1eng.harran.edu.tr/moodle/moodledata/53/yapi_planlama_ve... · web viewÖrnek-4.1: bir semtte 2006...

T.C.HARRAN ÜNİVERSİTESİ

MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİİNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

YAPI PLANLAMA VE ORGANİZASYONU DERS

NOTLARI

ŞANLIURFA2009

1. YAPI İŞLETMESİYLE İLGİLİ TEMEL TANIMLAR

Yapı İşletmesi: İnsanların yararı için yapılan bir işte, iş gücü ve malzemeyi kontrol etme sanatıdır. Yapı işletmesi, bir işin optimum sürede ve minimum maliyet ile bitirilebilmesi için gerekli yöntemleri inceleyen bir bilim dalıdır.

Yapı ve Şantiye: Yeraltında, üzerinde veya su içerisinde inşa edilmiş sürekli veya geçici özelliğe sahip hareketli veya sabit olabilen her türlü tesise “Yapı” denir. Her ne büyüklükte olursa olsun yapılar doğadaki malzeme ve insan fikrinin birleştirilmesiyle inşa edilir. Her yapının inşaat sahasına ise “Şantiye” adı verilmektedir.

Yapı Malzemesi: Bir yapının inşası için kullanılan her türlü nesneye “Yapı malzemesi” denir.

İşçi: Bir hizmet akdine dayalı olarak bir başkasının yararı için; bedenini, kafasını ve el becerisini kullanarak çalışan kişilere “İşçi” denir.

İdare (İşveren) : Bir yapının inşa edilmesinde işçileri ve ilgili ekipmanı belirli bir ücret karşılığında veya ihale yoluyla çalıştıran Gerçek veya Tüzel kişiye “İşveren” adı verilir. Tüzel kişiliğe sahip işveren kuruluşlara “İdare” denilmektedir.

Gerçek Kişi:Medeni kanuna göre, tüm medeni haklardan istifade eden ve kanunlar çerçevesinde haklara ve borçlara sahip olan her vatandaş “Gerçek Kişi” dir.

Tüzel Kişi:Belirli bir amacı gerçekleştirmek için bağımsız bir varlık halinde teşkilatlanmış hak ve fiil ehliyetine sahip şahıs veya mal topluluğuna denir.

İhale Usulü İşBelirli kanun, yönetmelik veya sözleşmeler çerçevesinde gerçek veya tüzel bir kişinin bir işi, başka bir gerçek veya tüzel kişiye yaptırmasına denir.

Emanet Usulü İş Bir iş, işverenin kendi idaresi altında bulunan her türlü işçi, malzeme ve araçları kullanarak yapılıyorsa “Emanet Usulü İş” adını alır.

Müteahhit (Yüklenici):İdarenin ihale yolu ile yaptırdığı her hangi bir işi sözleşme ve eklerine uygun olarak, bizzat kendisi veya taşeronlara yaptıran gerçek veya tüzel kişiliğe sahip kişi veya kuruluşlardır.

Taşeron:

1

Bir işin tamamını veya bir kısmını müteahhitten almak suretiyle sözleşmesine uygun olarak yapıp tekrar müteahhide teslim eden gerçek veya tüzel kişiliğe sahip kişi veya kuruluşlardır.

Sözleşme:Mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinde idare ile yüklenici arasında yapılan yazılı anlaşmadır.

Ön Proje: Belirli bir yapının kesin ihtiyaç programına göre gerekli arazi ve zemin şartları araştırılmadan hali hazır haritalar üzerinden alınan bilgiler ışığında çevresel etki değerlendirme ve fizibilite raporları dikkate alınarak hazırlanan projedir. Bu projeler genelde plan, kesit, görünüş ve birkaç çözüm önerisini içermektedir.

Kesin Proje:Uygulanacak projenin yapılacağı arazi ve zemin şartlarının, yapı elemanlarının ve inşaatta kullanılacak araç ve gereçlerin tam olarak belirlendiği onaylı projedir.

Uygulama Projesi:Yapının kabul edilip onaylanan Kesin projesi üzerinden uygulamada karşılaşılan tüm aksaklıkların giderildiği hesap, çizim ve detayların tamamının yapıldığı projedir.

2

2. İDARELERİN TEKNİK VE YÖNETİM TEŞKİLATLARI

Devlet eliyle yapılan yapı işleri;

A) Bayındırlık ve İskân Bakanlığı,

Yapı İşleri Bölge Müdürlükleri, Karayolları Bölge Müdürlükleri, İl Bayındırlık Müdürlükleri,

B) Ulaştırma Bakanlığı,

Devlet Demiryolları, Limanlar ve Hava Meydanları Genel Müdürlüğü,

C) Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı,

Devlet Su İşleri Bölge Müdürlükleri,

D) Sanayi Bakanlığı,

E) Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı

tarafından gerçekleştirilmektedir. Diğer bakanlık ve kuruluşlardaki inşaat işlerini yürüten daire başkanlıkları ve şube müdürlükleri vardır. Özel sektörde ise bu sektöre bağlı İnşaat Müdürlükleri vardır.

2.1. Yapı İşleri Müdürlükleri

Bu müdürlüklerin yönetim ve elemanları;

a) İnşaat Müdürü ve Yardımcıları, b) Teknik Büro, c)Kontrol Amirliği, d) Kontrol Şefliği ve e) Hesap İşleri Müdürlüğü olmak üzere 5 kısımdan teşkil edilmiştir.

a) İnşaat Müdürü ve YardımcılarıBağlı bulundukları Bakanlık ve Genel Müdürlüklerle yapılacak işler konusunda karara varmak, alınan bu kararlara paralel olarak yapılacak işler için emrindeki büroları, uzmanlık alanlarına göre görevlendirmek ve bütün büroların koordineli halde çalışmalarını sağlamak.

b) Teknik BüroBu büroda her uzmanlık alanı için ayrı bir Büro Şefi ve teşkilatın büyüklüğüne bağlı olarak Mühendis, Mimar, Tekniker, Teknisyen ve Teknik Ressamlar görev almaktadır. Teknik Büroya bağlı Mimari, Statik, Tesisat, Keşif ve Metraj Büroları vardır.

Mimari BüroArazi, şehircilik konuları için etüd yapma ve mimari projeleri hazırlayıp maketleriyle birlikte detay projelerini hazırlama görevleri vardır.

3

Statik BüroYapılacak yapıya etkiyecek tüm yüklemeler altında betonarme hesaplarını ve projelerini hazırlar.

Tesisat BürosuSıhhi tesisat, kalorifer tesisatı, asansör ve elektrik tesisatı işlerine ait proje ve hesapları hazırlar.

Keşif ve Metraj BürosuYapının tahmini keşif, yaklaşık metraj, birinci keşif özeti, özel ve fenni şartnameler ile birlikte sözleşme taslağının hazırlanması ve ihale evraklarının düzenlenip ihaleye hazır hale getirilmesi görevleri vardır.

c) Kontrol Amirliği

Bu bölümde her uzmanlık dalı için mimar, mühendis ve bir kontrol amiri bulunur.

Bu büro müteahhit ve şantiyeyle ilgili işlerle uğraşır. Bunlar: a) İşlerin ihaleye çıkarılması, b) müteahhitlerle sözleşme yapılması, c) müteahhitlere ait hak edişlerin tetkik ve vize edilmesi, ödettirilmesi, d) bu bölüme bağlı olarak şantiyelerde çalışan kontrol şeflikleri ile sürekli irtibat halinde bulunarak onların görevlerini dağıtmak ve denetlemek, e) kullanılacak malzemelerin kontrolünü yapmak, f) iş programlarının gerçeklenme durumunu kontrol etmek, gecikme varsa sebeplerini araştırıp çözüm yollarını üretmek, g) idare eliyle alınacak malzemenin seçimine yardımcı olmak, h) geçici ve kesin kabul heyetlerini teşkil etmek ve kabulleri yaptırmak, k) müteahhitlerle anlaşmazlıklar çıkması halinde teknik konularda hakemlik etmek gibi işler bu bölümün görevleridir.

d) Kontrol Şefliği

Şantiyede veya şantiyeye çok yakın bir yerde çalışan bu teşkilat, ya kontrol amirine veya doğrudan İnşaat Müdürüne bağlı olarak çalışır.

Kadro olarak bir kontrol şefi, işin önemine göre kontrol şef yardımcısı, yine işin büyüklüğüne bağlı olarak birkaç kısım mühendisi, tesisat ve elektrik mühendisleri, yeteri kadar Sürveyan, sekreter ve odacıdan teşkil edilmiştir.

Sürveyanlar görevlendirildikleri şantiyede; inşaat, tesisat ve her türlü yapım işinin istenen teknik şartnamelere uygunluğunu denetler ve eksiklik olması halinde kontrol şefine bildirir.

e) Hesap İşleri MüdürlüğüBu bölümde hesap işleri müdürü, işlerin büyüklüğüne göre bir veya birkaç muhasebe şefi, ambar şefi, personel şefi ve bu şefliklere bağlı memurlardan teşkil edilir. Bu kısmın görevi yapılacak yapıyla ilgili alım-satım işleri, hesap defterlerinin tutulması, müteahhitlerin hak ediş raporlarının incelenmesi ve hesaplarının tutulması, personele ait sigorta, ücret gibi mali işlerin yapılmasını sağlamak.

2.2. Müteahhidin Teknik ve İdari Teşkilatı

4

a) Müteahhit Firma veya Kişi, b) Şantiye Şefliği ve c) Muhasebe Teşkilatı olmak üzere 3 kısımdan oluşturulur.

a) Müteahhit Firma veya Kişi:

Müteahhit; bir veya birkaç kişiden kurulu bir firma veya şirket olabilir. Yüklendiği işin hacmine, önemine göre teknik ve idari bir kadroyla işi yürütür. Kendisi mühendis veya mimar gibi bilgi ve tecrübeye sahip olan müteahhitler işin hacmine bağlı olarak şantiye şefliği görevini yapabilir. Ancak işin hacmi büyükse, teknik bir kadroyla işin yapılması için gerekli malzeme, ustabaşı, usta, kalfa ve işçileri temin eder. Hak edişlerin takibini, iş programının uygulama başarısını ve emrinde çalışan işçilerin her türlü emniyetini sağlamakla yükümlüdür. İnşaat mahallinde olabilecek her türlü kazadan birinci dereceden sorumludur.

b) Şantiye Şefliği:

Müteahhit adına, müteahhidin yüklendiği işin teknik olarak uygulanmasını ve işlerin idaresini sağlar. İşin büyüklüğüne bağlı olarak teknik kadrosu içerisinde, yeteri kadar inşaat mühendisi, mimar, makine ve elektrik mühendisleri ve uzmanlık alanlarına göre yeteri kadar sürveyan bulundurur.

Kontrol şefliğiyle sürekli irtibat halinde olup tatbik edilecek projenin tüm detaylarını inceler uygunluğunu kontrol eder. Malzeme, işçilik durumunu, iş programını, şantiyenin kuruluşunu tespit eder. İşlerin teknik olarak uygulanmasını sürveyanlar vasıtasıyla sürekli kontrol eder ve gerekirse bizzat kendisi işin detayını usta, kalfa veya işçilere tarif eder.

İşe başlarken, şantiyenin, işçi barakalarının, malzeme ambarlarının yerleri, yolların giriş çıkışları, bekçi kulübesinin yerini tespit eder. Tahta perde, veya tel örgü ile inşaat sınırının çevrilmesi, inşaata ait elektrik, su vb. işlerin planlı bir şekilde hazırlanmasını sağlar.

c) Muhasebe Teşkilatı:

Yüklenilmiş olan iş için gerekli bütün malzemenin alımı, işyerine taşınması, hesapların kontrolü ve temini, işçi sağlanması, işçilerin sigortası ve inşaata ait her türlü vergi işlerinin takibi konularıyla uğraşır.

Bu kısmın kadrosunda, yine işin büyüklüğüne bağlı olarak bir muhasebeci, veznedar, alım-satım ve ambar memuru, gece ve gündüz bekçileri ve işçilerin yemek ihtiyaçları için aşçı ve yamakları vardır.

5

3. ARSA SEÇİMİ VE PROJE

3.1 Arsa Seçimi

Gerek resmi gerekse özel sektörün ihtiyaç görünen herhangi bir yapıya karar vermesi sırasında bu yapıya uygun bir arsa teminine uğraşılır. Anlaşılacağı üzere yapının oturacağı araziye “Arsa” adı verilmektedir.

Arsa seçimi önemli bir iştir. Zira her yapı gelişigüzel bir yerde yapılamaz yapılsa dahi istenen faydayı sağlamaz. Arsa seçiminde dikkat edilecek hususları şöyle sıralaya biliriz;

Arsanın jeolojik yapısı: Arazide kayma yüzeylerinin, düşünülen temel sistemine zeminin yeteri dayanımda olup olmadığı incelenmeli, sıvılaşma risk faktörleri araştırılmalı ve yeraltı su seviyesi belirlenmelidir. Bu tetkikler neticesinde zemin yeterli özelliklere sahip değilse o arsa üzerine bina inşa edilmemelidir. Seçilen arsa üzerine yapının inşa edilme zorunluluğu var ise zemin iyileştirilmeli ve yapı bu güçlendirilmiş zemin üzerine inşa edilmelidir. Bu durum bina maliyetini oldukça arttıracağı için fayda-maliyet ilişkisi gözden geçirilmelidir.

Fabrika inşa edilecek alanlarda hammaddenin fabrikadan uzaklığı ve yolların durumu seçilecek arsayı etkileyen önemli faktörlerdir. Aynı zamanda elektrik, su ve üretilen malzemenin pazarlanacağı mesafelerin yakın olması üretimin ucuzlamasına fayda sağlayacağından önemlidir.

Eğlence binaları, mağaza, kütüphane ve otel gibi binalar halkın yoğun olduğu ve rahatça ulaşabilecekleri mesafelerde olan arsalar üzerinde seçilmelidir.

Askeri tesisler, hava alanları, deniz üsleri gibi çok özel yapılar için savunma açısından güvenli olan arsalar seçilmelidir.

Binanın inşa edileceği arsanın seçimini etkileyen diğer faktörler; hava şartları, yağmur, sel, rüzgâr, kar ve deprem gibi doğa olaylarının etkime derecesidir.

3.2. Projelerin Düzenlenmesi

Yapılmasına karar verilip yeri beğenilerek arsası temin edilmiş bir yapının projelerinin hazırlanmasına geçilir. Proje için, ilgili kişiler tarafından bir ihtiyaç planı belirtilir ve bu ihtiyaca göre projede bulunacak mahaller belirlenir. Bu mahallerin ne gibi malzemelerle üretileceği ve ne miktar ödenekle yapılacağı proje mühendisi ve mimarına bildirilir.

Proje mimarı, verilen bilgiler yardımıyla etüdlerini hazırlar ve uygun proje önerisini belirler. Bu proje önerisinin avan (ön) projesi hazırlanır. Kesin ve detay projeler ise mimari büro tarafından veya ihale usulü ile müteahhide veya başka proje bürolarına çizdirilip idareye onaylatılır.

Mimari Kesin ve detay projeler hazırlandıktan sonra Statik büro projesi hazırlanan yapının tüm yükleme durumlarını dikkate alıp betonarme projelerini hazırlar veya ihale yoluyla proje bürolarına hazırlatıp idareye onaylatır.

6

Tesisat projesi için mimari projenin bir kopyası Tesisat bürosuna teslim edilir ve tesisat proje ve detayları hazırlanır veya ihale yoluyla hazırlatılıp idareye onaylatılır.

3.3. Proje Dosyalarında Bulunması Gereken Paftalar

Bina türü yapıların cinsine bağlı olarak değişebilen proje dosyalarında genelde şu paftalar bulunmaktadır;

Mimari Proje Dosyasında: Ölçek:

Genel Vaziyet Planı 1/200Bodrum Kat Planı 1/50, 1/100Zemin Kat Planı 1/50, 1/100Normal Kat Planı 1/50, 1/100Çatı Katı Planı 1/50, 1/100Dört Cephe Görünüşü 1/50, 1/100İki Kesit (en, boy) 1/50, 1/100Sistem Detayı 1/20, 1/10, 1/5Kapı, Pencere, Çatı ve merdiven gibi detaylar 1/10, 1/5

Betonarme Proje Dosyasında:Ölçek:

Hesaplar ---------Temel Aplikasyon Planı 1/50, 1/100Temel Kirişleri Açılım Planları 1/20Bodrum Kat Kalıp Planı 1/50, 1/100Zemin Kat Kalıp Planı 1/50, 1/100Normal Kat Kalıp Planı 1/50, 1/100Çatı Katı Kalıp Planı 1/50, 1/100Kolon Aplikasyon Planı 1/50, 1/100Kolon Yatay Düşey Enkesit Planları 1/20Kiriş Detayları 1/20Kolon-Kiriş Birleşim Bölgesi Detayları 1/20Merdiven Detayları 1/20

Tesisat Proje Dosyasında:

Hesaplar,Pis su şebeke planı, Temiz su şebeke planları ve tevzi şemaları,Kolon şeması, Kalorifer tesisatı kolon şemasıKazan dairesi planı, Kazan planı, Yakıt tankları planı,İnsibat deposu planı, Eğer varsa hidrofor ve havagazı iletim planları.

Elektrik Proje Dosyasında:

Her kat için, lamba, priz, anahtar, buvat, sayaç, tablo vb. sorti ve şebekeyi gösterir planlar,İhtiyaca göre televizyon, paratoner şemaları, Dış aydınlatma ve Trafo planı.

Asansör Tesisatı Mevcut ise;Bu tesisata ait planlar Asansör Tesisat proje dosyasına konur.

7

Bu dosyalar hazırlandıktan sonra tümü Keşif ve Metraj Bölümüne teslim edilir.

4. İNŞAAT METRAJ VE KEŞİF İŞLEMLERİ

4.1. Tahmini Bedel

Bir yapının arsa dahil veya hariç gerçeğe yakın olarak tahmini bedellerini bazı pratik formüllerle hesaplamak mümkündür. Bu pratik formüller zamana bağlı olarak değişken olabilirler.

Bir bölge içerisinde bir veya birkaç yapının kesin inşa maliyetleri çıkarılıp tüm inşaat alanına oranlanmasıyla o yapının 1m2 maliyet bedeli çıkarılabilir. Bu bedellerin ortalaması alındığında o bölgeye ait 1m2’lik ortalama inşaat bedeli elde edilmiş olur.

ÖRNEK-4.1:

Bir semtte 2006 yılında inşaatı tamamlanmış 5 ayrı konut vardır. Binaların malzeme ve üretim karakterleri ortalama olarak bir birbirlerine yakındır. Bu binalara ait özellikler aşağıda verildiğine göre bu binaların ortalama 1m2 inşaat bedelini hesaplayınız.

Kat Adedi Bir Katın Alanı Toplam İnşaat Alanı (m2)

Kesin İnşaat Maliyeti(YTL)

5 186 930 272.5168 292 2336 720.8438 326 2608 834.5665 143 715 280.6545 195 975 312.478

ÇÖZÜM-4.1:

Toplam İnşaat Alanı (m2)

Kesin İnşaat Maliyeti(YTL)

Bina İnşaatının 1m2 Maliyeti (YTL/m2)

930 272.516 293,0282336 720.843 308,5802608 834.566 320,002715 280.654 392,523975 312.478 320,490

TOPLAM 1634,623

Ortalama Bina İnşaatının 1m2 Bedeli =1634,623/5=326,925 YTL/m2

Eğer binanın arsa sahibinin hissesine % 35 verilmişse binanın ortalama 1 m2 bina maliyeti ise; 326,925*1.35=441,348 YTL/m2 olmaktadır. Böylece o bölgede inşa edilmesi planlan bir binanın 190 m2 lik bir dairesinin maliyeti ise; 83.856,120 YTL olmaktadır.

4.2. Metraj ve Keşif Hazırlanması

4.2.1 Metraj

8

Bir yapıyı meydana getirecek elemanların ve malzemelerin m, m2, m3, kg ve adet gibi birimlerle miktarlarının tespit edilmesi işlemine “Metraj” adı verilir.

Birinci keşfe esas teşkil edecek olan ilk metrajda hassas bir hesap yapılmaz ve hesapların çoğunluğu yaklaşıktır. Örneğin, betonarme projesi hazırlanmamış bir binanın yaklaşık olarak demir miktarı 1m3 beton için 80-120 kg arasında kabul edilip 1. keşfe esas demir ağırlığı olarak hesaba katılabilir. Her idarenin kendine göre ölçü tarzı olup bu şartnameye göre hesaplar yapılmaktadır.

4.2.2.Keşif:

Bir yapının mimari, betonarme ve tesisat projeleri üzerinden maliyetinin ne kadar olacağının belirlenmesine keşif adı verilir.

4.2.2.a. I. Keşif

Yapıya başlamadan önce yapının ön veya kesin projeleri üzerinden yapılan keşfe denir. Proje üzerinden hesaplandığı için yaklaşıktır.

4.2.2.b. II. Keşif

İnşaatı tamamlanmış bir yapının kesin maliyetinin ne kadar olduğunun belirlendiği keşfe denir. Bu keşif yapının uygulama projeleri ve yapım sırasında tutulmuş ataşman ve tutanaklar üzerinden yapıldığı için kesinlik bildirir ve değişmez.

4.3. Yapı Keşiflerinin Hazırlanması

Bir yapının keşfi genelde;

Yapının metrajının yapılması, Birim fiyatların seçilerek projeleri üzerine yazılması, Keşif özetlerinin hazırlanması,

olmak üzere 3 aşamada hazırlanır.

4.4. Metraj ve Keşif Düzenlenmesinde Önemli Noktalar

Ölçü ve rakamların yazımına ve kullanılışlarına önem gösterilmelidir. Özellikle nokta ve virgül boyutlarının kullanılması önem arz etmektedir.

Gereksiz boyut ve tekrarlamalardan kaçınılmalıdır. Benzer kısımlar aynı renk kalemlerle işaretlenmeli veya numara verilmelidir. Gereksiz iç boyutlamalarından mümkün olduğu kadar kaçınılmalı gerekiyorsa ölçü

çizgileri dışarıya yazılmalıdır. Açıklamalar anlaşılabilir şekilde yazılmalıdır. Yapı bölümlerinin fazladan veya noksan yazılmamalarına özen gösterilmelidir.

4.5. Birim Fiyat Tarifleri, Fenni Şartname ve Birim Fiyat Analizi

Yapılacak olan bir imalata ait malzeme, işçilik, her türlü araç, ekipman ve müteahhitlik kârı dahil olmak üzere birim maliyetinin belirtildiği tariflere “Birim Fiyat Tarifi” denir. Bu tarifler birçok devlet kuruluşu için Fenni Şartname başlığı altında verilmekte olup isimleri de poz

9

numaralarıyla belirtilmektedir (Örneğin, Bayındırlık Bakanlığı Fenni Şartnamesi; İller Bankası; Devlet Su İşleri; Vakıflar Genel Müdürlüğü; Demiryolları, Limanlar ve Hava Meydanları, Karayolları Genel Müdürlüğü, Kültür Bakanlığı Birim Fiyat Tarifleri vs.).

Birim fiyat tariflerinin malzeme, işçilik, ekipman ve müteahhitlik kârının sayısal olarak detaylarının belirtildiği analizlere “Birim Fiyat Analizi” denir. Bu analizler her geçen yıl ülkenin bulunduğu mali durum, yeni makine ve aletlerin ortaya çıkmasıyla değiştirilebilir. Bu nedenle birim fiyat analizlerinin detaylarında “Birim fiyat rayiçleri” belirtilir. Bu rayiçler üzerinden her sene için yeni değerlerde Birim Fiyat Analizlerinin birim maliyetleri değiştirilerek yeni değerler belirlenir.

ÖRNEK 4.2

Bayındırlık bakanlığı fenni şartnamesine ait bazı birim fiyat tarif ve analizleri;

200 Dozlu Demirsiz Beton (Birim Fiyat No:16.002)

0.500 m³ elenmiş kum (Poz. No: ...), 0.750 m³ elenmiş çakıl (Poz. No: ...), 0.150 m³ su (Poz. No: ...) ve 200 Kg. çimentonun el ya da betoniyer ile karıştırılması, sıkıştırılması, gerektiğinde sulanması, soğuk ve sıcaktan korunması, inşaat yerindeki yükleme, yatay ve düşey taşıma, boşaltma, her türlü malzeme ve zayiatı, işçilik, araç ve gereç giderleri, müteahhit kârı ve genel giderler dahil 1 m³ 200 dozlu demirsiz beton fiyatı: Ö L Ç Ü: Projedeki boyutlar üzerinden hesaplanır (Birimi m3 tür).

Birim Fiyat Analizi

Rayiç No Tanımı Birimi Miktarı

01.015 BETONCU USTASI SA 0.5

01.501 DÜZ İŞÇİ (İNŞAAT İŞÇİSİ) SA 5.5


04.003/B ÇAKIL (08.003) M3 0.75

04.006/B KUM Tuvenan,elenmiş,yıkanmış)(08.003) M3 0.5

04.008 PORTLAND ÇİMENTOSU (Torbalı) TN 0.2

04.031 SU M3 0.105

04.031 SU M3 0.4

03.524 BETONİYER'İN BİR SAATLİK ÜCRETİ (250 LT) SA 0.25

03.527 VİBRATÖRÜN 1 SAATLİK ÜCRETİ SA 0.15

2006 yılı için bedeli: 74.80 YTL/m3 tür.

10

http://www.birimfiyat.net/cgi/detay.php?POZNO=03.527&%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20POZSNO=47271&KITAP=BAY





http://www.birimfiyat.net/cgi/detay.php?POZNO=04.006/B&%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20POZSNO=58&KITAP=BAY

http://www.birimfiyat.net/cgi/detay.php?POZNO=04.003/B&%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20POZSNO=53&KITAP=BAY




ÖRNEK 4.3.

200 Dozlu Hafif Agrega Betonu (Demirsiz Beton) (Birim Fiyat No: 16.002/1)

Büyüklerin kırılarak en iri tanesi 30 mm, enküçük tanesi 3 mm olacak şekilde elenmiş ve yabancı maddelerden temizlenmiş (1.100 m3) curuf, 200 kg. çimento, ortalama (0.100 m3) su ile betonun yapılması, yerine serilip sıkıştırılması, tesviye ve tanzimi, gereği kadar sulanması, soğuk ve sıcaktan korunması, inşaat yerindeki yükleme, yatay ve düşey taşıma, boşaltma, her türlü malzeme ve zayıatı, işçilik, alet ve edevat giderleri, müteahhit karı ve genel giderler dahil 1 m3 200 dozlu curuf betonu fiyatı : Ö L Ç Ü : Projedeki boyutlar üzerinden hesaplanır. (Birimi m3 tür).

Birim Fiyat Analizi

Rayiç No Tanımı Birimi Miktarı

01.015 BETONCU USTASI SA 0.5



04.008 PORTLAND ÇİMENTOSU (Torbalı) TN 0.2

04.031 SU M3 0.105

04.031 SU M3 0.4

04.703 HAFİF AGREGA (ELENMİŞ) M3 1.1

03.524 BETONİYER'İN BİR SAATLİK ÜCRETİ (250 LT) SA 0.25

03.527 VİBRATÖRÜN 1 SAATLİK ÜCRETİ SA 0.15

2006 yılı için bedeli: 54.71 YTL/m3 tür. Genelde bir yapı inşaatına ait pozlar aşağıda sunulmuştur.

El ile Yapılan Toprak Kazı İşleri

Poz No Açıklama14.002 El ile Toprak Kazısı14.003 El ile Yumuşak Küskü Kazısı14.012/2 El ile Her derinlikte Yumuşak ve Sert Toprağın Dar Derin Kazısı14.013/2 El ile Her derinlikte Yumuşak ve Sert Küskü Dar Derin Kazısı

Kalıp İşleriPoz No Açıklama

21.001

Seri kalıp, kapı, lento ve pencere lentolarında kullanılır.

Not: Bazı durumlarda dış duvarlardaki kapı ve pencere üzerinde bulunan lentolar tuğla duvar hatılıyla beraber döküldüğü görülmektedir.

21.011Betonarme Kalıbı; tavanlarda (döşeme-tabliye), saçaklarda, tuğla duvar üstü hatıllarında, açıktan geçen kiriş veya hatıllarda, su basman hatıllarında temelde duvar altı sömellerinde, tretuar kenarlarında kullanılır.

21.054 Kalıp iskelesi; gerekli beton kalıpların uygulandığı hacimlerde (tavanlarda-döşeme, tabliye-

11










saçaklar gibi) kullanılır.21.065 İş iskelesi, dış sıva işlerinde kullanılmaktadır.

Beton İşleri

Poz No Açıklama16.001 150 dozlu demirsiz beton; Temelde Duvar altı sömeli altında 5 cm kalınlığında uygulanmaktadır.

16.022/1

Demirli B160 betonu, temelde, duvar altı sömeli, subasman hatılı, kapı pencere lento betonlarında, tuğla duvar üstü hatılı, tavan (tabliye) saçak betonlarında kullanılır.

Not: 16.021 poz numaralı 250 dozlu demirli beton Poz no:16.022 300 dozlu demirli beton toplam (m3)’ leri ve metraj cetvelleri “Demirli (B160) betonu 16.022/1) olarak değiştirilmiştir.

16.002 200 dozlu demirsiz beton; tretuar taban döşeme betonları, odalar, koridorlarda, PVC plastik karo, karo mozaik, ahşap parke kaplanacak alanların dolgu betonlarında kullanılır.

27.581Tesviye betonu (3 cm kalınlığında), Taban döşeme betonları, taban döşeme betonları, odalar, koridorlarda, PVC plastik karo, karo mozaik, ahşap parke kaplanacak alanların yüzeylerinde kullanılır.

27.582Mala perdahlı kendinden şap (2 cm kalınlığında); tretuar taban döşeme betonları, odalar, koridorlarda, PVC plastik karo, karo mozaik, ahşap parke kaplanacak alanların dolgu betonları üst yüzeylerinde kullanılır.

Duvar İşleriPoz No Açıklama

17.031 200 Dozlu çimento harçlı moloz taş duvar, temelde duvar altı sömeli üzerindeki uygulamalarda kullanılır.

27.101 Taş duvar yüzü derzi, tretuvar üstü ile su basman hatılı arasında 40 cm görünen taş duvar yüzü üzerine uygulanır.

18.001

200 Dozlu çimento harçlı harman tuğlasından duvar; 1 tuğla (20 cm) kalınlığında, taşıyıcı duvarlarda ise m3 olarak hesaplanır.

Not: Tuğla cinslerine ve boyutlarına göre duvar kalınlıkları değişebilir. Dolu veya düşey delikli, yatay delikli modüler blok fabrika tuğlası gibi.

18.011 250 Dozlu çimento harçlı yarım tuğla duvar; yarım tuğla 10 cm kalınlığında, taşıyıcı olmayan ince bölme duvarlarda ise m2 cinsinden hesaplanır.

Duvar KaplamalarıPoz No Açıklama27.532 Düz sıva; İç duvarlarda kullanılır ve kireç-çimento harçlıdır.25.048 Plastik badana; Misafir odası, yatak, oturma ve çocuk odası duvarlarında kullanılır.25.046 Renkli kireç badana; Mutfak, antre ve hol duvarlarında kullanılır.25.045 Beyaz kireç badana; Bütün hacmin tavanlarında ve WC duvarlarında kullanılır.

26.071Karo fayans kaplama; Mutfak, WC takılı duvarlarda döşeme kaplamasından itibaren 1.50 m yüksekliğe, tezgah üzerine ve tezgah üstü duvarlarında 0.60 m yüksekliğinde ve banyolarda tavana kadar yapılması durumlarında kullanılır.

21.281 Ahşap süpürgelik; Misafir, oturma ve yatak odalarında kullanılır.25.060 Ahşap cilası; Ahşap süpürgeliklerin üzerinde (misafir, oturma ve yatak odalarında) kullanılır.

26.051 Karo mozaik süpürgelik; Karo mozaik döşeme kaplaması yapılan yerlerde (antre, hol ve mutfak) kullanılır.

27.535 Tavan sıvası; Tavanlarda (döşeme-tabliye) ve saçak altında (çimento ve kireç harçlı) kullanılır.

27.538

Serpme, çarpma sıva; Dış duvarlardaki sıva, çimento ve kireç harçlı olarak kullanılır.

Not: Bazı uygulamalarda malzemesine göre çeşitlilik olabilir (püskürtme (spritz) sıva, renkli mermer sıva, vb.)

12

Döşeme KaplamalarıPoz No Açıklama

17.136 Blokaj (15 cm); yapıda bulunan bütün dolgu betonlarının altında, tretuar, giriş sahanlığında, misafir, oturma ve yatak odaları, mutfak, hol, antre, WC ve banyoda kullanılır.

27.581 Tesviye betonu; (3 cm); yapıda bulunan dolgu betonlarının üzerine, misafir, oturma ve yatak odaları, mutfak, hol, antre, WC ve banyoda kullanılır.

27.582 Mala perdahlı kendinden şap (2 cm); Giriş sahanlığı, tretuar, misafir, oturma ve yatak odaları, P.V.C. karo plastik ve ahşap parke kaplanan yüzeylerde kullanılır.

25.115P.V.C plastik karo (1.6 mm) marley; yatak odalarında kullanılır.

Not: Malzeme cinsine ve kalınlığına (2 cm kalınlık ) göre değişebilir.

21.291

Ahşap parke (2.2-2.5 cm); misafir odasında kullanılır.

Not: Değişik tip uygulaması olabilir, 1.sınıf, 2. sınıf ve 3.sınıf olmak üzere meşe veya kayın ağaç cinsi olabilir.

26.041 Karo mozaik döşeme, (2.5 cm) ve altına yerleştirilen harcıyla birlikte (2.5 cm); hol, antre ve mutfaklarda kullanılır.

27.565 Düz mozaik döşeme (2.5 cm); süpürgelikleri dahil, 3 cm tesviye betonu üzerine, banyoda, WC’ de kullanılır.

Çatı İşleriPoz No Açıklama

21.240

Ahşap oturtma çatı; kalıp ve iskelede kullanılmış çam kerestesinden olup 1.5-2 cm kalınlığa sahiptir. Ayrıca, kiremit altı kaplaması olarak kullanılır.

Not: Değişik tipleri ve uygulama tipleri olabilir, çatı örtüsünün altı çıtalı, lata ve tahta kaplı olması gibi

18.211

Marsilya tipi kiremitle çatı örtüsü; yatay alan üzerinden m2 olarak hesaplanır.

Not: Değişik tipte uygulaması olabilir, çatı örtüsü, çinko, bakır, galvanizli, düz veya oluklu sac, asbest elyaflı, oluklu veya düz levha (etermit gibi), bitkisel elyaflı, bitümlü oluklu veya düz levha (ondilin gibi), bunlar meyilli yüzeyler ölçülerek m2 olarak hesaplanır. (Sebebi ise levhalar halinde olduklarından kaynaklanmaktadır)

21.225 Tahta kaplama çatı pervazı; çatı kenarı pervazı olarak hesaplanmaktadır.25.005 Ahşap yağlı boyası, çatı saçak pervazı üzerine uygulanır.

19.050/1 Tip 154 olarak geçmektedir 5 cm kalınlığında cam yünü ile ısı tecridinin yapılması; gezilmeyen çatı Minhalarında ısı izolasyonu için betonarme tavanın üzerine serbest olarak serilmesi

18.231 Marsilya tipi mahya kiremidi; iki eğimli kısmın kesişim kısmına harçla birlikte (Poz No: 10.042) yerleştirilmektedir.

Çinko İşleriPoz No Açıklama24.013 12 no.lu çinkodan 130 mm yağmur oluğu yapılması24.004 10 no.lu çinkodan 100 mm düşey yağmur borusu yapılması24.020 Çinko baca kenarı; 12 no.lu çinkodan 50 cm genişlikte baca kenarının dört tarafı çevrilecek.24.025 Baca temizleme kutusu; 12 no.lu çinkodan içeride bulunan bacalar için kullanılır.

24.026 Soba deliği ağızlığı ve kapakları için kullanılır. 12 no.lu çinkodan, içeride bulunan bacalar için kullanılır.

4.6. Toprak İşleri

13

Binanın yerleştirileceği alanda, temel kazısı yapılmadan önce harita mühendisi, topoğraf veya şantiye mühendisi tarafından önce plankote hazırlanır. Binanın çevresiyle tesviye eğrileriyle birlikte 1/200 veya 1/500 ölçekli haritası hazırlanır.

Plankote, binanın projesine uygun bir şekilde yapılması ve temel uygulama sırasında çıkarılacak hafriyatın miktarının belirlenmesi açısından önemlidir.

Plankotesi yapılan bina çevresinde belirli aralıklarda boyuna kesitler alınır. Kesim noktalarının kotları, enine kesit yardımıyla okunur. Boyuna her kesitin alanı alan formülüne göre ve hacmi ise alanlardan faydalanılarak hesaplanmaktadır.

4.6.1. El ile Yapılan Serbest Özel Kazılar

Kazı veya temel tatbikat projesi çevresinin tabii zeminle kesiştiği en alçak noktadan geçen sıfır düzleminin veya mümkün olan noktadan taşıtların ortalama %20 meyilli bir rampadan inip çıkabildiği ve yükleme yapabildiği kazılardır. Ayrıca, yüzeyin veya taban genişliği 1 m’ den fazla şerit şeklinde kazılarda yeteri kadar sık en kesitler alınır. Her türlü kazı hafriyatının el veya kürekle 4.00 m mesafeye kadar atılması veya taşıtlara yükletilmesi suretiyle yapılan kazılardır.

4.6.2. El ile Yapılan Derin (Geniş ve Dar) Kazılar

“Serbest kazılar” ve “Özel kazılar” olarak tarif edilen kazılar dışında kalan işler için kullanılmaktadır. Bu tür kazılarda, toprak kürek, çıkrık ve benzeri el araçlarıyla aşağıdan yukarıya atılarak veya çıkarılarak yapılmaktadır.

Geniş derin kazılarTaban genişliği 1 m’ den daha fazla olan kazılardır.

Dar derin kazılar Taban genişliği 1.00 ve daha az olan kazılardır.

4.6.3. Özel Kazılar

Tünel, galeri, su altında basınçlı keson, 8.00 m’ den derin kuyu ve benzeri kazılardır.

14

Şekil 4.1. El ile yapılan serbest, derin ve özel kazılar.

4.7. Zeminler

4.7.1. Batak ve Balçık Zeminler

Su muhtevası yüksek olan ve genelde bu suyu bünyesinden bırakmak istemeyen zeminlerdir.

4.7.2. Toprak Zeminler

Yumuşak Toprak

Bel küreği veya kürekle kazılabilen gevşek ve bitkisel toprak, gevşek kum vb. zeminler

Sert Toprak

Kazmanın sivri ucu ve ara sıra küskü, kama ve tokmak ile kazılan toprak, kumlu kil gevşek kil, killi kum, çakıllı ve toprakla birlikte atılabilen zeminlerdir.

4.7.3. Küskülük Zeminler

Yumuşak Küskülük Zeminler

Kazmanın sivri ucu ve ara sıra küskü, kama ile yapılan kazılardır. Kazılan toprak, sert kil, yumuşak marn, şist, taşlaşmış marn

Sert Küskülük Zeminler

Kazmanın sivri ucu, küskü, kama, tokmak ve kırıcı tabancayla kazılan çürük veya çatlamış kaya, çürük ve yumuşak grave, şist, taşlaşmış marn, taşlaşmış kil, 0.1-0.4 m3

büyüklükte parçalanıp el ile atılabilen her cins blok taşlar ve benzeri zeminler.

4.7.4. Kaya Zeminler

Yumuşak Kaya

15

Küskü, kırıcı tabanca veya patlayıcı madde kullanılarak kazılan tabakalaşmış kalker, marnlı kalker, şist, gevşek konglomera, alçı taşı, volkanik tüfler (bazalt tüfleri hariç), 0.4 m3’ den büyük aynı cins blok taşlar ve benzeri zeminler.

Sert Kaya

Patlayıcı madde kullanılarak atılan, kırıcı tabanca ile parçalanıp sökülen kalın tabaka ve kitle halinde sert kayalar, kalker, andezit, trakit, parçalara ayrılmamış serpantin, betonlaşmış konglomera, bazalt tüfleri, mermer, 0.40 m3’ den büyük aynı cins blok taşlar vb. zeminler

Çok Sert Kaya

Fazla miktarda patlayıcı madde kullanılarak atılan, kırıcı tabanca ile parçalanıp sökülen ayrışmamış granit, bazalt, porfir, kuvars, 0.4 m3’ den büyük aynı cins blok taşlar vb. zeminler.

Şekil 4.2. Çeşitli zemin tiplerinin proje üzerinde gösterilişi

Tablo 4.1.Proje Kesitinde Ölçülen Kazının Zemin Cinslerine Göre Birim Hacim AğırlıklarıKazının zemin cinsi kN/m3

Yumuşak Toprak 15.7Sert Toprak 17.7Yumuşak Küskülük 19.6Sert Küskülük 21.6Yumuşak Kaya 23.5Sert Kaya 25.5Çok Sert Kaya 27.7

ÖRNEK 4.4

Şekilde verilen örnek üzerinde kazı klas tayin tutanağı tutulmuş ve kazı alanının % 80’inin sert toprak olduğu % 20’ sinin ise yumuşak küskülük olduğu belirlenmiştir. Bu değerlere göre 14.004 El İle Sert Küskülük Kazılması ve 14.002 El İle Sert Toprak Kazılması poz numaraları kullanarak ilgili hacimleri hesaplayınız.

Poz No. 14.004 El İle Sert Küskülük Kazılması

Kazının yapılması, taşıtlara yükleme ve boşaltılması veya 4 m’ ye kadar atılması, depo veya imlaya serilmesi veya imalat inşaat yapıldıktan sonra kazı yerinde kalan Minhaların doldurulması ve bunların düzeltilmesi için her türlü malzeme ve zayiatı işçilik alet ve edevat giderleri, müteahhitlik kârı ve genel giderler dahil (Taşımalar, sulama, sıkıştırma bedelleri hariç) 1 m3 fiyatı: 2006 yılı için 11.20 YTL

16

ÖLÇÜ : Proje üzerinden kazının hacmi hesaplanır.

Not: Kazı miktarı toplamı 10.000 m3’ ü aştığı zaman aşan miktar ne olursa olsun Makine ile Kazı Birim Fiyatı ödenir.

Poz No. 14.002 El İle Sert Toprak Kazılması

Kazının yapılması, taşıtlara yükleme ve boşaltılması veya 4 m’ ye kadar atılması, depo veya imlâya serilmesi veya imalât inşaat yapıldıktan sonra kazı yerinde kalan Minhaların doldurulması ve bunların düzeltilmesi için her türlü malzeme ve zayiatı, işçilik, âlet ve edevat giderleri, müteahhit kârı ve genel giderler dahil, (Taşımalar, sulama, sıkıştırma bedelleri hariç) 1 m3 fiyatı : 2006 yılı için 7.76 YTL

ÖLÇÜ : Kazının hacmi kazı projesi üzerinden hesaplanır.

17

Şekil 4.3 Plankote ve Boyuna kesitler.

4.8. Taşıma Formülleri

Bir malzemenin fabrika alanından şantiye sahasına taşınması için kullanılan bazı eşitliklere “Taşıma Formülleri” adı verilmektedir. Aşağıda kullanılan bazı taşıma formülleri verilmiştir.

4.8.1. Motorlu Taşıtlarla Olan Taşımalar

18

Poz No: 07.004 Taşıma mesafeleri Brükner eğrisi üzerinden ölçülen her cins kazı malzemesinin …………..m mesafeye taşınması.

(TL/Ton)

bu formülasyonda K, “Her cins ve tonajdan motorlu araç için her sene yeniden yayınlanan taşıma katsayısı”, M ise m cinsinden mesafeyi göstermektedir.

Poz.No: 07.005 : Taşıma mesafesi, taşıma yolu üzerinden (ortalama olarak) ölçülen eğimi % 10 olan her cins kaplamalı yol için

M < 10 km’ ye kadar olan taşımalar (TL/Ton)M > 10 km’ ye kadar olan taşımalar

(TL/Ton)

birinci formül m için ikincisi ise km için geliştirilmiştir. Bu iki formülün uygulanması sırasında;

1. Taşıma yollarının özellikleri2. Taşımanın kötü iklim şartlarına rastlaması3. Taşımanın o bölgeye ticari nakliyenin zor olduğu mevsimlerde olması

durumlarına göre bir taşıma katsayısı (A) belirlenir. Bu katsayının kullanılması için idare tarafından onay alınması gerekmektedir. A katsayısı 1.0-2.0 arasında bir katsayı olarak tespit edilir. Eğer belirtilmemişse A katsayısı için,

eşitliği kullanılmaktadır. Buradaki formülde;

b : % 10-15 (dahil) eğime kadar her cins kaplamalı yol uzunluğu (m)c : % 15’ den büyük eğime sahip her cins kaplamalı yol uzunluğu (m)d : % 10 (dahil) eğime kadar ham yol uzunluğu (m)e : % 10-15 eğim arası ham yol uzunluğu (m)f : % 15’ den daha fazla eğime sahip ham yol uzunluğu (m)

M : Taşıma yolunun toplam uzunluğu (m)

4.8.2. El arabası, Hayvan Sırtı ve Hayvanla Çekilen Taşıtlarla Yapılan Taşımalar

El arabası ile yapılan taşımalar (Poz No. 07.001)

1 ton yükün M metre mesafeye taşınması

F = 0.0013 k M (TL/TON)

k : Düz işçinin bir saatlik ücreti TL

19

M : Taşıma mesafesi 100 m (dahil) ye kadar

Hayvan sırtında yapılan taşımalar (Poz No. 07.002)


F = k(0.002M + 0.25) (TL/TON)

k : rayiç listesindeki Poz 02.002 : Üç at veya katır ve bir sürücü veya beş eşek ve bir sürücü gündeliğidir.

Hayvanla çekilen taşıtlarla yapılan taşımalar (Poz No. 07.003)


F = k(0.00016M + 0.3) (TL/TON)

k: rayiç listesindeki Poz 02.016 : Her cins hayvanla çekilen arabalar için taşıma katsayısıdır.

Yukarıdaki çeşitli taşıtlarla yapılacak taşımalara ait taşıma formülleri 1 ton yükün (doldurma, boşaltma hariç) taşıma fiyatlarını vermektedir.

ÖRNEK 4.5.

Şekil 4.4’de verilen malzeme taşıma yolu için Taşımada trafik yoğunluğunun fazla ve İklim şartı bakımından yağışlı ve çamurlu olmayan özellikte belirtilen bir yolda a) 2007 yılı birim fiyatlarına göre, yükleme, boşaltma, istifleme dahil 1 ton malzemenin % 25 müteahhit karı ve genel giderlerle birlikte taşıma bedelini hesaplayınız; bu katsayı ve kazı klas tutanaklarından faydalanılarak b) demir, c) yumuşak toprak, d) yumuşak kaya e) çimento ve f) tuğla nakil hesaplarını yapınız. K=120 YTL, Demir=55 ton; Çimento=45 Ton ve Tuğla=10000 adet olup kazı klas tutanağında; kazı hacminin 200 m3 olduğu ve % 62 yumuşak toprak, % 38 yumuşak kaya olduğu belirlenmiştir. (yt= 1.6 t/m3, yk= 2.4 t/m3 ve t= 2.5 t/bin)

Şekil 4.4. Malzeme taşıması yol güzergahına ait mesafe ve eğimler.

20

4.8.3. Örnek Nakliye Tutanakları

Taş Nakli…………..taş ocaklarından temin edilen ………..taşın …………….km mesafedeki inşaat mahalline nakli için kamyonla nakliye bedeli, müteahhitlik karı ve genel giderler dahil

Beher metreküp …………………taşın nakliye fiyatı……………………..YTL.(……………………..Yeni lira……………….Yeni kuruştur)

Kum-Çakıl Nakli

…………..taş ocaklarından temin edilen ……………..kum-çakılın kamyonla …………….km mesafedeki inşaat mahalline nakli için nakliye bedeli, müteahhitlik karı ve genel giderler dahil

Beher metreküp ………………… kum-çakılın nakliye fiyatı……………………..YTL.(……………………..Yeni lira……………….Yeni kuruştur)

Çimento Nakli

…..…….Çimento Fabrikasında fabrika tarafından yüklenilmiş olarak teslim edilen çimentonun kamyonla …………….km mesafedeki inşaat mahalline nakli için nakliye bedeli, müteahhitlik karı ve genel giderler dahil

Beher ton çimentonun nakliye fiyatı……………………..YTL.(……………………..Yeni lira……………….Yeni kuruştur)

21

Her Cins ……. Demirin Nakli

Karabük Ülkü istasyonundan fabrika tarafından vagonlara yüklenilmiş olarak teslim edilen her cins ……….. demirin Ülkü istasyonundan ……………. istasyona demiryolu ile nakliyesi için bedeli, ……………istasyonundan………….km mesafedeki inşaat mahalline kamyonla nakli için nakliye bedeli, müteahhitlik karı ve genel giderler dahil

Beher ton her cins………….demirin nakliye fiyatı……………………..YTL.(……………………..Yeni lira……………….Yeni kuruştur)

(Birim fiyat No: 21.011) Düz Yüzeyli Beton ve Betonarme Kalıbı

Beton ve betonarme yapım işleri için idarece gerekli görüldüğünde onaylanmış projelerine göre ağaçtan kalıp yapılması, sökülmesi, bu işler için gerekli tahta, mesnet kadronları, kuşaklar, destekler, çivi, tel benzeri gereçler ve zayiat, işçilik, müteahhit karı, genel giderleri dahil 1m2 fiyatı : ( 11,95 YTL, 2006)

ÖLÇÜ: Kalıp gören yüzeyler projesinden veya yerinden ölçülerek hesaplanır.

NOT : Kalıptan çıkan malzeme müteahhide aittir.

Şekil 4.5 Tek dikmeli orta kiriş kalıbı.

22

Şekil 4.5 Perde kalıbı konstrüksiyonu.

23

Şekil 4.6. Değişik tip ahşap kalıp sistemleri.

METRAJ CETVELİ

Sayfa No …1…İnşaatın yeri: Düz Yüzeyli Bet. Bet.arme Kalıbı.

Birim fiyat No: __21.011 (m 2 )______

İnşaat aksamının yeri Adet ÖLÇÜLER TOPLAM Kroki ve AçıklamaBoy En Yükseklik Dolu kısım Minha

Metrajı yapan…/…/2007Kontrol eden…/…/2007

İnşaatın adı:

Müteahhidin adı:

24

TOPLAM

Kontrol Şefi…/…/2007

Müteahhit…/…/2007

METRAJ CETVELİ

Sayfa No …2…İnşaatın yeri: Düz Yüzeyli Bet. Bet.arme Kalıbı.

Birim fiyat No: __21.011 (m 2 )______



İnşaatın adı:

Müteahhidin adı:

25

TOPLAM



(Birim fiyat No: 21.054) En Yüksek Noktası (Yüksekliği) 4,00m’ye Kadar Olan Yapı ve Sınaî İmalata (Köprüler Hariç) ait Ahşap Kalıp İskelesi

İdarece lüzum görüldüğünde onaylanmış projesine göre yüksekliği bu poz kapsamına giren yapı ve sınai imalata ait ahşap taşıyıcı iskele yapılması, sökülmesi, bu işler için gerekli her türlü malzeme ve zayiatı, işçilik ve iş yerlerindeki yükleme, yatay ve düşey taşıma, boşaltma, müteahhit karı ve genel giderler dahil 1m3 iskele Minha hacmine ait fiyatı : ( 2,08 YTL, 2006)

ÖLÇÜ: 1. Bu ölçü kapsamına giren yapı ve sınai imalatın kalıp gören yüzü ile iskelenin oturduğu

zemin arasındaki mesafe hesaplanır. Tavan meyilli olduğu taktirde ortalama yükseklik esas alınır.

2. Bu poz tünel veya galerilere uygulandığında galeri veya tünel kemerinin alt yüzeyi ile iskelenin oturduğu zemin arasındaki mesafe hesaplanır.

3. Bu ölçü kapsamına giren su deposu inşaatı iskelelerine bu poz uygulanır. Bu takdirde beton su deposu tavanı ile iskelenin oturduğu zemin arasındaki mesafe hesaplanır.

4. Döşeme ile birlikte inşa edilmeyen çerçeve, kiriş ve kolonlar için gerekli taşıyıcı iskele genişliği idarece tespit edilir.

METRAJ CETVELİ

Sayfa No …3…İnşaatın yeri: Ahşap Kalıp iskelesi.

Birim fiyat No: __21.054 (m 3 )______


İnşaatın adı:

Müteahhidin adı:

26


TOPLAM



27

Şekil 4.7. Değişik kalıp iskele sistemleri.

(Birim fiyat No: 16.002) 200 Dozlu Demirsiz Beton

0,500 m3 elenmiş kum (Poz. No: 08.009), 0,750 m3 elenmiş çakıl (Poz No: 08.009), 0,150 m3 su ve 200 kg çimentonun el ya da betonyer ile karıştırılması, sıkıştırılması, gereğince sulanması, soğuk ve sıcaktan korunması, inşaat yerindeki yükleme, yatay ve düşey taşıma, boşaltma, her türlü malzeme ve zayiatı, işçilik, alet, edevat giderleri, müteahhit karı ve genel giderler dahil 1m3 200 dozlu demirsiz beton fiyatı : ( 74,80 YTL, 2006 )

ÖLÇÜ: Projedeki boyutlar üzerinden hesaplanır.

METRAJ CETVELİ Sayfa No …4…

İnşaatın yeri: 200 Dz Demirsiz Bet.

Birim fiyat No: __16.002 (m 3 )______


İnşaatın adı:

Müteahhidin adı:

28


TOPLAM



( Birim fiyat No: 17.136) Ocak Taşı ile Blokaj

Blokaj yapılacak tabanın düzenlenmesinden sonra üzerine 1,100 m3 ocak taşından (Poz No: 08.021) istenen eğim ve boyutunda blokaj yapılması, tokmaklanması, inşaat yerindeki yükleme, yatay ve düşey taşıma, boşaltma, her türlü malzeme ve zayiatı, işçilik, alet, edevat giderleri, müteahhit karı ve genel giderler dahil ocak taşı ile 1 m3 blokaj fiyatı : (34,95 YTL, 2006)

ÖLÇÜ : Projedeki boyutlar üzerinden hesaplanır.


İnşaatın yeri: BLOKAJ (15cm)____

Birim fiyat No: __17.136 (m 3 )______

İnşaat aksamının yeri Adet ÖLÇÜLER TOPLAM Kroki ve


İnşaatın adı:

Müteahhidin adı:

29

AçıklamaBoy En Yükseklik Dolu kısım Minha

TOPLAM



( Birim fiyat No: 16.001) 150 Dozlu Demirsiz Beton

0,500 m3 elenmiş kum (Poz. No: 08.009), 0,780 m3 elenmiş çakıl (Poz No: 08.009), 0,100 m3 su ve 150 kg çimentonun el ya da betoniyer ile karıştırılması, sıkıştırılması, gereğince sulanması, soğuk ve sıcaktan korunması, inşaat yerindeki yükleme, yatay ve düşey taşıma, boşaltma, her türlü malzeme ve zayiatı, işçilik, alet, edevat giderleri, müteahhit karı ve genel giderler dahil 1m3 150 dozlu demirsiz beton fiyatı : ( 70,04 YTL, 2006 )

ÖLÇÜ: Projedeki boyutlar üzerinden hesaplanır.


İnşaatın yeri: 150 dz Demirsiz Bet.

Birim fiyat No: 16.001 (m 3 )

İnşaat aksamının yeri Adet ÖLÇÜLER TOPLAM Kroki ve


İnşaatın adı:

Müteahhidin adı:

30


TOPLAM



Şekil 4.8 Kaplama detayları.

Birim fiyat No: 17.031, Ocaktan Çaplanmış Moloz Taşı ile Kargir İnşaat

1,100 m3 ocaktan çaplanmış moloz taşı (Poz. No: 08.026), 0,250 m3 harç ile Kargir inşaat yapılması görünen yüzeylerin düzenlenmesi, inşaat yerindeki yükleme, yatay ve düşey taşıma, boşaltma, gerektiğinde çalışma sehpaları, indirme düzeni, şablon kullanılması, her türlü malzeme ve zayiatı, işçilik, alet, edevat giderleri, müteahhit karı ve genel giderler dahil, ocaktan çaplanmış moloz taşı ile 1m3 kargir inşaatın fiyatı : (101,63 YTL, 2006)

Ölçü: Projedeki boyutlar üzerinden hesaplanır. Yalnız görünen yüzeye uygulandığı takdirde derinlik 25 cm kabul edilecektir.


İnşaatın yeri: Taş Duvar Metrajı yapan…/…/2007Kontrol eden…/…/2007

İnşaatın adı:

Müteahhidin adı:

31



TOPLAM



Birim fiyat No: 16.022/1, Demirli (B.160) Betonu (Kum ve Çakıl ile)

El ya da betonyer ile karıştırılması, sıkıştırılması, gerektiğinde sulanması, soğuk ve sıcaktan korunması, inşat yerindeki yükleme, yatay ve düşey taşıma, boşaltma, her türlü malzeme ve zayiatı, işçilik, alt, edevat giderleri, müteahhit karı ve genel gidereler dahil 1m3 fiyatı : (89,14 YTL, 2006)

Ölçü: Projedeki boyutlat üzerinden hesaplanır.

32

Kapı ve pencere lentolarının duvarlara oturan (a) kısımların uzunluğu 20cm. veya açıklığın %15’inden daha az olmayacaktır.

a = en az 20cm veya a = L(açıklık) × 0,15 (%15) hangisi daha büyükse konacak.

Örnek:

L = 3,00m ise a = 20cm olmaz; a = 3,00m × 0,15 = 0,45m = 45cm konur

Lento donatısı. Minimum 4Ø10 düz demir veya (4Ø12);

Ø8/25cm etriye


İnşaatın yeri: ________________

Birim fiyat No: ____16.022/1_____


Metrajı yapan…/…/200…Kontrol eden…/…/200…

İnşaatın adı:

Müteahhidin adı:

33

TOPLAM

Kontrol Şefi…/…/200…

Müteahhit…/…/200…

Birim fiyat No: 21.001, Ahşaptan Yapılan Seri Kalıp

Seri halinde yapılan ve yerde dökülüp kullanıldığı yere taşınan beton, betonarme, münferit yapım işlerinde (plaklar, kazıklar, tahkimat blokları, babalar, bordürler, saha betonları, her türlü lentolar, merdiven basamakları ve benzeri işler için) ağaçtan iç yüzleri rendelenmiş ve yağlanmış kalıpların yapılması, kurulması, sökülmesi temizlenmesi için gerekli her türlü malzeme ve zayiat ile işçilik, müteahhit karı ve genel giderler dahil 1 m2 fiyatı: (4,93 YTL, 2006).

34

ÖLÇÜ: Kalıp gören yüzler projesinden veya yerinden ölçülerek hesaplanır. Varsa Minha düşülmez. Minha yan yüzleri ile imalatın oturduğu yüzeye kalıp verilmez.

NOT: Kalıplardan çıkan malzeme müteahhide aittir.


İnşaatın yeri: Seri Kalıp



TOPLAM



Birim fiyat No: 27.565, Düz Mozaik Döşeme Kaplaması

Mevcut tesviye betonu üzerine 1.000 m3 mozaik pirincine 650 kg çimento katılarak elde edilen mozaik harcıyla 2x2 cm kesitinde rendelenmiş çıtalarla yapılan anoların derzlerine 2 cm ende bitümlü karton şerit konularak ortalama 2,5 cm kalınlığında mastarında düz mozaik yapılması, silinmesi ve sulanması, mozaik yapılacak yerin temizlenmesi, yıkanması, her türlü malzeme ve kaybı, işçilik, inşaat yerindeki yatay ve düşey taşıma, boşaltma ve müteahhit karı ve genel giderler dahil 1 m2 fiyatı : (14,68 YTL, 2006).


İnşaatın adı:

Müteahhidin adı:

35

Ölçü: Projeden süpürgelik dahil mozaik yapılan yüzey hesaplanır.


İnşaatın yeri: Düz Mozaik Döşeme Birim fiyat No: 27.565 (m 2 )


TOPLAM



Birim fiyat No: 27.581, 200 Dozlu Çimento Harçla Tesviye Tabakası Yapılması

1 m3 dişli kuma 200 kg çimento katılarak elde edilen harçla ortalama 3 cm kalınlığında mastarında sıkıştırılarak tesviye tabakası yapılması, tesviye tabakası yapılacak yerin temizlenmesi, yıkanması ve her türlü malzeme ve kaybı, işçilik, inşaat yerindeki yükleme, yatay ve düşey taşıma boşaltma, müteahhit karı ve genel giderler dahil 1 m2 fiyatı (4,69 YTL, 2006 ).

Ölçü: Projedeki ölçülere göre tesviye tabakası yapılan yüzeyler hesaplanır.


İnşaatın adı:

Müteahhidin adı:

36


İnşaatın yeri: Tesviye Betonu (3cm)Birim fiyat No: 27.581 (m 2 )


TOPLAM



Birim fiyat No: 18.011, Yarım Tuğla Duvar (Dolu veya Delikli Harman Tuğlası: TS 704)

85 adet tuğla ve 0,030 m3 harç (Poz No.10.004) ile projesine uygun olarak yarım tuğla duvar yapılması, lüzumunda sulanması, inşaat yerindeki yükleme, yatay ve düşey taşıma, boşaltma, her türlü malzemeye kaybı, işçilik, araç ve gereç giderleri, müteahhit karı ve genel giderler dahil 1 m2 yarım tuğla duvar (dolu veya delikli) fiyatı (17,11 YTL, 2006).

Ölçü: Projedeki boyutlar üzerinden hesaplanır. Bütün Minhalar düşülür.

METRAJ CETVELİ


İnşaatın adı:

Müteahhidin adı:

37

Sayfa No …12…İnşaatın yeri: Yarım Tuğla Duvar



TOPLAM



Şekil 4.9. Değişik tip ve ebatlara sahip tuğlalar. Birim fiyat No: 18.001, Tuğla Duvar (Dolu veya Delikli Harman Tuğlası : TS 704)

890 adet tuğla ve 0.275 m3 harç (Poz No.10.003) ile projesine uygun olarak tuğla duvar yapılması, lüzumunda sulanması, inşaat yerindeki yükleme, yatay ve düşey taşıma, boşaltma, her türlü malzeme ve kaybı, işçilik, araç ve gereç giderleri, müteahhit karı ve genel giderler dahil, 1 m3 tuğla duvar (dolu veya delikli) fiyatı (145,39 YTL, 2006).

Ölçü: Projesindeki boyutlar üzerinden hesaplanır. Duvar içindeki 0.10 m2’den küçük münferit Minhalar düşülmez soba deliği için ayrı bedel verilmez, soba bacası boşluğu düşülmez.


İnşaatın adı:

Müteahhidin adı:

38


İnşaatın yeri: Tuğla Duvar (20cm)Birim fiyat No: 18.001 (m 3 )


TOPLAM



Birim fiyat No: 27.582, Mala Perdahlı Şap Yapılması

Şartnamesine göre yapılmış beton, betonarme ve tesviye tabakası, henüz prizini tamamlamadan önce, üzerine m2’ye 2,5 kg çimento ve su serpilerek mala perdahlı şap yapılması ve sulanması, şap yapılacak yerin temizlenmesi, yıkanması, her türlü malzeme ve kaybı, işçilik, inşaat yerindeki yükleme, yatay ve düşey taşıma, boşaltma, müteahhit karı ve genel giderler dahil 1 m2 fiyatı (3,54 YTL, 2006).

Ölçü: Projedeki ölçülere göre hesaplanır.

METRAJ CETVELİ


İnşaatın adı:

Müteahhidin adı:

39

Sayfa No …14…İnşaatın yeri: Mala Perdahlı Şap



TOPLAM



a) b)

Şekil 3.19. a) Şap makinası ve b) tesviye aleti.

Birim fiyat No: 21.065, İş İskelesi (0-12,50m arası yükseklik için )

Yapılarda dış kaplama, derz, dış sıva vb. işler için yapılan sabit ya da gezgin, ayaklı iskeleler, ya da asma iş iskelesi gibi geçici tesisler ve servis için, ya da tavan inşaatı, sıvası ve benzeri işlerde kullanılmak üzere iş iskelesinin yapılması, sökülmesi, her türlü malzeme ve kaybı, işçilik, işyerindeki yükleme, yatay ve düşey taşıma, boşaltma, müteahhit karı ve genel giderler dahil 1 m2 ya da 1 m3 için iş iskelesi fiyatı.

ÖLÇÜ: a) Duvar, duvar kaplaması, sıva, derz ve benzeri işler için kullanıldığı takdirde;

iskelenin oturduğu yüzey ile saçak alt yüzeyi arasındaki aralık yükseklik, iskele kurulan


İnşaatın adı:

Müteahhidin adı:

40

binanın dışının zemin kattaki uzunluğu genişlik olarak alınır. Genişlikle yüksekliğin çarpımı iş iskelesi alanı kabul edilir.

b) Tavan sıvası ve benzeri işler için kullanıldığı takdirde iskelenin oturduğu yüzey ile tavan arasındaki yüksekliğin 1,50 m noksanı iskele yüksekliği kabul edilir. İskelenin kurulduğu alan ile yüksekliğin çarpımı iskele hacmi kabul edilir (2,58 YTL, 2006).

NOT : 1. Tavan için iskele kurulmuş ve bedeli verilmiş ise tavanı çevreleyen duvar için ayrıca iskele bedeli verilmez.

2. İş iskeleleri binada bir kısmı işe ayrılmış ise, iskele kurulması gereken kısımlarda iskelenin oturduğu zemin ile yapılan işin üst kenarı arasındaki yüzey iskele alanı olarak kabul edilir.

3. Bir yerde kurulan iş iskelesi o mahaldeki bütün iskeleler için yapıldığı kabul edilir ve iş iskelesi bedeli bir kere verilir.

4. Bu poz 3 m’den yüksek duvar ve tavan inşaatıyla bu nitelikteki münferit inşaatlara uygulanır. Üç metreden aşağı olan inşaatlara iş iskelesi ödenmez.

Duvarlar için ölçü: m2. Tavanlar için ölçü: m3.

Şekil 3.11. İş iskelesi tipleri.

METRAJ CETVELİ

Sayfa No …15…İnşaatın yeri: İş İskelesi




İnşaatın adı:

Müteahhidin adı:

41

TOPLAM



Birim fiyat No: 27.532, Kireç – Çimento Karışımı Harçla Düz Sıva

1 m3 dişli kuma 200kg çimento ve 0.170m3 kireç hamuru katılarak hazırlanan harçla ortalama 2,00 cm kalınlığında kaba sıva ve bunun üzerine 1 m3 mil kumuna 250kg çimento ve 0,100 m3 kireç hamuru katılarak hazırlanan harçla ortalama (0,8 cm) kalınlığında ince sıva yapılması, gerekli zamanlarda sulanması, duvar yüzeyinin temizlenmesi, her türlü malzeme ve kaybı, işçilik, çalışma sehpaları, inşaat yerindeki yükleme, yatay ve düşey taşıma, boşaltma, müteahhit karı ve genel giderler dahil 1 m2 fiyatı ( 7,04 YTL, 2006 ).

Ölçü: Projedeki ölçülere göre, sıvanan bütün yüzeyler (Minha yanları dahil) hesaplanır. Doğrama pervazları ve varsa ahşap süpürgelik altında kalan sıva yüzeyleri hesaba katılır. Bütün Minhalar ve diğer cins kaplama yüzeyleri düşülür.

Şekil 3.12


İnşaatın yeri: Düz Sıva


İnşaat aksamının yeriAdet ÖLÇÜLER TOPLAM Kroki ve



İnşaatın adı:

Müteahhidin adı:

42

TOPLAMKontrol Şefi…/…/2007


Birim fiyat No: 27.538, Serpme (Çarpma) Sıva

1 m3 dişli kuma 250kg çimento ve 0,100m3 kireç hamuru katılarak hazırlanan harçla ortalama 2 cm kalınlığında kaba sıva, bunun üzerine 1m3 mil kumuna 350 kg çimento katılarak hazırlanan harçla ortalama 1 cm kalınlıkta ortalama serpme (çarpma) sıva yapılması, gerekli zamanlarda sulanması, duvar yüzeyinin temizlenmesi, her türlü malzeme ve kaybı, işçilik, çalışma sehpaları, inşaat yerindeki yükleme, yatay ve düşey taşıma, boşaltma, müteahhit karı ve genel giderler dahil 1 m2 fiyatı ( 6,85 YTL, 2006 ).

Ölçü: Projeden sıvanan bütün yüzeyler (Minha kısımları dahil) hesaplanır.

Şekil 3.13

43


İnşaatın yeri: _Dış cephe serpme sıva_

Birim fiyat No: ___27.538____



TOPLAM



Birim fiyat No: 27.535, Kireç – Çimento Karışımı Harçlı Tavan Sıvası

1 m3 mil kumuna 350kg çimento katılarak hazırlanan harçla bir serpme atılması, üzerine 1 m3 mil kumuna 250kg çimento ve 0,100 m3 kireç hamuru katılarak hazırlanan harçla bir defada beton veya betonarme yüzeyler üzerine ortalama 1,2cm kalınlığında sıva yapılması, çalışma sehpaları, inşaat yerindeki yükleme, yatay ve düşey taşıma, boşaltma, müteahhit karı ve genel giderler dahil 1 m2 fiyatı (6,74 YTL, 2006).

ÖLÇÜ: Projedeki ölçülere göre sıvanan bütün yüzeyler hesaplanır.


İnşaatın yeri: Tavan Sıvası


Adet ÖLÇÜLER TOPLAM Kroki ve


İnşaatın adı:

Müteahhidin adı:


İnşaatın adı:

Müteahhidin adı:

44

İnşaat aksamının yeri AçıklamaBoy En Yükseklik Dolu kısım Minha

TOPLAM



Birim fiyat No: 25.048/4A, Yeni sıva yüzeylere macun çekilerek 2 kat yarı mat su bazlı boya yapılması

Boyanacak yüzeyde raspalama (zımpara,taşlama...vs) işlemi ve temizliği yapıldıktan sonra, 0,075 kg su bazlı astar( renkli) uygulanır ve 1,250 kg macun ile macunlanması işleminden sonra yüzey zımparalanır. 0,075 kg su bazlı astar (renkli) üzerine, istenilen renkte 0,110 kg 1.kat, 0,110 kg 2.kat su bazlı yarımat boya yapılması için her türlü malzeme ve zaiyatı, işçilik, müteahhit karı ve genel giderler dahil 1m2 fiyatı (2006, 4,556YTL).

ÖLÇÜ: Projesi üzerinden boya yapılan yüzeyler ölçülür. Boşluklar düşülür.

NOT : İç ve dış boyalarda, 3 metreden yüksek duvar ve tavanlarda ayrıca iş iskelesi verilir. Sıva için iş iskelesi varsa, ayrıca boyaya verilmez.


İnşaatın yeri: Plastik Badana Metrajı yapan…/…/2007Kontrol eden…/…/2007

İnşaatın adı:

Müteahhidin adı:

45

Birim fiyat No: 25.048/4A (m 2 )



TOPLAM



Şekil 3.33. İç ve dış cephe boya yapılması

4.9. Döşemelerde Demir Sayılarının Bulunması

Betonarme yapıların döşemeleri pilye ve düz demirlerden ibarettir. Bu demirler, 8/36p ve 12/15d gibi ifadeler yardımıyla gösterilmektedir. Bu ifadeler demir aralıklarını göstermekte olup sayılarının hesabında mesnet yüzünden mesnet yüzüne kadar olan mesafeler dikkate alınmaktadır. Bu mesafeler döşemler için mesnet olan kiriş yüzeyinden kiriş yüzeyine kadar olan uzaklık olarak dikkate alınmaktadır. Bir betonarme döşemede genelde mesnet yüzlerinde düz demir ile döşeme demirleri başlamakta ve son bulmaktadır. Bu nedenle düz ve pilye demirlerinin sayıları hesaplanırken mesnetler arasındaki mesafe demir aralıklarına oranlanıp gerekli adet elde edilmektedir.

ÖRNEK 4.6.

Kirişler arası mesafenin 350 cm olduğu bir döşemede 8/36p ve 8/36d demirler mevcuttur. Bu döşemede pilye ve düz demir sayılarını belirleyiniz.

46

ise düz demir sayısı 11 ve pilye demir sayısı ise 10 olmaktadır.

dikkat edilirse bölme işleminde kalan olmadığı için düz demir sayısı pilyenin sayısından 1 fazla olmaktadır. Eğer bölme işlemi sonucunda artan sayısı demir aralığının yarısından küçük olursa aynı durum söz konusu olur ancak yarısına eşit ve büyük olursa pilye demir sayısı düz demirle aynı olmaktadır. Sebebi ise geriye kalan mesafeye pilye demirinin yerleştirile bilecek kadar olmasından kaynaklanmaktadır.

ÖRNEK 4.7

Kirişler arası mesafenin 280 cm; demirlerin 8/30p ve 8/30d, kirişler arası mesafenin 320 cm; demirlerin 8/25p ve 8/25d olduğu durumlar için düz ve pilye demir sayılarını belirleyiniz.

a) ise düz demir sayısı 10 ve 280-309=10<30/2=15 pilye demir sayısı ise 9

b) ise düz demir sayısı 13 ve 320-2512=20>25/2=12.5 pilye demir sayısı ise

13 olmaktadır.

İlave (şapo) demirlerin hesabı ise düz demirlerle aynı olmaktadır. İlave demirlerinin mesnetlerden uzaklıkları ise demir aralığının yarısı kadar olmaktadır.

ÖRNEK 4.7

Kirişler arası mesafenin 270 cm; ilave demirlerin ise 8/15p olduğu durum için sayısını belirleyiniz.

ise ilave demir sayısı 18 adet’ tir.

Birim fiyat No: 23.014, Ø 8-12 mm İnce Nervürlü Çeliğin Bükülüp Döşenmesi

Beton çelik çubuğunun (nervürlü) bükülüp, detay projesine göre (23.001) Poz.daki şartlar dahilinde yerine konması 1 ton fiyatı: ÖLÇÜ : 1) Betonarme detay resimlerine göre kroşeler ile birlikte demirin boyu ölçülür. 2) Çelik çubukların ağırlıkları cetvellerden alınır. 3) Projede gösterilmeyen çelik çubuklar ve ekler hesaba katılmaz. 4) Cetvellerdeki (m) ağırlıkları hesaba esastır. Bağlama teli, çelik çubuk sıraları arasında kullanılacak çelikler ve zayiat analizde dikkate alındığından, ayrıca ödeme yapılmaz.

ÖLÇÜ: Ton. 1 ton fiyatı (2007, 1,451.56 YTL).

Birim fiyat No: 23.015, Ø 14-28 mm Kalın Nervürlü Çeliğin Bükülüp Döşenmesi

Beton çelik çubuğunun (nervürlü) bükülüp, detay projesine göre (23.001) Poz.daki şartlar dahilinde yerine konması 1 ton fiyatı: ÖLÇÜ : 1) Betonarme detay resimlerine göre kroşeler ile birlikte demirin boyu ölçülür. 2) Çelik çubukların ağırlıkları aşağıdaki cetvellerden alınır. 3) Projede gösterilmeyen çelik çubuklar ve ekler hesaba katılmaz. 4)

47

Cetvellerdeki (m) ağırlıkları hesaba esastır. Bağlama teli, çelik çubuk sıraları arasında kullanılacak çelikler ve zayiat analizde dikkate alındığından, ayrıca ödeme yapılmaz.

ÖLÇÜ: Ton. 1 ton fiyatı (2007, 1,373.75YTL).

Poz No

Plan No Çapı Adet Benzer Demir Boyu (m)

DEMİR ÇAPINA GÖRE UZUNLUKLARI (kg/m)

İzahat ø 8 10 12 14 16 18 0.395 0.617 0.888 1.208 1.578 1.998

48

TOPLAM DEMİR UZUNLUĞU ( m )

TOPLAM DEMİR MİKTARI ( kg )

Sayfa No:……

METRAJ ÖZETİ

Yüklenicinin adı:İşin adı:Bölümün adı:

Sıra No

Birim FiyatNo. İŞİN CİNSİ Alındığı

Yer Miktar Birimi

1 14.012/1 Kazı Temel 44.850 m3

2 16.001 150 Dozlu Beton Temel 1.278 m3

3 16.002 200 Dozlu Beton Temel 4.200 m3

4 16.043/1 B225 Betonu Temel 10.465 m3

5 17.051 Taş Duvar Temel 21.875 m3

6 17.138 Blokaj Temel 6.300 m3

7 23.001/1 Betonarme Çeliği Temel 0.390 Ton

49

Yüklenici (Müteahhit) Kontrol

…………………………………….İNŞAATI KEŞİF ÖZETİ

Sıra No Yapılan İşler

Birim Fiyat No

Miktarı BirimiBirim Fiyatı (YTL)

Tutarı (YTL)

1 Kazı 14.012/1 44.850 m3 12.89 578.122 150 Dozlu Beton 16.001 1.278 m3 82.10 104.923 200 Dozlu Beton 16.002 4.200 m3 88.11 370.064 B225 Betonu 16.043/1 10.465 m3 114.24 1,195.525 Taş Duvar 17.051 21.875 m3 214.80 4,698.756 Blokaj 17.138 6.300 m3 41.88 263.847 Betonarme Çeliği 23.001/1 0.390 Ton 1,479.38 576.968 --------------------9 --------------------

10 --------------------11 --------------------

50

İnşaat Tutarı : 7,788,127.18 YTLProje Bedeli (%5) : 389,406.36 YTLSıhhi Tesisat (%9) : 700,931.45 YTLElektrik Tesisatı (%5) : 389,406.36 YTLTaşıma Bedelleri (%10) : 778,812.72 YTL

Ön Keşif Bedeli : 10,046,684.06 YTL

5. KAMU İHALE KANUNU

5.1. 4734 Kamu İhale KanunuBirinci Kısım

Genel HükümlerBirinci Bölüm

Amaç, Kapsam, Tanımlar ve İlkeler

Amaç

Madde 1. Bu Kanunun amacı, Kamu İhale Kanununa göre yapılan ihalelere ilişkin sözleşmelerin düzenlenmesi ve uygulanması ile ilgili esas ve usulleri belirlemektir.

Kapsam

Madde 2. Bu Kanun, Kamu İhale Kanununa tabi kurum ve kuruluşlar tarafından söz konusu Kanun hükümlerine göre yapılan ihaleler sonucunda düzenlenen sözleşmeleri kapsar.

Tanımlar

51

Madde 3. Bu Kanunun uygulanmasında Kamu İhale Kanununda yer alan tanımlar geçerlidir.

İlkeler

Madde 4.- Bu Kanuna göre düzenlenecek sözleşmelerde, ihale dokümanında yer alan şartlara aykırı hükümlere yer verilemez.

Bu Kanunda belirtilen haller dışında sözleşme hükümlerinde değişiklik yapılamaz ve ek sözleşme düzenlenemez.

Bu Kanun kapsamında yapılan kamu sözleşmelerinin tarafları, sözleşme hükümlerinin uygulanmasında eşit hak ve yükümlülüklere sahiptir. İhale dokümanı ve sözleşme hükümlerinde bu prensibe aykırı maddelere yer verilemez. Kanunun yorum ve uygulanmasında bu prensip göz önünde bulundurulur.

İkinci BölümSözleşmelerin Düzenlenmesi

Tip sözleşmeler

Madde 5. Bu Kanunun uygulanmasında uygulama birliğini sağlamak üzere mal veya hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin Tip Sözleşmeler Resmi Gazetede yayımlanır.

İdarelerce yapılacak sözleşmeler Tip Sözleşme hükümleri esas alınarak düzenlenir.

Sözleşme türleri

Madde 6.- Kamu İhale Kanununa göre yapılan ihaleler sonucunda;

a) Yapım işlerinde; uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı olarak, işin tamamı için isteklinin teklif ettiği toplam bedel üzerinden anahtar teslimi götürü bedel sözleşme,

b) Mal veya hizmet alımı işlerinde, ayrıntılı özellikleri ve miktarı idarece belirlenen işin tamamı için isteklinin teklif ettiği toplam bedel üzerinden götürü bedel sözleşme,

c) Yapım işlerinde; ön veya kesin projelere ve bunlara ilişkin mahal listeleri ile birim fiyat tariflerine, mal veya hizmet alımı işlerinde ise işin ayrıntılı özelliklerine dayalı olarak; idarece hazırlanmış cetvelde yer alan her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri için istekli tarafından teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden birim fiyat sözleşmesi düzenlenir.

Sözleşmede yer alması zorunlu hususlar

Madde 7. Bu Kanuna göre düzenlenecek sözleşmelerde aşağıdaki hususların belirtilmesi zorunludur:

a) İşin adı, niteliği, türü ve miktarı, hizmetlerde iş tanımı.b) İdarenin adı ve adresi.

52

c) Yüklenicinin adı veya ticaret unvanı, tebligata esas adresi.d) Varsa alt yüklenicilere ilişkin bilgiler ve sorumlulukları.e) Sözleşmenin bedeli, türü ve süresi.f) Ödeme yeri ve şartlarıyla avans verilip verilmeyeceği, verilecekse şartları ve miktarı.g) Sözleşme konusu işler için ödenecekse fiyat farkının ne şekilde ödeneceği.h) Ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderlerinden hangisinin sözleşme bedeline dahil olacağı.i) Vergi, resim ve harçlar ile sözleşmeyle ilgili diğer giderlerin kimin tarafından ödeneceği.j) Montaj, işletmeye alma, eğitim, bakım-onarım, yedek parça gibi destek hizmetlerine ait şartlar.k) Kesin teminat miktarı ile kesin teminatın iadesine ait şartlar.l) Garanti istenilen hallerde süresi ve garantiye ilişkin şartlar.m) İşin yapılma yeri, teslim etme ve teslim alma şekil ve şartları.n) Gecikme halinde alınacak cezalar.o) Mücbir sebepler ve süre uzatımı verilebilme şartları. p) Denetim, muayene ve kabul işlemlerine ilişkin şartlar.r) Yapım işlerinde iş ve işyerinin sigortalanması ile yapı denetimi ve sorumluluğuna ilişkin şartlar.s) Sözleşmede değişiklik yapılma şartları.t) Sözleşmenin feshine ilişkin şartlar.u) Yüklenicinin sözleşme konusu iş ile ilgili çalıştıracağı personele ilişkin sorumlulukları.v) İhale dokümanında yer alan bütün belgelerin sözleşmenin eki olduğu.y) Anlaşmazlıkların çözümü.

İkinci Kısım

Sözleşmenin UygulanmasıBirinci Bölüm

Fiyat Farkı, Sigorta, Mücbir Sebepler, Denetim, Muayene ve Kabul İşlemleri

Fiyat farkı verilebilmesi

Madde 8. Sözleşme türlerine göre fiyat farkı verilebilmesine ilişkin esas ve usulleri tespite Kamu İhale Kurumunun teklifi üzerine Bakanlar Kurulu yetkilidir.

Sözleşmelerde yer alan fiyat farkına ilişkin esas ve usullerde sözleşme imzalandıktan sonra değişiklik yapılamaz.

İş ve işyerinin sigortalanması

Madde 9. Yapım işlerinde yüklenici; işyerlerindeki her türlü araç, malzeme, ihzarat, iş ve hizmet makineleri, taşıtlar, tesisler ile yapılan işin biten kısımları için, özellik ve niteliklerine göre işe başlama tarihinden kesin kabul tarihine kadar geçen süre içinde oluşabilecek deprem, su baskını, toprak kayması, fırtına, yangın gibi doğal afetler ile hırsızlık, sabotaj gibi risklere karşı ihale dokümanında belirtilen şekilde sigorta yaptırmak zorundadır.

Mücbir sebepler

Madde 10. Mücbir sebep olarak kabul edilebilecek haller aşağıda belirtilmiştir:

53

a) Doğal afetler.b) Kanuni grev.c) Genel salgın hastalık.d) Kısmî veya genel seferberlik ilânı.e) Gerektiğinde Kurum tarafından belirlenecek benzeri diğer haller.

Süre uzatımı verilmesi, sözleşmenin feshi gibi durumlar da dahil olmak üzere, idare tarafından yukarıda belirtilen hallerin mücbir sebep olarak kabul edilebilmesi için; yükleniciden kaynaklanan bir kusurdan ileri gelmemiş olması, taahhüdün yerine getirilmesine engel nitelikte olması, yüklenicinin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemiş bulunması, mücbir sebebin meydana geldiği tarihi izleyen yirmi gün içinde yüklenicinin idareye yazılı olarak bildirimde bulunması ve yetkili merciler tarafından belgelendirilmesi zorunludur.

Denetim, muayene ve kabul işlemleri

Madde 11.- Teslim edilen mal, hizmet, yapım veya yapılan işin muayene ve kabul işlemleri, idarelerce kurulacak en az üç kişilik muayene ve kabul komisyonları tarafından yapılır. Mal veya yapılan iş yüklenici tarafından idareye teslim edilmedikçe muayene ve kabul işlemleri yapılamaz.

Ancak sözleşmesinde hüküm bulunması halinde; imalat veya üretim süreci gerektiren işler, muayene ve kabul komisyonlarının yetki ve sorumluluğunu kaldırmaması şartıyla, ihale dokümanında belirtilen kalite ve özelliklere göre yapılıp yapılmadığı hususunda, ilgili idare tarafından belirli aşamalarda ve aralıklarla denetlenebilir.

Taahhüdün tamamlanan ve müstakil kullanıma elverişli bölümleri için kısmî kabul yapılabilir.

,İkinci Bölüm

Kesin Teminata İlişkin Hükümler

Ek Kesin Teminat Madde 12. Fiyat farkı ödenmesi öngörülerek ihale edilen işlerde, fiyat farkı olarak ödenecek bedelin % 6'sı oranında, hakedişlerden kesinti yapılmak suretiyle veya teminat olarak kabul edilen değerler üzerinden ek kesin teminat alınır.

Kesin teminat ve ek kesin teminatların geri verilmesi Madde 13. Taahhüdün, sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirildiği ve yüklenicinin bu işten dolayı idareye herhangi bir borcunun olmadığı tespit edildikten sonra alınmış olan kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların;

a) Yapım işlerinde; varsa eksik ve kusurların giderilerek geçici kabul tutanağının onaylanmasından sonra yarısı, Sosyal Sigortalar Kurumundan ilişiksiz belgesi getirilmesi ve kesin kabul tutanağının onaylanmasından sonra kalanı,

b) Yapım işleri dışındaki işlerde Sosyal Sigortalar Kurumundan ilişiksiz belgesinin getirildiği saptandıktan sonra; alınan mal veya yapılan iş için bir garanti süresi öngörülmesi halinde

54

yarısı, garanti süresi dolduktan sonra kalanı, garanti süresi öngörülmeyen hallerde ise tamamı, yükleniciye iade edilir.

Yüklenicinin bu iş nedeniyle idareye ve Sosyal Sigortalar Kurumuna olan borçları ile ücret ve ücret sayılan ödemelerden yapılan kanunî vergi kesintilerinin yapım işlerinde kesin kabul tarihine, diğer işlerde kabul tarihine veya varsa garanti süresinin bitimine kadar ödenmemesi halinde, protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın kesin teminatlar paraya çevrilerek borçlarına karşılık mahsup edilir, varsa kalanı yükleniciye geri verilir.

İşin konusunun piyasadan hazır halde alınıp satılan mal alımı olması halinde, Sosyal Sigortalar Kurumundan ilişiksiz belgesi getirilmesi şartı aranmaz.

İade edilemeyen teminatlarMadde 14.- 13 üncü maddeye göre mahsup işlemi yapılmasına gerek bulunmayan hallerde; yapım işlerinde kesin hesap ve kesin kabul tutanağının onaylanmasından, diğer işlerde ise işin kabul tarihinden veya varsa garanti süresinin bitim tarihinden itibaren iki yıl içinde idarenin yazılı uyarısına rağmen talep edilmemesi nedeniyle iade edilemeyen kesin teminat mektupları hükümsüz kalır ve bankasına iade edilir. Teminat mektubu dışındaki teminatlar sürenin bitiminde Hazineye gelir kaydedilir.

Üçüncü Bölüm

Sözleşmede Değişiklik, Sözleşmenin Devri ve Feshi, Sözleşmede değişiklik yapılması

Madde 15. Sözleşme imzalandıktan sonra, sözleşme bedelinin aşılmaması ve idare ile yüklenicinin karşılıklı olarak anlaşması kaydıyla, aşağıda belirtilen hususlarda sözleşme hükümlerinde değişiklik yapılabilir:

a) İşin yapılma veya teslim yeri.b) İşin süresinden önce yapılması veya teslim edilmesi kaydıyla işin süresi ve bu süreye

uygun olarak ödeme şartları.

Sözleşmenin devri

Madde 16.- Sözleşme, zorunlu hallerde ihale yetkilisinin yazılı izni ile başkasına devredilebilir. Ancak, devir alacaklarda ilk ihaledeki şartların aranması zorunludur. Ayrıca, isim ve statü değişikliği gereği yapılan devirler hariç olmak üzere, bir sözleşmenin devredildiği tarihi takibeden üç yıl içinde aynı yüklenici tarafından başka bir sözleşme devredilemez veya devir alınamaz. İzinsiz devredilen veya devir alınan veya bir sözleşmenin devredildiği tarihi takibeden üç yıl içinde devredilen veya devir alınan sözleşmeler feshedilerek, devreden ve devir alanlar hakkında 20, 22 ve 26 ncı madde hükümleri uygulanır.

Yüklenicinin ölümü, iflası, ağır hastalığı, tutukluluğu veya mahkumiyeti

Madde 17.- Yüklenicinin ölümü, iflası, ağır hastalığı, tutukluluğu veya özgürlüğü kısıtlayıcı bir cezaya mahkumiyeti hallerinde aşağıdaki hükümler uygulanır:

a) Yüklenicinin ölümü halinde, sözleşme feshedilmek suretiyle hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilerek kesin teminatları ve varsa diğer alacakları varislerine verilir. Ancak, aynı şartları taşıyan ve talepte bulunan varislere idarenin uygun görmesi halinde, ölüm tarihini izleyen otuz gün içinde varsa ek teminatlar dahil taahhüdün tamamı için gerekli kesin teminatı vermeleri şartıyla sözleşme devredilebilir.

55

b) Yüklenicinin iflas etmesi halinde, sözleşme feshedilerek yasaklama hariç hakkında 20 ve 22 nci maddeye göre işlem yapılır.

c) Ağır hastalık, tutukluluk veya özgürlüğü kısıtlayıcı bir cezaya mahkumiyeti nedeni ile yüklenicinin taahhüdünü yerine getirememesi halinde, bu durumun oluşunu izleyen otuz gün içinde yüklenicinin teklif edeceği ve ilgili idarenin kabul edeceği birinin vekil tayin edilmesi koşuluyla taahhüde devam edilebilir. Ancak, yüklenicinin kendi serbest iradesi ile vekil tayin edecek durumda olmaması halinde, yerine ilgililerce aynı süre içinde genel hükümlere göre bir yasal temsilci tayin edilmesi istenebilir. Bu hükümlerin uygulanmaması halinde, sözleşme feshedilerek yasaklama hariç haklarında 20 ve 22 nci maddeye göre işlem yapılır.

Yüklenicinin ortak girişim olması halinde ölüm, iflas, ağır hastalık, tutukluluk veya mahkumiyet

Madde 18. Ortak girişimlerce yerine getirilen taahhütlerde, ortak girişimi oluşturan kişilerden birinin ölümü, iflası, ağır hastalığı, tutukluluğu, özgürlüğü kısıtlayıcı bir cezaya mahkum olması veya dağılması sözleşmenin devamına engel olmaz. Ancak, bunlardan biri idareye pilot ortak olarak bildirilmiş ise, pilot ortağın gerçek veya tüzel kişi olmasına göre iflas, ağır hastalık, tutukluluk, özgürlüğü kısıtlayıcı bir cezaya mahkumiyet veya dağılma hallerinde, sözleşme feshedilerek yasaklama hariç haklarında 20 ve 22 nci maddeye göre işlem yapılır. Pilot ortağın ölümü halinde ise sözleşme feshedilmek suretiyle yapılmış olan işler tasfiye edilerek kesin teminat iade edilir. Bu durumların oluşunu izleyen otuz gün içinde diğer ortakların teklifi ve idarenin uygun görmesi halinde de, teminat dahil o iş için pilot ortağın yüklenmiş olduğu sorumlulukların üstlenilmesi kaydıyla sözleşme yenilenerek işe devam edilebilir.

Pilot ortak dışındaki ortaklardan birinin ölümü, iflası, ağır hastalığı, tutukluluğu, özgürlüğü kısıtlayıcı bir cezaya mahkum olması veya dağılması halinde, diğer ortaklar teminat dahil işin o ortağa yüklediği sorumlulukları da üstlenerek taahhüdü yerine getirirler.

Yüklenicinin sözleşmeyi feshetmesi

Madde 19. Sözleşme yapıldıktan sonra mücbir sebep halleri dışında yüklenicinin mali acz içinde bulunması nedeniyle taahhüdünü yerine getiremeyeceğini gerekçeleri ile birlikte yazılı olarak bildirmesi halinde, ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.

İdarenin sözleşmeyi feshetmesi

Madde 20. Aşağıda belirtilen hallerde idare sözleşmeyi fesheder:

a) Yüklenicinin taahhüdünü ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi veya işi süresinde bitirmemesi üzerine, ihale dokümanında belirlenen oranda gecikme cezası uygulanmak üzere, idarenin en az yirmi gün süreli ve nedenleri açıkça belirtilen ihtarına rağmen aynı durumun devam etmesi,

b) Sözleşmenin uygulanması sırasında yüklenicinin 25 inci maddede sayılan yasak fiil veya davranışlarda bulunduğunun tespit edilmesi,

56

Hallerinde, ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.

Sözleşmeden önceki yasak fiil veya davranışlar nedeniyle fesih

Madde 21.- Yüklenicinin, ihale sürecinde Kamu İhale Kanununa göre yasak fiil veya davranışlarda bulunduğunun sözleşme yapıldıktan sonra tespit edilmesi halinde, kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.

Ancak, taahhüdün en az % 80’inin tamamlanmış olması ve taahhüdün tamamlattırılmasında kamu yararı bulunması kaydıyla;

a) İvediliği nedeniyle taahhüdün kalan kısmının yeniden ihale edilmesi için yeterli sürenin bulunmaması,b) Taahhüdün başka bir yükleniciye yaptırılmasının mümkün olmaması,c) Yüklenicinin yasak fiil veya davranışının taahhüdünü tamamlamasını engelleyecek nitelikte olmaması,

Hallerinde, idare sözleşmeyi feshetmeksizin yükleniciden taahhüdünü tamamlamasını isteyebilir ve bu takdirde yüklenici taahhüdünü tamamlamak zorundadır. Ancak bu durumda, yüklenici hakkında 26 ncı madde hükmüne göre işlem yapılır ve yükleniciden kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların tutarı kadar ceza tahsil edilir. Bu ceza hakedişlerden kesinti yapılmak suretiyle de tahsil edilebilir.

Sözleşmenin feshine ilişkin düzenlemeler

Madde 22.- 19 uncu maddeye göre yüklenicinin fesih talebinin idareye intikali, 20 nci maddenin (a) bendine göre belirlenen sürenin bitimi, 20 nci maddenin (b) bendi ile 21 inci maddeye göre ise tespit tarihi itibariyle sözleşme feshedilmiş sayılır. Bu tarihleri izleyen yedi gün içinde idare tarafından fesih kararı alınır. Bu karar, karar tarihini izleyen beş gün içinde yükleniciye bildirilir.

19, 20 ve 21 inci maddelere göre sözleşmenin feshedilmesi halinde, kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar alındığı tarihten gelir kaydedileceği tarihe kadar Devlet İstatistik Enstitüsünce yayımlanan aylık toptan eşya fiyat endeksine göre güncellenir. Güncellenen tutar ile kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların tutarı arasındaki fark yükleniciden tahsil edilir.

Hakedişlerden kesinti yapılmak suretiyle teminat alınan hallerde, alıkonulan tutar gelir kaydedileceği gibi, sözleşmenin feshedildiği tarihten sonra yapılmayan iş miktarına isabet eden teminat tutarı da birinci fıkra hükmüne göre güncellenerek yükleniciden tahsil edilir.

Gelir kaydedilen teminatlar, yüklenicinin borcuna mahsup edilemez.

19, 20 ve 21 inci maddelere göre sözleşmenin feshedilmesi halinde, yükleniciler hakkında 26 ncı madde hükümlerine göre işlem yapılır. Ayrıca, sözleşmenin feshi nedeniyle idarenin uğradığı zarar ve ziyan yükleniciye tazmin ettirilir.

57

Mücbir sebeplerden dolayı sözleşmenin feshi

Madde 23.- Mücbir sebeplerden dolayı sözleşmenin feshedilmesi halinde, hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilerek, kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar iade edilir.

Öngörülemeyen durumlar nedeniyle işin tasfiyesi

Madde 24.- Hizmet veya yapım sözleşmelerinde, öngörülemeyen durumlar nedeniyle işin, sözleşme bedelinin üzerinde bir artış ile tamamlanabileceğinin tespit edilmesi halinde, hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilerek kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar iade edilir. Ancak bu durumda, işin tamamının ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesi zorunludur.

Üçüncü Kısım

Yasaklar ve Sorumluluklar, Yasak fiil ve davranışlar

Madde 25.- Sözleşmenin uygulanması sırasında aşağıda belirtilen fiil veya davranışlarda bulunmak yasaktır:

a) Hile, vaat, tehdit, nüfuz kullanma, çıkar sağlama, anlaşma, irtikap, rüşvet suretiyle veya başka yollarla sözleşmeye ilişkin işlemlere fesat karıştırmak veya buna teşebbüs etmek. b) Sahte belge düzenlemek, kullanmak veya bunlara teşebbüs etmek.c) Sözleşme konusu işin yapılması veya teslimi sırasında hileli malzeme, araç veya usuller kullanmak, fen ve sanat kurallarına aykırı, eksik, hatalı veya kusurlu imalat yapmak. d) Taahhüdünü yerine getirirken idareye zarar vermek. e) Bilgi ve deneyimini idarenin zararına kullanmak veya 29 uncu madde hükümlerine aykırı hareket etmek. f) Mücbir sebepler dışında, ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak taahhüdünü yerine getirmemek.g) Sözleşmenin 16 ncı madde hükmüne aykırı olarak devredilmesi veya devir alınması.

İhalelere katılmaktan yasaklama

Madde 26.- 25 inci maddede belirtilen fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler hakkında fiil veya davranışlarının özelliğine göre, sözleşmeyi uygulayan bakanlık veya ilgili veya bağlı bulunulan bakanlık tarafından bir yıldan az olmamak üzere iki yıla kadar bu Kanun kapsamında yer alan bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verilir.

Haklarında yasaklama kararı verilen tüzel kişilerin şahıs şirketi olması halinde şirket ortaklarının tamamı hakkında, sermaye şirketi olması halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olan gerçek veya tüzel kişi ortaklar hakkında birinci fıkra hükmüne göre yasaklama kararı verilir. Haklarında yasaklama kararı verilenlerin gerçek veya tüzel kişi olması durumuna göre; ayrıca bir şahıs şirketinde ortak olmaları halinde bu şahıs şirketi hakkında da, sermaye şirketinde ortak olmaları halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olmaları kaydıyla bu sermaye şirketi hakkında da aynı şekilde yasaklama kararı verilir.

Bu fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler, yasaklama kararının yürürlüğe girdiği tarihe kadar aynı idare tarafından yapılacak ihalelere de iştirak ettirilmezler.

58

Yasaklama kararları, yasaklamayı gerektiren fiil veya davranışın tespit edildiği tarihi izleyen en geç otuz gün içinde verilir.Verilen bu karar Resmi Gazetede yayımlanmak üzere en geç onbeş gün içinde gönderilir ve yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Bu kararlar Kamu İhale Kurumunca izlenerek, kamu ihalelerine katılmaktan yasaklı olanlara ilişkin siciller tutulur.

İdareler, 25 inci maddede belirtilen yasaklamayı gerektirir bir durumla karşılaştıkları takdirde, gereğinin yapılması için bu durumu ilgili veya bağlı bulunulan bakanlığa bildirmekle yükümlüdür.

Yüklenicilerin ceza sorumluluğu

Madde 27.- İş tamamlandıktan ve kabul işlemi yapıldıktan sonra tespit edilmiş olsa dahi, 25 inci maddede belirtilen fiil veya davranışlardan Türk Ceza Kanununa göre suç teşkil eden fiil veya davranışlarda bulunan gerçek veya tüzel kişiler ile o işteki ortak veya vekilleri hakkında Türk Ceza Kanunu hükümlerine göre ceza kovuşturması yapılmak üzere yetkili Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulur. Hükmolunacak cezanın yanısıra, idarece 26 ncı maddeye göre verilen yasaklama kararının bitiş tarihinden itibaren uygulanmak şartıyla bir yıldan az olmamak üzere üç yıla kadar bu Kanun kapsamında yer alan bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan mahkeme kararıyla 26 ncı maddenin ikinci fıkrasında sayılanlarla birlikte yasaklanırlar.

Bu Kanunda belirtilen yasak fiil veya davranışları nedeniyle haklarında mükerrer ceza hükmolunanlar ile bu kişilerin sermayesinin yarısından fazlasına sahip olduğu sermaye şirketleri veya bu kişilerin ortağı olduğu şahıs şirketleri, mahkeme kararı ile sürekli olarak kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanır. Bu madde hükümlerine göre; mahkeme kararı ile yasaklananlar ve ceza hükmolunanlar, Cumhuriyet Savcılıklarınca sicillerine işlenmek üzere Kamu İhale Kurumuna, meslek sicillerine işlenmek üzere de ilgili meslek odalarına bildirilir.

Sürekli olarak kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanmış olanlara ilişkin mahkeme kararları, Kamu İhale Kurumunca bildirimi izleyen onbeş gün içinde Resmi Gazetede yayımlanmak suretiyle duyurulur.

Görevlilerin ceza sorumluluğu

Madde 28.- Muayene ve kabul komisyonlarının başkan ve üyeleri, yapı denetim görevlileri ve ihtiyacın karşılanma sürecindeki her aşamada görev alan diğer ilgililerin, görevlerini kanunî gereklere uygun veya tarafsızlıkla yapmadıklarının, taraflardan birinin zararına yol açacak ihmalde veya kusurlu hareketlerde bulunduklarının tespiti halinde, haklarında ilgili mevzuatları gereğince disiplin cezası uygulanır. Ayrıca, fiil veya davranışlarının özelliğine göre haklarında ceza kovuşturması da yapılır ve hükmolunacak ceza ile birlikte tarafların uğradıkları zarar ve ziyan genel hükümlere göre kendilerine tazmin ettirilir. Haklarında kamu davası açılmasına karar verilen idare görevlileri yargılama sonuna kadar bu Kanun kapsamına giren işlerde görevlendirilemezler.

Bu Kanun kapsamına giren işlerden dolayı yargı organlarınca herhangi bir ceza verilmiş olanlar, bu Kanun kapsamına giren bütün kamu kurum ve kuruluşlarınca bu Kanunun ve ilgili diğer mevzuatın uygulanması ile görevli ve yetkili kadrolara atanamaz ve görev alamazlar.

Bilgi ve belgeleri açıklama yasağı

59

Madde 29.- Bu Kanunun uygulanmasında görevliler ile danışmanlık hizmeti sunanlar; yüklenicilerin iş ve işlemlerine, teknik ve mali yapılarına ilişkin olarak gizli kalması gereken bilgi ve belgeleri ifşa edemezler, kendilerinin veya üçüncü şahısların yararına kullanamazlar. Aksine hareket edenler hakkında ilgisine göre 26 veya 28 inci maddede belirtilen müeyyideler uygulanır.

Yapım işlerinde yüklenicilerin ve alt yüklenicilerin sorumluluğu

Madde 30.- Yapım işlerinde yüklenici ve alt yükleniciler, yapının fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapılmaması, hileli malzeme kullanılması ve benzeri nedenlerle ortaya çıkan zarar ve ziyandan, yapının tamamı için işe başlama tarihinden itibaren kesin kabul tarihine kadar sorumlu olacağı gibi, kesin kabul onay tarihinden itibaren de onbeş yıl süreyle müteselsilen sorumludur. Bu zarar ve ziyan genel hükümlere göre yüklenici ve alt yüklenicilere ikmal ve tazmin ettirilir. Ayrıca haklarında 27 nci madde hükümleri uygulanır.

Yapı denetim görevlilerinin sorumluluğu

Madde 31.- Yapı denetimini yerine getiren idare görevlileri, denetim eksikliği nedeniyle işin fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapılmamasından ortaya çıkan zarar ve ziyandan onbeş yıl süre ile yüklenici ile birlikte müteselsilen sorumludur. Ayrıca haklarında 28 inci madde hükümleri uygulanır.

Danışmanlık hizmeti sunucularının sorumluluğu

Madde 32.- Danışmanlık hizmetlerinde; tasarım hatası, uygulama yanlışlığı, denetim eksikliği, hatalı yaklaşık maliyet tespiti, işlerin yürürlükteki mevzuata uygun olarak yapılmaması, meslek ahlakına uygun davranılmaması, bilgi ve deneyimin idarenin yararına kullanılmaması ve benzeri nedenlerle meydana gelen zarar ve ziyandan hizmet sunucusu doğrudan, yapı denetimi hizmetinin sunulduğu durumda ise yapım işini üstlenen yüklenici ve alt yüklenicilerle birlikte onbeş yıl süre ile müteselsilen sorumludur.

Bu zarar ve ziyan genel hükümlere göre hizmet sunucusuna ikmal ve tazmin ettirilir. Ayrıca haklarında 27 nci madde hükümleri uygulanır.

Tedarikçilerin sorumluluğu

Madde 33.- Tedarikçiler taahhütleri çerçevesinde kusurlu veya standartlara uygun olmayan malzeme verilmesi veya kullanılması, taahhüdün sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirilmemesi ve benzeri nedenlerle ortaya çıkan zarar ve ziyandan doğrudan sorumludur. Bu zarar ve ziyan genel hükümlere göre tedarikçiye ikmal ve tazmin ettirilir. Ayrıca haklarında 27 nci madde hükümleri uygulanır.

Hizmet sunucularının sorumluluğu

Madde 34.- Hizmet sunucuları taahhütleri çerçevesinde kusurlu veya standartlara uygun olmayan malzeme seçilmesi, verilmesi veya kullanılması, tasarım hatası, uygulama yanlışlığı, denetim eksikliği, taahhüdün sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirilmemesi ve benzeri nedenlerle ortaya çıkan zarar ve ziyandan doğrudan sorumludur. Bu zarar ve ziyan genel hükümlere göre hizmet sunucusuna ikmal ve tazmin ettirilir. Ayrıca haklarında 27 nci madde hükümleri uygulanır.

60

Dördüncü KısımÇeşitli HükümlerTeminat

Madde 35.- Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde, Kamu İhale Kanununun teminatlara ilişkin hükümleri uygulanır.

Hüküm bulunmayan haller

Madde 36.- Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde Borçlar Kanunu hükümleri uygulanır.

Tebligat

Madde 37.- Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde yapılacak tebliğler hakkında Tebligat Kanunu hükümleri uygulanır.

Değişiklik yapılması

Madde 38.- Bu Kanun hükümlerine ilişkin değişiklikler, ancak bu Kanuna hüküm eklenmek veya bu Kanunda değişiklik yapılmak suretiyle düzenlenir.

Beşinci KısımSon HükümlerUygulanmayacak hükümler

Madde 39.- a) Kamu İhale Kanununa göre yapılan ihalelere ilişkin düzenlenen sözleşmeler açısından 8.9.1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümleri uygulanmaz. b) Diğer kanunların 8.9.1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunundan muafiyet tanıyan hükümleri ile bu Kanuna uymayan hükümleri uygulanmaz.

Tip sözleşmelerin hazırlanması Geçici Madde 1.- Bu Kanunun uygulanmasına yönelik olarak çıkarılacak tip sözleşmeler, ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınarak Kamu İhale Kurumu tarafından Kanunun yürürlüğe gireceği tarihe kadar hazırlanır ve Resmi Gazetede yayımlanır.

Bunların yürürlüğe konulmasına kadar idareler, mevcut sözleşme esas ve hükümlerini uygulamaya devam ederler.

Yürürlük

Madde 40. Bu Kanun 1.1.2003 tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

Madde 41. Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür

4 Ocak 2002 tarihinde kabul edilen, 22 Ocak 2002 tarih ve 24648 sayılı resmi gazetede yayımlanan, 22 Haziran 2002 tarih ve 24793 sayılı resmi gazete ile güncellemeleri yapılan, 1 Ocak 2003 tarihinde yürürlüğe girecek olan 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu saydamlık, eşitlik ve rekabeti amaçlamakta ve kamu ihaleleri bu kanun ile Avrupa Birliği ve Dünya Ticaret Örgütü normlarına uygun hale getirilmektedir. 1 Ocak 1984 tarihinde yürürlüğe giren 2886

61

sayılı Devlet İhale Kanunu ile karşılaştırılması yapılacak olan yeni ihale kanunu ile ilgili genel gerekçe, yeni kanunda kapsamı genişletilen maddeler ile gelen yenilikler aşağıda özetlenmiştir.

5.1.1. 4734 ve 2886 Sayılı Kanunların Karşılaştırılması

5.1.1.1. Genel Gerekçe

Avrupa Birliği ve Dünya Ticaret Örgütü normlarına uygunluk

1984 yılından bu yana uygulanmakta olan 2886 sayılı kanun aşağıda belirtilen gerekçelerle yerini 1 Ocak 2003 den itibaren 4734 sayılı kanuna bırakacaktır:

- Avrupa Birliği ve uluslararası ihale uygulamalarına paralellik,

- Ülke kaynaklarının kullanımında büyük çaplı israflar,

- Kısıtlı ödeneklerle yıllarca bitirilemeyen projeler ,

- Yolsuzluklara neden olan birim fiat uygulamaları,

- Belirli istekliler arasında yapılmakta olan yapım ihalelerindeki huzursuzluklar,

- İhaleleri organize eden ve aksaklıkları gidermeye yönelik bir kuruluş ihtiyacı,

- Kamu kaynaklarının etkin kullanılmasını sağlamak amacıyla etkin bir denetim sistemi ihtiyacı.

5.1.2 Kapsam ve istisnalar

2886 sayılı kanunda Genel bütçeli daireler, Katma bütçeli idareler, Özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işlerinin kanun kapsamında olduğu belirtilirken, ayrıca bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar ile Özel kanunlarla veya kanunların verdiği yetkiyle kurulmuş bulunan fonların yukarıda bahsedilen işlerinin Maliye Bakanlığınca hazırlanarak Bakanlar Kurulunca çıkarılacak yönetmelikte belirtileceğinden bahsedilmekte iken, 2886 da sayılan kurumlara ek olarak, 4734 sayılı kanunda (Madde 2) :

- Enerji, su, ulaştırma ve telekomünikasyon sektörlerinde faaliyet gösterenler dahil, kamu İktisadi kuruluşları ile iktisadi devlet teşekküllerinden oluşan kamu iktisadi teşebbüsleri,

- Sosyal Güvenlik Kuruluşları, fonlar,özel kanunlarla kurulmuş ve kendilerine kamu görevi verilmiş tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar (mesleki kuruluşlar hariç) ile bağımsız bütçeli kuruluşlar,

- Yukarıda belirtilenlerin doğrudan veya dolaylı olarak birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlasına sahip oldukları her çeşit kuruluş, müessese, birlik, işletme ve şirketler.- 4603 sayılı kanun kapsamındaki bankaların yapım ihaleleri de kanun kapsamına alınmıştır.

62

Ancak , Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu ve bu Fonun hisselerine kısmen ya da tamamen sahip olduğu bankalar ile 4603 sayılı Kanun kapsamındaki bankalar (son bent de belirtilen yapım ihaleleri hariç) bu kanun kapsamı dışındadır. Dolayısıyla kapsam genişletilmiş olup, kamudaki ihalelerde beraberliği temin yoluna gidilmiştir.Bu kanunda geçen istisnalar (Madde 3):

- Kanun kapsamına giren kuruluşlarca, kuruluş amacı veya mevzuatı gereği işlemek, değerlendirmek, iyileştirmek veya satmak üzere doğrudan üreticilerden veya ortaklarından yapılan tarım veya hayvancılıkla ilgili ürün alımları,

- Savunma, güvenlik ve istihbaratla ilgili, uçak, helikopter, gemi, denizaltı, tank, panzer, roket, füze gibi araç, silah, silah malzeme ve teçhizatı ve sistemleri ile bunların araştırma geliştirme, modernizasyon ile yazılım ve mühimmat ihaleleri ile devlet güvenlik istihbaratı kapsamında hizmet, malzeme, teçhizat ve sistem alımları,

- Uluslararası anlaşmalar gereğince sağlanan dış finansman ile yaptırılacak olan ve finansman anlaşmasında farklı ihale usul ve esaslarının uygulanacağı belirtilen mal veya hizmet alımları ile yapım işleri,

- İdarelerin yabancı ülkelerdeki kuruluşlarının mal veya hizmet alımları ile yapım işleri,

- Kanun kapsamına giren kuruluşların; Adalet Bakanlığına bağlı ceza infaz kurumları, tutukevleri iş yurtları kurumları, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumuna bağlı yetiştirme yurtları, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı üretim yapan okullar ve merkezler ile Tarım Bakanlığına bağlı enstitü ve üretme istasyonları tarafından bizzat üretilen mal ve hizmetler için anılan kuruluşlardan, Devlet Malzeme Ofisi ana statüsünde yer alan mal ve malzemeler için ise Devlet Malzeme Ofisi Genel Müdürlüğünden yapacakları alımlar,

- Ulusal araştırma geliştirme kurumlarının yürüttüğü ve desteklediği araştırma-geliştirme projeleri için gerekli olan mal ve hizmet alımları Kamu İktisadi teşebbüsleri, özelleştirme kapsam ve programında bulunan kuruluşlar ile bunların doğrudan veya dolaylı olarak birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlasına sahip oldukları kuruluşların;uluslararası kurallara göre yürütmesi gereken ve uluslararası kurallara göre yürütmesi gereken ve uluslararası piyasanın koşullarına göre anlık karar verme zorunluluğu bulunan faaliyetlerine ilişkin olarak, ilgili veya bağlı bulunulan Bakanlığın teklifi üzerine Kurum tarafından belirlenecek mal veya hizmet alımları kanun kapsamı dışındadır.

5.1.3 Temel ilkeler

2886 sayılı kanundaki ilkelere ek olarak, yeni kanunda (Madde 5),

- Eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal ve hizmet alımları ile yapım işleri kısımlara bölünemez.

- Açık ihale usulü ve Belli istekliler arasında ihale usulü temel usullerdir. Diğerleri özel hallerde uygulanabilir.

- Ödenek tahsis edilmemiş ihaleler açılmayacaktır. Ancak, ihale öncesi projelendirilemeyen altyapı projeleri bunun dışında tutulmuştur.

63

ÇED (Çevresel Etki Değerlendirme) raporu alınması zorunludur.

5.1.4 İstenen belgeler

2886 sayılı kanunda istenen belgelerle ilgili olarak "İdarece ihalelerin en elverişli koşullarla sonuçlandırılmasını sağlamak amacıyla, isteklilerde belirli mali ve teknik yeterlik ve nitelikler aranabilir. Bunları tespite yarayan belgelerin neler olduğu , şartnamelerde gösterilir." denmektedir. (Madde 16).

4734 sayılı kanunda (Madde 10),- Ekonomik ve mali yeterlik (Banka teminat mektupları, bilanço, toplam ciro)

- Mesleki ve teknik yeterlik,

- Kesinleşmiş Sosyal güvenlik prim borcu olmaması,

- Kesinleşmiş vergi borcu olmaması

- Mesleki faaliyetten men edilmemiş olmak

- Yargı kararıyla hüküm giymiş olmamak gibi isteklerinde yer aldığı pek çok isteğin yer aldığı görülmüştür.

5.1.5 İhale komisyonu

İhale komisyonlarında işin uzmanı 2 kişi olma şartı

2886 sayılı kanunda komisyonun kaç kişiden oluşacağına dair bir sayı verilmez iken , yeni kanunda İhale komisyonunu oluşturacak en az 5 kişinin; 2 sinin ihale konusu işin uzmanı olma şartı da bu konuda eklenen yeniliklerden biridir. Böylelikle tek bir ihale komisyonu kurularak teknik ve mali tekliflerin aynı anda alınması ve firmaların anlaşmalı fiyat vermelerinin önlenmesi hedeflenmiştir. Ayrıca komisyon üye sayısının tek sayıda kişiden oluşacağı da belirtilmektedir (Madde 6).

5.1.6 Eşik değerler

2886 sayılı kanunda olmayan ve yeni kanunla gelen bir yenilik de eşik değer uygulamasıdır. Yeni İhale Kanunu ile yapılacak ilanlar ile yerli ve yabancı şirketlerin katılımına esas olan değerlerin tespitinde yeni limitler ortaya konmuştur. Bu nevi düzenlemelerle eşik değerler dikkate alınacaktır. Eşik değerlerle ilgili ayrıntılar Kamu İhale Kurulu tarafından belirlenecektir. Bu kanunun 13 ve 63 üncü maddelerinin uygulanmasında yaklaşık maliyet dikkate alınarak kullanılacak eşik değerler aşağıda belirtilmiştir (Madde 8).

a) Genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idarelerin mal veya hizmet alımlarında üç yüz milyar Türk lirası.

b) Kanun kapsamındaki diğer idarelerin mal ve hizmet alımlarında beş yüz milyar Türk Lirası,

c) Kanun kapsamındaki idarelerin yapım işlerinde on bir trilyon Türk lirası.

64

Eşik değerler ve parasal limitler bir önceki yılın Toptan Eşya Fiyat Endeksi esas alınarak Kamu İhale Kurumu tarafından güncellenir ve her yıl 1 Şubat tarihinden geçerli olmak üzere aynı tarihe kadar Resmi Gazetede ilan edilir. Ancak, olağanüstü hallerde, belirtilen tarihin dışında da Kurumun teklifi üzerine Bakanlar Kurulu Kararı ile güncellenebilir (Madde 67).

5.1.7 Yaklaşık maliyet hesabı

Tahmini bedel yerine yaklaşık maliyet

2886 sayılı ihale kanununda tahmini bedel esasına göre ihaleler ve sınıfları belirlenirken, yeni kanunda yaklaşık maliyet hesabı getirilmiş, yaklaşık maliyetin ihale sonuçlanıncaya kadarda gizliliği benimsenmiştir. (Madde 9)

5.1.8 İhaleye katılamayacak olanlar

İhalelere katılma yasağının kapsamında genişleme

Eski ihale kanununda ihaleye katılmayacaklara ek olarak, 3713 sayılı Terörle Mücadele kanununa göre hükümlü bulunanlarla, ihaleyi yapan kurumdaki görevli kişiler, eşleri, üçüncü dereceye kadar kan ve 2. Dereceye kadar kayın hısımları ile evlatlıkları ve evlat edinenleri ihaleye katılamayacaklardır.

Ayrıca ihale konusu işin danışmanlık hizmetlerini yapan yükleniciler o işin ihalesine katılamayacaklardır. Bu yasaklar, bunların ortaklık ve yönetim ilişkisi olan şirketleri ile bu şirketlerin sermayesinin yarısından fazlasına sahip oldukları şirketleri için de geçerlidir.İhaleyi yapan idare bünyesinde bulunan veya idare ile ilgili her ne amaçla kurulmuş olursa olsun vakıf, dernek, birlik, sandık gibi kuruluşlar ile bunların kurmuş oldukları şirketler bu idarelerin ihalelerine katılamazlar.(Madde 11)

5.1.9 Şartnameler

2886 sayılı kanunda belirtilen şartnamelerin hazırlanmasında dikkat edilmesi gereken konulara ek olarak 4734 sayılı kanunda (Madde 12).“İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin teknik kriterlerine ihale dokümanının bir parçası olan teknik şartnamelerde yer verilir. Belirlenecek teknik kriterler, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olacak, rekabeti engelleyici hususlar içermeyecek ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlayacaktır.Teknik şartnamelerde, varsa ulusal ve / veya uluslararası teknik standartlara uygunluğu sağlamaya yönelik düzenlemeler de yapılır. Bu şartnamelerde teknik özelliklere ve tanımlamalara yer verilir. Belli bir marka, model, patent, menşei, kaynak veya ürün belirtilemez ve belirli bir marka veya modele yönelik özellik ve tanımlamalara yer verilmeyecektir.

Ancak, ulusal ve/veya uluslararası teknik standartların bulunmaması veya teknik özelliklerin belirlenmesinin mümkün olmaması hallerinde “veya dengi” ifadesine yer verilmek şartıyla marka ve model belirlenebilir. “ denmektedir.

65

Ayrıca şartnamelerin mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin özelliği nedeniyle idarelerce hazırlanmasının mümkün olmadığının ihale yetkilisi tarafından onaylanması kaydıyla, teknik şartnameler bu kanun hükümlerine göre hazırlattırılabilecektir.

5.1.10 İhale usulleri

4734 sayılı kanun ihale usullerini

• Açık ihale usulü,• Belli istekliler arasında ihale usulü, (Kapalı teklif usulü kaldırıldı)• Pazarlık usulü,• Doğrudan temin usulü

olarak yeniden tespit etmiş ve ihalelerin genelde şeffaflığın temini bakımından açık ihale usulüyle yapılmasını benimsemiştir. Böylece 2886 sayılı kanundaki bir çok eleştiriye yol açan kapalı teklif usulünden vazgeçilmiştir. Açık ihale usulü, bütün isteklilerin teklif verebildiği usulü, Belirli istekliler arasında ihale usulü, ön yeterlik değerlendirmesi sonucunda idare tarafından davet edilen isteklilerin teklif verebildiği usulü, Pazarlık usulü, Kanunda belirtilen hallerde kullanılabilen, ihale sürecinin iki aşamalı olarak gerçekleştirildiği ve idarenin ihale konusu işin teknik detayları ile gerçekleştirme yöntemlerini ve belli hallerde fiyatı isteklilerle görüştüğü usulü, Doğrudan temin, Kanunda belirtilen hallerde ihtiyaçların, idare tarafından davet edilen isteklilerle teknik şartlar ve fiyatın görüşülerek doğrudan temin edildiği usulü ifade etmektedir.

Pazarlık usulü ihale aşağıdaki şartlarda yapılabilecektir;

• Açık ihale usulü veya belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan ihale sonucunda teklif çıkmaması,

• Doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen veya idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması,

• Savunma ve güvenlikle ilgili özel durumların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması,

• İhalenin, araştırma ve geliştirme sürecine ihtiyaç gösteren ve seri üretime konu olmayan nitelikte olması,

• İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve mali özelliklerinin gerekli olan netlikte belirlenememesi. (Madde 21)

Aşağıda belirtilen hallerde ilan yapılmaksızın Doğrudan temin usulüne başvurulabilir;

• İhtiyacın sadece gerçek veya tüzel tek kişi tarafından karşılanabileceğinin ilan edilmesi,

• Sadece gerçek veya tüzel tek kişinin ihtiyaç ile ilgili özel bir hakka sahip olması,

66

• Mevcut mal, ekipman, teknoloji veya hizmetlerle uyumun ve standardizasyonun sağlanması için ilk alımı izleyen üç yıl içinde ihtiyaç duyulan yedek parça, ek malzeme veya hizmetin ilk alım yapılanın dışında başka gerçek veya tüzel kişiden temin edilememesi,

• İdarelerin beş milyar Türk lirasını aşmayan ihtiyaçları,

• İdarelerin ihtiyacına uygun taşınmaz malın alımı veya kiralanması.(Madde 23)

5.1.11 İhale ilanları

2886 sayılı kanunda, tahmin edilen bedelin aşağısında kalan ihalelerde ihale ilanlarının ihalenin yapılacağı yerde günlük gazete veya ilgili idare ile hükümet ve belediye binalarının ilan tahtalarına asılacak yazılar ile yapılacağı, tahmin edilen bedeli aşan ihalelerin yukarıda bahsedilen ilanların yanı sıra , trajı göz önüne alınarak ili Basın-İlan Kurumunca tespit olunacak günlük gazetelerden birinde, ihale tarihinden en az 10 gün önce bir defa daha ilan edileceği, tahmin edilen bedelin üç katını aşan ihale konusu işlerde ihale tarihinden en az 10 gün önce bir defada Resmi gazetede ilan edilir denmektedir. (Madde 17)Yeni kanunda ise , İhaledeki ilan süreleri ihalenin daha geniş kitle tarafından duyulması veya girecek taliplilerin daha sağlıklı belgeler hazırlamaları amacıyla uzun tutulmuştur ve genel olarak ihalelerin resmi gazetede ilan edilmesi esası benimsenmiştir.

Yeni kanunda (Madde 13)Yaklaşık maliyeti , kanunun 8 inci maddesinde yer alan eşik değerlere eşit veya bu değerleri aşan ihalelerden,

• Açık ihale usulü ile yapılacak olanların ilanları ihale tarihinden en az 40 önce,

• Belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılacak olanların ön yeterlilik ilanları son başvuru tarihinden en az 25 gün önce,

• Pazarlık usulü ile yapılacak olanların ilanları ihale tarihinden en az 25 gün önce, Resmi Gazetede en az bir defa yayımlanmak suretiyle yapılacağı ve Belli istekliler arasında yapılacak ihalelerde ön yeterlilik değerlendirmesi sonucunda yeterliği belirlenen isteklilere ihale gününden en az 40 gün önce davet mektubu gönderilmesi zorunludur denmektedir.

Yaklaşık maliyeti eşik değerin altında kalan ihalelerden,

• 25 milyar TL’na kadar olan mal veya hizmet alımları ile elli milyar TL’na kadar olan yapım işlerinin ihalesi ihale tarihinden en az 7 gün önce ihalenin yapılacağı yerde çıkan gazetelerden birinde,

• Yaklaşık maliyeti, 25 milyar ile 50 milyar TL arasında olan mal veya hizmet alımları ile 50 milyar ile 250 milyar TL arasında olan yapım işlerinin ihalesi ihale tarihinde en az 14 gün önce Resmi Gazetede, Yaklaşık maliyeti, 50 milyar TL’nin üzerinde ve eşik değerin altında olan mal veya hizmet alımları ile 250 milyar TL’nin üzerinde ve eşik değerin altında olan yapım işlerinin ihalesi ihale tarihinden en az 25 gün önce Resmi Gazetede, en az bir defa yayımlanmak suretiyle ilan edilir denmektedir.

Bu fıkra kapsamında ilan edilen ihalelerden hangilerinin, ayrıca Basın İlan Kurumu aracılığıyla Türkiye çapında dağıtımı olan gazetelerden birinde ilan edileceğini belirlemeye Kurum yetkili kılınmıştır.

67

İdareler, yukarıda belirtilen zorunlu ilanların dışında işin önem ve özelliğine göre ihaleleri, uluslararası ilan veya yurt içinde çıkan başka gazeteler veya yayın araçları, bilgi işlem ağı veya elektronik haberleşme (Internet) yolu ile de ayrıca ilan edebileceklerdir. Ancak, uluslararası ilan yapılması halinde yukarıda belirtilen ilan sürelerine 12 gün ekleneceği de yeni kanunda belirtilmiştir.

5.1.12 Aşırı düşük teklifler

Aşırı düşük teklifler ihale dışı

2886 sayılı kanunda ihalelerde tahmini bedel esas alınarak bir tercih yapılacağı belirtilmektedir. 4734 sayılı kanunda ise, İhaleye katılanlar arasında diğer tekliflere ve idarenin belirlediği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olan teklifler hakkında , ihale komisyonunun belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıların yazılı olarak isteneceği belirtilmektedir. Yazılı açıklamaları yeterli görülmeyen teklifler veya yazılı açıklamada bulunmayanların tekliflerinin reddedileceği belirtilmektedir (Madde 38).

5.1.13 Geçici ve kesin teminat

2886 sayılı kanuna göre ihale bedelinin % 3‘ ü olan geçici teminat yeni kanun ile % 2‘ sinden az % 4’ ünden fazla olmamak üzere, danışmanlık hizmeti ihalelerinde ise, teklif edilen bedelin % 2’ sinden az olmamak üzere yeniden belirlenmiştir. Sözleşme yapılmadan alınan kesin teminat oranında bir değişiklik olmayıp, ihale bedelinin % 6’ sı olacaktır. Ancak, danışmanlık ihalelerinde ihale dokümanında belirtilmesi kaydıyla, kesin teminatın sözleşme yapılmadan önce alınmayabileceği ve bu durumda, düzenlenecek her hak edişten %6 oranında yapılacak kesintilerin teminat olarak alıkonulacağı belirtilmektedir(Madde 33,43).

5.1.14 Danışmanlık hizmetleriDanışmanlık edinimine teşvik

Yeni Kanunda ÇED raporu hazırlanması, etüt ve proje, harita ve kadastro, plan, imar uygulama, tasarım, teknik şartname hazırlanması, denetim gibi teknik, mali, hukuki veya benzeri alanlarda niteliği itibariyle kapsamlı ve karmaşık olan, özel uzmanlık ve deneyim gerektiren danışmanlık hizmetlerinin hizmet sunucularından alınabileceği belirtilmektedir. Yeni kanunla daha ziyade tasarı, teknik şartname hazırlanması ve özel uzmanlık isteyen işlerde işin sağlıklı olmasını temin bakımından danışmanlık hizmetlerinin teminini içeren bir madde getirilmiştir. Bu kanuna tabi kurumlar ihale usullerinden belli istekliler arasında ihale usulü ile ihaleye çıkmak suretiyle hizmetin daha iyi alınabilmesini sağlayabilecektir (Madde 48)

Ayrıca sürekli eleman kaybeden kamunun profesyonel destek alarak zaman ve mali kaybın önlenmesi planlanmaktadır. Kanunda ayrıca ön yeterlilik ilanının 13 üncü maddede belirtilen süre ve esaslar dahilinde yapılacağı, ön yeterlilik ilanından sonra yapılan başvuruların değerlendirilmesi sonucunda yeterliliği tespit edilenler içinden en az 3 en fazla 10 adayın kısa listede yer alacağı(Madde 49), kısa listede yer alan isteklilere ihale tarihinden en az 40 gün önce davet mektubu gönderileceği, isteklilerin ihtiyaç duyulacak hususlarla ilgili olarak son teklif verme gününden 20 gün öncesine kadar yazılı olarak açıklama talep edebilecekleri de belirtilmektedir (Madde 50).

68

Değerlendirmeler mali ve teknik değerlendirme olarak iki grupta yapılıp, toplam puanın teknik ve mali puanların ihale dokümanında belirlenen ağırlık katsayılarıyla çarpılarak tespit edileceği belirtilmektedir. Gerek ön yeterlilik gerekse teknik ve mali değerlendirme sonucunda üçten az aday veya isteklinin kalması halinde ihalenin yapılamayacağı belirtilen kurallar arasındadır (Madde 52).

5.1.15 Tekliflerin değerlendirilmesi

Yeni ihale kanunu ile açık ihale usulünde tekliflerin alınıp açılmasından sonra ihalenin esasına tesir etmeyen hususlarda aritmetik hataların komisyon tarafından resen düzeltilmesi esası getirilmiş ve ilgiliye 5 gün içinde “bu düzeltmeyi kabul edip etmediğini” bildirmesi istenmiştir. Kabul etmediği veya cevap vermediği taktirde geçici teminatı gelir kaydedilerek teklif değerlendirme dışı bırakılacağı belirtilmektedir.(Madde 37)

Danışmanlık ihalelerinde iki ayrı puanlama

Danışmanlık ihalelerindeki değerlendirme sistemi ise daha açık bir şekilde belirtilmekte, teknik ve mali değerlendirme iki ayrı puanlama halinde yapılacağı ve ağırlık katsayılarının da dikkate alınması ile kazananın belirleneceği yeni bir sistemin geldiği gözlenmektedir.

5.1.16 Yerli istekliler ile ilgili düzenlemeler

Yerli isteklilere fiyat avantajı

Yaklaşık maliyeti eşik değerlerin altında kalan ihalelere sadece yerli isteklilerin katılması; yaklaşık maliyeti eşik değerin üzerindeki ihalelerde; hizmet alımları ve yapım işlerinde bütün yerli istekliler lehine, mal alımlarında ise Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile diğer ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınarak Kurum tarafından yerli malı olarak belirlenen malları teklif eden yerli istekliler lehine % 15 oranına kadar fiyat avantajı sağlanması hususlarında idarelerce ihale dokümanına hükümler konulabilir. Ancak, yabancı istekliler, ile ortak girişim yapmak suretiyle ihalelere katılan yerli istekliler bu hükümden yararlanamaz.(Madde 63)

5.1.17 Kamu İhale Kurumu

Kanunla getirilen yeniliklerden biri de Kamu Tüzel kişiliğine haiz, İdari ve mali özerkliğine sahip Kamu İhale Kurumunun oluşumudur. Kurumun karar organı biri başkan, biri ikinci başkan olmak üzere 10 üyeden oluşan ihale kuruludur. Kanunda "Kamu İhale Kurulu üyeleri; Maliye bakanlığınca önerilecek iki kişi, Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca önerilecek üç kişi, Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanlık ile Danıştay ve Sayıştay Başkanlıklarınca önerilecek birer kişi, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu tarafından kamu alımları ile ilgili meslek gruplarından önerilecek birer kişi olmak üzere Bakanlar Kurulunca atanır" denmektedir.

Kurul üyelerinin yetki ve görevleri kanunda sayılmış, genel olarak Kamu İhalelerinde sağlıklı bir ortamın tesisinin ve meydana gelebilecek uyuşmazlıkların Kurulca karara bağlanması esası getirilmiştir. İdari ve mali bağımsızlığı nedeniyle ihalelerin şeffaf bir ortamda yapılması bu Kurum tarafından sağlanacaktır.

Bu Kurumun gelirleri aşağıda belirtilmiştir:

69

- Bu kanun kapsamındaki idarelerce yapılan ihalelere ilişkin düzenlenecek sözleşmeler için yükleniciden tahsil edilecek sözleşme bedelinin on binde beşi (İdareler ve noterler bu tutarın yüklenici tarafından Kurum hesaplarına yatırıldığını sözleşmelerin imzalanması aşamasında aramak zorundadır.)

- Şikayette bulunan isteklilerden alınacak 150 milyon TL,

- Eğitim, kurs, seminer ve toplantı faaliyetlerinden elde edilecek gelirler,

- Her türlü basılı evrak, form, doküman ve yayınlardan elde edilecek gelirler,

- Gerektiğinde genel bütçeden yapılacak yardımlar,

- Diğer gelirler

Kamu İhale Kurumunun görev ve yetkileri arasında ihalelerle ilgili şikayetleri inceleyerek sonuçlandırmak, bu kanuna ve Kamu İhale sözleşmeleri Kanununa ilişkin bütün mevzuatı, standart ihale dokümanlarını ve tip sözleşmeleri hazırlamak, geliştirmek ve uygulamayı yönlendirmek, yapılan ihalelerin bilgilerini toplamak, istatistiklerini oluşturmak, haklarında ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verilenlerin sicillerini tutmak gibi konular yer almaktadır. (Madde 53)

5.1.18 İnceleme Talebinde Bulunulması ve Şikayetlerin incelenmesi

Yeni kanunda, bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden yapım müteahhidi, tedarikçi veya hizmet sunucusunun aşağıda belirtilen koşullarda yazılı şikayet suretiyle inceleme talebinde bulunabileceği belirtilmektedir. Buna göre Kurul;

- Şikayetler idareye yapılacaktır.

-Şikayetler sözleşme imzalanmamışsa, yapım müteahhidi, tedarikçi veya hizmet sunucusunun şikayete yol açan durumların farkına vardığı veya farkına varmış olması gerektiği tarihi izleyen 15 gün içinde yapılmışsa idarece dikkate alınır.

- İdare karşılıklı bir anlaşma sağlanamaması durumunda şikayetin verilmesini izleyen otuz gün içinde gerekçeli bir karar alır.

- Belirtilen süre içinde bir karar alınmaması veya kararın istekli tarafından uygun bulunmaması durumunda şikayetçi taraf Kuruma inceleme talebinde bulunabilir. (Madde 55)Yeni kanunda ayrıca Kamu İhale Kurulu tarafından yapılacak inceleme için Kurulun , Kuruma gelen şikayetlerle ilgili olarak gerekçesini belirtmek suretiyle aşağıdaki işlemlerden birine karar vereceği belirtilmektedir.

- İdare tarafından düzeltme yapılması yoluyla giderilebilecek ve ihale sürecinin kesintiye uğratılmasına gerek bulunmayacak durumlarda, düzeltici işlemi belirler.

- İhale sürecinin devam etmesine engel oluşturacak ve düzeltici işlemle giderilemeyecek, bu kanuna ve ilgili mevzuatına aykırı bir durumun tespit edilmesi halinde, ihale işlemlerini iptal eder.

70

- Şikayetin uygun bulunmadığını belirler.

Ayrıca ilgili maddede , Sözleşme imzalandıktan sonra yapılan şikayetlerin Kurul tarafından değerlendirmeye alınmayacağı, İdarenin tarafların telafisi güç ya da imkansız zararlarının doğma olasılığının bulunması durumlarında, kesin karar verilinceye kadar ihale sürecini durduracağı, Şikayetler ile ilgili olarak Kurum tarafından verilen nihai kararların Türkiye Cumhuriyeti Mahkemelerinde dava konusu edilebileceği ve bu davaların öncelikle görüleceği belirtilmektedir.

Kurum yapılan şikayetleri en geç altmış gün içerisinde karara bağlayacaktır. Bu kararın ihale sürecinin durdurulması yönünde olması halinde, Kurum, durdurma kararından itibaren en geç altmış gün içerisinde nihai kararını verecektir.(Madde 56).

5.1.19 Diğer kurallarÖdenek tahsis edilmemiş ihalelerin açılamaması

Yatırım projelerinde birden fazla yılı kapsayan işlerde yıllar itibariyle ödeneğin bütçelerinde yer alması amacıyla programlamanın yapılması zorunlu tutulmakta, ilk yıl için öngörülen ödeneğin proje maliyetinin % 10’ undan az olamayacağı ve başlangıçta daha sonraki yıllar için programlanmış olan ödenek dilimlerinin sonraki yıllarda azaltılamayacağı belirtilmektedir. (Madde 62)

5.2. Yeni Kanun ve Bilişim Sektörüne Etkileri

Yeni kamu ihale kanununun bilişim sektörüne etkileri aşağıda özetlenmiştir:

5.2.1 Danışmanlık hizmetlerinin teşvik edilmesi

Danışmanlık hizmetlerinin ihale ile ediniminin teşvik edilmesi ile uzman bilişim personeli sıkıntısı çekmekte olan Kamu kurumlarının profesyonel destek alarak, pek çok sorunun çözümünde rahat bir nefes almaları beklenmektedir. Bilişim sektörü ihalelerinde gereksinim duyulan danışmanlık hizmetleri, e-kurum'a dönüşümde de kurumların gereksinim duyacakları bir hizmet olacaktır.

5.2.2 Planlaması bulunmayan, ödenek tahsis edilmemiş ihalelere son

Uygulama projesi, planlaması bulunmayan ve ödenek tahsis edilmemiş ihalelerin açılmayacak olması, Kamu kurumlarını tüm harcamalarda olduğu gibi Bilişim hizmetleri edinimlerinde de bundan böyle gelecek konusunda daha planlı ve programlı olmaya yönlendirmektedir.

5.2.3 Bilişim sektörü ihalelerinde ihale komisyonlarında bilişim personeli

İhale komisyonlarında ihale konusu işin en az 2 uzmanının olması gerekliliği, bu konuda sıkıntılı olan kamu kurumlarını rahatlatacaktır.

5.2.4 Aşırı düşük teklif tedirginliğini büyük oranda yaşayan Sektörün rahatlamasıİhalelere aşırı düşük teklif veren isteklilerin ihale dışı kalabilecek olmaları, Kamuda pek çok bitirilemeyen bilişim projelerinin altında yatan düşük bedelle ihale alma yönteminin önüne bir set çekmiş olacaktır. Böylelikle Kamu Kurumları güvensiz buldukları teklifleri ihale dışı bırakabileceklerdir.

71

5.2.5 Şartnamelerin rekabete açık olması, ulusal ve/veya uluslararası teknik standartlara kavuşması

Bu kanunda şartnamelerde belirlenecek teknik kriterlerin neler olacağı ve de varsa ulusal ve/veya uluslararası teknik standartlara uygunluğu sağlamaya yönelik düzenlemelerin yapılabileceği belirtilmiş, bu standartların neler olması gerektiği konusunda bir referans verilmemiş ancak geçici madde 1 de standart ihale dokümanları ve yönetmeliklerin ihale kurumu tarafından Kanunun yürürlüğe giriş tarihine kadar hazırlanacağı belirtilmiştir. Bu konu, standart şartname sorunu yaşayan Kamu ihaleleri için olumlu yönde bir gelişmedir. Ayrıca ilgili kanun, şartnamelerin rekabeti engelleyici hususlar içermemesi ve bütün isteklilere fırsat eşitliği sağlaması gibi koşulları da getirmektedir. Belirli marka , model ,patent, menşei kaynak ve ürün yazılamayacaktır. Bu da pek çok şikayete neden olan bir konunun da çözümleneceği anlamına gelmektedir.

5.2.6 Uygunsuz yapılan ihalelere ve yanlı şikayetlere sonKamu İhale kurumunun kurulması ile ihalelere bir denetim getirilmesi planlanmaktadır. Böylelikle yıllardır şikayet konusu olan usulsüzlüklerin de önlenebileceği beklentisi vardır. Madde 55 de bahsedilen koşullar altında bir hak kaybına veya zarara uğraması muhtemel tedarikçi öncelikle ihaleyi yapan idareye şikayetini bildirecek, karşılıklı anlaşmanın olmaması durumunda tedarikçi Kuruma inceleme talebinde bulunabilecektir. Böylelikle ihaleyi yapanlar şartnameleri hazırlarken daha tedbirli ve de şikayette bulunmak isteyenler ise gerçek gerekçelerle başvurmak zorunda kalacaklar, devletin teftiş kurulları gereksiz şikayetlerle meşgul edilmeyecektir.

5.2.7 Eşik değerlerin düşüklüğüMadde 63 ile Madde 8 incelendiğinde yaklaşık maliyeti eşik değerlerin altında kalan ihalelere sadece yerli isteklilerin katılması, yerli firmaları koruyan bir önlem olarak görülse de eşik değerlerin Türk parası olarak düşük kalacağı ve küçük alımlar hariç tüm alımların yabancı firmalara da açılması gibi bir tablo ortaya çıkmaktadır. Bu durum, yazılım sektörü başta olmak üzere desteklenmesi gereken pek çok yerli sektöre gereken desteğin verilemeyeceği görüşüne yol açmaktadır.

5.2.8 Bir denetim ve yönlendirme kurumu güvencesi

1 Ocak 2003 tarihinde yürürlüğe girecek olan kanun gereği Kamu İhale Kurumunun o tarihe kadar- Kanuna ve Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa ilişkin bütün mevzuatı, standart ihale dokümanlarını ve tip sözleşmeleri hazırlaması ve Resmi gazetede yayımlanmasını sağlaması,(Geçici Madde 1)- Bankalarca verilecek teminat mektuplarının kapsam ve şekline karar vermesi,(Madde 35)- İhale mevzuatı ile ilgili eğitim vermesi,(Madde 53)- İhale ilanları ile ilgili esas ve usulleri düzenlemesi, basılı veya elektronik ortamda Kamu ihale Bültenini yayımlaması gerekmektedir, bütün bunların gerçekleşmesi, ihalelerin daha sistemli ve standartlara uygun yapılması sektörü rahatlatacaktır.

5.2.9 Planlanan yatırımların hızla bitirilmesi

Kanunda çeşitli hükümler kısmında , "idarelerce uyulması gereken diğer kurallar" başlığı ile yer alan "Yatırım projelerinin planlanan sürede tamamlanarak ekonomiye kazandırılması amacıyla , birden fazla yılı kapsayan işlerde ihaleye çıkılabilmesi için, işin süresine uygun olarak yıllar itibariyle ödeneğin bütçelerinde bulunmasını sağlamak üzere programlamanın

72

yapılmış olması zorunludur" denmektedir. Bu madde ile, birden fazla yılı kapsayan bilişim projelerinin , ödeneğin iyi bir planlama ile yıllara paylaştırılarak aksatılmadan yürütülmesi sağlanmış olacaktır.

5.2.10 Mevzuat eksikliği

Özellikle BT ihalelerinin hazırlanmasına yönelik olarak gereken standartlar, formlar, şartname rehberleri henüz hazırlanmamıştır. Yasanın 2003 yılında yürürlüğe gireceği düşünüldüğünde bu tür yönerge, rehber ve standartların ivedilikle hazırlanması gerekmektedir.

6. İMAR KANUNU (3194 SAYILI)

Madde 1 -Amaç :

Bu Kanun, yerleşme yerleri ile bu yerlerdeki yapılaşmaların; plan, fen, sağlık ve çevre şartlarına uygun teşekkülünü sağlamak amacıyla düzenlenmiştir.

Madde 2 -Kapsam :

Belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve dışında kalan yerlerde yapılacak planlar ile inşa edilecek resmi ve özel bütün yapılar bu Kanun hükümlerine tabidir.

Madde 3 -Genel Esas :

73

Herhangi bir saha, her ölçekteki plan esaslarına, bulunduğu bölgenin şartlarına ve yönetmelik hükümlerine aykırı maksatlar için kullanılmaz.

Madde 4 -İstisnalar :

2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu, bu Kanunun ilgili maddelerine uyulmak kaydı ile 2960 sayılı İstanbul Boğaziçi Kanunu ve 3030 sayılı Büyük Şehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun ile diğer özel kanunlar ile belirlenen veya belirlenecek olan yerlerde, bu Kanunun özel kanunlara aykırı olmayan hükümleri uygulanır. Türk Silahlı Kuvvetlerine ait harekât, eğitim ve savunma amaçlı yapılar için, bu Kanun hükümlerinden hangisinin ne şekilde uygulanacağı Milli Savunma Bakanlığı ile Bayındırlık ve İskân Bakanlığı tarafından müştereken belirlenir.

Madde 5 -Tanımlar :

Bu Kanunda geçen terimlerden bazıları aşağıda tanımlanmıştır. Nâzım İmar Planı; varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plandır.

Uygulama İmar Planı; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nâzım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plandır.

Yerleşme Alanı; imar planı sınırı içindeki yerleşik ve gelişme alanlarının tümüdür.İmar Adası; imar planındaki esaslara göre meydana gelen adadır.İmar Parseli; İmar adaları içerisindeki kadastro parsellerinin İmar Kanunu, İmar Planı ve yönetmelik esaslarına göre düzenlenmiş şeklidir.

Kadastro Adası; kadastro yapıldığı zaman var olan adadır.

Kadastro Parseli; kadastro yapıldığı zaman kadastro adaları içinde bulunan mülkiyeti tescilli parseldir.

Yapı; karada ve suda, daimi veya muvakkat, resmi ve hususi yeraltı ve yerüstü inşaatı ile bunların ilave, değişiklik ve tamirlerini içine alan sabit ve müteharrik tesislerdir.

Bina; kendi başına kullanılabilen, üstü örtülü ve insanların içine girebilecekleri ve insanların oturma, çalışma, eğlenme ve dinlenmelerine veya ibadet etmelerine yarayan, hayvanların ve eşyaların korunmasına yarayan yapılardır.

İlgili İdare, belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediye, dışında valiliktir. Bakanlık, Bayındırlık ve İskân Bakanlığıdır.

Mücavir Alan; imar mevzuatı bakımından belediyelerin kontrol ve mesuliyeti altına verilmiş olan alanlardır.

74

Çevre düzeni planı; Ülke ve bölge plan kararlarına uygun olarak konut, sanayi, tarım, turizm,ulaşım gibi yerleşme ve arazi kullanılması kararlarını belirleyen plandır.

(Ek Fıkra : 26.04.1989 - 3542 s.Y.m.1) Fen adamları; yapı, elektrik tesisatı, sıhhi tesisat ve ısıtma, makina, harita-kadastro ve benzeri alanlarda meslekî ve teknik öğrenim veren en az lise dengi okullardan mezun olmuş veya lise mezunu olup, bir öğretim yılı süreyle bakanlıkların açmış olduğu kursları başarıyla tamamlamış olanlar ile 3308 sayılı Çıraklık ve Meslek Eğitimi Kanununa göre ustalık belgesine sahip olan elemanlardır.Ayrıca, bu Kanunda adı geçen diğer tanımlar Bakanlıkça hazırlanacak yönetmelikte tarif edilir.

Madde 6 - İmar Planları İle İlgili Esaslar Planlama Kademeleri :

Planlar, kapsadıkları alan ve amaçları açısından; "Bölge Planları" imar planları ise, "Nâzım İmar Planları" ve "Uygulama İmar Planları" olarak hazırlanır. Uygulama imar planları, gerektiğinde etaplar halinde de yapılabilir.

Madde 7 -Halihazır Harita ve İmar Planları :

Halihazır harita ve imar planlarının yapılmasında aşağıda belirtilen hususlara uyulur.

a) Halihazır haritası bulunmayan yerleşik yerlerinin halihazır haritaları belediyeler veya valiliklerce yapılır veya yaptırılır. Bu haritaların tasdik mercii belediyeler ve valilikler olup tasdikli bir nüshası Bakanlığa diğer bir nüshası da ilgili tapu dairesine gönderilir.

b) Son nüfus sayımında, nüfusu 10.000'i aşan yerleşmelerin imar planlarının yaptırılmaları mecburidir.

Son nüfus sayımında nüfusu 10.000'i aşmayan yerleşmelerde, imar planı yapılmasının gerekli olup olmadığına belediye meclisi karar verir. Mevcut imar planları yürürlüktedir.

c) Mevcut planların yerleşmiş nüfusa yetersiz olması durumunda veya yeni yerleşme alanlarının acilen kullanmaya açılmasını temin için; belediyeler veya valiliklerce yapılacak mevzi imar planlarına veya imar planı olmayan yerlerde Bakanlıkça hazırlanacak yönetmelik esaslarına göre uygulama yapılır.

Haritaların alınmasına veya imar planlarının tatbikatına memur edilen vazifeliler, vazifelerini yaparlarken 2613 sayılı Kadastro ve Tapu Tahriri Kanununun 7 nci maddesindeki selahiyeti haizdirler.

Madde 8 - Planların Hazırlanması Ve Yürürlüğe Konulması :

Planların hazırlanmasında ve yürürlüğe konulmasında aşağıda belirtilen esaslara uyulur.

a) Bölge planları; sosyo-ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

b) İmar Planları; Nâzım İmar Planı ve Uygulama İmar Planından meydana gelir. Mevcut ise bölge planı ve çevre düzeni plan kararlarına uygunluğu sağlanarak, belediye sınırları içinde

75

kalan yerlerin nâzım ve uygulama imar planları ilgili belediyelerce yapılır veya yaptırılır. Belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe girer. Bu planlar onay tarihinden itibaren belediye başkanlığınca tespit edilen ilan yerlerinde bir ay süre ile ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebilir. Belediye başkanlığınca belediye meclisine gönderilen itirazlar ve planları belediye meclisi onbeş gün içinde inceleyerek kesin karara bağlar. Belediye ve mücavir alan dışında kalan yerlerde yapılacak planlar valilik veya ilgilisince yapılır veya yaptırılır. Valilikçe uygun görüldüğü taktirde onaylanarak yürürlüğe girer. Onay tarihinden itibaren valilikçe tespit edilen ilan yerinde bir ay süre ile ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebilir. İtirazlar valiliğe yapılır, valilik itirazları ve planları on beş gün içerisinde inceleyerek kesin karara bağlar. Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir. Kesinleşen imar planlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.İmar planları alenidir. Bu aleniyeti sağlamak ilgili idarelerin görevidir. Belediye Başkanlığı ve mülki amirlikler imar planının tamamını veya bir kısmını kopyalar veya kitapçıklar haline getirip çoğaltarak tespit edilecek ücret karşılığında isteyenlere verir.

Madde 9 -İmar Planlarında Bakanlığın Yetkisi :

Bakanlık gerekli görülen hallerde, kamu yapıları ile ilgili imar planı ve değişikliklerinin, umumi hayata müessir âfetler dolayısıyla veya toplu konut uygulaması veya Gecekondu Kanununun uygulanması amacıyla yapılması gereken planların ve plan değişikliklerinin, birden fazla belediyeyi ilgilendiren metropoliten imar planlarının veya içerisinden veya civarından demiryolu veya karayolu geçen, hava meydanı bulunan veya havayolu veya denizyolu bağlantısı bulunan yerlerdeki imar ve yerleşme planlarının tamamını veya bir kısmını, ilgili belediyelere veya diğer idarelere bu yolda bilgi vererek ve gerektiğinde işbirliği sağlayarak yapmaya, yaptırmaya, değiştirmeye ve re'sen onaylamaya yetkilidir.

(1)(Ek Fıkra:24.11.1994 - 4046 s. Y. m.41) Belediye hudutları ve mücavir alanlar içerisinde bulunan ve özelleştirme programına alınmış kuruluşlara ait arsa ve arazilerin, ilgili kuruluşlarından gerekli görüş, (Belediye) alınarak Çevre imar bütünlüğünü bozmayacak mevzi imar tadilatları ve imar planlarının ve buna uygun imar durumlarının Başbakanlık özelleştirme İdaresi Başkanlığınca hazırlanarak özelleştirme Yüksek Kurulunca onaylanmak suretiyle yürürlüğe girer ve ilgili Belediyeler bu arsa ve arazilerin imar fonksiyonlarını 5 yıl değiştirilmezler. İlgili belediyeler görüşlerini on beş gün içinde bildirir.----------------(1) - fıkrada yer alan (İSKİ, ASKİ, Belediye, Mimarlar Odası) ibaresi (Belediye) olarak değiştirilmiş ve "imar tadilatları ve" ve aynı paragraf sonuna da "ilgili belediyeler görüşlerini on beş gün içinde bildirir." ibareleri 03.04.1997-4232 s. Y. m.4 ile eklenmiştir.----------------Bir kamu hizmetinin görülmesi maksadı ile resmi bina ve tesisler için imar planlarında yer ayrılması veya bu amaçla değişiklik yapılması gerektiği taktirde, Bakanlık, valilik kanalı ile ilgili belediyeye talimat verebilir veya gerekirse imar planının resmi bina ve tesislerle ilgili kısmını re'sen yapar ve onaylar. Bakanlık birden fazla belediyeyi ilgilendiren imar planlarının hazırlanmasında, kabul ve onaylanması safhasında ortaya çıkabilecek ihtilafları halleder, gerektiğinde re'sen onaylar. (20.06.1987 - 3394 s.Y.m.7 ile eklenen fıkra - Anayasa Mahkemesi(E.1990/38, K.1991/32, T.26.09.1991) kararıyla iptal edilmiştir) (*1)

Kesinleşen planlar ilgili belediyelere ve valiliklere tebliğ edilir. Bu planların uygulanması mecburidir. Re'sen yapılan planlardaki değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Madde 10 İmar Programları, Kamulaştırma Ve Kısıtlılık Hali :

76

- Belediyeler; imar planlarının yürürlüğe girmesinden en geç 3 ay içinde, bu planı tatbik etmek üzere 5 yıllık imar programlarını hazırlarlar. Beş yıllık imar programlarının görüşülmesi sırasında ilgili yatırımcı kamu kuruluşlarının temsilcileri görüşleri esas alınmak üzere Meclis toplantısına katılır. Bu programlar, belediye meclisinde kabul edildikten sonra kesinleşir. Bu program içinde bulunan kamu kuruluşlarına tahsis edilen alanlar, ilgili kamu kuruluşlarına bildirilir. Beş yıllık imar programları sınırları içinde kalan alanlardaki kamu hizmet tesislerine tahsis edilmiş olan yerleri ilgili kamu kuruluşları, bu program süresi içinde kamulaştırırlar. Bu amaçla gerekli ödenek, kamu kuruluşlarının yıllık bütçelerine konulur.

İmar programlarında, umumi hizmetlere ayrılan yerler ile özel kanunları gereğince kısıtlama konulan gayrimenkuller kamulaştırılıncaya veya umumi hizmetlerle ilgili projeler gerçekleştirilinceye kadar bu yerlerle ilgili olarak diğer kanunlarla verilen haklar devam eder.

Madde 11 -Kamuya Ait Gayrimenkuller :

İmar planlarında; meydan, yol, park, yeşil saha, otopark, toplu taşıma istasyonu ve terminal gibi umumi hizmetlere ayrılmış yerlere rastlayan Vakıflar Genel Müdürlüğüne ait gayrimenkuller ile askeri yasak bölgeler, güvenlik bölgeleri ile ülke güvenliği ile doğrudan doğruya ilgili Türk Silahlı Kuvvetlerine ait harekât ve savunma amaçlı yerler hariç Hazine ve özel idareye ait arazi ve arsalar belediye veya valiliğin teklifi, Maliye ve Gümrük Bakanlığının onayı ile belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyeye, belediye ve mücavir alan hudutları dışında özel idareye bedelsiz terk edilir ve tapu kaydı terkin edilir. Ancak, bu yerlerin üzerinde bina bulunduğu taktirde, arsası hariç yalnız binanın hali hazır kıymeti için takdir edilecek bedel ödenir. Bedeli ve ödeme şekli taraflarca tespit olunur.

Bu suretle maledilen arazi ve arsalar belediye veya özel idare tarafından satılamaz ve başka bir maksat için kullanılamaz. Bu hususta tapu kütüğünün beyanlar hanesine gerekli şerh konur.Bu yerlerin kullanılış şekli, yeni bir imar planıyla değiştirilip özel mülkiyete konu olabilecek hale getirildiği taktirde, bu yerler devir alınan idareye belediye veya özel idarece aynı usulle iade edilir. Buna aykırı davranışı sabit olan ilgililer şahsen sorumludur. Bu terkinler hiçbir şekilde resim, harç ve vergiye tabi değildir. Hazırlanan imar planı sınırları içindeki kadastral yollar, meydanlar ile meralar, imar planının onayı ile bu vasıflarını kendiliğinden kaybederek, onaylanmış imar planı kararı ile getirilen kullanma amacına konu ve tabi olurlar.

Madde 12 -Cephe Hattı :

İmar planlarında gösterilen cephe hattından önde bina yapılamaz. Herhangi bir arsanın cephe hattının gerisinde kalan kısmı, plan ve yönetmelik esaslarına uygun bina inşaatına yetmiyorsa, beş yıllık imar programı içinde olup olmadığına göre, 10 uncu maddede belirtilen müddetler içerisinde 18 inci madde hükümleri tatbik edilmediği veya başka bir şekilde halline imkan bulunmadığı takdirde mal sahibinin yazılı müracaatı üzerine, bu arsanın tamamı ilgili idarelerce kamulaştırılır.

Madde 13 - İmar Planlarında Umumi Hizmetlere Ayrılan Yerler :

Resmi yapılara, tesislere ve okul, cami, yol, meydan, otopark, yeşil saha, çocuk bahçesi, pazar yeri, hal, mezbaha ve benzeri umumi hizmetlere ayrılan alanlarda inşaata ve mevcut bina varsa esaslı değişiklik ve ilaveler yapılmasına izin verilmez. Ancak imar programına alınıncaya kadar mevcut kullanma şekli devam eder.

77

İmar programına alınan alanlarda kamulaştırma yapılıncaya kadar emlak vergisi ödenmesi durdurulur. Kamulaştırmanın yapılması halinde durdurma tarihi ile kamulaştırma tarihi arasında tahakkuk edecek olan emlak vergisi, kamulaştırmayı yapan idare tarafından ödenir. Birinci fıkrada yazılı yerlerin kamulaştırma yapılmadan önce plan değişikliği ile kamulaştırmayı gerektirmeyen bir maksada ayrılması halinde ise durdurma tarihinden itibaren geçen sürenin emlak vergisini mal sahibi öder.

Ancak, parsel sahibi imar planlarının tasdik tarihinden itibaren beş yıl sonra müracaat ettiğinde imar planlarında meydana gelen değişikliklerden ve civarın özelliklerinden dolayı, okul, cami ve otopark sahası ve benzeri umumi hizmetlere ayrılan alanlardan ilgili kamu kuruluşunca yapımından vazgeçildiğine dair görüş alındığı taktirde, tüm belirli çevredeki nüfus, yoğunluk ve donatım dengesini yeniden irdeleyerek hazırlanacak yeni imar planına göre inşaat yapılır. Bu Kanunun yayımı tarihinden önce yapılan imar planlarında, bahsedilen beş yıllık süre bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren geçerlidir.

Onaylanmış imar planlarında, birinci fıkrada yazılı yerlerdeki arsa ve arazilerin, bu Kanunda öngörülen düzenleme ortaklık payı oranı üzerindeki miktarlarının mal sahiplerince ilgili idarelere bedelsiz olarak terk edilmesi halinde bu terk işlemlerinden ayrıca emlak alım ve satım vergisi alınmaz.

Madde 14 -İrtifak Hakları :

Belediye veya valilikler, imar planlarının uygulanması sırasında, bir gayrimenkulün tamamını kamulaştırmadan o yerin muayyen saha, yükseklikte ve derinliğindeki kısmı üzerinde kamu yararı amacıyla irtifak hakkı tesis edebilir. Belediyeler veya valilikler, mümkün olan yer ve hallerde mal sahibinin muvafakatiyle, bedelsiz irtifak hakkı verme karşılığında, bedelsiz irtifak hakkı tesis edebilir.

Madde 15 - İtiraz ve Tevhid :

İmar planlarına göre yol, meydan, yeşil saha, park ve otopark gibi umumi hizmetlere ayrılan yerlere rastlayan gayrimenkullerin bu kısımlarının itirazına veya tevhidine izin verilmez.

İmar parselasyon planı tamamlanmış olan yerlerde yapılacak ifraz veya tevhidin bu planlara uygun olması şarttır.

İmar planlarında parsel cepheleri tayin edilmeyen yerlerde yapılacak ifrazların, asgari cephe genişlikleri ve büyüklükleri yönetmelikte belirtilen esaslara göre tespit edilir.İmar planı dışında kalan alanlarda yönetmeliklerinde tayin edilecek miktarlardan küçük ifrazlara izin verilmez.

Madde 16 -Tescil ve Şüyuun İzalesi :

Belediye ve mücavir alan hudutları içindeki gayrimenkullerin re'sen veya müracaat üzerine tevhid veya ifrazı, bunlar üzerinde irtifak hakkı tesisi veya bu hakların terkini, bu Kanun ve yönetmelik hükümlerine uygunluğu belediye encümenleri veya il idare kurullarınca onaylanır.

Onaylama, işlemi müracaatın belediyelere veya valiliklere intikalinden itibaren en geç 30 gün içinde sonuçlandırılır ve tescil veya terkini için 15 gün içinde tapuya bildirilir.

78

Tapu dairesi, tescil veya terkin işlemini bir ay içinde sonuçlandırmak zorundadır.

Bu Kanun hükümlerine göre şüyulandırılan gayrimenkullerin sahipleri ilgili idarenin tebliği tarihinden itibaren altı ay içinde aralarında anlaşamadıkları veya şüyuun izalesi için, mahkemeye müracaat edilmediği taktirde ilgili idare hissedarmış gibi, şüyuun izalesi davası açabilir.

Tarafların rızası veya mahkeme kararı ile şüyuun izalesi ve arazi taksimi de yukarıdaki hükümlere tabidir.

Madde 17 -Kamulaştırmadan Arta Kalan Kısımlar :

Belediye veya valilik, kendi malı olan veya imar planlarının tatbiki sonucu kamulaştırmadan artan parçalarla, istikameti değiştirilen veya kapanan yol ve meydanlarda hâsıl olan sahalardan müstakil inşaata elverişli olmayan parçaları, bitişiğindeki arsa veya bina sahibine bedel taktiri suretiyle satmak, gayrimenkul sahiplerinin yola giren yerlerden dolayı tahakkuk eden istihkaklarını bedel takdiri suretiyle değiştirmek ve komşu gayrimenkul sahibi takdir edilen bedelle satın almaktan imtina ederse, şûyulandırıp satmak suretiyle imar planına uygunluğunu temin eder.

Bunlardan müstakil inşaata elverişli olanları, kamu yararı için, belediye veya valilikçe yeri alınan şahısların muvafakatları halinde istihkaklarına karşılık olarak bedel takdiri ve icabında denklik temini suretiyle değiştirmeye belediye ve valilik yetkilidir.

Ayrıca belediye veya valilikler ile şüyulu olan müstakil inşaat yapmaya müsait bulunan imar parsellerinde, belediye veya valilikler, hisselerini parselin diğer hissedarlarına bedel takdiri suretiyle satmaya, ilgililer satın almaktan imtina ederse, şüyuun izalesi suretiyle sattırmaya yetkilidir.

Bu maddeye göre bedel takdirleri ve bu bedellere itiraz şekilleri 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu hükümlerine göre yapılır.

Madde 18 - Arazi ve Arsa Düzenlemesi :

İmar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakatı aranmaksızın, birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve re'sen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyeler yetkilidir. Sözü edilen yerler belediye ve mücavir alan dışında ise yukarıda belirtilen yetkiler valilikçe kullanılır.

Belediyeler veya valiliklerce düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların dağıtımı sırasında bunların yüzölçümlerinden yeteri kadar saha, düzenleme dolayısıyla meydana gelen değer artışları karşılığında "düzenleme ortaklık payı" olarak düşülebilir. Ancak, bu maddeye göre alınacak düzenleme ortaklık payları, düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların düzenlenmeden önceki yüzölçümlerinin yüzde otuzbeşini geçemez.

Düzenleme ortaklık payları, düzenlemeye tabi tutulan yerlerin ihtiyacı olan yol, meydan, park, otopark, çocuk bahçesi, yeşil saha, cami ve karakol gibi umumi hizmetlerden ve bu hizmetlerle ilgili tesislerden başka maksatlarda kullanılamaz.

79

Düzenleme ortaklık paylarının toplamı, yukarıdaki fıkrada sözü geçen umumi hizmetler için, yeniden ayrılması gereken yerlerin alanları toplamından az olduğu taktirde, eksik kalan miktar belediye veya valilikçe kamulaştırma yolu ile tamamlanır.

Herhangi bir parselden bir miktar sahanın kamulaştırılmasının gerekmesi halinde düzenleme ortaklık payı, kamulaştırmadan arta kalan saha üzerinden ayrılır.

Bu fıkra hükümlerine göre, herhangi bir parselden bir defadan fazla düzenleme ortaklık payı alınmaz. Ancak, bu hüküm o parselde imar planı ile yeniden bir düzenleme yapılmasına mani teşkil etmez.

Bu düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların düzenleme ortaklık payı alınanlarından, bu düzenleme sebebiyle ayrıca değerlendirme resmi alınmaz.

Üzerinde bina bulunan hisseli parsellerde, şûyulanma sadece zemine ait olup, şûyuun giderilmesinde bina bedeli ayrıca dikkate alınır.

Düzenleme sırasında plan ve mevzuata göre muhafazasında mahzur bulunmayan bir yapı, ancak bir imar parseli içinde bırakılabilir. Tamamının veya bir kısmının plan ve mevzuat hükümlerine göre muhafazası mümkün görülemeyen yapılar ise, birden fazla imar parseline de rastlayabilir. Hisseli bir veya birkaç parsel üzerinde kalan yapıların bedelleri, ilgili parsel sahiplerince yapı sahibine ödenmedikçe ve aralarında başka bir anlaşma temin edilmedikçe veya şûyuu giderilmedikçe bu yapıların eski sahipleri tarafından kullanılmasına devam olunur.

Bu maddede belirtilen kamu hizmetlerine ayrılan yerlere rastlayan yapılar, belediye veya valilikçe kamulaştırılmadıkça yıktırılamaz.

Düzenlenmiş arsalarda bulunan yapılara, ilgili parsel sahiplerinin muvafakatları olmadığı veya plan ve mevzuat hükümlerine göre mahzur bulunduğu taktirde, küçük ölçüdeki zaruri tamirler dışında ilave, değişiklik ve esaslı tamir izni verilemez. Düzenlemeye tabi tutulması gerektiği halde, bu madde hükümlerinin tatbiki mümkün olmayan hallerde imar planı ve yönetmelik hükümlerine göre müstakil inşaata elverişli olan kadastral parsellere plana göre inşaat ruhsatı verilebilir.

Bu maddenin takibinde belediye veya valilik, ödeyecekleri kamulaştırma bedeli yerine ilgililerin muvafakatı halinde kamulaştırılması gereken yerlerine karşılık, plan ve mevzuat hükümlerine göre yapı yapılması mümkün olan belediye veya valiliğe ait sahalardan yer verebilirler.

Veraset yolu ile intikal eden, bu Kanun hükümlerine göre şûyulandırılan Kat Mülkiyeti Kanunu uygulaması, tarım ve hayvancılık, turizm sanayi ve depolama amacı için yapılan hisselendirmeler ile cebri icra yolu ile satılanlar hariçimar planı olmayan yerlerde her türlü yapılaşma amacıyla arsa ve parselleri hisselere ayıracak özel parselasyon planları, satış vaadi sözleşmeleri yapılamaz.

Madde 19 -Parselasyon Planlarının Hazırlanması Ve Tescili :

İmar planlarına göre parselasyon planları yapılıp, belediye ve mücavir alan içinde belediye encümeni, dışında ise il idare kurulunun onayından sonra yürürlüğe girer. Bu planlar bir ay

80

müddetle ilgili idarede asılır. Ayrıca mutat vasıtalarla duyurulur. Bu sürenin sonunda kesinleşir.Tashih edilecek planlar hakkında da bu hüküm uygulanır.

Kesinleşen parselasyon planları tescil edilmek üzere tapu dairesine gönderilir. Bu daireler ilgililerin muvafakatı aranmaksızın, sicilleri planlara göre re'sen tanzim ve tesis ederler.

Bir parsel üzerinde birden fazla bina ve tesislerin yapımı gerektiğinde (Kooperatif evleri, siteler, toplu konut inşaatı gibi) imar parselasyon planları ifraza gerek kalmadan bu ihtiyacı karşılayacak şekilde düzenlenir veya değiştirilir ve burada, talep halinde, Kat Mülkiyeti Kanunu hükümleri uygulanır.

Madde 20 - Yapı :

a) Kuruluş veya kişilerce kendilerine ait tapusu bulunan arazi, arsa veya parsellerde,b) Kuruluş veya kişilerce, kendisine ait tapusu bulunmamakla beraber kamu kurum ve kuruluşların vermiş oldukları tahsis veya irtifak hakkı tesis bölgeleri ile, İmar planı, yönetmelik, ruhsat ve eklerine uygun olarak yapılabilir.

(*)Madde 21 -Yapı Ruhsatiyesi :

Bu Kanunun kapsamına giren bütün yapılar için 26 ncı maddede belirtilen istisna dışında belediye veya valiliklerden ((1)) yapı ruhsatiyesi alınması mecburidir.

Ruhsat alınmış yapılarda herhangi bir değişiklik yapılması da yeniden ruhsat alınmasına bağlıdır. Bu durumda; bağımsız bölümlerin brüt alanı artmıyorsa ve nitelik değişmiyorsa ruhsat, hiçbir vergi, resim ve harca tabi olmaz.

Ancak, derz, iç ve dış sıva, boya, badana, oluk, dere, doğrama, döşeme ve tavan kaplamaları, elektrik ve sıhhi tesisat tamirleri ile çatı onarımı ve kiremit aktarılması ve yönetmeliğe uygun olarak mahallin hususiyetine göre belediyelerce hazırlanacak imar yönetmeliklerinde belirtilecek taşıyıcı unsuru etkilemeyen diğer tadilatlar ve tamiratlar ruhsata tabi değildir.

Belediyeler veya valilikler mahallin ve çevrenin özelliklerine göre yapılar arasında uyum sağlamak, güzel bir görünüm elde etmek amacıyla dış cephe boya ve kaplamaları ile çatının malzemesini ve rengini tayin etmeye yetkilidir. Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce yapılmış olan yapılar da bu hükme tabidir.-------------

(1) - Fıkradaki, "... veya yeminli serbest mimarlık ve mühendislik bürolarından..." ibaresi, Anayasa Mahkemesi kararıyla (E.1985/11, K.1986/29, T. 11.12.1986) iptal edilmiştir.-------------

(*)Madde 22 - Ruhsat Alma Şartları :

Yapı ruhsatiyesi almak için belediye, valilik ((1)) bürolarına yapı sahipleri veya kanuni vekillerince dilekçe ile müracaat edilir. Dilekçeye sadece tapu (istisnai hallerde tapu senedi yerine geçecek belge), mimari proje, statik proje, elektrik ve tesisat projeleri, resim ve hesapları, röperli veya yoksa, ebatlı kroki eklenmesi gereklidir. Belediyeler veya valiliklerce

81

((2)) ruhsat ve ekleri incelenerek eksik ve yanlış bulunmuyorsa müracaat tarihinden itibaren en geç otuz gün içinde yapı ruhsatiyesi verilir.Eksik veya yanlış olduğu taktirde; müracaat tarihinden itibaren onbeş gün içinde müracaatçıya ilgili bütün eksik ve yanlışları yazı ile bildirilir. Eksik ve yanlışlar giderildikten sonra yapılacak müracaattan itibaren en geç onbeş gün içinde yapı ruhsatiyesi verilir.---------------

(1) - Fıkradaki, "...veya yeminli serbest mimarlık ve mühendislik..." ibaresi, Anayasa Mahkemesi kararıyla (E. 1985/11, K.1986/29,T. 11.12.1986) iptal edilmiştir.(2) - Fıkradaki, "... veya yeminli serbest mimarlık ve mühendislik..." ibaresi, Anayasa Mahkemesi kararıyla (E. 1985/11, K.1986/29, T. 11.12.1986) iptal edilmiştir.---------------

Madde 23 - Geliştirme Alanlarında Yapı Ruhsatı :

İskân hudutları içinde olup da, imar planında beldenin inkişafına ayrılmış bulunan sahalarda her ne şekilde olursa olsun, yapı izni verilebilmesi için;

a) Bu sahaların imar planı esaslarına ve yönetmelik hükümlerine uygun olarak parselasyon planlarının belediye encümeni veya il idare kurulunca tasdik edilmiş bulunması,b) Plana ve bulunduğu bölgenin şartlarına göre yollarının, pis ve içme suyu şebekeleri gibi teknik alt yapısının yapılmış olması, Şarttır. Ancak, bunlardan parselasyon planları tasdik edilmiş olmakla beraber yolu, pis ve içme suyu şebekeleri gibi teknik alt yapısı henüz yapılmamış olan yerlerde, ilgili idarenin izni halinde ve ilgili idarece hazırlanacak projeye uygun olarak yaptıranlara veya parselleri hizasına rastlayan ve yönetmelikte belirtildiği şekilde hissesine düşen teknik alt yapı bedelini % 25 peşin ödeyip geri kalan % 75 ini alt yapı hizmetinin ilgili idaresince tamamlanacağı tarihten en geç altı ay içinde ödemeyi taahhüt edenlere de yapı ruhsatı verilir. Kanalizasyon tesisinin yapı bitirilip kullanılmaya başlanacağı tarihe kadar yapılmaması halinde, foseptik veya benzeri geçici bir tesis yaptırılması yoluna gidilir. Bu yapılmadığı taktirde yapıya kullanma izni verilemez. Ana tesis yapıldığında yapı sahibi veya sahipleri lâğım ayaklarını bu tesise bağlamaya mecburdurlar.

Toplu mesken alanlarında, ilgili şahıs veya kurumlarca ilgili idarenin izni ile bütününü inşa ve ikmal edilen teknik altyapının iki tarafındaki diğer parsellerin sahiplerinden, kendi parsellerinde isabet eden bedel alınmadıkça kendilerine yapı ruhsatı verilmez.

Toplu mesken alanlarında altyapı tesisleri belediyelerce onaylı projesine göre ilgili şahıs veya kurumlarınca yapılmışsa belediyece altyapı hizmetleri nedeniyle hiçbir bedel alınmaz. Alınan bu paralar teknik altyapıyı yaptıranlara veya bu meblağı önceden ilgili idareye ödeyenlere aynen geri verilir.

Şu kadar ki, bir yolun iki tarafındaki parsel sahipleri bahis konusu yol bedellerini ve bir kanalizasyon şebekesinden istifade eden veya etmesi gereken parsel sahipleri teknik altyapı bedellerini ilgili idareye vermedikçe ilgili idarenin bu tesisleri inşa ve ikmali mecburiyeti yoktur.

Mevcut binalarda esaslı değişiklikler ve ilaveler yapılması da bu madde hükümlerine bağlı olmakla beraber, bunların tamirleri için yukarıdaki şartlar aranmaz.

Bu maddenin tatbikinde 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri tatbik olunur. Tatbikatla ilgili diğer hususlar imar yönetmeliğinde belirtilir. İmar

82

planları ilke kararları ile yoğunluk ve yapı düzeninde düzeltme ve yenileme getirilen yerleşik alanlardaki uygulamada mevcut şehirsel teknik ve sosyal altyapının tevsii ya da yenilenmesi gereken durumlarda, şehirsel hizmetlerin yerine getirilmesi ile ilgili olarak kanunlarda belirtilen katılma payları bu hizmetlerden yararlanacak arsa, yapı yada bina sahiplerinden usulünce alınır.

İmar planlarında meskûn saha olarak belirtilen yerlerde ise, gayrimenkul sahiplerince pis su mecralarının, yapının bulunduğu sokaktaki lâğım şebekesine veya varsa umumi foseptiğe bağlanması, lağım şebekesi veya umumi foseptik olmayan yerlerde mahalli ihtiyaç ve vesaite göre ilgili idarece verilecek esaslar dahilinde gayrimenkulün içinde, lüzumlu tesisatın yapılması mecburidir. Bu bağlantılar mal sahibi tarafından ilgili idarece yapılacak tebligatla verilecek müddet zarfında yaptırılmadığı taktirde ilgili idare tarafından yıktırılır.

MADDE 24 - (Anayasa Mahkemesi kararıyla - E.1985/11, K.1986/29, T. 11.12.1986 - iptal edilmiştir.) (*2)

Yeminli Serbest Mimarlık Ve Mühendislik Bürolarının Kuruluşu, Yetki Alanları Ve Sorumlulukları :

Madde 25 - Yeminli Serbest Mimarlık Ve Mühendislikbürolarının Sınıflandırılması : (Anayasa Mahkemesi kararıyla - E.1985/11, K.1986/29, T. 11.12.1986 - iptal edilmiştir.) (*3)

Madde 26 -Kamuya Ait Yapı ve Tesisler İle Sanayi Tesislerinde Ruhsat :

Kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılacak veya yaptırılacak yapılara, imar planlarında o maksada tahsis edilmiş olmak, plan ve mevzuata aykırı olmamak üzere mimari, statik, tesisat ve her türlü fenni mesuliyeti bu kamu kurum ve kuruluşlarınca üstlenilmesi ve mülkiyetin belgelenmesi kaydıyla avan projeye göre ruhsat verilir.

Devletin güvenlik ve emniyeti ile Türk Silâhlı Kuvvetlerinin harekât ve savunması bakımından gizlilik arz eden yapılara, belediyeden alınan imar durumuna, kat nizamı, cephe hattı, inşaat derinliği ve toplam inşaat metrekaresine uyularak projelerinin kurumlarınca tasdik edildiği, statik ve tesisat sorumluluğunun kurumlarına ait olduğunun ilgili belediyesine veya valiliklere yazı ile bildirdiği takdirde, 22 nci maddede sayılan belgeler aranmadan yapı ruhsatı verilir.

(3. Fıkra, Anayasa Mahkemesi kararıyla - E.1985/11, K.1986/29, T. 11.12.1986 - iptal edilmiştir.) (*4)

Madde 27 - Ruhsata Tabi Olmayan Yapılar Ve Uyacakları Esaslar :

(1.,2.,3. Fıkralar, Anayasa Mahkemesi kararıyla - E.1985/11, K.1986/29, T. 11.12.1986 - iptal edilmiştir.) (*5)Belediye ve mücavir alanlar dışında köy nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli oturanların köy yerleşik alanları ve civarında mezralarda yaptıracağı konut, hayvancılık veya tarımsal amaçlı yapılar için inşaat ve iskân ruhsatı aranmaz. Ancak yapının fen ve sağlık kurallarına uygun olması ve muhtarlıktan izin alınması gerekir.

(*)Madde 28 -Fenni Mesuller Ve Mesuliyetleri İle Müteahhit Sicilleri :

83

Yapının fenni mesuliyetini üzerine alan meslek mensupları yapıyı ruhsat ve eklerine uygun olarak yaptırmaya, ruhsat ve eklerine aykırı yapılması halinde durumu üç iş günü içinde ruhsatı veren belediyeye veya valiliklere ((1)) bildirmeye mecburdurlar. Bu ihbar üzerine 32 nci maddeye göre işlem yapılır.

Yapının nev'ine, ehemmiyetine ve büyüklük derecesine göre proje ve eklerinin tanziminin ve inşaatının kontrolünün 38 inci maddede belirtilen meslek mensuplarına yaptırılması mecburidir.Yapının, fenni mesuliyetini üzerine almış olan meslek mensubu, bu vazifeden çekildiği takdirde, tatil günleri hariç, üç gün içinde, mucip sebepleriyle birlikte keyfiyeti yazılı olarak ilgili idareye bildirmekle mükelleftir, aksi taktirde kanuni mesuliyetten kurtulamaz.Fenni mesulün herhangi bir sebeple istifası halinde istifa tarihinden önce yapılan işlerde sorumluluğu devam eder. Fenni mesuliyeti üzerine alanın istifa veya ölümü halinde başka bir meslek mensubu fenni mesuliyeti deruhte etmedikçe yapının devamına müsaade edilmez.

Belediye ve mücavir alan sınırları içinde özel inşaat yapan müteahhitlerin sicilleri belediyelerce, bu hudutlar dışında özel inşaat yapanların sicilleri de valiliklerce tutulur.--------------(1) - Fıkradaki, "...veya yeminli serbest mimarlık ve mühendislik bürolarına..." ibaresi, Anayasa Mahkemesi kararıyla - E.1985/11, K.1986/29 - T. 11.12.1986 iptal edilmiştir.

Madde 29 ---------------- Ruhsat Müddeti :

Yapıya başlama müddeti ruhsat tarihinden itibaren iki yıldır.

Bu müddet zarfında yapıya başlanmadığı veya yapıya başlanıp da her ne sebeple olursa olsun, başlama müddetiyle birlikte beş yıl içinde bitirilmediği takdirde verilen ruhsat hükümsüz sayılır. Bu durumda yeniden ruhsat alınması mecburidir. Başlanmış inşaatlarda müktesep haklar saklıdır.

Ruhsat yenilenmesi ve plan tadili sırasında ayrıca harç alınmaz. Ancak inşaat sahasında artış, bağımsız bölümlerin brüt alanında veya niteliğinde değişme olması halinde yeniden hesaplanacak harçtan evvelce ödenen harç tutarı, tenzil edilir. Yeni durumda hesaplanan harç tutarında azalma olması halinde iade yapılmaz. Diğer kanunlardaki muafiyet hükümleri saklıdır.Ruhsat ve eklerinin yapı yerinde bulundurulması mecburidir.

Madde 30 -Yapı Kullanma İzni :

Yapı tamamen bittiği takdirde tamamının, kısmen kullanılması mümkün kısımları tamamlandığı takdirde bu kısımlarının kullanılabilmesi için inşaat ruhsatını veren belediye, valilik (...(1)...) bürolarından, 27 nci maddeye göre ruhsata tabi olmayan yapıların tamamen veya kısmen kullanılabilmesi için ise ilgili belediye ve valilikten izin alınması mecburidir. Mal sahibinin müracaatı üzerine yapının ruhsat ve eklerine uygun olduğu ve kullanılmasında fen bakımından mahzur görülmediğinin tespiti gerekir.

Belediyeler, valilikler (...(2)...) mal sahiplerinin müracaatlarını en geç otuz gün içinde neticelendirmek mecburiyetindedir. Aksi halde bu müddetin sonunda yapının tamamının veya biten kısmının kullanılmasına izin verilmiş sayılır. (...) (2)

84

Bu maddeye göre verilen izin yapı sahibini kanuna, ruhsat ve eklerine riayetsizlikten doğacak mesuliyetten kurtaramayacağı gibi her türlü vergi, resim ve harç ödeme mükellefiyetinden de kurtarmaz. -------------

(1) - Fıkradaki "...veya yeminli serbest mimarlık veya mühendislik..." ibaresi; Anayasa Mahkemesi kararıyla 11/12/1986 tarih - E. 1985/11, K. 1986/29, T. 11.12.1986 - iptal edilmiştir.(2) - Fıkradaki "...veya yeminli serbest mimarlık veya mühendislik büroları ..." ibaresi ile bu fıkranın sonundaki "...Ancak müracaat yeminli serbest mimarlık ve mühendislik bürosuna yapılmış ise bu hüküm uygulanmaz. Yeminli büro, müracaatı bu süre içerisinde müsbet veya menfi mutlaka sonuçlandırmak zorundadır..." hükümleri, Anayasa Mahkemesi kararıyla, E. 1985/11, K. 1986/29, T. 11.12.1986 iptal edilmiştir.-------------

Madde 31 -Kullanma İzni Alınmamış Yapılar :

İnşaatın bitme günü, kullanma izninin verildiği tarihtir. Kullanma izni verilmeyen ve alınmayan yapılarda izin alınıncaya kadar elektrik, su ve kanalizasyon hizmetlerinden ve tesislerinden faydalandırılmazlar. Ancak, kullanma izni alan bağımsız bölümler bu hizmetlerden istifade ettirilir.

Madde 32 -Ruhsatsız Veya Ruhsat Ve Eklerine Aykırı Olarak Başlanan Yapılar :

Bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığı ilgili idarece tespiti, fenni mesulca (...(1)...) tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilir. Yapı mühürlenerek inşaat derhal durdurulur.

Durdurma, yapı tatil zaptının yapı yerine aşılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. Bu tebligatın bir nüshasıda muhtara bırakılır. Bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibi, yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mühürün kaldırılmasını ister.Ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının bu ruhsata uygunluğu, inceleme sonunda anlaşılırsa, mühür, belediye veya valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına izin verilir.

Aksi takdirde, ruhsat iptal edilir, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan bina, belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip, belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden tahsil edilir.-----------(1) - Fıkradaki "...veya yeminli serbest mimarlık ve mühendislik bürosunca..."ibaresi, Anayasa Mahkemesi kararıyla - E. 1985/11, K. 1986/29, T. 11.12.1986 - iptal edilmiştir.

Madde 33 ------------ Umumi Hizmetlere Ayrılan Yerlerde Muvakkat Yapılar :

İmar planlarında bulunup da müracaat gününde beş yıllık imar programına dahil olmayan yerlerde; plana göre kapanması gereken yol ve çıkmaz sokak üzerinde bulunan veya 18 inci madde hükümleri tatbik olunmadan normal şartlarla yapı izni verilmeyen veya 13 üncü maddede belirtilen hizmetlere ayrılmış olan ve haklarında bu madde hükmünün tatbiki istenen

85

parsellerde üzerinde yönetmelik esaslarına uygun yapı yapılması mümkün olanlarında sahiplerinin istekleri üzerine belediye encümeni veya il idare kurulu kararıyla imar planı tatbikatına kadar muvakkat inşaat veya tesisata müsaade edilir ve buna dayanılarak usulüne göre yapı izni verilir.

Bu gibi hallerde verilecek müddetin on yıl olması, yapı izni verilmezden önce belediye encümeni veya il idare kurulu kararının gün ve sayısının on yıllık müddet için muvakkat inşaat veya tesisat olduğunun, lüzumlu ölçü ve şartlarla birlikte tapu kaydına şerh edilmesi gereklidir. Muvakkatlık müddeti tapu kaydına şerh verildiği günden başlar.

Birinci fıkrada sözü geçen bir parselde, esasen kullanılabilen bir bina varsa bu parsele yeniden inşaat ve ilaveler yapılmasına izin verilmeyeceği gibi, birden fazla muvakkat yapıya izin verilen yerlerde dahi bu yapıların ölçüleri toplamı yönetmelikte gösterilen miktarları geçemez. Bu maddenin tatbikinde kadastral parsel de bir imar parseli gibi kabul olunur. Plan tatbik olunurken, muvakkat inşaat veya tesisler yıktırılırlar. On yıllık muvakkatlık müddeti dolduktan sonra veya on yıl dolmadan yıktırılması veya kamulaştırılması halinde muvakkat bina ve tesislerin 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu hükümlerine göre takdir olunacak bedeli sahibine ödenir.

Madde 34 -İnşaat, Tamirat Ve Bahçe Tanzimi İle İlgili Tedbirler Ve Mükellefiyetler :

İnşaat ve tamiratın devamı ve bahçelerin tanzim ve ağaçlandırılması sırasında yolun ve yaya kaldırımlarının, belediye veya valiliklere ve komşulara ait yerlerin işgal edilmemesi ve buralardaki yer altı ve yerüstü tesislerinin tahrip olunmaması ve bunlara zarar verilmemesi, taşıt ve yayaların gidiş ve gelişinin zorlaştırılmaması, yapı, yol sınırına üç metre ve daha az mesafede yapıldığı takdirde her türlü tehlikeyi önleyecek şekilde yapı önünün tahta perde veya münasip malzeme ile kapatılması ve geceleri aydınlatılması, mecburidir.

Yapı, yol kenarına yapıldığı takdirde ilgili idarece takdir edilecek zaruri hallerde yaya kaldırımlarının bir kısmının işgaline yayalar için uygun geçiş sağlamak ve yukarıdaki tedbirler alınmak şartıyla müsaade olunabilir.

Bu gibi hallerde mülk sahibi veya inşaatı deruhte eden kişi veya kuruluşun sahipleri gelip geçenlere zarar vermeyecek ve tehlikeyi önleyecek tedbirleri alırlar.

Zemin katlarda, dükkân yapılmasına müsaade edilen yapılarda, yaya kaldırımı ile aynı seviyedeki ön bahçeleri yayaya açık bulundurulacak, yayaların can emniyetini tehlikeye düşürecek duvar ve manialar yapılamaz. Bu gibi yerlerde ve parsel hudutlarına merdiven yapılması zaruri hallerde rıht yüksekliği 0,15 metreden fazla olamaz.

Madde 35 -Bina Ön Cephe Hattı İle Yol Arası Ve Tabii Zeminin Kazılması :

Binaların zemin seviyesi altında kat kazanmak maksadıyla, bina cephe hattından yola kadar olan kısımda, zeminin kazılarak yaya kaldırımının seviyesinin altına düşürülmesine müsaade edilmez.Her ne sebeple olursa olsun evvelce ön bahçeleri yaya kaldırımı seviyesinden 0.50 metreden daha aşağıda teşekkül etmiş bulunan binalarla bu gibi arsaların sahipleri, gelip geçenlerin emniyetini temin etmek üzere, yol kenarına yönetmelikle belirtilen veya civarın karakterine göre, ilgili idarece tespit edilen şekilde bahçe duvarı veya parmaklık yapmaya ve gereken emniyet tedbirlerini almaya mecburdurlar.

86

Madde 36 -Kapıcı Daireleri Ve Sığınaklar :

Kapıcı dairesi ve sığınak ayrılması mecburiyeti olan binalarda, bu dairelerin yönetmelikte belirtilen şart ve ölçüleri havi bulunması lazımdır. Kapıcı daireleri ana bina içinde olabileceği gibi, nizamlara, fen ve sağlık şartlarına aykırı yapılmamak, brüt 40 metrekareyi geçmemek şartı ile bahçenin herhangi bir yerinde veya müştemilat binaları içerisinde de tertiplenebilir.

Bekçi, bahçıvan, kaloriferci gibi müstahdemin ikametine yer ayrılması halinde bu yerlerde de aynı şartlar aranır. 29 ve 30 uncu maddelerdeki hükümler bu maddede sözü geçen daireler hakkında da uygulanır.

Nerelerde ve hangi binalarda kapıcı dairesi ve sığınak ayrılması gerektiği imar yönetmeliklerinde gösterilir.

Madde 37 - Otoparklar :

İmar planlarının tanziminde planlanan beldenin ve bölgenin şartları ile müstakbel ihtiyaçlar göz önünde tutularak lüzumlu otopark yerleri ayrılır.

Otopark ihtiyacı bulunan bina ve tesislere lüzumlu otopark yeri tefrik edilmedikçe yapı izni, otopark tesis edilmedikçe de kullanma izni verilmez.

Kullanma izni alındıktan sonra otopark yeri, plana ve yönetmelik hükümlerine aykırı olarak başka maksatlara tahsis edilemez. Bu fıkra hükmüne aykırı hareket edildiği takdirde ilgili idarece yapılacak tebligat üzerine en geç üç ay içerisinde bu aykırılık giderilir. Mülk sahibi tebligata rağmen müddeti içerisinde gerekli düzeltmeyi yapmaz ise, belediye encümeni veya il idare kurulu kararı ile bu hizmet ilgili idarece yapılır ve masrafı mal sahibinden tahsil edilir.

Madde 38 -Halihazır Haritaların İmar Planlarının Ve Yapı Projelerinin Hazırlanması Ve Uygulanması :

Halihazır harita ve imar planlarının hazırlanması ve bunların uygulanmasının fenni mesuliyetini; uzmanlık, çalışma konuları ve ilgili kanunlarına göre, mühendisler, mimarlar, şehir plancıları, deruhte ederler.

(Değişik Fıkra : 26.04.1989 - 3542 s.Y.m.2) Yapıların, mimarî, statik ve her türlü plan, proje, resim ve hesaplarının hazırlanmasını ve bunların uygulanmasıyla ilgili fennî mesuliyetleri, uzmanlık konularına ve ilgili kanunlarına göre mühendisler, mimarlar ile görev, yetki ve sorumlulukları yönetmelikte düzenlenecek olan fen adamları deruhte ederler. (*6)

Madde 39 -Yıkılacak Derecede Tehlikeli Yapılar :

Bir kısmı veya tamamının yıkılacak derecede tehlikeli olduğu belediye veya valilik tarafından tespit edilen yapıların sahiplerine tehlike derecesine göre bunun izalesi için belediye veya valilikçe on gün içinde tebligat yapılır. Yapı sahibinin bulunmaması halinde binanın içindekilere tebligat yapılır. Onlar da bulunmazsa tebligat varakası tebliğ yerine kaim olmak üzere tehlikeli yapıya asılır ve keyfiyet muhtarla birlikte bir zabıtla tespit edilir.

Tebligatı müteakip süresi içinde yapı sahibi tarafından tamir edilerek veya yıktırılarak tehlike ortadan kaldırılmazsa bu işler belediye veya valilikçe yapılır ve masrafı % 20 fazlası ile yapı sahibinden tahsil edilir.

87

Alakalının fakruhali tevsik olunursa masraf belediye veya valilikçe bütçesinden karşılanır. Tehlike durumu o yapı ve civarının boşaltılmasını icap ettiriyorsa mahkeme kararına lüzum kalmaksızın zabıta marifetiyle derhal tahliye ettirilir.

Madde 40 -Kamunun Selameti İçin Alınması Gereken Tedbirler :

Arsalarda, evlerde ve sair yerlerde umumun sağlık ve selametini ihlal eden, şehircilik, estetik veya trafik bakımından mahzurlu görülen enkaz veya birikintilerin, gürültü ve duman tevlideden tesislerin hususi mecra, lağım, çukur, kuyu; mağara ve benzerlerinin mahzurlarının giderilmesi ve bunların zuhuruna meydan verilmemesi ilgililere tebliğ edilir.Tebliğde belirtilen müddet içinde tebliğe riayet edilmediği takdirde belediye veya valilikçe mahzur giderilir; masrafı % 20 fazlasıyla arsa sahibinden alınır veya mahzur tevlit edenlerin faaliyeti durdurulur.

Madde 41 -Arsaların Yola Bakan Yüzleri :

Belediyeler veya valiliklerce belirli yollar üzerinde mahzurlu bina bulunan veya binasız arsaların yola bakan yüzlerinin tayin edilen tarzda kapatılmasına karar vermeye selahiyetlidir. Bu takdirde gayrimenkulün sahipleri, belediye veya valilikçe verilen müddet içinde bu yerleri kapatmaya mecburdurlar. Bu mükellefiyete uyulmaması halinde belediye veya valilikçe gereği yapılarak masrafı arsa sahibinden tahsil edilir.

Madde 42 - Ceza Hükümleri :

Ruhsat alınmadan veya ruhsat veya eklerine veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının yapı sahibine ve müteahhidine, istisnalar dışında özel parselasyon ile hisse karşılığı belirli bir yer satan ve alana 500.000 TL 'dan 25.000.000 liraya kadar para cezası verilir. Ayrıca fenni mesule bu cezaların 1/5'i uygulanır.

Birinci fıkrada belirtilen fiiller dışında bu Kanunun 28,33,34,39 ve 40 ıncı maddeleri ile 36 ncı maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen mal sahibine, fenni mesule ve müteahhide 500.000 TL 'dan 10.000.000 liraya kadar para cezası verilir.

Birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen fiillerin tekrarı halinde para cezaları bir katı artırılarak verilir.Yukarıdaki fıkralarda gösterilen cezalar, ilgisine göre doğrudan doğruya belediyeler veya en büyük mülki amir tarafından verilir.

Bu cezalara karşı cezanın tebliğinden itibaren yedi gün içinde sulh ceza mahkemesine itiraz edilebilir. İtiraz, zaruret görülmeyen hallerde evrak üzerinde inceleme yapılarak sonuçlandırılır. itiraz üzerine verilen karar kesindir.

İlgili idarenin Cumhuriyet Savcılığı aracılığıyla sulh ceza mahkemesine başvurması üzerine, bu mahkemelerce ayrıca, yukarıdaki fıkralara göre ceza verilen fenni mesuller ve müteahhitler hakkında bir yıldan beş yıla kadar meslekten men cezasına da hükmolunur.

Bu husustaki mahkeme kararları ilgili idarelerce Bakanlığa ve meslek mensubunun bağlı olduğu meslek teşekkülüne bildirilir.Bu maddeye göre belediyelerce verilen cezalar dolayısıyla tahsil olunan paralar belediye bütçesine irad kaydolunur.

88

Madde 43 - Yürürlükten Kaldırılan Hükümler :

a) 09.07.1956 tarih ve 6785 sayılı İmar Kanunu ve 1605 sayılı Kanun ile ek ve değişiklikleri,b) 11 Ocak 1963 tarih ve 141 sayılı Bursa Merkez İlçesindeki Gedik ve Zeminlerin Tasfiyesine Dair Kanun,c) 28.05.1928 tarih ve 1351 sayılı Kanun (menkul ve gayrimenkulleri, varsa iştirakleri, bütçesi, gelirler ve personelin özlük hakları ile birlikte Ankara Büyük Şehir Belediye Başkanlığına bağlanır.)d) 03.06.1937 tarih ve 3196 sayılı Kanun,e) 18.01.1966 tarih ve 710 sayılı Kanun,İle diğer kanunların bu Kanuna aykırı hükümleri yürürlükten kaldırılmıştır.

Madde 44 -Yönetmelik :

I - a) Enerji, sulama, tabii kaynaklar, ulaştırma ve benzer hizmetlerle ilgili tesisler ve müştemilatından hangileri için ruhsat alınmayacağı,b) İmar planlarında okul, cami, sağlık, spor, sosyal ve kültürel tesisler ile kamu kuruluşlarının yapıları için ayrılacak yerler ve bu konu ile ilgili diğer hususlar,c) Arazi ve arsa düzenlemesinin uygulanma şekil ve şartları,d) Ruhsata tabi olmayan yapılarda uyulacak esaslar,e) Müteahhit sicillerinin şekil ve şartları,f) İmar planı yapımı ve değişiklikleriyle ilgili kriterlerin tespiti ve imarla ilgili diğer hususlar. g) İmar planlarında parsel cepheleri tayin edilmeyen yerlerde yapılacak ifrazların asgari cephe genişlikleri ve büyüklüklerih) (Bu bent, Anayasa Mahkemesi Kararıyla - E. 1985/11, K.1986/29, T. 11.12.1986 - iptal edilmiştir) (*7)i) Yerleşme alanlarıyla ilgili genel esaslar,j) Halihazır harita alımı ve imar planlarının yapımını yükümlenecek müellif ve müellif kuruluşların ehliyet durumlarının yeniden düzenlenmesine ait esaslar, Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.II - (Değişik : 26.04.1989 - 3542 s.Y.m.3) 38 inci maddede sayılan mühendisler, mimarlar ve şehir plancıları dışında kalan fen adamlarının görev, yetki ve sorumlulukları, ilgili Bakanlıklar ile Türk Mühendis Mimar Odaları Birliği (T.M.M.O.B.) ve Yüksek Öğrenim Kurumunun görüşleri alınarak Bakanlık ve Milli Eğitim Bakanlığınca birlikte çıkarılacak yönetmelik ile tespit edilir. (*8)III - Otopark ayrılması gereken bina ve tesisler ile diğer hususlarBakanlıkça çıkarılacak yönetmelikte tespit edilir.Otopark yapılmasını gerektiren bina ve tesislerin neler olduğu, otopark ihtiyacının miktar, ölçü ve diğer şartları ile bu ihtiyacın nasıl tespit olunup giderileceği ise, bu yönetmelikte belirtilir.

Madde 45 - Mücavir Alan :

Mücavir alan sınırları belediye meclisi ve il idare kurulu kararına dayanarak vilayetlerce Bakanlığa gönderilir. Bakanlık bunları inceleyerek aynen veya değiştirerek tasdik etmeye veya değiştirilmek üzere iadeye yetkilidir. Mücavir alanın ilgili belediye sınırına bitişik olması gerekmez. Ayrıca, bu alanlar köyleri de ihtiva edebilir. Mücavir alandan çıkarılma da aynı usule tabidir. Bakanlık gerekli gördüğü hallerde mücavir alana alma ve çıkarma hususunda resen karar verebilir.

89

Madde 46 -

Bu Kanunla 2960 sayılı Boğaziçi Kanununun 6 ncı maddesine göre kurulan organlar kaldırılmıştır. Bu kuruluşların görev ve sorumlulukları aşağıda belirtilen çerçeve dahilinde İstanbul Büyük Şehir ve İlçe Belediye Başkanlıklarınca yürütülür.

Şöyle ki : 2960 sayılı Boğaziçi Kanununun 2 nci maddesinde belirlenen ve 22.07.1983 onay tarihli plana göre Boğaziçi alanında gösterilen "Boğaziçi Sahil Şeridi" ve "öngörünüm" bölgelerindeki uygulamalar İstanbul Büyük Şehir Belediye Başkanlığınca, "geri görünüm" ve "etkilenme" bölgelerindeki uygulamalar da ilgili İlçe Belediye Başkanlıklarınca yapılır.

Madde 47 - 48 -

(Bu maddeler, 18.11.1983 - 2960 s. "Boğaziçi Kanunu"nun m.3/f,g bentleri ve m. 10 ile ilgili olduğundan buraya alınmamıştır.)

EK MADDE 1 - (Ek: 30.05.1997-KHK/572, m.1 - R.G.: 06.06.1997/23011 Mülk. - Yürürlük: Yayımı tarihinde) Fiziksel çevrenin özürlüler için ulaşılabilir ve yaşanılabilir kılınması için, imar planları ile kentsel, sosyal, teknik altyapı alanlarında ve yapılarda, Türk Standartları Enstitüsünün ilgili standardına uyulması zorunludur.

Geçici Madde 1 -Yapıların Amacında Kullanılması :

Herhangi bir sahada bulunan ve 2981 sayılı Kanunun yürürlüğünden sonra yapılan yapılar bölgesinin teşekkül şartlarına, imar planı esaslarına ve yönetmelik hükümlerine aykırı maksatlar için kullanılamaz. Bu gibi yapılar Kanunun yayımı tarihinden itibaren 3 ay içinde inşa ettirenlerce eski şekline getirilir. Aykırılık bu süre sonunda düzeltilmezse Belediye veya valilikçe yapılır veya yaptırılır ve masrafı % 20 fazlası ile yapı sahibinden tahsil edilir.

Geçici Madde 2 - Başka Amaçla Kullanılan Otopark Yerleri :

Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce yapı kullanma izni alınıp, ruhsat ve eklerine aykırı olarak başka maksatlarla tahsis edilmiş ve 2981 sayılı Kanun kapsamına girmeyen otopark yerlerinden otopark yönetmeliğine göre otopark tahsisi gerekenleri hakkında 37 nci maddenin son fıkrasına göre işlem yapılır.

Geçici Madde 3 -Önce Verilen Ruhsat Ve İzinler :

Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce imar planı ve mevzuatına uygun olarak verilen ruhsat ve izinler geçerlidir.

Geçici Madde 4 -Müşterek Giriş :

Kanunun yürürlüğe girmesinden önce tapuda müşterek giriş olarak tescil edilip fiilen kamu tarafından yol olarak kullanılan tapu kaydı yol olarak terkin edilmeyen gayrimenkullerin imar planında kamu hizmet ve tesislerine ayrılanları belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediye encümeni dışında ise il idare kurulu kararı ile muvafakat aranmaksızın imar planındaki tahsis amacına uygun olarak tapuda terkin edilir.

Geçici Madde 5 -Örfü Belde, Paftos :

90

Belediye hudutları ve mücavir sahalar içinde veya dışında bulunan gedik ve zeminler (örfü belde-paftos) tamamen yıkılıp yok olarak (müntafi ve münhedim) varlıklarını kaybedip, kaybetmediklerine bakılmaksızın bu Kanun hükümlerine göre tasfiye olunurlar.

Tasfiyeye tabi tutulan taşınmaz mallardaki zemin hakları bedele çevrilmiştir. Zemin hakkı bedeli, ait olduğu taşınmaz malın zeminine ait son emlak vergi değerinin 1/5'idir. Bu şekilde belirlenecek zemin hakkı bedeli, tapu idaresince gedik sahibinin müracaatı halinde zemin hakkı sahibi adına emaneten milli bir bankaya yatırılır. Müracaat edilmediği takdirde zemin sahibi lehine kanuni ipotek tesis edilir.Zemin hakkı bedelinin 1/4'ü peşin, bakiyesi en geç üç yıl içinde yıllık eşit taksitlerle ödenir ve bu bedele bankaca vadesiz mevduat faizi uygulanır.

Peşin miktar ve taksitler 40.000 TL. dan az olamaz. Bu işlemlerden sonra tapu sicilinde gerekli terkin ve tashihler resen yapılır.

Bankaya emaneten yatırılan veya ipotekle temin edilen zemin hakkı bedeli üzerindeki iddialar genel hükümlere tabidir.

Geçici Madde 6 -

2981 sayılı Kanuna göre düzenlenmiş ve tasdik edilmiş olan ıslah imar planlarının uygulanmasında, inşaat ruhsatı verilmesine ilişkin şart ve şekilleri tespite, belediye ve mücavir alanlar içinde belediyeler dışında valilikler yetkilidir.

Geçici Madde 7 –

(1. Fıkra Anayasa mahkemesi kararıyla - E. 1985/11,K.1986/29, T. 11.12.1986 - iptal edilmiştir.) (*9)Boğaziçi alanında mevcut çekme katlar aynı gaberi içinde kalmak şartı ile tam kata iblağ edilir. Ancak teras kullanma hakkı daha önce tapuya tescil edilmemiş olan çatı katı malikleri emlak vergisi için beyan edilen daire bedelinin daire metrekaresine bölünerek bulunan bir metrekare değerinin kazanılan alan ile çarpımı sonucu bulunan değeri hisse nisbetlerine göre diğer kat maliklerine öder. Kendileri bulunmadıkları takdirde bu bedel isimlerine milli bir bankaya yatırılır.

Geçici Madde 8 -Yönetmeliklerin Çıkarılma Süresi :

Bu Kanunun uygulanmasını gösteren yönetmelikler Kanunun yayımından itibaren en geç 6 ay içinde çıkarılır.

Geçici Madde 9 –

(Ek: 30.05.1997-KHK/572, m.2 - R.G.: 06.06.1997/23011 Mük.- Yürürlük: Yayımı tarihinde) Bu Kanunun Ek 1 inci maddesinde öngörülen düzenlemelerin yapılmış ve yapılacak altyapı alanlarında ve yapılarda gerçekleştirilmesi için, imar yönetmelikleri ve kamu binaları ile ilgili mevzuatta 01.06.1998 tarihine kadar Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından gerekli değişiklikler yapılır.

Madde 49 -Yürürlük :

91

Bu Kanunun 43/b,c,d,e; 46; 47 ve 48 inci maddeleri ile geçici 7 nci maddesi yayımı tarihinde; diğer maddeleri yayımını takibeden 6 ay sonra yürürlüğe girer.

Madde 50 -Yürütme :

Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

7. ŞANTİYELER

7.1. Şantiye Çalışmaları

Yüklenici ihaleyi alıp sözleşmeyi imzalayınca artık şantiye çalışmalarına başlar, dolayısıyla şantiye Şefinin vazifeleri de başlamış olur.

7.1.1. Şantiye Yerinin Seçimi

Şantiye sahası, bazen arsanın kendisi, bazen de arsa dışında geçici olarak işgal edilen daha geniş bir saha olabilir. Şantiye yeri seçilirken, hava şartları itibariyle çalışılmaya müsait bulunması, sel ve çığ tehlikelerinden uzak bulunması, telefon, telgraf merkezlerine yakın olmaması göz önünde bulundurulmalıdır.

7.1.2. Şantiye Sahasının Tel Örgü ile Çevrilmesi

92

Şantiye sahasının büyüklüğüne göre ya tahta perde yada tel örgüyle etrafı çevrilerek dışarı ile irtibatının kesilmesinde fayda vardır. Bu iş şu sebeplerle yapılır:

a) Çalışanların, gelip geçenler tarafından rahatsız edilmeden sakin bir şekilde iş görmelerinin temini,

b) Şantiyeye ait malzemenin emniyet altında bulundurulması,c) Şantiye içine dışarıdan gireceklerin herhangi bir kazaya uğramalarını önlemek (mesela

kazılara, kireç kuyularına düşmek, yapı veya iskelelerden fırlayacak malzemelerle yaralanmak vs...)

Etrafı çeviren perde ve tel örgünün uygun yerlerine, malzeme, vasıta ve yayaların girip çıkması için kapılar yapılır; bu kapılara büyük şantiyelerde kontrol için bekçi kulübeleri de konulur. Giriş kapılarına (şantiyeye girmek tehlikeli ve yasaktır) ibaresi yazılı levha yerleştirilmesi isabetli olacaktır. Daha büyük şantiyelerde şantiye çevresinde birkaç gözcü barakası da yerleştirilebilir (Şekil 1).

7.1.3. Şantiye Sahasının Aydınlatılması

Şantiye sahasının gece emniyeti için, aydınlatılması lazımdır. Sahanın büyüklüğüne göre gereği kadar direkler dikilerek aydınlatma yapılır. Bazen bu iş büyük projektörlerle yapılır. Bunlardan gece çalışmalarında da faydalanılabilir. İş sonunda bu sahanın devamlı aydınlatılması için bir şebeke düşünülüyorsa doğrudan doğruya bu şebekeyi yapıp, hem geçici hem de devamlı aydınlatma işi temin edilmiş olur. Ayrıca gerek iş makinelerini çalıştırmak, gerekse şantiye bina ve barakalarının aydınlatılması için yeterli büyüklükte bir trafo merkezi yapılır. Her makine için ayrı ayrı prizler yapılır. Gerek kablolar gerekse prizler sağlam ve kontrol altında kilitli dolaplarda olmalıdır.

7.1.4. Şantiye Binaları

Şantiye şefliği ve kontrol şefliği için yapılacak binalar, geçici ve basit olmakla beraber, işin önem ve büyüklüğüne göre bütün teşkilatı içine alabilecek şekilde olmalıdır. Bu binalar, portatif, sac, briket, tuğla veya kerpiçten yapılabilir. Yerden biraz yüksek ve tek katlı binalardır. Üzerleri ahşap tavan, çatısı oluklu sac kiremit veya eternitle örtülüdür. Döşemeler genellikle adi kalıp tahtasıyla kaplanır. Duvarları sıvalı ve kireç badanalı olur. Proje, detay vs. asmak için duvarlara sunta, kontrplak panolar çakılır.

Birbirleriyle yakın ilişkileri dolayısıyla, Kontrollük ve Şantiye Şefliği genellikle aynı binada bulunur. Teşkilatın genişliğine göre ayrı binalarda da olabilirler.

Normal bir şantiye binasında oda ihtiyacı:

1. Şantiye şefi odası2. Varsa şantiye Şef yardımcısı odası (ikisi bir arada çalışabilir)3. İnşaat kısım mühendisleri odası4. Tesisat mühendisleri odası5. Metraj bürosu odası6. Sürveyanlar için yeterli büyüklükte oda7. Muhasebe ve sekreter odası8. Sağlık memuru, doktor ve muayene odası9. Odacı mahalli10. Günlük ambar

93

11. Çay ocağı12. 1 veya 2 adet W.C. ve duş

Bu teşkilat işin önemine ve bulunduğu yere göre değişebilir.

Normal bir kontrollük teşkilatı oda ihtiyacı:

1. Kontrol şefi odası2. Kontrol şef yardımcısı odası3. Kontrol kısım mühendisleri odası4. Sekreter ve arşiv odası5. Sürveyanlar odası6. Odacı mahalli

Büyük ve şehir dışı şantiyelerde bu teşkilat daha da genişletilebilir. Bilhassa yerleşme merkezlerine uzak olan şantiyelerde, idareci ve kontrol olarak görev alan kimselerin geceleri şantiyede kalmaları gerekebileceği dikkate alınarak yatmaya müsait yerlerde bulundurulması gerekir.

7.1.5. Kantin ve Mutfak Teşkilatı

Büyük şantiyelerde gerek teknik ve idari personel, gerekse işçiler için yemek pişirilir. Şantiye kadrosunun büyüklüğüne göre bir mutfak, kiler, personel ve işçiler için ayrı ayrı yemek salonu, mutfak idarecisi, aşçı ve yamakları ile bulaşıkçı, garson vs. için yeteri kadar yatakhane yapılır. Sözleşmeye göre kontrol teşkilatı da bunlardan faydalanabilir. Bazen işler lokanta ve kantin şeklinde hariçten bir firmaya da yaptırılabilir. Daha küçük şantiyelerde, bu işi görebilecek şantiye bakkalı da olabilir. Şehir dışı ve çok büyük şantiyelerde işçi ve personel fazla olacağı için kantin işleri şantiye hesabına olmak üzere ayrıca bir veya birkaç grup müteahhide verilerek yaptırılır. Bunların ihtiyacı olan binalar yine şantiyeye yaptırılır.

7.1.6. İşçi Barakaları

Yapılan işin hacmiyle orantılı olarak, çalıştırılacak işçilerin yatıp kalkması, yıkanıp temizlenmesi için yeterli miktarda işçi barakası yapılması icap eder. İşçi barakalarının her biri 40-50 kişiyi barındırabilecek büyüklükte ranzalar şeklinde hazırlanmış koğuşlardır. Bunların uygun yerlerinde bırakılacak Minhalara sobalar kurmak suretiyle ısınması temin edilir. Ancak yangın tehlikesi olabileceğinden dolayı gerekli tedbirlerin alınması lazımdır. Bu barakalar, soğuk ve yağışlara dayanıklı, pencereleri ise küçük fakat havalandırmaya kafi miktarda olmalıdır. Barakalar genellikle briket ve kerpiçten yapılır, üzerleri oluklu sac veya eternitle kaplanır. Koğuşların yakınında, işçi miktarına göre hela ve duşlar yapılır.

7.1.7. Malzeme Ambarları

İşin büyüklüğüne ve yapının cinsine göre, kapalı ve açık ambar ihtiyacı değişir. Ambarlar işçi barakalarından uzak, yangın ve hırsızlıklara karşı her türlü tedbir alınmış olarak yapılmalıdır. Yağışlarda içine su dolmayacak şekilde yerden yüksekçe yapılmalıdır. Üzerleri oluklu sac ile örtülür. Küçük parça malzemeler için tavana kadar sağlam raflar yapılır, uygun bir yere baskül yerleştirilir, nem ve sudan zarar görecek malzemenin altlarına kalaslarla bir döşeme yapılır. Çimento gibi daima alınıp konulacak malzemenin giriş ve çıkış yolları planlı yapılmalıdır. Çimento torbaları 10 sırayı geçmemek şartıyla düzgünce istif edilir. Şantiye şefine bağlı olarak çalışan ambar memuru, ambardaki bütün malzemenin hesabını tutar, giren ve çıkan malzemeyi tespit eder. Bazı malzemeler yalnız yağışlara karşı korunacak şekilde açık sundurmalara konur.

94

7.1.8. Tamamen Açık Depo Yerleri

Yapı için gerekli bazı kaba malzemenin kapalı depolara konulmasına ihtiyaç olmamakla beraber bunların şantiyenin uygun yerlerinde depolanması gerekir. Depo yerleri; malzemenin yapıda kullanacağı yerlere yakınlığı, kullanılan malzemenin yerine kolayca yenisinin gelebilmesi, doldurma boşaltma imkanları, malzemenin zayi ve telef olmaması gibi hususlar göz önünde bulundurularak tespit edilmelidir.

Yapının beton ihtiyacı, merkezi bir beton şantiyesinden temin ediliyorsa veya belirli yerlere yerleştirilmiş birkaç betonyerle çalışıyorsa, kum ve kırma taş depoları numaralara göre yan yana bu betonyerlere yakın yerlere yapılmalıdır.

7.1.9. Kireç Kuyuları

Kireç kuyuları suyu kolayca emen toprakta kazılmalı ve kirecin toprakla karışmaması için kuyu kenarına kalaslarla kaplama yapılmalıdır. Kuyular yapı yerinin biraz uzağında, söndürme ve süzme işlerinin kolayca yapılabileceği yerde olmalıdır. Kuyular ihtiyaca göre bir veya birçok olabilir. Bu kuyudan sönmüş ve dinlenmiş kireç alınırken diğer kuyularda söndürme işine devam edebilmelidir. Kireç kuyuları 1,5-2 metre derinlikte olacağından içine düşülmemesi için etrafına basit bir korkuluk yapılır.

7.1.10. Yedek Su Depoları

İnşaatta devamlı olarak su aksa dahi, suyun zaman zaman kesileceği göz önüne alınarak işin büyüklüğüne göre günlük ihtiyacı karşılayabilecek büyüklükte su depolarına ihtiyaç vardır. Bunlar, betondan yapılmış havuzlar, sac depolar veya yeterli adette bidonlar olabilir. Bunların devamlı surette dolu bulundurulması lazımdır. Zira işin en sıkışık anında susuz kalma ihtimali vardır.

7.1.11. Tamirhane veya Makine Şantiyesi

Yapının cinsine ve büyüklüğüne göre her inşaatta birçok iş makinesi kullanılır. Bunların tamir ve bakımları için küçük şantiyelerde makine, elektrik ve su işlerinin hepsinden anlayabilecek bir usta ile küçük bir atölye ihtiyacı karşılayabileceği gibi, büyük şantiyelerde birçok hafif ve ağır iş makinesi çalışacağından bunların devamlı tamir ve bakım işleri için bir makine mühendisi ve yeteri kadar usta ve teknisyenden kurulu makine şantiyeleri bulunur. Bunlar her türlü vasıtanın tamir bakım ve parça değiştirmesi gibi işleri yaparlar. Hatta atölyelerin yanında birde yedek parça ambarı bulunmasında fayda vardır.

a) Riperli dozer b) Greyder

95

c) Lastik tekerlekli Silindir d) Demir bandajlı silindir e) Kamyon

f) Ekskavatör e) Loderler

g) Betoniyer h) Beton vibratörü ı) Saha beton düzeltme ve sıkıştırma aletleri

7.1.12. Diğer İmalata Ait Atölyeler

Yapının birçok elemanları hariçten temin edilebileceği gibi, müteahhit bunlardan bir kısmını yapı yerinde atölye kurmak suretiyle yapabilir. Mesela, doğrama atölyesi, briket ve karo atölyesi gibi. Bunların büyüklüğü, küçüklüğü, personel ve idare şekli, yüklenilmiş bulunan işin şekline ve önemine göre değişir. 7.1.13. Büyük Yapılar İçin Kurulan Özel Şantiyeler

İnşaatı uzun seneler süreceği evvelden bilinene büyük yapıların şantiye binalarının ise, inşaatta görev alacakların ihtiyaçları ve yapının büyüklüğü nispetinde daha çok ve daha çeşitli olacağı tabiidir.

Örneğin, Keban Barajının yapımı yaklaşık sekiz yıl sürmüş olup, baraj inşaatında çalışan yerli ve yabancı binlerce teknisyen, personel ve işçinin uzun zaman kalabilmeleri için kurulan sitelerde lojmanlar, okul, cami, kilise, misafirhane, gazino, yemekhane, sinema binaları, spor alanları, merkezi ısıtma tesisleri, oto parklar, akaryakıt istasyonları vs. yapılmış bulunmaktadır.

Ayrıca yapı alanı içerisinde, müteahhit firma personelinin çalışmalarını sürdürdükleri, soğuk ve sıcak hava tertibatlı modern barakalar kurulmuştu. Barajın yapımı bittikten sonra geçici

96

olarak yapılmış bulunan birçok tesis ile birlikte bu barakalar da sökülmüştür. Sabit şantiye binaları ise, D.S.İ. ve T.E.D.A.Ş. tarafından kullanılmaktadır.

Gerek şantiye binalarının çeşidi, yerleşimi ve yapı işletmesi yönünden gerekse iş yönetimi ve kontrolü bakımından (idare ve müteahhit firma bir bütün olarak düşünmek suretiyle) Keban Baraj Şantiyesi, Avrupa’nın çeşitli ülkelerinde bulunan şantiyeler içerisinde en mükemmellerinden biri olarak nitelendirilebilir.

Şantiyelerin Tertip Özellikleri

1. Küçük şantiyeler2. Etrafı serbest büyük şantiye3. Kooperatif şantiyeleri4. Bina yıkım şantiyeleri5. Betonarme köprü şantiyeleri6. Baraj şantiyeleri7. Liman şantiyeleri8. Uzun (600m’den fazla tüneller) ve kısa (600m’den küçük tüneller) tünel şantiyeleri

6.2. İş Programları

Sözleşmenin imzasını müteakip bir hafta zarfında, müteahhit adına şantiye şefliğince bir iş programı düzenlenerek İdareye verilmesi ve onaylatılması lazımdır. Bir grafik şeklinde olan bu programda, yukarıdan aşağıya doğru sıra numarasıyla yapılacak iş cinsleri yazılır, her işin başlanacağı ve tamamlanacağı tarihler arası bir bant veya kalın bir çizgi şeklinde çizilir (Grafik yatay olarak aylara göre taksimat yapılır, başlangıç ve bitim günleri bu taksimat üzerinde işaretlenir). “Tablo”

Bazı işlerde aralıklı olarak devam edilecekse, çizelgede bu durum belirtilmelidir. Örneğin: elektrik işi, beton döşemeler dökülürken başlar ve karkas tamamlanınca durur; duvarlar tamamlandıktan sonra tekrar başlar ve sıva başlarken tekrar durur; sıvalardan sonra tekrar başlar. Bu duruma göre iş programında elektrik çalışmalarını gösteren bant kesikli olarak tanzim edilecektir.

İş programının gerçeğe uygun olarak düzenlenmesi çok önemlidir. Her işe ne zaman başlanıp ne zaman bitireceğini çok iyi hesaplamak lazımdır. Zira gerek İdare gerekse müteahhit iş süresince hem finansman durumunu hem de bu işlerin bitimi ile ilgili diğer konuları hep bu programa göre ayarlarlar. Programdaki aksamalar genelde zararlara sebep olabilir.

Bu çizelgeler şekil bakımından çok çeşitli olabileceği gibi bazen, sarfiyat durumunu veya daha başka tamamlayıcı bilgileri de içine alacak şekilde tanzim edilebilirler.

97

Şekil 6.?. Örnek Bir Gannt Şeması

Yanlış gösteriliş Doğru Gösteriliş

98

Yanlış gösteriliş Doğru Gösteriliş

Ana program 2-3 arası detay program

Şekil 6.?. Örnek bir şebeke diyagramı.

6.3. Proje Etüdü

Şantiye şefi, yalnız ise kendisi, yardımcıları varsa (Kısım Mühendisleri) onlarla birlikte, bütün proje, detay ve şartnameleri iyice inceler. Tesisat ve statik projelerinin, mimari projelerle intibak edip etmediğini araştırıp, aykırı veya tatbiki imkansız olanlarının tadili veya düzeltilmesi yoluna gidilir. Tatbikatı hatalı veya tehlikeli görülen bir projeyi İdareye bildirerek değiştirilmesi talep eder. Müteahhit tarafından yapılıp İdare tarafından onaylanmış olan bir projenin tatbiki sonunda, hatalı veya tehlikeli bir durum meydana geldiği takdirde, bu

99

iş Kontrollüğün emriyle yapılmış olsa dahi müteahhit sorumluluktan kurtulamaz. Ancak, projenin hatalı olduğu izah edildiği halde, İdarece o hali ile tatbik edilmesi yazılı olarak istenirse bu takdirde yüklenici sorumluluktan kurtulur.

Gerek bu sebeple, gerekse devamlı olarak yapma, sökme hem iş kalitesini bozar, hem zarara sebep olur, hem de iş normal zamanında yapılıp yetiştirilemez. Bu bakımlardan projenin tatbikata başlamadan çok iyi incelenmesi gerekir.

6.4. Plankote

Bütün formalite tamamlandıktan sonra bir yandan malzeme ihzaratı yapılırken bir taraftan da yapının inşaatına başlanır.

İlk iş olarak arsanın plankotesi çıkarılır. İş sonuna kadar muhafaza edilip, daima nivelmanlarda esas olacak röperler tespit edilir. Gerek aplikasyonunda kullanılacak istikamet röperleri, gerekse kot röperleri, betondan yapılır, ortasına bir demir çubuk çakılır, bu çubuğun üstü aletle okunarak, kaç kotu olduğu yaş iken betona yazılır. Bu röperlerin kazı sırasında çıkıp kaybolmaması için kazı sahası dışında olması lazımdır. bu röperlere göre, nivo veya takeometre ile arsanın gerekli noktaları okunmak suretiyle kotlandırılır. Tesviye münhanili( eş yükselti çizgili) topoğrafik haritası ve plankotesi çıkarılır. Gerek kazı ve dolgu hesapları gerekse yapının kotu bu planlara göre ayarlanır.

6.5. Aplikasyon Hazırlıkları

Şantiye kurulması tamamlandıktan sonra yapının zemine uygulanmasına (aplikasyona) geçilir. Amaç, yapı için hazırlanan projenin şehir imar planına göre arsa üzerine aplike edilmesidir. Bunun için yapının köşeleri arsa üzerine kazıklarla tespit edilir. Yapı arsasında “röper noktası” diye adlandırılan bir noktadan yararlanılır.

6.5.1. Röper Noktası ve Röperleme

Arazi parçası ile ilgili projeleri zemine tatbik edebilmek için bu noktadan devamlı şekilde arazide kalması gerekir. Bu nedenle, noktalar önemlerine göre; ağaç kazık, demir boru, demir çivi ve beton blok gibi araçlarla tespit edilirler. Demir boru ve çiviler şehir içinde, ağaç kazık ve beton bloklar ise şehir dışındaki noktaların işaretlenmesinde kullanılırlar.

Noktaların merkezlerini belirtmek üzere, ağaç kazıklarla beton blokların merkezlerine birer madeni çivi yerleştirilir. Önemli noktaları zeminde emniyetle tespit edebilmek için bu işaretlerin altına bir de zemin altı işaretleri (sigorta) konur. Buna rağmen işaretler zamanla kaybolur veya tahrip edilirse; bu noktaların yerlerini tekrar bulabilmek için bu noktalar civarda bulunan sabit noktalara ölçülerle bağlanırlar.

Röper noktasına göre yapının köşeleri, cepheleri, temel derinliği, subasman, kat yüksekliği, çatı yüksekliği kotları alınır. Arazi üzerine aplike edilecek planın köşe noktaları ve doğrultuları nivo, teodolit, aynalı gönye, prizmalı gönye, jalon gibi topografya aletleriyle tespit edilir.

6.5.2. İp İskelesi

Yapının köşeleri belirlendikten sonra temel uygulaması (aplikasyonu) için, ip iskelesi yapımına geçilir. İp iskelesi telaro adı verilen tahta ve kazıklarla yapı tabanının köşe

100

kazıklarından 1–1,5m dışına çepeçevre ahşap çerçeve çevrilir. Bunun için 1–1,5m uzunluğunda 5×5cm boyutunda kazıklardan ve 2-4m boyunda 4×8 – 4×10’luk latalardan yararlanılır. Önce subasman seviyesinden 30-40cm kadar yukarıda kazık başları kalmak üzere kazıklar çakılır ve kazık başlıkları seviyesinde kazıkları dıştan saracak şekilde latalar çakılır.

Lataların düzgün çakılabilmesi için yatay ve köşelerin dik açı teşkil etmesine dikkat edilmelidir. Yatay lataların üzerine temel kazı genişliği, temel duvarı, taş duvar genişlikleri uygulama projesindeki ölçülere göre karşılıklı olarak işaretlenip ip çekilir. Köşelerde iplerin birbirini dik olarak kesip kesmediği ve birbirini kesen ip boylarının plandaki uzunluklarına uyup uymadığı şerit metrelerle ölçülerek kontrol edilir. Latalar üzerinde ip yerlerinin tespiti için çivi çakmak, testere ile 5mm kadar kesilerek veya latalar üzerine çentikler açmak suretiyle yapılır. Bunların en iyisi çentik açmaktır. Çünkü çentik üzerinden ip çekmek çok kolay olur. Karşılıklı lataların üzerindeki çentiklerin üzerinden ip geçirilip uçlarına ağırlıklar bağlamak suretiyle iplerin gergin olması sağlanır. İplerin kesiştiği noktalardan şakül sarkıtılmak suretiyle yapımın köşeleri tespit edilmiş olur. Buna göre de temel ve bodrum kazıları ile temel sömel betonu, taş duvar, hatıl gibi yapı aksamları ustalar tarafından yapılır.

101

7. KAYNAKLAR

Ali PANCARCI ve M. Emin ÖCAL, “Yapı İşletmesi ve Mal oluş Hesapları”, Birsen yayınevi, 2004.

Prof. Kerim SUNGUROĞLU, “Yapı İşletmesi, Şantiye Tekniği, Maliyet Hesapları”, Bilim Yayınları, No:37, 1. Baskı, 1996.

Prof. Dr. Doğan SORGUÇ, “Yapı İşletmesi Ders Notu-I ve II”, İ.T.Ü. İnşaat Fakültesi Matbaası, 1989.

RIEHM-GRIMM, “Şantiye Tekniği”, Çağlayan Kitapevi, 1989.

Şakir Uğur GÖZÜ, “İnşaat Metraj ve Keşif İşlemi”, Vega Basım Yayım, 9. Baskı, 2006.

105

http://www.yapikitabevi.com/yazarlar_liste.asp?yazar=295

TEŞEKKÜR

Harran Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği “Yapı Planlama ve

Organizasyonu” dersine çok önemli katkı sağlayan bu ders notlarını hazırlayan Fırat

Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr.

Muhammet KARATON’ a teşekkürü bir borç bilirim.

Yrd. Doç. Dr. Kazım TÜRKHR. Ü. Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Yapı A.B.D. Öğretim Üyesi

106

1eng.harran.edu.tr/moodle/moodledata/53/yapi_planlama_ve... · web viewÖrnek-4.1: bir semtte 2006...

Documents