok sanayi tesisinde bacagazı arıtma yöntemleri sonucu bir atık ürün olarak yapay alçı

elde edilir.

Yapay alçının kimyasal yapısının doğal alçıdan bir farkı

olmamakla beraber bazı safsızlıklar içerebilir.

Yapay alçılar elde edildikleri yönteme göre isimlendirilirler:

Desülfojips

SO2

ve SO3

gazlarının desülfürizasyonuFosfojips

Fosforik asit ve gübre üretimi

Sitrojips

Sitrik asit üretimiBorojips

Borik asit üretimi

Titanojips TiO2

ÜretimiFlorojips

Hidroflorik

asit üretimi

Saltjips

NaCl

üretimi

6.2.

Yapay alçılar

-

Desülfojips

(desulphogypsum)

Termik santrallerde yakılan kömürün çıkardığı

baca gazları

yüksek oranda sülfat gazları

(SOx

) içermektedir. Bu şekilde doğaya verilmeleri çevre kirliliğine yol açacağı için desülfirizasyon

yöntemleri ile bacagazı

emisyon değerleri düşürülür. Elde edilen

atık malzeme desülfojips

olarak adlandırılır.

CaCO3 (solid) + SO3 (gas) → CaSO4 (solid) + CO2 (gas)

SO2 (gas)

6.2.

Yapay alçılar

- Fosfojips

(phosphogypsum)

Fosfat cevherlerinin (örneğin apatit) fosforik asite

veya gübreye dönüştürülmesi için sülfirik

asitle reaksiyona sokulması

sonucu

bir yan ürün olarak fosfojips

elde edilir.

Ca5

(PO4

)3

X + 5 H2

SO4

+ 10 H2

O → 3 H3

PO4

+ 5 CaSO4

· 2 H2

O + HX

X: OH, F, Cl, veya Br

olabilir.

Fosfat cevherinde zaman zaman uranyum veya radyum bulunduğundan fosfojips

radyo

aktivite içerebilir. Kontrollü kullanılmalıdır.

6.2.

Yapay alçılar

1

Dokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

Alternatif YapıMalzemeleri

7. Bölme Duvar Elemanları

7.2. Tuğla7.3. Gazbeton7.4. Bimsblok

7.1. Giriş

2

Tuğla %65-70

Gazbeton %10-15

Bims (pomza) blok %15-20

7.1. Giriş

3

• Yunanca kil: keramos• İlk pişmiş toprak malzeme: kerpiç ve çamur • Sümerler, Akadlar ve Babilliler:

- duvar yapımında, - kanalizasyon sistemlerinde - hatta yazı tabletlerinde

• Çin seddi

• M.Ö. XX. yüzyılda Romalılar ilk kiremit• M.Ö. XIII. yüzyılda Çinliler porseleni• M.Ö. IV. yüzyılda Türkler Orta Asya'da ilk sırlı seramiği üretmişlerdir.

• M.S. XIII. yüzyılda Selçuklular devrinde,

Pişmiş Toprak Ürünleri

7.2. Tuğla

4

• Kil çoğunlukla Al2O3 ve SiO2oksitleri karışımı olup, içerdiği diğer metal oksitler nedeniyle bir çok gruba ayrılabilir. Bu metal oksitler; Fe2O3, MgO, Cr2O3, alkali ve toprak alkali oksitler...

• Kil 2 mikrondan küçük mineral taneciklerinden oluşan sedimentkayaç oluşur.

levha şekilli mikro yapısı

• Islak halde plastik • İstenen form verilebilir.

7.2. TuğlaHammaddeleri

5

• Killer yüksek sıcaklıklara dayanıklılıkları açısından üç gruba ayrılabilir.

• a) Refrakter Killer - Bu killer yüksek oranda Al2O3 (% 40) içerirler. Ergime sıcaklığı 1600oC'nin üzerinde olup, ateştuğlası üretiminde kullanılırlar.

• b) Yüksek Ergime Dereceli Killer - 1350 – 1600oC ergime sıcaklığı olan bu killerde, düşük oranlarda kuvartz, mika ve kalker vardır. Bu tip killer, yer döşeme tuğlası, dış cephe kaplama tuğlası yapımında kullanılır.

• c) Düşük Ergime Dereceli Killer - Ergime sıcaklığı1350oC'nin altında olan bu killer; kum, kalker, demir oksitler, mika ve diğer yabancı maddeleri içerebilirler. Bunlar normal tuğla yapımında kullanılırlar.

7.2. TuğlaHammaddeleri

6

• Tuğla yapımı için en uygun killerin illit ve kaolinit türünden killer olduğu söylenebilir.

• Montmorillinit ve Halloysit cinsi killer su aldıklarında fazla şekil değişimi yaptıklarından tuğla yapımı için uygun değillerdir.

7.2. TuğlaHammaddeleri

7

2. Demir: Kilin kitlesi içinde demir sülfat ve demir oksit hidratları şeklinde bulunan demir, pişmiş toprak malzemeye kırmızı rengini verir.

Demir oranı % 8 ile % 10 mertebesini aşarsa, keramik malzemede pişirme sırasında şişme ve çatlamalar, tuğla yüzeyinde çiçeklenme, boya akmalarıgörülebilir. Demir bileşikleri ateşe dayanıklılığı düşüren öğelerdir.

3. Kalker: Killerde ince malzeme olarak bulunan CaO miktarı % 8'i aştığıtakdirde, tuğlanın rengi sarıya dönüp, şekil bozuklukları ve çatlamalar görülür. Az miktarlarının ise bir zararı yoktur.

1. Kum: Tuğla yapımında kilin içerisinde % 20 - % 30 kum bulunmasıplastisiteyi dengelediği (aşırı yapıkanlığı önlediği için tercih edilir. Gereğinde dışarıdan kum, plastisiteyi kontrol amacıyla katılır. Bu tip maddelere yağ alıcımaddeler denir.

7.2. TuğlaHammaddeleri

8

4. Suda eriyici tuzlar: sülfat ve klorür tuzları < % 1.5. Fazla miktarda eriyici tuzlar malzeme yüzeyinde, çiçeklenme ve pullanma yapar.

7.2. TuğlaHammaddeleri

9

1- Karışımın Hazırlanması: İlk aşamada karışım öğütülür ve çamur haline getirilir. Bir süre bekletilerek kararlı bir durum alması sağlanır. Bu sürece "çürütme" adı verilir.

Tuğla üretimi dört aşamalıdır.

2. Şekillendirme: Hazırlanan karışım değişik yöntemlerle istenen forma getirilir.

3. Kurutma: Şekillenen karışım uygun iklim koşullarında açık havada, gölgede kurutulur.

Daha modern kurutma yöntemi ise nemi kontrol ederek yaklaşık 80oC'de belirli sürede kontrollüolarak kurutmaktır.

7.2. TuğlaÜretimi

10

• Şekillendirmede kullanılan yöntemler:– Presleme - (ateş tuğlaları, izolatör fincanları, oto bujileri vb.)– Ekstrüzyon - (düşey ve yatay delikli tuğla)– Döndürme - (testi, saksı vb.)– Kalıplama - (Düşük kaliteli harman tuğlası, kiremit vb.) – Dökme - Kil süspansiyon haline getirilir ve içine dağıtıcı deflokülant

maddeler katılır. Kararlı hale getirilen süspansiyon yavaşça alçı kalıplara dökülür. Alçı suyu emer ve kil çepere yapışır. Sıhhi tesisat malzemeleri (lavabo, eviye vb.), çaydanlıklar bu yöntemle şekillendirilir.

7.2. TuğlaÜretimi

11

4. Pişirme: Pişirmeden yapılan tuğlalara kerpiç denir.

• Pişirmede çatlama meydana gelmemesi için sıcaklığın kontrollü bir biçimde yavaş yükseltilip, alçaltılmasıgerekir.

• Fırın sıcaklığı ürün tipine göre farklılık gösterir. Üretimde kullanılan fırın tipleri sürekli çalışan (tünel fırınlar) ve aralıklı işleyen olmak üzere iki tiptir.

• Daha kalitesiz olan harman tuğlaları, açık havada kalıplanıp kurutulmuş malzemenin aralarına kömür tozu dizilmesi ve dıştan sıvanarak yakılması ile elde edilir.

• Drenaj künkleri, seramik filtreler, harman tuğlaları için 800-950oC arası uygun pişirme sıcaklıklarıdır.

• Sert tuğla ve kiremitler için 1000oC, • Fayans ve ince mutfak porselenleri (Çin porselenleri) için 1100-1250oC, • Porselen sıhhi tesisat malzemeleri, elektrik izolatörleri için 1300-1450oC

7.2. TuğlaÜretimi

12• iyonik bağ dışında kovalent bağa, kristal ve amorf yapılara da rastlanır.

çoğunlukla oksijendir

güçlü iyonik bağametalmetal

esneklik

dayanım :):(

Tuğla matrisinde sinterleşme ile atomlar arasında seramik bağ yapısı meydana gelir. Çok güçlü olan bu bağ aynı zamanda gevrek yapıda bir davranışa neden olur.

7.2. TuğlaÜretimi

13

• mor-siyah renk alır. Su emmesi az olduğundan duvar harcıyla iyi bağ kuramaz.

• camlaşma yetersiz kaldığından, toprak görünümünde, çok su emen bir yapıda olurlar. Bazıları su emince dağılabilirler. Düşük mekanik özelliklere sahiptirler.

aşırı pişmişse

az pişmişse

7.2. TuğlaÜretimi

14

TS EN 1344 KİLDEN MAMUL DÖŞEME KAPLAMA ELEMANLARI - ÖZELLİKLER VE DENEY METOTLARI

TS 1261 DÖŞEME DOLGU TUĞLALARI (STATİK ÇALIŞMAYA KATILMAYAN)

TS EN 771-1 TS EN 771-1 KÂGİR BİRİMLER - ÖZELLİKLER - BÖLÜM 1: KİL KÂGİR BİRİMLER TUĞLALAR

7.2. Tuğla

Üreticiler

15Kil, killi toprak ve balçığın ayrı ayrı veya harman edilip gerektiğinde su, kum, öğütülmüş tuğla ve kiremit tozu ve benzerleri karıştırılarak el ile veya aletlerle şekillendirildikten sonra kurutulup genellikle harmanlarda pişirilmesi ile elde edilen ve duvar yapımında kullanılan malzemedir". Harman yerine, ocaklarda pişirilenler de harman tuğlası sayılır.

İnşaat tuğlaları

Harman tuğlaları Fabrika tuğlaları

800-950oC

1000oC

7.2. Tuğla

Türleri

16

Dolu Tuğla Düşey Delikli Tuğla

8,5’luk Fabrika Tuğlası

13,5’luk Fabrika Tuğlası

Baca Tuğlası

Düşey Delikli Tuğla İle Duvar Örülmesi

İnşaat tuğlaları

7.2. Tuğla

Türleri

17

7.2. Tuğla

Türleri

18

- Özel tip tuğlalar :• Hafif tuğlalar

• Yalıtım tuğlaları

• Cilalı tuğlalar - Yüzeyi camlaştırılmış tuğlalar. Çok daha az su emerler. Dış yüzey sıvasız

• Beyaz tuğlalar - Kumlu killerden yapılırlar. Basınç dayanımı yüksek ve don olayına dayanıklıdırlar.

7.2. Tuğla

Türleri

19

Döşeme Tuğlaları - asmolen

Kullanım amacı döşemeyi hafifletmek, - ısı ve ses yalıtımı sağlamak, - kalıp işçiliğinden ekonomi yapmak ve - kirişleri saklayarak düz bir tavan görünümüelde etmektir.

7.2. Tuğla

Türleri

20

(Autoclaved aerated concrete)

Gözenekli hafif bir yapı malzemesidir. Hacim olarak %70-80 gözeneklerden oluşur.

Gözenekler Küçük,

Yuvarlak, Homojen dağılımlıdır.

"hafif beton" grubundandır. Sınıfa göre değişmekle beraber normal betonun dayanımının %10'una sahiptir. 1920'lerde İsveçli mimar ve mucit Johan AxelEriksson tarafından icat edilmiştir.

autoclaved aerated concrete (AAC) autoclaved cellular concrete (ACC) autoclaved lightweight concrete (ALC)

7.3. Gazbeton

Tanım

21

Üretiminde kullanılan hammaddeler; kuvarsit, çimento, kireç ve alçıtaşıdır. İnce toz kıvamında öğütülen bu malzemelere su ve gözenek oluşturucu alüminyum ilave edilerek elde edilen karışım kalıp arabalarına dökülür.

7.3. Gazbeton Üretimi ve hammadeler

22

Alüminyum tozu kalsiyum hidroksit ve su ile reaksiyona girerek hidrojen gazı oluşturur. Hidrojen gazı köpük oluşturarak kalıptaki malzemenin hacmini iki misline çıkarır (3 mm'ye kadar çaplı gaz kabarcıkları). Köpürme aşaması tamamlanınca hidrojen gazıatmosfere uçar ve hava ile yer değiştirir.

7.3. Gazbeton Üretimi ve hammadeler

23

Kalıptan alınan gazbeton bloklar katılaşmıştır, ancak dayanımları yoktur (yeşil mukavemet). İstenen boyutlarda kesilen elemanlar otoklava yerleştirilir. 12 saatlik otoklav kürü (basınçlı buhar) sırasında sıcaklık 190°C'ye ve basınç 8-12 bara ulaşır. Bu sırada kuvars kumu ile kalsiyum hidroksit (kireç) reaksiyona girerek kalsiyum silikat hidrat yapı oluşmasını sağlar. Böylece boşlukların arasında sert bir matris meydana gelir.

CSHCHS

7.3. Gazbeton Üretimi ve hammadeler

24

Döküm işlemi öncesinde, yapı elemanları için korozyona karşı korunmuş, çelik hasır donatılar kalıba yerleştirilir. Döküm sonrasında karışım, sıcaklığı sürekli kontrol altında tutulan bekleme tünelinde sertleşmeye bırakılır. 3-4 saatlik süre sonunda kesim sertliğine ulaşan gazbeton, bilgisayar kontrollü kesim tezgahlarına alınır ve istenilen boyutlarda milimetrik duyarlılıkta kesilir.

Kesim işleminden çıkan gazbeton, otoklavlara alınarak buhar kürüne tabi tutulur. Buhar küründen çıkan ürünler, kalite kontrol işleminden sonra hafif, gözenekli ve yüksek basınç dayanım özellikleri ile kullanıma hazır olarak piyasaya sunulur.

Gazbeton üretiminde kullanılan hammaddeler sürekli denetlenmektedir. 1970'li yıllarda yaşanan tecrübeler gazbeton üretiminde kuvars kaynağı olarak sleyt kayaçlarıkullanılması durumunda uranyum içerip içermedikleri test edilmesi gerektiğini göstermiştir. Bu şekilde radyoaktif radon gazı çıkışı önlenmiştir.

7.3. Gazbeton Üretimi ve hammadeler

25

TEKİRDAĞ FAB.

ANTALYA FAB.

BİLECİK FAB.

"Gazbeton Üreticileri Birliği Derneği" Kasım 1990 tarihinde ülkemizdeki gazbeton yapımalzeme ve elemanları üreticisi firmalar tarafından kurulmuştur. Derneğin ismi Bakanlar Kurulu’nun 20.11.2000 gün ve 2000/1826 sayılı kararı ile verilen izin uyarınca "TÜRKİYE GAZBETON ÜRETİCİLERİ BİRLİĞİ" olmuştur.Türkiye Gazbeton Üreticileri Birliği’nin kuruluştüzüğünde belirtilen amacı; “ülke sınırlarıiçinde Türk Standartlarına uygun olarak buharla sertleştirilmiş donatılı ve / veya donatısız gazbeton yapı malzeme ve elemanları üreten bir tesise sahip, Sanayi ve Ticaret Odalarına kayıtlı kuruluşların ortak sorunlarına çözüm arama, mesleki ilerleme ve dayanışmasını sağlama suretiyle teknik ve ekonomik gelişmelerini ulusal çıkarlar doğrultusunda yönlendirmektir.”

http://www.xella.com/en/content/hebel.php

7.3. Gazbeton Üreticiler

26

GAZBETON YAPI MALZEMELERİ İLE İLGİLİ BAZI STANDARTLAR

TS EN 771-4 Kâgir birimler - Özellikler - Bölüm 4: Gazbeton kâgir birimler TS EN 678 Gaz ve Köpük Beton-Kuru Yoğunluk TS EN 679 Gazbeton - Basınç dayanımıTS EN 680 Gazbeton-Kuruma Büzülmesi TS EN 989 Gazbeton-Donatı Çubuklarının Aderans Davranışının Sıyırma Deneyi TS EN 1351 Gazbeton-Eğilmede Çekme Dayanımı TayiniTS EN 1352 Gazbeton veya Hafif Agregalı Gözenekli Beton-Statik Elastisite ModülüTS EN 12269-1 Donatı Çeliği ile Gazbeton Arasındaki Aderans Davranışının "KirişDeneyi" İle Tayini TS EN 12664 Yapı Malzemeleri ve Ürünlerinin Isıl PerformansıTS EN 13501-1 Yapı Mamulleri ve Yapı Elemanları, Yangın SınıflandırmasıTS 2381-2 EN ISO 717-2 Akustik - Bina elemanları ve binalarda ses yalıtımı

7.3. Gazbeton Standartlar

27

7.3. Gazbeton

28

1. Blok Ürünler 2. DonatılıElemanlar

3. TamamlayıcıÜrünler

4. YardımcıMalzemeler

•Yalıtım Plakları

•Asmolen Blokları

•Duvar Blokları

•Lento ve Söveler

•Döşeme Elemanları

•Çatı Elemanları

•Duvar Elemanları

•Onarım Harcı

•Gazbeton Sıvaları

•Duvar Örgü Tutkalı• Donatılı Montaj Aparatları

• Duvar Bağlantı Elemanları

• Gazbeton El Aletleri

7.3. GazbetonTürleri

29

1. Blok Ürünler

7.3. GazbetonTürleri

30

DÜZ GEÇMELİ U TİPİ

U-Bloklar, hatıl yapımında kalıp kullanımını ortadan kaldıran, beton hatıl kullanılması halinde yüzeylerde oluşan ısı kayıplarınıengelleyen u-kesitli bloklardır

Her türlü betonarme, çelik, ahşap, prefabrike ve yığma yapının iç ve dış duvarlarında kullanılır.

Uzunluk (l) 60 cm

Yükseklik (h) 25 cm

Genişlik (d) 7.5-50 cm 15-50 cmGenişlik (d)

25 cmYükseklik (h)

60 cmUzunluk (l)

17.5,20,25,30 cmGenişlik (d)

25 cm Yükseklik (h)

60 cm Uzunluk (l)

1. Blok Ürünler

7.3. GazbetonTürleri

31

1. Blok Ürünler

7.3. GazbetonTürleri

32

Dişli döşemelerde kullanılan 2.5 cm'nin katları kalınlıkta üretilir.

ASMOLEN

15-40 cmGenişlik (d)

40-60 cmYükseklik (h)

60 cmUzunluk (l)

1. Blok Ürünler

7.3. GazbetonTürleri

33

YALITIM PLAKLARI

Isıl iletkenlik değeri düşük olan plaklar, kolon, kiriş, perde, döşeme gibi betonarme yüzeylerin yalıtımında kullanılırlar.

Uzunluk (l) 60 cm

Genişlik (b) 25 cm

Kalınlık (d) 5, 7.5 cm

1. Blok Ürünler

7.3. GazbetonTürleri

34

2.1. Duvar Elemanları

2. Donatılı Elemanlar

YATAY DUVAR ELEMANLARI

Betonarme, çelik, ahşap ve prefabrike yapı karkasının oluşturduğu çerçeve boşluklarında iç ve dış duvarlarında kullanılabilen donatılı duvar elemanlarıdır. Bu elemanlar, kolon aralarına ya da kolon iç ve dış yüzeylerine monte edilerek uygulanabilir. Yatay Duvar Elemanlarının bu özelliği, farklı işlevlerde ve seçeneklerde mimari cephe çeşitliliği oluşturmaya olanak sağlar. Montaj aparatları ve vinç yardımıyla kolayca ve hızla monte edilebilir. DonatılıYatay Duvar Elemanları, üzerlerine gelebilecek farklı rüzgar ve deprem kuvvetlerini karşılayacak şekilde tasarlanır.

(Kalınlık artışı 2.5 cm katları ile.)

10-30 cm Kalınlık (d)

≤60 cm Genişlik (b)

≤600 cm Uzunluk (l)

Standart Boyutlar

7.3. GazbetonTürleri

35

2.1. Duvar Elemanları

2. Donatılı Elemanlar

DÜŞEY DUVAR ELEMANLARI

Gazbeton Düşey Duvar Elemanları, gerek yapıkarkasının oluşturduğu çerçeve boşluklarında iç ve dış duvar olarak gerekse karkastan bağımsız her türlü bölme duvarının oluşturulmasında kullanılabilir. Bu elemanlar, düşey pencereler ile kapı boşluklarıdüzenlenen yapılarda tercih edilirler.

(Kalınlık artışı 2.5 cm katları ile.)

10-30 cm Kalınlık (d)

≤60 cm Genişlik (b)

≤600 cm Uzunluk (l)

Standart Boyutlar

DUVAR PANOLARI

Özellikle tünel kalıp yapı sistemlerinde tercih edilen donatılı hazır duvarlardır. Cephe yüzeyine etki edecek rüzgar ve deprem yüklerini karşılayacak şekilde tasarlanır ve üretilirler.

7.3. GazbetonTürleri

36

2.1. Duvar Elemanları

2. Donatılı Elemanlar

TAŞIYICI DÜŞEY DUVAR ELEMANLARI

Gazbeton taşıyıcı düşey duvar elemanları, yığma yapıların inşasında kullanılır. Bu elemanlar, yığma yapılarda taşıyıcı iç ve dışduvar olarak kullanılırlar. Taşıyıcı düşey duvar elemanları kullanılarak 2 kata kadar yığma yapı inşa edilebilmektedir.

(Kalınlık artışı 2.5 cm katları ile.)

20-30 cm Kalınlık (d)

30-60 cm Genişlik (b)

≤300cm Uzunluk (l)

Standart Boyutlar

HIZLI ÜRETİM

7.3. GazbetonTürleri

37

2.2. Çatı Elemanları

2. Donatılı Elemanlar

Gazbeton Çatı Elemanları, düz, eğimli, saçaklı ve saçaksız, farklı çatı uygulamalarına olanak sağlar. Diğer Gazbeton Donatılı Elemanları ve yapımalzemeleri ile birlikte tam bir yapı sistemi oluşturur. Her türlü betonarme, çelik, ahşap ve prefabrike yapının üzerine kolaylıkla monte edilebilir. Kalıp kullanımı gerektirmez, beton kullanımı ise yalnızca panel derzleri ve çevre kirişleri için gereklidir.

(Kalınlık artışı 2.5 cm katları ile.)

10-30 cm Kalınlık (d)

≤60 cm Genişlik (b)

≤600 cm Uzunluk (l)

Standart Boyutlar

7.3. GazbetonTürleri

38

(Kalınlık artışı 2.5 cm katları ile.)

10-30 cm Kalınlık (d)

≤60 cm Genişlik (b)

≤600 cm Uzunluk (l)

Standart Boyutlar

2.3. Döşeme Elemanları

2. Donatılı Elemanlar

Tüm taşıyıcı sistemlerin ara kat ve yürünebilir çatı döşemelerinde kullanılmak üzere üretilen Donatılı Yapı Elemanları'dır. Üretildikleri anda yük taşıma kapasitelerinin tümüne sahip ve montaja hazırdır. Montaj aparatları ve vinç yardımıyla yerlerine kolayca ve hızla monte edilirler. GazbetonDöşeme Elemanlarının kalınlıkları üstlerine gelen yüklere ve geçilen açıklıklara bağlı olarak tasarlanır.

7.3. GazbetonTürleri

39

2.4. Lento ve söveler

2. Donatılı ElemanlarLentolar: Duvar bloklarını tamamlayıcı donatılı elemanlardır. Dolgu ve yığma duvarlarda kapı, pencere üst ve altlarında kullanılırlar. Merdiven basamağı olarak da yararlanılabilir. Lentoların kullanılması ısı köprülerinin oluşmasını önler. Uygulama sırasında Gazbeton Lentolar'ın mutlaka harç veya örgü tutkalı üzerine oturtulmaları gerekir. Bindirme paylarının önerilen minimum ölçülerden az olmamasına özen gösterilmelidir.

10-4025100-300

Genişlik (d) cm Yüseklik (h) cm Uzunluk (l) cm

Söveler: Gazbeton Söveleri, pencere ve kapıboşluklarını çevreleyen, yapılara görsel anlamda zenginlik kazandıran donatılı tamamlayıcı elemanlardır. Söveler, yatay ve düşey olarak kullanılabilirler.

7.3. GazbetonTürleri

40

7.3. GazbetonTürleri

41

7.3. GazbetonTürleri

42

3. Tamamlayıcı Ürünler

3.1. Örgü tutkalı

Gazbeton Tutkalı blokların birbirine yapışmasını sağlar, böylece ısı köprüsü oluşmaz. Tutkal, toz halindeki tutkal hammaddesine sadece su ilave edilerek ve bir el matkabına takılan karıştırma ucuyla karıştırılarak kullanıma hazır hale getirilir. GazbetonTutkalı; toz halinde, neme karşı korunmuş 25 kg`lık torbalar içinde piyasaya sunulur. Gazbeton Tutkalı, TS EN 998-2'de verilen 'ince tabaka harcı' değerlerine uygundur.

2 ölçek toz halindeki tutkala 1 ölçek su. 4-5 saat çalışılabilir.

7.3. GazbetonTürleri

43

3.3. Gazbetona uyumlu sıva

3.2. Onarım harcı

Bir mala yardımıyla harç, hasarlı bölgeye doldurulur. Onarım Harcı 18 kg veya 25 kg`lık torbalar halinde piyasaya sunulmaktadır.

- Hidrofob yüzey

- Benzer boşluk yapısı

- Benzer elastik modül ve mekanik özellikler

- Aderans

7.3. GazbetonTürleri

44

7.3. Gazbeton

4. Yardımcı Malzemeler

Testere, gönye, rende, karıştırma ucu, tutkal malaları, kanal açıcı, buat açıcı, lastik tokmak

4.1. Gazbeton el aletleri

Türleri

45

4. Yardımcı Malzemeler

4.2. Duvar Bağlantı Elemanları

Gazbeton Duvar Bloklarını ve YapıElemanlarını, taşıyıcı sisteme ve gerektiğinde birbirlerine bağlamak amacıyla kullanılan elemanlardır.

Çekiç başlı çekme kancası, çekiç başlı 30 derece açılı çekme kancası, ankraj rayı, köşeli çivi ve spiral çividen oluşur.

Paslanmaya karşı galvanizlenirler.

4.3. Donatılı Montaj Aparatları

7.3. GazbetonTürleri

46

Panelin Teraziye Alınması

Ankraj Rayı Çekiç Başlı Çekme Kancası Köşeli Çivi

7.3. Gazbeton

47

7.3. Gazbeton

48

7.3. Gazbeton

49

7.3. Gazbeton

50

7.3. Gazbeton

51

Gazbeton panellerin birle-şim hatları boyunca su geçirimsizliği sağlamak için su yalıtımı mastiklerikullanılabilir.

Panel uzunluğu 6.00 metreden küçük veya eşit, kalınlığının 20 santimetreden küçük veya eşit olması halinde diğer paneller desteklemeye ihtiyaç duyulmadan 6,00 metre yüksekliğe kadar montajlanabilir. 6,00 metreden fazla yüksekliklerde özel bağlantı elemanları ve uygulama detayları gerekmektedir. Eğer panel kalınlığı 20 santimetreden büyük ise duvar yüksekliği 12.00 metreye kadar çıkarılabilir.

7.3. Gazbeton

52

Gazbeton panel elemanlarla kaplama

Çok farklı iç ve dış cephe geometrilerine imkan sağlar.

7.3. Gazbeton

53

7.3. Gazbeton

54

Bims (pomza): Almanca pomza anlamında olup, dilimizde bu şekilde kullanılmaktadır. Volkanizma sonucu oluşan, birbirinden bağımsız gözenekli, süngerimsi, fiziksel ve kimyasal etkilere karşı dayanıklı, doğal, volkanik bir kayaçtır. Türkiye genelinde, Orta ve Doğu Anadolu Bölgelerinde toplam 9 milyar m3 civarında rezerv mevcuttur.

Pomza (bims) taşının dünya üzerinde bulunan rezervlerinin %46 sına Türkiye'nin sahip

7.4. Bimsblok veya pomzablok

Tanım ve hammaddeleri

55

Nevşehir Kapadokya: Bölge 60 milyon yıl önce; Erciyes, Hasandağı ve Güllüdağ’ınpüskürttüğü lav ve küllerin oluşturduğu yumuşak tabakaların milyonlarca yıl boyunca yağmur ve rüzgar tarafından aşındırılmasıyla ortaya çıkmıştır.

İnsan yerleşimi Paleolitik döneme kadar uzanmaktadır. Hititler’in yaşadığı topraklar daha sonraki dönemlerde Hrıstiyanlığın en önemli merkezlerinden biri olmuştur. Kayalara oyulan evler ve kiliseler bölgeyi putperestlerin zulmünden kaçan Hıristiyanlar için devasa bir sığınak haline getirmiştir.

Haymana bölgesi, başta Nevşehir olmak üzere Kırşehir, Niğde, Aksaray ve Kayseri illerine yayılmış bir bölgedir.

7.4. Bimsblok veya pomzablok

Tanım ve hammaddeleri

56

Bims (pomza) iş makineleriyle açık ocaklardan çıkarılmaktadır. Yıkama ve eleme tesislerinde işlenip çeşitli boyutlarda stoklanır.

7.4. Bimsblok veya pomzablok

Tanım ve hammaddeleri

57

Volkandan lav püskürmesi sırasında su ile temas eden katı eriyikte aniden sıcaklık ve basınç değişimi olur. Bu sırada açığa çıkan su buharı ve karbondioksit gazı soğuma sırasında bünyede hapsolur. Yaklaşık %90 poroziteye sahiptir.

Hızlı soğuma ile oluştuğu için pomza camsıyapılıdır ve öğütüldüğünde puzolank aktivite gösterir.

Kimyasal olarak %75’e varan silis içeriği bulunabilmektedir. Pomzanın genel kimyasal bileşimi ; %60-75 SiO2, %13-17 Al2O3, %1-3 Fe2O3, %1-2 CaO, %7-8 Na2O-K2O ve eser miktarda TiO2 ve SO3’den oluşmaktadır.

Volkanik tüfler ise volkan küllerinin tabakalar halinde birikmesi ile meydana gelen kayaçlardır.

7.4. Bimsblok veya pomzablok

Tanım ve hammaddeleri

58

Kayacın içerdiği SiO2 oranı kayaca abraziflik özelliği kazandırmaktadır. Bu özelliğinden dolayı çeliği rahatlıkla aşındırabilecek bir kimyasal yapı sergileyebilmektedir.

Al2O3 bileşimi ise ateşe ve ısıya yüksek dayanım özelliği kazandırmaktadır.

Asidik ve bazik volkanik faaliyetler neticesinde iki tür pomza oluşumu mevcuttur:

- asidik pomza

- bazik pomza (bazaltik pomza veya scoria da denilmektedir).

Bazaltik pomza koyu renkli, kahverengimsi siyahımsı olabilmektedir. Özgül ağırlığı 1-2 gr/cm3 civarındadır. Birim hacim ağırlığı ise 1 gr/cm3'ün altındadır.

20$

0.25 g/cm3

7.4. Bimsblok veya pomzablok

Tanım ve hammaddeleri

59

Yeryüzünde en yaygın olarak bulunan ve kullanılan türü olan asidik pomza beyaz kirli görünümde ve grimsi beyaz renktedir. Asidik karakterli pomzalarda silis oranı daha yüksek olup, inşaat sektöründe yaygın kullanım alanı bulabilmektedir.

Diğer taraftan bazik karakterli pomzalar da alüminyum, demir, kalsiyum ve magnezyum bileşenleri daha yüksek oranda bulunması nedeniyle diğer endüstriyel alanlarda (örneğin gübre sanayiinde kek maddesi olarak, toprak ıslahı amacıyla tarımda vs.) kullanım alanı bulabilmektedir.

30-50 mm İşlenmiş Pomza

50-70 mm İşlenmiş Pomza

20-30 mm İşlenmiş Pomza

15-25 mm İşlenmiş Pomza

Tekstil Pomzası

1-15 mm İşlenmiş pomza

1-7 mm İşlenmiş Pomza

0-35 mm İşlenmemiş Pomza

Tarım Pomzası

0,1 mm sıva kumu

Sıva Kumu

Karışık Kırmataş

25-50 mm Kırmataş

15-25 mm Kırmataş

7-15 mm Kırmataş

1-7 mm Kırmataş

Beton için Kırmataş

7.4. Bimsblok veya pomzablok

Kullanım alanları

60

Doğal Blok Pomza

200x240x100 mm

190x485x45 mm

85x380x45 mm

85x190x45 mm

Duvar bloklarıAsmolen bloklar Yapıştırma harcıSıva, şap ve yapıştırma harcı kumuDolgu malzemesiHafif beton üretimi

İnşaat sektöründe ilk kullanımı, Romalılar dönemine dayanmaktadır. Ayasofya'nın kubbesinin bu malzeme ile yapıldığıbilinmektedir. Ayrıca, hafif yapı elemanıolarak 1851 yılında Almanya' da üretime başlanmıştır. Başta Almanya, Fransa, İtalya, İsveç, Amerika ve Japonya olmak üzere birçok ülkede daha çok ısı ve ses izolasyonu sağlamak amacıyla üstün izolasyon özellikleri, hafifliği ile yüzyılı aşkın süredir kullanılmaktadır.

Kullanım alanları

7.4. Bimsblok veya pomzablok

61

TS 2823 standardı yerine TS EN 771-3

7.4. Bimsblok veya pomzablok

Üreticileri

62

www.blokbims.com.tr

Üretimde kalite kontrol ve otomasyonun önemi

çimento miktarı - su/çimento oranı - pomzanın nem durumu

7.4. Bimsblok veya pomzablok

63

ilk dayanım

Sıkıştırma işleminin önemi ve mekanizasyon

7.4. Bimsblok veya pomzablok

64

Stok sahası ve sevkiyat

7.4. Bimsblok veya pomzablok

65

a) Duvar blokları (dolu bloklar, boşluklu duvar blokları),b) Döşeme asmolenleri,c) Plaka ve levhalar,

1. Isı ve ses yalıtımı

2. Yapıda hafiflik

3. Yangına dayanıklılığı

4. Ortam nemini dengeleme

Bimsblok ürünler

Pomzanın mikroskopla çekilen fotoğrafı

*** Bimsblok çoğunlukla briketle karıştırılır. Briket çok düşük su/çimento oranlı betonun kalıplarda preslenmesi ile elde edilir. Bimsagregalı bloklardan daha ağırdır.

7.4. Bimsblok veya pomzablok

66

Geçmeli ve harç cepli geniş delikli bimsbloklar (tek, iki ve üç sıra boşluklu

7 sıra5 sıra

7.4. Bimsblok veya pomzablok

Bimsblok ürünler

67

F180Yangın Sınıfı

A1Yangına Direnç

52Rw(db)Ses Yutuculuğu

70,000kgk/cm2Elastisite Modülü

8kg/m2 saatSu Buharı Geçirgenliği

0,12W/mKIsı Davranış Özelliği

1,80 N/mm2Basınç Dayanımı

722kg/m3Net Kuru Birim Hacim Kütlesi

566kg/m3Brüt Kuru Birim Hacim Kütlesi

15-15,5m2/adetSarfiyat

190*330*185 en*boy*yükseklikÖlçü (mm)

6 Sıra Boşluklu geçmeli

9 Sıra Boşluklu geçmeli

F180Yangın Sınıfı

A1Yangına Direnç

49 Rw(db)Ses Yutuculuğu

70,000 kgf/cm2Elastisite Modülü

9,70 kg/m2 saatSu Buharı Geçirgenliği

0,14 W/mKIsı Davranış Özelliği

1,5 N/mm2Basınç Dayanımı

787 kg/m3Net Kuru Birim Hacim Kütlesi

602 kg/m3Brüt Kuru Birim Hacim Kütlesi

15-15,5m2/adetSarfiyat

250*330*185en*boy*yükseklikÖlçü (mm)

Bimsblok ürünler

7.4. Bimsblok veya pomzablok

68

Asmolen bimsloklar

F180Yangın Sınıfı

A1Yangına Direnç

40Rw(db)Ses Yutuculuğu

70,000kgk/cm2Elastisite Modülü

5,83kg/m2 spaSu Buharı Geçirgenliği

0,347W/mKIsı Davranış Özelliği

-N/mm2Basınç Dayanımı

785kg/m3Net Kuru Birim Hacim Kütlesi

380kg/m3Brüt Kuru Birim Hacim Kütlesi

D1 -Tolerans Sınıfı

10m2/adetSarfiyat

200*400*220 en*boy*yükseklikÖlçü (mm) Bimsblok ürünler

7.4. Bimsblok veya pomzablok

69

Perlit, inci taşı anlamına gelen, grinin tonlarından siyaha kadar değişik renklerde amorf, camsı volkanik bir kayaçtır. %80'e kadar amorf SiO2 içerir. Maden yataklarından çıkan haline "ham perlit" (1100 kg/m3) denir. Ham Perlit kimyasal bileşimi bakımından silisli ve alüminyumlu bileşenler içerdiği için kalsiyum esaslı bağlayıcılar ile kimyasal reaksiyona girerek puzolanik aktivite gösterdiği için kayaçtan öğütülerek inşaat sektöründe yaygın şekilde kullanılmaktadır.

Perlitin 850-1150 °C'deki alev şokunda bünye suyunu kaybederek, patlaması sonucunda tane hacminin 35 misline kadar büyümesi haline "genleştirilmiş perlit" (30-150 kg/m3) denir. Perlit "inci taşı" anlamına gelen grinin tonlarından siyaha kadar değişik renklerde camsı volkanik bir kayaçtır.

Perlit yatakları

7.4. Bimsblok veya pomzablok

Ham perlit ve genleştirilmiş perlit

70

Ham perlit patlatılmadan önce stok sahasında

Genleştirilmiş(patlatılmış) perlit

7.4. Bimsblok veya pomzablok

Ham perlit ve genleştirilmiş perlit

71

7.4. Bimsblok veya pomzablok

Ham perlit ve genleştirilmiş perlit